BÀI HỌC Ở TRƯỜNG TÔ_MÔ_E_02

Tottochan - Cư bế ngưìi bïn cûãa sưí 29

CHÛÚNG TẤM - BÂI HỔC ÚÃ TRÛÚÂNG TƯ-MƯ-E
Àïën hổc úã trong toa xe tûúãng àậ lâ chuån khấc thûúâng rưìi,
vêåy mâ cấch sùỉp xïëp chưỵ ngưìi úã àêy cng k lẩ nưët. ÚÃ trûúâng hổc
khấc sinh àûúåc bưë trđ ngưìi mưåt chưỵ cưë àõnh. Nhûng úã àêy cấc em
àûúåc phếp ngưìi bêët k chưỵ nâo mâ cấc em thđch trong cấc bíi hổc.
Sau mưåt lc suy nghơ vâ nhòn quanh Tưt-tư-chan quët àõnh
ngưìi cẩnh bẩn gấi àïën sau em sấng nay vò bẩn êëy mùåc chiïëc vấy cố
thïu con thỗ tai d.
Tuy nhiïn, àiïìu k lẩ nhêët úã trûúâng nây lẩi chđnh lâ cấc bâi
hổc.
Thưng thûúâng úã cấc trûúâng khấc thúâi khốa biïíu sùỉp xïëp theo
tû
âng bưå mưn, vđ d, sau tiïët tiïëng Nhêåt lâ tiïët toấn... Nhûng úã
trûúâng nây lẩi hoân toân khấc. Trong giúâ àêìu cư giấo ghi toân bưå
cấc àïì bâi vâ nhûäng cêu hỗi ca cấc mưn hổc trong ngây lïn bẫng.
Sau àố, cư nối: "Bêy giúâ cấc em cố thïí bùỉt àêìu bêët k mưn nâo mâ
cấc em thđch".
Nhû vêåy lâ hổc sinh cố thïí bùỉt àêìu bùçng mưn tiïëng Nhêåt,
mưn toấn hay bêët k mưåt mưn nâo àố cng àûúåc. Em nâo thđch vùn
thò cố thïí lâm vùn, em nâo thđch mưn l thò cố thïí thûã nghiïåm àun
sưi mưåt chêët nâo àố trong chiïëc bònh thốt cưí trïn chiïëc àên cưìn,
nhû vêåy nhûä
ng tiïëng nưí nhỗ rêët cố thïí sệ xẫy ra trong bêët k
phông hổc nâo.
Phûúng phấp dẩy hổc nây gip giấo viïn theo dội hổc sinh tûâ
lúáp thêëp àïën lúáp cao - hiïíu rộ hûáng th ca tûâng em cng nhû cấch
suy nghơ vâ àùåc àiïím ca mưỵi em. Àêy lâ mưåt phûúng phấp l
tûúãng gip giấo viïn thûåc sûå hiïíu hổc sinh ca mònh.
Vïì phêìn hổc sinh, cấc em thûúâng rêët mën àûúåc bùỉt àêìu

bùçng mưn hổc mâ cấc em thđch nhêët. Vâ thûåc tïë, cấc em cố cẫ mưåt
ngây àïí xoay xúã vúái cấc mưn mâ mònh khưng thđch, cố nghơa lâ úã
Tetsuko Kuroyanagi 30

chûâng mûåc nâo àố cấc em cng àậ tûå giẫi quët àûúåc cấc vêën àïì
nây. Viïåc hổc têåp hêìu nhû hoân toân ch àưång vâ hổc sinh cố thïí
gùåp, trao àưíi vúái giấo viïn bêët kïí lc nâo khi cêìn. Giấo viïn cng
cố thïí àïën vúái hổc sinh, nïëu mën, vâ giẫi thđch bêët k mưåt vêën àïì
nâo cho àïën khi cấc em hiïíu thêåt cùån kệ. Sau àố hổc sinh àûúåc
giao thïm bâi têåp lâm úã nhâ. Àêy lâ phûúng phấp nghiïn cûáu theo
àng nghơa ca nố, vâ àiïìu àố cố nghơa lâ khưng mưåt hổc sinh nâo
ngưìi lú àậ
ng trong lc thêìy nối vâ giẫi thđch.
Hổc sinh lúáp mưåt chûa à trònh àưå tûå hổc mưåt mònh, song
mùåc d vêåy, cấc em vêỵn àûúåc phếp bùỉt àêìu bùçng bêët k mưn hổc
nâo mâ cấc em thđch.
Cố em chếp lẩi bẫng chûä cấi, mưåt sưë em khấc vệ tranh, em
thò àổc sấch, lẩi cố mưåt sưë em têåp thïí dc mïìm dễo. Bẩn gấi ngưìi
cẩnh Tưt-tư-chan àậ biïët hïët cấc chûä cấi vâ lêìn lûúåt ghi vâo vúã. Têët
cẫ àïìu múái mễ nïn lc àêìu Tưt-tư-chan húi lo lùỉng vâ khưng biïët
phẫi lâm gò.
Àng lc àố, mưåt bẩn trai ngưìi phđa sau em àûá
ng dêåy cêìm
quín vúã ài lïn bẫng àïí hỗi thêìy mưåt àiïìu gò àố. Cư giấo ngưìi bïn
chiïëc bân cẩnh bẫng àen , àang giẫi thđch cho mưåt hổc sinh khấc.
Tưt-tư-chan khưng nhòn quanh phông hổc nûäa, hai tay chưëng cùçm,
em dấn mùỉt vâo lûng bẩn trai àang ài lïn bẫng. Bẩn êëy kếo lï àưi
chên vâ toân thên lùỉc lû mưåt cấch àấng súå. Lc àêìu Tưt-tư-chan
tûúãng bẩn êëy cưë tònh lâm nhû vêåy, nhûng ngay sau àố em hiïíu ra
rùçng bẩn êëy khưng thïí lâm khấc àûúåc.

Tưt-tư-chan tiïëp tc theo dội khi ngûúâi bẩn kia vïì chưỵ. Bưën
mùỉt nhòn nhau. Bẩn êëy móm cûúâi, Tưt-tư-chan cng vưåi vâng móm
cûúâi àấp lẩi. Khố khùn lùỉm cêåu bế
múái ngưìi àûúåc vâo chưỵ ca
mònh, Tưt-tưchan quay lẩi hỗi:
- Tẩi sao bẩn lẩi ài nhû vêåy?
Bùçng mưåt giổng dõu dâng, cêåu bế trẫ lúâi nhỗ nhể:
- Mònh bõ bẩi liïåt.
- Bẩi liïåt? - Tưt-tư-chan nhùỉc lẩi, vò tûâ xûa àïën nay chûa bao
giúâ em nghe àïën tûâ nây.
Tottochan - Cư bế ngưìi bïn cûãa sưí 31

- Àng, bẩi liïåt, -cêåu bế thò thêìm, -khưng phẫi chó cố chên
mònh bõ liïåt mâ cẫ tay mònh nûäa. -Bẩn êëy giú tay lïn. Tưt-tư-chan
nhòn vâo cấnh tay trấi ca bẩn. Nhûäng ngốn tay dâi co qúỉp vâ
gêìn nhû dđnh vâo nhau.
- Ngûúâi ta khưng cố cấch nâo àïí chûäa cho bẩn â? -Tưt-tư-chan
hỗi vễ lo lùỉng. Bẩn êëy khưng trẫ lúâi, Tưt-tư-chan cẫm thêëy ngûúång
ngng vâ lêëy lâm tiïëc lâ àậ hỗi bẩn cêu àố. Nhûng rưìi cêåu bế nối:
- Tïn mònh lâ Y-a-su-a-ki Y-a-ma-mư-tư. Côn tïn àùçng êëy lâ
gò?
Tưt-tư-chan mûâng rúä khi nghe giổng nối vui vễ ca cêåu bế rưìi
nố to:
- Tïn mònh lâ Tưt-tư-chan.
Thïë lâ Y-a-su-a-ki Y-a-ma-mư-tư vâ Tưt-tư-chan àậ lâm quen
vú
ái nhau.
Mùåt trúâi àưët nống khưng khđ trong toa. Ai àố àậ múã cấnh cûãa
sưí ra. Mưåt lân giố xn trong lânh a vâo trong xe hêët tung mấi
tốc ca àấm trễ.

Bíi hổc àêìu tiïn ca Tưt-tư-chan tẩi trûúâng Tư-mư-e bùỉt
àêìu nhû vêåy àố.
Tetsuko Kuroyanagi 32

CHÛÚNG CHĐN - THÛÁC ÙN CA BIÏÍN VÂ CA ÀÊËT
Giúâ ùn trûa àậ túái - giúâ pht mâ Tưt-tư-chan hùçng mong àúåi.
Àêy lâ lc àïí cấc bẩn giúái thiïåu “nhûäng thûác ùn ca biïín vâ ca
àêët”.
Thêìy hiïåu trûúãng nối cêu àố àïí diïỵn tẫ mưåt bûäa ùn à thânh
phêìn dinh dûúäng. Thay cho cấch nối “Phẫi luån cho con em chng
ta ùn àûúåc mổi thûác ùn” hóåc “u cêìu cấc bêåc ph huynh cho con
em mònh ùn trûa à chêët dinh dûúäng”, thêìy hiïåu trûúãng trûúâng
nây kïu gổi cấc bêåc cha mể hậy cho thïm vâo khêíu phêìn ùn trûa
ca hổc sinh “nhûäng thûác ùn ca biïín vâ ca àêët”.
“Nhûäng thûác ùn ca biïín ” lâ hẫi sẫ
n nhû cấ, cua, tưm, tếp,
hâu, sô, v.v.... Côn “nhûäng thûác ùn ca àêët” lâ nưng sẫn — vđ d
nhû cúm, rau, quẫ, thõt lúån, thõt bô, thõt gâ ...
Bâ mể Tưt-tư-chan rêët quan têm àïën vêën àïì nây. Bâ nghơ
hiïëm cố mưåt thêìy hiïåu trûúãng nâo cố thïí diïỵn àẩt khêíu phêìn ùn cố
àêìy à dinh dûúäng mưåt cấch àún giẫn àïën nhû vêåy. Àiïìu th võ lâ
chó cêìn lûåa chổn mưåt trong hai loẩi àố lâ viïåc lâm bûäa ùn trûa trúã
nïn àún giẫn hún. Ngoâi ra thêìy hiïåu trûúãng côn nối rộ rùçng
khưng ai phẫi lo nghơ quấ nhiïìu, hay phẫi mêët nhiïìu cưng sûác àïí
àẩt cho àûúåc hai u cêìu àố. Nưng sẫ
n úã àêy cố khi chó lâ mưåt quẫ
trûáng trấng, vâ hẫi sẫn cố khi chó lâ mưåt lất cấ ngûâ kho. Hóåc àún
giẫn hún chó cêìn mốn tẫo biïín àẩi diïån cho “àẩi dûúng”, vâ mốn
dûa ngêm dêëm thay cho “nhûäng sẫn phêím ca àêët”.
Hưm trûúác, trong lc Tưt-tư-chan àang mẫi theo dội mưåt cấch

thêm mën bûäa ùn trûa ca cấc bẩn mònh, thò thêìy hiïåu trûúãng
àïën, vâ xem têët cẫ cấc hưåp cúm trûa.
- Chấu cố nhûäng thûác ùn ca biïín vâ ca àêët khưng? — ưng
vûâa hỗi vûâa kiïím tra tûâng hưåp mưåt. Thêåt vui khi nhêån mùåt nhûäng
thûác ùn mâ cấc bẩn “àûa tûâ biïín lïn vâ lêë
y tûâ àêët liïìn”.
Tottochan - Cư bế ngưìi bïn cûãa sưí 33

Cố nhûäng trûúâng húåp vò mể quấ bêån, nïn thûác ùn mang theo
chó cố thûác ùn ca biïín hóåc ca àêët. Nhûng khưng sao. Khi thêìy
hiïåu trûúãng ài kiïím tra, vúå ưng cng ài theo, ngûåc àeo mưåt chiïëc
tẩp dïì trùỉng, hai tay cêìm hai cấi xoong. Nïëu thêìy dûâng lẩi trûúác
mùåt mưåt hổc sinh nâo àố vâ nối “biïín” thò lêåp tûác bâ vúå ưng gùỉp
ngay hai viïn chẫ cấ tûâ chiïëc xoong “biïín” ra cho em àố. Ngûúåc lẩi
nïëu ưng nối “àêët” thò lêåp tûác bâ vúå ưng lẩi gùỉp ngay nhûäng miïëng
khoai têy rấn tûâ chiïëc xoong “àêët” ra cho.
ÚÃ àêy khưng côn mưåt ai mën nối rùçng em khưng thđch chẫ
cấ, hay nghơ rùçng mưåt bûäa ùn trûa ngon phẫi nhû thïë nâo, hay bûä
a
ùn trûa tưìi lâ nhû thïë nâo. Sûå quan têm ch ëu ca cấc em úã chưỵ
thûác ùn ca cấc em cố à cẫ hai u cêìu vïì biïín vâ vïì àêët hay
khưng. Vâ nïëu chó cố vêåy thò niïìm vui ca cấc em àậ àûúåc thỗa
mận, cấc em rêët phêën khúãi.
Khi bùỉt àêìu hiïíu àûúåc “nhûäng thûác ùn ca biïín vâ ca àêët”
lâ thïë nâo rưìi, Tưt-tư-chan thêëy lo súå, khưng hiïíu bûäa ùn trûa mâ
mể em àậ chín bõ mưåt cấch rêët vưåi vậ sấng nay, cố àûúåc chêëp
nhêån hay khưng. Nhûng khi múã hưåp ra em thêëy thûác ùn trûa ca
em thêåt lâ tuåt vúâi vâ em cưë giûä
àïí khỗi thưët ra nhûäng tûâ “tuåt,
tuåt, tuåt quấ!”.

Thûác ùn trûa ca Tưt-tư-chan gưìm cố trûáng rấn vâng, àêåu
xanh, àen-bu mâu nêu vâ bìng trûáng cấ thu mâu hưìng. Thûác ùn
à mâu sùỉc trưng nhû mưåt vûúân hoa.
- Àểp quấ - thêìy hiïåu trûúãng nối.
Tưt-tư-chan húi run run:
- Mể chấu nêëu ùn giỗi lùỉm, - em nối.
- Àng, àng, - thêìy hiïåu trûúãng trẫ lúâi. Sau àố thêìy chó vâo
mốn àen-bu (rëc cấ) vâ hỗi: - Àêy lâ mốn gò? Nố lâ thûác ùn ca
biïín hay lâ ca àêët?
Tưt-tư-chan nhòn mốn ùn nây, rêët phên vên khưng hiïíu
thåc loẩi nâo. Nố cố
mâu ca àêët nhû vêåy rêët cố thïí nố lâ ca àêët.
Nhûng em khưng dấm chùỉc àiïìu àố.
- Chấu khưng biïët ẩ, - em nối.
Tetsuko Kuroyanagi 34

Sau àố thêìy hiïåu trûúãng hỗi cẫ lúáp:
- Cấc em cố biïët àen-bu tûâ àêu ra khưng nâo, tûâ biïín hay tûâ
àêët?
Dûâng lẩi mưåt lc àïí suy nghơ, mưåt sưë em reo lïn:
- Tûâ àêët ẩ.
Nhûng khưng em nâo biïët chùỉc chùỉn.
- Thưi àûúåc, thêìy sệ kïí cho cấc em nghe - thêìy hiïåu trûúãng
nối. — Den-bu lâ thûác ùn lêëy tûâ biïín lïn.
- Tẩi sao ẩ? - Mưåt cêåu bế hỗi.
Àûáng úã giûäa vông trôn bân ghïë, thêìy hiïåu trûúãng giẫi thđch:
- Den-bu lâ thõt cấ lổc bỗ xûúng, rang nhỗ lûãa sau àố nghiïìn
nhỗ vâ nïm gia võ vâo.
- Ưi! — Cấc em kïu lïn. Sau àố mưåt vâi em àïì nghõ àûúåc xem
mốn rëc cấ

ca Tưt-tư-chan.
- Têët nhiïn lâ àûúåc, - thêìy hiïåu trûúãng nối.
Vâ thïë lâ cẫ lúáp xm vâo xem mốn rëc cấ ca Tưt-tư-chan.
Chùỉc chùỉn cố em àậ biïët den-bu lâ gò rưìi, nhûng vêỵn cûá thđch xem
vâ cng cố bẩn mën xem mốn den-bu ca Tưt-tư-chan cố khấc gò
mốn àố ca nhâ em khưng. Quấ nhiïìu bẩn nhòn em, túái mûác, Tưt-
tư-chan ngẩi rùçng nhûäng súåi rëc cố thïí bay mêët.
Tưt-tư-chan húi hoẫng súå trong bûäa ùn trûa àêìu tiïn àố,
nhûng nhưån thêåt. Th võ biïët bao nhiïu khi hiïíu àûúåc “hẫi sẫn” vâ
“nưng sẫn” lâ gò. Em cng àậ hiïíu thïm àûúåc rùçng den-bu lâm tûâ
cấ. Vâ mể em àậ nhúá bỗ
vâo hưåp cúm trûa ca em nhûäng thûác ùn
ca biïín vâ nhûäng thûác ùn ca àêët. Cëi cng mổi chuån àïìu tưët
àểp, em hâi lông nghơ nhû vêåy.
Tưt-tư-chan àùåc biïåt phêën khúãi khi bùỉt àêìu ùn nhûäng mốn
ngon miïång do mể em lâm.
Tottochan - Cư bế ngưìi bïn cûãa sưí 35

CHÛÚNG MÛÚÂI - NHAI CHO KƠ
Thưng thûúâng bùỉt àêìu bûäa ùn ngûúâi ta hay nối: “I-ta-da-ki-
ma-su” cố nghơa lâ xin múâi. Nhûng úã trûúâng Tư-mư-e Ga-ku-en thò
khấc, bùỉt àêìu bûäa ùn lẩi lâ mưåt bâi hất. Thêìy lâ mưåt nhẩc sơ vâ
thêìy sấng tấc mưåt “bâi hất àùåc biïåt àïí hất trûúác lc ùn trûa”. Thûåc
ra thêìy chó viïët lúâi vâ dûåa vâo nhẩc àiïåu ca mưåt bâi dên ca nưíi
tiïëng “khoan, khoan, dư khoan” mâ thưi. Lúâi ca bâi hất do thêìy
hiïåu trûúãng sấng tấc vâ nhû thïë nây:
Nhai, nhai, nhai cho k
Nhûäng gò bẩn ùn.
Nhúá nhai cho k, nhai cho k
Cúm, rau, cấ, thõt chng ta ùn.

Chó sau khi hất xong, cấc em múái nối “I-ta-da-ki-ma-su”.
Lúâi ca bâi hất rêët húå
p vúái giai àiïåu ca bâi “khoan, khoan,
dư khoan”, àïën mûác sau àố nhiïìu nùm cố hổc sinh vêỵn coi àố lâ bâi
hất àïí hất trûúác khi ùn.
Cố thïí thêìy hiïåu trûúãng do àậ gêỵy mêët mêëy chiïëc rùng nïn
múái sấng tấc bâi hất nây. Nhûng thûåc ra ưng ln ln nhùỉc cấc
em phẫi ùn chêåm, nhai k, vûâa ùn vûâa nối chuån vui vễ. Vâ nhû
vêåy cố thïí ưng sấng tấc bâi nây lâ cưët àïí nhùỉc nhúã cấc em.
Sau khi cêët cao giổng hất, têët cẫ cấc em àïìu nối xin múâi, “I-
ta-da-ki-ma-su”, vâ ngưìi vâo ùn “nhûäng thûác ùn ca biïín vâ ca
àêët”.
Pho
âng hổp n lùång trong chưëc lất.