Quản lý kế hoạch đào tạo và đào tạo liên tục cán bộ y tế

12.
quản lý kế hoạch đào tạo và đào
tạo liên tục cán bộ y tế


Công tác xây dựng kế hoạch nhân lực đóng vai trò quan trọng trong hoạt
động của trờng Đại học và Cao đẳng, tuy nhiên các trờng Đại học và Cao đẳng
Y dợc của nớc ta hiện nay hoàn toàn là trờng công lập, nên kế hoạch đào tạo
thờng là do cơ quan chủ quản giao do đó vai trò chủ động xây dựng kế hoach
đào tạo và đào tạo lại của các trờng thờng bị hạn chế. Hiện nay nhà nớc ta
đang chủ trơng xã hội hoá công tác đào tạo và xã hội hoá công tác y tế nên việc
các trờng chủ động trong công tác của mình càng trở lên quan trọng. Trong năm
2004 nhiều trờng Y,Dợc triển khai thực hiện chỉ thị 10/2002/NĐ-CP thì việc tự
chủ trong việc xây dựng kế hoạch đào tạo là quan trọng.

A. Các văn bản pháp quy
- Quyết định số 153/2003/QĐ-CP ngày 30.7.2003 của Chính phủ về ban hành điều
lệ trờng Đại học
- Công văn số 1219/CP0-KG Ngày 7.10.2002 của Thủ tớng Chính Phủ về giao kế
hoạch đào tạo nguồn nhân lực.
- Các văn bản hớng dẫn lập kế hoạch hàng năm của Bộ KHĐT,Bộ Y tế, Bộ Giáo
dục và Đào tạo
- Nghị định 10/2002/NĐ-CP Ngày 16.1.2002 của Chính Phủ và thông t số 25/
2003/ TT-BTC Ngày 21.3.2003 của Bộ Tài Chính Hờng dẫn thực hiện Nghị định
10/2002/NĐ-CP về chế độ tài chính áp dụng cho đơn vị sự nghiệp có thu.
- Công văn số 3674/K2-ĐT ngày 18.6.1991 của Bộ trởng Bộ Y tế về đào tạo lại và
bổ túc cán bộ y tế
- Quyết định số 874/TTg Ngày 20.11.1996 của Thủ tớng Chính Phủ về công tác
đào tạo bồi dỡng cán bộ công chức nhà nớc.
- Thông t liên tịch hớng dẫn thực hiện quyết định số 874/TTg Ngày 20.11.1996

của Thủ tớng Chính Phủ về công tác đào tạo bồi dỡng cán bộ công chức nhà
nớc.
- Quyết định số 74/2001/QĐ-TTg ngày 7.5.2001 của Thủ tớng Chính phủ phê
duyệt kế hoạch đào tạo, bồi dỡng cán bộ công chức giai đoạn 2001-2005.

101
- Thông t 105/2001/TT-BTC ngày 27.12.2001 Hớng dẫn kinh phí đào tạo bồi
dỡng cán bộ công chức Nhà nớc.
- Quy chế đào tạo, bồi dỡng cán bộ, công chức ban hành kèm theo quyết định số
161/2003/QĐ-TTg ngày4.8.2003 của Thủ tớng Chính Phủ
B. Hớng dẫn thực hiện và đề xuất

i. Những vấn đề cần lu ý khi xây dựng kế hoạch đào tạo

1.1. Một số định hớng về công tác đào tạo
- Đào tạo và bồi dỡng nguồn nhân lực y tế cần đợc xác định là u tiên
hàng đầu trong việc phát triển nền y tế và y học của đất nớc. Trong bối cảnh hội
nhập toàn cầu cần có những giải pháp hữu hiệu để có đủ nguồn nhân lực giải
quyết các vấn đề sức khoẻ của đất nớc phục vụ công nghiệp hoá và hiện đại hoá
đất nớc, nhanh chóng hội nhập với trình độ chung của y học khu vực và thế giới.
- Trong quá trình phát triển cần quan tâm cùng một lúc đến y tế phổ cập và
y tế chuyên sâu. Một mặt là cần mở rộng đào tạo trong nớc để cung cấp nhân lực
cho y tế cơ sở, đông thời cần đầu t cho đào tạo y tế chuyên sâu kể cả đào tạo
nớc ngoài, những ngành y tế mũi nhọn để có đợc một vị thế trong khu vực và thế
giới.
- Đổi mới công tác đào tạo cán bộ y tế, cải tiến nội dung chơng trình và
phơng pháp đào tạo, đa dạng hoá loại hình cán bộ y tế phục vụ kịp thời cho nhu
cầu phát triển đất nớc trong thời kỳ đổi mới đồng thời đa dạng hoá các hình thức
đào tạo cán bộ y tế

1.2. Công tác kế hoạch đào tạo.
Trong các trờng Y Dợc, công tác kế hoạch phát triển nhân lực y tế là
nhiệm vụ chính hàng đầu luôn đợc quan tâm và do Hiệu trởng trực tiếp phụ
trách. Công tác kế hoạch quyết định hớng phát triển của nhà trờng. Trong giai
đoạn hiện nay việc đổi mới công tác đào tạo cán bộ y tế đợc đặt ra trớc hết là
công tác kế hoạch đào tạo.
Bộ Y tế chủ trơng các tr
ờng cần chủ động trong công tác xây dựng kế
hoạch cho trờng mình. Tăng cờng quyền chủ động cho các trờng
Trớc đây kế hoạch là pháp lênh, nay có sự thay đổi sang kế hoạch hớng
dẫn. Nhà nớc thống nhất quản lý chỉ tiêu đào tạo và mỗi trờng chỉ có một chỉ tiêu
đào tạo đợc ghi trong kế hoạch từ đầu năm học của trờng. Để điều chỉnh cơ cầu
nguồn nhân lực, từ năm học 2003-2004 Chính phủ chỉ giao chỉ tiêu đào tạo có
ngân sách nhà nớc ở bậc đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp và dạy
nghề dài hạn.

102
Bộ Y tế khuyến khích các trờng nếu còn năng lực có thể mở rộng các
ngành nghề đào tạo theo luật giáo dục để đáp ứng nhu cầu xã hội đồng thời cũng
là để triến khai tốt Nghị định 10/2002/NĐ-CP của Chính Phủ

1.3. Đào tạo cho y tế cơ sở
Y tế cơ sở luôn là vấn đề quan tâm của Bộ y tế, Tuy nhiên từ khi đổi mới,
chúng ta cũng gặp nhiều khó khăn trong việc đáp ứng nhu cầu cho y tế cơ sở.
Thực hiện Chỉ thị 06/CT-TW của Ban Bí th trung ơng Đảng về củng cố và hoàn
thiện mạng lới y tế cơ sở, Bộ y tế đã có nhiều hình thức đào tạo để đáp ứng nhu
cầu đó.
Đối với cán bộ y tế từ trung học trở xuồng: Việc đảm bảo đủ cán bộ y tế từ
trung học trở xuống đợc giao cho các trờng trung học y tế các tỉnh đảm nhiệm.
Hiện nay hầu hết các tỉnh đã có trờng Trung học y tế hay trung tâm đào tạo cán

bộ y tế. Tuy nhiên các trạm y tế xã hầu nh không còn biên chế để tiếp nhận cán
bộ y tế mới đợc đào tạo. Bộ Y tế đã xây dựng xong và ban hành các chơng trình
khung của các loại hình đào tạo cán bộ y tế trung học, sơ học và nhân viên y tế
thôn bản. Đồng thời Bộ cũng hỗ trợ các trờng trong công tác đào tạo giáo viên về
phơng pháp dạy học tích cực. Trong những năm tới Bộ sẽ đẩy mạnh việc biên
soạn tài liệu sách giáo khoa cho trung học và nghề.
Đối với cán bộ y tế có trình độ Đại học và Cao đẳng cho tuyến y tế cơ sở
chủ yếu do trung ơng đảm nhiệm. Để đáp ứng nhu cầu nhân lực cho y tế cơ sở,
Bộ Y tế đã có nhiều hình thức đào tạo và tuyển sinh mềm dẻo thông qua các hình
thức đào tạo đặc biệt nh: cử tuyển, hợp đồng theo địa chỉ sử dụng hoặc u tiên
điểm thi tuyển chọn. Đặc biệt trong vài năm nay Bộ còn tổ chức đào tạo lớp riêng
cho các tỉnh và khu vực đặc biệt khó khăn và có dự án riêng đào tạo bác sĩ cho 4
tỉnh khu vực Tây Nguyên.
Hiên nay trên 60% số trạm y tế xã của cả nớc đã có bác sĩ làm việc. Nhiều
tỉnh đã đặt ra mục tiêu 100% xã có bác sĩ. ( trong lĩnh vực kế hoạch nhân lực,
chúng tôi cho rằng nên cân nhắc thêm về hiệu quả sử dụng).

1.4.Đào tạo cán bộ chuyên sâu, đào tạo nhân tài cho ngành y tế
Đào tạo nhân tài, đào tạo chuyên gia đầu ngành trong các lĩnh vực y dợc là
công tác quan trọng của Ngành Y tế. Làm tốt công tác này nhằm tạo điều kiện đề
Ngành y tế nớc ta bắt kịp trình độ quốc tế và khu vực. Từ năm 1999 Bộ Y tế đã
xây dựng kế hoạch đào tạo nhân tài ngoài nớc, tuy nhiên việc triển khai kế hoạch
đào tạo nhân tài Nhà nơc giao cho Bộ Giáo dục & Đào tạo thực hiên nên Ngành Y
tế cha chủ động đợc công tác này.
Để đào tạo cán bộ y tế chuyên sâu, Ngành y tế đã xây dựng 5 hình thức đào
tạo sau đại học đ
ợc ghi trong các văn bản quy phạm pháp luật là Chuyên khoa
cấp I, Chuyên khoa cấp II, Bác sĩ Nội trú Bệnh viện, Thạc sỹ, Tiến sỹ. Các loại hình
đào tạo chuyên khoa sau đại học đáp ứng đợc nhu cầu thực hành của cán bộ y
tế. Hình thức đào tạo này đã Nhà nớc chính thức công nhận thông qua Nghị định

103
43/2000/NĐ-CP của Chính phủ và thông t liên tịch số 30/TTLT-BGD&ĐT-BYT của
liên Bộ Giáo dục &Đào tạo - Y tế. Bộ y tế quản lý thống nhất công tác đào tạo
chuyên khoa sau đại học bằng việc giao chỉ tiêu kế hoạch, ra quyết định công
nhận tốt nghiệp, quản lý phôi bằng Chuyên khoa I, Chuyên khoa II và Bác sĩ nội trú
bệnh viện.
Chỉ tiêu đào tạo Thạc sỹ và Tiến sỹ Bộ Y tế sẽ giao cho các trờng thuộc Bộ
sau khi thống nhất với Bộ Kế hoạch & Đầu t, Bộ Giáo dục & Đào tạo.
Để Bộ Y tế tổng hợp và đề xuất với Chính Phủ và thống nhất quản lý thông
qua viêc giao chỉ tiêu đào tạo hàng năm, các trờng cần tính toán kỹ khả năng cuả
mình để đề xuất với Bộ chỉ tiêu đào tạo của trờng. Hiện nay nhà nớc có thể giao
chỉ tiêu kế hoạch đào tạo sau đại học đáp ứng đợc nhu cầu của các trờng đại
học. Chỉ tiêu đào tạo sau đại học gồm có ngân sách nhà nớc và chỉ tiêu không có
ngân sách nhà nớc. Để đảm bảo chất lợng đào tạo và tăng cờng công tác quản
lý kế hoạch, các trờng không xin điều chỉnh chỉ tiêu sau khi đã công bố kết quả
thi.

1.5. Đa dạng hoá các hình thức đào tạo:
Để có thể làm tốt công tác kế hoạch nhân lực y tế, Bộ Y tế chủ trơng đa
dạng hoá công tác đào tạo cán bộ y tế. Chỉ tiêu cho các đối tợng đào tạo sau đại
học nói chung đáp ứng đợc yêu cầu của các trờng. Với chỉ tiêu Đại hcoh và
Trung học Nhà nớc có tính toàn để cân đối nguồn nhân lực chung của xã hội.
Hiện nay chúng ta có các hình thức đào tạo nh sau:

+ Hình thức học chính quy: Bộ Y tế coi đây là hình thức đào tạo cơ bản, lâu dài
nhằm đáp ứng đội ngũ chuyên môn có tay nghề cao phục vụ cho công tác chăm
sóc sức khoẻ nhân dân.
Với đào tạo sau đại học: Chúng ta có chơng trình đào tạo Tiến sỹ ( học 4
năm nếu từ Đại học và 2 năm nếu từ Thạc sỹ), Thạc sỹ, Chuyên II, Chuyên khoa I

(học 2 năm) và Bác sĩ nội trú bệnh viện ( học 3 năm)
Với hệ Đại học, Cao đẳng:Đào tạo tập trung 6 năm với hệ đào tạo bác sĩ, 5
năm với đào tạo dợc sỹ và 4 năm với hệ cử nhân. Hệ Cao đẳng là 3 năm
Với hệ trung học là 2 năm.

+ Hình thức đào tạo chính quy hệ ngắn hạn: ( chuyên tu cũ) Hình thức đào tạo này
nhằm nâng cấp cán bộ y tế. Đây là hình thức có rất nhiều u việt để giải quyết cán
bộ y tế cho tuyến cơ sở, đồng thời tạo con đờng phát triển cho cán bộ y tế. Hình
thức đào tạo nâng cấp từ bậc Trung học, Cao đẳng lên Đại học tr
ớc đây chơng
trình học tập trung 3 năm, nay do nhu cầu xã hội và do hệ Trung học rút xuống còn
2 năm. Chơng trình học chủ yếu hớng vè cộng đồng, Các bác sĩ tốt nghiệp hệ
đào tạo này không nên bố trí làm công tác điều trị trực tiếp trong các khoa phòng
lâm sàng. Các đối tợng trung học tuyển từ sơ học lên học tập trung với thời gian
18 tháng tập trung.

+ Hình thức vừa học vừa làm:( Hệ tại chức).

104
- Hệ đào tạo chuyên khoa sau đại học, chỉ mới tổ chức đào tạo cho chuyên
khoa 1.
- Hệ Đào tạo cử nhân điều dỡng học 2 năm tuyển từ cao đẳng điều dỡng
- Hệ Cao đẳng điều dỡng học 4 năm tuyển từ trung học điều dỡng

+ Ngoài ra chúng ta đã thí điểm tổ chức hình thức đào tạo từ xa, để lấy học phần,
tín chỉ trong một số môn học có thể tổ chức đợc, hay chỉ đơn thuần là đào tạo liên
tục cán bộ y tế. Hình thức này cũng rất phong phú có thể gửi tài liệu qua bu điện,
hay Internet.

1.6.Đổi mới trong công tác tuyển sinh trong ngành y tế:

Học sinh vào học các trờng Y dợc chủ yếu thông qua thi tuyển sinh theo
quy chế chung của Bộ Giáo dục & Đào tạo. Tuy nhiên để đáp ứng cho nhu cầu
nhân lực y tế của các vùng đặc biệt khó khăn chúng ta đã có các hình thức nh Cử
tuyển ( theo quy chế chung của Bộ Giáo dục& Đào tạo) Ngoài ra chúng ta còn áp
dụng hình thức đào tạo lớp riêng, Hợp đồng đào tạo theo địa chỉ. Việc hợp đồng
đào tạo theo địa chỉ trớc đây chủ yếu thực hiện cho việc đào tạo bác sĩ , dợc sỹ
chuyên tu và học sinh trung học. Từ năm 2001 Bộ Y tế và Bộ Giáo dục & Đào tạo
có thống nhất có hình thức đào tạo chính quy Bác sĩ hợp đồng theo địa chỉ sử dụng
cho các tỉnh, đối tợng chủ yếu là ngời các dân tộc thiểu số định c lâu dài ở các
vùng đặc biệt khó khăn (KV1). Chơng trình đào tạo Bác sĩ kéo dài thêm 1 năm để
học văn hoá, sau khi tốt nghiệp đại học trở về nơi cử đi học để công tác. Hình thức
này đợc thực hiện rất phong phú và đa dạng nh hợp đồng đào tạo một số, hay
một lớp cho một tỉnh ( đã làm ở Huế). Cũng có thể nh là Dự án tổng thể 10 năm
(2004-2014) của Học viện Quân Y đang triển khai dự án đào tạo 600 bác sĩ chính
quy cho 4 tỉnh Tây Nguyên.

Việc tổ chức lớp riêng phải đợc đề nghị của Chủ tịch UBND tỉnh và đợc
Bộ trởng Bộ Giáo dục & Đào tạo và Bộ trởng Bộ Y tế phê duyệt danh sách học
viên. Các lớp riêng đào tạo theo địa sau khi học thêm 1 năm văn hoá phải kiểm tra
nếu đạt yêu cầu sẽ đợc vào học chuyên môn. Kế hoạch tổ chức lớp riêng theo địa
chỉ cho các tỉnh đặc biệt khó khăn cần có sự thoả thuận (từ tháng 6 đến tháng 12)
của Chủ tịch UBND tỉnh và Bộ trởng Bộ Y tế, Bộ trởng Giáo dục & Đào tạo để có
thể triển khai vào năm học sau. Việc xét tuyển học sinh vào học những lớp này còn
có sự tham gia của Uỷ ban Dân tộc.

1.7. X hội hoá công tác đào tạo cán bộ y tế
Xã hội hoá công tác đào tạo là nhu cầu trong giai đoạn đổi mới. Đến nay
trong ngành y tế đã có 1 trờng trung học y tế dân lập Y học dân tộc Hà Nội. Trong
tơng lai sẽ còn có một số trờng dân lập y dợc khác. Bên cạnh đó Bộ Y tế chủ
trơng tạo điều kiện để các trờng có thể mở rộng hết công xuất, đào tạo những

ngành nghề có nhu cầu trong xã hội, Tuy nhiên Bộ quản lý thống nhất chơng
trình, nội dung đào tạo và chất lợng đào tạo cán bộ y tế.


105