Sử dụng nguồn tư liệu lịch sử quân sự về cuộc kháng chiến chống mỹ, cứu nước (1954 1975) ở viện lịch sử quân sự việt nam

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG f)AÍ HỌ(’ KHOA HOC XẢ HỎI VẢ NHẢN VĂN

CHU VĂN TÙNG

SỬ DỤNG NGUỔN Tư LIỆU LỊCH s ử
QUÁÑ SựVÊ CUỘC KHANG CHIÊN

cúu riước (1954 -1975)
ở VIỆN LỊCH SỬ QUÂN sự VIỆT NAM

CHÔNG MY,

C h u y ê n ngành: Lưu trfi lìọc và 1'ư liêu liọc
M ớ số

: 5.10.02

LUẬN VÄN THẠC sĩ KHOA HỌC Lưu TRỬ HỌC VÀ Tư LIỆU HỌC
Nmiòi hinViiị« dìỉii klioii lutc:

I’(;s N(;iJVỀN VÃN IIẢM
OAIHC'
TRũNí^TAMĩ HC'

'

hamC'.

'-"ifv

ị
'

I
HÀ N Ộ I - 2001


LỜI CAM Đ O A N

rỏi xin caiT ^

111

đây là công uiiih nghiên cứu cua riêiiịi toi

Các .ết quả và su liệu trong luận văn là xác thực.
lá c giá

c m i VA^ '1'II|NJ(;


CÁC CHỮ VIẾT TẮT I kU N li LUẬN ÁN

Bí ’H T W O

: Bail Chấp hanh ĩ iung uơng Đáng

(i( \

: Bộ Chính lu

HỌP

■ Bộ Quốc pliôiijj

f in M

lỉr) 1'ổiig llunn mun

k c c m .c n

: Kíiáiig clnt'ii L'iióng iVIv, cứu Iiưcýc

KCXP

: Kháng cliiíMi clioiiü Fliáp

1 l.VI

: Lực luựiiịỉ \ 11 Iiaiiị>

1 I V I NIJ)

; Lục lirựiig MÌ liiiiiL’ Iihaii claii

1 sọ s

: Lịch sử quán su

i.sg sv N

: LỊcli sứquíin su Viet Nam
: Quân biiih chtiii^
: Quân đoàn

gĐN DVN

Quân đội nhâii ciàii Viẻi Nani

QK

: Quàii khu

g urw

; Quân uý Triiim Iiong

IL LSQS

Tư liệu lịch sư quàii su

TV-Tl

Thông lili - tư lièii

rwĐ

Ti ling ư' Ig Đáng

MỤC LỤC
IRANC;

S íỏ d â n

h

ChuoìtỊi í :

1. Tính cấp thiết của đề tíìi

h

2. Mục đích và nhiệm vu nghiên cứu

X

3. Đối lượng và phương pháp nghiên cứu

9

4. Đóng góp của luân vãn

10

5 Bố CMC cu;i luận vãn

10

V iên IJ c h sủ q u â n s ự Việt N a m

ko

và

tu liệu của Viện

II

1 I. Vài nét vé Viện LSQSVN

II

I 1. Thực trạng Kho iư liệu cúa Viçn
LSQSVN
CìiươtìỊi 2:

2^

P h à n loại các ìig iồn Ilf liẹu vê cuòv
kháug

cììiếìi

cíì< IIỊỈ

M ỹ,

Cỉtỉi

n no í

(1954-l'J75) ỏ klìo lit liệu của Viêỉi

^2

2.1. Vị 'rí, lấm quaii Irong cua lư liêu
LS(,)S và việx' phân loai chúng

^2

2. . Phán loại các ngiiổii lư lieu LSQS vê
cuộc kháng chiến cliốiiịi Mỹ, cứu
n ư ớ c (1954-1975)

^3

2/^. 1. Thực trạng phân loại nguồii tư liệu
cùa kho

35

2..’ 2. Những ưu điểm và Iiliưực diếm của
\'iệc |-)luìiì loai lư liệu LSỌ >
Chiroìiíi

:

ư (ỉụiĩg n g iíổ n tư liệu L S Q S Vi' c n o t
f ìu3.1. Tổ cliức khai tliác nguoii tư liêu

(^2


LSQS phục vụ công tác nghicii cứu
cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu
nước
3.2. Mội

số

62
giúi pháp nhằm phát huy úéin

nang Iiguổn lư liệu ớ Viện LSQSVN.

M

3.2.1. Tinh hình công lác Thòng tin-tư
liêu về giai đoạn chống Mỹ, cứu
nước của Phòng Thông liii “ Tư
liệu Viẹn LSQSVN.

69

3.2.2. Tăng cường khai thác, bổ sung các
íiguôn iư liệu LSQS về cuộc kháng
chiến chông Mỹ, cứu miớc (19541975).

7.í

,V2.3. Cliiìii cliínli kho lư hêii \;i coiig láe
pliục vụ độc gi;i plui liọp V('ri lình
lììiili hiCn nay
3.2.4. Đẩy lìiạnli các hoai clộiig ihõng liii
lliii' nitic, bao ,Líổni Ihií imic \'C lich
sứ kháng cliicĩi cliỏng Mỹ, cứu
nước.
3.2..^. úlig duiig công nghê iliồng lin
t i o i i ị i q i i á i i l ý v à s ử ( l u n g I i g i i ồ n lii’
liẽii

lirli

sư

CLIỌC

khám :

chống Mỹ ớ ViC'11 LSQSVN.

cl ii Oi i

92

K ếí litàn

'l ài liêu tham khảo

MM

P h ụ lu c

103


MỞ ĐẦU

1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỂ TÀI

Cuộc chiên 1’anh giữa đ ế quốc Mỹ và nhàn dân Việl Nam 19541975 dã lùi xa hơn mộl phần lir thè ký, nhưng cho đến hôm Iiay. sự
kiện lịch sứ Irọiig đại này vần dang và chắc chắn sẽ còn là máng dề lài
lớii. có sức liáp dần mạnh mẽ sụ quan tâm cùa giới nghiên cứu cũng
IIỈIU Iiliưnịi ai (.ịiuin Itini lới lich sử Viêl Nam liiệii dại ĩiói riêiig VÌI licỉi
sứ liicĩi clại lliè gi(ííi nứa sau lliô ký XX nói chung. Đây là IIIỌI su kicii
lịch sử hàm chứa Irong bán tíiâii IIỎ biết bao vân đề lộiig lớn, phức lạp;
licii I.|uaii lới IIIỘI loạt niôi quan hệ quốc tê, khu vực... trong nliừiig
(hập ky 50. 60, 70 cùa lliè ký XX.
Saii CliiC'u Iraiih Ihè uiới Ihii hai. chua C(') mọl CIIỔC cliicMi nào nia
lịiiy mo. (hoi uiaii. cuòiii: clọ lại rọiig loii, kco tlài và ác liệl Iiliir l uoe
ciiicn tranli xâm lirọc cua clc quốc Mỹ ớ Vict Nam. Cuộc cỉiicn Iianli
n à y (.lã C(') l í í c đ ộ n g v à á n h h ư o i i g I i i a i i h m ẽ . .>âii s ắ c l('
giớì. Đổiig lliời. dây cũng là cuộc chiCn lianli nià đè (.|11ỎC Mv phái clot
SỨC’ \ à

p liái g á iih c h ịu

ĩiliiề ii lổ ii thâì n á iig nể vể c á c

Iiiặl: c h ín h

Irị.

kiiih lè. quâii sư. xã !iội... và uy tíii lièn tiường quốc lế, Vì vâv. từ klii
c iiỏ t ' c h i ế i i h ì in u n ổ (ớj I i g à y kêt l l u í c v à tlC’ 11 ( la ỵ . d ã c ó n iò t k h ố i liK íiit i
I(V|1 S iic h . b:i(>. là i liẽLi l i D i m iiikVc c ũ n g Iiliư iiiK'rc n g o à i - ( d ặ c biCM la o

Mỹ), tliiợc cöiig hố, clc càp lới Iiliiéu kliía canh cua cuộc cliicMi Iranli
này. C'lu) clcMi liiệii nay, lại

SIU)

Viel Nam - Iiiol cỉàl niiớc ihua kém Mỹ

nhicu lần VC kiiili lẽ. quàn sự lại (lưoíiig clàu \ à dáiiỉi thăng Mv Iioiin


inộl c uộc chiến kéo dài dằiìg dẵiig hai inưcri inôt Iiăni lỉời, trên quy niỏ
rộng lớn với tính chất vỏ cùng quyết liệt... vẫn còn là câu hỏi lớn đãt la
clĩo các giới: Chính IiỊ, quân sự, sử hoc... ớ Mỹ và phương Tây Đây
cring là sự Ihôi thúc và thu hút sự quan tâm tìm hiểu, lý giải cùa các
nhà nghiên cứu Việt Nam từ bao năm qua và đặc biệt từ khi nước nhà
lliỏHg nhiìt...
Là Iruiig tâm nghiên cứu dầu ngành về Lịch sử quân sụ (LSQS).
từ ngày Ihành lập (5.I9M1) đến nay, Viện Lịch sử quàn sự Việi Nam
(LSQSVN) đã lập trung công sức dể sưu iđin, tập hợp và xứ lý dược
niôl khối ỉượng khá lớii lư liêu, phục vu cho công tác biên soạn, lổng
kẽl vê CIIOC khãiig cliirn clìong Mỹ, cứu nước (KCCM.CN). Mộl cách

(oiig (juál - C(') Ihc Ihây raiig. khối lư liệu niiy khá da dạiig, |ilioiig pliú
\'C diiiiig loai, dirực khai lliác lừ nliiéu Iigiiốn, Uoiig dỏ có nlũnig lu
liệu liiyẹl Iiiậl, (lộc bán. có giá Irị sứ liêu cao... Vấn để đặl ra cho ngiiòi
làm côiig lác 'Hiôiig liii- Tư liệu (T Ĩ- T L ) là làm thế Iiào dô báo cỊLiáii,
xứ Iv. tổ cliiìr kliai lluic và clưa vào phuc vụ cồĩig lác ngliiêii cứu, hiOii
soaii. Inim kêì l .SỌvSVN mót ciích hiệu (]ii;i Iihâì ?
Mál khiic, Iiliii clã clc cập. cuộc chiCMi Iranh xâm lưưc cíiíi Mỹ (V
Viol Nam là sư kiẹii lịch su lớn, mang lâm voc Ihời dai, Do \ậy. lu licii
\'C s ư

kicn lịch

s ử n à y ràl

tla (lạng, plioiig

phú, hao gổni

niiicu lình

VUI

liên tỊuaii (qiiâii sư - chính trị - kinh lê - văn lioá xã hôi, aii Iiinli - quốc
phòim, khoa học kỹ lluiật...) cá trên chiên trường trong nước \’à trên
lliế giới... Rới iliế. để nâng cao khả năng pliuc vu ngày càng có liiêu
cỊiiá cônu lác imhicn CÚM. (licii criii phái làm là hằiig moi cácỉi. tố (. liứt
kỉiai lliíic lỏl nüiioii UI Ik’11 hiên CÍK cò ịiaiig câỊi nhâl \'()i kcì
iigliiCii cứu Ironí! niKK' \;i ơ nước ngoài \ é CHÓC cliÌL'11 liaiih uà\ cfnij:
Iiliir (icp lục dày niạiili \ iêc' sim tầni. kỈKii lh;ic (lè hô simg \à(> khoi lu

liêu lịch sử KCCM,CN... Bởi, chỉ cỏ liên cơ sớ mộl khối Iưưiig iư liệu
dồ sộ, dưực giám dịiiỉi chuẩn xác, được sư dụng dúng chỗ thì cỏiig
liìiih mới lăng tính thuyết phục và hiệu quá.
Cuộc chiên tranh đã kêì thúc. Những con người từ hai phía.
Iliain gia hoặc trực tiếp tạo ra các sư kiện lịch sử liên quan lới cuộc
chiên Iiíiiih. líi những lìhâii chứng quaii Irọiìg. Tố chức khai thác lu liêu
III Iiluìiig nhân chứnu này (mà ihed t|iiỵ luìil. (.lang ngày cànu llura
váng), là ĩâl cân Ihiếl. râì cấp bách. Đây thực sự là một nhiệm \ LI càn
kíp cua Iiliữiig người làm công lác sưu lầm. tập hợp lư liệu về lich su
K('( IVl,l 'N. Thời gian qua, Việii LSQSVN đã Iriển khai mặl công lác
này và (hu được một su kết quả. Vấn dề clậl
Iihii’ (lie tiào và (lưa vào
cliuiiü

I là nên tiếp lue xúc liên

I lý. sử (lụng r:

l ị c h s ư t i c p l i ụ c MI

1

) nguồn lu liCu lu iihiU)

h o I i i i ữ i i g CÓI

v i ç f I i g l i i é i i c ứ i i h i c i i si>;iii

ih vổ CIIÔC K<

M,CN.

licli su \ à tỏng kẽl cliiên ti
( Ill) liên nay, Việ-n L.

"'SVN clã tậ

lựp, sưu irìin clưoc

kli<'i

111(11

luợny lớn tu' liêu liên tỊuan tK cuỏc cliiên

inh xâin lưưc cua My •' Vu i

Nam. Nhưng làm Ihẽ niuì (li.

iêp lục sưu

n. bổ sung làm cho klioi III

liệu cló ngìi> ciiiitz phong pluí,

-íày càng đ.

lú cũng như lìim Ihc nai' ilc

khai lliác. clua vào sư tluiig

cách có liiệ

|Liá cao khối tư liêu liicii I.

111

cläng |ihục \ II lo i cho CÔIIU l;í

im h iê ii cứu !

>s \ ’ẽ ihời kỳ

'N

C|IKI l l i u c ( l a i m là ( ì ò i h(')i clỏi ' ('ĩi n h ữ i i i ỉ i m i n

iin c ỏ iig lá c T F - !1 . L S ( ^ S

1roiig tin h lliấii đó. tỏi clion

G NGUÓN Tư LIỆU LỊCH s u

QUÂN Sự VỂ CUỘC KHÁNG (

àn dể "sử

HẾN CHỐNG ' r, CL u Nước (1954-1975) ớ

VIỆN LtCH SỬ QUÀN s ự VIỆT N M" làm đc

liiâi \'ãn thạc sĩ. nhãm g(ip

một pliàii nhó bc cùa tnìiilì và> còng việc u< I1U dii

lối Irên.

2 MỤC DICH VA NHiỆM v ụ NGHIÊN c ư u
lo

c l i i i c SIIU t ô m . p l i â i i l o a i , h;i() q u a n

\ ; i d u a \ à() k l i a i Ihi'u

Ml


tiling khối (ư liệu fien quan lới LSỌS nói chung và lịch sứ KCCM.CN
nói riêng đòi hói phái có những định hướng lớn của lãnh đạo Vieil, sư
gó p sức chung cúa các bộ môn nghiên cứu trong Viện cũng như nhữnu
ai quan tâm, llia ihiêl với Iigành LSQSVN - Iiìộl ngành luy hãy còn râl
tré nliưĩig hàm chứa lìliững nội dung khá rộng lớn, phong phú \’à lAt
tlãc sắt-. Do vậy, klii chọn để tài nghiên cứu trên đây làm liiâii \ăii lỏì
n g l i i ệ p . m ụ c clích c ù a lá c g iá là tì m ra h i ê n p h á p giá i cỊuyếl \ á n d é SIĨ

(ktng Iiuiiổn lu liệu LSỌS vé cuộc KCC’M.CN Ilham g(')p phàn \ a \
dung moi pỉiuotig áii loi ưu cho hoai tíôiìg TT-TL (V Vieil LSQvSVN.
doMg lliòi dưa Lỏng tik này tiếp lue pliál liiên và pliục vụ ngày cànu lốt
h(rn cho cỏiiị! lác Iiüliicii cứu. biên soaii các công liìiih \ c lich sú

KCX'M.CN cua Việl Naiiì.
ị )6 (lal t ỉiio v m i i c t l k ỉ i l i ê n d â y . l u à ii v ã n c ỏ I i l i i ê i n v ụ :

(ỉiới lliiêii khai cỊiiát VC Vieil LSỌSVN với cliức nãii^. iiliiOin
\ u, co c:ui, Ihàiih pliấii. cũtig Iiliii kliổi lưọii” lu liêu hiện C(') lai Vicii \X'
Ciiòc KCX M.C^N
-

Vàii tlé l() chức khai lỈKÌc su dụng

iiL!Uổn

lư liệu LSỌS \ c CIKK

K ( X ' M , C ' N c u a V iC ’ M U d ii g thừi g i a i i t|iia. Đ o i i g lliờ i Iiê ii ra Iilirnip h á p I i h ã n i p i i i i l l i i i y l i ó m I i í u i g I i ị ỉ i i ổ n III l i e u I S ( ^ S c u a V i C' i i I . S Ọ S V N

3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN cứ u

Đỏi iượim imhicii cứii cua bail luận \ăii Iiày là kliối luoiig tu licii
\'C lịch SII KCCM .CN hiên có lại Viên LSQSVN.
Phaiii \ i c!c cập là lìm liicii quá Irình tổ chức, khai ihác su (luiiị!
11 ÜIHH1

lu liệu d('

moi quan lie gãii ho. biên chứiig V('íi nhu LiUi

iiịiliicMi cứu tu lieu cii;i hiiii ilọc, liước hèì Ui \ ( ’íi cong tác Hiiliiéii CIIII,
liịO n

si);in c á c

c (m i ỉ :

u in li

\c

lịcỉi

SIĨ K ( X ’ \ Ỉ . C N

cũnu Iilni cua ntiànli l.S(,)S lioiig loàn cỊuâii

cua

V iê n

l.S(,)SV ’ N


Đc lliực h iệ n liiâii \ăn, chúng lõi chú ycu sứ dung kèì liỢỊi c;ic
pliurmg pháp lịcli sứ. phư(rng pháp Ihốiig kè. phân !ích, lổng hơp. so
sáiili. ơ clùmg mục Iihâl định, cliúiig lỏi còn áp dụng phiKíiig phá|i
cliỏii Ira ihực lê như: toạ (him, liaci dổi liuc tiêp với nhân cluììig licli sư \ à
\'ới hạn đọc. nliãin giáin clỊiili dộ lin cậy ciia các nguổn lư liệu của Việii.
4. ĐÓNG GÓP CỦA LUẬN VĂN

Lriii clổii liên, luận văii giới thiệu mội cách có hệ thống sư ta dòi.

C|uá

Irìiili hìiili [hàiili, phát

Liiiii: càp clio

triến

và

tổ

cliức ciia kho (ir licii LSỌS nhãin

clục. cho các nlià Iiịihióii cứu... niôl cái nliìn lõng

thc \ 1' II^IIOII lii liêu lai Viẹii.
Liiận váii (li sâu
tư

Iiguổii

LSỌS

lièii

( 1 '-)5 l

và

\ icc

liình

lliiiòc
lo c h ứ c

bày sự
VC l i o ặ c
khai

phàn

loại,

xác

liên

cỊuan

lới

thác,

su

dụiig

dịiili

cuộc

cua

cuôc KCCM,C’N

ngiiổn

Iiliãiii p l u i c v ụ c ò i i e l á c Iigliiêii c ứ u . b i c i i s o a i i \ 'à l ổ n g

Iiìnii khoa h(K‘ \'C' lịch sứ

giá ni

iư

liệu

Iiiiy

k c l c á c CÒI1Í>

KCX'M.C'N.

5. BÔ CỤC C Ủ A LUẬN VĂN

V'c kC'l cân t ua liuìn \ãii, Ii^oài phàn mo (láu, kcl liiâii, »ổin

'

cluixriiị:;
(

1

:

ViỌii LSỌSVN và kho iư liẽii cua ViC'11 .

( ’hiiOìiỊ» 2; Phân l('ai các ngiiổn lu liêu về cuộc KCCM.CN
(1 '■)54-1 ‘^>75) ở kho iư liệu cua Viện.
( ’huoiiịĩ 3: Sư (kititz imuổii lir liêu LSỤS về cuộc KCCM.CN
(1945-1975).
N^oài ra. luận váii còn có pliần phu Iiic và danh muc tài
(haiii kháo.

10

Í 1 CU


C liu on g 1

VIỆN LỊCH

SỨ QUÂN sự VIỆT NAM

VÀ KIIO T ư LIỆU CỦA VIỆN

1.1. VÀI NÉT VỂ VIỆN LỊCH

sử QUÂN sự VIỆT NAM

Trong lịch sứ mây nghìn nãni dựng nước và giữ nước ciia dàii
l()c Việl Nain, cỊiiá nửii lliời gian, các tliố hc người Việl Ncim lừ dời Iiàv
sani' iloi kliác. hcii cạnli \'iỌc cliuiig lirtig (.líìii cật xây tlụìig tlâl lunVc.
(!fĩ h i i o c p h á i ( l ổ n l â m

l ư c \ ' à () c á c l i o a l ( l ộ i m q i i â i i s ư đ ô g i à n h l a i \'h

g iữ v ữ iiịi IICII tló c lậ p lu íio . . S o vớ i I i l i i c u CỊIIỔC g ia k h á c tro n g k h u vự c

v;'i IICII llic- gi{Vi. LSỌSVN có bổ clày ^à có Iiliicii nói dặc sác liííii han
Đạc hiệl. khi Đáng Coĩiu sán Đóng DiKviig ra (lời cỉani nhàn sứ Iiiệiili
lãiih đạo cácli mạng ViệM Nam. lliì lii' ti<). nhan dân la tù Nain lói lííic.

lừ Iiìicn ĩiịiirợc (lên Iiiiòn \uôi. (ù Iiòiiị: Ihóii (ới (hành thị niỏl ỈÒIIIỈ (li
llico f):Ì!iị!. chiu (lưiìLL nioi ihư thách íiian hio, làm I1CI1 CU(K' (Vicli
niant! lliá iiü

IVnii tiã m

k i c i i , l à p 11C I 1 m i o c

Nliàii

1 ^)4 3 . l â l n h i U ) á c l i clo l i ó c ủ a

V ict N a m

tliư c tlàii, phdiiL'

D à n c h u ( ' ộ i i i : h o à - N l i à I I I K Ĩ C l . ) àn ( . hu

tian ciáii liẽii ớ Đong Nain Á. I ièp (ló, dưới sư iãiih tlao cua
cliĩim t!ắu là C lui Ik Ii Mo Clií Miiili. quan và dàn la di licii cliãng

(lirờim 30 Iiãni kliáim cliiẽii đáy máu lưa chóng Ihực dân Pháp lõi de
lỊiiòc

Mỹ. lioim llunih ''ự nghiệp giái phóng dàn tộc.

lliớng lìliâl lo

(ỊIIÒC. l,SQSVN. hoi \ à \ . là niọl nọi clung CỎI lõi của lịch sir dât
Mòl cách chuiìũ Iiliàl. co Ihè lliâ\ laiiiz, I.SQS

iìikV
c,

là Iiiót chiiNcii

imànli cua ktioa học lịch SIÍ. N('> mang líiili chài Iiiộlcliii\cii Iiiiíml)

I 1


khoa hoc cơ hán. nghicn cứii các hoiil (lỏiiii
ciíc cuộc

chiến

C|uàn

sự do n g quá khií Iilii:

Iranh giai phóng và báo \'ê Tổ quốc, nghệ

Iluiàl

I|ii;ìn

sư. lố chức quân sự... dê qua đó, rút ra Iihfing bài liọc lịch sử. ciiim cà|i
tihững luân cứ khoa hoc làm cơ sở cho \'icc xác địiili đường lòi t|iiàn
sư. lý luáii về xây dựng lực lượng vũ Irang nhàn dân, xây dưng và cimt:
t ố nèii CỊUỐC pliòng toỉui (Icìn... Bổn canh tl('n l . s ọ s còn có niôt \ai tio
I k 'I s ức c Ịiuin I r o i i g ,

lliièl

yếu Iroiig

viêc bổi

t iưỡii g tư d u y C| uà n sự.

giáo

dục Iruycii lliống quân sư. ĩiâng cao hiếu biốl VÌI niểm lư hào clâii l(K \ ê

tniyên ihốĩig tláiili giặc giữ Iiirớc cho các lliế liệ người Việt Nam liòm
Iiiiy và cá mai sau, góp phaii vào cuộc dấu liaiili chống các kiàn (licm
XIIN'CII (ac lịch sii vì imic clícli chính trị cua các Ihc lue liiù tlicli \(Vi
ciícli IIKIIIÍI Viel Nam, nhân (lân Viêt Nani.
I )(1 \ Ị Irí. \;ii IK' C|iiaii iKMig eiia LSỤS Iièii lừ nliững

I igàv

(liìii

CIIOC klKÍtii’ cliièn chõiití ihưc (l;ni PliíÌỊ) cfnijL! Iilur kiii miéii Nam hdiiii
toàn giái ịihóiiu ( 1^75). cá niKrc sach h(')n,u t|Uiln xàiii liKíc, IIIMI S(>I1Ị!
lim \'è

111 (M tnối.

t)áìio. Nhà mrứe và (.Iiifiii (loi ta clà tliuờng xiiyCi! clni

ironji viôc ngliiên cứu. lổng kèì kinh ntiliiciii chicn đâu. kinh n^hièin
xây (.lưng lực luong vO Iraiig. xây clưiig nciì quôc pliòiig loàii dân, xâ\
tlưnịi llic Iràii ciiiCii Iraiih nhãn tlân \ à licii ỉiàiili biên soạn lịch SII hai
CIIOC khíitm (. lìiẽii chỏnii (hue (làn P!i:'\p \'Ỉ1 tli' t|uôc Mỹ xâm luxĩc. Xiiál
pliál III

yòn

cấu

v à I i h i ê i ì i MI

\ày

d ự n g C|iiàn

ncii (|iioc Ịihònu I(KU1 (làn iKuig llioi k\

(loi

I i h à n d à n ( Ọ Ũ N U ) \ ;i

cácli mạng Iiu’i, \\ịiA\

2iS.5.I^ẰSỈ. Đại iiKVng Vãii rien Dũiig. Bõ li iKing Bô Quốc phoiiii clã ra
c|uyèt

clịiili

sô' 1 7 2 / Ọ D - Ọ Ỉ ' l l i à i i l i l ậ p \ 'ic/ì Lị ( lì síi'C/Iiâìì s ự \ iẽ! \ ( i n i

cơ qiiaii đau Iit:àiih iighiÌMi CIÍII VC LS(^SVN. IICII C(t sớ ciic lo (.liiic
n^’hicn cứu lịch sử liẽii lli;in cu:i Ọ Đ N D V N Iiliu lỉdiì niỉlìiữìì I IÏII Ỉỉ( Ìì \ĩt
i ỉ òi

lÌHiôc 'IVmiu CIK' ("híiih lii ( ' r C i ’ T) (ihinili

12

lâp

Ui

Ii;im

).


PhòiìỊỉ Lieh sứ uahệ fhnât cỊuâii sif Ihuỏc Viên Khoa học Quân sụ
(Ihaiih láp náni 1%9). Phàn viện LSQS tliuỌc Học viện quân sự cấp
cao (Ihàiih lập năm 1978). Ngay như việc đăl Viện LSQSVN Iruc
ihuộc cơ quan Bộ Quốc phòng cũng đã nói lên vai trò và vỊ (rí cũng
nhu sự quan lâin của lãnh đạo Bộ Quốc phòng dối với lổ chức nghicn
cứu LSỌS mới Ihành lập này.
Tiếp iheo quyêì định trên cùa Bộ Iruởng Bộ Quốc phòng, Iigày
18.6. Ỉ994. Bộ Khoa học Công nghệ - Môi Irường, Iroiig quyết clịiih sô
293/KH-C'N, dã chính Ihức còng nhân Viên LSQ SV N là Tnm,i> tàm
Uiixi lìih
tên giao dịch troiig iiUíVc VÌI

quDi If. (Yiiiịi iiDiìg cliỊ) nay, Tìiii tướiig Chínli pliii clã la quyct điiili
giat) Iiliiệni vu cho Việii là inột Trung lâni clào lạo sau tlại học vé klioa
lioc LSỌS. mã số 6.01.08 (Quyêl dịiih sô 46/"rrCỈ do Phó llui liióiig
Ngiiycii Khánh ký ngày 30.1.1994).
So với Iiliic ii cơ quan nghiên cứn khoa liọc xã hỏi và nhàn vãn

khác Iiotig iiikVc lliì 20 nám xàv dưng, phát Iricii ciia Iigành \;i cuii
Vieil LSQSVN là ĨIIỘI khoáng lliời giaii Iigãn. H()(n lUÌa. LSỌSVN lai
còn

lìi n i o l c h i i y è i i n g à n h n g h i ê n c ứ n k h á n u 'i i m e . k l i á IIOII l i c . I r o i i í :

"dại gia clìnỉi" sứ hoc Việt Nam. Trong khi dó, Viện và Njzaiili
LSỌSVN Ịihai đám Iiliân chức Iiãiìg và Iihicni vụ khá lũing nè:
- Là Iriing tàm khoa hoe LSQS ciia Nhà nước, phái Iigôti cliíĩih
lluíc \’C các Iiội dinig tliiiổc vể LSQS ciia nước Cộng hoà Xã hỏi r i u i
Iighìa Viel Nam;
- Nghiên cứu. bien soan các còng trình LSQS vầ lổng kêt cliicii
Iranli. h a o g ổ m

l i c h SỈI cliiC‘11 t r a i i h . i ị c h s ư I i g l i ê I h i i â l cỊ iiâi i s u , l i c h s u

tố chức tỊiiâii su. lịch MI !n liiOĩig (.Ịuaii sir. licli su kỹ lliuâl qiiâii sư
C ìliig cẩii

phiii

IK>Ì i h è i i i

ran g , tioiig

13

kill

ngliicn

eiiii,

hiên

soitn

c;ic


công trình thuộc các lĩnh vực irên đây vê LSỌS Ihế giới và LSỌS clân
lộc Việi Nam, Ngàiih và Viện LSQSVN đặc biệt chú trọng di sâu
iigliicMi cứu, tống kếí vê cuộc chiến lianli 30 năm chống thực dân Pháp
vil (k’ quỏc Mỹ Xiìm lươc ( 1945-1975) cua quàn và dân la dưới sư lãiih
(lad t lia Đáng Công sán Việi Nam:
- Thain ĩnuu và giúp Bộ Quốc phòng chí cỉạo, quán lý cõng lác
lổng kêì, nghiên cứu, biên soạn LSQS cúa toàn quân; bồi dưỡng dôi
ngũ cán bộ làni công tác này về lý luận và nghiệp vụ; chi dạo việc biên
soạn các bộ giáo Irình, sách giáo khoa cho từng cấp học trong hệ Ihống
nha liườiig và liọc viện cúa quân dội; tư vấii, giám định các công uiiih
thiiỏc về hoăc lien t|uan lới LSQS ciia các d(7ii vỊ, các dấu mối toàĩi t|ii;ìti
- Làni cóng tác TT-TL về LSQS.
- 'IViiiig tâm dào tao sau dai học vể LSQS.
V(Vi chức Iiăiig. nhiệm vu nặng nề nhu Ihế, lãiih đạo, chí luiy và
loàn lliế dội ngũ cán bộ, công nhâỉi viên Viện LSQSVN ý lliức làl rò
vai IK). vi Irí cOng Iihư lâm quan Irong và nhũng yẻu cáu dãl ra cho
Vieil, cho lìịiàiih l . s ọ s . dc từ d(') xác dịnh rõ quyết lâm, phưííng luKïii”
phàn dâu Iiliăin xày (iựiig Viện và Ngành ngày càĩig phái (nêti Icii
Iigatiii lâin clòi hoi cua íỊiuìn dội, cíia Nhà iiinVc Irong từng ihòi kỳ ciícli
Iiiaiig.
Vc C(í càu uS chức cua Viện, liong nliLiiig nãiTi dầu sau ngày có
tỊuyết clỊnli lliàiili lập. quân sô' cúa Viện LSQSVN có lúc lêii lới hon
200 imười, Iroiig (lổ. háu liếl là sĩ quan cấp tá dã lừng kinh cỊiia liai
cuoc kháng I liièn chòiitỉ Pliííp và chống MỸ. 1 lìco Ihời gian. Iroiig boi
caiili cliiiim cua Iiliiciii \ L1 xây tlưiìg quân dội dáp ứiiíi clòi hoi cua linh

hìiili cách Iiiaiiu inới, nuàii sò cua Vic‘ 11 ĩiũà\ cang đươc linii giam. Đi
lien \ (íi C|iiá Irìiili dó là Iihiệiii vụ ciia Viện \ à cua Ngìmh !igà\ t a n g

14


lãnịĩ, sô cán bộ íré đươc dào lạo cơ bán VC klioa liọc lịch sư lừng biKtc
clược bô sung. Đến nay (năm 2001), tống quân số toàn Viện là 83
người, bao gồm 54 sĩ quan, 23 sĩ quan chuyên nghiệp. 6 công nhân
viêii quốc phòng, trong đó, hơn 90% có tiình độ đại học và trên đại học.
Giờcíây. loàn Viện có i2 cán bộ có học hàm, liọc vị giáo sư, phó giáo sư.
tiên sĩ; 4 íhac sĩ; 12 ngưừi (lang Ihco hoc cluKvnịi Irìiih sau dại hoe.
c/án c ứ vào chức nãtig, nhiệm vụ và xuất pliál lù khá Iiãiig lliưc
lê cua dôi Iigũ cán bộ nghiên cứu của Viên, hiện nay, cơ cấu ciia Viên
dược lổ chức như sau: I Việii liuưng, 2 Phó việii trưởng (1 phụ liách
chuvêii m ôn và 1 phụ Irách nội bộ), 9 bộ inôii nghiên cứu, 4 phòiig
chức năiig. 13 bộ phân Irên dây đặl dưới sư lãnh đạo, chí dạo cùa Đciiig
Iiý và Thu liiiớiiịi Viện. ịXcm S(ĩdồ co’càii ỉô cluic Viện ỈS Q S V N . // /6).
lliC'11 lliời. cơ cấu tổ chức như lrC'11 cua Viện lương đối hơp Iv.
Iiêii clál lioiig tliéii kiện biên cliế cho phép và Iihũiig nhiệm vụ inà Vieil
thím tliKĩiiị: clc xcni xél. Mỗi bõ mồn. phòim ban vừa clám Irách các
chức Iiíìiig, iihicin vu cicng, nghiên cứu sâu ùiỉig lình vực Ihuộc chiiycii
Iiịiànli l.SỌS; vìĩa có sư líen quan Iiiàt (hiết với nliait, nhầm

miic Iit'll

chuiig là lluic hiên thanh cỏiig các công trìiih nghiC'n cứu

lliLKK \c

l.sọ s

( ’(Vt fui lo (.hiíc (1(1 cho tháy hưóiig ngliiCn cứu chuycii sâu. Ịihiiii

íinli rõ các nội dung Iig liic ii cứu eliủ VCLI cua Viện \'à nhũng vàii (Ic (lál

ra (roMg conu lác dám biicì TT-TL. v ẻ mật lổ cliức, phòng TT-TL là
Î1 1 Ô I

bo phàii qu an l i o n g cu a Viện, c ó n h i ê m VLI phục vụ, đám báo Irưc

liêp VC tu liệu LSQS cho cáe- bộ môn nũliiêii cứu cua Viện Iiói riciig.
c h o c á c l ì i i l i \ ’IIC n e h i ê n d i u

\ ' à c á c CÔI1Ü l i i i i l i I i g l i i c n c ứ u , b i e n s o a i i .

lốiiii kôl lioñc’ liên CỊIIÌÌII t(Vi LSỌS Irdiig \’à Iig(ùii CỊIKÌII (lôi Ii(')i chiiiiũ

15


sơ

Đổ

C ơ C Ấ U TỔ CHỨC VIỆN LỊCH

sử

Q U Â N s ự V IỆ T NAWI

ĐÀNG UỶ VIỆN LỊCH s ử QUÀN sự VIỆT NAM

THỦ TRƯỞNG VIỆN

Phòng
Q uàn
lý khoa
học

Phòng
Chinh
trị hành
chính

Phòng
Thông
tlntư
liêu

Tạp chl
LSQ S

Bộ môn
L ịch sử
chống

Bộ môn
Lịch sử
chống

Pháp

Mỹ

Bộ môn
L ich sử
tồ chức
QS

Bộ mỏn
L ịch sử
tư
tưởng
QS

-------------

w

- -

Bộ môn
Tống két
chiến
tranh

—

1*

-------------

Bỏ môn
Lịch sử
nghệ
thuật
quán sư

Bộ môn
Lịch sứ
kỹ thuật
quân sự

16

Bộ môn
Lịch sử
quân sự
dân tộc

Bộ môn
L ịch sử
quân sự
thế giới


Dưới đây là một sô nét tổng quái vé đối tượng cụ thế và Iiội
d un g nghiên cứu chuyên sâu của các bộ môn nghiên cứu thuộc Viện
LSgSVN.

L ịc h s ử chiến tranh: là bộ môii nghiên cứu bản chát xà hôi cua
các cuộc chiến tranh (mà chú yếu là các cuộc chiến tranh giái phóng
dâíi tộc và bảo vệ Tổ quốc trong lịch sử Việl Nam, đặc biệt Iroiig 30
Iiăm từ 1945 đến 1973) trên quan điếm của chu nghĩa Mác-Lênin và iư
tướiig Hổ Chí Minh vê chiến Iranh và quân đội. Nó di sâu làm rõ các
cliéii kiện kinh tế. chính Irị, xà hội.. . có liên quan tới nguyên nhân làm
tiáy sinh các cuộc chiên Iranh lio n g lịch sứ; Iighièn cứu dặc điếm, tính

chài các cuộc chiến Iraiih. xác định cụ Ihc Iihũìig giai cap nào, lưc
lượng Iiào là Iham gia vào cuộc chiến lianh dí'). Nó làm sáiig ló các kê
lioạcli liến hành chiên tranli cua lừng bên lliain chiến, iươiig tỊLian luv
lirơiig, quá (rìiih diễn biếii cúa các hoạt động quân sự (bao gổm su dieu
hành chiến Iraiih. các clợt lioal dộng, các clìicn dich, các Iràii cliicii
đàii.. .) Iroiig Iiiỏt liên lie biên cliứiig với các mặl dâu Iraiili liêii qtian
khác Iihu chíiili Irị. kiiih lế. Iitioai giao, văn ÌKUÍ, lu tướng.. . Nó neu ra
và ptiâii lích kct quá chính liị, cỊUân sụ ciia các cuộc chiến lianli; dánli
uiá l;ic iloMU cua IIO doi V()i lÌLMi l iiiil i liLÌi su v;i n il la Iihữiig hai hoe

lịch sử.
L ịch sù It^hé thìiậí q u á n sư: là hộ mon nghiên cứu lịch su liìiih
thành và phái tiiên các loại hình cliièii lliLiàl. chiên dịch; các lioạl dòng
lầin chicii lirợc cũng Iihư các chiến luưc C|iiân sư cua các bên lliaiii
cỉiiên iroiig niồi cuộc clìiên tranh dã diễn ra Irong lịcli sư, mà trưóc hêl
là troiiy lịch sư dân lỏc.. . dế qua cỉó. góp pliaii vào việc giái quyél
nliũng vân dc VC sụ phái triếii cua Iiglic tluùil quâii sụ Viel Naiiì. Miion
vạy, Iroiig còng lác ngíiiêii CÚII. bộ mõii IịcIi sir nghê lliLiâl quán su CÌUI

17

làm sáiig rõ sự phụ Ihuộc của các phương thức, các hình ihức liên liàiih
chiên tranh và đấu Iranh vũ Irang vào trình độ sản xuấl, kêì cấu kinh
tẽ-chínli irị - xã hội; vào điều kiện địa lý. điéu kiện quốc tế.. . có liêii
cỊiiaii.
L ịc h s ử t ổ chức q u á n sự: là bộ môn nghiên cứu sự hình lliành.
(.Ịuá lĩìiih phát triển và hoạt đông cúa L L V T (các quân chúng, binh
cliúng, đơn vỊ, chiến trường, học viện, nhà trường, các cơ quan chí huy.
lliam mưu, các ngành nghiệp vụ... Irong quân đội), qua các ílìời đai.
các lluíi kỳ lịch sữ. No dồ cập lới những quy luậl liìnli thàiih và pluu
Iriến cùa lực lưựiig vũ iraiig, cúa quân dội các quốc gia. Chi ra niối liên
hệ hán chất giữa các hình thức lố chức lực lượng trực liếp chiêii tlâu và
chí huy, giữa các lực lượiig vũ trang và các quàn chíing, binh chúng,
Ngoài la. hộ môn còn có Iihicm vu nghiên cứu, làni rõ vai trò cùa C|uâii
clội. 11CU lèn những đăc clicm, cơ càu lổ chức, hệ thông giáo dục. huân
luyen và hoại độiig cua IIÓ Iroiig chiên Iranli và cá Iroiig (hời bìiili... dê
cỊiiít đó, (ìni ra những cỊiiy luâl lổ chức, xây dựng lực lượng

VĨI

li aiig VC

chính (ri. qii:1n sư, kỹ lluiâl ..
Ỉ Ã C Ì Ì S ỉ i t u i ư ò n ị i q u â n s ư : tà b o n i d i t

Iighièii cứu

su liìiili

(haiili.

phái liit'ii CIUI các qiuin điciii. Uí tướng qiiâii sự, hoc lliuvêl quàn su
iiDiiy lịcli sư. Đối luong Iigliicii cứu cúa IU) !ii iư iướiig quân sư CIIÍI
inộl giai cáp, mọt đáĩig. một Iilià nước hoãc của một lãnh tụ hay danỉi
Iiliàii tỊiiân sư tKing lịch sứ llic giới và lioiig Iiước. Đối với quân \ à dàn
ìa.

tỊiiáii t iiệ í

IIIÔI ycu
LSỌS

phái

sàii sác lu lường quân sư cùa Chủ tịch Hổ Chí Minh til
niaiìG lính

lìm hiếu

(lo

nguyên tác. Yêu cẩu đ(3 dòi hỏi khoa lioc

xác dinh nguôn eốc hình Ihàiih.quá liìnli phái

Irièn \’à nhữim nội duim C(t bail (lức tìm liicii tỊiiy liiâl) ciia Iu iiKTiig
quàn sự vĩ dai cl('ì. Bời VI iư tướiig qnâii sư Hô Chí Miiili là Iruiig liìiìi v;t

18

là liạí nhân ciia tư lường, đườiig lỏi quàn sự cùa Đáng la, díiili cai) pliái
trién của hệ iư tưởng quân sự Việt Nani. Tư tưởng quân sự đó kết hợp
nhu án nhuyễn việc kế thừa và liếp thu tinh hoa quân sự của dân lộc và
Ihế giới với viộc vân dụng sáng tạo học thuyết cách mạng, hục iluiyếl
quân sư cúa chủ nghía Mác-Lênin vào điều kiện cụ thể của dất nước
la l ư iướng quân su Hô Chí Minh là ngọn cờ bách ciiiến bácli ilìăng
cua chieii Iranh nhân dân Việl Nam Iroiig lliời kỳ mới, là ánh sáng SOI
đường cho chúng ta trong công cuộc xây dựng nển quốc phòng loàn
(lAii và chiiàii bi chiến Iranh nhàn dàn lioiig diều kiệii hiện dại. Iliực
hiệii Ihãiig lợi Iiliiệni vụ chiến lưực xây dựng và báo vệ Tổ quòc Việi
Nam xã hội chú nghĩa.
ỊJcU s ứ k ỹ thiiát q u á n sư: là bò moii Iigỉiiêii cứu sụ ra cl(íi vá
pli:il IIK-II cua \ ũ khí. kỹ Ihuậl quan su gán lien với Irình dộ sán xuâl xả
hoi. làm co sớ cho vicc hình íhành và lổ cliức, biên chế, trang bị cua
các lực lượiig \ 0 Irang, trong mối quan hê giữa con người và vũ khí,
»irni kỹ lliiiậl \ à chicn lliiiậl, giữa C(ĩ sớ vặl cliàl kỹ tliiiậl với SIĨ phái
Iriên cua lìglic (liiiàl quân sụ cua inộl quân dổi, niộl quốc gia.
IĩCmi t líi\

là I iio l

sô bổ m ỏ n

n g l i i è i ì cứ u

chủ

yêu

cua

V ie il

LSỤSVN có lien (.Ịiiaii su (lụng (luKíiig xuvCmi khối UI lièu \ ê khiiiiịi
chièii cliỏiiụ Mỹ

I r o n t : t|uá Irình xây clưiiị: vù pliál liicn, giũa các bỏ

IIIÕII có sự p h ỏ i liư p, liồ trợ, kế thừa llià n li q iu i n g h iê n cứu cua Iitia u

nham nuic íièii chung là hoàn thành nhiệm vu chính trị cua bõ mon
Iiiìĩih vì sự pliál trien dúiig huứiig, vữiig cliăc, liên lục cua Viện và cua
Ngàiih.
M ộ t vài th à n h tưu Ịigìũéìi cứu của Viên
Náni v'fMiu chức Iiáng, nhiệm VII ciia niìiìh \ à cãii cứ vao kliii
Iiăiig ihưc tẽ cua đôi n>:n cáii bộ ngliiẽii cứu. Iiluìiig nãiii tláii Siiii n^ay

19


eó t|uyêì định thành lập, Viện tập Iriing VÌU) công lác lổng kêl. hièii
S(ìiit) lich sứ hai cuôc kháng chiến cliỏìig tliực dâu Pháp và dế quỏc Mỹ
như lịch sứ QĐ NDVN. Đổng thời với công tác trên đây. do Iiliu
câu thưc tế của nhiệm vụ Irước mắt đặt ra cũng như trên cơ sơ chuẩn bị
ílicu kiện cho việc iriển khai các hướng nghiên cứu chuyên sàii làu tlài
cúa Viện và Ngành Iroiig lương lai, Viên đã tổ chức sưu tầm. llui (liập
tư liệu vế các lĩnh vực thuộc LSQS, irong dỏ Irọiig tâm là về hai cuòc
kháiig chiến chống thực dân Pháp và dê quốc Mỹ. Bên cạnh đó, công
lác cliìo tao. hổi (.lưỡng (lôi ngũ cán bộ, Irước hê! là cán bộ làm cỏiig lác
iiuIiìCmì cứu và coiig lác l'P-Tl, cuiig đirơc clni trong. Nliữny năm cuỏi

Ih:ip kv Xí) UíV (li l:i tnól ihới kỳ ciìc lìiih vưe chuyên ngành cua khoa
liọc LSỤS bál tlàu đưực Iriếii kluu iigiiiC‘ 11 eứii niỌl cácli luxíiig clói clóiiii
bộ và "bài báii

Đó là lịch sử chiên liaiih (ca lịcli sử cổ, tiuiig, cân \ à

liiệii clại cúa Việl Nam và ở niộl chừng mực

Cii

Irêii thê glứi). ÜÓ còn là

nghè Ihiiậl quân sư. lu tưởng quân sự. kỹ lliiiạl quân sự. Ý tluic Iigày
càng íliìy ciú, sâu sác. loàn diêii vê vai liò lir liệu liong việc phục \1I
cỏiig (ác tong kèl. lìghicn cứu, hièti soan ciíc cõiig Irình, lliời kỳ na \.
c òiiịi tác I^F- I L LSỤS clươc dâu ur ihích dáng cá VC klùiu cáii bo cũng
Iilui kinh |ilií và các diổii kiện báo diiin khác c<) liCii (.|iiaiỉ. Các bo l.K lì
siì CIKH' klìáiìiỉ (lìiêìi chôn^<^ íììưc dân Pháp ¡945-1954 (6 lâp), Lịí lì

M I'

K( ' ( ' M X ' N (2 lAp). Sư inỉlìiêp vờ tniii'on^ (Ịĩiáiì .sư ỉ ỉố Clìí Minli, l j( h
íỉììiàl i hiên clịdì \ 'i(’ĩ Níììỉì... (.1(1 Viện lổ chức nghiên cứu. hièii
soiin (iri lầĩi lirơi điroc xuâl báĩi, phuc vu kịp ihừi Iiliii cầu (JÒ1 hoi cua
(lỏiiỉi clád bạn diK' trong \ à Iigoài quân dôi. Tiếp tló, lừ năm 1992. cóng
(ác nglìiòn cứu kỈKiii lìoc CIU) Việii co bước úen bộ Iiiứi thông

LỊua

MCC

Viên dược phân côiie diiin nhiêm một sỏ dc lài nghiên cứu khoa hoc
câp Nlià Iiước. troim cl('i tláne cluì ý nhàt.là tlé lài Nịỉhicii ( íni >noì so

20


vàiì (te ( hiếu ỉược Ịroiì^ 30 nám CỈÌIỚÌÌ íiaiih Ịịiái phó nẹ ị I 9 4 5 - N 7 ‘^ì niã sõ K X Đ L 92.12 do Trung tướng GS, TS Hoàng Phương làm ciiu
nhiém và Trung tướng PGS Nguyễn Đình U ớc đại diện cơ quan chú In
- Căn cứ vào khả nãng của đội ngũ cán bộ nghiên cứu irong Viện.
Viên đã chọn 4 vân đề: chỉ đạo chiến lược, chỉ đạo nghệ thuậl quân sự.
clií dao giai quyết vấn clé trang bị vũ khí kỹ lliuât quân sư và chi dao
xây dựng hậu phương chiến tranh Iiliân dân là nội dung nghiên cứu.
Sau khi dé tài dược Hội đồng Khoa học côiig Iigliệ Nhà nước nghiêm
lliii và xếp loai Miất sắ(\ Viện đã lổ chức chuyên ván bản sán pliấni dé
tài thành sách phổ biến. Cùng với đề tài này. Viện CÒII hợp tác với
VicM klnia học C|uàii sự cúa Bộ Nội vụ (nay hì Bộ Công an) ihực hiện
clê l:'ii câp Nhà lurớc "Nlìữníỉ kinh HỊ>hìênỉ vê ÍỊIIỐC phồìì^ - (ỈIÌ ninh
íioiìiỉ lịch sứ dâu íộ c". Để lài cũng dã dươc Hội dồng khoa hoc coiig
Iitzlic Nhà nước nghiệm llm. xếp Ịoại klìá.
Song soiig với việc lổ chức hoăc cu cán bộ tham gia cấc dc lài
khoa hoc cap Nhà nước, câp Bộ, Viện dổiiị! thời Iriến khai nghiên cứu
niộl số cổng trìiili tiọng điểm của Viện, tổ chức cấc cuộc hội lliao khoa
học Iihăin làm sáng tỏ Ikíii những vàn IÎC khoa hoc C(3 iiên quaii l(Vi cac
su kiệ'11 l,S(^S l(Vn cua clâii lồc cĩiiiịỉ nhu cá(. sư kicfi lỊcli sư kli;i ịihnL
lap inà ơ cló, clã và tlang có nhữiig nhìn nhân, dánh giá klìác nỉiau UI
trong giới cliínli Irị. qiuìii sự, sử học trong IILIỚC cũng như nước ngoài
Những luuii gán dày. Vieil do \'à dang niếĩi khai các bộ sách lớn
vé LSỌSVN như Lịch MI' qnồìì sư Việt N a m (gồm 14 tâp). Li( h sử
K C C M .C N (9 lập). L ị ( h sứ kháng chiên clìôììỊị llìực (ỉàiì Pỉìâp (7 lãp),

Việt N a m - nlìữniỉ sự kiờn íỊuâìì sự (roììỊi ili(’ kỳ XX... Một sn tã|-) Iroiiu
các bỏ sách Iren dây dã r;i niắl ban tlọc
Hai mưưi năm. kê từ khi ra clời ílếii nay, dược sự quan tâm chi

21


dạo sAu sát, trực tiếp cúa Đảng uý Quâìi sư Trung ương, cíia íhii iniíViig
Rô Q u ốc phòng. Đáng uý - Thú Irướng BTTM - cơ quan BQP: Vieil
Lịch sứ t|uân sư Việt Nam đã vượi

cỊua

nhicu khó khăn ihứ lliách phàii

clâii vUíín lên lioàn thành lốt nhiệm vu được giao. Viện đã phát huy sức
Iiìiinh iòn]Ị2 hợp t ua do) ngu cán bộ. dáng vieil, hợp tác có hiệu quá với
các cơ quan khoa học, các nhà khoa học trong và ngoài quân đội, phàn
đâu hoan ihànli mộl khôi lưựĩig lớn các cóng Irìiih lịch sử quân sự và
lổiig kêì chiên íranh, Viên đã xuất bán đưưc 140 dâu sách (xem phụ
lục sỏ I ). Với íư cách là cơ quan đầu ngành. Viện đã chí dạo, hướng
dẩii, ^iiìp (lỡ các dơn vỊ, dịa Ịihưưiig xuâl bán dược Irêii 1.500 côiiịỉ
Irình lịch sứ quân sư và lổng kết cliiổn Iraiili. 1'hưc hiên Iiliiêin \'U íìo
giao. Vièii lịch sử quân sự Vict Nam còn chú dộng tổ chức tliàiili cõnịz
Iihièii cuộc hội iháo klioa học lớn, tổ chức hiên soạn giáo (lình lịch sư
quân sự 2 cap. lỉiam gia giáng dạy lịch sứ quân sự ở inộl sô lioc viên
trong quân dội... Các côiig tiiiili xuâl báii déu tliể hiện tíiili klioa hoc
Iigliicin túc, cliÍMịỉ dường lối C|iiaii diêm ciia Đáng, dã hìnli Ihùiili niòl
hệ lliôiig lài liêu pliong phú, có giá Irị. góp phần làm sáng lo chân lý
lịch sú, điìu Innih chốĩig lại các quan cliếm lệch lạc sai Irái, phú Iiliậii

lịch sứ. g{')|i Ịitiàn lăng t iiòng sư ddiiii kêì Iiliâl trí. giữ vữiig on (.Imli
c h ín h

t r i . \:1 l i o i . c l ô n g l l i ờ i p l i u c v u d á c l ư c c h o c ò n g l á c I i g h i c n CÚLI

klioíi lioc và giiíd (Jục. liiiàii luyện, dao lạo clio nhiêu clối liioiig. í liiuili
còiìg IILMI tlày cua Viên lich sư quân su Viêt Nain trên chăng clườntỉ 20
năm là bãl Iigiión lu ki'l t]iui hoạt động khoa hoc trên nhiều lĩiih MIC.
Irong đó hoại động và kcl I|uá ciia công tác tliỏng liii iư liệu lịcli su
(Ịuân sư có inộl \'ị írí hcl sức cỊiiaii liọng.
Những năni tới, troiig kế hoạch hoạt cloiig khoa liọc, Viên sẽ licp
tục lioàn Ihànli và chd xuàl bân niộl sô' tàp cua cóng liình

22

ỈJ(

h sứ CỊIÌÍHÌ


sự Việí N a m qua cá( ílùyị dại. tron.iỉ (ìó ricnj: VC fluri kỳ K C C M I;'| 2
lạp; Lịch s ứ kháng chiến chống thực dâu Pháp (1945-1954); Lịclì si'f
K C C M ( 1954-1975) gổiĩi 9 tập, Lịclì sứ cliiéh dịch Việì N a m Í1 0!ì\> M)
núm chiến Iranh gidi phóng (1945-1975) và nhiều công trình khác...
(xem phụ lục số 2). Chắc chắn rằng, với kinh nghiệm lích luỹ đươc
Iroiig 20 Iiăin xây dựng và phát triển, với dội ngũ cán bộ nghiên cứu và
pliuc vụ nghiên cứu ngày càng được nâng cao vé irìnli độ mọi niãt, cá
vé chíiili Irị và chuycii môn nghiệp vụ; với hệ Ihốiig TT-TL ngày càiig
lioàii chính để sưu tầm. bổ sung nhàm tích hợp vào một khối lượng tư
liêu (ừ Iihiều Iiguốii có liên quan lới LSQS... các kế hoạch kho:i học,

cát hô cỏng (rình dự clịiih (rcii dây sõ (.lươc thực liiệii cỏ kcl C|IUI. (lal
châl liKíiiị’ kho;i hoc nuày càim
1.2. THỰC TRẠNG KHO Tư LIỆU CỦA VIỆN LSQSVN.

Phòng 7’liôĩig liii - Tư liệu LSQS \'ới tư cách là niộl chiiyC'11
Iigàiih. được hình Iliành cùng với sự ra dời của Viện LSQSVN
(28.3.1981) liên C(t sở bộ pliậii iư lieu cúa Ban Iigliicii cứu lịcli su
Quân đôi (Tổiig cuc Chính trị) và Phòng Tư liộii (Phân viện Lịch sứ llọc vièn Ọiiân sư t a o cáp). Plìòiig 1 T - T L là pliòiig

uực lliiioc hè

lliòiig l('í chức cua Vieil LSỌSVN, thưc liiêii cliức năng: lổ chức 11 ri.
p h iic \'L1 c ô i i g lá c t m h ic ii cứ u L S Q S v à l ổ n g kêt c h iế n Ir a n h . Đ ỏ i i g lh ( í!.

Phòng "ĨT-TL còn Ihực hiên chức nãiig lniiig lâin TT-TL LSQS tláii
Iigàiili ciìa loàn cỊLiâii.
nắm \'ững chức Iiăiig. Iihicin MI C(ĩ híui cua Vic-n Licli su
cỊUàn sư \ à nliạii íhức đáy (lú \di Irò, \ Ị trí \ à giá tĩỊ cua lư liêu LSỤS
IIÒII Mgav sau khi Viên I ich sứ cỊiiâii su Viel Nam dưưc iliàiili lâp.
Đ á i U ’ u ý - l h i i l n r o ì i t i V i e i l c l ỏ i i í ỉ ( h ờ i V('ĩi \ icc' q u a i i l â i i ì c l i í d a o 1() L h ứ e .
xAv tlự n e v à lù n ii b ư ớ c k iê n to à n c á c b ộ m ô n

23

Iiíỉh ic ii c ứ u c u a V i é t i . tlã


(tac biêt chú Irọng đến việc nghiên cứu lo cliức và hoai động cua công
t;ic' I Ỉ - I L LSQS. Tìĩ ycu câu ciiy iihiC'111 vu Iighicii cứu các CỎIT<’ Irình
khoa liọc, Viện dã xác dịnh chức năng nhiệm vụ chíiili cùa lioai (.lọng

cổng tác TT-TL LSQS:
- Xây dựng hệ thông lư liệu (bao gổiĩì tu liệu Ihành văn và các lu
liên khác) theo yêu cáu nhiệm vụ của mộl irung làm nghiên cứu LSQS
loàn cỊiiaii.
Tổ chiíc. sắp xếp. lưu trữ... và phuc vu viêc khai Ihác lư liêu
đá m hao cho cóiig lác bien soai) LSQS và lỏiig kèl chiến liaiih.
- Cung Ciìp các dạng TF-TL LSQS clu) cán bộ Iighicn cứu hăng
các pliiKĩiig pháp lliích hợp.
- Làm Ihain lìiưu cho Thủ irướng Viện về việc tố chức và clií đao
CÒIIII l á c r P - ỉ ’l . Ir o iig iiỊLiành l . S Q S lo à n (]ii:ìn.
ỉĩiiổi tiriu tliành lâp, biên chế phòiig gồm 25 cáii bộ. tliKĩe lổ
{.’hức íliàiih Cik' bỏ phàii, lliực lìiệĩi các cliức Iiăiig khác Iiliaii. Ụua
Iihicu lìãiii ỉioal dòng, các bỏ phân cua phòiig dược l á c l i l a. ÜCI1 t i a \ .
C(r Ciìu lổ chức cua phòng đã dược bô trí tươiig dối liựp lý:
Ti ướng phòng TT-TL ( 1 người)
Bộ phận sưu tầni {2 người)
Bô phận Ihư viện - lưu d ữ (3 ngLĩừi)
Bô pliậii lliông till - llur mục - biên dịch (2 người)
Măc ciìi chia líiàiili 3 bộ pliận chíiili là: Sưu tầm; lưu trữ, Ihư

\ ICH

và hò phân llìỏng lin - (hư mục - bièii (lịch, nhưng tren thưc ic thì nioi
cáii bỏ phu liíích phán Iiày lai phải kiêm luỏn viêc khác.
Với một lổ chức lìợp lý, vuỊrt qua nluìiig khỏ kliăii và ihicii thôn,
cán bộ, nhàn viên Pliòiig 1 T -T L LSỌS (là Iiỗ lưc phấii clâu Míon len
phục vụ ngày càĩig C(i liiòii quá cõiig lác Iiiiliién cứu hicn SOÌIH licíi SII

24

quAn sự và (ổng kết chiến tranh của Viện nói riciig, của c:íc ccl(íii vị, địa phương trong và ngoài quân đội nói chung.
Cho dên Iiay. Pliòiig 'n ’-TL LSQS đã xây dựng dược cơ sớ tư
liéii |)hong phú với hàng tighìn tir liệu quý hiếm đang dược tổ chức bád
tỊiiaii. philn loại và đưa vào sứ dụng niộl cách có hiệu quả. Đặc biê! là
Iiguổn lir liệu về các nhân chứng lịch sử, vể các dơn vị vũ Irang tiéii
(hàn cúa quân đội ta, về căn cứ địa cách mạng liên địa bàn Quàn kliu
I; về cuộc đấu tranh trong vùng địch tạm chiếm và phíing (rào dấu
iranh du kích ớ đổng bằng Ọuân khu 3; về chiến tranh nhân dàn và
"vỉiiili (lai clici Mỹ” ứ Ụiian khu 5... Môi khối lượng tư liệu clổ sô hàiiị?
Iiịihìn bán lấl có giá Irị mà cán bộ, Iihân vieil Ban Tổng ket chiến Iranh
lU (Phíin vièn l.SỌSVN lai Ihàiih pho Hó C'lií Minh) đã dày cỏn«! sưu
lÀni. pliâii loại, lưu m ì có nôi dung hcl sức phong phú VC sư chí tliid
cii:i (^iiAii Iiý, Rô chí luiy Miổn, VC các Iiiặl hoai dộng chíiih trị, qiiiìti
sư. binh víỊn. tài liệu thu dược ciia địch trên chiến Irường R2 và I11ÓI sô
iượiig lớii sách, báo, lài liệu bằng tiếng IIUỚC' ngoài liên quan den
LwSQS. Phòng đã có sự hợp lác cliặt chẽ, ihường xuyên với Thư \ic n
Trung iKViig tỊiiân đội và Trung lâm Thông tin Khoa học-Công nghê &
Môi Iiirờng. Tliông qua CÍÍC liôi ngliị giao lin ihườiig kỳ. kếl lniíp với
vicc liêp ìihân ngiiổn lu liêu cá nhân... c!ã cho plicp Pliòng I'l'-rL.
LSQS phái hiện và h('i sung đươc nhicu tư iicu

lừ các nguón khác

Iiliaii. làm phong phú lliêni hệ íliống tư lieu liên quan dên chuyên
ngành LSỌS.
Rên cạiih \’iệc clii (lalu liòii, klíiti tliíic nhàn t luíiig. Vieil (1:1 chú iKMig chí clao SUII láiii. 1;1Ị1
hợp các Irâii cliicii clAii. ciic chiCn dịcli Hong kliáiìg cliiCMi ctiống Pliá|i.

chốiig MỸ: cluí liọiie sưu tẩni bổ sung Iigiiổn áiili (ir lieu, ban dõ, C('1

25