Công nghệ thông tin hỗ trợ đổi mới phương pháp dạy học
119
119
ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
HỔ TRỢ ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
CÁC MÔN KHOA HỌC MÁC-LÊNIN
ThS.
NGUYỄN THỊ THANH HẢI
Trong xu thế của thời đại ngày nay, với sự tiến bộ của công nghệ và tri thức
khoa học, giáo dục đào tạo nguồn nhân lực trở thành quốc sách hàng đầu của nhiều
quốc gia. Vì vậy, hệ thống giáo dục Việt Nam, đặc biệt là giáo dục ở bậc Cao đẳng,
Đại học phải đi theo hướng nâng cao tri thức, kỹ năng lao động, khả năng canh tranh.
Trước tình hình đó, trong những nă
m qua, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã phát động và
thực hiện phong trào đổi mới phương pháp dạy học. Chỉ thị số 29/2001/CT- BGD&
ĐT ngày 30/7/2001 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục & Đào tạo về việc tăng cường giảng
dạy và ứng dụng công nghệ thông tin trong ngành Giáo dục đã chỉ rõ: “Đẩy mạnh ứng
dụng công nghệ thông tin trong giáo dục và đào tạo ở tất cả các cấp họ
c, bậc học,
ngành học theo hướng sử dụng công nghệ thông tin như công cụ hỗ trợ đắc lực nhất
cho đổi mới phương pháp dạy học ”.
Trong những năm qua, đội ngũ giảng viên bộ môn khoa học Mác – Lênin đã
không ngừng đổi mới phương pháp: từ vận dụng phương pháp dạy học như đàm
thoại, nêu vấn đề, thảo luận nhóm đến hướng dẫn họ
c sinh, sinh viên tự học, tự
nghiên cứu… Một số giảng viên đã kết hợp các phương pháp dạy học trên với việc
ứng dụng công nghệ thông tin để giờ dạy trở nên sinh động, hiệu quả, thu hút được
sự tham gia tích cực của học sinh, sinh viên. Quá trình ứng dụng công nghệ thông tin
góp phần đổi mới phương pháp dạy học môn khoa học Mác- Lênin đã đạt được
những kết quả khả quan, bên cạnh
đó vẫn còn nhiều hạn chế cần phải khắc phục. Bài
viết này muốn khẳng định hiệu quả của việc ứng dụng CNTT hỗ trợ đổi mới phương
pháp giảng dạy các môn khoa học Mác- Lênin.
1. Ứng dụng CNTT hỗ trợ dạy học môn khoa học Mác-Lênin
Khoa học Mác –Lênin là môn khoa học nội dung thiên về lý luận, kiến thức mang
tính trừu tượng cao và tính thực tiễn sâu sắc. Hầu hết các nội dung giảng dạy đều sử dụng
phương pháp thuyết trình mang tính “áp đặt” người học. Việc sử dụng CNTT với các hình
ảnh, thông tin sự kiện…. làm cho các nội dung đó phong phú, đa dạng, dễ được người học
tiếp nhận và khắc sâu kiến thức. Sau những tiết dạy có ứng dụng CNTT, chúng tôi đã trao
đổi với người học và được biết, ngoài những hạn chế khi sử dụng CNTT trong quá trình
giảng dạy cần khắc phục, đa số sinh viên thích thú khi được học những giờ có ứng dụng
CNTT . Bởi vì theo các em, những giờ đó giàu thông tin, hình ảnh minh họa nên giờ học
sinh động, dễ hiểu và nhớ lâu hơn. Sau đây là một vài ví dụ minh họa, so sánh về hiệu quả
của việc sử dụng CNTT trong giảng dạy các môn khoa học Mác- Lênin.
Ví dụ 1: Môn Triết học Mác- Lênin
Chương I: Triết học và vai trò của nó trong đời sống xã hội
* Giảng dạy không có sự hỗ trợ của CNTT: Khi lên lớp, ở chương này, chúng
tôi thường sử dụng các phương pháp thuyết trình, đàm thoại, thảo luận nhóm… để
truyền đạt các nội dung . Chẳng hạn, một trong những nội dung cần làm rõ ở Chương I
là khái niệm Triết học. Đây là một khái niệm trừu tượng, quan niệm của Phương Đông
Công nghệ thông tin hỗ trợ đổi mới phương pháp dạy học
120
120
và Phương Tây khác nhau. Ở phần này, GV đặt câu hỏi Triết học là gì? Sinh viên trả lời
xong, GV sẽ rút ra kết luận:
Ở Phương Đông: Triết học (theo nguyên nghĩa chữ Hán) có nghĩa là trí (tức là
sự hiểu biết sâu sắc của con người về đạo lý.
Ở PhươngTây: Triết học là Philosophy (theo tiếng HyLạp) có nghĩa là yêu mến
sự thông thái.
=> Cho dù ở Phương Đông hay Phương Tây có những quan điểm khác nhau về
Triết học thì ngay từ đầu Triết học đã là hoạt động tinh thần biểu hiện khả năng nhận
thức, đánh giá của con người, nó tồn tại với tư cách là một hình thái ý thức xã hội.
Quan điểm của Chủ nghĩa Mác - Lênin :Triết học là hệ thống tri thức lý luận
chung nhất của con người về thế giới, về vị trí, vai trò của con người trong thế giới đó.
* Giảng dạy có sự hỗ trợ của CNTT: Ở phần này, GV đặt câu hỏi: Triết học là
gì? Tuy nhiên, sau khi kết luận, GV chiếu những hình ảnh đưới đây minh họa cho kết
luận của mình:
Ở Phương Đông:
(Trí tuệ)
(Triết) (Khẩu)
HAI CÁCH LÝ GIẢI THUẬT NGỮ “TRIẾT” TRONG HÁN TỰ
(Trí tuệ)
(Triết) (Khẩu)
HAI CÁCH LÝ GIẢI THUẬT NGỮ “TRIẾT” TRONG HÁN TỰ
Công nghệ thông tin hỗ trợ đổi mới phương pháp dạy học
121
121
Ở Phương Tây:
Trường Athens (Bức họa của Raphael-TKXV)
Quan điểm của Chủ nghĩa Mác- Lênin:
“TriÕt häc lμ hÖ
thèng tri thøc lý
luËn chung nhÊt
cña con ng−êi vÒ
thÕ giíi
; vÒ vÞ trÝ,
vai trß cña con
ng−êi trong thÕ
giíi Êy.”
Cụng ngh thụng tin h tr i mi phng phỏp dy hc
122
122
Vớ d 2: Mụn Ch ngha xó hi khoa hc
Chng VIII: Vn Tụn giỏo trong quỏ trỡnh xõy dng ch ngha xó hi
* Ging dy khụng cú s h tr ca CNTT: Khi lờn lp chng ny, chỳng
tụi thng s dng cỏc phng phỏp nh ó nờu vớ d 1 truyn t cỏc ni dung.
Mt trong nhng yờu cu ging dy Chng 8 l sau khi tip thu, ngi hc phi ng
trờn lp trng ca ch ngha duy vt bin chng xem xột vn tụn giỏo. Phõn bit
c tụn giỏo v tớn ngng . ni dung ny, GV s cho lp tho lun vi h thng cõu
hi: Tụn giỏo l gỡ? Tớn ngng l gỡ? Hóy k nhng tụn giỏo v c im ca nú m
em bit. Sau khi tho lun xong, cỏc nhúm s trỡnh by kt qu, cỏc nhúm khỏc nhn xột
v b sung. Ging viờn kt lun:
Tụn giỏo l hỡnh thỏi ý thc xó hi, phn ỏnh mt cỏch hoang ng h o hin
thc khỏch quan. Qua s phn ỏnh ca tụn giỏo, nhng sc mnh t phỏt trong t nhiờn
v xó hi u tr nờn thn bớ.
Tớn ngng l nim tin, l s ngng m ca con ngi vo mt hin tng,
mt lc lng siờu nhiờn, tụn sựng vo mt iu gỡ ú pha chỳt thn bớ , h o.
* Ging dy cú s h tr ca CNTT: GV a nhng hỡnh nh tr li cõu
hi: Tụn giỏo l gỡ?
Tất cả mọi tôn giáo
chẳng qua chỉ l sự phản
ánh h ảo vo đầu óc của
con ngời, của các lực
lợng bên ngoi chi phối
cuộc sống hng ngy của
họ; chỉ l sự phản ánh
trong đó lực lợng ở trần
thế đã mang hinh thức lực
lợng siêu trần thế.
(C.Mác v Ph.Ăngghen, Ton tập,
Nxb Chính trị quốc gia, H Nội, 1994,
t 20, tr 437)
Phõn bit tụn giỏo v tớn ngng: (Chỳng tụi s dng hỡnh nh sau ngi
hc nhn xột v t rỳt ra kt lun phõn bit tụn giỏo v tớn ngng).
Cụng ngh thụng tin h tr i mi phng phỏp dy hc
123
123
( ngi hc khc sõu hn, chỳng tụi kt ni õy 2 on phim. Mt on vi
ni dung l bui l ca Thiờn Chỳa giỏo. Mt on vi ni dung L Hi n Hựng)
Vớ d 3 : Mụn Kinh t chớnh tr
Chng VIII : Cụng nghip hoỏ, hin i hoỏ nn kinh t trong thi k quỏ
lờn Ch ngha xó hi Vit Nam
* Ging dy khụng cú s h tr ca CNTT: õy l mt chng khú, ni dung
khụ khan, quỏ trỡnh ging dy nu khụng chỳ ý s mang tớnh ỏp t buc ngi hc
cụng nhn. chng ny, chỳng tụi cng vn thng s dng cỏc phng phỏp din
gii, nờu vn , tho lun nhúm truyn t cỏc ni dung nh cụng nghip hoỏ,
hin i hoỏ; tỏc dng ca CNH; c im ca cuc cỏch mng khoa h
c cụng ngh
hin i . Th nhng, cỏc phng phỏp ú vn cha giỳp ngi hc hiu rừ cỏc ni
dung ca chng ny.
*Ging dy cú s h tr ca CNTT: chng ny, chỳng tụi a nhng hỡnh
nh minh ha v CNH- HH. T ú, ngi hc t rỳt ra khỏi nim CNH, HH
I
CNH, HĐH l quá trình
chuyển đổi căn bản, ton
diện các hoạt động sản
xuất, kinh doanh, dịch vụ
v quản lý kinh tế xã hội
từ sử dụng lao động thủ
công l chính sang sử
dụng một cách phổ biến
sức lao động cùng với
công nghệ, phơng tiện
v phơngpháptiêntiến,
hiện đại dựa trên sự phát
triển của công nghiệp v
tiến bộ khoa học công
nghệ, tạo ra năng suất lao
động xã hội cao
Nhà má y nhiệtđiệnPhúMỹ
Nhà má y thuỷ điê n Hoà Bình
Nhà
x- ởng
Hiệnđại
Sản
phẩm
đa
dạ ng