Đào tạo nghề và tạo việc làm cho người lao động ở một số địa phương ngoại thành Hà Nội trong thời kỳ đô thị hóa hiện nay : Nghiên cứu trường hợp huyện Từ Liêm : Đề tài NCKH. QX 2001.12

DAI HOC QUOC GIA HA NQI

TRUCING DAI HOC KHOA HOC XA H O I V A N H A N VAN
OOO

HOANG VAN LUAN

TAO N G H ^ V A T A O V I £ C LAM C H O NGCCil LAO D O N G
6 MOT S 6 DIA PHUONG NGOAI THANH HA NOI TRONG THCII
KV DO THI HOA HI$N NAY
DAO

(NGH1§N cdu TKLfdNG HOF H U Y | N TL/ L I § M )
D^ TAI CAP DAI HOC QU6C GIA
MAS6:QX.2001.12

r OAI HOC QUOC GIA HA NOl
TRUNG TAM THONG TIN THU VIEN

DT / 4- i t

HA NOI, 5 - 2005


MUC LUC
PHAN MC5 DAU
1,

Tin cap thie't cua 66 tai

2

2,

Tinh hinh nghiSn cun

4

3,

Muc dfch va nhifim vu nghien ciJu

6

4

Get scV \^ luAn vii phuang phiip nghien cCru

6

5.

Y nghla cua 66 tai

7

6^

Ket ca'u cua de tai

7

PHAN NOI

DUNG

Chuong l.Casd

ly ludn

p p Dao tao nghe: Goc do tiep can va he qua

8

1.2. Qi-^y ^riah dao tao nghe

11

P3, Vai tro cua dao tao nghe va tao viec lam trong qua trinh d6 thi \%
hoa
Chuo'ng 2. Khdo sdt ddo tao nghe vd tao viec ldm a Tit Liem
2.1. Do thi hoa a Tir Liem: nhimg khia canh lien quan den dao tiio nghe 26
va tao viec lam
2.2.

Dv hao xu hirdng viin dong cua he thong viec lam b Tir Liem

35

2.3.

Cong tac dao tao nghe a Tir Liem

39

2.4. Gong tac giai quyet viec lam b TCr Liem

55

Chuong 3. Mpt sd nhdn xet vd khuyen nghi

67

DANH MUC TAI LIEU THAM KHAO

71

PHU LUC

73


PHAN Md DAU
1. Tinh cap thiet cua de tai.
Gon nguofi vi^ra la d6ng lire, vira la muc tifiu ciia moi qua trinh phat trien
xa hoi, la nhan t6' quyfi't dinh thang lgi cua sir nghifip cong nghifip hoa, hien
dai hoa da't nu"6c. Nguon lire con ngirdi co anh hirang ra't lan dfi'n sir phat trie'n
cua m6i quoc gia. Phat huy sii:c miinh sang tao ciia nguon nhan lire la mot
trong nhung van de quan trong nhat ciia cua qua trinh hoach dinh chifi'n lirgc
va chfnh sach phat trien. Di6u do cang tra nfin quan trong d6'i vol nirdc ta
hien nay khi cac nguon tai nguyfin khong nhieu, nguon von han hep va trinh

do khoa hoc cong nghe con lac hau.
Diing Gong si\n Viet Nam da nhieu lan khang dinh can phai phat huy
nhan td con ngudi, va coi dd la nhan to' quyfi't dinh cho sir phat trien xa hdi.
Mudn phat huy dugc ahan td con ngudi, trude he't chiing ta phai giai
quye't viec lam, giam thieu that nghifip,
Viec lam va giiii quyfi't vific lam la van de quan trgng cd tfnh tifin quyfi't
de' hien thuc hoa quan diem con ngirdi vira la dgng lire vira la muc tifiu ciia
mgi qvA irlnh phat Irien xa hgi. Ghi cd thdng qua lao dgng, mdi ca nhan mdi
cd the ddng gdp sir sang lao, nang lire cua minh cho sir phiit trien xa hgi va
cung chi thong qua lao dgng, mdi ca nhan mdi dugc hirdng nhung thanh qua
CLia sir phat trien xa hdi.
Van de vific iam va giai quye't vific lam cang trd len biJc xiic ddi vdi lao
dgng ndng nghifip trong qua trinh dd thi hoa d Ha Ngi hifin nay. Dd thi hoa
cung ddng thdi cd nghla la dat canh tac ndng, lam, ngu nghiep d viing ngoai
d ngay cang giam siit. Dieu dd lam cho van de vific lam cua ndng dan d ngoai
thanh Ha Ncii vdn da gay gat hii trd nfin gay gat han. Mudn cd vific lam chac


chan ndng dan ngoai thanh Ha Ndi phai chuydn sang cac nghd phi ndng
nghifip nhu: cdng nghifip, tidu thu cdng nghifip, thuang mai - dich vu.
Dfi chu ddng va cd the chuyfiV doi ngh6 nghifip cho ngudi ndng dan,
chiing ta nhat thifi't phai day manh cdng tac dao tao nghe. Gdng tac dao tao
nghe cho ngudi lao ddng ndng thdn phai dugc tifin hanh trude mdt budc so
vdi su chuyen dich ca ca'u kinh tfi'ltrong qua trinh dd thi hoa. Mdt thuc tfi' can
dugc ifnh de'n la lire lugng lao ddng dugc giiii phdng khoi lao dgng ndng
nghifip do qua trinh dd thi hoa cao chua cd dii nang lire, 6'\6u kien citn thie't dfi
chuyfin sang hoat ddng trong cac linh vuc cdng nghifip, tieu thu cdng nghifip,
thuang mai - dich vu. Dieu nay ddi hdi cac ca'p quan ly can sdm cd nhung
giai phap day manh dao tao nghe de trang bi kifi'n thiic va ky nang nghe
nghiep cho luc lugng lao dgng ndng nghifip, dac biet la lire lugng lao dgng tre

giiip hg cd du difiu kifin va nang lire can thifi't chuyen sang hoat dgng trong
Ciic nghe phi ndng nghiep.
Ghu dgng dao tao nghe, tao vific lam cho ndng dan khdng chi tao
nguon nhiui lire cho qua trinh dd thi hoa ma cdn dam bao sir phat trien bfin
vung cua mdt khu dd thi. Dd thi hoa chi cd the thanh cdng khi ngirdi dan dia
phuang dugc tham gia vao quii trinh dd va hirdng thanh qua cua ddi sd'ng dd
ihi chii khdng phiii bi day ra khdi ddi sdng ciia dd thi.
Dao tao nghe va tao viec lam cho ngudi lao dgng trong qua irinh dd thi
hoa la mgt trong nhii'ng vific Iam can ban de giam thieu cac te nan xa hdi,
diim biio an ninh xa hgi, trat tu xa hgi.
Gho dfin nay, ngoai thanh Ha Ndi da cd nhieu budc di quan trgng va da
dilt dugc nhiing thanh tuu nhat dinh trong linh vuc dao tao nghe va tao vice
lam song nhin chung, cdng tiic nay van cdn nhieu bat cap, khdng theo kip vdi
tdc dc) dd thi hoa. Nhiing bat cap dd la mdt trong nhiJng nguyen nhan lam gia


tang te nan xa hdi, ma't 6n dinh va trat tu xa hdi d ca ndi thanh va nhat la
ngoai thanh Ha Ndi hifin nay.
4

Do trinh dd cdn han chfi' va thdi gian khdng cho phep nfin chiing tdi
khdng ihi nghifin ciiii van 66 trfin pham vi ngoai thanh Ha Ndi ma chi tifin
hanh nghifin ciJu trudng hgp tai huyfin Tijf Lifim - mdt huyfin kha dien hinh
cua qua trinh dd thi hoa b ngoai thanh Ha Ndi hifin nay. Vdi nhung ly do dd,
ldi chgn dc tai "Dao tao nghe cho ngudi lao ddng b ngoai thanh Ha Ndi hifin
nay (Trudng hgp huyfin Tii Lifim) dfi ngi.icn curu vdi hi vgng de xuat dugc
mdt sd giai phap nham nang cao hieu qua cdng tiic dao tao nghfi cho dia
phuang.
2. Tong quan tinh hinh nghien cuu.
Hifin nay trfin binh difin ly luan cd nhieu cdng trinh nghifin cuu

(chuyfin luan va bai bao tap chf, hdi nghi, hgi thao) ve dao tao nghe cho
ngudi lao ddng dudi nhieu gdc do khac nhau. Trong sd cac cdng trinh dd
chiing ta cd the diem qua mdt sd cdng trinh tieu bieu nhu: Thuc trgng lao
dpng viec ldm a Viet Nam do Nha xuat ban Thdng kfi xuat ban nam 1999,
Dinh hudng phdt trien ddo tao nghe ciia Bd Lao ddng - Thuong binh va Xa
hgi xuat ban nam 2000, Hpi nghi todn qudc ve ddo tgo nghe vd gidi quye't
vice ldm do Bd Lao dgng - Tliuang binh va Xa hgi to chiic thang 3 nam 1999,
Cdc bdo cdo ve dieu tra lao dpng - viec ldm Huyen Td Liem tif ndm 1996 den
ndm 2000 ciia Ban chi dao Dieu tra lao ddng - vific lam Huyfin Tii Lifim....
Giin day, chuang trinh dao tao nghe (BBP) ciia Gdng hoa Lien Bang Diic
cung da td chuc nhieu hgi thao, hgi nghi ban ve diio tao nghe d Viet Nam .
Nhiing cdng trinh trfin da lot ta khii rd biic tranh dao tao nghe d Viet
Nam. Nhifiu giiii phap cung da dugc de xuat va trfin ca sd dd, nhieu chuang
trinh, du an dao tiio nghe da dugc trien khai. Nhung mgt thuc tfi' can phai
dugc lam rd la tai sao hieu qua dao tao nghe d nirdc ta chira dugc cai thifin


sau cac cdng trinh nghifin ciiu, cac chuang trinh, du an nay. Gae nha sir dung
lao ddng van len tifi'ng luc lugng lao ddng d nudc ta vura thiia lai vira thie'u:
Thira lao ddng phd thdng va thifi'u lao dgng dugc dao tao. Hau hfi't cac cdng
trinh chi phan tfch ket qua cua cdng tac dao tao nghe, nhung han chfi' ve ca sd
vat chat, ddi ngu giao vifin va va'n dfi tai chfnh eo hep, v,v.. Diing la nhiing
han chfi' nay la nhung nguyfin nhan dan dfin biic tranh kha am dam ve dao tao
nghe d nudc ta nhung nguyen nhdn sdu xa nha't chua dup'c de cap vd do do,
cdc gidi phdp dUp'c de xudt ddi khi cdn thieu tinh khd thi md chi Id nhung ldi
thinh cdu, keu gpi chung chung. Nguyen nhdn dd Id cdch tiep can quy trinh
ddo tau nghe vd nlulng mdu thudn ndy sinh trong quy trinh dd chua duoc chu
y khai thdc do dd, cdc tdc dpng ve mat qudn ly chua thuc sU cd hieu qud.
Ngoai ra, cac cdng trinh tren da de cap nhieu dfi'n van de dao tao nghe
nhung chua ldm ro dgc diem, dgc thd cua ddo tgo nghe so vdi cdc logi hinh

ddo tgo khac. Tuy mdt sd cdng trinh da di vao nghifin ciiu dao tao nghe cho
ngudi lao ddng ndng nghifip trong qua trinh dd thi hoa nhung mdi dirng lai d
Iy luan chung ma chua di sdu vdo phdn tich mdi quan he giua do thi hod vd
tinh idl yeu cua ddo tgo nghe, gidi quyet viec ldm cho ngu&i ddn, chUa ddt
ddo too nghe trong Id trinh dd thi hod md gdn lien vdi nd Id qud trinh chuyen
dich cc/cd'u kinh td, ca cdu ngdnh nghe.
Mgt each rd rang la nhung van de cdn chua dugc khai thae sau, tham
chl cdn bd ngd ve qua trinh dao tao nghe da nfiu trfin cdn phai dugc khao sat,
nghien ci'm mgt each thoii dang dfi trfin ca sd dd, chiing ta cd nhung tac ddng
ve mat quan ly nhiim nang cao hieu qua dao tao nghe, chuan bi ngudn nhan
luc dap ling yeu cau phat trien kinh te' - xa hgi.
Day la mgt de tai ldn can dugc khao sat trfin dien rdng. Trong khudn
kho tai chfnh va thdi gian ciia de tai cap Dai hgc Qud'c gia va dugc sir ddng y
cua cac ca'p quan ly, de tai nay dugc tie'n hanh nghifin ciiu trudng hcrp d


huyfin Tii Lifim giai doan 1996 - 2001. Vi vay, cac kfi't luan trong cdng trinh
nay cd thi va cdn phai dugc kiem chiing lai trong cac trudng hcrp khac 6i
dugc khang dinh tfnh phd qudt.
3. Muc dich va nhiem vu cua de tai
Muc dfch ciia 66 tai la thir dugi ra mdt each tifi'p can dao tao nghe va trfin ca
sd dd khao sat cdng tac dao tao nghe d huyfin Tu Lifim nliilng nam qua dfi de xuat
mdt SC) kicn nghi nham nang ciio hifiu quii cho cdng lac nay ciia I Kiyfin trong thdi
gian tdi.
Di dat muc dfch dd, 66 tai cd nhifim vu sau:
- Phan tfch rd cac budc ciia quy trinh dao tao ngh6,
- Khao sat thuc trang cdng tac dao tao nghe cho ngudi lao dgng d
Huyen Tii Lifim trong thdi gian qua.
- De xuat mcit sd Ide'n nghi cho cdng tac dao tao nghe cho ngudi lao ddng
ndi chung va diic biet la nhiing kifi'n nghi cho tmdng huyfin Tir Liem trong thdi

gian tdi.
4. Ca so ly luiin va phuang phap nghien cihi.
Dc tai dugc trien khai nghien ciiu trfin quan difim ciia chu nghia Miic Lenin, tu tirdng Ho Ghf Minh, ciia Dang ve vi trf, vai trd cua nhan td con
ngudi trong sir phat trien xa hgi, cung nhu nhiing sd lieu, tai lieu da dugc
cdng bd ve ciic van de dd thi hoa, dao tao nghe va tao vific lam.
De tai cung dugc trien khai nghifin ciiu dua trfin mdt sd phuang phap
nghien ciiu cu the' nhu phuang phap thdng kc, phuang phap difiu tra xa hdi
hgc, phuang phap du bao,

^


5. Y nghla ciia de tai.
De tai cd th^ dugc diing lam tai lieu hgc tap cho sinh vifin nganh Quan
ly xa hdi, dac bifit la nhung sinh vifin quan tam de'n ITnh vuc quan ly lao ddng
va viec lam.
D 6 tai cung la nhffng tai lifiu tham khao cho cac nha hoach dinh va td
chiic thuc thi chfnh sach dao tiio ngh6, tiio vific lam d ngoai thanh Ha Ndi ndi
chung va d huyfin Tir Liem ndi rifing.
6. Ket cau cua de tai.
Ngoai phan md dau, kfi't luan, phu luc va danh muc tai lieu tham khao,
de tai dugc kfi't cau thanh 3 chuang 7 tie't.
Chuong 1. Ca sd ly ludn
Gliuang 2. Khdo sdt ddo tgo nghe vd tgo viec ldm a Tif Liem
Ghuong 3. Mpt sd nhdn xet vd khuyen nghi

1


PHAN NOI DUNG

Chirong 1. Ca sa ly luan
1.1.

Ddo tgo nghe: Goc dd tiep can vd he qud

Chuan bi nguon nhan luc cha't lugng cao la mgt trong nhiing yfi'u to
quan trgng dam bao sir thanh cdng ciia mgi chie'n luge phat trifin. Nguon
nhan lire dugc dao tao va dgng vifin la mgt trong ba ngudn gdc tao nfin sir cat
canh cLia Han Qud'c vao nhiing nam 50, 60 ciia thfi' ky XX khi khdng cdn sir
trg giiip tir bfin ngoai. Phat trien nguon nhan luc chat lugng cao da trd thanh
mgt trong nhiing mat khau trgng yfi'u cho chifi'n luge phat trien ciia cac qudc
gia. Phiit trien nguon nhan lire la mgt td hgp nhieu chifi'n luge khac nhau,
trong dd dao tao thudng dugc coi la chifi'n lugng hang dau. De tie'p can true
tifi'p vdi dao tao nghe, cdng trinh nay khdng xuat phat tir khai niem nguon
nhdn luc ' ma xuat phat tir khai niem nguon lao dpng.
Ngudn lao ddng dugc xac dinh la mgt phan dan sd trong va ngoai do
tudi lao ddng (theo quy dinh ciia phap luat), cd kha nang lao dgng hicn dang
lao dgng hoac se tham gia vao qua trinh lao ddng. Chiing ta cd the chi ra
dugc dd la nhifng ngudi dang lam vific trfin dong rudng, nha may, xf nghifip,
ca quan hanh chfnh,.. va nhiing ngirdi se tham gia vao lao ddng hifin dang
hgc tap hay tfch luy chuyfin mdn, kinh nghiem. Cung nhu cac ngudn lire vat
chat khiic, ngudn lao dgng la kfi't qua dau tu trong qiia khii vdi muc dfch tao
ra thu nhap trong tuang lai.
Phat trien ngudn lao dgng la chifi'n luge uu tien hang diiu d nhieu nudc
trong dd cd nudc ta. Phat trien ngudn lao ddng bao gom su gia tang v^ sd
lugng va phat trien ve chat lugng. Cac chi so ve sd lugng ciia ngudn lao ddng
Clia mdi qudc gia la sd lugng ngirdi dang va se tham gia vao qua trinh lao
I. Ni^itdn nhdt} lire thircVng dirac dung (rong quan hC vc'ti ciic nguOn lire khac nhir VA nhfrng ngii6n dau vao
cua .su pluil liicn.

8


'G

;zon lao ddng dugc hinh thanh trfin ca sd dan sd, sir

" C

gia tang dan sd, ca ca'u dan sd', v.v..
Sd lugng nguon lao ddng ddng vai trd quan trgng trong su phat trifin
cdn chat lugng ciia nhan luc la yfi'u td' then chdt ddng gdp viio sir thanh cdng
cLia sir nghifip cdng nghifip hoa, hifin dai hoa. Cha't lugng ngudn lao ddng thd
hifin d trinh do chuyfin mdn, ky nang - ky xao va thai dd cua ngudi lao 66ng
dap ling nhung ddi hdi ciia su phat trien kinh tfi' - xa hgi. Ngoai ra, khi ndi tdi
cha't lugng nguon nhan luc ngudi ta ciing de cap dfi'n yfi'u td the lire ciia ngudi
liio dgng. Difiu quan Irgng nira ciia chA'l luci'ng ngudn hio ddng la ca ca'u
nguon lao dgng, trong dd dac bifit la ca cau nganh nghe. Ngudn lao ddng chi
cd the phat huy vai trd quye't dinh dd'i vdi sir phat trien kinh tfi' xa hdi khi
ngudn lao ddng cd ca citu nganh nghe phu hgp vdi ca cau kinh te' va dap iing
dirc7c yeu cau phat trie'n kinh tfi' - xa hgi theo mdt ca cau nhat dinh.
Qua quan Siit va phan tfch nhung tai lieu hifin cd, chiing tdi thay chat
lirgng ngudn lao dgng thudng dugc danh gia trfin cac tifiu chf tu nd (kifi'n
thiic, ky nang, v.v..) cua ngudi lao dgng. Vific danh gia chat lugng ngudn lao
dgng dira lren cac tifiu chf tu nd (hay bfin trong) cung giiip chiing ta tim cac
giiii phap tang cirdng kie'n thiic, ky nang cho ngudi lao dgng.
Trong cdng trinh nay, chiing tdi de cap tdi each tifi'p can danh gia cha't
lugng ngudn lao dc)ng dua vao Ciii bfin ngoai: Giii ma ngudn lao ddng se pliiii
phuc vu, diip ling. Mdt each cii Ihfi, chfit lugng ngudn lao dgng cfin phiii dugc
danh gia trfin ca sd mirc do dap irng yfiu cau phat trie'n kinh tfi' - xa hgi ciia

nsudn
k\o ddn" .
l^^KJll
ICLW ^ v ^ ^ o
Hai tifiu chf danh gia chatdugng ngudn lao ddng nay dan tdi hai cach
tie'p can khac nhau ve dao tao nghe nhu la nhiing he qua ma chiing tdi se
2. Thirc ra day khong phai la each tiep can danh gia mai \t chat hrong ngu6n lao dong Bai vice danh gia
chat Iirang theo muc lit^u da duac dira ra bai cac tac gia cua thuyet quan Iy iheo muc lieu (MBO) va neu
chung ta coi muc li^u ciia quan Iy ngu6n lao dong la phuc vu yeu ciiu phat trien kinh te - xa hoi.


trinh bay chi tifi't trong cdng trinh*nay.
Vific danh gia chat lugng ngudn nhan luc dua trfin cac tifiu chf tu nd
dan tdi each tifi'p can dao tao nghe chi la qua trinh day va hgc hay qua trinh
truyen tin.
Dudi gdc do tifi'p can nay, qua trinh dao tao ngh6 dugc ly giai nhu mdt
qua trinh ngudi day chuyen tai tri thiic (sau khi dugc ma hoa) cua minh cho
ngirdi hgc; tren ca sd tifi'p nhan, giai ma; ngirdi hgc nhan thiic ndi dung va y
nghla ciia thdng tin dugc truyen de'n va bifi'n tri thiic ciia ngudi diiy thanh tri
thiic ciia minh.
Cach tifi'p Ciln nay cho phcJp chiing ta cd thd hieu bifi't dugc ban cha't
ciia qua trinh dao tao, tir dd tim ra nhiing phuang phap dao tiio hieu qua. Tfnh
hieu qua d day chi cd nghla la nang cao hieu bifi't, nang lire ciia ngudi hgc.
Nhung cdch liep can ndy khong cho phep chiing ta trd Id'i duac nhdng cdu
hdi nhu: nhii'ng tri thdc, ky ndng, thdi dp md ngudi dgy truyen tdi cho ngudi
hpc dupe xdc dinh td ddu, dugc xdc duih nhu the'ndo vd lieu nd cd phu hgjy
v&i nhii'ng yeu cdu nghe nghiep ciia he thdng viec ldm khdng hay ndi mot
cdch cliung ho'n, cdch tie'p can ddo tgo nhu mot qud trinh truyen tin lieu cd
ihe ddo tgo dup'c nguon lao dpng ddp ii'ng dugc he thdng viec ldm cua xd hpi
khdng. Nhu vay, rd rang la qua dao tao, hicu bie't va nang lire ciia ngirdi hgc

dugc nang len nhung nhiing hidu bifi't va nang lire dd chua chac chdn giiip
ngirdi hgc tim dugc vific lam va do dd, qua trinh dao tao khdng phat huy hieu
qua ddi vdi sir phat trien xa hdi.
Nhiing han che' trfin ciia each tifi'p can dao tao nghe nhu mdt qua trinh
truyen tin cung vdi viec ddng y vdi quan difim danh gia chat lugng ngudn lao
ddng dil ggi md cho chiing tdi mdt Ciich tifi'p can khac ve dao tao nghe: Cdch
tiep can duai gdc do qudn ly.

0


Tir gdc dd quan ly, chiing ta thay dao tao nghe la mdt qua trinh lifin
tuc, mang tfnh chu ky bao gdm tir khau xac dinh nhu cSu, muc dfch, ndi
dung, hinh thiic va phuang phap dao tao dfi'n vific td chiic thuc hifin va danh
gia hifiu qua ciia qua trinh dao tao nghfi \
Cach tifi'p can dao tao nghe cua chiing tdi ggi md mdt quy trinh dao tao
nghe: Xuat phat tir hfi thdng viec Iam cua xa hgi de hoach dinh nhu cSu, muc
lifiu, hinh thiic va phuang phiip diio tao va vice diinh gia hifiu qui\ ciia nd cung
phai dua trfin tifiu chf ca ban nha't la gdn dao tao nghd vdi giai quyfi't vific lam,
giiip ngudi hgc cd thd tim dugc vi'fic lam trong hfi thdng viec lam ciia xa hdi.
Tir each tifi'p can quan ly dao tao nghfi, chiing tdi xin dua ra mdt quy
trinh dao tao nghe ^'a lay dd lam ca sd ly luan cho vific khao sat, nghifin ciiu
dao tao nghfi d huyen Tir Lifim.
1.2.

Quy trinh dao tgo nghe.

Dao tao nghd (tir day trd di ddi chd chiing tdi se dimg thuat ngir dao
tao de cau van thfim phan thanh thoat) la mgt qua trinh gdm nhieu khau cd
logic chat che tir vific xac dinh nhu cau dao tao, muc tifiu dao tao tir dd xac

dinh ndi dung, hinh thiic va phuang phap dao tao; vific danh gia hieu qua dao
tao sc dugc tie'n hanh sau khi thuc hifin qua trinh dao tao va trfin ca sd dd de
xac dinh nhu cau dao tao cho nhiing giai doiui tie'p theo {Xem hinh 1) \
Xdc dinh nhu cdu ddo tgo: Muc dfch ciia dao tao nghe la chuan bi
ngudn nhan luc dap iing kip thdi ddi hdi ciia thuc tifin ca ca'u nganh nghe.
Nhu vay, khau then chdt nhfit ciia dao tao nghfi la xac dinh nhu cau dao tao.
Nhu Ciiu dao tao nghe la sd lugng ngirdi can dao tao.

3. Nhir vay, each liep can dao tao nlur mot qua trinh truyen tin chi bao quat dugc mpt khau ciia dao lao nghe:
khau t6 chirc thuc hien.
4. Quy irinh dao tao nghe nay ke thCra quan niem cua William B. Wcrther va Keith Davi.s ve dao tao nhan .sir
cho moi doa(,ii nghiep cu (lie. Dicm mdi ciia chung toi la gan ket vi^c xac dinh nhu cau dao lao nghe voi ht
ihmig viCc Iam ciia xa hgi hoac mgl vung, ni6i dia phuang va ly gi;ii. pliAn lich irtJn quan ditJm li.^io lao nghc.

11


•ai>

p) .—

P' 0 \

X 3

CJQ

Cu 2 ;

3

P'
(TQ O

o

c
n
p>.

c

c^
ps

H
(C»
I-

:r o
OQ

to

2

cx
P
O

a*.-p

•—>

PN

D
CTQ

p>^

I

D

o* 2^ ^
P ' -O' B;^

o c =;.
rt)'

X

a-

•P

rr

^'

o

"

•—'

**"

—

f—,

^"^

^

OQ

O

3

p' 2 .

c; .-».
OQ

H
O'-

o
:T

o

a.
p'
o

I

I

I

I

o> c^ 5 •<» ^ n- -? -?

r: p

P-- r^

o. o E:'
00

g' P"

12

g -o- ^
O'
D


Nhu ciu dao lao nghe la su ke't hgp giiia nhu cau ciia ca nhan va nhu
ciu ciia dia phuang, vung, v.v.. (sau day ggi tat la nhu cau to chii'c).
Nhu cau ciia ca nhan chfnh la nguyen vgng dugc dao tao mdt nghe
nha't dinh va cd the dugc xac dinh thdng qua cac phifi'u difiu tra hoac quan sat,
phdng va'n.
Nhu cau ciia to chiic la so lugng ngudi lao ddng can dugc dao tao
nham diip iing yeu cau vc nguon lao ddng cho mgt nganh nghc nhfit dinh.
Vc mat dinh lugng, xac dinh nhu cau dao tao cua td chii:c la mdt cdng
vific khdng dan gian. Trude hfi't, chiing ta phai tfnh dugc so lao ddng can thie't
cho mdt nganh tai thdi diem du bao. Con sd nay dugc tfnh theo cdng thiic:
L = G : g, Irong do

- G la long gid iri kinh te'cua mgi nganh;
- g Id gid iri nipt lao dgng tao ra irong ngdnli tgi ih&i
dicm du bdo.

Tir dd, sd lugng ngudi cin dao tao cho mdt nganh cu ihi se la:
Ldt = (L - L he) + Lr, trong dd:
- Ldt: So nguoi cdn ddo (go clio mot ngdnh igi tlidi dicm du bdo,
' L:

Sd lao dgng cdn thiei cho mgt ngdnli tgi tlidi dicm dubdo,

- Lhc: So lao dgng hicn co trong ngdnh,
- Lr;

So lao dong hiCn co irong nganh se ra di (ve hiru, rdi khoi nganh)
\v.o thai di6m dir bao.

Viec xac dinh nhu cau dao tao phai can cii vao ca ca'u nganh kinh le' da duac
quy hoach va du bao gia ui kinh le' ma mgt lao dfing co the tao ra trong ca cau kinh
tc dd. Vdi hai chi sd nay ciing vdi sd lao dong hien cd ciia nganh va du bao sd lao
dfing se rdi khoi ng.-'nh, chiing ta mdi co thfi xac dinh dugc nhu cSu dao tao.
Khi xac dinh nhu cau dao tao, ngoai nhiJng khd khan ve du bao ca cau
nganh nghe va sd lugng lao dgng can thifi't cho mgt nganh nghfi thi mdt khd
khan rat ldn la djnh hirdng cho nhu cilu ciia ca nhan cho phii hgp vdi nhu cau

13


ciia td chiic. Nfi'u chiing ta xac dinh dugc nhu cau ciia td chiic nhung cac ca
nhan khdng cd nhu ciu, khdng mud'n hgc nganh ngh6 ma td chiic quy hoach
thi qua trinh dao tao cung khdng cd hifiu qua. Day la mdt mau thuSn va cung
la mgt thach thiic ldn trong dao tao nghe d nudc ta hifin nay.
Muc tieu ddo tgo nghe la nhiing chuan muc ma hanh vi phai dat dugc
trong mgt khdng gian va thdi gian xac dinh sau khi dugc dao tao. Vific xac
dinh muc tifiu dao tiio cang cu the, chiing ta cang dfi dang xac dinh dugc ngi
dung dao tao va nhirng tieu chuan dd danh gia hifiu qua dao tiio.*^
Nhu vay, dd xac dinh diing muc lifiu dao tao nghe chiing ta cfin thiim
khao nhiing ngudi cd kinh nghifim lau nam trong ngh^ va nhiing ngudi true
tifi'p quan ly nghe dd tiii cac ca sd.
Npi dung ddo tgo la nhiing tri thiic, trinh do chuyfin mdn, ky nang - ky
Xiio va thai do cin trang bi cho ngudi lao ddng trong qua trinh dao tao.
Xac dinh ngi dung dao tao la mdt qua trinh phiic tap. Cac nha hoach
dinh chfnh sach dao tao cung nhii nhiing chii the dao tao phai phan tfch thuc

trang ngudn nhan lire hicn cd, ddng thdi du bao dugc nhiing yfiu cau ciia
cdng viec tai thdi diem du bao ve-tri thii:c, trinh do chuyfin mdn, ky nang - ky
xao va thiii do. Nhiing thifi'u hut ve tri thirc, trinh do chuyfin mdn, ky nang ky xao va thai do ciia ngudn nhan lire hifin tiii so vdi yfiu cfiu ciia cdng vific
liii thdi difi'm du bao se la ngi dung dao tiio {Xem lunh 3).
Tri thuc la nhung kie'n thu'c ca ban ve khoa hgc tu nhifin, khoa hgc xa
hgi, khoa hgc cdng nghfi, nghfi thuat iing xir, v.v.. Dao tao tri thiic nham tao
ra nhung hieu bifi't ca ban, ban dau de ngudi dugc dao tao cd the tifi'p can
nhii'ng kie'n ihirc chuyen mdn hay chuyfin nganh (trinh do chuyfin mdn) va ky
nang - ky xao cung nhu thai do cfin thifi't khi hanh nghe.

"* Vi du: Mot trong nhung muc tieu dao tao m6t liep vien hang khong la trong thai gian 2 phiil, anh hoac chi
la phiii CO klui nang lap mf>i chuyen du Imh cho m6i hanh khach theo yeu cau tai m6l thanh pho nao do
trong hanh trinh bay.

14


Nhirng yeu cSu cua nghe tai thoi diem dir bao
Tri thiic

Ky nang- ky xao

Trinh 66 chuyfin
mfin

Thdid6

Thid'u hut = Ndi dung dao tao

"^ t Tri thi'rc

f

Trinh dO chuyen
mfin

Ky nnng- ky xao

Tliai dfi

Thirc irang ciia ngu6n niiAn lire
Hinh 3. Xdc dinti ngi dung ddo tao

Trinh do chuyen man la sir nam bat, nhan thiic va kha nfing xir ly
cdng vific ciia ngudi lao ddng trong pham vi nganh nghe ngudi dd dugc dao
tao. Dao tao trinh do chuyfin mdn la qua trinh trang bi hieu bifi't chuyfin
nganh nham tao ra nang lire xir ly thdng tin va ra quyfi't dinh khi lam vific
trong mgt nghe xac dinh.
Ky ndng - ky xao la kha nang thuan thuc trong vice thuc hien va phdi
hgp cac thao tac khi tifi'n hanh cdng vific. Dao tao ky nang - ky xao la qua
trinh trang bi va ren luyen nghifip vu cd tfnh tac nghifip ciia mdt cdng vific
Xiic dinh.
Thdi dp la y ihii'c td chiic ky luat, tinh than lam viec trong qiia trinh
lam viec, nd the hicn ciieh nhin nhan ciia ngudi lao ddng ddi vdi cdng vific
ciia hg. Dao tao hay giao due thai do la qua trinh trang bi nhiing ngi quy, quy
dinh vfi ky luat, vfi sinh va an toan lao dgng cung nhu trach nhifim va dao diic
•

nghe nghiep cho ngue- lao dgng.;
Til ndi dung dao tiio, chiing ta xac dinh cac hinh thiic va phuang phap

dao tiio thfch hgp.

15


Hinh thdc ddo tgo ra't da dang, phong phii nhu: dao tao tai chd va dao
tao d trudng ldp; dao tao ngan han va dao tao dai han; dao tao tap trung hay
dao tao khdng tap irung,v.v.. Van dd quan trgng la chiing ta phai xac dinh
dugc nhiing hinh thiic dao tao phu hgp vdi ngi dung dao tao. Bdi hinh Ihiic
dao tao la mdt trong nhung yfi'u to quan trgng trong vific nang cao hifiu qua
cdng tac dao tao nghe. Chang han^ dao tao d trirdng ldp thudng thfch hgp cho
vific dao tao kifi'n thiic va trinh do chuyfin mdn nhung dao tao tai chd lai la
hinh thi'rc phii hgp eho dao tiio ky nang va thiii dd.
Phuang phdp ddo tgo la each thirc truyen dat ndi dung dao liio cho dd'i
tugng. Trong thuc tfi' chiing ta cd nhifiu phuang phap khac nhau nhu: phuang
phap bat chudc, phuang phap tham gia, phuang phap hgc trfin mau, phuang
phap lifin tudng, phuang phap nghifin ciiu tinh hudng.
Phuo'ng phdp tham gia la phuang phap de ngudi lao ddng tham gia
true tifi'p vao cdng vice va dao tao hg trfin chfnh cdng vific dd. Phuang phap
nay cd lai diem la ngudi lao ddng tifi'p thu nhanh, khd qufin va ngudi lao ddng
dugc dao tiio ciic ky nang - ky xao hoan loan phii hgp vdi yeu cfiu ve khoa
hgc, ky l!. uit va cdng nghfi dang ap dung.
Phu'ong phdp bdt chuoc la phuang phap ngudi huan luycn lam mau cho
ngirdi lao ddng quan sat dc lap lai cac thao tac. Phuang phap nay phii hgp vdi
dao tao ky nang.
Phuong phdp hoc tren mdu: Ngudi la lam mgt mSu nhu that de ngirdi
lao dgng thuc hanh trfin mSu dd. Phuang phap nay phu hgp vdi cac nghe
mang tfnh nguy hiem, hoac nganh nghfi cd chi phf dao tao tdn kem.
Phuong phdp lien tuong la phuang phap ngudi huan luyen chi cung cap
muc dfch cdng vice, ngirdi lao ddng tu tim ra giai phap va thao tac tdi uu de

thuc hicn cdng vific dd. Phuang phap nay giiip cho ngirdi hgc cd kha nang
siinii tiio Vii ur giiii quyei cdng vice khi hoan canh thay ddi.

16


Phuang phdp nghien cdu tinh hudng la phuang phap ngudi dao tao
cho mdt tlnh hud'ng cu thd va ngudi lao ddng dua ra giai phap giai quyfii cho
tinh hud'ng dd. Phuang phap nay dugc iing dung dao tao cdng vific cd tfnh
ddc lap ma khdng cd sir chi dan, giiip da ciia ngudi quan ly.
Theo Hfi - ghen, phuang phap la hinh thiic van ddng bfin trong ciia ndi
dung do dd, khdng cd phuang phap chung chung thfch hgp vdi mgi ndi dung.
Mdt phuang phap dao tao nghd huu hifiu la phuang phap phai phii hgp vdi
muc dfch, ndi dung va dd'i tugng dao tao.
Sau khi xac dinh nhu cSu, muc dfch, ndi dung, hinh thiic va phuang
phap dao tao, chiing ta tifi'n hanh id churc thuc hifin dao tao. Dd la cdng vific
Clia cac nha dao tao. Tuy nlufin, Cac nha quan ly phai chii ddng dat hang vd
ngi dung, hinh thi'rc va phuang phap dao tao.
Qua qua trinh dao tao, ngudi lao dgng se cd tri thiic, trinh do chuyfin
mdn, ky nang - ky xao va thai dd nhat dinh va cdng vific cudi ciing ciia cac
nha quan ly la danh gia hifiu qua ciia qua trinh dao tao.
Hieu qud ddo tgo la chi sd giua kinh phf dao tao va trinh do chuyfin
mdn, ky nang - ky xao va thai do ma ngirdi hgc tfch luy dugc. Hifiu qua dao
tao nghe cdn thd hien d sir thfch irng ciia ngudi hgc vdi cdng vific trong thi
Irudng vice lam.
Cd nhieu each danh gia hieu qua dao tao. Trong khudn khd de tai,
chiing loi xin dua ra mgt sd phuang phap sau: Cac nha quan ly dao tao phai
do ludng trinh do chuyen mdn, ky nang - ky xao va thai do ciia ngudi lao
dgng tnrdc khi dao tao (pretest) va do ludng trinh do chuyfin mdn, ky nang ky Xiio va thai do ciia ngudi lao dgng sau khi dao tao (posttest). So sanh hai
dai lugng nay chiing ta cung cd the danh gia dugc hifiu quii ciia qua trinh dao

tao ngirdi lao ddng. Ddng thdi, cac nha quan ly cung cd thd can cir vao nang
xuii'l lao dgng, liii nan lao ddng, sd budi vfing, bd vice va nguyfin vgng xin

17


thuyfin chuyen cdng tac cua ngudi lao ddng trude va sau dao tao dd danh gia
hifiu qua cua qua trinh dao tao.
Danh gia hifiu qua qua trinh dao tao la mdt cdng vific can thifii dd ra cac
quyfii dinh phan cdng cdng vific ddng thdi xac dinh nhu cau dao tao cho cac
giai doan tifi'p theo.
Dudi gdc dd quan ly, sau khi cd kfi' hoach dao tao nghe (nhu cau, muc
tifiu, ndi dung, hinh thiirc va phuang phap dao tao) chiing ta can phai lap cac
kfi' hoach hd trg. Ciic kfi' hoach hd trg ndi chung va kfi' hoach hd trg dao tao
nghe ndi rifing mdt so kfi' hoach sau: Ke hogch nhdn luc fDoi ngu giao vien
nhu la luc lugng nhan lire ndng cd't ciia kfi' hoach dao tao nghfi), ke hogch tdi
chinh vd ca sd vdt chdt fHfi thdng trudng ldp, trang thifi't bi va tai chfnh), ke
hogch thdng tin (thdng tin tuyfin truyen dd ca nhan hidu dugc ca ca'u nganh
nghe quy hoach, nhiing hd trg cho hgc nghe dd dinh hudng vific hgc nghfi cua
ca nhan cho phii hgp vdi nhu ci\x dao tag nghe cua dia phuang).
7.3. Vai trd cua ddo tgo nghe vd tgo viec ldm trong qud trinh do thi
hod,
Dao tiio nghe cho ngudi lao dgng giii vi trf quan trgng trong chifi'n luge
phiit trien ngudn nhan lire ciia dai nudc. Bdi lao dgng qua dao tao bao gid
cung phai chifi'ni mdt ty trgng ldn trong ca cau lao dgng. Han nua, dao tao
nghfi phai di ddi vdi giai quyfii vific lam cho ngudi lao dgng. Van de nay cang
trd nen cap thifii ddi vdi lao dgng ndng nghiep khi qua trinh dd thi hoa dang
difin ra nhanh chdng, lao ddng ndng nghifip se chuyen sang lao ddng phi
ndng nghifip (thuang mai, dich vu, cdng nghifip) do sir chuyen dich ca cau
kinh le'. Khi dd, ngudi lao dgng ndng nghifip thifi'u tri thiic ve cac nghe phi

ndng nghiep va vi vay hg dang diing trude nguy ca thie'u vific lam, khdng cd
vice lam. Do dd, diio tiio nghe va giai quyfii vific lam cho ngudi ndng dan
trong qua trinh dd thi hoa ia mdt iai yfi'u.
OAI HOC C U O C GIA HA NOl

18

DT /

^ ( ^


Mdt thuc tfi' cho tha'y dd thi hoa nhanh dan dfi'n phdn ldn dai canh tac
ndng nghifip cua ngudi dan bi chuydn muc dfch sir dung. Dieu nay keo theo
su chuydn dich ca ca'u kinh tfi' nhanh chdng va tat yfi'u ngudi lao dgng ndng
nghifip se phai chuyen sang hoat dgng thuang mai- dich vu va cdng nghiep.
Khao sat d huyfin Tur Lifim, chiing tdi tha'y dd thi hoa da lam giam
dang ke dai canh tac ndng nghifip va keo theo dd la su chuydn dich ca ca'u
kinh Ifi' lir ndng nghifip - cdng nghifip - dich vu sang ca cfiu dich vu - cdng
nghiep - ndng nghifip. Nam 2000, gia tri san xuat nganh ndng nghifip chifi'm
37,69% ty trgng tdng thu nhap, cdng nghifip chifi'm 28,73% va thuang niiii dich vu chifi'm 33,58%. Du tfnh dfi'n nam 2020, ly trgng tdng thu nhap giua
cac nganh se la: ndng nghifip: 7,05%; cdng nghifip: 40,69%; thuang mai dich vu: 52,26%.
De dam bao sir chuyen dich ca cau kinh tfi' dd, chiing ta phai chii ddng
chuyfin dich ca can nganh nghe. Va dd ngudi liio ddng dap iing dugc vdi su
chuyfin dich ca cau nganh nghe, chiing ta phai day manh dao tao nghe. Tham
chf ngudi lao ddng phai dugc dao tao nghe tnrdc dd theo kip vdi tdc do dd thi
hoa dang difin ra, thfch iing vdi cudc sdng dd thi sap tdi. Ngudi lao ddng se
piiiii dugc dao tiio nhirng tri Ihiic trinh do chuyfin mdn, ky nang, thai do cfin
thiei de vd the tlm cdng viec nhai dinh phi^i hgp vdi ca cau nganh nghe, ca
Cii'u kinh le'. Vdi trudng hgp huyen Tir Liem, ca cfiu kinh te' dfi'n nam 2020

nganh nong nghifip se chifi'm ty trgng rai thap trong tdng ciic nganh (7,05%).
Dieu nay se Iam cho mgt sd lugng lao ddng ldn trong ndng nghifip se chuydn
sang lao dgng trong ITnh virc cdng nghiep, tidu thu cdng nghiep; thuang mai diea vu. Vay, ngudi lao dgng can dugc dao tao nghe vdi hinh thiic, phuang
phiip va ngi dung thfch hgp dd thfch iing vdi yfiu cau ciia cdng viec.
Dd thi hoa klidng cd y ngliTa la day ngudi dan ra khdi cudc sdng dd thi
ma ngugc liii, chiing ta phai thuc hifin phuang cham "ly ndng bai ly huang".
ngirdi dan chi cd thd rdi ddng rudng nhung khdng rdi nai cu tni ciia minh.

19


Han nira, dd thi hoa chi cd the thanh cdng khi ngudi dan true tifi'p dugc tham
gia vao qua trinh dd. De ngudi dan tifi'p can dugc vdi cudc sdng dd thi, hg
phai dugc dao tao nghd va giai quyfii vific lam dd kip thdi thfch umg vdi sir
chuyfi'n dich ca ca'u kinh tfi', ca ca'u nganh nghd.
Thuc tfi' giai quyfii va'n dd nay d cac nudc cho thay hudng giai quyfii
chu yfi'u la chuydn nhiing lao ddng ndng nghifip nay sang hoat dgng san xuai
cdng nghifip, tidu thii cdng nghifip va cac dich vu, thuang mai. Dd ngudi dan
vdn sinh sdng bang nghe ndng nghifip hoac chii yfi'u bang ndng nghifip nay cd
thd chuydn sang hoat ddng va sinh sdng bang cac nghd khac nha nudc phai
cd sir hudng di.n hg lira chgn nghe nghifip mdi, phai td chirc dao tao nghe cho
hg va phai cd cac hinh thiic thfch hgp hd trg, giiip da dd hg timg budc chuyen
ddi nghd nghifip, dam biio vific lam.
Nhiing qudc gia ma dai bd phan dan cu sd'ng bang ndng nghifip nhu
nudc ta ndi chung va huyfin Tir Lifim ndi rifing thi van de giai quyfii vific lam
cho lao dgng ndng nghiep rdi khoi ITnh vuc san xuat ndng nghifip trong qua
trinh cdng nghifip hoa, hifin dai hoa ndi chung va qua trinh dd thi hoa ndi
rifino hidn la mdt vii'n de thdi su biic thifii ciia thuc tifin.
Theo quy hoach phat tridn khdng gian thii dd Ha Ndi, huyfin Ttr Lifim
se la mdl hirdng md rdng chii yfi'u ciia thii dd dac bifit la trong thap ky dfiu

ciia thfi' ky XXI. Dieu nay cung dong thdi vdi quii trinh dd thi hoa se difin ra
manh me tren dia ban huyfin nhiing nam tdi va gan lien vdi qua trinh dd la
nhifng ddi hdi ve diio tao nghe, giai quyfii vific lam dam bao ddi sdng cho lao
dgng ndng nghifip.
Viec lam va dao tao nghe la 2 van de cd quan he bien chiing vdi nhau
va la dieu kifin ca ban cd y nghTa quyfii dinh ddi vdi su phat tridn kinh tfi' - xa
hgi. Tlidng qua dao tao nghc, ngudi lao dgng cd dugc trinh do, ky nang, ky
Xiio, thai do nhfii dinh de tir dd cd thd kie'm dugc vific lam thfch hgp de vira

20


tao thu nhap cho ban than va gia dinh vira gdp phan tang thu nhap kinh tfi'ciia
dia phuang va cua ca xa hdi. Dao tao nghe cho ngudi lao ddng cung la mgt
chifi'n luge quan trgng chu^n bi ngudn nhan luc cho qua trinh dd thi hoa.
Ddi vdi nudc ta dd ca ban trd thanh nudc cdng nghifip hoa, hifin dai
hoa vao nam 2020, Nghi quyei Trung uang 2 khoa VIII da khang dinh:" ciing
vdi khoa hgc - cdng nghfi, giao diic - dao tao la qudc sach hang dau" va "can
khai ihac sir dung nhidu ngudn lire khac nhau trong dd ngudn lire con ngudi
la quy bau nhai, cd vai trd quyfii dinh, dac bifit ddi vdi nudc ta khi ngudn lire
lai chfnh va vat chat cdn han hep". Quan didm nay da nfiu bat vai trd ciia
ngudn lire con ngudi. Tuy nhifin, ngudn lire dd phai la lao ddng cd trf tue cao,
lay nghe thanh thao, pham chai tdt dep, dugc bdi dudng bdi nen giao due,
dao lao tien tifi'n vdi ndn khoa hgc cdng nghfi hifin diii.
0 bai cii qud'c gia nao trfin thfi' gidi, suy dfi'n ciing, nhiing thanh qua dat
dugc trong qua trinh phat trien kinh tfi' - xa hdi deu xuai phat tir hoat ddng trf
tue, sang tao nghe nghifip ciia con ngirdi. Dao tao nghe khdng chi cd muc
dfch lir than ciia ngudi lao dgng ma muc dfch ciia nd la tao dieu kifin cho
ngudi iao dgng kifi'm viec lam, tao thu nhap cho ban than va qua dd gdp phan
phat tridn kinh tfi' - xa hgi .

Cdng lac dao lao nghe dd giai quyfii vice lam cho ngudi lao ddng d
huyfin Tir Lifim trong thdi ky dd thi hoa anh hirdng quyfii dinh ddi vdi sir phat
trien kinh tfi' - xa hgi ve ca mat vT md va vi md.
Vfi mat vT md: Dao tao nglie quyfii dinh vific nang cao trinh do chuyfin
mdn ky thuat ciia ngudi lao dgng thdng qua va bang dao tao nghfi dd hoan
thien ky nang ciia ngudi lao dgng. Dao tao ngi.5 cung cap cho cac nganh kinh
te' sd lugiig lao dgng cd chuyfin mdn ky thuat cao, tay nghe gidi, gdp phfin
day nhanh quii trinh bie'n khoa hgc ky thuat trd thanh lire lugng san xuai true
tifi'p va qua dd, thiic day kinh tfi' - xa hdi phat tridn.

21


vd mat vi md: Dao tao nghg cho ddi ngQ lao ddng d huyfin Tir Lifim se
«

gdp phin trang bi nhiing ky nang chuyfin mdn nhai dinh dd giiip hg cd dugc
vific iam tai cac td chiic kinh t^ - xa hdi trfin dia ban huyfin. Giai quyfii vific
iam tai chd cho ngudi lao ddng la mdt bifin phdp tfch cue. Tuy nhifin, trfin
Ihuc tfi' hifin nay sd lao ddng ndng nghifip d Huyfin qua dao tao cdn rat tha'p.
Da sd ndng dan van van san xuat theo kinh nghifim "cha truyen con ndi" vdi
cdng cu lac hau, thd sa, do dd nang suat lao ddng tha'p, chai lugng san pham
khdng cao. Khi chuydn ddi ca ca'u kinh tfi', chii ^ ldi siin xuai chai lugng cao,
cdng tac dao tao nghe cho ngudi lao dgng ndng nghifip la mgt va'n de khd
khan nhirng khdng the khdng tifi'n hanh. Ngoai ra, dao tao nghfi se giiip cho
ngudi lao ddng dia phuang cd thd tifi'p can vdi thi trudng lao dgng qudc tfi'.
Dieu nay giiip cho hg cd dugc cdng vific dn dinh, lang thu nhap, cai thien ddi
sd'ng cho ngudi than, him giau cho ban than va tao vdn dd phat tridn san xuai
thu hut nhung ngirdi lao d.)ng khac.
Nhu vay, dao tiio nghe va giai quyfii vice lam cd y nghTa rat ldn, nd

gdp phan phat tridn kinh tfi' - xa hdi, tao thu nhap cho ban than ngudi lao
dgng va cho gia dinh hg. Dac biet, ddi vdi huyfin Ttr Lifim, khi dd thi hoa
dang difin nhanh, dao tao nghe cho ngudi lao dgng se gdp phfin giai quyfii
vice lam, tranh tinh trang khfing cd viec lam nhu la nguyfin nhan true tifi'p diin
dfi'n ddi ngheo, benh tat va tfi nan xa hgi.
Tliie'u viec lam va thai nghifip la nguyen nhan chii yfi'u dan dfi'n cac tfi
nan xa hdi. Ngirdi thai nghiep la ngirdi trong lire lugng lao dgng cd siic khoe,
cd tay nghe, cd trinh do chuyfin mdn cd nguyfin vgng lam vice nhung khdng
tim duoc vific Iam. Tliai nghifip da trd thanh mdt van de xa hdi bu:c xiic ddi
vdi mgi nen kinh tfi'. Nd khdng chi phd bifi'n d cac nudc cdng nghifip phat
trifin ma ngay cac nudc dang phiit trien cung phai ddi diiu vdi van de nan giiii
nay. Tliat nghifip khdng chi la ngudn gdc ciia su bai binh dang, xung dot xa
hgi, niin ngheo khd ma cdn gay ra linh iriing lang phf ngudn nhan lire.

22


Tinh trang thai nghifip, thifi'u vific lam b nudc ta rai nghifim trgng, dac
bifit la ty Ifi tftai nghifip d Ha Ngi . Ttr nam 1996 dfi'n nay, ty le nay chua lan
nao xudng dudi 7,5% va didu dang e ngai la qua trinh dd thi hoa nhanh khifi'n
tinh trang thai nghifip cd xu hudng gia tang d cac huyfin ngoai thanh Ha Ndi,
trong dd huyfin Ttr Lifim la didn hinh.
Do qua trinh dd thi hoa nhanh, sd' lao ddng ndng nghifip trfin dia ban
huyfin Ttr Lifim thifi'u va khdng cd vific lam ngay cang nhieu. Chiing la cd thd
tham khao tlnh hinh lao dgng vific lam d Tir Lifim nam 1999 va nam 2000
(Bieu 9).

;
«

Bieu 9: Tinh hinh lao dpng,yiec ldm huyen TdLiem 1999 - 2000
Nam

Lao dfing co vi6c

Lao dong khfing co Lao dOng thifi'u viec

iam ( ngudi)

viSc iam ( ngudi)

iam ( ngudi )

1999

74.800

4.400

11.300

2000

87.736

7.400

11.032

( Ngudn: Bdo cdo dieu tra lao dpng, viec ldm huyen Td Liem 1999- 2000)

Nhu vay, sd lao ddng khdng cd vific lam nam 2000 tang han so vdi
nam 1999 la 3000 ngirdi, sd lao ddng thifi'u vific lam nam 2000 tfing han nam
1999 la 268 ngudi.
Nguyfin nhan chii yfi'u ciia sd lao ddng thifi'u vific lam va khdng cd vific
lam ngay cang tang trfin dia ban huyfin la do difin tfch dai ndng nghiep bi thu
hep, do tang dan sd ca hgc trfin dia ban huyfin va do ngudi dan chua cd trinh
do nghe nghifip chuyen mdn de cd the kifi'm dugc vific lam phti hgp.
Tinh irang thifi'u va khdng cd vice liim gia tang la nguyfin nhan dan
dfi'n cac tfi niin xa hdi d Kuyfin ngay cang nhieu.

23


Nam 1998 sd ngudi nghifin hiit trong Huyfin la 240 ngudi.
Nam 1999 sd ngudi nghifin hut trong Huyfin la 250 ngudi
Nam 2000 sd ngudi nghifin hiit trong Huyfin la 255 ngudi
Mac dti hang nam so ngudi nghifin hiit dugc di cai nghifin rai nhieu
nhung sd ngudi nghien van tang.' Cac ca'p quan ly rat quan tam dfi'n nhung
trudng hgp nghifin hiit va diiy manh cdng tile cai nghifin. Nhimg sd ngirdi tai
nghifin cdn nhieu, thfim vao dd sd' ngudi nghifin mdi van tifi'p tuc gia tang.
Nghifin hiit dan tdi trdm cap, cudp ciia... iam mai trflt tu xa hdi.
Binh quan hang trfin dia ban Huyfin mdi nam cd 4000 vu tdi pham hinh
sir. Thfim vao dd, sd gai mai dam van dang va tifi'p tuc hoat ddng manh me.
Mgl trong nlulng nguyen nhan dan dfi'n tinh trang nay la'thifi'u vific iam, thu
nhap khdng dii sdng va khdng dn dinh. Do dd, cac cap quan ly can sdm cd
bien phap dao tao nghfi, dinh hudng nghe nghifip, giiip cho ddi tugng nay cd
mgt cdng vific dn dinh dd dam bao cudc sdng ciia ca nhan va gdp phan nang
cao chfit lugng cugc sdng, Ianh manh hoa mdi trudng sd'ng ciia nhfin dan.
Dac bifit, tfi nan cd bac trfin dia ban huyfin Ttr Lifim gan day trd nfin rat
nghifim trgng. Didn hinh la thang 01 nam 2001, Cdng an huyen bat giu mgt

diim biic ldn d thdn Gia Quang, xa Dai Md vdi sd ngudi tham gia Ifin tdi han
20 ngudi va sd tien cd bac Ifin tdi han 50 trifiii/ngudi. Tfi nan cd bac cd
nguyen nhan sau xa la do ngudi dan dugc tra tifin bdi thudng dai ndng
nghiep. Hg cd nhieu tien Iai chua cd dinh hudng nghe nghifip mdi, khdng cd
vific lam nfin mgt sd ngudi da xa vao con dirdng cd bac.
Nhu vay cd the ndi rang, dao tao nghe va tao vice lam la mdt van de
quan trgng hfii siic Citn thiei ddi vdi ngudi lao ddng d huyfin Ttr Lifim hifin
nay khi qua irinh dd thi hoa darig difin ra nhanh. Dao tao nghe va tao vific
Iam khdng nhung giiip ngirii dan'tifi'p can dugc vdi cudc sdng dd thi, giiip hg

24