Giải pháp phát triển nguồn nguyên liệu cho sản xuất thức ăn gia súc ở việt nam , luận văn thạc sĩ
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.37 MB, 72 trang )
BO GlAD DIJC VA DAD TI}D
TRUONG 01}1 HOC KINH TE THANH PHD HO CHf MINH
TRUONG MY VAN KHANH
GIAI PHAP PHAT THIEN NGUON NGUYEN LIEU
•
CHD SAN XUAT THUC AN GIA SOC 0VIET
NAM
•
7
Chuyen nganh: QUAN TRI KINH DDANH
Ma so: 5.D2.D5
Nglfili hlfong dan khoa hpc: TS. PHAN THI MINH CHAU
80 GIAC Dt,JC V..\ C,\0 Tt.O
TRUONG cH KINH Ti:i ·re.HcM
THUVD~N
g(0f)" ~ }~-
THANH PHD HO CHf MINH- NAM 2DD3
MUC
LUC
•
•
Mi'l diiu ... ..................................................................................................................... ..
'· ...........................................................................................................
Ly' do c h9n dxe tal.
?
d~
'• .........................................,............................................ .
MT:tc tleu nghLen cau cua
e tal
•A
"-"
'
' . ...................................................................................... '
. , . ht;zn ng Iuen
. cau cua d~ e tal
Gl(fl
A
?
,
PhU(Jng phap nghien cuu ........... .................................................................................... .
Chticlng 1:
TONG QUAN VE sAN XUAT THUC AN GIA sue &
.k
TAM QUAN TRQNG CUA VI~C
ON DfNH CAC NGUYEN LfflU
~
'
DAUVAO
?
. h su
.?.! ngan
' h san xua
""t va' eh""
1. L Je
e b'""
1en
?
,..?
,
"
"
ue an g1a sue ........................................ .. 1
v
•
,
•
11
N
,
' .................................................. .. 1
X U' I,y cung cap
cac
nguyen I'"
IvU d~ au vao
1.2
. ""t k""
v va' p h a tr<;>n
" ..................................................... .. 2
Th Ie
e cong thu'c thu'c an
1.3
Ki~m
?
A
A
tra cha't Iu<;1ng san phffm, cong tc1c tie'p thi, h6 tr9 phan phoL .......... 3
2. Qua trinh phat tri~n
3.
th·~
"
y nghia eua vi~e
san xua't thue an gia sue (I Vi~t
3.1
dam bao nguyen li~u
d~u
Nam .............................. 3
vao trong qua tr'inh san xua't ...... 5
M9t s6 d~c
di~m
cua b~p
khoai ml nguyen Ii~u
trong san xua't
thuc an gia sue ............................................................................................. 5
3.1.1 , ~v~c v d',:?
Iem c1mng va' dv~c d',:?
Iem ve ty Iv su dt,mg .............................. .. 5
}<
3 .1.2
3.1.3 D~c
3.2
~v~c
?
A
?
v d',:?
;; ton trcr va ch""
d
I em ve
e b'1en
.................................................... .. 9
}<
di~m
y nghia cua vi~c
trong v~n
-
chuy~n
'
............................................................ 12
dam bao cac nguyen Ii~u
dffu vao trong
qua trlnh san xua't ...................................................................................... 13
Chlidng 2:
1.
NHU CAU VA TINH HINH PHAT TRIEN euA NGUON
NGUYEN Lrtu sAN xu!T THue AN GIA sue (J Nude TA
Nhu c~u
1.1
ngu6n nguyen li~u
Anh hu
~
. sue
' ......................................................... .. 15
cua ngan h Si:tn
xu a"'t th·"'
uc an
gta
?
1.2
cho san xua't thuc an gia sue lJ nli6'c ta ............ 15
'
Nhu du vS ngu5n nguyen 1i~u
cho san xua't thuc an gia sue 6 nuoc ta
trong nhfi'ng nam toi. ................................................................................... 17
A'bJap nguyen 1'"
121
, . 1:\-"'
uOt Vvt
HfU ................................................................ . 17
A
A'kh oat. m1' nguyen
" 1'"
122
• . 1:\-"'
vot Vvt
Hfu ........................................................ . 19
2.
Tinh hinh phat tri~n
cua ngu6n nguyen Ii~u
san xua't
thUc an gia sUe lJ nlicJ'c ta ................................................................................. 20
A' bJ
vOt Vvt
ap nguyen 1'"
HfU ......................................................................... .. 21
2.1
1:\-"'
A
;:, bJap a nu'oc ta h'"
' vung
'
2.11
• Cac
trong
t~n
nay .......................................... . 22
?
'
2.1.2 San 1u<;Jng bap thu ho~c
va tlnh hlnh cung ca'p bap
~
. sue
' qua cac
' nam
~
ch o. san xua"'t th·"'
uc an
gta
..................................... . 22
?
A' kh oat• illl' nguyen
" 1'"
vOt Vvt
t~U
............................................. ·.................... .. 28
2,2
1:\-"'
' vung
'
):, kh oat• m1' nguyen 1't~u
2.11
• Cac
trong
A
A
........................................... .. 28
2.1.2 Tinh hlnh slt dt,mg khoai ml trong san xua't thuc an gia sue
d nu'oc ta .......................................................................................... 30
ehudng 3:
GIAI PHAP PHAT TRIEN NGUON NGUYEN Lrtu eHo
sAN xu!T THue AN GIA sue (J vitT NAM
1. Giai phap 1:
Giai phap quy ho;;tch vimg tr6ng biip va khoai mi
nguyen li~
u ............................................................................... 35
1.1
Sl,l' dn thie't cua gic:H phap ......................................................................... 35
1.2
Can eli d€ quy ho~c
b6 trf cac vung tr6ng bap, khoai ml nguyen li~;u
... 36
1.3
Phu'dng phap dS quy ho1;1ch b6 tri cac vung tr6ng b~p,
khoai ml nguyen
li~u
............................................................................................................. 36
1.4
Khai quat quy ho1;1ch
2. Ghii phap 2:
b6 tri vung nguyen li~u
chinh ................................. 37
Ghii phap phat tri~n
gio'ng, nang cao nang sua't va cha't
" I'"
. ................................ .. 41
I ·~rt uvng cua b&
ap va' kh oa1' m1' nguyen
1~u
?
2.1
"' quan tn,mg cua vwc xay du'. ng gtat
. p h,ap ........................................... 41
.
T am
.
22
'" xay
" du'. ng gtat p h'ap .................................................................... . 41
Mvc t teu
2.3
N<)i dung chinh cua giai phap .................................................................... 42
?
• "
"
? •
•?•
3. Ghli phap 3:
Ghii phap hoan thi~n
h~
tho'ng chinh sach, khuye'n khich
ngliOi tr6ng boa m3.u ................................................................ 43
3.1
Chinh sach cua nha nu'oc d6i voi ngu'oi tr6ng b~p.
3.2
Chinh sach cua cac nha may che' bie'n thuc an gia sue do'i voi
' . trong
"'
b ap,
~
"' kh oat. mt' .............................................................. .. 46
ngu'ot
trong
4. Giai phap 4:
4.1
tr6ng khoai ml. .......... 43
Giai phap lien quan de'n vi~c
bao quan, v~n
chuy~n
biip va
khoai ml nguyen li~u
trong san xua't thuc an gia sue ............ 47
"' quan trqng cua
T am
?
• "
VlvC
. ph,ap .......................................... . 47
xay du'. ng gtat
"
? •
4.1.1 DO'i voi ddn vi doanh nghi~p
4.1.2 DO'i voi n~
......................... ~ .................................. 47
kinh te' ....................................................... ;.............).... 48
4 .2
. ,:! trong VlvC
•"
"
du'. ng gtat
. p h ap
, .............................................. .. 49
xay
Quan d tern
4 .3
." xay
" du'. ng gtat
. p h,ap .................................................................... . 50
M vc tteu
4.4
Cac n9i dung chinh cua giai phap ............................................................. 50
? •
? •
4.4.1 Trong bao quan ................................................................................ 50
4.4.2 Trong v~n
5. Giai phap 5:
Giai phap xay dtfng h~ tho'ng che' bie'n nguyen li~u
tinh cho
san XUa"'t th·~ uC an gia SUC •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• 52
?
.?' p h'
ap 6:
6. Gm1
chuySn ........................................................................... 51
v
•
,
C ac
' gm1
'?' p h'
&
h ~n
ap I'"
1en quan t rong ngan
............................ .. 53
"' l UQn
" . .......................................................................................................................
K et
Phl,ll{lc I Tiii li?u tham khdo .......... .............................................................................. .
'
'
-..7
7
DANH MUC
. HINH VA BIEU BANG
1
,..,
BANG SO: ................................................................................................................... .
(1)
Nang h,tc san xua't thll'c an gia sue cua cac nha may t?i Vi~t
(2)
Ty 1~ sit d1,1ng t6i da cua m()t s6 nguyen li~u
trong thll'c an h6n hqp cho gia
cffm, gia sue .................................................................................................•... 8
Nam .................. 4
(3)
I:"\ '
•
.,.
•
,k
van
gta
sue,
gta
cam
cua ca nu'oc qua cac nam ............................................ . 16
(4)
T6ng nhu cffu bftp cho thuc an gia sue de'n 2010 ............................................ 19
(5)
T6ng nhu du khoai ml cho thll'c an gia sue de'n 2010 .................................... 19
(6)
Lttqng kh~u nh~p
(7)
Tlnh hlnh san xua't bftp va khoai ml nguyen li~u
trong th((c an chan nuoi (J
Vi~t
Nam ......................................................................................................... 25
(8)
San lttqng san ph~m
thll'c an chan nuoi va san lttqng bftp dn cung ca'p cua
Vi~t
Nam ......................................................................................................... 26
(9)
Xua't kh~unh~p
kh~u
thll'c an chan nuoi va nguyen li~u
thll'c an
chan nuoi ......................................................................... :............................... 28
(10)
Vung tr6ng khoai ml chinh hi~n
?
nguyen li~u
?
,..
,.
....
cung ca'p nang lttqng cho thuc an gia sue ...... 21
nay ............................................................... 30
tr<_lng phan b6 vung bftp nguyen li~u
va cac nha may che' bie'n thuc an
gia sue ............................................................................................................. 36
(11)
Hi~n
(12)
Ke't hqp diy tr6ng dai h?n va ngftn h?n tren vung da't cao ............................ 40
(13)
Quy ho<_lch vung khoai ml nguyen
li~u
........................................................... 41
,..,
'
HINH 80: ..................................................................................................................... .
(1)
H~
(2)
Hf am h."
Ivn nay ............................................... .. 22
T y• trQng Su·Yd1,mg bJap t~ . v·"tN
(3)
Di~n
th6ng v~n
chuy~n
n()i b() nguyen li~u
dffu vao cua nha may thll'c an
gia sue ............................................................................................................ 12
tich cac vung tr6ng bftp (J Vi~t
Nam nam 2001 ..................................... 24
(4)
Tinh hlnh sll' d1,mg khoai ml phan theo vung dta ly nam 2001 ........................ 30
(5)
2
, vung
·"' sun
xua"'t va' c h"'b""'
e 1en kh oa1. m1'llV'"tN
v
lv am ................................... . 34
C ac
(6)
Sd d5 nong dan tham gia nghien cuu va phat trien cay thuc an gia sue trong
vung diJ an ...................................................................................................... 38
7
~
MD BAU
1. Ly do chon d~
tai
Trong vong 10 nam qua, tiep theo sf! tang tntilng kinh te', nhu cdu vi slm phtlm wJ-t
nuoi cua thi tntiJng mt(}c ta tien triin cilng klui mr;znh me. Di dap ling cho nhu cdu
ngay cang tang cua thj tntiJng trong nu(}c, cac nha san xuttt da khong ngitng thf!c hifn
qua trlnh tham canh hf thong chan nuoi. Ddu nay cang thi hifn ro h(Jn qua Sf! bung
nd vi nhu cdu thac an gia sue va vifc khong ngitng tlm kiern ngu6n nguyen lifu cung
U:ng thuiJng xuyen v(}i gia ca va chat lu(Jng tot nhlim dam bao tfnh cg.nh tranh trong
chan nuoi. Chfnh vl the: phat triin nganh hang ngu cdc iY Vift Nam du(Jc xem nhula
mQt thach thllc ddi v(}i Sf! phat triin cua mqt nganh hang quae gia trong vifc san xua't
va che' bien thac an gia sue.
Trang bang xep hr;zng tdm quan trr;mg cua cac diy mau luang thf!c, ·f?dp va khoai ml
dll(JC xep iY vj tr{ tha hai va tha ba, chl sau cay lua. Va trong ddu kifn chuyin djch C(J
ca'u cay nang nghifp gifla chan nuoi va tr6ng trQt, bdp ngay cang chiem uu the cao
trong C(J ca'u cay tr6ng iY Vift Nam va du(Jc xem la m9t trong nhflng cay tr6ng chfnh
dung di che bien thac an gia sue.
Chfnh vi the: bai lul7n van nay nhlim tl7p trung xem xet vifc san xuat thac an gia sue tg.i
Vift Nam theo hu(}ng tdi da h6a vifc si:t dl:tng cac nguyen lifu ddu vao siin c6 trong
nu(}c, dijc bift [a cay bdp. Ben cg.nh d6, cay khoai mi cung du(Jc S(J lu(Jc di cll-p den
nhula lor;zi cay khong nhflng c6 vai tro ca ban trong vifc h6 tr(J nguiJi dan (! nhflng nai
dq phi dat kem va khf hll-u that thuiJng, ma con [a log.i cay nguyen lifu v(}i nhiiu san
pha'm che' bifn, cung cap phdn tan cac nguyen lifu ddu vao c6 gia tri nang lu(Jng cao
cho san xu{{t thac an gia sue ;y nu(}c ta hifn nay.
2. Mllc tiell nghien CUll cua d~
Uti
EJdnh gid thTJc trr;mg nh6m dly nguyen li~u
cho san xudt thuc an gia sue (/ nwJc ta,
I
dij~
bi~t
chu trQng dfn diy bdp va cay khoai mi - hai nguyen li~u
ddu vao dU(JC
xem la san phdm c6 l(fi tht cc;mh tranh trong san xua't thuc an gia sue (/ nwJc ta.
Kitn nghj mqt so' giai phdp phdt triin cho cay thuc an gia sue - bdp va khoai mi dijc bi~t
la giai phdp trong vi~c
cung ling nguyen li~u
d&u vao va cdc san phclm
tinh chf tit bdp va khoai mi cho san xwJ.'t thUc an gia sue (/nUde ta.
3. Gi6'i han nghien CUll cua d~
Phc;tm vi d~
tai
tai chl gidi hc;tn 0' g6c dq qudn ly kinh te: khong di sau vao cdc van d~
mang tinh kY thurJ_t.
EJt tai trJ_p trung vao nghien cuu cay bdp va khoai mi - hai nguyen li~u
ry l~
chfnh chitm
cao nh{{t trong san xudt thuc an gia sue(/ nUde ta. Ben cc;tnh d6, dt tai cung
trJ_p trung vao vi~c
nghien cuu cdc vung bdp va khoai mi nguyen li~u,
cung nhu cdc
tlnh, cdc vung c6 cdc nha may san xua't thuc an gia sue su df:tng bdp va khoai mi
lam nguyen li¢u san xua't d&u vao.
4. Phtidng phap nghien cull
Ca siJ ly lurJ_n dU(fc vrJ_n df:lng trong lurJ_n van la h¢ thong C(/ siJ ly lutJ-n cua hQc
thuyft Mac - Lenin, cdc ly thuytt v~
khoa h9c quan trj nhu: quan trj marketing,
qudn trj san xufit va cdc man khoa !we khdc ... , vtJ-n df:lng cdc quan diim, chu trUang
va chfnh sdch cua Dang, Nha nUde do'i vdi vi¢c quy hoc;tch va bo' trf cac vung
nguyen li¢u - dijc bi¢t la cay nguyen li~u
d&u vao trong san xudt va cht bien thuc
an gia sue.
-
Phuang phdp nghien cuu su df:lng trong lurJ-n van la phuang phdp duy vrJ_t bi¢n
ch~ng
ktt h(fp vdi cdc phuang phdp nghien cuu trong quan trj nhu: phuang phdp tu
duy h~
thdng, phucrng phap nghien cuu ljch sit, phucrng phap nghien cuu mo ta,
phucrng phap nghi~
cuu tucrng quan, ktt h
ke, df! bao nhCim xit ly, xem xet cdc sf! vcJ_t, hi~n
qua l(li !lin nhau m9t each bi~n
d~
dang t6n t(li trong vi~c
chung va c6 h~
tU
bo' trf va sit df:tng cdc nguyen li~u
tac d9ng
ra cdc va'n
ddu vao trong san xua't
cht bien thuc an gia sue.
Kt thU:a phucrng phdp ddnh gid cdc vung da't d' nu6c ta thea tel chuc nang nghi~p
gi6i (FAO) trong vi~c
tht
xdc djnh dat tr6ng thfch h
ciing nhU cdc kft qua nghien CUU ung df:tng WJi giai phap CO Sf! tham gia cua ngUiJi
dan trong vi~c
chudn doan, lcJ_p kt ho(lch, thiet ke', thit nghi~m,
va danh gia nang
sua't, cha't [U
khdc
nhau iJ nu6c ta.
rJng d1:tng va kt thaa vi~c
nghien cuu v~
giong va nang sua't cua bdp~
khoai ml dl
phf:tC Vf:l san xua't thuc an gia SUC, xem tr9ng ky thucJ_t fa san phdm CUa nghien CUU,
khuyen nang [a h~
thong phd bien, va nang dan !a nglliJi sit df:tng.
5. Ke't ca'u cua luan van
N9i df:tng chfnh cua lucJ_n van dli
Chztdng I: T6ng quan v~ san xua't thuc an gia sue va tdm quan tr9ng cua vi~c
cdc nguyen li~u
ddu vao.
Chztdng 2: Thf!c tr(lng phdt triln va nhu cdu ngu6n nguyen li~u
6n djnh
cho san xua't thuc an
gia sue ij nu6c ta.
Chztdng 3: Giai phap phat triln ngu6n nguyen li~u
Nam.
cho san xua't thuc an gia sue iJ Vi~t
CHUUNG 1:
~
~
_.,
?
_,
,
-
,
TONG QUAN VE SAN XUAT THUC AN GIA SUC &
?
-
_.,
,
-
-
~
'
TAM QUAN THONG
. CUA VIEC
. ON BINH
. CAC NGUYEN LIEU
. DAU VAO
LICH
1.
su NGANH SAN XUAT vA CHE BIEN THUC AN GIA SUC:
Nglmh chan nuoi gia sue Ut mot nganh c6 lich su hlu doi. Loai nguoi da bie't thu~n
h6a va chan nuoi gia sue tu ra't sam, khoang 10.000 nam tru'oc day. Tuy nhien, cho
toi giua the' ky XX, con nguoi vfin su dt,mg nhung san ph§'m ciia tl} nhien, nhung ph\1
ph§'m nang nghi<$p a€ lam thuc an cho chan nuoi (nhu' co, rdm fl;l cho trau, bo, ngl}a
; rau bilp, cui bilp cho heo ; th6c lua cho ga, vit ... ). Nganh chan nuoi thuc an gia sue
trong thoi gian dai d6 vfin mang tinh tlf ph
chi bao g5m mot so cong OOI;ln ddn gian nhu' dt nho, pha tron cac lol;li rau co ll;li voi
nhau.
Sau the' chie'n thu hai, thi hie'u ciia nguoi chan nuoi doi voi vi<$c su dl,lng ngli c6c c6
thay a6i. Ly lu~n
nuoi du'ong dong v~t
nuoi cling c6 nhi~u
quan di€m moi. Nguoi ta
Oa nghT ae'n Vi~C
dung cac san ph§'m h6a hQC, sinh h6a hQC, va Vi sinh V~ t hQC nh&m
thtfc hi~n
y mu6n v~ mot lol;li thuc an c6 d~y
dii du'ong cha't dn thie't, va c6 th~
su
dt,mg nhu' la mot che' ph§'m c6 tac dl,lng b6 sung, cling nhu' hoan thi<$n gia tri dinh
du'ong ciia cac san ph§'m tr5ng trQt.
Vi<$c nuoi duong gia sue, gia dm giO day doi hoi mot lo1;1i thuc an holt11 chinh, tuc la
mot h6n h
thtfc v~t,
vi sinh v~t,
khoang v~t
va
cac san ph§'m t6ng h
nuoi, ca
v~
s6 lu'
cong nghi<$p da hlnh thanh nen nganh san xua't che' bie'n thuc an h6n h<;Jp - mot
nganh san xua't doc l~p
va chuyen mon h6a cao. Nghien CUll tlm ra du'
Cac lOI;li thuc an h6n h
1.1.
Xu ly cung ca'p cac nguyen lieu d~u
vao:
Nguyen li~u
dffu vao cho san xua't thuc an gia sue thu'ong du'QC chia thanh 3
nh6m chinh:
•
Nh6m cac nguyen li<$u cung ca'p ngu5n nang lu'<;Jng cho gia sue: bao g5m cac
lo1;1i nguyen li~u
chinh tu nong nghi<$p nhu': b~p,
khoai, ta'm ... Cac lo1;1i
.. Trang: 1--
nguyen li~u
nay c6 thg la chinh phffrn tU thu ho~c
phffrn tu nganh nang nghi~p
che' bie'n nhu': vo d~u
nang nghi~p
ho~c
cac ph\}
nanh, khoai rnl, cam...
•
Nh6rn cac nguyen li~u
cung ca"p cha"t d~rn
cho gia sue tu nganh che' bie'n cac
lo~i
thuy h
•
Nh6rn nguyen li~u
cung ca"p cac ye'u t6 vi lu<;1ng trong san xua"t thuc an gia
vitamin, cac cha"t khoang va Cd (oxyt kern, sulfate
sue: bao g5rn cac lo~i
ph\1 gia tieu h6a (sodium bicarbonate) ... ho~c
cac cha"t huu cd b6
d5ng, s~t),
sung cac amino acid (lysine, triptophane, threonine ... )
1.2
Thie't ke' cong thti'c thti'c an va pha tron:
Trong san xua"t thuc an gia sue, c6 rfft nhi~u
cang thuc pha tr()n san xufft khac
gia sue va tung giai do~n
phat trign cua gia sue d6.
nhau tuy thuoc vao tung lo~i
M6i nha may khac nhau ciing c6 cang thuc pha tr()n khac nhau va day ciing la
mot trong nhfi'ng bi quye't cang ngh~
ella tung nha san may.
Tuy khac nhau nhung ta"t c:i nhfi'ng cang thuc pha tron d~u
phai darn bao cac
thanh phffn co ban nhu g5m c6 cac cha"t bot, chfft xo, chfft d~rn,
chfft beo, chfft
khoang va cac cha"t ph\} gia sinh h6a ...
Ta c6 th€ tham khao ty ~ chung v~
xufft thuc an gia sue nhu' sau:
•
Bot b~p
30%
Bot rnl
17%
Bot d~u
nanh
Ye'n m~ch
(g~o
15%
... )
6%
xo)
3%
Nh6m cung ca"p chfft dam:
15-22%
Bot ca, bot thit, bot Xu'dng
•
du'QC sll' dl,lng trong san
Nh6m cung ca"p nang lu'ong: day la nh6rn thuc an co ban, chie'rn ty 1~ kha
dung d€ san xua"t va
cao, de'n khoang 71% trong t6ng s6 cac nguyen li~u
va khoai rnl du'QC xern la 2 trong sfi
che' bie'n thuc an gia sue. Trong d6, b~p
cac nguyen li~u
chie'rn ty 1~ su dl,lng cao nhfft.
Bot co (t~o
•
% cac nguyen li~u
Nh6m cung ca"p cac ye'u
t6 vi Iuong:
Di-Calcium Phosphate (b6 sung phospho)
-- Trang: 2 -·
2-3%
Cac lo1;1.i vitamin, khoang vi ht<;1ng ...
1.3.1 Ki~m
tra cha't lti!lng san ph~m.
4%
cong hie tie'p thi, hfi tro' phan pho'i:
Thuc an gia sue se du'QC tie'p thi vao cac trl;li chan nuai, va ngu'oi dan du'oi dl;lng
thuc an b('>t, thuc an vien, thuc an tinh hay hay du'Oi d1;1.ng thuc an h6n h<;1p ... Do
d6 cac dich vv h6 tr<;j cho ngu'oi dan nhu' hu'ong d~n
each sll' dvng, che' bie'n, cac
phu'dng thuc trong chan nuai, ty 1~ Va li~u
lu'Qng cho an ... rfft du'QC cac ddn Vi
san xua't va che' bie'n thuc an gia sue chu tn;mg.
2.
ouA TRINH PHA T TRIEN sAN xuAT THuc A.N GIA sue
NAM
a VIET
Vi~t
Nam la nu'oc nang nghi~p
va chan nuai la m('>t phfin quan tn;mg cua nha nang
bao doi nay. Vi~c
sll' dvng phv, phe' ph~m
nang nghi~p
lam thuc an gia sue tu lau da
giup nha nang hfiu nhu' chi t6n cang lao d('>ng cho chan nuai. Tuy nhien, vi~c
t~n
dvng phl;l, phe' phffm nang nghi~p
nay cling la mot trong nhfi'ng ye'u to' can trd chan
nuai gia sue Vi~t
Nam trd thanh mot nganh kinh te' dich thvc.
Nganh chan nuai quy ma nho cua Vi~t
Nam tntoc day chu ye'u dva vao thuc an t~i
ch6 tv pho'i che' cua gia dinh. Tu nhfi'ng nam 1960, thuc an cang nghi~p
bfit dffu phat
tri~n
d mile tha'p, toi nhfi'ng nam 90, do c6 chinh sach md cll'a cua nha nu'oc, nganh
nay moi bfit dffu khdi sfic. Theo tho'ng ke cua Cvc Khuye'n Narig- Khuye'n Lam cua
B('> Nang nghi~p,
cho de'n nam 1998, kho'i lu'Qng thuc an d~m
d~c
va thuc an tinh
hoan chinh cua cac ddn vi san xua't thuc an gia sue u'oc tlnh la 1,45 tri~u
ta'n. Trong
d6, cac nha may c6 ngu6n v6n nu'oc ngoai dffu tu' san xua't 561 ngan ta'n, chie'm
38,7%, cac nha may trong nu'oc san xua't khoang 889 ngan ta'n, chie'm 61,3%.
thuc an tren quy ra thuc an h6n h<;1p hoan chinh du'<;jc 2 tri~u
ta'n, chie'm 26% trong
t6ng s6 khoang 7,6 tri~u
ta'n thuc an chan nuai.
thie'u hvt con l~i
la do tv tr('>n,
ngu6n thuc an tv nhien, ho~c
tu ngu6n san ph~m
phv nang nghi~p.
De'n nam 2002,
so' thuc an quy ra thuc an h6n h<;1p hoan chinh da len de'n con so' khoang 3.2 tri~u
ta'n, va nhu cffu v~ nguyen li~u
d~
san xua't che' bie'n thuc an chan nuai ta't ye'u cling
cua chan nuai ca nu'oc.
gia tang theo sl,l' gia tang va phat tri~n
sa
sa
San xua't thuc an gia sue la m('>t nganh khang th~
thie'u d6i voi chan nuai. Phat tri~n
nganh san xua't thuc an gia sue da dem l~i
cho ngu'oi chan nuai nhfi'ng each thuc
chan nuai moi VOi nhfi'ng thuc an thich h<;jp cho tung giai d01;1.n phat tri~n
cua gia SUC
va tu d6 gia tang nhanh san lu'<;jng ctia v~t
nuoi.
Ben c~nh
nhfi'ng ddn vi, nha may che' bie'n thuc an gia sue d cac dia phu'dng, d Vi~t
Nam ngay cang xua't hi~n
them nhi~u
t~p
doan, nha may che' bie'n thuc an gia sue
do cac don vi trong va ngoai nu'oc dffu tu'. Chinh VI the', san lu'Qng thuc an gia sue
san xua't cong nghi~p
cua Vi~t
Nam khong ngung gia tang qua cac nam. Theo th6ng
ke, trong t6ng s6 thuc an cong nghi~p,
thU'c an cho heo (1<;1n) chie'm khoang 60%,
-- Trang: 3 --
thuc an cho gia cffm chie'm khoang 35%, 2% Ht thuc an cho tdiu bo va 3% con l~i
khac ...
cho cac lo~i
Bang 1: Nang life san xuift thuc iin gia sue Clla cac nha may t[Ji
Vi~t
la
Nam:
EJC!n vi t{nh: t({n
Vj tri
Nha san xua't
Cang
Hdi
?hong
San htqng
2000
2001
2002
CP
Ha Tay
240.000
90.000
110.000
150.000
Cargill
Ha Nqi
70.000
30.000
35.000
40.000
Biomin
Hili Hung
3.000
0
0
American FeedMill
Ha N9i
60.000
25.000
20.000
18.000
Dabaco
Bifc Ninh
60.000
30.000
30.000
30.000
Guyomarch
HaNoi
30.000
30.000
20.000
40.000
Proconco
HaiPhong
180.000
90.000
100.000
120.000
Jafta comfeed-Vinapoult
VInh Phtl
36.000
20.000
27.000
60.000
40.000
86.000
241.200
343.000
443.000
699.200
Nhi.i'ng NSX n9i dja khac
Tilng
HCM
t
CP Livestock
U6ng Nai
300.000
270.000
240.000
270.000
CP (Aqua Feed)
U6ngNai
48.000
10.000
15.000
30.000
CP Ti~n
Ti~n
300.000
0
30.000
60.000
Giang
Giang
Cargill
U6ng Nai
200.000
180.000
160.000
280.000
Chinfon
U6ng Nai
200.000
76.000
70.000
144.000
Cty Nong nghic$p Dai Loan
B Du'dng
120.000
70.000
45.000
54.000
Cong ty du'ong Dai Loan
BDu'dng
100.000
20.000
34.000
36.000
Uni President
B Du'dng
60.000
0
36.000
60.000
Cheil Jedan
Long An
120.000
30.000
45.000
60.000
New Hope
HCM
200.000
30.000
40.000
45.000
Gia dm Vic$t Thai
HCM
80.000
30.000
30.000
30.000
Vifoco
HCM
35.000
30.000
30.000
30.000
An Phu
HCM
50.000
50.000
18.000
21.600
Thanh Blnh
HCM
60.000
48.000
60.000
Quang Vinh
HCM
264.000
80.000
130.000
156.000
Lai Thieu
B Du'dng
120.000
60.000
120.000
144.000
Thanh Cong
B Dttdng
40.000
40.000
40.000
Long Chau
Song Be
30.000
100.000
120.000
BlnhMinh
T Giang
24.000
12.000
15.000
Thanh Hung
Be'n Tre
36.000
36.000
36.000
Ta'n L<;ii
Be'n Tre
0
12.000
36.000
200.000
391.200
495.200
80.000
Nha san xua't n9i dja khac
-- Trang: 4 --
1.326.000
1.704.200
2.202.800
300.000
290.000
150.000
180.000
Thd
10.000
10.000
10.000
10.000
The!
18.000
15.000
15.000
15.000
20.0000
25.000
48.000
50.000
25.000
25.000
10.000
25.000
25.000
60.000
123.000
125.000
2.019.000
2.120.200
3.207.000
Tilng
PhuMy
C~n
The!
Pro co nco
B6ng Nai
Meko Feed Mill
C~n
NM TAGS C~n
C~n
Thd
Afiex An Giang
An Giang
14.400
Proconco
C~n
Cargill
The!
42.000
Tflng
T6'ng
(Ngu8n: Trfng hr;p tit so' li~u
digu tra thj tnt&ng cua Cong ty Cargill niim 2002)
sv gia tang san h.tqng thuc an gia sue qua cac nam (J bang tren phffn nao th€ hi~n
r6
slf phat tri€n ciia nganh chan nuoi mtoc ta, d6ng thoi ciing cho chung ta tha'y muc d()
gia tang C(;lnh tranh giua cac ddn Vi trong ci'ing nganh san XUfft thuc an gia SUC.
v NGHiA
3.
evA vrftc DAM BAo cA.c NGUYEN LIEU DAU vAo
TRONG QUA TRINH sAN xuAT:
3.1. Mot s6 dac diim ciia b~p
an gia sue:
3.1.1
·
va khoai m'i nguyen lieu trong slm xua't thti'c
Dac diim chung va dac diim v~
ty le sti' dung:
Lo~i
nguyen li~u
thuong duqc dung nhi~u
nha't trong san xua't thuc an gia sue d6
la cac lo~i
h~t
ngii c6c nhu' Ilia, b~p
(ngo), cac lo~i
cay c6 cii giau tinh b()t nhu
khoai ml (s~n).
khoai lang ... va cac ph\1 phffm che' bie'n ciia chung ... Trong d6,
b~p
va khoai ml la duqc xem la la hai nguyen li~u
chinh, d~ tr6ng, c6 ty 1~ sll'
dl.)ng kha cao so voi cac lo~i
nguyen li~u
khac trong san xua't thuc an cho gia
sue.
B~p
va khoai mlla hai nguyen li~u
thu()c nh6m thuc an cung ca'p nang luqng cho
gia dm, gia sue ... Bay duqc xem la nh6m thuc an cd ban, chie'm til 60% i 80%
luqng nguyen li~u
duqc sii' dvng d€ san xua't thuc an gia sue. Thong thu'ong ty 1~
protein tho cua nh6m nay (j du'oi 20% va Xd tho du'oi 18%. Cac lo(;li thuc an cho
gia dm, gia sue du'qc san xua't tu nguyen li~u
b~p
va khoai ml c6 th€ ho~c
(j
d~ng
roi (d~ng
b9t, nghi~
manh ... ) (j dC;lng tho, dC;lng d6ng vien, hay (j d~ng
h6n
hqp tinh, h6n hqp hoan chinh ... va d~u
nh~m
cung ca'p va dam bao dii dinh
du'ong cho cac lo~i
v~t
nuoi.
a. D6i v6'i diy b~p:
-- Trang: 5 --
B~p
la lo~i
ye'u cho v~t
thuc an tinh giau cacbonhydrate, la ngu6n cung ca'p thuc an h~t
nuoi va cling la nguyen li~u
chinh dung lam thuc an u chua.
chu
Hi~n
nay c6 nhi€u giO'ng b~p
dang dti
khac nhau nhu' vang, tr~ng,
do ... B~p
chua khoang 720- 800
l~i
c6 ty 1~ ra't tha'p.
gram tinh b9tlkg cha't kho, ham lu'
gram/kg tuy thUQC va tung lo~i
giO'ng. Ty 1~ cha't beo trong h~t
b~p
tu'dng dO'i
cao, chie'm tu 4- 6% va chu ye'u la t~p
trung trong mffm b~p.
Chinh vl the', b~p
du'
... 'd~t
muc gia tri nang lu'
Tuy nhien lti
la khi dung lam thuc an cho heo. M~t
khac, b~p
cling tu'dng dO'i ngheo cac
nguyen tO' khoang, khi canxi chi chie'm khoang 0.03%, kali 0.45%, mangan chi
chie'm 7.3mg/kg, d6ng 5.4 mg/kg ... Chinh vl the', ham lti
an tinh, thuc an h6n h
lo~i
gia sue, gia dm ... tuy lo~i
la ra't khac nhau.
b~p
dung lam thuc an gia sue cling thay d6i tuy theo trQng
Cha't lti
H~t
to va trung blnh ta't ye'u c6 gia tri dinh dtiohg cao
hdn h~t
l<~p,
Va du'QC SU d1,mg r{)ng rai trong chan nuoi gia cffm, Q~C
bi~t
la gia
chie'm tu 680- 820 g/1 va du'
to khi 1 lit n~g
hdn 700 gram, h~t
trung blnhtu 650 -700 gram va h~t
nho khi duoi 650 gram.
b~p.
thong thtiong
Gia sue, gia dm tieu h6a ra't tO't cac cha't dinh dtiong trong h~t
ty 1~ tieu h6a d~t
xa'p xi 90%. Ne'u su d1,1ng thuc an tho, b~p
thu'ong du'
nghiSn: nghiSn tho cho tdiu, bo, CUll ; min cho heo va manh cho gia
duoi dc:.mg h6n h<;Jp thuc an vien trong chan nuoi ga, nha't
cffm. Ne'u si't d1,1ng b~p
la trong chan nuoi ga thit, ngttdl ta l~i
thttong nghiSn thuc an vien duoi d~ng
manh ra't nho. CJ gia dm, manh c6 kich thttoc tit 3-5 mm la tO'i da, con vH~n
thl
to hdn, khoang tu 3-10 rnm ...
B~p
dti
h
bi~t
1a heo - va gia
va cac phl,l pha'm xay xat lam ngu6n cung ca'p nang 1u'
chinh, va c6 khi ty 1~ b~p
trong khffu phffn che" bie"n thll'c an len de'n 90%.
d
du'
nguyen li~u
c6 kha nang cung ca'p nang lti
tO'- d~c
bi~t
la s~c
t6 vang tl! nhien phu h
.. Trang: 6 ··
B~p
vang chua nhi~u
caroten va cac s~c
t6 khac, do d6, trong chan nuoi gia dm,
san phffm tu b~p
thu'ong giup cho long do trung c6 mau vang hdn va chan cac
, lol;l.i gia dm cling c6 mau vang dvP· Day la mot trong nhung d~c
di~m
giup b~p
va cac san phffm che' bie'n tu b~p
du'<;Jc cac nha may su dvng trong khffu phffn che'
bie'n thuc an gia sue nhu' la mot phffm rna u tl,i nhien, mang gia tri dinh du'ong cao.
con giup
Ngoai ra, trong chan nuoi cac lol;li gia sue khac nhu' heo, bo ... bot b~p
cho mo va sua cua cac lol;li nay c6 mau d~c
tru'ng, du'<;Jc ngttoi tieu dung ra't u'a
chuong.
b. Do'i v6'i khoai mi:
E>~c
di~m
chung cua nh6m thuc an eli - d~c
bi~t
d6i voi eli khoai ml - la chua
nhi~u
nttoc (60.3% - 72%), ngheo protein (1.45% - 5.18%), cha't beo, cac
nguyen t6 khoang da ltt<;Jng, vi ltt<;Jng ... nhttng ll;li giau tinh bot (76.21% 77.24%), dttong va ham ltt<;Jng xd tha'p.
E>i~m
quan tnmg rna chung ta khong th~
khong nh~c
de'n d6 la eli khoai ml tu'di
l:~ti
c6 chua mot s6 doc t6- nhtt doc t6 cyanoglucozit chua hol;lt h6a. M6i khi te'
lat, doc t6 nay bi cac enzym
bao cua eli khoai ml bi pha buy do dt hay thai x~n
hol;lt h6a va san sinh ra acid cyanhydric (HCN) tl,i do. Acid nay ra't doc cho gia
sue, ne'u n6ng do cua acid nay trong khoai ml tha'p, thl se lam cho gia sue ch~m
IOn va kha nang sinh san kern. Ne'u ham ltt<;Jng acid nay trong khoai ml cao, gia
se che't dot ngot. Thong thttong ham ltt<;Jng acid HCN
sue khi an phai ra't c6 th~
cao hdn nhi~u
so voi ham ltt<;Jng HCN trong khoai ml ng9t.
trong khoai ml d~ng
Tuy nhien, ham ltt<;Jng acid HCN trong eli khoai ml ll;li giam di dang k~ ne'u eli
m~t
troi hay dtt<;Jc na'u chin va sa'y kho. Chfnh vl
khoai ml dtt<;Jc phdi dttoi n~g
the', d~ dl;lt hi~u
qua dinh dttong trong khffu phffn thuc an cho gia sue, phffn IOn
cac nha may che' bie'n thuc an cho gia sue su dl,lllg khoai ml va cac san phffm che'
thanh bot r6i dem di ep, hay
bie'n cua khoai ml CJ dl;lng da du'QC hffp, xay nghi~
x~n
lat phdi kho. Trung blnh trong khoang 1 kg cha't kho chua 22 - 28 gram
protein, 3 - 4 gram cha't beo va 650 gram tinh bot trong eli khoai ml ngQt va 850
gram tinh bot trong eli khoai ml d~ng.
Khoai ml c6 hi~u
qua r5 r~t
d6i voi gia sue nhai ll;li dang cho sua va (J thoi ky v6
beo, nhu'ng ne'u su dvng trong chan nuoi heo va gia dm thl khffu phffn thuc an
nha't thie't c~n
b6 sung them cac lol;li thuc an giau protein va cac cha't khoang.
Khoai ml du'QC dung (J mot d 1~ thich h<;Jp trong khffu ph~n
che' bie'n thuc an gia
sue, thong thu'ong khong qua 10% d~ nuoi gia dm, khong qua 30% d~ nuoi heo
va 40% -70% tinh theo gia tri nang lu'qng cua khffu phffn d~ nuoi v6 trau bo.
Cd khoai ml thttong dttqe su dt,mg cho bo, heo, va gia dm an dttOi dl;lng tho ho~e
tttdi. D~e
bi~t
eli thttong dtt<;Je dung nhi~u
nha't la dttoi dl;lng x~n
.. Trang: 7 ..
lat ho~e
khue
phdi kho, va khi dung thl dtt<;1c nghi~
thanh b<)t. B<)t khoai ml c6 d<) ffm tu 12.5
- 13.5 %, protein tu 1.8- 3%, beo 0.3- 0.4%, cha't xd tu 1.5- 4.2%, chie't cha't
tu 76- 81.5%, trong d6 tinh b<)t chie'm de'n 68%. B<)t khoai ml chua
khong d~m
ra't H cha't khm1ng, chi .tu 1.3 - 3.3%, trong d6 Ca khmlng 0.07 - 0.09% va P
khming 0.05 - 0.09%. Tuy nhien cac dttong cha't cua eli khoai ml~i
kha de tieu
gia tri trao dch nang ltt<;1ng khmlng 1.350- 1.805 kcalo/kg. Cu con dttqc
h6a, d~t
su dt,mg d~ san xua't tinh b<)t cha't ltt<;1ng cao - la m<)t trong nhii'ng thlfc li~u
kha
ph5 bie'n hi~n
nay ra't dttqc cac nha may u'a dung trong qua trlnh che' bie'n cac
lo~i
thuc an h6n hqp cho gia dm, gia sue.
Bang 2:
Ty 1? si't d11-ng toz da cua mqt sf/ nguyen li?u trong thuc iin hBn hf/p cho gia
. ,
cam, gza sue
~
Ten th(pc an
Ty 1~
toi cia
(%)
Ten th(pc an
Ty 1~
toi cia
(%)
Th(rc an giiw nang lll'C)'ng
- BAp
60-80
-Cam ll,la
25-40
- DC;li m(;lch
20-40
-Cam ll,la (ep d~u)
10-20
- Cao IU'D'ng (hC;lt sam)
10-20
-Cam lua ml
10-15
- Cao IU'D'ng {hC;lt tr~ng)
25-40
- BC)t khoai mi
10-20
- Ri m~t
5-10
-ram g(;lo
40
-cam gC;lo
10-20
- D~u
thi,J'c v~t.
m5' d¢ng v~t
10
- B¢t co
d~u
- B¢t co Alfalfa
5
- B¢t Ia keo
- B¢t co hoa thao
5
- B¢t Ia l(;lc
5
20
- B¢t ca
10
- D6 tU'D'ng nghi~
40
- B¢t thit
10
- Kho d~u
d6 tU'D'ng
40
- 8¢t thjt - XU'O'ng
5
- Kho d~u
hU'&ng dU'O'ng
20
- B¢t mau
- Kho d~u
vCmg
20
- B¢t phl,l ph~m
- Kho d~u
lanh
4
- B¢t phl,l pham may ap
3
- Kho d~u
bong (khll' gossipol)
5
- B¢t nh¢ng t~m
6
- BC)t gluten bAp
15
- B¢t long vo
2
- BC)t mAm bAp
15
- Ba rU'Q'U kho
10
- Nam men kho
5
4
Thwc an gitw protein
- Kho d~u
'
IC;lc nhan
13
16 m6
(Ngubn: Vi?n chan nuoi mi~n
-- Trang: 8 --
5
Nam 2002)
3.1.2 Dac di~m
v~
t6n trii' va che' bie'n:
Cling voi vi~c
san xua't thuc an gia sue tren d6ng ruong, nh~m
tang ngu6n thuc
an cho gia sue thl vi~c
t6n trii' va che' bie'n thuc an la nhii'ng khau he't sue quan
trQng, khong thS tach roi trong toan bo va'n d~ giai quye't thuc an gia sue.
Thien nhien Vi~t
Nam kha thu~n
l<;Ji cho vi~c
san xua't thuc an gia sue. Nhu'ng
hlnh nhu' bao gio cling v~y,
cling voi thu~n
l<;Ji cit phai g~p
nhii'ng kho khan, nha't
phai kS de'n
la (J cong do<;1n sau thu ho<;1ch, sau khi che' bie'n, va kho khan hdn
cong do(;ln t5n trii', bao quan.
ca
Phfin IOn cac nguyen li~u
cung ca'p nang lu'<,:Jng cho thuc an gia sue la cac san
phffm tu nong nghi~p.
nhu' biip, khoai ml, d~u
nanh ... , do do thoi gian t5n tril' cac
lo(;li nguyen li~u
nay phl;l thUQC ra't nhi~u
vao qua trinh sd che'. Cac san phffm sd
che' tu biip, khoai ml ... mu6n co thoi gian t5n tru lau thl ta't ye'u phai du'<;Jc bao
quan ra't d~c
bi~t.
Chfnh vl the', dl,l' trii' t6t thuc an la nh~m
bao dam de'n muc cao nha't cac du'ong
cha't trong thuc an va giam de'n muc tha'p nha't sl,l' t6n tha't thuc an trong qua trinh
si't dvng lau dai. M~t
khac, dl,l' tru t6t con gop phfin lam thay d6i phffm cha't thuc
an nh~m
nang cao gia tri sinh hQC cua thuc an gia SUC.
Che' bie'n thuc an theo nghia hyp la nh~m
thay dtSi thuc an v~ hlnh thuc, v~ phffm
cha't du'oi tac dong cua cac ye'u t6 v~t
ly, hoa hQC va sinh v~t
hQC. Theo khai
ni~m
moi thl che' bie'n thuc an gia sue chlnh la nh~m
san xua't ra nhii'ng lo(;li thuc
an mOi b~ng
phu'dng phap hoa hQC, sinh hQC trong cong nghi~p.
£>~c
bi~t
trong
d<;li thl va'n d~ che' bie'n thuc an gia sue
qua trlnh xay dl,l'ng nganh chan nuoi hi~n
l<;li cang quan trQng, nha't la vi~c
che' bie'n thuc an h6n h<;Jp cac lo(;li.
Ben C(;lnh do thl che' bie'n cling lam thuc an ngon hdn, khffu phfin nuoi d§y du
duong cha't hdn, gilip cd thS gia sue de tieu hoa va ha'p thu t6t cac cha't dinh
duong. Che' bie'n thuc an t6t se gop ph§n lam tie't ki~m
thuc an, t~n
dvng du<;Jc
tri~
dS cac ngu5n thuc an phong phu cua dia phudng, gop ph§n phat triSn cung
nhu' tang nang sua't va l<,:Ji nhu~
trong chan nuoi.
Ph§n Ion (J cac nha may che' bie'n thuc an gia sue hi~n
nay, kho silo Ia lo<;1i kho
hoan chinh nha't vOi cac h~ th6ng thong hdi, thong gio ... du'<;Jc dung dS t6n trii' cac
nguyen li~u
dffu vao. f>6 la lo<;1i kho co ca'u t<;1o d<;1ng 6ng hlnh trv, cao khoang 30
kim lo<;1i hay betong c6t thep, day co hlnh chop. Vi~c
n<;1p va
- 35 m, lam b~ng
Iffy thlfc Ii~u,
cling nhu' vi~c
ki0m tra nhi~t
do va oi~u
chinh ifm do o~u
ou'<,:Jc tlf
d()ng hoa mot ph§n ho~c
cd giOi hoa toan b(). Di~u
nay giup cho b~p.
khoai ml
nguyen li~u
noi rieng va cac san phffm, phl;l phffm nong nghi~p
noi chung c6 kha
nang du'<;Jc bao quan Iau dai va khong bi ma't dinh duong.
-- Trang: 9 --
a. Do'i v6i bilp:
C6 nhi€u ye"u t6 anh hu'dng de"n st! bie"n d6i cua h~t
b~p
nguyen li~u,
nhung ffm
d<), nhi~t
d<), con trung va vi sinh v~t
la nhung ye"u t6 co ban nha't phiii thuong
xuyen theo d6i, di€u chinh va giu gln trong qua trlnh bao quan.
H~t
b~p
ki~m
thu ho~c
dung thoi diSm, d~t
d9 ffm khoang 30 -32% la t6i ttu, tie"t
nhi€u chi phi trong phdi sa'y va it bi hao hvt do con trung hay chim chu<)t ...
D9 ffm cua bcip h~t
cho phep nh~p
kho dS t6n tru Hiu la til' 12- 15%. Nhi€u thlfc
nghi~m
da chi r6 voi d9 ffm 12%, nhi~t
d9 kho chua 25%, bcip h~t
c6 thS bao
quan an toan dai ngay tru'oc khi dtt<;1c dem nghi€n xU' ly, hay che" bie"n thanh cac
lo~i
thuc an h6n h<;1p. Bfip nghi€n l~i
d~
bi hong hon so voi d~ng
h~t
tuoi,
nguyen, do d6 chi nen nghi€n tru'oc trong thoi gian ngcin, thuong khong qua 2
than g.
Bie"n d6i nguyen li~u
b~ng
so d6 sau:
~
H~
DO ifm trUDi! bl~
(22- 23°C)
~
E>~u
vao b~p
bfip trong san xua't thuc an gia sue c6 thS du<;1c biSu di~n
tho'ng lam
kh6
1
kh6 -7 Lam kh6 Wi du di6u ki~n
-7 Lam ngu()i
mila thu ho~c
bfip thuong la vao mila mu'a, do d6 h~t
bfip thuong
c6 d9 fim cao. Do d6, dS bcip c6 thS t6n tru Iau, kh6ng bi hu va ma't duong cha't,
giam d9 fim trong h~t
bcip c6 thS du'<;1c thlfc hi~n
theo cac phu'ong phap sau:
CJ nu'oc ta vv
-
day la phu'dng phap kha ph6 bie"n d6i voi nong dan, phu h<;1p voi
Phoi n~g:
san ltt<;1ng bcip thu ho~c
C1 s6 ltt<;1ng nho. Thoi gian phdi tuy thu<)c vao thoi
tie"t va d9 ffm cua h~ t.
-
Qu~t
thong gi6: dung qu~t
IOn th6i khong khi mat di qua. Phuong phap nay
chi thfch h<;1p khi h~t
c6 d9 ffm tha'p.
b. Do'i v6i khoai mi:
Vi~c
bao qm1n khoai ml tuoi c6 nhi€u kh6 khan, t6n kern, va cling chi c6 thS bao ·
qm'in trong thoi gian ngi\n. Do d6, ngoai bi~n
phap ii chua la khoai ml, chung ta
vfin c6 thS bfit g~p
m<)t bi~n
phap hay dtt<;1c thlfc hi~n
d6i voi cu khoai ml d6 la
so che" khoai ml thanh lat r6i phoi ho~c
sa'y kho.
--Trang: 10 --
• Sd che' va phdi: khoai mlhH ne'u phdi keo dai 3 - 4 ngay thl hit d€ bi chua,
ta l~i kho phdi kha du'Qc trong mot ngay
m6c, lam giam cha't htqng, tuy nhH~
du n~g
th~
t6t di nua. Vl v~y,
khoang 2 ngay la thoi gian t6i u'u d~ thl;l'c hi~n
vi~c
phdi kha khoai ml x~n
hit.
• Bao quan trong kho: khoai ml x~n
hit kha co do hong trong d6ng ra't IOn, ty 1~
khoang 60- 70%, l~i hut a'm nhanh, la mai tru'ong t6t cho vi sinh v~t
va sau
h~i
phat tri~n.
Do do, d~ dam bao cha't lu'Qng cua lat khoai inl, .khi bao quan
d~ 3 nguyen t~c:
ta dn tuan theo tri~
- Kho rao dffy du: do ffm dn duoi 11%. Ne'u trong qua trlnh bao quan, do ffm
tang, thl nha't thie't nen dem phdi, sa'y l~i cho de'n khi a'm do du'Oi 11%. Lat
khoai ml kha khi g~p
a'm d& bi m6c. Trong truong h<;Jp nay, taco th~
dung lu'u
huynh d6t cha y d~ hun.
tung lOp: trong qua trlnh t6n tru, nha't thie't phai ep ch~t
tung lOp d~
- Ep ch~t
giam do h6ng, h~mn
khO'ng che' sv trao d6i khang khi voi mai tru'ong.
ch6ng du'qc
- Bit kin hoan toan: kho phai kin, ch6ng duqc do a'm xam nh~p.
dong v~t
va vi sinh v~t
pha ho~i.
d6ng thoi co th~
dap ung duqc yeu du xong
hdi khi dn thie't. Kho cffn xU' ly cac hoa cha't ch6ng m6c, m9t ... tru'oc khi
nh~p
khoai mllat, hay can san pha'm khac ... d~ bao quan.
c. D6i vai thuc an h6n ho'p:
Phat tri~n
thuc an h6n hqp t<;1i cac nha may che' bie'n thuc an gia sue (J nu'oc ta
hi~n
nay khang nhG'ng co th~
t6i da hoa vi~c
sii' d1,mg cac ngu6n nguy~
li~u
thuc an gia sue, k~ ca cac phl,l pha'm cua cang nghi~p
che' bie'n, nang san thl;l'c
pha'm, rna con cho phep phat tri~n
san xua't cac san pha'ni chan nuai theo cac
dinh hu'ong cffn thie't, tie't ki~m
du'QC nhi~u
lao dong Va rut ng~
du'QC thoi gian
chua'n bi thuc an.
Thuc an h6n hqp khang nhG'ng co cha't lu'qng cao, rna con co vi trf ra't quan tr9ng
trong dinh du'ong dong v~t,
nha't la d6i voi heo va gia dm. Nang dan thu'ong
san xua't cac lo~i
ngfi c6c, khoai ml x~n
lat da sd che' ... cung ca'p cho cac nha
may va mua l~i thuc an h6n hqp. Ngay nay, thuc an h6n hqp chie'm mot phfin
quan trQng trong toan bo chi phi cua nganh chan nuai.
£>~
nang cao hi~u
qua sii' dl,lng du'ong cha't cua thuc an h6n h<;Jp cac lo~i
du'oi
d<;1ng roi, d<;1ng min hay thuc an tinh hoan chinh ... nguoi ta cfing co th~
dong
vien chung. Vu the' cua thuc an h6n h<;Jp dong vien la no sco thoi gian dl;l' tru dai
roi.
ngay hdn so voi d~.mg
San phffm thuc an h6n hqp cua cac nha may che' bie'n thuc an gia sue du'qc dong
chuyen, thuc an che' bie'n c6
g6i theo quy each chua'n, bao bl thich hqp trong v~n
--Trang: 11 --
sl,I' ph6i h<;Jp cua cac cha't bao quan, ch6ng m6c ... voi thoi gian t6n trfi' xac dinh ...
giup san phffm luon du'<;JC tieu thlJ dung trong khoang thoi gian du'<;Jc SU dvng.
Va'n d~ (J day Ia cac bao thuc an h6n h<;Jp du'<;Jc dong g6i san phai du'<;Jc bao quan
cffn th~n,
d~
ndi kho rao va khong ffm uot.
Do <16, ta c6 th~
tha'y r6 thoi gian t6n trii' cua cac san phffm nong nghi~p
phlJ
thu¢c ra't nhi~u
vao qua trlnh sd che'. Gia tri cua cac san phffm bcip va khoai ml
nguyen li~u
... tuy khong cao, nhu'ng l~i c6 chi phi t6n kho va dlf trii' ra't IOn. Do
<16, vi~c
giai quye't cac va'n d~ v~ ke' ho~c
san xua't, gia tri hang t6n kho ~ .. c6 y
nghia ra't quan tn,mg trong vi~c
giam gia thanh san xua't cho nhii'ng nguyen li~u
nay.
3.1.3
Dac diim trong van chuyin:
Cac nguyen li~u
bcip, khoai ml ... (J d<;1ng tu'di va da sd che' tuy thu¢c nhi~u
vao
mila vv trong nam va rfft d€ hong trong di~u
ki~n
t6n trii' kern cling nhu' qua
trlnh v~n
chuy~n
lau dai ... Hdn nii'a, chung ll;li la nhii'ng nguyen li~u
chie'm di~n
tfch kho ra't IOn. Do d6, trong nganh che' bie'n thuc an gia sue, cac nha may nhln
chung thu'ong xay dl,I'ng cho rieng mlnh nhi~u
h~
th6ng nhii'ng nha kho t~i nhi~u
dia di~m
khac nhau nhiim d€ dang hdn cho vi~c
v~n
chuy~n,
thu mua ciing nhu'
t6n trfi' cua chfnh nha may mlnh.
~H
th6ng v~n
chuy~n
thong qua sd d6 sau:
n¢i b¢ nhii'ng nguyen li~u
d~u
vao c6 th~
dtt<;Jc bi~u
di€n
Hinh 1:Hi thrfng vljn chuyin UQi bQ nguyen liiu dtlu viw cua nha may thuc iin gia sue
Kho ph1,1c Vl,l mua
ban
V(ln chuyin nr)i br)
Nha may san xua't
thuc an gia sue
Nha cung c(p
V(ln chuyln trt!c tie'p
--Trang: 12 -·
H~
tho'ng
trung gian
kho
Do nguyen li~u
cho thll'c an gia sue phffn IOn la nhfi'ng san phffm va ph\! phffm
nen ke' ho~c
thu mua nguyen li~U
bi anh huang nhi~U
de'n mua V\}
nong nghi~p
ding nhu cac vung nguyen li~u
khac nhau (vung nguyen li~u
xa se lam tang chi
phi v~n
chuy6n).
Phffn IOn cac nha may che' bie'n nguyen li~u
thll'c an cho gia sue hi~n
xay dtfng cho rieng mlnh cac h~ th6ng kho nhu sau:
nay d~u
• He th6ng kho 12huc vu thu mua, ban hang: day la h~ th6ng nhfi'ng kho n~m
gffn vung nguyen li~u
tudi nhu d6ng b~ng
song Ctl'u Long (thu mua b~p. go
khoai ml ... ) ho~c
gffn Cang nh~m
phvc vv cho nhfi'ng nguyen li~u
nh~p
khffu.
Ben c~nh
do con co mot s6 kho n~m
gffn thi truong tieu thv d6 t6n trfi' cac
lo~i
san phffm.
• He th6ng kho tai nha may: nhfi'ng nha kho nay co th6 coila nhfi'ng kho trung
gian. Day la nhfi'ng kho co chll'c nang trung chuy6n va di~u
hoa nhfi'ng
nguyen li~u
dffu vao, cfing nhu cac san phffm dffu ra CUa nha may d6 tie'p t\}C
de'n cac qua trlnh san xua't va luan chuy6n khac.
Voi d~c
di6m cua Vi~t
Nam ta hi~n
nay, phan vung quy ho~c
va b6 trf cay
tr6ng chua du<;jc chu trc;mg thich dang, cac vung chuyen tr6ng con n~m
rai rae,
va ~h th6ng phan ph6i chua du<;jc du<;jc quan tam dung
san lu<;jng khong nhi~u
mll'c ... nen vi~c
xay dtfng h~ th6ng kho nhu v~y
phffn nao da giup cac nha may
tie't ki~m
du<;jc ra't nhi~u
chi phi trong v~n
chuy6n.
3.2
Y nghia
cua viec dam bao cac nguyen lieu dftu V~lO
trong qua trlnh
san xua't:
San xua't thll'c an chan nuoi, ciing nhu cac nganh khac, phai d6i di~n
voi vo s6
va'n d~.
San xua't tie'p thi, chi phi lao dong, v~n
chuy6n, cha't lu<;1ng cua nguyen
li~u
... ta't ca d~u
ra't du<;1c coi trQng trong su6t qua trlnh san xua't. Cac khai ni~m
moi nhu quan ly hang t6n kho dung h~n.
san xua't kiP thoi va quan ly qua may
tfnh ... dang tra thanh thong d1,1ng khong chi a cac nha may san xua't thll'c an IOn
rna con a ca cac trang tn;1i gia dlnh. Ta't
cac khai ni~m
moi tren d~u
cling th6
hi~n
mot y nghia chung, do la tfnh hi~u
qua. Chinh vl the', vi~c
d~t
hi~u
qua cao
trong pha tron cac nguyen li~u
dffu vao theo tung cong thll'c xac dinh du<;jc cac
nha may, cong ty ... ra't chu trQng. Tuy nhien, vi~c
ki6m soat chinh xac dffu vao
cua tung lo~i
nguyen li~u
theo dung ty 1~ cho nhi~u
lo~i
thll'c an gia sue khac
nhau la mot vi~c
lam kha phll'c t~p.
ca
Dam bao cac nguyen li~u
dffu vao trong qua trlnh san xua't khong phai la mot
vi~c
lam don gian, d~c
bi~t
la d6i voi cac nha may thuc an gia sue. Do co qua
nbi~u
lo~i
nguyen v~t
li~u
khac nhau nhu b~p
tudi, b~p
h~t.
bot b~p.
khoai ml
x~n
lat, di calcium phosphate b6 sung khoang ... du<;1c thu mua voi s6 lu<;1ng ra't
--Trang: 13 -·
IOn, hay thuong du'
dam bao s5luqng nguyen li~u
thich h
T<;1i bfft ky mot nha may che' bie'n thuc an gia sue nao, vi~c
nguyen li~u
dffu vao cGng thu'ong du'
ki€m tra ngu6n
vi lu'
nho thu'ong du'
xac dinh s5lu'
da lu'
c6 bao bi: hffu he't cac nha may d€u xay dvng rieng cho minh h~ th5ng cac silo
hinh trl,l c6 dung tfch xac dinh,, du'
nhu' ta'm, b~p.
khoai mi cac lol;li ... E>i€u nay se giup cho cac
nha may che' bie'n thuc an gia sue d~ dang hon trong vi~c
quan ly s5 lu'
dffu vao cho qua trinh san xua't ciia chinh nha may minh.
Tom lr;ti, !lnh hinh cr;mh tranh gay gdt giila cdc nha may che' bien thuc an gia
I
sue trang thai gian hi~n
bi~t
la vi~c
nay cang lam gia tang tfnh h~
kiim sadt nguOn nguyen li~u
thffng trang quan ly - dr;ic
ddu vaa cha qud trinh san xuO:t. Vi~c
h(lp
ly h6a day chuygn san xua't, to'i thiiu h6a chi phf trang san xua't, phan phffi, c6
nhilng chien lu(lc tOn kha, vfjn chuyin nguyen li~u
va san phdm thfch h(lp ... ngay
cang trc3' nen vo cung quan tn;mg tf[i cdc cong ty, nha may. C6 thi n6i, vi~c
gia
tang SUe Cf[nh tranh trang san phdm Va thu hut ngay cang nhigu khdch hang figm
nang dii trd thanh vO:n dg song con cua m6i nha may hi~n
Trang !lnh hinh d6, vi~c
nay.
nghien cuu quan ly nguOn nguyen li~u
ddu vaa m9t each
thfch h(lp se giup cdc nha may giam thiiu dU(Ic nhilng chi phf nhu tOn kha, w]-n
chuyin, giup m6i nha mdy c6 thi san xua't dung va du cdc lafl,i thuc an che' bie'n,
thuc an gia sue h6n h(lp cua minh thea thai gian va ljch trinh dii djnh ...
--Trang: 14 --
CHUUNG 2:
,.....
NGUYEN LI~U
1.
'
'
"
,
,..7
.,
,.....
NHU CAD VA TINH HINH PHAT THIEN CUA NGUON
SAN XUAT THUC AN GIA SOC 0 NliOC TA.
·NHU CAU NGUON NGUYEN LIEU CHO SAN XUAT THUC AN GIA
NHUNG NAM TOI:
SUC (J NUOC TA TRONG
.
.
.
Trong vong 5 nam trd l~i day, nong nghi<$p mtoc ta da c6 nhung bu'oc phat tri€n kha
to~n
di<$n, d~c
bi<$t trong ca tr6ng tr9t lfrn chan nuoi. Mt.tc tieu phat tri€n cd ca'u kinh
te' nong nghi<$p cua nu'oc ta trong nam nay voi tr6ng trQt chie'm 72%, trong d6 cay
nong nghi<$p- d~c
bi<$t la cac lo~i
cay hoa mau va cay c6 eli-da cung ca'p phffn nao
cho thuc an gia sue chie'm khoang 25% ; chan nuoi chie'm 24% va cac nganh khac
chan nuoi va tr6ng tr9t Ia kha 6n dinh, tu 4,0
chie'm 4%. T6c do tang tru'dng trong
d~t
du'QC mot nen nong nghi<$p hang h6a phat
de'n 4,5%/nam. Voi mt.tc tieu nh~m
tri€n ben vfi'ng, hi<$u qua theo huang hi<$n d~i
h6a va cong nghi<$p h6a, chung ta
san xua't
khong th€ khong u'u tien phat tri€n chan nuoi. Hdn nua, trong nong nghi~p,
che voi nhau va h6 tr9 cling nhau
tr6ng trQt va chan nuoi l~i c6 m6i lien h~ ra't ch~t
phat tir€n.
ca
1.1
Anh huO'ng ciia su phat triin chan nuoi nu6'c ta do'i v6'i su phat triin
ciia nganh san xua't thuc an gia sue:
Nhung nam vua qua, slf tang tru'dng cua nganh chan nuoi Vi<$t Nam la ke't qua
chu ye'u cua slf gia tang s6Iu9ng dffu con gia sue, gia dm. Nang sua't chan nuoi
gia sue (j nu'oc ta tuy c6 tang, song vfin con (j muc do ra't tha'p.
Theo s6li<$u th6ng ke cua Bo nong nghi<$p va phat tri€n nong thon, blnh quan 10
nam 1990 - 2000 so voi blnh quan 5 nam tru'oc d6, nganh chan nuoi nu'oc ta phat
tir€n voi t6c do kha cao, trong d6 dan heo tang 20%, dan gia dm tang 25%, dan
trau bo tang khoang 8%, voi san lu'Qng thit bon xua't chu6ng cling tang kha cao,
d~t
25% va san lu'Qng trung cling tang khoang 33%.
Ta c6 th€ di€m sd lu'QC Slf gia tang ve
qua cac nam thong qua bang sau:
s6 lu'Qng dan gia
sue, gia dm cua nu'oc ta
Bang 3: Dim gia sue, gia cain cua cd mtfJc qua cac niim
Dvt: 1.000 con
Niim
Heo (L(In)
Gia cd.m
Trfiul
Bo
1995
16 037.4
140 004.0
6 601.8
1996
16 921.4
151 405.6
6 754.0
1997
17 639.7
160 550.1
6 847.4
--Trang: 15--
1998
18 132.1
167 890.0
6 935.5
1999
18 885.7
179 323.0
7 019.2
2000
20 193.7
198 046.1
7 025.1
2001
21 765.9
216 010.0
6 717.4
2002
23 170.0
233 300.0
6 877.0
2005
2010 DT~
Dl! kie'n dr,lt
25000
320 000.0
8 300.0
kie'n &;a
30000
400 000.0
9100.0
(Ngu6n: Ttfng hr;p so' lifu cua Vifn chan nuoi- nam 2002)
tha"y r6 s6ltt<;Jng heo, gia cffm va trau bo nuac ta tang kha
Qua bang tren ta c6 th~
nhanh. f)6 la nho n<)i h,tc cua ban than ngfmh chan nuoi va tac d<)ng tfch ct,tc cua san
xua't ludng tht,tc ciing nhu cay tr&ng du<;Jc dffy m<;tnh. Trong phat tri~n
chan nuoi, thuc
an chfnh la ye'u t6 hang dffu. Ta hay phan tfch di~n
bie'n v~ tlnh hlnh chan nuoi nuac
ta trong nhfi'ng nam gffn day d~ c6 th~
them hi~u
r6 nhfi'ng anh hu
chan nuoi dfJi vai Stj phat tri~n
cua nguyen li~u
thuc an chan nuoi
D6i vOi chan nuoi heo (ldn): nhu cffu thit trong nuac
vfin con tie'p tl,IC tang cao trong nhfi'ng nam tie'p theo. Chfnh vl the', chan nuoi heo
da phat tri~n
kha m<;tnh va phat tri~n
tang d<;tt 6.4% vao nam 2002 so vai nam 2001. (j cac d!a phudng con hlnh thanh
cac dt,t an h6 tr<;J cac h<) chan nuoi IOn, si'r dl,lng cac con gi6ng c6 cha"t lu<;Jng cao,
quy trlnh chan nuoi theo huang cong nghi~p,
dam bao an toan dich b~nh
va nang
cao hi~U
qua chan nuoi, lam ra san phffm tfJt phl,IC Vl,l nhu cffu trong nuac Va XUfft
khffu.
•
D6i vOi chan nuoi gia cftm:
da"t nuac trong cac nam vita qua da
phat tri~n
cac hlnh thuc chan nuoi gia cffm theo huang cong nghi~p,
ga tha vuon
ban chan tha, chu ye'u tren hlnh thuc trang tr<;ti tren cd sC1 si'r dl,lng gi6ng mai
nang sua"t cao, cha"t lu<;Jng thit va trung cao, si'r dl,lng phftn IOn cac lo<;ti thuc an
cong nghi~p,
bao dam an toan v~ sinh thu y. Dt,t kie'n de'n nam 2005, s6lu<;Jng gia
c~m
trong nuac ta se vao khoang 320.000.000 con, va con s6 nay de'n nam 2010
se Ia khoang 400.000.000 con, We tang gftn 72% so vai nam qua.
•
D6i vai chan nuoi trau bo: nhfi'ng nam vita qua da dffy nhanh tie'n d<) tht,tc hi~n
sinh h6a dan bo, tang nhanh dan bo n€n d~ phat tri~n
dan bb thit cha"t lu<;Jng cao,
bo huang sua, va ke't h<;Jp ch9n l9c phat tri~n
cac giO'ng bo dia phudng t6t ... Ben
qph d6, vi~c
nang cao tffm v6c, th~
trQng dan trau cay keo ciing da ra"t du
.. Trang: 16 ..
