Thực tập tại xí nghiệp lương thực xay xát lúa Sài Gòn – SATAKE

Thực tập tại xí nghiệp lương thực xay xát lúa Sài Gòn – SATAKE

Báo cáo thực tập QT&TB GVHD: Nguyễn Thò Như Ngọc - 1 - LỜI CẢM ƠN Thực tập môn học Quá Trình Và Thiết Bò là cơ hội để sinh viên chúng em thu nhận những kiến thức thực tế.Được sự sắp xếp của bộ môn Máy Thiết Bò,chúng em được đến thực tập tại xí nhiệp lương thực Sài Gòn SATAKE. Một tháng thực tập tại đây đã giúp chúng em thu nhân rất nhiều điều bổ ích. Đó chính là cơ sở và nền tảng để chúng em có thể hiểu rõ hơn các môn chuyên ngành trong những học kì tiếp theo. Để có được kết quả này, trước tiên chúng em xin chân thành cảm ơn các thầy cô bộ môn Máy- Thiết Bò, khoa Hóa trường đại học Bách Khoa Tp.HCM đã tạo điều kiện cho chúng em đến với xí nghiệp lương thực xay xát lúa Sài Gòn – SATAKE. Chúng em xin chân thành cảm ơn ban lãnh đạo nhà máy, các chú trong phòng kó thuật và ở phân xưởng sản xuất đã giúp đỡ,hướng dẫn tận tình trong suốt thời gian qua. Sau cùng chúng em xin cảm ơn cô Như Ngọc, bộ môn máy – Thiết Bò đã hướng dẫn tận tình, giúp chúng em sữa chữa và hòa thành tốt báo cáo thực tập và các bản vẽ theo yêu cầu của bộ môn. Tuy nhiên, báo cáo vẫn không tránh khỏi những sai sót, kính mong sự góp ý nhận xét và chỉ dẫn của nhà máy, thầy cô hướng dẫn. Tp HCM, tháng 7 năm 2009. Nhóm sinh viên thưcï tập Báo cáo thực tập QT&TB GVHD: Nguyễn Thò Như Ngọc - 2 - NHẬN XÉT CỦA NHÀ MÁY ---------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------- NHẬN XÉT CỦA GVHD ---------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------- Báo cáo thực tập QT&TB GVHD: Nguyễn Thò Như Ngọc - 3 - MỤC LỤC Phần I: Tổng quan xí nghiệp lương thực xay xát lua Sài Gòn- Satake ----- Trang 4 I. Giới thiệu chung ------------------------------------------------------------ Trang 4 II. Lòch sử thành lập và phát triển ------------------------------------------- Trang 4 III. Đòa điểm xây doing -------------------------------------------------------- Trang 4 IV. Sơ đồ tổ chức và bố trí nhân sự (H.1) ------------------------------------ Trang 5 V. Sơ đồ mặt bằng (H.2) ------------------------------------------------------ Trang 6 VI. An toàn lao động ------------------------------------------------------------ Trang 7 VII. Xử lý nước thải và vệ sinh công nghiệp --------------------------------- Trang 7 VIII. Công tác phòng cháy chữa cháy ------------------------------------------ Trang 7 Phần II: Dây chuyền công nghệ (DCCN) ------------------------------------------ Trang 9 I. Nguyên liệu phục vụ cho sản xuất kinh doanh ------------------------- Trang 9 II. Năng lượng sử dụng và tiện nghi hỗ trợ sản xuất ---------------------- Trang 14 III. Sản phẩm của nhà máy ---------------------------------------------------- Trang 15 IV. Sơ đồ bố trí thiết bò – máy móc (H.5) ------------------------------------ Trang 17 Phần III: Quy trình công nghệ (QTCN) -------------------------------------------- Trang 18 I. Quy trình công nghệ (H.6) ------------------------------------------------- Trang 19 II. Các công đoạn của quy trình ---------------------------------------------- Trang 20 Phần IV: Máy – Thiết bò --------------------------------------------------------------- Trang 23 I. Máy sàng tạp chất ---------------------------------------------------------- Trang 24 II. Máy sấy ---------------------------------------------------------------------- Trang 30 III. Máy tách sạn ---------------------------------------------------------------- Trang 41 IV. Máy xay lúa ----------------------------------------------------------------- Trang 47 V. Máy gằn ---------------------------------------------------------------------- Trang 57 VI. Máy xát trắng --------------------------------------------------------------- Trang 68 VII. Máy đánh bóng ------------------------------------------------------------- Trang 76 VIII. Máy sàng đảo --------------------------------------------------------------- Trang 83 IX. Máy sàng trống ------------------------------------------------------------- Trang 91 X. Máy tách màu --------------------------------------------------------------- Trang 101 Phần V: Các chỉ tiêu ------------------------------------------------------------------- Trang 109 I. Chỉ tiêu chất lượng ---------------------------------------------------------- Trang 109 II. Tỉ lệ thu hồi thành phụ phẩm từ luau ------------------------------------- Trang 113 III. Đònh mức tiêu hao vật tư chủ yếu ----------------------------------------- Trang 114 Báo cáo thực tập QT&TB GVHD: Nguyễn Thò Như Ngọc - 4 - Phần I TỔNG QUAN VỀ XÍ NGHIỆP LƯƠNG THỰC SÀI GÒN – SATAKE. I. GIỚI THIỆU CHUNG • Xí nghiệp lương thực Sài Gòn – Satake là một doanh nghiệp nhà nước , trực thuộc tổng công ty lương thực miền Nam. • Nhà máy sản xuất và kinh doanh gạo với quy mô xay xát lúa lớn nhất, có công nghệ hoàn thiện nhất Việt Nam, phục vụ nhu cầu xuất khẩu và tiêu thụ nội đòa. • Thò trường tiêu thụ: Việt Nam, Malaysia, Iran, Irag, Indonesia, Srilanka, Philippin… II. LỊCH SƯÛ THÀNH LẬP VÀ PHÁT TRIỂN 2.1. Lòch sử hình thành: • Xí nghiệp lương thực Sài Gòn – Satake được khởi công xây dựng vào ngày 22 tháng 7 năm 1988, dưới sự quản lý của công ty lương thực và sự giám sát lắp đặt của công ty Satake cung cấp thiết bò theo hình thức chuyển giao công nghệ trọn gói. • Khánh thành vào ngày 26 tháng 7 năm 1989 với tên: “Nhà máy xay lúa Sài Gòn – Satake”. • Giám đốc đầu tiên là cô Nguyễn Thò Thi. • Ban đầu có 300 cán bộ công nhân viên, gồm ban giám đôùc và 7 phòng ban. 2.2. Tình hình hoạt động và phát triển:  Từ năm 1989 – 1993: - Hoạt động với công suất tối đa: 600 tấn lúa /1 ngày đêm. - Nguyên liệu chủ yếu là lúa. - Sản phẩm: gạo xuất khẩu, gạo cung cấp trong nước.  Từ năm 1993 đến nay: - Nguyên liệu chủ yếu là lúa và gạo. - Nhà máy thuộc tổng công ty lương thực miền Nam. - Hiện nay nhà máy có 42 cán bộ công nhân viên.  Chức năng chủ yếu của nhà máy hiện nay là kinh doanh, chế biến xay xát lúa gạo xuất khẩu và tiêu thụ nội đòa. III. ĐỊA ĐIỂM XÂY DỰNG  Trụ sở chính: Nhà máy xay xát lúa Sài Gòn – Satake, số 9 Đường Nguyễn Hữu Trí, xã Tân Túc, Huyện Bình Chánh, Tp.HCM. Báo cáo thực tập QT&TB GVHD: Nguyễn Thò Như Ngọc - 5 -  Vò trí đòa lí: + Phía đông: giáp nhà dân + Phía tây: giáp nhánh sông thông ra chợ đệm. + Phía nam: giáp đường Nguyễn Hữu Trí. + Phía bắc: giáp sông chợ đệm. IV. SƠ ĐỒ TỔ CHỨC VÀ BỐ TRÍ NHÂN SỰ 4.1. Sơ đồ tổ chức: Hình 1: Sơ đồ bố trí nhân sự của nhà máy 4.2. Bố trí nhân sự: 4.2.1. Ban giám đốc: - Một giám đốc phụ trách chung trực tiếp quản lý về mặt kinh tế của xí nghiệp. - Một phó giám đốc kỹ thuật. - Một phó giám đốc hành chính. Báo cáo thực tập QT&TB GVHD: Nguyễn Thò Như Ngọc - 6 - 4.2.2. Các phòng ban:  Phòng tổng hợp: • Cơ cấu: - Bộ phận tổ chức hành chính: 2 người. - Tổ bảo vệ: 6 người. - Tổ lái xe: 2 người. - Kế hoạch kinh doanh: 2 người. - Điểm bán: 4 người • Chức năng: - Chòu trách nhiệm quản lý toàn bộ nhân sự trong xí nghiệp, chòu thực hiện chính sách thi đua, khen thưởng, tổ chức các hoạt động đoàn thể. - Tham mưu cho ban giám đốc xây dựng và thực hiện kế hoạch sản xuất kinh doanh.  Phòng tài chính – kế toán: • Cơ cấu: 3 người. • Chức năng: Tổ chức hạch toán về tài chính, sử dụng vốn và tài sản, quản lý tài chính toàn xí nghiệp.  Kho thu mua và phòng kiểm phẩm ( KCS): • Cơ cấu: 9 người • Chức năng: - Quản lý nguyên liệu, sản phẩm xuất, nhập, tồn kho. - Lưu trữ và bảo quản nguyên liệu, sản phẩm trong kho, đảm bảo về số lượng và chất lượng. - Thực hiện kiểm tra nguyên liệu nhập kho và thành phẩm bằng các chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật. - Chòu trách nhiệm trước ban giám đốc về chất lượng sản xuất.  Xưởng sản xuất: • Cơ cấu: 6 người - Ca máy 1. - Ca máy 2. - Tổ tiếp nhận. - Tổ cơ điện. - Tổ đóng gói  Tổ kỹ thuật: • Cơ cấu: 6 người V. SƠ ĐỒ BỐ TRÍ MẶT BẰNG ( Hình 2 ) Báo cáo thực tập QT&TB GVHD: Nguyễn Thò Như Ngọc - 7 - VI. AN TOÀN LAO ĐỘNG Tuân thủ các quy đònh sau: - Phải nắm vững các quy đònh công nghệ trước khi vận hành máy. - Thận trọng khi thao tác gần các bộ phận đang chuyển động, các bộ phận ở vò trí cao. - Chấp hành nghiêm chỉnh an toàn lao động và an toàn kỹ thuật lao động. - Trước khi vận hành máy phải kiểm tra xem máy có hư hỏng hay không. Nếu có hiện tượng phá hoại phải báo cáo với giám đốc và bộ phận bảo vệ để xử lý. Không có bất cứ ai vào gần máy để xem hoặc sờ mó khi máy đang hoạt động nếu không có sự cho phép của ban quản lý. - Mỗi máy phải có hồ sơ, lý lòch máy, bản quy trình, quy phạm gắn vào máy. - Khi bàn giao ca, tổ trưởng phải ghi chép đầy đủ các chi tiết quy đònh trong sổ ban giao, nhật ký sản xuất, tình trạng máy móc, thiết bò, để ca sau làm việc có hướng xử lý. - Đảm bảo đúng quy đònh nhập liệu để máy không quá tải. - Chú ý tiếng máy và còi báo động để đề phòng rủi ro xảy ra. - Tổ sửa chữa cơ điện cần được huấn luyện và tuân thủ chặt chẽ an toàn vận hành mọi cơ cấu thiết bò, máy móc để tránh xảy ra sự cố. - Bảo dưỡng máy đònh kỳ. VII. XƯÛ LÝ PHẾ THẢI VÀ VỆ SINH CÔNG NGHIỆP 7.1. Xử lý phế thải: • Nước thải: Chủ yếu là nước sinh hoạt, nước vệ sinh máy nên ô nhiễm không đáng kể, do đó có thể thải trực tiếp qua hệ thống cống rãnh. • Khí thải: Hiện nay nhà máy chỉ tiến hành sấy gió nên không có khí độc, do đó có thể thải lên trời bằng hệ thống hút hơi. • Bụi công nghiệp: Chủ yếu là bụi cám, được xử lý bằng cách cho qua các buồng lắng nên bụi ra ngoài không đáng kể. 7.2. Vệ sinh công nghiệp: • Thực hiện khá tốt chế độ vệ sinh công nghiệp trong quy trình sản xuất. • Vệ sinh mỗi đợt sản xuất. • Vệ sinh mỗi ngày. VIII. CÔNG TÁC PHÒNG CHÁY CHỮA CHÁY Nhà máy có những điều kiện hết sức thuận lợi cho công tác phòng cháy, chữa cháy: 8.1. Vò trí và điểm đặt của nhà máy: • Vò trí tiếp giáp với sông chợ Đệm thuận lợi cho việc chữa cháy. • Đòa điểm xa nhà dân nên không có khả năng cháy xa. • Gần đội phòng cháy chữa cháy. Báo cáo thực tập QT&TB GVHD: Nguyễn Thò Như Ngọc - 8 - • Bên trong nhà máy có lối đi rộng nên xe chữa cháy có thể tiếp cận dễ dàng. 8.2. Nguồn nước chữa cháy dồi dào: • Nguồn nước bên ngoài: Hai mặt nhà máy tiếp giáp sông, khi thủy triều xuống xe chữa cháy vẫn lấy được nước. Có nhiều ao hồ xung quanh, nơi gần nhất cách nhà máy 500m. • Nguồn nước bên trong nhà máy: Hệ thống nước máy rông khắp nhà máy. 8.3. Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến cháy nổ: • Do sự cố về điện. • Vi phạm nội quy an toàn chống cháy nổ. • Có kho dầu (dầu đốt lò sấy). 8.4. Đặc điểm công tác phòng cháy chữa cháy của nhà máy: • Lực lượng phòng cháy chữa cháy tại chỗ. • Một đội gồm 36 người làm việc theo ca,mỗi ca gồm 12 người do công an quận 6 huấn luyện. • Phương tiện: 1 máy bơm, 9 cuộn dây, bình bột 100kg, 37 bình CO2. 8.5. Công tác kiểm tra an toàn phòng cháy chữa cháy(PCCC): • Đề ra nội quy, quy đònh an toàn về PCCC cho từng khu vực. • Thưcï hiện các kiến nghò của đội PCCC thành phố và quận. • Đề ra biện pháp PCCC cho từng khu vực sản xuất, bảo quản, vận chuyển vật tư hàng hóa. Báo cáo thực tập QT&TB GVHD: Nguyễn Thò Như Ngọc - 9 - Phần II DÂY CHUYỀN CÔNG NGHỆ I. NGUYÊN LIỆU PHỤC VỤ CHO SẢN XUẤT KINH DOANH - Xí nghiệp lương thực Sài Gòn – Satake sản xuất mặt hàng gạo trắng để phục vụ cho thò trường nội đòa là chủ yếu và xuất khẩu chỉ chiếm phần nhỏ. Nguồn nguyên liệu được lấy chủ yếu ở các tỉnh miền Tây: Long An, An Giang, Cần Thơ… - Nhà máy được thiết kế chủ yếu dùng cho nguyên liệu là lúa. - Tuy nhiên nguyên liệu chính của xí nghiệp là lúa và gạo lứt. 1.1. Điều kiện vận chuyển nguyên liệu: - Vò trí xí nghiệp rất thuận lợi cho việc vận chuyển nguyên liệu theo đường sông và đường bộ. - Đường sông là chính, phương tiện vận chuyển là xà lang, ghe, tàu… - Đường bộ vận chuyển chủ yếu bằng xe tải. 1.2. Cấu tạo và thành phần hóa học của lúa gạo: 1.2.1. Cấu tạo của hạt lúa: Cấu tạo của hạt lúa gồm những thành phần sau: Hình 3: Cấu tạo hạt Báo cáo thực tập QT&TB GVHD: Nguyễn Thò Như Ngọc - 10 - a) Vỏ trấu: - Là lớp bao ngoài cùng của hạt lúa. - Gồm các tế bào rỗng có thành hóa gỗ có thành phần là cellulose. - Các tế bào vỏ trấu được kết với nhau nhờ khoáng và lignin. - Vỏ trấu thường có gân nổi rõ, xù xì và ráp. - Màu sắc của vỏ trấu khá đa dạng: Vàng, vàng nâu, vàng rơm… - Độ dày vỏ trấu tùy thuộc vào giống hạt, vào độ mẩy: Trong khoảng 0.12 – 0.15mm, chiếm khoảng 18 – 19.6% so với toàn hạt. b) Vỏ quả và vỏ hạt: - Vỏ quả: Liên kết không bền với vỏ hạt. - Thành phần vỏ quả thường chứa cellulose, pentosan, pectin và khoáng. - Trong cùng một hạt, chiều dày lớp tế bào vỏ quả không giống nhau, ở gần phôi, lớp vỏ quả là mỏng nhất. - Vỏ quả liên kết chặt chẽ với lớp aleurone. - So với vỏ quả thì vỏ hạt chứa ít cellulose hơn nhưng nhiều protid và glucid hơn. c) Lớp aleurone: - Bao bọc nội nhũ và phôi. - Chiếm khoảng 6 – 12% khối lượng hạt. - Trong tế bào, lớp aleurone có chứa nhiều protid, tinh bột, cellulose, pentosan, các giọt lipid và phần lớn các vitamin và khoáng của hạt.  Vì thế trong quá trình chế biến hạt, không nên xay xát quá kỹ để giữ lại các vitamin và khoáng chất. Tuy nhiên do có nhiều chất dinh dưỡng, nhất là protein nên gạo còn nhiều lớp aleurone khó bảo quản, dễ bò côn trùng và vi sinh vật phát triển phá hoại. - Do đó đối với gạo xuất khẩu hoặc cần bảo quản lâu, người ta phải xát trắng, loại bỏ hêt lớp aleurone, mặc dù bò mất một số chất dinh dưỡng. - Khi xay xát hạt, lớp aleurone bò vụn ra thành cám. d) Nội nhũ: - Nội nhũ là phần dự trữ chất dinh dưỡng của hạt. - Các tế bào nội nhũ khá lớn, thành mỏng và có hình dạng khác nhau. - Thành phần hóa học của nội nhũ: Tinh bột và protid, ngoài ra còn chứa một lượng nhỏ lipid, muối khoáng, cellulose và một số sản phẩm phân giải của tinh bột như dextrin, đường… - Lượng vitamin và muối khoáng trong nội nhũ không nhiều, ta có thể làm tăng hàm lượng các chất này trong nội nhũ nhờ quá trình gia công nước nhiệt. . kiến thức thực tế.Được sự sắp xếp của bộ môn Máy Thiết Bò,chúng em được đến thực tập tại xí nhiệp lương thực Sài Gòn SATAKE. Một tháng thực tập tại đây đã. thực tập QT&TB GVHD: Nguyễn Thò Như Ngọc - 4 - Phần I TỔNG QUAN VỀ XÍ NGHIỆP LƯƠNG THỰC SÀI GÒN – SATAKE. I. GIỚI THIỆU CHUNG • Xí nghiệp