Bài giảng Chủ nghĩa tư bản độc quyền, chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước

CĐ
KHÓA 8

CHƯƠNG 6

CHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐỘC
QUYỀN, CHỦ NGHĨA TƯ BẢN
ĐỘC QUYỀN NHÀ NƯỚC

GV: TRAN THI PHUONG


CĐ
Ngay
KHÓA
xua 8

NỘI DUNG

1

Chủ nghĩa tư bản độc quyền

2

Chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước

3

Đánh giá chung về vai trò và giới hạn
lịch sử của CNTB

CĐ
Ngay
KHÓA
xua 8

1. Chủ nghĩa tư bản độc quyền

• 1.1 Nguyên nhân hình thành và bản chất của chủ
nghĩa tư bản độc quyền.
• 1.2 Đặc điểm kinh tế cơ bản của chủ nghĩa tư bản độc
quyền.


CĐ
Ngay
KHĨA
xua 8

1.1 Ngun nhân hình thành & bản chất
của CNTB độc quyền

- Cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX, LLSX phát
triển mạnh mẽ; tác động của quy luật GTTD
và quy luật cạnh tranh; Khủng hoảng kinh tế
của CNTB làm xuất hiện các xí nghiệp kếch
xù  Tạo điều kiện vật chất cho bước chuyển
từ TB tự do cạnh tranh sang TB độc quyền

 Tích tụ và tập trung sản xuất ở mức độ
cao dẫn tới hình thành các tổ chức độc
quyền.
- Cạnh tranh tự do Các nhà TB nhỏ bị phá sản  còn lại
các nhà tư bản lớn  cạnh tranh khốc liệt  thỏa hiệp


CĐ
Ngay
KHÓA
xua 8

Đ
Ặ
C
Đ
I
Ể
M

1.2 Đặc điểm kinh tế cơ bản của
chủ nghĩa tư bản độc quyền

1. Tập trung sản xuất và các tổ chức
độc quyền.
ĐN: Tổ chức độc quyền là liên minh giữa
những nhà tư bản lớn để tập trung vào trong
tay một phần lớn sản phẩm của một ngành,
cho phép liên minh này phát huy ảnh hưởng
quyết định đến quá trình sản xuất và lưu

thông của ngành đó


CĐ
Ngay
KHÓA
xua 8

Đ
Ặ
C
Đ
I
Ể
M

1.2 Đặc điểm kinh tế cơ bản của
chủ nghĩa tư bản độc quyền

Độc quyền đem lại lợi nhuận siêu
ngạch,nghĩa là một món lợi nhuận
dư ra ngoài số lợi nhuận TBCN bình
thường và thông thường trên toàn
thế giới.
V.I. Lênin
(Toàn tập ,tập 30,tr221)


CĐ
Ngay

KHÓA
xua 8

Đ
Ặ
C
Đ
I
Ể
M

1.2 Đặc điểm kinh tế cơ bản của
chủ nghĩa tư bản độc quyền

Giá cả ĐQ = CPSX + Lợi nhuận ĐQ
Lợi nhuận ĐQ = LN BQ + LN siêu ngạch ĐQ

-Quy luật giá trị biểu hiện thành quy
luật giá cả độc quyền.
- Quy luật giá trị thặng dư biểu hiện
thành quy luật lợi nhuận độc quyền.


CĐ
CĐ
Ngay
KHÓA
xua 88
KHÓA

1.2 Đặc điểm kinh tế cơ bản của
chủ nghĩa tư bản độc quyền
2. Tư bản tài chính & bọn đầu sỏ tài chính

Đ
Ặ
C
Đ
I
Ể
M

Tư bản tài chính là sự thâm nhập
và dung hợp vào nhau giữa tư bản
độc quyền trong ngân hàng và tư
bản ĐQ công nghiệp


CĐ
Ngay
xua 8
KHÓA

1.2 Đặc điểm kinh tế cơ bản của
chủ nghĩa tư bản độc quyền

3. Xuất khẩu tư bản:
Đ
Ặ
C

Đ
I
Ể
M

Xuất khẩu tư bản là đầu tư tư bản ra
nước ngòai nhằm thu lợi nhuận cao.


CĐ
Ngay
xua 8
KHÓA

Đ
Ặ
C
Đ
I
Ể
M

1.2 Đặc điểm kinh tế cơ bản của
chủ nghĩa tư bản độc quyền

4. Sự phân chia thế giới giữa các
liên minh độc quyền quốc tế
Thực chất sự phân chia thế giới về kinh tế là
phân chia thị trường tiêu thụ hàng hóa,
nguồn nguyên liệu và đầu tư

Kết quả: Hình thành các liên minh và các
khối liên kết khu vực: Cộng đồng kinh tế
Châu Âu (EU); Khu vực tự do Bắc Mỹ
(NAFTA) gồm Canada, Mêhicô và Mỹ; Hiệp
hội các nước Đông Nam Á (Asean).


CĐ
Ngay
KHÓA
xua 8

Đ
Ặ
C
Đ
I
Ể
M

1.2 Đặc điểm kinh tế cơ bản của
chủ nghĩa tư bản độc quyền

5. Sự phân chia lãnh thổ thế giới giữa
các cường quốc
Do quy luật phát triển không đều của
CNTB, các đế quốc ra đời muộn
muốn đấu tranh đòi chia lại thế giới
 Chiến tranh thế giới thứ nhất 1914
– 1918 và thứ hai 1939 - 1945

CĐ
Ngay
KHÓA
xua 8

2. Chủ nghĩa tư bản độc quyền Nhà nước

2.1 Nguyên nhân ra đời và bản chất của chủ
nghĩa tư bản độc quyền nhà nước.
2.2 Những hình thức chủ yếu của chủ nghĩa
tư bản độc quyền nhà nước


2.1 Nguyên nhân ra đời và bản chất của

CĐ
Ngay
KHÓA
xua 8

chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước.

Nguyên nhân

Bản chất
Chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước là sự kết hợp
sức mạnh của các tổ chức độc quyền tư nhân với sức
mạnh của nhà nước tư bản thành một thiết chế và

thể chế thống nhất nhằm phục vụ lợi ích của các tổ
chức độc quyền và cứu nguy cho CNTB


CĐ
Ngay
KHĨA
xua 8

2.1 Ngun nhân ra đời và bản chất của
chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước.

Khái
niệm
: độc quyền nhà nước là sự kết
CNTB

hợp giữa các tổ chức độc quyền và bộ
máy nhà nước thành một cơ cấu thống
nhất, trong đó nhà nước phụ thuộc vào
các tổ chức độc quyền và can thiệp trực
tiếp vào các quá trình kinh tế, nhằm đảm
bảo thu lợi nhuận độc quyền cao cho các tổ
chức độc quyền, củng cố và mở rộng sự


CĐ
Ngay
KHÓA
xua 8

2.2 Những hình thức chủ yếu của chủ
nghĩa tư bản độc quyền nhà nước

Sự kết hợp về nhân sự giữa các tổ
chức độc quyền và Nhà nước tư sản

Sự hình thành và phát triển của
sở hữu tư bản độc quyền nhà nước

Sự điều tiết kinh tế của nhà
nước tư sản


CĐ
Ngay
KHÓA
xua 8

3.3. Những thành tựu, giới hạn và xu
hướng vận động của chủ nghĩa tư bản

- Những thành tựu chủ nghĩa tư bản đạt được.
- Giới hạn và hậu quả chủ nghĩa tư bản gây ra.
- Xu hướng vận động của chủ nghĩa tư bản


CĐ
KHÓA 8

Xu hướng vận động của chủ nghĩa tư bản

CNTB phát triển đã tạo ra CSVC – KT
hiện đại, tuy nhiên không thể giải
quyết các mâu thuẫn vốn có của nó

 CNTB sẽ bị thay thế bởi một chế
độ xã hội mới cao hơn – XH Cộng
sản chủ nghĩa mà giai đoạn thấp là
chủ nghĩa xã hội


CĐ
Ngay
KHÓA
xua 8

Kết thúc chương