Văn hóa quản lý doanh nghiệp Hàn Quốc ở Việt Nam ( Nghiên cứu trường hợp tại Cty TNHH Thương mại Minh Hàn)

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
-----------------------------------------------------

LĂNG THỊ HIỀN

VĂN HÓA QUẢN LÝ DOANH NGHIỆP HÀN QUỐC Ở
VIỆT NAM
(NGHIÊN CỨU TRƢỜNG HỢP TẠI CÔNG TY TNHH
THƢƠNG MẠI MINH HÀN)

LUẬN VĂN THẠC SĨ
CHUYÊN NGÀNH: KHOA HỌC QUẢN LÝ

Hà Nội, 2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
-----------------------------------------------------

LĂNG THỊ HIỀN

VĂN HÓA QUẢN LÝ DOANH NGHIỆP HÀN QUỐC
Ở VIỆT NAM
(NGHIÊN CỨU TRƢỜNG HỢP TẠI CÔNG TY TNHH
THƢƠNG MẠI MINH HÀN)
LUẬN VĂN THẠC SĨ
CHUYÊN NGÀNH: KHOA HỌC QUẢN LÝ
MÃ SỐ: ĐÀO TẠO THÍ ĐIỂM
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN VĂN CHIỀU

Hà Nội, 2015


MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................... 2
PHẦN MỞ ĐẦU ................................................................................................... 3
PHẦN NỘI DUNG ............................................................................................. 16
CHƢƠNG 1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ VĂN HÓA QUẢN LÝ DOANH
NGHIỆP VÀ VĂN HÓA QUẢN LÝ DOANH NGHIỆP HÀN QUỐC Ở
VIỆT NAM ..................................................................................................... 16
1.1. Văn hóa quản lý doanh nghiệp ............................................................. 16
1.1.1. Khái niệm ...................................................................................... 16
1.1.2. Những yếu tố cấu thành văn hóa quản lý doanh nghiệp ............. 24
1.1.3 Các nhân tố tác động đến văn hóa quản lý doanh nghiệp............ 34
1.2. Khái quát chung về văn hóa quản lý doanh nghiệp Hàn Quốc ở Việt
Nam ............................................................................................................. 36
1.2.1. Đặc điểm của doanh nghiệp Hàn Quốc tại Việt Nam................... 36
1.2.2. Đặc trưng trong văn hóa quản lý doanh nghiệp Hàn Quốc ở Việt
Nam ......................................................................................................... 38
Kết luận Chương 1: ................................................................................. 43
CHƢƠNG 2. NHẬN DIỆN VĂN HÓA QUẢN LÝ DOANH NGHIỆP HÀN
QUỐC TẠI CÔNG TY TNHH THƢƠNG MẠI MINH HÀN ...................... 45
2.1. Giới thiệu về công ty TNHH Thƣơng mại Minh Hàn ......................... 45
2.1.1. Lịch sử hình thành phát triển, lĩnh vực kinh doanh và quy mô
công ty ..................................................................................................... 45
2.1.2. Cơ cấu tổ chức công ty TNHH Thương mại Minh Hàn ................ 47
2.1.3. Nguồn nhân lực công ty TNHH Thương mại Minh Hàn .............. 50
2.2. Nhận diện văn hóa quản lý của công ty TNHH Thƣơng Mại Minh Hàn
..................................................................................................................... 52

2.2.1. Triết lý quản lý doanh nghiệp của công ty TNHH Thương Mại
Minh Hàn................................................................................................. 52
2.2.2. Phong cách quản lý “Ko Sang Ku” .............................................. 62
0


2.2.3. Đánh giá văn hóa quản lý tại công ty TNHH Thương mại Minh
Hàn .......................................................................................................... 74
Kết luận Chương 2 .................................................................................. 77
CHƢƠNG 3. KINH NGHIỆM VÀ KHUYẾN NGHỊ ĐỐI VỚI CÁC NHÀ
QUẢN LÝ TRONG VIỆC XÂY DỰNG VĂN HÓA QUẢN LÝ DOANH
NGHIỆP Ở VIỆT NAM HIỆN NAY. ............................................................ 79
3.1. Kinh nghiệm từ việc xây dựng văn hóa quản lý doanh nghiệp từ công
ty TNHH Thƣơng mại Minh Hàn. .............................................................. 79
3.1.1. Bài học từ tấm gương về giá trị người lãnh đạo, quản lý doanh
nghiệp. ..................................................................................................... 79
3.1.2. Những bài học trong xây dựng: sứ mệnh doanh nghiệp, nhân viên
chuyên nghiệp, mở rộng thương hiệu và chuyển đổi chế độ quản lý “gia
đình trị” sang quản lý hiện đại. .............................................................. 81
3.2. Một vài khuyến nghị đối với các nhà quản lý trong việc xây dựng văn
hóa quản lý doanh nghiệp ở Việt Nam hiện nay ......................................... 83
3.2.1. Cần tiếp tục nâng cao hệ giá trị của doanh nhân Việt Nam trong
thời kỳ hội nhập ....................................................................................... 83
3.2.2. Cần tiếp tục xây dựng đội ngũ quản lý chuyên nghiệp, ủy quyền
trong quản lý dần thoát khỏi mô hình “quản lý gia đình trị” cho các
doanh nghiệp ........................................................................................... 88
3.2.3. Cần tiếp tục xây dựng thương hiệu của doanh nghiệp. ................ 89
Kết luận Chương 3: ................................................................................. 92
KẾT LUẬN ......................................................................................................... 94
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................ 96

PHỤ LỤC .......................................................................................................... 100

1


LỜI CẢM ƠN

Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Khoa Khoa học quản lý, trƣờng Đại
học học Khoa học xã hội và nhân văn, các quý Thầy cô đã giúp tôi trang bị tri
thức, tạo điều kiện môi trƣờng thuận lợi nhất trong quá trình học tập và thực
hiện Luận văn này.
Với lòng kính trọng và biết ơn tôi xin đƣợc bày tỏ lòng biết ơn tới Tiến sĩ
Nguyễn Văn Chiều, đã luôn quan tâm và tận tình hƣớng dẫn tôi trong quá trình
nghiên cứu và hoàn thiện này.
Xin chân thành cảm ơn phòng nhân sự và nhân viên công ty TNHH Thƣơng mại
Minh Hàn đã cung cấp nguồn tài liệu, tƣ liệu hữu ích giúp tôi hoàn thành Luận
văn của mình.
Tôi xin gửi lời tri ân sâu sắc tới gia đình và những ngƣời bạn đã luôn
động viên hỗ trợ tôi trong suốt quá trình học tập, làm việc và hoàn thành Luận
văn của mình.
Hà Nội, ngày 20 tháng 11 năm 2015
Lăng Thị Hiền

2


PHẦN MỞ ĐẦU
1 . Lý do nghiên cứu
Với xu thế toàn cầu hóa, khi mà các quốc gia dƣờng nhƣ không còn “biên
giới”, việc tồn tại những công ty đa quốc gia, xuyên quốc gia trở thành một điều

tất yếu. Một trong những vấn đề đặt ra trong bối cảnh hội nhập quốc tế, đó là sự
khác biệt giữa các nền văn hóa của mỗi cộng đồng, mỗi quốc gia trên thế giới,
điều này yêu cầu mỗi công ty muốn thành công trong lĩnh vực kinh doanh cần
phải có sự hiểu biết về văn hóa của từng đất nƣớc. Vì thế “Quản lý xuyên văn
hóa” trở thành chủ đề đƣợc đặc biệt quan tâm. Ban đầu, văn hóa đƣợc các nhà
quản lý sử dụng nhƣ một động lực nâng cao hiệu quả hoạt động, dần dần, trong
hoạt động thực tiễn của các tổ chức đã từng bƣớc hình thành nên những đặc
trƣng văn hóa trong quản lý. Mặt khác, dù có định nghĩa nhƣ thế nào về bản chất
của quản lý thì chúng ta vẫn phải thống nhất với nhau rằng, quản lý là một hoạt
động đặc biệt và nó gắn với con ngƣời, do đó văn hóa cũng không thể không bao
trùm nên vấn đề này. Văn hóa quản lý là một bộ phận trong hệ thống văn hóa
nói chung. Đối với doanh nghiệp việc xây dựng văn hóa quản lý sẽ góp phần to
lớn trong việc quản lý các vấn đề khác trong doanh nghiệp, cũng góp phần tạo
dựng nên bản sắc của doanh nghiệp trên thị trƣờng.
Việt Nam hiện nay, cùng với chính sách mở cửa hội nhập và sự thay đổi
trong chính sách đầu tƣ, đã thu hút ngày càng nhiều các doanh nghiệp nƣớc
ngoài đến khai thác, làm ăn. Một trong những quốc gia có sự đầu tƣ lớn vào Việt
Nam phải kể đến đó là Hàn Quốc. Hiện nay, Việt Nam đang đƣợc xem là một
“cứ điểm” quan trọng của của các doanh nghiệp Hàn Quốc khi có tới hơn 4.300
doanh nghiệp Hàn Quốc đầu tƣ với tổng vốn lên tới 43 tỷ USD, trong đó hàng
loạt các tên tuổi hàng đầu của nƣớc này đang có mặt ở Việt Nam nhƣ: Lotte,
Huyndai, Samsung, LG…
Chỉ tính riêng trong 10 tháng năm 2015, tổng vốn đăng ký cấp mới và
tăng thêm của Hàn Quốc tại Việt Nam là hơn 6.2 tỷ USD, tập trung vào các lĩnh
vực trọng yếu của nền kinh tế, góp phần thúc đẩy tăng trƣởng và thay đổi cơ cấu
nền kinh tế nhƣ công nghiệp chế biến chế tạo, kinh doanh bất động sản, xây
3


dựng… Kim ngạch thƣơng mại song phƣơng năm 2014 đạt trên 28,8 tỷ USD,

riêng 9 tháng năm 2015 đã đạt 27,3 tỷ USD, tăng 30,2% so với cùng kỳ năm
20141.
Sự đầu tƣ mạnh mẽ của các công ty Hàn Quốc trong những năm gần đây
đã tác động không chỉ đến sự phát triển kinh tế mà cả văn hóa xã hội của Việt
Nam. Sự thành công của cộng đồng doanh nghiệp Hàn Quốc tại Việt Nam có sự
đóng góp của nhiều yếu tố khác nhau, song chúng ta dễ nhận thấy một trong
những yếu tố đó là những điểm khác biệt trong chính phong cách quản lý của
các doanh nghiệp này. Đó là những những điểm đặc sắc trong văn hóa quản lý
của doanh nghiệp Hàn Quốc tại Việt Nam.
Đầu tƣ và phát triển trên đất nƣớc Việt Nam, lẽ tất nhiên, các doanh
nghiệp Hàn Quốc chịu sự chi phối bởi hệ thống pháp luật, lối sống, văn hóa của
Việt Nam. Tuy vây, cộng đồng doanh nghiệp Hàn Quốc, vẫn tạo dựng cho mình
những nét đặc sắc riêng trong phong cách quản lý, tạo nên những “nét riêng”
cho doanh nghiệp mình. Nghiên cứu văn hóa quản lý của doanh nghiệp Hàn
Quốc ở Việt Nam, tác giả sẽ hệ thống hóa một cách tổng quát về văn hóa quản
lý doanh nghiệp, các yếu tố cấu thành của văn hóa quản lý doanh nghiệp, trình
bày sự kết hợp giữa văn hóa Hàn Quốc và văn hóa Việt Nam trong việc tạo dựng
một nền văn hóa quản lý doanh nghiệp chung. Làm rõ những nét đặc sắc riêng
biệt trong văn hóa quản lý, lãnh đạo của chủ thể là ngƣời Hàn, làm nên sự khác
biệt giữa doanh nghiệp của Hàn Quốc với các doanh nghiệp khác. Cùng với đó
là sự tác động hay vai trò của văn hóa quản lý doanh nghiệp đối với sản xuất
kinh doanh của doanh nghiệp Hàn Quốc ở Việt Nam. Đồng thời, trong thực tiễn
hoạt động, văn hóa quản lý Hàn Quốc cũng có những điểm hạn chế của nó, việc
tìm ra những phƣơng hƣớng cải tiến nó cũng sẽ trở thành những gợi ý giúp
doanh nghiệp Việt Nam có đƣợc những bài học trong việc xây dựng và nâng cao
văn hóa quản lý doanh nghiệp đạt hiệu quả.

1

/>4

Công ty TNHH Thƣơng mại Minh Hàn là một trong những doanh nghiệp
có vốn đầu tƣ từ Hàn Quốc, khá phát triển trên thị trƣờng Việt Nam. Minh Hàn
là công ty phân phối các mặt hàng thực phẩm nhập khẩu Hàn Quốc tại Việt Nam,
trong đó công ty hoạt động trong ba lĩnh vực chính chính, đó là: Thứ nhất là hệ
thống siêu thị Kmart chuyên cung cấp những sản phẩm thực phẩm của Hàn
Quốc ở Việt Nam; Thứ hai là hệ thống nhà hàng Kfood chuyên cung cấp những
món ăn nhanh đặc trƣng của Hàn Quốc ở Việt Nam; Thứ ba là hệ thống Star
Korea chuyên cung cấp những mặt hàng chế biến từ sâm Hàn Quốc. Cùng với
hệ thống lãnh đạo quản lý chủ yếu là ngƣời Hàn, phong cách làm việc, hoạt
động của Minh Hàn mang một đặc điểm riêng. Theo đó, với chức năng giới
thiệu văn hóa thực phẩm Hàn Quốc đến Việt Nam, cung cấp các mặt hàng thực
phẩm đặc sắc của Hàn Quốc đến với ngƣời tiêu dùng Việt Nam, việc xây dựng
văn hóa quản lý doanh nghiệp ở Minh Hàn mang tính chất riêng biệt. Nó không
chỉ là sự kết hợp giữa văn hóa Hàn Quốc nói chung và văn hóa Việt Nam mà
còn có cả văn hóa thực phẩm Hàn Quốc nói riêng. Những nét đặc sắc trong văn
hóa quản lý của công ty góp phần quan trọng vào sự phát triển chung và tạo
dựng nên những nét đặc sắc của nền văn hóa doanh nghiệp quản lý nói chung
cho công ty TNHH Thƣơng mại Minh Hàn. Vì vậy cũng có thể coi, việc nghiên
cứu trƣờng hợp công ty TNHH Thƣơng mại Minh Hàn, chúng ta cũng có thể
thấy những nét cơ bản trong văn hóa quản lý doanh nghiệp Hàn Quốc ở Việt
Nam.
Chính những lý do trên, tôi quyết định lựa chọn đề tài “Văn hóa quản lý
doanh nghiệp Hàn Quốc ở Việt Nam. (Nghiên cứu trường hợp công ty TNHH
Thương mại Minh Hàn)” làm Luận văn cao học chuyên ngành Khoa học quản lý
của mình.
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu
Vấn đề văn hóa và quản lý đã thu hút đƣợc rất nhiều sự quan tâm của các
nhà nghiên cứu. Tuy nhiên, nghiên cứu những đề tài chuyên sâu về văn hóa

quản lý nói chung và văn hóa quản lý doanh nghiệp đặc biệt là văn hóa quản lý
doanh nghiệp Hàn Quốc, lại không đƣợc các nhà nghiên cứu quan tâm nhiều.
5


Không có nhiều những tác phẩm hệ thống làm rõ những vấn đề bản chất, hệ khái
niệm, đặc trƣng của văn hóa quản lý. Phần vấn lớn những nghiên cứu trong
nƣớc cũng nhƣ ở nƣớc ngoài chủ yếu bàn luận đến các vấn đề về văn hóa doanh
nghiệp, văn hóa kinh doanh hay những vấn đề chung nhất của văn hóa và quản
lý. Những tác phẩm này đã tạo những bƣớc lý thuyết nền tảng cho tác giả thực
hiện quá trình nghiên cứu các vấn đề lý luận của đề tài, mặc dù những cách tiếp
cận của mỗi nghiên cứu lại khác nhau đƣa ra những định nghĩa không giống
nhau.
2.1. Một số công trình nghiên cứu trong nƣớc
Với đề tài văn hóa quản lý cũng nhận đƣợc rất nhiều sự nghiên cứu của
các tác giả trong nƣớc. Những nghiên cứu tổng kết về đề tài văn hóa nói chung,
những khái luận, đặc trƣng của văn hóa, văn hóa Việt Nam, văn hóa Hàn Quốc
cũng đƣợc những nhà nghiên cứu bàn luận một cách đầy đủ và sâu sắc. Các tác
phẩm viết rất rõ về văn hóa Việt Nam, hay văn hóa Hàn Quốc của các tác giả
giúp cho chúng ta thấy rõ những nét đặc sắc, bản chất của văn hóa hai quốc gia,
thấy đƣợc sự tƣơng đồng, giao thoa giữ hai nền văn hóa. Trần Ngọc Thêm “Tìm
hiểu bản sắc văn hóa Việt Nam”, Nguyễn Bá Thành “Tương đồng văn hóa Việt
Nam – Hàn Quốc”.
Nhiều tác phẩm nghiên cứu các lĩnh vực liên quan đến văn hóa doanh
nghiệp văn hóa kinh doanh trong doanh nghiệp nói chung và trong doanh nghiệp
Hàn quốc . Những sách và bài viết trên các tạp chí của tác giả nhƣ: “Văn hóa
kinh doanh và triết lý kinh doanh” của Đỗ Minh Cƣơng , “Giáo trình văn hóa
kinh doanh” của Dƣơng Thị Liễu hệ thống các bài nghiên cứu của Phạm Quý
Long và Nguyễn Thị Phi Nga nghiên cứu “Văn hóa doanh nghiệp của các
Chaebol Hàn Quốc” tiếp cận trên góc độ lý thuyết, nghiên cứu những yếu tố ảnh

hƣởng đến quá trình hình thành và phát triển cũng nhƣ các đặc trƣng truyền
thống và khuynh hƣơng biến đổi. Các tác giả đã nghiên cứu và chỉ ra những yếu
tố cơ bản và đặc sắc trong văn hóa doanh nghiệp Hàn Quốc theo hệ thống kinh
doanh công ty mẹ - con. Những nghiên cứu về vấn đề văn hóa, quản lý, hay
những nét đặc sắc của văn hóa doanh nghiệp Hàn quốc cũng nhận đƣợc sự quan
6


tâm của một số nhà nghiên cứu. Tập san chuyên đề Nghiên cứu Hàn Quốc của
Viện nghiên cứu Đông á có những nghiên cứu rất hệ thống về đất nƣớc Hàn
quốc, với những đặc trƣng tiêu biểu trên tất cả những lĩnh vực: văn hóa, xã hội,
kinh tế, con ngƣời của đất nƣớc kim chi.
Nguyễn Viết Lộc, 2008, “Văn hóa kinh doanh trong các doanh nghiệp
Hàn Quốc ở Việt Nam”, Luận văn thạc sĩ nghành Quản trị Kinh doanh Trƣờng
Đại học Kinh tế. Tác giả nghiên cứu những vấn đề về đặc điểm chung nhất của
văn hóa kinh doanh Hàn Quốc chứ chƣa làm nổi rõ vấn đề của văn hóa quản lý
tại những công ty này. Mặc dù văn hóa quản lý cũng đƣợc biểu hiện một phần
thông qua văn hóa kinh doanh.
Những nghiên cứu chuyên đề về văn hóa quản lý, có Đề tài: “Văn hóa
quản lý – truyền thống và hiện đại” ( trong Chƣơng trình Khoa học Công nghệ
cấp nhà nƣớc KX.06) do cố giáo sƣ Nguyễn Hồng Phong thực hiên, là một tổng
kết hết sức quan trọng, có đóng góp lớn trong việc tổng kết mô hình văn hóa
quản lý tổng lịch sử, đề xuất mô hình văn hóa quản lý thống nhất giữa cái truyền
thống, hiện đại hóa và chủ nghĩa xã hội.
Một trong những tác giả đầu tiên, và có thể nói cho đến nay là ngƣời có
những nghiên cứu hệ thống nhất về văn hóa quản lý đó là tác giả Phạm Ngọc
Thanh, với hàng loạt những bài viết trên các tạp chí và sách có liên quan tới các
vấn đề văn hóa quản lý. Những vấn đề mang tính lý luận đầu tiên về văn hóa
quản lý, những vấn đề liên quan đến khái niệm, bản chất hay những nét đặc
trƣng cấu thành của văn hóa quản lý đƣợc tác giả làm rõ trong đề tài nghiên cứu

khoa học, cấp Đại học Quốc gia,“ Những vấn đề lý luận chủ yếu của văn hóa
quản lý”, 2008. Tác giả đã nghiên cứu những vấn đề cụ thể hơn trong văn hóa
quản lý tại Việt Nam hiện nay, những vấn đề văn hóa quản lý trong bối cảnh đất
nƣớc hiện nay trên cơ sở nhìn nhận từ lý luận tới thực tiễn. Trong đó những vấn
đề cốt yếu của văn hóa quản lý đƣợc tác giả làm rõ với hai tác phẩm “Đổi mới
văn hóa lãnh đạo và quản lý: Lý luận và thực tiễn”, NXB Lao động xã hội,2011.
“Vấn đề phát triển văn hóa và con người hiện nay”, NXB Thế giới, 2011. Và
tác phẩm “Đổi mới văn hóa lãnh đạo và quản lý ở Việt Nam hiện nay”, NXB
7


Chính trị quốc gia, 2013. Trong các tác phẩm của mình, tác giả quan tâm tới các
vấn đề khái quát nhất của văn hóa quản lý. Tiếp cận văn hóa quản lý trên góc độ
vĩ mô, quan tâm tới những vấn đề văn hóa quản lý trên góc độ quản lý nhà nƣớc
nhiều hơn, nhƣng đây là những tiền đề lý luận quan trọng của đề tài để tác giả
khái quát những vấn đề lý luận trong văn hóa quản lý.
2.2. Một số công trình nghiên cứu nƣớc ngoài
Các nhà tƣ tƣởng quản lý đã nghiên cứu khá chi tiết các vấn đề chung của
quản lý, những khái niệm, đặc trƣng, bản chất, các mô hình quản lý khác nhau.
Nhiều công trình nghiên cứu đã làm rõ mối quan hệ biện chứng giữa văn hóa và
quản lý.
Quản lý xuất hiện cùng với sự xuất hiện của nhà nƣớc, thậm chí có thể nói
là ngay khi có xã hội loài ngƣời quản lý đã có, tuy nhiên để quản lý trở thành
một đối tƣợng nghiên cứu, có hệ thống khái niệm, phạm trù riêng và trở thành
một khoa học nhƣ ngày hôm nay có lẽ phải tính đến những năm đầu của thế kỷ
XX. Trong lịch sử khoa học quản lý đã có nhiều nghiên cứu khác nhau, của
nhiều tác giả để luận giải những vấn đề trong quản lý. Tổng hợp những tác phẩm
đó, tạo thành một khu rừng quản lý phong phú. Những tƣ tƣởng luận giải về
quản lý hoàn thiện cùng với thời gian gắn với sự phát triển của khoa học kỹ
thuật.Khoa học kỹ thuật đƣơng đại là một trong những luận cứ vô cùng quan

trọng giúp các nhà nghiên cứu đƣa ra cái nhìn về quản lý, bản chất của quản lý
là gì? Những yếu tố cấu thành trong quản lý. Cùng với thời gian, cùng với sự
phát triển của khoa học xã hội, những nghiên cứu nhân văn về con ngƣời xuất
hiên, những yếu tố “văn hóa” “con ngƣời văn hóa” dần xuất hiên, văn hóa bƣớc
vào quản lý nhƣ thế. Trong công trình “Những vấn đề cốt yếu của quản lý” của
các tác giả Harold Koontz, Cyril O'Donnell, Heinz Weihrich đã tổng hợp những
vấn đề chung nhất đƣợc các tác giả thế kỷ XX nghiên cứu về quản lý.
Sự phát triển về khoa học kỹ thuật – kinh tế - xã hội đƣa xã hội loài ngƣời
từ kỷ nguyên của khoa học công nghệ, xã hội công nghiệp chuyển sang một xã
hội mới xã hội hậu công nghiệp, với vai trò phát triển quan trọng của thông tin.
Trong xã hội, mối quan hệ giữ con ngƣời và con ngƣời thay đổi, kẻ mạnh không
8


phải là kẻ nắm giữ máy móc, nắm giữ công nghệ, vai trò của thông tin, vai trò
của con ngƣời ngày càng thay đổi và tổ chức cũng có nhiều sự biến đổi cả về kết
cấu, bản chất, mối quan hệ. Tác phẩm “Những thách thức của quản lý trong thế
kỷ XXI” của Peter Drucker đã đặt ra những bộ giả định về sự thay đổi của tổ
chức và quản lý thích ứng với điều kiện môi trƣờng biến đổi trong thời kỳ này.
Mặc dù chƣa nói rõ nhƣng những vấn đề này kéo theo những vấn đề thay đổi
trong văn hóa quản lý. Một tác phẩm cũng đáng chú ý đó là “Tư duy lại tương
lai” của tập thể 20 tác giả nổi tiếng thế giới do R.Gibson biên tập. Trong tác
phẩm có nhiều bài viết bàn luận về vấn đề văn hóa doanh nghiệp, văn hóa quản
lý định hƣớng vào tƣơng lai.
Quản lý không chỉ bó hẹp trong danh giới một quốc gia mà trên nền tảng
của quá trình quốc tế hóa, của việc hình thành “Thế giới phẳng”. Sự đa dạng,
khác biệt giữa các nền văn hóa, giữa các quốc gia và mức độ cần thiết phải am
hiểu nó càng lên cao. “Chinh phục các làn sóng văn hóa: Những bí quyết kinh
doanh trong môi trường văn hóa đa dạng” của các tác giả Fons Trompenaars,
Charles Hampden-Turner luận giải những sự khác biệt trong từng nền văn hóa

tiêu biểu trên thế giới. Và từ đó, “Quản lý xuyên văn hóa” với nhiều những bài
học kinh nghiệm của quản lý trong các nền văn hóa khác nhau, dẫn đến những
kiểu văn hóa quản lý khác nhau. Văn hóa hiện hành trong quản lý doanh nghiệp,
đƣa quản lý doanh nghiệp với những đăc điểm đánh giá mới. “Bản sắc văn hóa
doanh nghiệp”, “Triết ly doanh nghiệp 101”, vì thế đƣợc quan tâm.
Văn hóa gắn liền với những cộng đồng riêng, nó biểu hiện cho những đặc
trƣng nhất của cộng đồng đó. Văn hóa quản lý hay văn hóa quản lý doanh
nghiệp nói một cách nào đó cũng là một phần của văn hóa nói chung, vì thế văn
hóa quản lý doanh nghiệp cũng mang đặc trƣng của mỗi cộng đồng. Sự vƣơn lên
của đất nƣớc Hàn Quốc, sự phủ sóng của nền văn hóa Hallyu trên thế giới, và
việc có mặt và thành công của các công ty Hàn Quốc trên các nƣớc cũng đặt ra
nhiều câu hỏi cho các nhà nghiên cứu.
Có khá nhiều công trình nghiên cứu về văn hóa Hàn Quốc, văn hóa kinh
doanh Hàn Quốc. “Managing Korean business : Organization, culture, human
9


resources and change “ của C.Rowley, Tae-Won Sohn, J.Bae nghiên cứu những
vấn đề cơ bản trong quản trị kinh doanh Hàn Quốc với các yếu tố liên quan giữ
tổ chức,văn hóa, nguồn lực con ngƣời của đất nƣớc Hàn Quốc. Những tập đoàn
kinh tế chi phối kinh tế của đất nƣớc Hàn Quốc với những đặc trƣng riêng trong
phong cách quản lý “Đặc điểm kinh doanh của các tập đoàn lớn Hàn Quốc” của
tác giả Yu Kun Sun. Nhiều tác phẩm nghiên cứu về những điểm đặc sắc trong
văn hóa Hàn Quốc, với hình ảnh một đất nƣớc của những con ngƣời hiền hậu,
yêu cái đẹp, nhƣng lại giàu nghị lực vƣơn lên. Đất nƣớc với những truyền thống
coi trong gia đình, coi trọng kỷ luật, và một tinh thần học hỏi không ngừng “ Tra
cứu văn hóa Hàn Quốc” – Hwang Gwi Yeon.
Một đất nƣớc Hàn Quốc với những con ngƣời tài ba, nhìn nhận những
thời cơ và quyết tâm thực hiện ƣớc mơ của mình, thể hiện một phong cách quản
lý có thể chuyên quyền nhƣng lại linh hoạt, thể hiện một ý chí không chịu khuất

phục trƣớc hoàn cảnh. Những con ngƣời ấy góp phần tạo dựng một Hàn Quốc
phát triển nhƣ ngày hôm nay. Đó là những cuốn hồi ký, những tự truyện về
những ông chủ kinh tế - những nhà Chaebol đầu tiên của kinh tế Hàn Quốc.
“Thế giới quả là rộng lớn và có rất nhiều việc để làm” – Kim Woo Choong –
Câu chuyện về cuộc đời của chủ tịch và là ngƣời sáng lập tập đoàn công nghiệp
DAEWOO, “Không bao giờ là thất bại ! Tất cả là thử thách” – Tự truyện
Chung Ju Yung- ngƣời sáng lập tập đoàn HYUNDAI, và “ LEE KUN HEE –
Những lựa chọn chiến lược và kỳ tích SAM SUNG” của Ji Pyeong Gil. Thông
qua những cuốn tự truyện này, hình ảnh những vị lãnh đạo của những tập đoàn
lớn của kinh tế Hàn Quốc đƣợc giới thiệu đến đọc giả, nhƣng hơn thế nữa thông
qua đó, ta đều có thể thấy những nét tƣ tƣởng rất riêng nhƣng lại làm nên những
đặc điểm của một phong cách quản lý Hàn Quốc, thấy đƣợc một văn hóa quản lý
mang tính chuyên quyền nhƣng lại vô cùng chính xác, thấy đƣợc tinh thần
không bao giờ khuất phục trƣớc khó khăn thử thách, luôn trăn trở hƣớng tới điều
tốt đẹp hơn.
Những nghiên cứu về văn hóa doanh nghiệp, văn hóa kinh doanh Hàn
Quốc cũng đƣợc nhiều nhà nghiên cứu Hàn Quốc quan tâm. Những nét đặc sắc,
10


những hạn chế, những mặt trái trong văn hóa doanh nghiệp Hàn Quốc, chính xác
hơn là văn hóa doanh nghiệp của Chaebol Hàn Quốc đƣợc trình bày “Văn hóa
doanh nghiệp con ếch xanh” – Cho Young Ho.
2.3. Một số đánh giá
Nhìn chung, với những tác phẩm nghiên cứu về đề tài văn hóa, quản lý,
văn hóa quản lý, hay văn hóa doanh nghiệp nói chung và Hàn Quốc nói riêng
khá đa dạng và phong phú, các tác phẩm đã làm rõ các phạm trù khái niêm liên
quan, góp một phần quan trọng tạo dựng nền tảng cơ sở lý luận của đề tài. Mặc
dù vậy chƣa có bất kỳ nghiên cứu nào về vần đề văn hóa quản lý doanh nghiệp
nói chung và doanh nghiệp Hàn Quốc nói riêng. Văn hóa quản lý doanh nghiệp,

nói một cách nào đó, nó là một phần làm nên tổng thể của văn hóa quản lý. Ở đó,
văn hóa quản lý đƣợc nhận diện, đối chiếu trên góc độ một tổ chức cụ thể doanh nghiệp. Chính vì vậy, đây là một điểm mới của đề tài. Đề tài góp phần
tổng kết lại cơ sở lý luận chung nhất về văn hóa quản lý, văn hóa quản lý trong
doanh nghiệp, những phạm trù khái niệm, cấu tạo, vai trò. Đƣa ra những nghiên
cứu thực tiễn của vấn đề trong một doanh nghiệp cụ thể để kiểm chứng lý thuyết đó.
3. Mục tiêu nghiên cứu
Với đề tài nghiên cứu “Văn hóa quản lý doanh nghiệp Hàn Quốc ở Việt
Nam. (Nghiên cứu trường hợp công ty TNHH Thương mại Minh Hàn)”, mục
tiêu nghiên cứu của Luận văn là:
3.1. Làm rõ những đặc trƣng của văn hóa quản lý doanh nghiệp, văn hóa
quản lý doanh nghiệp Hàn Quốc ở Việt Nam, thông qua việc: Nhận diện văn
hóa quản lý doanh nghiệp Hàn Quốc tại công ty TNHH Thương mại Minh Hàn.
Trong đó làm rõ các yếu tố cấu thành của văn hóa quản lý doanh nghiệp, những
đặc điểm của văn hóa quản lý doanh nghiệp ở công ty TNHH Thương mại Minh
Hàn và mối quan hệ giữa văn hóa quản lý doanh nghiệp đối với vấn đề khác của
doanh nghiệp ở công ty TNHH Thương mại Minh Hàn.
3.2. Qua việc khảo sát văn hóa quản lý doanh nghiệp tại công ty TNHH
Thƣơng mại Minh Hàn đƣa ra những đánh giá và khuyến nghị để góp phần phát
huy những giá trị tích cực và góp phần vƣợt qua những cái chƣa đƣợc trong văn
11


hóa quản lý doanh nghiệp. Qua đó, đƣa ra những bài học kinh nghiệm dành cho
những doanh nghiệp của Việt Nam trong việc xây dựng và duy trì văn hóa quản
lý doanh nghiệp hiện nay và nâng cao hiệu quả quản lý của doanh nghiệp nói
chung.
4. Phạm vi nghiên cứu
Văn hóa quản lý doanh nghiệp Hàn Quốc ở Việt Nam gồm rất nhiều
những vấn đề khác nhau, tuy nhiên trong đề tài của mình, tác giả giới hạn phạm
vi nghiên cứu của đề tài trên một số phƣơng diện nhƣ sau:

- Về không gian: Công ty TNHH Thƣơng mại Minh Hàn, các cơ sở tại Hà
Nội
- Về thời gian: từ năm 2010 đến năm 2015
- Về nội dụng: văn hóa quản lý doanh nghiệp: đặc điểm, biểu hiện, và
những nhân tố ảnh hƣởng liên quan, mối quan hệ giữa văn hóa quản lý doanh
nghiệp và các vấn đề khác của doanh nghiệp.
5. Mẫu khảo sát
Công ty TNHH Thƣơng mại Minh Hàn là một công ty lớn với ba hoạt
động kinh doanh, đó là: hệ thống siêu thị, hệ thông quầy ăn và hệ thông quầy
sâm, gồm nhiều cơ sở khác nhau phân bố trên khắp cả nƣớc. Số lƣợng nhân viên
của công ty vào khoảng gần 500 nhân viên.Với những điều kiện về phạm vi
nghiên cứu, tác giả lựa chọn tổng mẫu khảo sát 180 mẫu
Về không gian: Với các hệ thống của hàng làm việc rải rác phân bố tại các
địa điểm khác nhau ở Hà Nội, nên đề tài chủ yếu nghiên cứu tại các địa điểm:
- Trụ sở công ty TNHH Thƣơng mại Minh Hàn.
- Hệ thống siêu thị Kmart Hà Nội: Kmart Trung Hòa, Kmart 17T3,
Kmart Mỹ Đình, Kmart Keang Nam.
- Quầy sâm Star Korea Big C Thăng Long.
- Kfood 17T3 – Hoàng Đạo Thúy
Về đối tƣợng: Luận văn sẽ tiến hành khảo sát đại diện các nhóm đối
tƣợng sau:
- Lãnh đạo, quản lý công ty:
12


+ Số lƣợng: 20 ngƣời (trong đó, những ngƣời quản lý đứng đầu từ cấp
trƣởng phòng trở lên là 4 ngƣời)
+ Cách khảo sát: thông qua phƣơng thức quan sát và phỏng vấn sâu đối
tƣợng để thấy đƣợc những nét đặc trƣng trong văn hóa quản lý doanh nghiệp của
công ty.

- Nhân viên:
+ Số lƣợng: 130 ngƣời (gồm cả nhân viên văn phòng và nhân viên cửa
hàng)
+ Cách khảo sát: thông qua phƣơng thức quan sát và phỏng vấn bằng
bảng hỏi đối tƣợng để thấy đƣợc những nét đặc trƣng trong văn hóa quản lý
doanh nghiệp của công ty.
- Khách hàng:
+ Số lƣợng: 30 ngƣời
+ Cách khảo sát: thông qua phƣơng thức phỏng vấn sâu và phỏng vấn
bằng bảng hỏi đối tƣợng để thấy đƣợc những nét đặc trƣng trong văn hóa quản
lý doanh nghiệp của công ty.
6. Câu hỏi nghiên cứu
Kết quả nghiên cứu của đề tài nhằm trả lời cho câu hỏi nghiên cứu sau:
- Văn hóa quản lý doanh nghiệp Hàn Quốc ở Việt Nam hiện nay nhƣ thế nào?
- Văn hóa quản lý tại công ty TNH Thƣơng mại Minh Hàn có biểu hiện nhƣ
thế nào?
- Trên cơ sở nhận diện những biểu hiện của văn hóa quản lý tại công ty
TNHH Thƣơng mại Minh Hàn, đƣa ra những bài học và khuyến nghị cho nhà quản
lý trong việc xây dựng văn hóa quản lý doanh nghiệp ở Việt Nam hiện nay nhƣ thế
nào?
7. Giả thuyết nghiên cứu
Đề tài “Văn hóa quản lý doanh nghiệp Hàn Quốc ở Việt Nam. Nghiên
cứu trường hợp công ty TNHH TM Minh Hàn.” giả thuyết của tác giả là:

13


- Các doanh nghiệp Hàn Quốc ở Việt Nam hiện nay đều khá chú ý đến việc
xây dựng văn hóa quản lý doanh nghiệp, và áp dụng văn hóa quản lý mang đặc
trƣng Hàn Quốc có sự phù hợp với văn hóa, môi trƣờng kinh doanh Việt Nam.

- Văn hóa quản lý công ty TNHH TM Minh Hàn thể hiện những nét văn
hóa riêng biệt, đó là sự kết hợp giữa văn hóa Hàn và Việt, đặc biệt mang những
nét đặc trƣng riêng trong phong cách quản lý, lãnh đạo của chủ thể ngƣời Hàn.
- Văn hóa quản lý công ty TNHH Thƣơng mại Minh Hàn đƣa ra nhiều bài
học kinh nghiệp trong công cuộc xây dựng văn hóa quản lý cho các nhà quản lý
doanh nghiệp Việt Nam trên các phƣơng diện về xây dựng ngƣời quản lý đến
các chiến lƣợc kinh doanh.
8. Phƣơng pháp nghiên cứu
Để làm rõ vấn đề nghiên cứu và chứng minh luận điểm nghiên cứu, tác
giả sử dụng những phƣơng pháp nghiên cứu sau:
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu:
Để chứng minh cho giả thuyết của mình, và là khái luận lại hệ thống các
kiến thức về văn hóa quản lý, văn hóa quản lý doanh nghiệp, tác giả sử dụng
phƣơng pháp nghiên cứu tài liệu: tìm hiểu những tài liệu nghiên cứu của các tác
giả khác có liên quan đến các vấn đề liên quan của đề tài nhƣ văn hóa, văn hóa
quản lý, văn hóa doanh nghiệp, văn hóa kinh doanh Hàn Quốc, của các tác giả
trong và ngoài nƣớc.
- Phương pháp quan sát
Những biểu hiện của văn hóa quản lý doanh nghiệp Hàn quốc đƣợc thể
hiện tại công ty TNHH Thƣơng Mại Minh Hàn, đƣợc tác giả chỉ ra dựa trên một
phần của kết quả quan sát của tác giả tại một số điểm khảo sát thuộc công ty
Minh Hàn, những biểu hiện trực quan của văn hóa quản lý doanh nghiệp, những
nhận xét đánh giá về văn hóa quản lý doanh nghiệp đó.
- Phương pháp phỏng vấn
Tiến hành nghiên cứu luận văn, tác giả sử dụng phƣơng pháp phỏng vấn
sâu một số đối tƣợng, để minh chứng cũng nhƣ đƣa ra những luận cứ lập luận
cho giả thuyết của mình.
14

Phỏng vấn sâu những một số cán bộ nhân viên sau:
1. Ông Yoon Ha – Giám đốc điều hành
2. Bà Vũ Thị Hà – Phó giám đốc
3. Đàm Thị Ngọc Lan – Phó Phòng Xuất Nhập Khẩu
4. Đào Trung Nghĩa – Trƣởng phòng Hành chính nhân sự
5. Vũ Thị Tuyết – Quản lý siêu thị K – mart Trung Hòa nhân chính
6. Lee Doong Hun – Quản lý siêu thị K – mart Trung Hòa nhân chính
7. Nguyễn Minh Huệ - Quản lý K –food.
8. Bà Myungja Lee – Khách hàng
9. Phạm Thị Xoa – Nhân viên siêu thị
Tác giả thực hiện phỏng vấn qua hình thức trao đổi trực tiếp, qua Email
và qua điện thoại.
- Điều tra khảo sát bằng bảng hỏi.
Để đảm bảo cho thông tin đƣợc đầy đủ và chính xác hơn, tác giả tiến hành
điềutra khảo sát bằng bảng hỏi. Nội dung chi tiết của bảng hỏi, cũng nhƣ tổng
hợp kết quả khảo sát xin đƣợc xem thêm ở phần Phụ lục. Cách thức chọn mẫu
và phát ra thu về nhƣ sau: Tác giả phát ra 180 phiếu tới các điểm khảo sát. Thu
về 176 phiếu hợp lệ, đảm bảo mẫu khảo sát.
9. Kết cấu của Luận văn
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và Danh mục tài liệu tham khảo, phần nội
dung chính của Luận văn gồm 3 chƣơng và 6 tiết.
CHƢƠNG 1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ VĂN HÓA QUẢN LÝ DOANH
NGHIỆP VÀ VĂN HÓA QUẢN LÝ DOANH NGHIỆP HÀN QUỐC Ở VIỆT
NAM
CHƢƠNG 2. KHẢO SÁT VĂN HÓA QUẢN LÝ DOANH NGHIỆP
CÔNG TY TNHH THƢƠNG MẠI MINH HÀN
CHƢƠNG 3. KINH NGHIỆM VÀ KHUYẾN NGHỊ ĐỐI VỚI CÁC
NHÀ QUẢN LÝ TRONG VIỆC XÂY DỰNG VĂN HÓA QUẢN LÝ DOANH
NGHIỆP Ở VIỆT NAM HIỆN NAY.
15

PHẦN NỘI DUNG
CHƢƠNG 1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ VĂN HÓA QUẢN LÝ DOANH
NGHIỆP VÀ VĂN HÓA QUẢN LÝ DOANH NGHIỆP HÀN QUỐC Ở
VIỆT NAM
1.1. Văn hóa quản lý doanh nghiệp
1.1.1. Khái niệm
Văn hóa là một thành tố quan trọng tác động mạnh mẽ tới quá trình quản
lý. Tuy nhiên, văn hóa lại là một lĩnh vực rất rộng, bao trùm lên mọi hoạt động
của đời sống con ngƣời trong đó có quản lý. Văn hóa quản lý là một bộ phận của
quản lý nói chung. Vì thế, để hiểu rõ hơn về văn hóa quản lý nói chung và văn
hóa quản lý doanh nghiệp nói riêng, chúng ta sẽ bắt đầu từ thế nào là quản lý?
Thế nào là văn hóa?
Quản lý và văn hóa là hai lĩnh vực hoạt động rất đặc biệt của con ngƣời,
thể trình độ phát triển vƣợt bậc của nhân loại. Quản lý và văn hóa đều phát triển
vì con ngƣời, thích nghi biến đổi cũng đều vì con ngƣời. Theo thời gian, cùng
với sự phát triển của xã hội loài ngƣời khái niệm về quản lý và văn hóa cũng có
nhiều khác biệt và ngày càng phù hợp với tình hình của thực tế. Với mỗi cách
tiếp cận khác nhau chúng ta lại có một khái niệm khác nhau về văn hóa và quản
lý. Từng bƣớc phát triển của nhận thức con ngƣời và vai trò của văn hóa và quản
lý, hình thành dần dần những khía cạnh của chỉnh thể văn hóa quản lý.
Quản lý – một loại lao động đặc biết của loài ngƣời, cái mà qua đó ngƣời
ta nhân sức lao động của mình lên gấp nhiều lần. Nhƣng để định nghĩa chính xác
rằng thế nào là quản lý? Thì đến nay vẫn có nhiều luồng quan điểm khác nhau,
với mỗi cách tiếp cận, quản lý sẽ đƣợc định nghĩ khác nhau. Đã có rất nhiều
cách tiếp cận đƣợc xây dựng với những quan điểm riêng của Koontz và các tác
giả, tạo nên một khu rừng lý thuyết quản lý [8]
+ Tiếp cận theo kinh nghiệm hoặc theo trƣờng hợp.
+ Tiếp cận theo hành vi quan hệ cá nhân

+ Tiếp cận theo hành vi nhóm
16


+ Tiếp cận theo hệ thống xã hội
+ Tiếp cận theo hệ thống kỹ thật – xã hội
+ Tiếp cận theo lý thuyết ra quyết định.
+ Tiếp cận hệ thống
+ Tiếp cận toán học hoặc khoa học quản lý.
+ Tiếp cận theo điều kiện hoặc theo tình huống.
+ Tiếp cận theo vai trò quản lý
+ Tiếp cận tác nghiệp.
Các cách tiếp cận khác nhau, rõ ràng cho thấy sự đa dạng của các quan
điểm về quản lý. Tuy vậy, để có cái nhìn tổng quát về quản lý, ta có thể xuất
phát từ góc độ lý thuyết hệ thống: Quản lý là cách thức phối hợp con ngƣời và
các nguồn lực khác để đạt đến mục tiêu của tổ chức. Khái niệm này, có thể ứng
dụng trong mọi trƣờng hợp khác nhau, trong mọi hình thức tổ chức. Vì vậy, với
luận văn của mình, tác giả sử dụng định nghĩa sau:
“Quản lý là một hoạt động thực tiễn đặc biệt của con người, trong đó các
chủ thể tác động lên đối tượng bằng công cụ và phương pháp khác nhau, thông
qua quy trình quản lý nhất định nhằm thực hiện một cách hiệu quả nhất các
mục tiêu của tổ chức trong điều kiện biến đổi của môi trường.”[29]
Dù có tiếp cận theo quan điểm nào, thì chúng ta cũng thấy rằng, hai nhân
tố không thể thiếu đƣợc khi nói về quản lý đó là: Chủ thể quản lý và đối tƣợng
quản lý – và suy cho cùng thì đó vẫn là nói về con ngƣời. Quản lý theo cách nào
cũng luôn phải quan tâm tới con ngƣời, mối quan hệ giữa con ngƣời với con
ngƣời, giữa con ngƣời với môi trƣờng bên ngoài. Chính vì lẽ đó mà quản lý vừa
mang tính khoa học nhƣng cũng mang tính nghệ thuật rất cao. Đó chính là lối
ứng xử của con ngƣời, cách thức con ngƣời hoạt động, ghi dấu ấn của mình
trong tổ chức, trong đời sống, và đó cũng chính là văn hóa. Cùng với sự phát

triển của khóa học kỹ thuật, các nhà quản lý, ngày càng quan tâm nhiều hơn đến
nhân viên, ngƣời lao động của mình, từng bƣớc khai thác tốt hơn yếu tố văn hóa,
coi đó trở thành một yếu tố thúc đẩy hiệu quả quản lý.

17


Cũng nhƣ quản lý, Văn hóa cũng tồn tại nhiều quan niệm khác nhau. Mỗi
quan niệm khác nhau, phản ánh một cách nhìn nhận và đánh giá khác nhau về
các hoạt động của loài ngƣời. Văn hóa đƣợc xem là tấm gƣơng phản chiếu đời
sống và nếp sống của một cá nhân, một cộng đồng, dân tộc. Thông qua văn hóa,
ta có thể nắm bắt đời sống bên trong của một con ngƣời - chứa đựng những tâm
tƣ, nguyện vọng, hệ giá trị, chuẩn mực mà cá nhân đó đang mong muốn hay đề
cao. UNESCO – Tổ chức giáo dục, khoa học, văn hóa của Liên hiệp quốc, đã
đƣa ra định nghĩa về văn hóa đƣợc thông qua trong bản tuyên bố về những
chính sách văn hóa tại Hội nghị quốc tế do UNESCO chủ trì từ ngày 26 tháng 7
đến ngày 6 tháng 8 năm 1982 tại Mehico nhƣ sau: “ Văn hóa hôm nay có thể coi
là tổng thể những nét riêng biệt tinh thần và vật chất, trí tuệ và xúc cảm, quyết
định tính cách của một xã hội hay của một nhóm người trong xã hội. Văn hóa
bao gồm nghệ thuật và văn chương, những lối sống, những quyền cơ bản của
con người, những hệ thống giá trị, những tập tục và những tín ngưỡng văn hóa
đem lại cho con người khả năng suy xét về bản thân. Chính văn hóa làm cho
chúng ta trở thành những nhân vật đặc biệt có lý tính, có đầu óc phê phán và
dấn thân một cách đạo lý. Chính nhờ văn hóa mà con người tự thể hiện, tự ý
thức được bản thân, tự biết mình là một thực thể chưa hoàn chỉnh đặt ra để xem
xét những thành tựu của bản thân, tìm tòi không biết mệt những ý nghĩ mới mẻ
và sáng tạo những công trình vượt trội lên bản thân.”
Theo giáo sƣ, Trần Ngọc Thêm trong “Cơ sở văn hóa Việt Nam”, văn hóa
là một hệ thống các giá trị vật chất và tinh thần do con ngƣời sáng tạo và tích
lũy trong quá trình hoạt động thực tiễn, trong sự tƣơng tác giữa con ngƣời với

môi trƣờng tự nhiên và môi trƣờng xã hội. Những giá trị văn hóa này lắng đọng
và kết tinh từ đời sống thực tiễn của con ngƣời trong sự tƣơng tác với môi
trƣờng tự nhiên, xã hội mà con ngƣời đang sống. Điều đó có nghĩa không phải
tất cả những gì con ngƣời tạo ra đều là văn hóa mà chỉ có những kết tinh thành
giá trị thì đó mới là văn hóa.[tr10; 31]
Có thể nói, dù định nghĩa thế nào, khi nói đến văn hóa là nói đến tính giá
trị, là thƣớc đo mức độ nhân bản của xã hội và con ngƣời. Văn hóa đƣợc hình
18


thành từ sự góp nhặt nhỏ nhất của từng thành viên trong xã hội, của từng tổ chức
trong xã hội, của từng cộng đồng, quốc gia, dân tộc.
Doanh nghiệp, trong quá trình phát triển của nhân loại, con ngƣời cố kết
với nhau nhằm phục vụ những mục tiêu, thỏa mãn những nhu cầu cơ bản của
mình vì thế các loại hình tổ chức ra đời. Tổ chức ra đời nhƣ một điều tất yếu của
sự phát triển, nó đánh dầu một sự phát triển trong nhận thức của con ngƣời. Các
tổ chức với sự phong phú về mục đích hình thành dẫn tới sự đa dạng của loại
hình. Mỗi loại hình tổ chức khác nhau lại có những đặc điểm riêng biệt về cơ
cấu, cách tổ chức, mục tiêu hoạt động khác nhau. Doanh nghiệp là một trong
những loại hình tổ chức của con ngƣời.
Nói đến doanh nghiệp có nhiều những vấn đề khác nhau, cũng có nhiều
loại hình khác nhau, tuy nhiên nói một cách nào đó, khi nói đến doanh nghiệp
có những vấn đề mang tính chất rất riêng của nó. Nói đến doanh nghiệp, cho dù
là ngày hôm nay nhiều doanh nghiệp có những mục tiêu hoạt động rất đa dạng,
vì cộng đồng, vì xã hội và sự phát triển bền vứng, nhƣng điều đầu tiên phải
khẳng định mục tiêu của bất kỳ doanh nghiệp nào cũng là sinh lợi nhuận, điêu
này tạo ra sự khác biệt trong cách thức tổ chức, trong cách ứng xử giữa các
thành viên trong doanh nghiệp với nhau.
Vấn đề thứ hai khi nói đến doanh nghiệp, ở đó luôn có sự “trao đổi – mua
bán” giữa ngƣời đứng đầu doanh nghiệp và thành viên khác, cái mang ra trao

đổi ở đây là “sức lao động” của con ngƣời”. Giữa hai đối tƣợng có sự ràng buộc,
cam kết thỏa thuận với nhau về mức độ quyền lợi, trách nhiệm trên cơ sở năng
suất lao động hay “sức lao động” đóng góp.
Có nhiều định nghĩa khác nhau về doanh nghiệp, nhƣng trong luận văn
của mình khái niệm doanh nghiệp đƣợc sử dụng theo Điều 4 của Luật doanh
nghiệp 2014 có định nghĩa rằng: “ Doanh nghiệp là tổ chức kinh tế có tên riêng,
có tài sản, có trụ sở giao dịch, được đăng ký thành lập theo quy định của pháp
luật nhằm thực hiện mục đích kinh doanh”.
Văn hóa quản lý, Là phạm trù giao thoa giữ hai vùng khái niệm: văn hóa
và quản lý. Văn hóa quản lý ngày càng giữ vai trò quan trọng trong việc tạo
19


dựng một sắc thái quản lý riêng của mỗi tổ chức, từ đó tạo dựng nên những nét
riêng biệt của tổ chức. Văn hóa quản lý là một biểu hiện sinh động trong hệ
thống đa dạng của đời sống văn hóa của con ngƣời. Văn hóa quản lý nhìn chung
đƣợc thể hiện qua những khía cạnh sau:
- Trong phong cách người lãnh đạo: Đó là văn hóa đƣợc thể hiện thông
qua cách thức xây dựng văn hóa tổ chức của ngƣời lãnh đạo đó. Văn hóa này
đƣợc xây dựng dựa trên nhiều yếu tố nhƣ: ứng xử với quyền lực với các lợi ích,
trong quan hệ cá nhân, tập thể, cộng đồng, v.v.
- Trong phương thức quản lý: Đó là việc sử dụng những phƣơng pháp giải
quyết các vấn đề nảy sinh nhằm đến mục tiêu chung của quản lý.
- Trong những hoạt động cơ bản của quá trình quản lý.
Cũng nhƣ định nghĩa văn hóa, khái niệm và văn hóa quản lý cho đến nay
đƣợc hiểu theo nhiều cách khác nhau. Dựa trên những cách tiếp cận văn hóa và
quản lý, khái quát hoạt động thực tiễn, Phạm Ngọc Thanh, (2008), Những vấn
đề lý luận chủ yếu của văn hóa quản lý, Đề tài NCKH cấp DHQG, đã đƣa ra
định nghĩa về văn hóa quản lý nhƣ sau: “Văn hóa quản lý là một hệ thống những
ý nghĩa, giá trị, niềm tin chủ đạo, với những biểu trưng khác nhau, được các chủ

thể tham gia quá trình quản lý cùng đồng thuận, có ảnh hưởng ở phạm vi rộng
lớn đến cách thức hành động của toàn bộ thành viên trong tổ chức, nhằm đạt
được các mục tiêu quản lý đã đặt ra.”
Văn hóa quản lý doanh nghiệp; Trên cơ sở khái niệm chung về văn hóa
quản lý, văn hóa quản lý đƣợc hiểu chung cho tất cả các loại hình tổ chức. Văn
hóa quản lý doanh nghiệp lại là một bộ phận nhỏ trong văn hóa quản lý nói
chung, văn hóa quản lý doanh nghiệp là văn hóa quản lý đƣợc hình thành, phát
triển trong doanh nghiệp – một loại hình tổ chức riêng biệt của xã hội loại ngƣời,
trong nghiên cứu của mình tác giả bổ sung thêm khái niệm văn hóa quản lý
doanh nghiệp một cách chung nhất:
Văn hóa quản lý doanh nghiệp là những đặc trƣng riêng của một hệ
thống quản lý (doanh nghiệp), bao gồm những biểu tƣợng, quy tắc và những
giá trị đƣợc hình thành trong quá trình quản lý, trở thành kim chỉ nam cho
20


mọi hoạt động của doanh nghiệp, có ảnh hƣởng đến cách thức hành động
của toàn bộ thành viên trong doanh nghiệp, nhằm đạt đƣợc mục tiêu của
doanh nghiệp.
Điều quan trọng để xem xét về văn hóa quản lý nói chung hay văn hóa
quản lý doanh nghiệp nói riêng, đó là hệ giá trị liên quan đến chủ thể, đối tƣợng
quản lý trong quá trình thực hiện mục tiêu quản lý đƣợc thừa nhận bởi cả chủ
thể và đối tƣợng quản lý. Các giá trị đó đƣợc hình thành trong quá trình cùng
làm việc, cùng xây dựng lên doanh nghiệp, trên cơ sở tôn trọng những hệ giá trị
văn hóa cộng đồng xung quanh. Trong phạm vi nghiên cứu của mình, khi xem
xét văn hóa quản lý doanh nghiệp yếu tố đầu tiên đƣợc đề cập chính là hệ giá trị
đƣợc chấp nhận chung trong doanh nghiệp, trong quá trình quản lý, nhằm đạt
đến mục tiêu quản lý và phần cốt lõi đó là triết lý quản lý của doanh nghiệp.
Triết lý quản lý là phần cốt lõi trong hệ giá trị, là cơ sở để thiết lập bộ tiêu chuẩn
chung để điều chính hành vi của mỗi cá nhân tronh doanh nghiệp trong quá trình

quản lý. Từ triết lý quản lý, công tác tổ chức doanh nghiệp, các chức năng quản
lý phải đƣợc triển khai một cách đồng bộ, hƣớng theo triết lý quản lý đã đƣợc
xác định. Đó là việc xác định cấp bậc, cơ cấu nhân sự, cơ chế hoạt động của các
bộ phận…
Một yếu tố quan trọng khác khi nhắc đến văn hóa quản lý doanh nghiệp
đó là Phong cách quản lý (Theo các tài liệu nghiên cứu thì đó là Phong cách
lãnh đạo, tuy nhiên để phù hợp phạm vi nghiên cứu của đề tài khi xét trường
hợp một doanh nghiệp quy mô trung bình, tác giả sử dụng “Phong cách quản
lý”, thống nhất thay cho Phong cách lãnh đạo, đối tượng của phong cách quản
lý là người quản lý cấp cao của doanh nghiệp). Ngƣời quản lý cấp cao của
doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và thực hiện Triết lý
quản lý doanh nghiệp. Khi các yếu tố trên đƣợc thực hiện và văn hóa quản lý
đƣợc hình thành, phát triển doanh nghiệp dƣới hình thức trực quan và phi trực
quan.

21


Tất cả những yếu tố xem xét và biểu hiện trên văn hóa quản lý doanh
nghiệp đều đƣợc hình thành trong quá trình tuyên truyền thông tin của doanh
nghiệp. Những giá trị triết lý doanh nghiệp theo đuổi, bộ tiêu chuẩn của những
quy định, quy chế thực hiện trong doanh nghiệp để đƣợc mọi thành viên trong
doanh nghiệp chấp nhận và thực hiện đều dựa trên những biện pháp truyền
thông. Những thông điệp mang nội dung về triết lý hay quy phạm hành động
đƣợc ngƣời quản lý nêu lên và truyền đến các bộ phận bên dƣới trong doanh
nghiệp. Những thông điệp này đƣợc nhận thức và chấp nhận đến đâu một phần
quan trọng dựa vào quá trình truyền thông hiệu quả, những thuận lợi tiến bộ mà
công nghệ thông tin mang lại.
Nói đến văn hóa là nói đến tính giá trị, là thƣớc đo mức độ nhân bản của
xã hội và con ngƣời. Theo cách định nghĩa nhƣ vậy, không chỉ mỗi dân tộc, mỗi

quốc gia mới có văn hóa và mỗi tổ chức, cá nhân đều có văn hóa riêng của mình.
Doanh nghiệp cũng là một tổ chức, vì vậy cũng có những nét văn hóa riêng của
mình, có văn hóa tổ chức của loại hình doanh nghiệp, có văn hóa doanh nghiệp,
văn hóa kinh doanh. Tất nhiên, những loại hình văn hóa này không tồn tại một
cách riêng biệt, mà cùng tồn tại xen lẫn để biểu hiện chung lên những nét đặc
sắc của riêng doanh nghiệp, có chăng là sự khác nhau trong góc độ tiệp cận khi
nghiên cứu. Chính vì vậy, văn hóa quản lý doanh nghiệp vừa là một phần chung,
vừa tạo nên những điểm riêng khi nghiên cứu về doanh nghiệp dƣới góc độ văn
hóa.
Để làm rõ hơn bản chất của khái niệm “văn hóa quản lý doanh nghiệp”
cũng cần phải xem xét đến một số khái niệm tƣơng đồng nhƣ: Văn hóa tổ chức,
văn hóa kinh doanh, văn hóa doanh nghiệp, v.v.
Văn hóa tổ chức, Cũng giống nhƣ khái niệm văn hóa quản lý nói chung,
văn hóa tổ chức cũng có những đặc điểm riêng biệt. Trƣớc hết nó là sản phẩm
của những ngƣời cũng hoạt động, tham gia trong một tổ chức và đáp ứng một
nhu cầu chung nhất của tổ chức – nguyên nhân mà nó tồn tại. Văn hóa tổ chức
xác lập một hệ thống giá trị chung đƣợc mọi ngƣời trong tổ chức thừa nhận, chia
sẻ,chấp nhận. đề cao và ứng xử theo giá trị đó. Văn hóa tổ chức góp phần tạo
22