Ứng dụng Công nghệ thông tin trong việc đổi mới phương pháp dạy học phần Quan sát nhận xét và thực hành của phân môn vẽ tranh bậc Trung học cơ sở

Sáng kiến kinh nghiệm môn Mỹ thuật GV :Nguyễn Thái Cớ
PHẦN I - ĐẶT VẤN ĐỀ
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Hoà chung trong xu thế đổi mới giáo dục phổ thông mà Đảng và Nhà
nước ta đang nỗ lực phấn đấu. Cho tới thời điểm này, giáo dục Việt Nam đang
và đã thu hoạch được những tiến bộ nhất định, đã có những bước bứt phá mà từ
trước tới nay vẫn chưa tạo ra được. Điều này không chỉ có sự cố gắng hết sức
của những nhà khoa học, những nhà quản lý giáo dục đầy tâm huyết mà còn
phải kể đến một nền tảng khoa học công nghệ đã được thế giới khẳng định. Như
chúng ta được biết, xu hướng phát triển của xã hội luôn luôn gắn liền với sự phát
triển của khoa học công nghệ. Đặc biệt đối với ngành Giáo dục - Đào tạo, công
nghệ chắc chắn sẽ không thể thiếu trong thời kỳ hiện nay và trong tương lai. Giờ
đây, với những bài giảng điện tử, lớp học ảo, lớp học sử dụng trên nền công
nghệ thông tin không còn là điều xa lạ đối với giáo viên chúng ta nữa.
Có thể nói, công nghệ thông tin đã thổi một luồng gió mới vào xu thế đổi
mới quá trình Dạy - Học. Từ bấy lâu nay, công nghệ thông tin đã giúp cho giáo
viên vận dụng được những phương pháp dạy học một cách linh hoạt và đơn
giản, công nghệ thông tin đã giúp giáo viên thực hiện được những bài giảng
phức tạp mà giáo dục truyền thống khó có thể làm được, nếu có được thì phải rất
vất vả và tốn kém, và còn nhiều điều mà công nghệ thông tin đã giúp cho giáo
viên từ việc chuẩn bị đồ dùng dạy học, đồ dùng thí nghiệm, minh hoạ trực quan
đến việc truyền đạt kiến thức tới học sinh thực sự dễ dàng và hiệu quả.
Xét trên một phương diện nào đó thì nhờ vào công nghệ thông tin, đã góp
phần vào việc tạo hứng thú học tập cho học sinh, giúp học sinh hình thành khái
niệm và kiến thức một cách dễ dàng, nhanh chóng và hiệu quả. Đã có nhiều bài
giảng điện tử được thực hiện và học sinh tiếp thu nó một cách hoàn toàn tự
nhiên và hứng thú. Điều này đã được khẳng định trong thời gian qua thông qua
các đợt Hội giảng mà huyện và tỉnh đã tổ chức.
Theo quan niệm của cá nhân tôi, việc đổi mới phương pháp dạy học trong
giai đoạn hiện nay và cả trong tương lai cần phải kết hợp rất nhiều yếu tố. Trong
đó không thể không có những yếu tố như: Thầy - Trò - Phương pháp - Công

nghệ hỗ trợ…
Để đảm bảo được sự đổi mới theo xu hướng hiện đại, việc ứng dụng tốt
được công nghệ thông tin thì ngành giáo dục và đặc biệt là giáo viên cần phải có
Trang 1
Sáng kiến kinh nghiệm môn Mỹ thuật GV :Nguyễn Thái Cớ
cái nhìn với sự nhận định thật nghiêm túc và đúng mực với công nghệ tin học.
Chúng ta cần phải làm sao không quá lạm dụng, phô trương nhưng cũng đừng
mắc phải sự tụt hậu một cách bảo thủ.
Trong thời gian gần đây, từ năm học 2007 - 2008 đến nay (2011), bản
thân tôi đã sử dụng nhiều ứng dụng của công nghệ thông tin để áp dụng trong
việc đổi mới phương pháp dạy học. Qua đó, cũng đã thu được những kết quả
đáng ghi nhận (học sinh hứng thú hơn, giáo viên chủ động trong hoạt động gợi
mở hơn, bài giảng sinh động hơn, trực quan thì giảm được chi phí rất nhiều).
Từ những thực tế trên và qua nhận định chủ quan của cá nhân, qua trải
nghiệm trên thực tế, tôi mạnh dạn viết một đề tài nhằm đổi mới phương pháp
dạy học phân môn vẽ tranh thông qua việc áp dụng công nghệ tin học, cụ thể là:
“Ứng dụng Công nghệ thông tin trong việc đổi mới phương pháp dạy học phần
Quan sát nhận xét và thực hành của phân môn vẽ tranh bậc Trung học cơ sở”.
Đề tài này tuy mới được áp dụng thực nghiệm, khi viết thành sáng kiến
kinh nghiệm tôi rất hy vọng nếu thực sự giúp ích thì mong đồng nghiệp cùng
tham khảo, nếu vẫn còn những hạn chế nhất định nào đó thì tác giả cũng mong
muốn được các cấp lãnh đạo, đồng nghiệp bộ môn cùng tháo gỡ để đề tài kinh
nghiệm này sẽ trở thành một cẩm nang cho mỗi giáo viên dạy bộ môn Mỹ thuật
ở bậc tiểu học.
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:
Qua thời gian công tác và giảng dạy trực tiếp tại trưòng Trung học cơ sơ
Lạc Đạo và kiêm nhiệm, với nhiệt huyết của một giáo viên trẻ, luôn mong muốn
lên lớp, đứng trước các em học sinh, truyền đạt tất cả những kiến thức mà mình
có cho các em. Trước những ánh mắt thơ ngây, hồn nhiên, chăm chú nhìn tôi, tôi
tự thấy được vai trò của mình, vai trò của một người thầy đứng trên bục giảng.

Trong mỗi tiết dạy, tôi 1uôn cố gắng làm sao có thể truyền đạt kiến thức của
mình tới các em một cách nhanh nhất, đầy đủ nhất và dễ hiểu nhất.
Vì là một giáo viên trẻ, tôi có nhiều điều kiện để tiếp xúc, nắm bắt, tiếp
thu các phương tiện hiện đại. Với những hiểu biết của mình về máy vi tính, các
phần mềm tin học và các loại máy chiếu hiện đại, tôi thiết nghĩ nếu có thể sử
dụng những phương tiện này vào bài giảng thì sẽ có thể đạt nhiều kết quả tốt.
Bởi vì hiện nay trên thị trường, trên mạng Intemet, trên tivi...có rất nhiểu các
loại băng hình, tranh ảnh rất phong phú, nhiều thể loại, hình thức thể hiện khác
nhau, những trào lưu nghệ thuật mới... Nếu như các em học Sinh được xem,
Trang 2
Sáng kiến kinh nghiệm môn Mỹ thuật GV :Nguyễn Thái Cớ
được biết đến thì các em sẽ mở rộng được hiểu biết của mình về nghệ thuật hội
hoạ và làm phong phú thêm trí tưởng tượng, phát huy trí sáng tạo của mình
trong suy nghĩ và vẽ tranh.
Với mục tiêu làm thế nào để đổi mới thực sự về phương pháp dạy học Mỹ
thuật trong trường phổ thông nói chung và trong trường tiểu học nói riêng. Đặc
biệt là làm thế nào để giáo viên Mỹ thuật không phải quá vất vả trong việc
chuẩn bị đồ dùng dạy học, phương tiện dạy học.
Với mục đích giúp học sinh hình thành khái niệm mỹ thuật, khái niệm về
bố cục, mầu sắc, hình mảng, tình cảm thẩm mỹ cho học sinh, đặc biệt giúp học
sinh hình thành kiến thức về ngôn ngữ tạo hình, cụ thể là ngôn ngữ hội hoạ một
cách đơn giản và hiệu quả.
Tạo nên một quan niệm Dạy - Học mới dựa trên mô hình công nghệ thông
tin hoá, hiện đại hoá bài giảng. Tạo ra bước đột phá về áp dụng kỹ thuật hiện đại
trong dạy học.
Tạo một thói quen tự tìm tòi sáng tạo và tự học tập, tự nghiên cứu về công
nghệ thông tin để phục vụ cho việc Dạy - Học theo phương pháp mới.
Giáo viên biết tận dụng nền kỹ thuật tiên tiến và phương tiện hiện đại để
đổi mới cách dạy của mình và của ngành.
3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU:

Trong đề tài này tôi xác định một số đối tượng cụ thể để nghiên cứu và
thực hiện sáng kiến này. Cụ thể là các đối tượng chính sau:
- Đối tượng học: toàn bộ học sinh các khối lớp từ khối 1 đến khối 5.
- Phân môn để nghiên cứu cụ thể là Vẽ tranh theo đề tài.
- Nội dung cần áp dụng: gồm hai phần chính trong hoạt động dạy của giáo
viên đó là phần Quan sát nhận xét và phần Hướng dẫn thực hành.
- Thực trạng học sinh trong quá trình tiếp nhận kiến thức thông qua vận
dụng công nghệ hiện đại trong học tập.
- Các phần mềm tin học ứng dụng trong soạn, giảng đối với phân môn và
bộ môn.
- Phương tiện, thiết bị hiện đại tham gia vào quá trình Dạy - Học phần
quan sát và thực hành của phân môn Vẽ tranh.
Trang 3
Sáng kiến kinh nghiệm môn Mỹ thuật GV :Nguyễn Thái Cớ
* Trong quá trình nghiên cứu sáng kiến này tôi tập trung vào những đối
tượng tiên quyết của đề tài đó là: Học sinh tiểu học; Thiết bị công nghệ thông tin
như: máy chiếu đa năng Projecter, đầu đĩa VCD, tivi màn ảnh lớn, máy chiếu vật
thể…; Phần mềm tin học hỗ trợ như: phần mềm PowerPoint, phần mềm
ProShowGold, Ulead VideoStudio 10
4. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU:
Để nghiên cứu và thực hiện thành công đề tài này chúng ta cần nghiên
cứu một số nhiệm vụ cụ thể dưới đây trong khi vận dụng công nghệ thông tin
vào bài giảng:
+ Phương pháp chuẩn bị cần thiết cho mỗi bài giảng.
+ Phương pháp hướng dẫn học sinh quan sát và nhận xét tranh.
+ Phương pháp hướng dẫn học sinh thực hành.
Với 3 vụ này, chúng ta đã tiến hành những phần quan trọng nhất trong bài
dạy vẽ tranh đối với bậc tiểu học. Ở đây tôi chỉ tập trung vào việc áp dụng công
nghệ thông tin trong khi thực hiện các nhiệm vụ trên.
5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:

- Nghiên cứu các ứng dụng phần mềm tin học hiện có trên thị trường để
có thể sử dụng tốt trong quá trình thiết kế bài giảng, thiết kế trực quan quan sát
và thiết kế hiệu ứng Video.
- Khảo sát đối tượng học sinh trong bậc Tiểu học khi đón nhận bài giảng
có sử dụng một số phương tiện, kỹ thuật trong bài giảng để từ đó có thể có
những chuẩn bị phù hợp khi xử lý tình huống sư phạm.
- Xây dựng hai nội dung chính (Quan sát nhận xét và Thực hành) của
phần giảng lý thuyết đối với phân môn vẽ tranh để tiến hành trình diễn khi
truyền thụ nội dung kiến thức của hai phần đó.
- Thực hiện bài dạy có sử dụng công nghệ thông tin vào hai nội dung
chính theo dự kiến và tiến hành một cách chủ động, có kế hoạch. Mặc dù đã
thiết kế sẵn nhưng khi triển khai các nội dung có ứng dụng công nghệ thông tin
thì giáo viên cần phải lưu ý tới khâu chuẩn bị, khâu trình diễn, hết sức lưu ý để
hạn chế tối đa những sự cố không đáng có khi tiến hành nội dung bài giảng.
6. PHẠM VI NGHIÊN CỨU:
Đây là một mảng đề tài rất mới, tôi có tham vọng nghiên cứu trên phạm vi
rộng ở nhiều đối tượng khác nhau, nhưng do đây là những lần đầu viết và vận
Trang 4
Sáng kiến kinh nghiệm môn Mỹ thuật GV :Nguyễn Thái Cớ
dụng đề tài nên tôi chỉ tập trung nghiên cứu trên đối tượng học sinh tại trường
tôi giảng dạy (Trường THCS Lạc Đạo). Ngoài ra tôi thử nghiệm trên một số đối
tượng ở một vài trường khác trong huyện Văn Lâm, Hưng Yên. Trong thời gian
tới tôi tiếp tục hoàn thiện đề tài và tiếp tục sẽ mở rộng phạm vi nghiên cứu (mở
rộng cả đối tượng học sinh và phân môn khác của bộ môn như phân môn vẽ theo
mẫu, vẽ trang trí, thường thức mỹ thuật).
Với phạm vi nghiên cứu như hiện nay tôi cũng đã sử dụng hầu hết các
phương pháp truyền thống kết hợp trong các bước dạy học bằng giáo án điện tử
và đồ dùng điện tử.
Riêng phân môn Vẽ tranh tại trường tôi, tôi đã sử dụng nhiều bài giảng
trên nhiều khối lớp khác nhau để thực nghiệm và rút kinh nghiệm trong việc

thiết kế bài giảng và đồ dùng điện tử.
7. DỰ KIẾN KẾ HOẠCH NGHIÊN CỨU:
Đề tài này đã được hình thành trên cơ sở ý tưởng từ năm học 2007 - 2008,
từ đó tôi đã tìm hiểu nhiều phần mềm tin học có thể hỗ trợ tốt cho việc soạn
giảng các bài dạy của bộ môn Mỹ thuật. Và cũng từ thời gian này kế hoạch cụ
thể đã được hình thành và những phiên bản giáo án đầu tiên được thực hiện trên
máy tính cá nhân và cũng mới chỉ mang hình thức thử nghiệm của bản thân để
tham khảo và khắc phục những hạn chế. Và cũng năm học 2007- 2008 giáo án
điện tử đầu tiên được sử dụng trong hai đợt hội giảng cấp trường do tôi trực tiếp
dạy (nhưng mới chỉ chuyển định dạng sang VCD và sử dụng trên hệ thống đầu
đĩa và ti vi, do lúc này chưa có đủ thiết bị và máy móc). Cuối năm học này tại
Hội giảng giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh bậc tiểu học của môn Mỹ thuật, giáo án
này lần đầu tiên được sử dụng trực tiếp trên máy chiếu đa năng (Projecter) và
máy vi tính.
Ngay từ đầu năm học này (2007 - 2008) tôi tiếp tục dành thời gian và tâm
huyết vào việc nghiên cứu để tạo được những bài giảng điện tử thật trực quan và
dễ sử dụng đối với giáo viên chưa biết nhiều về tin học cũng như những thiết bị
máy móc hiện đại.
Bên cạnh đó, tôi vẫn tiếp tục hoàn thiện những bộ đĩa VCD có thể cho
trình chiếu trực tiếp trên các thiết bị dân dụng (đầu đĩa video và ti vi) để những
địa phương và giáo viên chưa có điều kiện sử dụng máy vi tính và máy chiếu đa
năng vẫn có thể áp dụng được.
Hết năm học này, tôi dự kiến sáng kiến kinh nghiệm này tiếp tục được
vận dụng trong các tiết dạy tại trường tôi và khắc phục những vướng mắc nhỏ
Trang 5
Sáng kiến kinh nghiệm môn Mỹ thuật GV :Nguyễn Thái Cớ
trong việc thao tác máy, thể hiện đồ dùng động thông qua mô hình thư viện đồ
dùng điện tử, và đặc biệt mở rộng và cập nhật thêm nhiều bộ đồ dùng điện tử để
giáo viên có thể sử dụng dạy trong nhiều bài khác nhau.
PHẦN II - GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG GIẢNG DẠY
PHẦN QUAN SÁT NHẬN XÉT VÀ THỰC HÀNH
CỦA PHÂN MÔN VẼ TRANH Ở THCS
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN.
Môn Mỹ thuật trong trường Tiểu học là môn học nghệ thuật nhằm định
hướng cho các em vể cái đẹp trong hội hoạ, giúp các em phát triển toàn diện:
Đức - Trí - Thể - Mỹ. Giúp các em biết phân biệt cái đẹp và cảm nhận được cái
đẹp của hội hoạ. Các bước lên lớp trong một tiết dạy của bộ môn Mỹ thuật hiện
nay chủ yếu gồm hai phần:
+ Phần bài giảng của giáo viên.
+ Phần thực hành của học sinh.
Đối Với các bài: Vẽ theo mẫu, trang trí, vẽ tranh đề tài, để học sinh hiểu
bài và vẽ tốt, làm được bài, phần bài giảng của giáo viên rẩt quan trọng. Một tiết
dạy có 45phút, 25 -30phút là thời gian dành cho các em học sinh thực hành, như
vậy thời gian giảng bài của giáo viên chỉ còn khoảng 15 phút.
Hệ thống của một bài giảng chủ yếu gồm 3 phần chính:
+ Phần Quan Sát nhận xét (tìm hiểu bài).
+ Phần hướng dẫn cách vẽ.
+ Phần thực hành của học sinh.
Phân quan sát nhận xét mục đích nhằm cho các em quan sát tranh ảnh, tìm
hiểu nội dung bài, tạo ra xúc cảm nghệ thuật cho các em, từ đó các em hiểu bài,
biết được với nội dung này phải vẽ thế nào mới là đúng, là đẹp, thế nào là chưa
đẹp. Sau khi các em hiểu bài, yêu thích nội dung và lựa chọn được nội dung như
ý thì mới sang phẩn tìm hiểu cách thể hiện (cách vẽ).
Như vậy phần Quan sát nhận xét giữ một vai trò quan trọng trong phần
bài giảng. Các em có làm được bài hay không, có hứng thú với tiết học hay
không là phụ thuộc phẩn lớn vào phần Quan sát nhận xét. Trong phần này giáo
viên sẽ cho các em xem tranh và đặt ra các câu hỏi để các em nhận xét như:
Trang 6
Sáng kiến kinh nghiệm môn Mỹ thuật GV :Nguyễn Thái Cớ

Bức tranh này đẹp hay xấu? Đẹp ở chỗ nào? Hoạ tiết ra sao ? Bố cục thế nào ?
Màu sắc có hài hoà không ?... nhằm giúp các em tự phân biệt được cái đẹp và có
cảm xúc nghệ thuật, thích thú bài học. Từ trước đến nay giáo viên Mỹ thuật phải
dán từng bức tranh lên bảng cho các em học sinh quan sát và nhận xét. Làm như
vậy:
- Giáo viên sẽ mất nhiều thời gian để đính tranh lên bảng (bằng nam châm
hay băng dính) mà thời gian của phần này chỉ từ 5 đến 7 phút trong 15 phút
giảng bài.
- Giáo viên chỉ đính được một số lượng bài nhất định vì giới hạn bảng
không cho phép đính quá nhiều (chỉ từ 10 đến 15 bài) và nếu đính nhiều sẽ mất
nhiều thời gian, không đủ thời gian để các em phân tích, làm các em đợi lâu mất
dần hứmg thú đầu giờ học.
- Với tranh của hoạ sĩ - thường được in trong các tập tranh, tranh nhỏ, khó
nhìn, sách dày và nặng vừa gây khó khăn cho giáo viên, vừa không đảm bảo tính
trực quan.
- Dữ liệu của giáo viên bị hạn chế, bó gọn trong các cuốn sách và bài vẽ
của học sinh. Trong thời đại ngày nay, qua thông tin đại chúng, truyền hình,
mạng Intemet, có rất nhiều tư liệu quý giá, có thể là tranh, ảnh, thậm chí băng
hình Video. Nếu như được sử dụng trong tiết dạy sẽ làm cho bài giảng phong
phú, thu hút các em, giúp các em phát triển, hiểu biết, liên hệ giữa thực tế với
bài học.
- Tranh đồ dùng dạy học tuy có to, rõ, in đẹp nhưng số lượng lại quá ít,
mỗi bài là một tờ, trong đó chỉ có vài ba hình. Chưa đáp ứng được đầy đủ nhu
cầu giảng dạy của giáo viên và quan sát của các em.
- Nếu như in ra giấy thì phải mang ra hàng Scan hoặc phải tìm kiếm trên
mạng intemet hay phải mua các đĩa thư viện điện tử ở các cửa hàng phần mềm,
chọn lựa những bức cần thiết rồi đi in mầu, giá in mầu khổ lớn từ 50.000 đến
140.000 một bản, như vậy rất tốn kém. Với 35 bài trong phân phối chương trình
thì không thể thực hiện được việc in màu.
- Nếu như sử dụng máy chiếu hắt để chiếu phim trong thì in màu ra phim

cũng rất tốn kém, hiệu quả khi chiếu lên không được hoàn thiện như thật, ngoài
ra, máy chiếu hắt lại to, kính chiếu nhô lên làm cản trở tầm nhìn của người xem.
* Vậy vấn đề đặt ra là cần có một phương tiện có thể đưa ra nhiều tranh
cho học sinh quan sát và nhận xét trong thời gian nhanh nhất, (thậm chí có thể
chiếu được các hình ảnh có liên quan đến bài giảng) to , rõ ràng, đảm bảo tính
Trang 7
Sáng kiến kinh nghiệm môn Mỹ thuật GV :Nguyễn Thái Cớ
trực quan, gợi xúc cảm nghệ thuật cho các em, giúp các liên hệ giữa thực tiễn
cuộc sống với bài giảng để các em làm bài đạt kết quả tốt nhất.
II. LỊCH SỬ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU.
Từ khi tôi nhận công tác về trường THCS Lạc Đ ạo (năm 2000). Sau khi
ra trường tôi đã tự trang bị cho mình một vốn kiến thức về công nghệ thông tin
(2 năm tự nghiên cứu và tự học tập: năm 1998 - 2000). Khi nhận nhiệm vụ nhà
trường phân công giảng dạy bộ môn Mỹ thuật tôi đã hình dung trong đầu để đưa
những kiến thức tôi tự học về công nghệ thông tin vào giảng dạy bộ môn.
Nhưng trong lúc đó, việc trang bị máy vi tính và máy chiếu quả thực là điều
chưa thể thực hiện được.
Đến năm học 2004 - 2005, tôi đã mạnh dạn tự nghiên cứu một phần mềm
để chuyển thư viện ảnh mà tôi sưu tầm được qua các kênh thông tin khác nhau
thành các đĩa VCD để có thể chạy trên đầu đĩa và ti vi dân dụng được. Ngay từ
những sản phẩm đầu tay đã được tôi áp dụng khi lãnh đạo Phòng Giáo dục giao
nhiệm vụ thiết kế bài dạy của một giáo viên của huyện tham dự Hội giảng giáo
viên dạy giỏi cấp tỉnh. Và cũng qua đợt thi đó mà sáng kiến này của tôi thực sự
đã được khẳng định có hiệu quả khi mà giáo viên đó (Lưu Thị Nhữ - trường
Tiểu học Yên Phú II) đã đạt giải Nhì của tỉnh và được hội đồng giám khảo đánh
giá rất cao về sáng kiến vận dụng thiết bị công nghệ vào dạy học Mỹ thuật.
Năm học 2006 - 2007 tôi đã viết một sáng kiến kinh nghiệm để đẩy mạnh
ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy Mỹ thuật cho học sinh tiểu học, trong
sáng kiến này tôi đã đề cập tới việc sử dụng thiết bị công nghệ thông tin vào dạy
học của phân môn Vẽ tranh.

Hiện nay, tôi vẫn tiếp tục nghiên cứu sáng kiến kinh nghiệm này để mở
rộng sang nhiều phân môn khác của bộ môn Mỹ thuật. Đặc biệt, tôi đã ấp ủ nội
dung để có thể vận dụng cho đa môn, đa cấp học.
III. THỰC TRẠNG CỦA VIỆC DẠY VÀ HỌC PHÂN MÔN VẼ
TRANH.
1. Những vấn đề khó, mới:
Hiện nay, 100% các trường đã có máy chiếu đa năng: máy chiếu
Prorector, và một số trường trang bị máy chiếu vật thể (là một camera dùng để
chiếu những vật hình khối). Đây là những thiết bị chiếu hình ảnh và vật thể hiện
đại nhất hiện nay. Nếu có những thiết bị này thì coi như chúng ta đã tìm được
một giải pháp tốt cho việc dạy môn Mỹ thuật ở trường Tiểu học.
Trang 8
Sáng kiến kinh nghiệm môn Mỹ thuật GV :Nguyễn Thái Cớ
Tuy nhiên, vấn đề tôi muốn nói ở đây là hiệu xuất sử dụng của nó. Để
trang bị một máy Projector đã khá là tốn kém, không phải trường nào cũng có
thể tự trang bị được. Không những thế, đi kèm với nó là rất nhiều thứ như:
- Một phòng chức năng với điều kiện ánh sáng phù họp. Với những
trường không có phòng chức năng thì giáo viên phải bê máy lên lóp mỗi tiết
dạy, đó cũng là một vấn đề.
- Một bộ máy máy vi tính nối với máy chiếu. Nếu không có phòng chức
năng, giáo viên phải bê cả bộ máy vi tính theo máy chiếu đây cũng là một việc
chẳng dễ dàng gì đối với mỗi giáo viên.
- Để đưa tư liệu đã chuẩn bị đến trường, giáo viên phải có USB Flash
hoặc thẻ nhớ.
- Để thao tác được máy tính từ công tác chuẩn bị đến lúc lên lớp như vậy,
đa số các giáo viên nhiều tuổi khó có thể làm được.
Như vậy, mỗi lần sử dụng máy chiếu đều dẫn đến tâm lí ngại vì phức tạp
và mẩt thời gian của giáo viên. Từ đó dẫn tới hiệu quả sử dụng không cao, để
thiết bị lãng phí khi không sử dụng đến nó…
2. Nguyên nhân của tồn tại và đề xuất giải pháp:

- Nguyên nhân:
Đối với giáo viên: Có thể một bộ phận giáo viên chưa tự chủ trong việc tự
học, tự nghiên cứu về công nghệ thông tin để có thể vận dụng vào dạy học một
cách có hiệu quả. Một số giáo viên khác thì vẫn dừng ở việc ứng dụng mang
hình thức, phô trương mà chưa tập trung cao vào việc mở rộng phạm vi ứng
dụng cho nhiều đối tượng học sinh, nhiều phân môn khác nhau. Mặt khác, có
một số ít giáo viên đồng nghiệp và cán bộ quản lý chưa ủng hộ cao để có thể áp
dụng rộng rãi cho tất cả các môn học.
Đối với nhà quản lý giáo dục: Cho tới nay, việc trang bị những thiết bị
công nghệ hiện đại cho các trường học vẫn còn ở mức tối thiểu nên triển khai
rộng sẽ gặp khó khăn, ví dụ trong một đợt hội giảng hoặc trong một buổi học
nếu như hiện nay mới chỉ có 1 bộ máy tính và máy chiếu đa năng thì chưa thể
đáp ứng 2 tiết dạy cùng một lúc. Chính vì vậy mà giáo viên vẫn còn ngại vì phải
nhường nhau và bất tiện khi phải vận chuyển qua lại giữa các lớp học.
- Đề xuất hướng giải pháp thực hiện:
Để phù hợp với điều kiện cơ sở vật chất của các trường, để mọi người đều
sử dụng dễ dàng và vẫn đảm bảo tính trực quan, khoa học, hiện đại, tôi đã đi đến
một hướng giải quyết trước mắt như sau:
Trang 9
Sáng kiến kinh nghiệm môn Mỹ thuật GV :Nguyễn Thái Cớ
Tạo các đĩa Video CD cho các bài vẽ tranh đề tài của từng khối lớp. Mỗi
một đĩa Video CD có cấu trúc bài tương ứng như bên dưới:
Đĩa lớp 1:
+ Track 1 : Bài thứ nhất trong phân phối chương trình.
+ Track 2 : Bài thứ hai trong phân phối chương trình.
+ Track 3 : Bài thứ ba trong phân phối chương trình.
…
+ Track n : Bài thứ n trong phân phối chương trình.
Tương tự như vậy tôi tạo các Video CD cho các lớp còn lại (2,3,4,5) và
chúng ta sẽ có bộ đĩa hoàn chỉnh cho cả bậc Tiểu học.

Như vậy, khi mà nhà quản lý giáo dục chưa trang bị được cho các đơn vị
trường học đầy đủ thiết bị thì chúng ta sẽ tận dụng những thiết bị khác như đầu
đĩa VCD và ti vi dân dụng để tiến hành trình chiếu các đĩa chúng ta xây dựng
trước cho các nội dung cần thiết.
IV. NHỮNG KINH NGHIỆM, BIỆN PHÁP THỰC HIỆN.
1. SỬ DỤNG ĐĨA VCD TRONG PHẦN QUAN SÁT NHẬN XÉT.
a). Chuẩn bị dữ liệu (tranh ảnh tư liệu):
Để có thể giải quyết các vấn đề đã nêu ở trên, giáo viên cần Scan hoặc
chụp ảnh lại các hình ảnh vào máy vi tính hay mua sẵn các đĩa CD thư viện ảnh
và sử dụng các phần mềm có khả năng trình diễn để chiếu tranh, ảnh, băng hình
lên (Phần mềm ProShowGold, ACD see, Powerpoint…)
- Phương pháp Scan ảnh: Nếu nhà trường đã trang bị được một máy Scan
phổ thông thì giáo viên hoàn toàn có thể sử dụng một số phần mềm đồ hoạ hoặc
chính phần mềm kèm theo máy Scan để quét ảnh tư liệu đưa vào máy.
Nếu nhà trường chưa trang bị được máy Scan thì giáo viên có thể liên hệ
với một số cửa hàng chụp ảnh kỹ thuật số hoặc cửa hàng in ấn, quảng cáo để họ
sẽ tiến hành quét và lưu thành file ảnh (*.jpg, *.png, *.gif…). Từ các file này
chúng ta có thể tiến hành làm thành các VCD để sử dụng trong bài giảng.
- Phương pháp chụp ảnh những tư liệu: Hiện nay trên thị trường đã rất
phổ biến các loại máy ảnh kỹ thuật số nhỏ gọn nhưng rất tốt cho việc chụp hình
tư liệu. Nếu chúng ta không tự trang bị được thì cũng có thể sử dụng một số máy
điện thoại di động đời cao có chức năng chụp hình của đồng nghiệp để chụp lại
ảnh.
Trang 10
Sáng kiến kinh nghiệm môn Mỹ thuật GV :Nguyễn Thái Cớ
Khi chụp ảnh tư liệu giáo viên cần chú ý tới một số chức năng của các
máy ảnh (kể cả máy ảnh trên điện thoại di động) như chức năng chụp cận cảnh
để được chất lượng hình ảnh tốt nhất (chức năng chụp Macro).
Nếu đã chụp được đủ tư liệu thì chúng ta cần kết nối máy ảnh với máy
tính thông qua cáp tín hiệu đi kèm thiết bị, hoặc tháo thẻ nhớ của thiết bị chụp

hình ra và đưa vào đầu đọc thẻ nhớ trên máy vi tính để có thể đưa toàn bộ nội
dung ảnh đã chụp vào kho dữ liệu trên máy vi tính.
* Lưu ý khi tập hợp ảnh tư liệu: Việc tập hợp ảnh tư liệu tuy là công việc
nhỏ nhưng nếu giáo viên chú tâm tới vấn đề này thì việc sử dụng sau đó sẽ rất
thuận tiện và khoa học. Chúng ta cần lưu ý như sau: khi lưu ảnh trên máy vi tính
cần phân loại theo từng loại tư liệu khác nhau, mỗi loại được đặt trong một thư
mục (Folder) riêng, trong mỗi loại cần đặt tên file ảnh rõ ràng để tìm kiếm và sử
dụng nó hiệu quả nhất.
b). Thiết kế trình diễn ảnh tư liệu phục vụ bài giảng:
Để trình diễn hình ảnh một cách sinh động, có chú thích, âm thanh, ta có
thể sử dụng phần mềm PowerPoint, ProShowGold ... Đây là những phần mềm
thông minh, dễ sử dụng, tiện ích cho việc thuyết trình, giảng bài.
- PowerPoint là một phần mềm phổ dụng nhất hiện nay, phần mềm này
nằm trong bộ MicroSoft Office. Đây là phần mềm được rất nhiều giáo viên sử
dụng làm công cụ trình chiếu bài giảng điện tử của mình. Công cụ này rất dễ sử
dụng và thân thiện, nhiều hiệu ứng đẹp mắt và có giao diện đồ hoạ sinh động.
Khi thiết kế trên phần mềm PowerPoint giáo viên cần lưu ý tới hệ thống
hiệu ứng thiết lập sẵn của phần mềm để thiết kế thứ tự xuất hiện trên màn hình
khi trình chiếu bài giảng. Bên cạnh đó cũng cần lưu ý tới chức năng xuất thành
file VCD để có thể ghi ra đĩa để chạy trên đầu VCD dân dụng và ti vi.
- ProShowGold là phần mềm phổ thông, đơn giản, mà hầu hết các máy vi
tính thường được cài đặt. Phần mềm này cho phép ta tạo được một VCD ảnh từ
những file ảnh đã sưu tầm được. Ngoài ra phần mềm cũng cho phép lồng ghép
xen kẽ cả hình ảnh, video, chữ, âm thanh... và khống chế được thời gian trình
chiếu, đảm bảo đúng quy trình bài giảng.
Khi sử dụng phần mềm này giáo viên chú ý tới các chức năng mà phần
mềm hỗ trợ như: chức năng chèn ảnh để tạo vi deo, chức năng chèn chữ vào mỗi
đoạn video, chức năng chèn âm thanh (nhạc nền, lời thoại…) vào đoạn video, và
chức năng chèn luôn cả một đoạn video khác vào video đang thiết kế… Đây là
Trang 11

Sáng kiến kinh nghiệm môn Mỹ thuật GV :Nguyễn Thái Cớ
phần mềm rất dễ sử dụng, giáo viên thao tác đơn giản bằng những thao tác phổ
biến như kéo và thả hoặc lựa chọn trong danh sách.
c). Ghi sản phẩm đã thiết kế hoàn thiện ra đĩa VCD để sử dụng:
Sau khi hoàn thiện sản phẩm là những đoạn video, những file trình chiếu
thì cũng là lúc chúng ta có thể ghi ra đĩa theo từng khối lớp. Mỗi lớp một bộ đĩa.
Trong mỗi đĩa, số bài trên đĩa (Track) tương ứng với số bài học trong phân phối
chương trình.
Trong mỗi bài, hình ảnh sẽ tương ứng với tiến trình bài giảng. Ví dụ:
* Với bài vẽ tranh đề tài: Các hình ảnh liên quan đến đề tài là ảnh chụp,
tranh của hoạ sĩ, tranh của học sinh..lần lượt xuất hiện. Tiếp sau là lần lưọt các
bước vẽ.
* Với bài Vẽ trang trí: đầu tiên là các ứng dụng trang trí của bài học với
cuộc sống, những bài trang trí đẹp của các bạn khoá trước, và các bước vẽ trang
trí. Những lỗi sai nên tránh trong trang trí như hoạ tiết giống nhau mà tô màu
khác nhau, rời rạc,. ..
* Với bài Vẽ theo mẫu: Các bố cục tốt và chưa tốt, các bước vẽ hình,...
* Các bài Thường thức mỹ thuật thì cẩn rẩt nhiều tranh ảnh.
Trong khi trình chiếu, nếu giáo viên muốn dừng lại ở một bức tranh nào
đó để phân tích chỉ việc nhấn "PauSe". Phân tích xong nhấn "Play" để tiếp tục
trình diễn.
- Sử dụng chương trình chuyên phục vụ chức năng ghi thành đĩa Video để
có thể sử dụng trên đầu đĩa dân dụng được. Đó là phần mềm Nero, hiện nay
phần mềm này đã được đông đảo người sử dụng máy vi tính tin dùng. Phần
mềm này hỗ trợ rất nhiều chức năng ghi như có thể ghi ra đĩa VCD, DVD, CD
và thậm chí chỉ ghi thành Data để lưu trữ và sử dụng khi cần thiết…
Khi dùng chương trình này giáo viên cần lưu ý tới chức năng ghi đĩa VCD
từ File video đã thiết kế bằng các phần mềm tạo video từ các ảnh tư liệu. Ở chức
năng này chương trình cho phép chèn các file video gốc (có định dạng *.avi,
*.mpg, *.wmv…) để tạo thành đĩa VCD có thể trình chiếu trên đầu đĩa VCD dân

dụng hoặc trên máy vi tính.
Như vậy, bất kỳ một giáo viên nào cũng có thể thực hiện được bài giảng
một cách dễ dàng khi mà hiện nay tất cả các trường Tiểu học đều có Tivi 29 in
và đầu đọc đĩa VCD.
Trang 12