Những vân đề có liên quan tới phần bụng

IV. NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ CỐ LIÏN QUAN TÚÁI PHÊÌN BNG

51. BNG TO

Cấc cú bùỉp ca trễ em dûúái 4 - 5 tíi thûúâng côn mïìm. Bùỉp thõt
đt phất triïín nïn toân bưå vôm bng ëu. Khi Bế úã tû thïë àûáng, bng
Bế phưìng ra phđa trûúác, rưën lưìi, lûng cố thïí húi cong.

Búãi vêåy, ty theo sưë thấng vâ àưå tíi ca cấc chấu mâ ta lûåa
chiïìu bïë chấu. Cấc bâ mể nïn hỗi bấc sơ vïì viïåc cho cấc chấu têåp thïí
dc àïí luån têåp cú bng, ngay tûâ lc nhỗ.

Bng to cng cố thïí lâ vò cho cấc chấu ùn nhiïìu chêët bưåt quấ vâ
thiïëu vitamin D.

Nïëu chấu bế bng to mâ lẩi cố cấc triïåu chûáng khấc kêm theo
nhû: phên khưng bònh thûúâng, khưng tùng trổng vâ ngûng phất
triïín cẫ vïì chiïìu cao, thò chấu cố thïí àang mùỉc mưåt sưë bïånh ca bưå
mấy tiïu hốa, cêìn àûa àïën bấc sơ xem bïånh.

52. CËNG RƯËN BÕ ÀỖ HAY CHẪY NÛÚÁC

Àưëi vúái cấc trễ sú sinh, cêìn phẫi àùåc biïåt ch túái rưën ca cấc
chấu trong 15 ngây àêìu. Ngây nâo cng phẫi thay bùng qën rưën.
Nïëu thêëy rưën ûúát, àỗ, cêìn bấo ngay cho bấc sơ biïët.

Cấc hiïån tûúång rưën chẫy mấu hay cố m cng vêåy, kïí cẫ trong
ngây thûá 6 hay thûá 7, lâ ngây cëng rưën rng. Nïëu rưën cố nhûäng
vïåt àỗ nhỗ, bấc sơ cố thïí dng nitrất bẩc chêëm vâo. Trong khi khốc,
nïëu rưën Bế húi lưìi lïn lâ chuån bònh thûúâng.

53. LƯÌI RƯËN - THOẤT VÕ BỂN

Mưåt sưë trễ sú sinh khi khốc, rưën lưìi to lïn. Hiïån tûúång nây
khưng cố gò àấng lo ngẩi. Tuy rưën nhû vêåy, nhûng sệ khưng bao giúâ
bõ thùỉt, vâ sệ tûå hïët khi chấu lúán lïn.

Nhiïìu bâ mể chûäa cho cấc chấu nhû sau: bổc mưåt àưìng tiïìn vâo
trong mưåt lúáp gẩc rưìi lêëy bùng, bùng dđnh lïn rưën chấu.
Tuy vêåy, nïëu trûúâng húåp phêìn lưìi lúán quấ vâ mêëy nùm sau
cng khưng giẫm búát thò cêìn phẫi qua mưåt cåc phêỵu thåt nhỗ.

Thoất võ bển, bïn trấi hóåc bïn phẫi bưå phêån sinh dc

Hiïån tûúång nây thûúâng xẫy ra vúái chấu trai. Chấu bế gấi cng
cố thïí bõ, nhûng đt hún.

Vúái chấu trai, ngûúâi ta thêëy mưåt cc cûáng úã bển, nhiïìu khi úã
ngay bòu. Bấc sơ chûäa trõ bùçng cấch bùng chùåt àiïím àố lẩi vâ cng
cố thïí sệ phẫi phêỵu thåt tiïëp theo.

Nïëu lâ chấu gấi thò àố lâ triïåu chûáng ca sûå thoất võ bìng
trûáng, cêìn phẫi phêỵu thåt ngay. Khưng àûúåc bùng hóåc ếp vò cố
thïí lâm vúä bìng trûáng.

Thoất võ bển nghển - Nïëu chưỵ lưìi cûáng vâ àau êën khưng lïn nûäa
cố thïí bùỉt àêìu chûúâm nống cho chấu vâ cho chấu ëng thëc an
thêìn. Nïëu khưng cố hiïåu quẫ, cêìn phêỵu thåt cêëp cûáu.

54. ÀAU BNG ÚÃ TRỄ SÚ SINH

Trong mêëy thấng àêìu, Bế hay khốc vâ cố dêëu hiïåu nhû àau
bng. Cố lc khốc thết, trong vâi pht hóåc cố thïí vâi giúâ, mùåt tấi
ài, khua tay khua chên biïíu hiïån Bế bõ àau. Nhûng sau khi ài àûúåc
mưåt đt phên hóåc xò àûúåc húi ra (àấnh rùỉm), cún àau dõu ài vâ chấu
bế àưåt nhiïn thưi khốc.

Nhûäng cún khốc ca Bế nhû thïë thûúâng xẫy ra trong nhûäng
tìn lïỵ àêìu, sau khi b vâo quậng chiïìu, khưng ẫnh hûúãng gò túái
sûác khỗe ca Bế. Bế vêỵn tiïëp tc lúán àïìu.

Ngun nhên ca nhûäng cún khốc nây vêỵn chûa rộ. Ngûúâi ta
chó dûå àoấn cố thïí lâ Bế bõ àêìy hóåc rưëi loẩn tiïu hốa; hóåc Bế chúåt
thêëy lẩ vúái quang cẫnh xung quanh nïn súå hậi; hóåc vò lûúång húi do
sûå tiïu hốa sinh ra úã trong bng bõ dưìn nến chûaa thoất ra àûúåc
lâm Bế khố chõu.

Viïåc xấc àõnh bïånh cho Bế bao giúâ cng lâ mưåt viïåc khố khùn.
Gùåp nhûäng trûúâng húåp Bế khốc lâm bâ mể lo êu, bấc sơ sệ xết àoấn,
loẩi dêìn nhûäng ngun nhên àïí chổn lêëy mưåt ngun nhên ph húåp
vúái trẩng thấi ca Bế. Ngoâi ra, cng cố thïí àïí xem chấu cố bõ
viïm tai, viïm da, viïm mâng nậo hóåc cấc bưå phêån vng bng, àùåc
biïåt lâ xem cố bõ lưìng råt khưng.

55. ÀAU BNG VÂ VNG BNG

Àau bng lâ hiïån tûúång thûúâng gùåp úã trễ em mâ cng lâ chûáng
khố xấc àõnh bïånh nhêët, vò cố rêët nhiïìu ngun nhên khiïën cấc
chấu bõ àau bng: tûâ khẫ nùng cấc cú quan nưåi tẩng bõ àau túái sûå
hoẩt àưång ca cấc cú quan bõ trc trùåc; cố khi cêìn phẫi phêỵu thåt
ngay mâ cố khi lẩi chó vò mưåt ngun nhên têm l nâo àố.

Tuy vêåy, ngûúâi lúán nïn biïët, khi cố hiïån tûúång gò thò cêìn phẫi
mang Bế ài cêëp cûáu hóåc ài phêỵu thåt ngay: àố lâ cấc trûúâng húåp
Bế àang khỗe mẩnh bưỵng bõ àau dûä dưåi; àau úã mưåt àiïím xấc àõnh;
àau khiïën Bế phẫi nùçm mưåt chưỵ; àau kêm theo sưët vâ nưn. Nhûäng
hiïån tûúång nây cố thïí liïn quan túái àau råt thûâa, bõ lưìng råt, bõ
tùỉc råt, v.v...

Nïëu sau vâi giúâ, Bế vêỵn chûa hïët àau thò cêìn phẫi múâi bấc sơ
túái hóåc àûa chấu ài bïånh viïån. Nhiïìu khi, nhûäng triïåu chûáng
tûúng tûå giưëng nhû trïn lẩi lâ nhûäng chûáng bïånh chùèng hïì cêìn túái
phêỵu thåt. Thêåt vêåy mưåt sưë bïånh dõch theo ma nhû cẫm cm,
viïm phưíi hóåc viïm vng phưíi cng cố thïí gêy àau bng. Ngoâi ra,
cấc bïånh gan, ưëng tiïíu, sưët xët huët kêm theo chûáng tấo bốn nhêët
thúâi hóåc lùåp ài lùåp lẩi àïìu cố thïí lâm àau bng. Cấc chấu côn cố
thïí bõ àau bng vò giun, sấn....

Vïì hiïån tûúång àau vng bng, cấc bấc sơ thûúâng nhêån xết thêëy:
trễ thónh thoẫng lẩi kïu àau bng, tuy kïu àau nhûng chấu chõu
àûúåc vâ viïåc nây àậ xẫy ra trong mưåt thúâi gian dâi. Xem nhû vêåy
thò rêët cố thïí, àêy chó lâ mưåt vêën àïì têm l. Búãi vêåy, chûäa bùçng
thëc khưng khỗi àûúåc. Hiïån tûúång nây cố nhûäng àùåc àiïím :

* Trễ thûúâng kïu àau qúån vng rưën vâo bíi sấng, bûäa cúm
trûa rưìi túái chiïìu thò khỗi;

* Trễ cố thïí thêëy àau tûâng àúåt nhiïìu ngây rưìi lẩi khỗi.

* Tuy kïu àau, nhûng vêỵn chúi;

* Khi àau, trễ cố thïí kếm ùn hóåc kếm ng.

Trễ àau nhû thïë thûúâng hay lâm nng, nht nhất, mën gêìn
bưë mể vâ ngẩi àïën trûúâng v.v...

Mën tòm ngun nhên àau bng ca trễ em, thûúâng phẫi tiïën
hânh mưåt cåc khấm sûác khỗe toân diïån, lâm mưåt sưë xết nghiïåm
nûúác tiïíu; xết nghiïåm phên àïí tòm trûáng giun, X quang råt, siïu
êm úã bng v.v...

Nïëu têët cẫ cấc viïåc lâm trïn khưng cố kïët quẫ gò, nïn àûa chấu
bế túái mưåt chun gia têm l.

Riïng ngûúâi lúán- thûúâng cûng chiïìu vâ tỗ ra thûúng khi chấu
kïu àau - khưng nïn tỗ thấi àưå lo lùỉng quấ ca mònh. Nïn cưë lâm ra
vễ nhû sûå viïåc chùèng cố gl lâ quan trổng cẫ. Thấi àưå nhû thïë, tuy cố
lâm cho cấc chấu chấn nẫn, nhûng lẩi khiïën cho cấc chấu chống
khỗi bïånh... tûúãng.

56. ÀẤNH RÙỈM (XỊ HÚI RÅT)

Bế hay àấnh rùỉm, nhûng tùng cên àïìu, nhû vêåy lâ khưng cố gò
àấng lo ngẩi cẫ. Chó cêìn bâ mể ch giûä gòn chïë àưå ùn ëng ca Bế
sao cho khưng quấ nhiïìu chất bưåt, chêët hẩt, vâ chêët àûúâng. Nhûäng
chêët trïn nïëu dû thûâa, khưng tiïu hốa hïët trong bưå mấy tiïu hốa
ca Bế sệ bõ lïn men, gêy àêìy húi vâ àưi khi thânh bïånh óa chẫy.

Ngûúåc lẩi, nïëu Bế bõ tấo bốn cng cêìn cố biïån phấp àïí Bế ài
tiïu àûúåc dïỵ dâng hún.

57. KHƯNG TIÏU - ÀÊÌY BNG

Àưëi vúái trễ em, tûâ cấc chấu sú sinh túái cấc trễ lúán, viïåc xấc àõnh
xem cố phẫi chấu bõ àêìy bng khưng lâ rêët khố. Vò nhûäng triïåu
chûáng bïånh ca cấc chấu thûúâng chung chung nhû: nưn ối, àau
bng vâ sưët. Nhûäng triïåu chûáng nây cng cố thïí ài tûâ viïåc ùn khưng
tiïu àïën bïånh viïm gan siïu vi trng B hóåc bïånh viïm råt thûâa.

Búãi vêåy, nïëu trong vông 24 giúâ mâ khưng thêëy chấu àúä thò phẫi
àûa chấu túái bấc sơ àïí àûúåc khấm cêín thêån.

58. TẤO BỐN

Khi àûáa trễ óa khố, phên cûáng, khư hóåc ài thânh tûâng viïn
nhỗ, 2 hay 3 ngây múái ài tiïu mưåt lêìn, thò chấu bõ ài tấo hay tấo
bốn.
Cng nïn lûu rùçng, phêìn cûáng nhû vêåy lâ tấo bốn rưìi, nhûng
mưåt sưë chấu 2 ngây múái ài tiïu àûúåc mưåt lêìn lâ chuån bònh thûúâng.

Àưëi vúái cấc chấu sú sinh tấo bốn hay nhûäng lâ do chïë àưå ùn -
nïëu chấu b sûäa mể d ài 2 ngây mưåt lêìn, phên chấu vêỵn mïìm.
Nïëu chấu khưng ài tiïu àûúåc, cố thïí vò 2 ngun nhên: hóåc lâ chấu
b chûa à no hóåc lâ vò mể bõ tấo bốn vâ chấu cng bõ ẫnh hûúãng.

Trong trûúâng húåp àêìu, chấu bế chêåm lúán, thûúâng khốc sau khi
b xong: phẫi cho chấu b bònh thïm, theo sûå chó dêỵn ca bấc sơ.

Trûúâng húåp thûá 2, bâ mể phẫi cẫi tiïën chïë àưå ùn ëng ca mònh
nhû thïm rau vâ trấi cêy, nhûng trấnh ëng cấc loẩi thëc têíy hóåc
nhån trâng.

Àưëi vúái cấc chấu bế àûúåc ni bùçng sûäa hưåp, viïåc bõ tấo bốn lâ
chuån khố trấnh, d cấc bâ mể àậ cêët cưng chổn loẩi sûäa cố tiïëng,
cố tđn nhiïåm, pha àng nhû chó dêỵn, cho ùn àng liïìu lûúång v.v...
Nïëu chấu bi tấo bốn nhiïìu, bấc sơ cố thïí chó dêỵn cấch pha chïë sûäa
ca chấu sao cho cố chêët a xđt nhiïìu hún. Nïëu chấu nhỗ dûúái 3
thấng tíi, nïn tùng lûúång nûúác trấi cêy (cam) vâo sûäa. Nïëu bế lúán
hún, cố thïí cho ùn thïm nûúác sp rau, ëng nûúác sëi, nûúác khoấng
vâ mưåt sưë thëc nhån trâng nhể.

- Cố thïí thay àûúâng bùçng mêåt ong hóåc kểo mẩ.

- Cho cấc chấu ëng nhiïìu nûúác hún. Cú thïí chấu cố thïí bõ mêët
nhiïìu nûúác vò trong nhâ nống quấ.

Hiïån tûúång tấo bốn úã cấc chấu lúán cng giưëng nhû úã ngûúâi lúán.
Àïí rộ ngun nhên, chng ta hậy theo dội quấ trònh di chuín ca
thûác ùn trong bưå mấy tiïu hốa:

Sau khi àûúåc nët vâo bng, thûác ùn lûu lẩi úã dẩ dây tûâ 2 - 4
giúâ, rưìi ài xëng råt. Quậng àûúâng úã råt gưìm 6m råt non vâ
1,5m råt giâ úã ngûúâi lúán. úã cấc chấu nhỗ, con àûúâng nây ngùỉn hún
nhûng t lïå vïì chiïìu dâi giûäa råt giâ vâ råt non vêỵn thïë. Thúâi
gian thûác ùn qua råt tûâ 10 túái 20 giúâ. Trong sët thúâi gian nây, cấc
thânh råt hêëp thu hïët cấc chêët dinh dûúäng trong thûác ùn àïí bưìi
dûúäng cú thïí. Nhûäng gò côn lẩi àûúåc àûa xëng råt giâ, tẩo ra
phên, gưìm cấc chêët cùån bậ phêìn lúán lâ cấc chêët xú cố trong vỗ trấi
cêy, trong rau bõ dưìn ếp lẩi úã phêìn cëi råt. Ty theo loẩi chêët bậ,
khưëi lûúång nhiïìu hay đt cng vúái sûå hoẩt àưång ca cú thïí mâ thûác
ùn vâ cấc chêët bậ di chuín nhanh hay chêåm trong bưå mấy tiïu

hốa. Nïëu cåc hânh trònh nây lêu quấ, cấc chêët tẩo phên bõ mêët
nûúác lâm phên sệ bõ khư.

Búãi vêåy, àïí trấnh tấo bốn, nïn chổn cấc thûác ùn nâo cố thïí di
chuín nhanh vâ tẩo chêët bậ nhanh nhû: sûäa chua, trấi cêy, rau,
chêët hẩt. Cấc loẩi sûäa bô, sûäa cư àùåc vâ cấc thûåc phêím àïí lẩi đt chêët
bậ nhû àûúâng, sư-cư-la, thõt di chuín trong råt chêåm hún.

Cố mưåt sưë hiïån tûúång kêm theo chûáng tấo bốn ca cấc chấu nhû
: sưët, khưng chõu ùn, mïåt. Thûúâng cấc chấu bõ tấo bốn lẩi khưng chõu
ài õ vò àau, nïn phên àậ cûáng lẩi khư thïm.

Mưåt sưë ëu tưë têm l nhû lo lùỉng, súå hậi cng cố thïí gêy ra sûå
tấo bốn. Búãi vêåy, khưng nïn àïí cấc chấu nhỗ bõ ẫnh hûúãng búãi
nhûäng biïën àưång cùng thùèng trong gia àònh.

Àưëi vúái trễ em bõ tấo bốn, nïn:

- Cho cấc chấu ëng nhiïìu khi ùn cng nhû ngoâi bûäa ùn;

- Ùn nhiïìu trấi cấy chđn vâ rau xanh.

- Thay bú, múä bùçng dêìu thûåc vêåt àïí trưån sâ lấch.

- Bỗ sư-cư-la vâ thay àûúâng bùçng mêåt ong.

Cấc loẩi thëc nhån trâng phẫi dng theo sûå chó dêỵn ca bấc
sơ.

Khưng nïn àïí trễ em bõ tấo bấo àïìn mûác hún 2 ngây khưng ài

tiïu. Àưëi vúái cấc chấu bế, nhiïìu khi chó cêìn dng dng c nhng
vâo glyxerine thưng hêåu mưn hóåc mưåt thòa câ phï parafin lâ à.
Nhiïìu khi, chó cêìn lêëy chiïëc ưëng cùåp sưët àûa vâo hêåu mưn chấu bế,
cng lâm chấu ài àûúåc.

Nhûäng viïåc lâm trïn chó lâ nhûäng biïån phấp kđch thđch cho
chấu bế ài tiïu àûúåc chûá khưng chûäa àûúåc bïånh tấo bốn.

Chấu nhỗ bõ tấo sệ khưng thđch ùn vâ cố thïí húi st cên, nhûng
khưng nïn vò thïë mâ ngûúâi lúán lo lùỉng quấ àấng lâm cho chấu câng
thïm súå hậi; khi ài tiïu, do phên cûáng chấu cố thïí húi àau nïn ngẩi
rùån. Àưëi vúái cấc chấu àậ biïët nhêån xết, khưng nïn mùỉng cấc chấu vò