Đi tìm chân dung nhà lãnh đạo hiện đại

Đi tìm chân dung nhà lãnh đạo hiện đại
Nguồn: doanhnhan360.com
Những ngày này, các thuật ngữ "thế giới phẳng", "toàn cầu hóa", "hội nhập",
"WTO"... xuất hiện với mật độ chưa từng có trên báo chí và trong cả những
cuộc thường đàm. Điều ấy cho thấy rằng trong tình hình hiện nay, những vấn
đề trên đang là mối quan hàng đầu, thương trực của giới kinh doanh trong
nước. Một lần nữa, buổi hội thảo " CEO trong thế giới phẳng" (do Viện
Nghiên cứu kinh tế phát triển - Đại học Kinh tế Hồ Chí Minh và Báo Người
Lao Động tổ chức mới đây) lại thổi bùng lên mối quan tâm này. Ở đây, vấn đề
được khu biệt trong vai trò lãnh đạo doanh nghiệp.

Từ trực giác đến hành động
Kết quả một điều tra mới đây của Bộ Kế hoạch - Đầu tư trên 63.000 doanh nghiệp
ở 36 tỉnh thành cho thấy: Số chủ doanh nghiệp Việt Nam có trình độ Thạc sĩ trở
lên chiếm 2,99%, Đại học 37,82%, Cao Đẳng 3,56%, Trung học chuyên nghiệp
12,33% và 43,3% chủ doanh nghiệp có trình độ học vấn từ THPT trở xuống. Còn
theo một nghiên cứu của Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế TP. Hồ Chí Minh trên
2.000 doanh nghiệp ở thành phố này, có 65% chủ doanh nghiệp xuất thân từ cán
bộ lãnh đạo, công chức trong doanh nghiệp nhà nước, 15% thừa kế từ gia đình,
20% còn lại xuất thân từ nhiều nguồn khác. Tất nhiên rất ít người trong số đó được
đào tạo bài bản kiến thức và kỹ năng điều hành doanh nghiệp. Những con số trên
một lần nữa cảnh báo về tính nghiệp dư và đang thách thức ở vị trí đầu tàu trong
các doanh nghiệp Việt Nam trước "cơn bão toàn cầu hóa” đang tràn về.
Chính các nhà lãnh đạo doanh nghiệp cũng ý thức khá rõ sự thiếu hụt của mình và
những thách thức đang chờ đợi phía trước. Họ luôn quan tâm đặc biệt trước tình
hình "thế giới phẳng” và WTO. Tiến sĩ Hồ Đức Hùng, Viện trưởng Viện Nghiên
cứu phát triền kinh tế TP. Hồ Chí Minh cho biết: "Có thể nói, doanh nhân Việt
Nam có sự nhạy cảm khá cao với tình hình mới. Điều này cũng được chính các
nhà quan sát nước ngoài công nhận". Tuy nhiên, dù nhạy cảm đề biết rằng tình
hình mời sẽ có rất nhiều đổi thay và thách thức, nhận thức rõ được sự khiếm
khuyết, nhược điểm của mình, song đa phần doanh nhân Việt Nam chưa biến ý

thức thành hành động chuẩn bị đối phó cụ thể. "Dù trực giác rất tốt, nhưng để biến
trực giác, ý thức thành tư tưởng, hành động thực sự thì hơi yếu” - Tiến sĩ Hồ Đức
Hùng đánh giá. Và đã đến lúc lo nghĩ không chỉ để lo nghĩ, mà phải lên kế hoạch
hành động với định hướng rõ ràng.

CEO - Những phẩm chất của người lái tàu vượt sóng
Trong nỗ lực lên "kế hoạch hành động" cụ thể, việc làm trước nhất là định vị được
vai trò hiện tại để biết mình cần gì và nên làm theo thứ tự ưu tiên. Đối với vai trò
của CEO (Chief Ex- ecutive Officer - thường được gọi là Giám đốc điều hành), bà
Bùi Ngọc Hằng, CEO của Công ty trang trí nội thất Châu Âu, tóm tắt trong "tam
giác" hoạch định - điều hành - đánh giá. Dù gần đây nhiều chủ doanh nghiệp Việt
Nam đã có khuynh hướng thuê CEO chuyên nghiệp để điều hành doanh nghiệp
thay mình, song do quy mô doanh nghiệp còn nhỏ và do nguồn CEO chuyên
nghiệp làm thuê còn quá ít ỏi, nên hiện nay, đa số doanh nhân Việt Nam đang ở
tình trạng "tất cả trong một”: Chủ doanh nghiệp - nhà quản lý điều hành - quản lý
nhân sự, tài chính, đối ngoại và rất nhiều công việc linh tinh khác.
Chính vì phải làm quả nhiều việc như thế, thêm xuất phát điểm không được đào
tạo chuyên nghiệp, nên hầu hết các nghiên cứu, phân tích đều chỉ rõ đại đa số
doanh nghiệp Việt Nam nhất là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, không chỉ yếu về
vốn, công nghệ, quy mô sản xuất, năng lực cạnh tranh , mà còn yếu cả về trình độ
quản lý, nhận thức, tầm nhìn. Việc không tách bạch giữa vai trò chủ doanh nghiệp
và CEO, giữa nhà kinh doanh và nhà điều hành đã gây ra rất nhiều hạn chế, bất
cập. Vì thế, đề tăng sức cạnh tranh và nội lực doanh nghiệp trước nhu cầu hội
nhập, yêu cầu cấp thiết là phải có CEO đủ khả năng, phẩm chất thích hợp để cầm
lái con thuyền. Sự thay đổi ấy phải như thế nào?

“Người trong cuộc nói”
"Các doanh nghiệp thành đạt đều có CEO giỏi, uy tín cá nhân cao, có khả năng
xây dựng văn hóa doanh nghiệp có bản sắc riêng biệt. Khi tham gia WTO và kinh
doanh trong "thế giới phẳng", các CEO Việt Nam phải vượt qua chính mình, phải

hiểu biết và thành thạo "luật chơi" mới, biết liên kết với đối tác đáng tin cậy trên
toàn cầu - Tiến sĩ Tạ Thị Mỹ Linh, Tổng Giám đốc Công ty SGN Logisucs Việt
Nam nói:
"Các CEO nhất thiết phải có phong cách lãnh đạo riêng để tạo ảnh hưởng đến cấp
dưới trong qúa trình quản lý. Phong cách lãnh đạo phải thực sự chuyên nghiệp, đối
phó được với môi trường kinh doanh bên ngoài và phù hợp với môi trường nội bộ"
- Ông Lê Hữu Tịnh, Công ty TNHH Tín Nghĩa.
"Phải đột phá, tránh lối mòn tư duy!" - ông Vương Võ Khoa, Giám đốc kinh
doanh, Công ty TNHH Thành Nhơn.
"Chúng ta phải có năng lực và nỗ lực rất lớn mới có thể tận dụng được các cơ hội
khi hội nhập và giải mã được nhũng thách thức trước thềm WTO" - Bà Nguyễn
Thị Thanh Tĩnh, Công ty TNHH Tín Nghĩa.