Những vân đề có liên quan tới bộ phận sinh dục và bài tiết

VI. NHÛÄNG VÊËN ÀÏÍ LIÏN QUAN
TÚÁI BƯÅ PHÊÅN SINH DC VÂ BÂI TIÏËT
92. BƯÅ PHÊÅN SINH DC BÕ SÛNG TÊËY

Bẩn cố bao giúâ thêëy con mònh hay àûa tay vâo bưå phêån sinh dc
ca nố hay khưng? Nïëu cố, chùỉc lâ Bế thêëy khố chõu gò àố, chng ta
cêìn ch àïí chûäa trõ cho Bế.

úã bế trai, àêìu dûúng vêåt ca chấu àỗ, bõ sûng vâ àưi khi cố m.
Nhûäng chấu nâo bõ hểp da quy àêìu (PHIMOSIS) thûúâng hay cố cấc
hiïån tûúång nhû trïn (coi bâi hểp quy àêìu (PHIMOSIS)).

Vúái cấc chấu gấi, àưi khi cấc mưi lúán bõ ngûáa vâ phưìng giưåp cố
thïí cố m chẫy ra (coi bâi Viïm êm hưå (Vulvite).

Cẫ 2 trûúâng húåp ca Bế trai vâ Bế gấi àïìu cêìn giûä sao cho bưå
phêån sinh dc khưng bõ hêëp húi, êím ûúát: mën vêåy, khưng nïn cho
cấc chấu mùåc qìn ấo chêåt, hóåc cấc loẩi qìn ấo khố thêëm bùçng
vẫi tưíng húåp hay cao su.

Cng cêìn lûu , sau cấc bíi tùỉm biïín ma hê, àûâng àïí cất lổt
vâo bưå phêån sinh dc vâ lûu lẩi úã àêëy.

Tùỉm vâ rûãa bưå phêån sinh dc cho cấc chấu bùçng loẩi xâ phông
giâu tđnh xt, nhiïìu khi cng khỗi. Nïëu khưng cố kïët quẫ, cêìn nối
cho bấc sơ biïët.

93. TÊÅT LƯỴ TIÏÍU THÊËP

Khi Bế trai cố lưỵ tiïíu khưng úã giûäa àêìu dûúng vêåt mâ lẩi úã phđa
dûúái dûúng vêåt thò cêìn phẫi phêỵu thåt àïí tẩo ra àûúâng ưëng tiïíu

thùèng bònh thûúâng.

94. HỂP DA QUY ÀÊÌU

Bònh thûúâng, lúáp da bổc chung quanh quy àêìu ca con trai cố
thïí kếo tåt ra àùçng sau, àïí lưå phêìn àêìu dûúng vêåt ra ngoâi. Sệ
khưng thûåc hiïån àûúåc viïåc lâm nây nïëu phêìn da bổc bi dđnh vâo quy
àêìu hóåc quấ chêåt, chưỵ bao quanh quy àêìu nhỗ hún chưỵ chu vi lúán
nhêët ca quy àêìu khiïën lúáp da khưng tåt ra sau àûúåc.
Trûúác àêy, ngûúâi ta cho rùçng nhûäng trûúâng húåp nhû thïë cêìn
phẫi phêỵu thåt lúáp da bao quy àêìu, ngay khi chấu bế côn nhỗ tíi,
àïí àẫm bẫo vêën àïì vïå sinh, rûãa sẩch quy àêìu.

Nhûng, hiïån nay ngûúâi ta thêëy khưng cêìn thiïët phẫi lo súám
nhû thïë. Nhiïìu chấu bế cố da bổc chêåt nhû vêåy lâ àiïìu tûå nhiïn.
Lúáp da nây sệ rưång ra khi cấc chấu lúán lïn. Nïëu cêìn, sệ phêỵu thåt
cho cấc chấu úã àưå 3 - 4 tíi. Chó cêìn thûåc hiïån súám hún nïëu, vò lúáp
da quấ hểp mâ khi chấu bế ài tiïíu, nûúác tiïíu lâm phưìng quy àêìu,
khiïën nûúác tiïíu khố thoất ra.

Phêỵu thåt cùỉt múã rưång da quy àêìu súám quấ cố thïí dêỵn àïën
nhûäng sûå trc trùåc vïì sau nây nhû : lúáp da tt xëng vơnh viïỵn
khưng trúã lẩi àûúåc võ trđ c àïí bao bổc vâ bẫo vïå quy àêìu nûäa. Nïëu
lúáp da nây tẩo thânh mưåt cấi vông thđt chùåt lêëy àoẩn gưëc quy àêìu
cêìn thiïët phẫi phêỵu thåt cêëp cûáu àïí giẫi tỗa sûå tìn hoân úã quy
àêìu.

Khi da bổc quy àêìu bõ sûng àỗ, tiïíu thêëy àau rất, cố m, ngûúâi
ta thûúâng chûäa trõ bùçng thëc bưi sất trng sau khi rûãa sẩch.

95. CÙỈT DA QUY DÊÌU

Tiïíu phêỵu thåt cùỉt da quy àêìu ca àûáa trễ mêëy ngây sau khi
sinh chó lâ tc lïå ca ngûúâi Do Thấi Israel, vâ mưåt sưë dên tưåc theo
àẩo Hưìi, khưng phưí biïën úã cấc nûúác khấc.

96. TINH HOÂN

Vïì àưi tinh hoân, gổi nưm na lâ hôn dấi, cố thïí cố nhûäng trc
trùåc sau àêã Bế trai :

Tinh hoân khưng xëng (tònh hoân lẩc võ)

Àưi khi, trong ti àûång tinh hoân (bòu) ca chấu nhỗ, chó cố 1
tinh hoân. Nhû vêåy, khưng phẫi lâ chấu bõ thiïëu, mâ vò mưåt tinh
hoân côn nùçm úã phêìn bng, chûa tt xëng ti. Hậy àùåt chấu nùçm
dâi trïn giûúâng, hóåc trong bưìn tùỉm nûúác êëm rưìi lêëy tay êën nhể vâo
phđa trïn bưå phêån sinh dc, ngang têìm hấng àïí lâm cho mưåt tinh
hoân nùçm trong àố, tt xëng dûúái. Trûúác khi àïën tíi dêåy thò, cố
thïí cấi "hưåt" nây sệ tt xëng nùçm àng võ trđ ca nố úã trong ti.

Sau 6 tíi, đt cố khẫ nùng tinh hoân cố thïí tt xëng àûúåc nûäa,
vò thïë cêìn phẫi tiïën hânh mưåt cåc phêỵu thåt nhỗ.

Bòu to - Cấc chấu trai múái sinh ra cố bòu dấi to vò cố chêët lỗng
bïn trong cng vúái cấc tinh hoân. Sau mưåt vâi tìn, chêët lỗng nây
sệ tiïu ài vâ bòu lẩi cố kđch thûúác bònh thûúâng.

Xóỉn tinh hoân: ÚÃ trễ sú sinh vâ trễ nhỗ cố tinh hoân bõ xóỉn
sệ lâm cho bòu sûng to lïn, mâu àỗ tđa. Tuy khưng àau mêëy vâ

khưng sưët, nhûng vêỵn cêìn phẫi mưí gêëp ngay, àïí cûáu cho tinh hoân
khỗi bõ hû hoẩi.

97. VIÏM ÊM HƯÅ, ÊM ÀẨO

Cấc chấu gấi cố thïí bõ viïm úã bưå phêån sinh dc, cố m tûâ êm
àẩo chẫy ra. Bấc sơ thûúâng u cêìu lêëy mưåt đt m àïí xết nghiïåm vâ
cho chấu ëng thëc khấng sinh. Trong trûúâng húåp bõ nùång, cêìn
xem chấu cố bõ vêåt gò lẩ chổc vâo êm àẩo hay khưng.

98. ẤI NAM, ẤI NÛÄ

Lâ trẩng thấi ca àûáa trễ ngay tûâ khi múái ra àúâi àậ cố bưå phêån
sinh dc dõ dẩng, khưng phên biïåt àûúåc nam hay nûä. Sûå dõ dẩng
nây bùỉt àêìu tûâ khi bưå phêån sinh dc àûúåc hònh thânh trong dẩ con.

Trûúâng húåp thûúâng gùåp nhêët lâ bưå phêån sinh dc nûä bõ nam
hốa cố êm vêåt phất triïín lưìi ra ngoâi nhû dûúng vêåt. Hai mưi lúán
chẫy xïå xëng nhû cấi bòu nhûng bïn trong khưng cố tinh hoân.

Ngûúâi ta cho rùçng ngun nhên ca hiïån tûúång nây lâ do mưåt
chûáng bïånh ca tuën thûúång thêån àậ sẫn xët ra hoốc-mưn nam
mưåt cấch bêët bònh thûúâng, quấ mûác. Cng cố thïí do ngûúâi mể àậ
dng thëc chûäa trõ bùçng hoốc-mưn trong giai àoẩn àêìu ca thúâi
gian mang thai.

Hiïån tûúång nây thûúâng gêy khố khùn cho cấc bêåc cha mể khi ài
khai sinh cho con, khưng biïët khai lâ nam hay nûää. Tưët nhêët lâ khai:
giưëng chûa xấc àõnh.

Ngûúâi ta thûúâng phẫi àúåi túái khi chấu bế lúán lïn, theo dội xem
sûå phất triïín ca cú thïí vâ bưå phêån sinh dc ca chấu thiïn vïì phấi
nâo nhiïìu hún. Sau àố, cố thïí can thiïåp thïm bùçng phûúng phấp
phêỵu thåt àïí àõnh giưëng cho chấu.
99. SÛÅ LÛU THƯNG NGÛÚÅC CHẤU BÂNG QUANG - NIÏÅU ÀẨO

Sûå lûu thưng ca nûúác tiïíu tûâ bâng quang vïì thêån cng lâ mưåt
sûå lûu thưng bêët thûúâng, ngûúåc chiïìu tûå nhiïn. Hiïån tûúång nây
thêån bõ tưín thûúng. Cấc cåc xết nghiïåm vïì X-quang cố thïí cho thêëy
bïånh nùång hay nhể.

Àïí chûäa trơ, bấc sơ thûúâng cho ëng nhûäng àúåt thëc khấng
sinh trong thúâi k àêìu, trong thúâi gian mưåt vâi thấng àïí chưëng viïm
niïåu àẩo. Nïëu khưng khỗi, cố thïí cêìn phẫi phêỵu thåt.

100. VIÏM ÀÛÚÂNG TIÏËT NIÏÅU

Nhiïìu trễ sú sinh bõ viïm àûúâng tiïíu tiïån. Khưng thïí àôi hỗi
cấc chấu cho biïët nhûäng biïíu hiïån ca bïånh nhû ngûúâi lúán nhû ài
tiïíu tiïån thêëy rất vâ ài ln v.v. .. Búãi vêåy, khi thêëy chấu cố nhûäng
cún sưët cao mâ khưng phẫi do viïm hổng chùèng hẩn, thò ch ngay.
Nhiïìu khi bïånh ca chấu chó biïíu hiïån bùçng cấc dêëu hiïåu nhû
khưng chõu ùn, mùåt tấi nhúåt, àau vng bng, khưng hóåc kếm tùng
cên.

Viïåc xết nghiïåm nûúác tiïíu sệ cho bấc sơ biïët chấu cố bõ bïånh
hay khưng. Nïëu chấu bõ viïm àûúâng tiïíu tiïån thò phẫi dng thëc
khấng sinh ngay. Bïånh nây phẫi chûäa trõ lêu, phẫi lâm xết nghiïåm
nûúác tiïíu nhiïìu lêìn àïí kiïìm tra vâ lâ bïånh khố chûäa.

Àưi khi, ngun nhên bïånh lâ do bưå mấy tiïíu tiïån ca chấu cố
dõ têåt bêím sinh. Búãi vêåy, bấc sơ cêìn phẫi tiïën hânh dô bïånh bùçng
cấch chp X-quang hay dng phûúng phấp siïu êm nûäa. Nïëu quẫ
thêåt cố hiïån tûúång dõ têåt úã cấc ưëng dêỵn tiïíu thò lẩi phẫi àûa chấu túái
bấc sơ chun khoa vïì tiïët niïåu.

Hiïån tûúång àûúâng tiïíu khưng thưng khiïën cố sûå dưìn tùỉc vâ
nûúác tiïíu chẫy ngûúåc tûâ bổng àấi lïn thêån cố thïí lâ ngun nhên
ca cấc cún àau ài àau lẩi.

101. AXÏTƯN

Axïtưn lâ mưåt chêët àûúåc tẩo thânh úã gan tûâ chêët múä. Khi cú thïí
cố mưåt lûúång axïtưn bêët thûúâng thò húi thúã sệ phẫng phêët mi rûúåu
tấo. Ngûúâi ta cố thïí phất hiïån axïtưn trong nûúác tiïíu bùçng giêëy thûã
Labstix.
Hiïån tûúång dû axïtưn côn kêm theo cấc triïåu chûáng nhû: ối
mûáa nhiïìu lêìn, mïåt, sưët, tấi mùåt.

Khi chng ta nhõn àối, cú thïí sệ tiïu th lûúång múä dûå trûä trong
ngûúâi cng lâm lûúång axïtưn àûúåc sẫn xët vûúåt mûác bònh thûúâng.
Àưëi vúái trễ em, chó cêìn nhõn àối qua mưåt àïm lâ cú thïí cng cố hiïån
tûúång nây, nhêët lâ úã cấc chấu àang ưëm, sưët, khưng chõu ùn vâ bõ nưn
ối.

Tuy vêåy, cng nïn ch rùçng hiïån tûúång nưn ối liïn tiïëp nhiïìu
lêìn cng cố thïí do bõ àau råt thûâa, àau mâng ốc, hóåc cố bïånh tiïíu
àûúâng, (bïånh nây dïỵ àûúåc xấc àõnh bùçng cấch thûã nûúác tiïíu hóåc ào
àưå àûúâng trong mấu). Triïåu chûáng nưn ối cố liïn quan túái axïtưn, cố
thïí tiïën triïín mẩnh lâm àûáa trễ cố vễ hưët hoẫng, ngêët vò bõ mêët

nûúác nhiïìu.

102. ANBUMIN

Khi phất hiïån trong nûúác tiïíu cố chêët anbumin thò àố lâ mưåt
dêëu hiïåu bêët thûúâng cố thïí do mưåt bïånh vïì thêån gêy ra.

Tuy vêåy, nïn ch rùçng viïåc thûã anbumin bùçng giêëy thûã sau
khi bõ viïm hổng hóåc viïm phưíi cố thïí cố kïët quẫ dûúng tđnh mùåc
d lûúång anbumin trong nûúác tiïíu chûa vûúåt mûác bònh thûúâng. Àïí
xấc àõnh rộ râng, cấc bấc sơ phẫi tiïën hânh ào lûúång anbumin cố
trong nûúác tiïíu trong vông 24 giúâ. Nïëu lûúång nây cao hún 0,1g thò
múái àấng ch vâ côn phẫi thûã nghiïåm thïm cấc chûác nùng ca bưå
mấy bâi tiïët nûäa.

Kïët quẫ thûã anbumin dûúng tđnh cố thïí lâ dêëu hiïåu ca cấc
bïånh vïì thêån nhû viïm thêån cêëp tđnh hóåc mận tđnh, hóåc rưëi loẩn
chûác nùng thêån.

103. BÏÅNH ÀẤI RA CHÊËT PHENYLCETONE

Bïånh nây hiïëm xẫy ra, nhûng lâ loẩi bïånh trẩng dêỵn túái sûå
chêåm phất triïín vïì trđ khưn. Nïëu phất hiïån àûúåc bïånh ngay tûâ
nhûäng ngây àêìu tiïn ca trễ em sau khi sinh thò cố thïí trấnh bïånh
àûúåc, nhûng chấu bế phẫi giûä mưåt chïë àưå ùn ëng àùåc biïåt hâng
nhiïìu nùm tiïëp theo. Bấc sơ xấc àõnh bïånh bùçng nhûäng xết nghiïåm
nûúác tiïíu vâ mấu, nhêët lâ mấu (xết nghiïåm Guthne). úá Phấp, bïånh
viïån sẫn nâo cng thûåc hiïån nhûäng xết nghiïåm nây cho cấc chấu sú