Tiểu luận cao học quản lý xã hội bạo lực học đường vấn nạn của giáo dục việt nam hiện nay

LỜI NÓI ĐẦU
Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: “vì lợi ích mười năm trồng
cây, vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người”. Nước Nam ta sớm đã nhìn ra
“lợi ích” này. Người xưa dạy “tôn sư trọng đạo”, trọng việc chiêu mộ hiền tài.
Ngày nay, giáo dục càng nhận được sự quan tâm hơn nữa. Đặc biệt, cùng với
sự phát triển toàn diện về kinh tế, chính trị, xã hội, “phấn đấu đến năm 2020
Việt Nam cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại”, tăng
trưởng kinh tế mang lại lợi ích rõ rệt cho nền giáo dục nước nhà. Trong giai
đoạn 2001 - 2010, thành tựu của giáo dục việt Nam đã đóng góp quan trọng
trong việc nâng cao dân trí, bồi dưỡng nhân tài, phát triển kinh tế - xã hội, giữ
vững an ninh chính trị, tạo điều kiện cho đất nước tham gia vào quá trình hội
nhập quốc tế.
Cùng với những thành tựu đáng kể trên, giáo dục Việt Nam còn tồn tại
một số mặt bất cập và yếu kém, như : chưa giải quyết tốt mối quan hệ giữa
phát triển số lượng với yêu cầu nâng cao chất lượng; vấn đề quá tải kiến thức
đối với học sinh tiểu học; có biểu hiện lệch lạc về hành vi, lối sống của một
bộ phận học sinh, sinh viên, thậm chí cả giáo viên... Trong đó, suy thoái đạo
đức học đường mà biểu hiện là hiện tượng bạo lực học đường đang xảy ra
ngày càng nhiều, với những diễn biến hết sức phức tạp và hành động liều lĩnh
đến mức báo động. Bạo lực học đường đã trở thành mối lo lớn của ngành giáo
dục, của các bậc phụ huynh, các bạn học sinh, sinh viên và toàn xã hội. Nó
gây nên tâm lý hoang mang cho cả người tiếp thu lẫn người truyền thụ tri
thức, là một rào cản lớn cho sự nghiệp trồng người của nước ta.

1


1. Lý do chọn đề tài
Những năm gần đây, bạo lực học đường diễn ra ngày càng nhiều, dưới
nhiều hình thức táo tợn, biểu hiện tiêu cực tới mức báo động, gây nên làn
sóng hoang mang, bức xúc trong dư luận. Không chỉ sử dụng vũ lực đơn

thuần, bạo lực học đường còn được biết đến bởi những vật dụng gây hậu quả
nghiêm trọng, bạo lực hội đồng, quay clip đưa lên mạng xã hội làm nhục bạn.
Đáng báo động là bạo lực học đường không phân biệt thành thị hay nông
thôn, không phân biệt nam nữ, bậc học, và bạo lực xảy ra ngay cả trong mối
quan hệ thầy trò.
Việt Nam đang là một trong những quốc gia hiện nay có tình trạng bạo
lực học đường phức tạp nhất. Vậy thực trạng học đường ở Việt Nam hiện nay
đang diễn biến như thế nào? Nguyên nhân nào dẫn đến thực trạng bạo lực học
đường? Gia đình, nhà trường và xã hội cần phải làm gì để hạn chế tới mức tối
đa hiện tượng đó? Giải pháp từ các bên liên quan?
Chính bởi những lí do trên, tôi chọn đề tài “Bạo lực học đường - Vấn nạn
của giáo dục Việt Nam hiện nay” hi vọng nghiên cứu này mang lại cái nhìn
toàn diện về bạo lực học đường và có ý nghĩa thực tế đối với xã hội.
Do hạn chế về thời gian, phạm vi kiến thức cũng như trình độ của người
nghiên cứu nên bài tiểu luận khó tránh khỏi thiếu sót, rất mong nhận được sự
góp ý của quý đọc giả để đề tài nghiên cứu được hoàn thiện hơn. Qua đây, tôi
cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành tới TS. Nguyễn Ánh Hồng và TS. Lê Thị
Anh đã đồng hướng dẫn tôi thực hiện nghiên cứu này.
2. Đối tượng nghiên cứu
Thực trạng bạo lực học đường hiện nay qua nghiên cứu học sinh, sinh
viên, giáo viên và những khách thể có liên quan.
3. Phạm vi nghiên cứu
- Không gian: tổng hợp không gian học đường ở nước ta hiện nay.
- Thời gian: những năm đầu thế kỉ XXI đến nay.

2


4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp luận: dựa trên nguyên tắc lí luận và phương pháp luận

của chủ nghĩa duy vật lịch sử và duy vật biện chứng.
- Phương pháp nghiên cứu cụ thể: phương pháp thu thập thông tin, tổng
hợp, phân tích, so sánh, chứng minh, số liệu...

3


CHƯƠNG I. Những vấn đề chung
1. Các khái niệm
1.1. Khái niệm: văn hóa
Văn hóa là khái niệm mang nội hàm rộng với rất nhiều cách hiểu khác
nhau, liên quan đến mọi mặt đời sống vật chất và tinh thần của con người.
Trên thế giới có rất nhiều các định nghĩa về văn hóa, nhưng nhìn chung đều
gặp nhau ở những điểm cốt lõi. Một cách tường minh và đầy đủ, văn hóa
được hiểu là toàn bộ những giá trị vật chất và tinh thần do còn người sáng tạo
ra trong quá trình lao động sản suất, đặc trưng cho từng vùng, miền, dân tộc
và có tính kế thừa từ đời này qua đời khác.
1.2. Khái niệm :cộng đồng, văn hóa cộng đồng
Cộng đồng là một thực thể xã hội có cơ cấu tổ chức, là một nhóm người
cùng chia sẻ và chịu sự ràng buộc bởi các đặc điểm và lợi ích chung được
thiết lập thông qua tương tác và trao đổi giữa các thành viên (theo GS.TS Tô
Duy Hợp).
Theo đó, văn hóa cộng đồng được hiểu là những giá trị vật chất và tinh
thần do cộng đồng sáng tạo ra trong quá trình vận động và phát triển, mang
đặc trưng của cộng đồng đó, được gìn giữ và phát huy.
1.3. Khái niệm: học đường, văn hóa học đường
Học đường theo nghĩa Hán - Nôm là cái nhà để học. Nhưng hiểu như
vậy thì học đường chỉ là trường học. Ngày nay, học đường được nhìn dưới
góc độ đa chiều và hiểu một cách toàn diện hơn, là hệ thống các thiết chế tổ
chức phục vụ quá trình dạy và học.

Văn hoá học đường là một thuật ngữ khoa học. Hiện nay, các nhà nghiên
cứu, tùy theo góc độ, mục đích nghiên cứu cụ thể đã đưa ra khá nhiều khái
niệm về văn hóa học đường. Theo Giáo sư, Viện sĩ Phạm Minh Hạc: Văn hóa
học đường là hệ thống các chuẩn mực, giá trị giúp các cán bộ quản lý nhà
trường, các thầy cô, các vị phụ huynh và các em học sinh, sinh viên có cách
thức suy nghĩ, tình cảm, hành động tốt đẹp.
4


1.4. Bạo lực học đường
1.4.1. Khái niệm: bạo lực, bạo lực học đường
Bạo lực là hành vi sử dụng sức mạnh nhằm mục đích gây thương vong,
tổn hại một ai đó về thể chất hay tinh thần.
Bạo lực học đường là một dạng thức của bạo lực trong xã hội. Nó là
những hành vi thô bạo, ngang ngược, bất chấp công lý, đạo lý, xúc phạm, trấn
áp người khác (có thể dùng lời nói, hành động có hoặc không có vũ khí…)
gây nên những tổn thương tinh thần và thể xác ở phạm vi các mối quan hệ
trong trường học ( giữa giáo viên -học sinh, học sinh - học sinh...).
1.4.2. Các hành vi bạo lực học đường
Trong môi trường giáo dục, bạo lực học đường thể hiện ở các loại hành
vi sau:
- Hành hạ, ngược đãi, đánh đập hoặc có hành vi xâm hại đến sức khỏe,
tính mạng, thể chất người khác.
- Hành vi, lời nói lăng mạ, xỉ nhục, xúc phạm danh dự, nhân phẩm làm
tổn thương về mặt tinh thần người khác.
- Xâm hại, cưỡng bức tình dục.
- Chiếm đoạt, hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản của người khác.
- Cưỡng ép người khác đóng góp tài chính quá khả năng của họ, kiểm
soát tài chính của người khác.

5


1.4.3. Các hình thức bạo lực học đường
Theo chiến dịch “Trường học thân thiện”, chống bạo lực đối với trẻ em
do tổ chức phi chính phủ quốc tế Plan đã phối hợp với bộ Lao động - Thương
binh và Xã hội thực hiện, bạo lực xã hội bao gồm:
- Trừng phạt thân thể
- Xâm hại tình dục
- Bắt nạt, xâm hại bằng lời nói và tinh thần
- Bạo lực băng đảng và sử dụng vũ khí
- Bạo lực về kinh tế.
1.5. Khái niệm: vấn nạn
Thuật ngữ “vấn nạn” thường được dùng trên báo chí, các phương tiện
truyền thông hay những bài bình luận về các vấn đề xã hội. “Vấn nạn” thường
dùng để nhấn mạnh tính chất phức tạp, nghiêm trọng đối với một hiện tượng
xã hội đã trở thành vấn đề cấp bách và nan giải.
Trong nghiên cứu này sử dụng thuật ngữ “vấn nạn” với mục đích giúp
người đọc nhìn ra mức độ nguy hại của hiện tượng bạo lực học đường, không
chỉ gây bức xúc trong dư luận mà rõ ràng đã trở thành một vấn đề khó kiểm
soát được.
2. Về tình trạng bạo lực học đường trên thế giới
Theo thống kê trên thế giới, mỗi năm có 6 triệu học sinh nam và 4 triệu
học sinh nữ có liên quan trực tiếp đến bạo lực học đường. Trên thực tế, con số
này ngày càng tăng nhanh. Bạo lực học đường chưa bao giờ trở thành vấn nạn
chung của ngành giáo dục thế giới như bây giờ.
2.1. Bạo lực học đường tại Hoa Kỳ
Nền giáo dục Hoa Kì được đánh giá là tiên tiến nhất toàn cầu nhưng hệ
thống giáo dục của nước này cũng đang phải đương đầu với nạn bạo lực học
đường nhiều nhất thế giới. Đặc biệt là những vụ bạo lực học đường sử dụng

vũ khí gây hậu quả vô cùng nghiêm trọng.

6


Theo thống kê năm 2003, trung bình 7% các giáo viên trở thành mục tiêu
của bạo lực học đường. Trong đó, có 5% giáo viên bị tấn công về thể chất.
Các thành viên khác trong trường cũng có nhiều nguy cơ bị tấn công, kể cả
các lái xe bus của trường.
Đặc biệt, ngay sau vụ thảm sát kinh hoàng của Cho Seung Hui - 23 tuổi
người Hàn Quốc - tại trường Đại học Công nghệ Virginia làm 32 người chết
và nhiều người khác bị thương vào 4/2013. Chỉ 2 ngày sau đó, một học sinh
16 tuổi tại trường trung học phổ thông North Mecklenburg, Huntersville, bang
North Carolina đã chĩa súng dọa hai bạn học cùng trường tại bãi đỗ xe. Và
cùng ngày hôm đó, bảy tòa nhà ở một trường Đại học Minnesota cũng phải sơ
tán khẩn cấp khi một giáo sư của trường phát hiện ra một tờ thông báo đe dọa
đánh bom một số tòa nhà của trường đại học này. Tất cả các lớp học và các
cuộc họp trong những tòa nhà này đều ngay lập tức bị hủy bỏ.
2.2. Tại Australia
Bộ Giáo dục Bang Queensland tuyên bố vào tháng 7 năm 2009 rằng mức
độ gia tăng của bạo lực tại các trường học là "hoàn toàn không thể chấp nhận"
và thừa nhận rằng đã không thực thi đầy đủ để chống lại hành vi bạo lực.
55.000 học sinh đã bị đình chỉ tại các trường của bang trong năm 2008, gần
một phần ba trong số đó bởi "hành vi không đúng đắn về thể chất".
Tại Nam Australia, 175 vụ tấn công bạo lực vào các học sinh hay giáo
viên đã được ghi nhận trong năm 2008.
2.3. Tại nước Anh
Năm 2007 một cuộc điều tra 6.000 giáo viên bởi công đoàn giáo viên
NASUWT thấy rằng hơn 16% tuyên bố đã từng bị tấn công thể chất bởi các
học sinh trong hai năm trước đó. Theo các thống kê của cảnh sát thông qua

một yêu cầu Tự do Thông tin, năm 2007 có hơn 7.000 trường hợp cảnh sát
được gọi tới để giải quyết các vụ bạo lực trường học tại Anh.
Tháng 4 năm 2009 một hiệp hội giáo viên khác, Hiệp hội Giáo viên và
Giảng viên, đưa ra các chi tiết một cuộc điều tra với hơn 1.000 thành viên của
7


mình với kết quả gần một phần tư trong số họ từng là đối tượng bạo lực thể
chất của một học sinh.
Tại Wales, một cuộc điều tra năm 2009 thấy rằng hai phần năm giáo viên
thông báo đã từng bị tấn công trong lớp học, 49% từng bị đe doạ tấn công.
2.4. Tại Ba Lan
Năm 2006, sau một vụ tự sát của một cô gái sau khi bị quấy nhiễu tình
dục tại trường. Bộ trưởng Bộ Giáo dục Ba Lan - Roman Giertych đã tung ra
một cuộc cải cách trường học "không khoan dung". Theo kế hoạch này, các
giáo viên sẽ có vị thế pháp lý như các nhân viên dân sự, khiến việc thực hiện
hành động bạo lực chống lại họ bị trừng phạt với những mức độ cao hơn. Trên
lý thuyết, hiệu trưởng có thể gửi những học sinh hung hãn tới thực hiện phục
vụ cộng đồng và cha mẹ của các học sinh đó cũng có thể bị phạt. Các giáo
viên không phản ánh các vụ bạo lực ở trường có thể phải đối mặt với một án
tù.
2.5. Tại Nhật Bản
Tại Nhật Bản, một quốc gia Châu Á khá gần với Việt Nam. Một cuộc
điều tra của Bộ Giáo dục cho thấy các học sinh tại các trường công có liên
quan tới một số vụ bạo lực năm 2007 là 52.756 trường hợp, tăng khoảng
8.000 so với năm trước đó. Trong tới 7.000 vụ, các giáo viên là đối tượng bị
tấn công.
2.6. Bạo lực học đường tại Việt Nam
Trong thời gian gần đây, dư luận không khỏi có những bức xúc trước
những cảnh bạo lực diễn ra trong môi trường giáo dục. Số liệu được Bộ Giáo

dục và đào tạo (GD- ĐT) đưa ra năm 2010, trong một năm học, toàn quốc xảy
ra gần 1.600 vụ việc học sinh đánh nhau ở trong và ngoài trường học (khoảng
5 vụ/ngày). Cũng theo thống kê của Bộ GD-ĐT, cứ khoảng trên 5.200 học
sinh thì có một vụ đánh nhau; cứ hơn 11.000 học sinh thì có một em bị buộc
thôi học vì đánh nhau; cứ 9 trường thì có một trường có học sinh đánh nhau.
Đáng lo ngại hơn, theo thống kê của Bộ Công An mỗi tháng có hơn 1.000
8


thanh thiếu niên phạm tội. Trước kia, tội phạm giết người trong độ tuổi từ
30 đến dưới 45 chiếm số lượng cao nhất. Bây giờ giảm còn 34% so với 41%
của độ tuổi 18 đến dưới 30 (độ tuổi từ 14 đến dưới 18 chiếm đến 17%).
Các con số trên cho chúng ta thấy sự phức tạp, nguy hại của bạo lực học
đường tại nước ta hiện nay và còn số này mỗi năm đều có biến động lớn theo
hướng đi lên. Đủ thấy, bạo lực học đường đã thực sự trở thành vận nạn của
ngành giáo dục nói riêng và của toàn xã hội nói chung.

9


CHƯƠNG II. Vấn nạn bạo lực học đường ở nước ta
1. Tình trạng trẻ hóa đối tượng bạo lực học đường
Sáu năm trở lại đây, mỗi năm nước ta có trên 10.000 vụ án, với hơn
15.000 đối tượng là trẻ vị thành niên phạm tội. Đây là con số đáng báo động
về tình hình trẻ hóa tội phạm vị thành niên.
Theo Ban chỉ đạo Đề án “Đấu tranh phòng, chống tội phạm xâm hại trẻ
em và tội phạm trong lứa tuổi chưa thành niên”, từ năm 2007 đến hết 2013,
toàn quốc phát hiện gần 63.600 vụ, gồm hơn 94.300 em vi phạm pháp luật
hình sự. Số vụ phạm pháp tăng gần 4.300 vụ. So với tổng số vụ phạm pháp
hình sự trong toàn quốc thì số vụ án do người chưa thành niên gây ra chiếm

gần 20%. Tệ nạn xã hội trong giới học đường theo chiều mũi tên đi lên. Năm
2004 có 600 học sinh, sinh viên nghiện ma túy, năm 2007 tăng gấp đôi (1.234
người).
Tuổi vị thành niên là lứa tuổi nhạy cảm, các em đang đón nhận những
thay đổi về tâm sinh lý và cả thể chất. Trong độ tuổi này, nếu không có sự
hướng lái từ gia đình và không được trang bị những kĩ năng đúng đắn, các em
rất dễ có những suy nghĩ, hành vi lệch lạc, đi ngược lại đạo đức, trái thuần
phong mĩ tục. Rất nhiều câu chuyện về học sinh cưỡng dâm, quấy rối tình
dục, thậm chí gây hậu quả tảo hôn có chung nguyên nhân là sự tò mò về giới
tính, ảnh hưởng bởi phim ảnh người lớn hay do chính nhu cầu của sự thay đổi
tâm sinh lý.
Tháng 12/2013, Trần Phước Toàn (SN 1991, ngụ ấp Mỹ Thị A, xã Mỹ
Trung, huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang) bị khởi tố vì hiếp dâm nữ sinh lớp 10
suốt bốn ngày đêm. Nạn nhân là em Phạm Thị Mỹ Trâm (SN 1997, học sinh
lớp 10, ngụ xã Đông Hòa Hiệp, huyện Cái Bè, Tiền Giang).
Theo báo An ninh Thủ đô, ngày 31/3/2014, 2 nam thanh niên đã dụ dỗ
nạn nhân tuổi vị thành niên ra khu vực vắng vẻ để thực hiện hành vi đồi bại.
Nhận được tin trình báo, lực lượng CSHS, CAH Gia Lâm, Hà Nội phối hợp
với CAX Đa Tốn đã nhanh chóng bắt giữ những đối tượng gây án.
10


Chiều ngày 18/11, ông Lê Kim Sơn, Trưởng Công an xã Vân Sơn, huyện
Triệu Sơn, tỉnh Thanh Hóa, xác nhận bạn Lê Thị Mỹ (sinh năm 1997, ngụ
thôn 7), hiện là học sinh lớp 12 Trường THPT Triệu Sơn 6, bị Trần Văn Sơn
(sinh năm 1990, ngụ xã Nông Trường, huyện Triệu Sơn) ép buộc đến nhà nghỉ
hiếp dâm rồi chụp hình, quay video để khống chế.
Thật dễ dàng tìm được những bài báo như thế trên các phương tiện
truyền thông đại chúng. Không chỉ vậy, tuổi vị thành niên với tâm lý không
ổn định dễ bị lôi kéo vào những tệ nạn ma túy, trộm cắp, cướp giật... Tình

trạng chấn lột bạn học ngay trong nhà vệ sinh trường, hành lang, thậm chí
ngay cổng trường diễn ra thường xuyên và lộ liễu. Các “đại ca” tự cho mình
cái quyền được bạn bè “cống nạp” từ đồ ăn sáng, tiền chơi game và cả trang
sức có giá trị...
Đáng lẽ tuổi vị thành niên “ngổ ngáo nhất” là bậc học THPT - độ tuổi từ
15 đến 18 tuổi, nhưng thời gian gần đây có xu hướng trẻ hóa. Độ tuổi phạm
tội từ 12 đến 14 tuổi tăng một cách đột biến. Ở bậc THCS có không ít vụ
“tranh hùng tranh bá”, học sinh có quan hệ tình dục, tảo hôn, đặc biệt còn nỏi
nổi lên những vụ việc học sinh dùng dao truy đuổi giáo viên, thư nặc danh đe
dọa...
Thống kê của Tổng cục Cảnh sát Thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp
(Bộ Công an), từ năm 2002 đến tháng 6/2013, 4 trường giáo dưỡng gồm
Trường giáo dưỡng số 2 - Ninh Bình; số 3 - Đà Nẵng; số 4 - Đồng Nai và số 5
- Long An đã tiếp nhận gần 22.000 người chưa thành niên vi phạm pháp luật.
Trong đó tỉ lệ nam chiếm 97,93%; nữ chiếm 2,07%. Cũng không có gì là lạ
khi có tới 40,7% các em đã từng bị nhà trường thi hành kỷ luật cảnh cáo hoặc
đuổi học, hơn 85% số em nghiện thuốc lá, thuốc lào, gần 60% thích xem phim
đồi trụy, phim đen, 33% em thích uống rượu, bia.
Một số liệu khác cho thấy, 70% đối tượng người chưa thành niên phạm
tội sống tại thành phố, thị xã, thị trấn; 24% sống ở nông thôn. Có tới 34,4%
các em sống trong hoàn cảnh thiếu hẳn sự chăm sóc của bố mẹ đẻ. 80% trong
11


số 7.861 vụ phạm tội ở lứa tuổi chưa thành niên rơi vào hoàn cảnh gia đình
khó khăn. Bố mẹ là đối tượng hình sự, rượu chè, cờ bạc, gia đình thường xảy
ra bạo lực… thiếu sự quan tâm đến trẻ em, sự giáo dục chưa phù hợp, để các
em lang thang kiếm sống hoặc nuông chiều quá mức.
Trong thời gian gần đây, liên tiếp xảy ra những vụ án chấn động dư luận
xã hội mà hung thủ là những người chưa thành niên. Thậm chí, không ít trong

số đó phạm một lúc 2-3 hành vi đặc biệt nguy hiểm như cướp của, giết
người… Do tại thời điểm phạm tội, các em chưa đủ 18 tuổi nên không phải
chịu khung hình phạt cao nhất dành cho tội danh đã phạm, tuy nhiên, cái giá
phải trả cho những nông nỗi cũng không hề nhỏ. Sau đây là một ví dụ: nữ
sinh 13 tuổi chặn đường đâm nam sinh phải vào nhập viện.
Vào khoảng 2h ngày 4/11, tại thị trấn Nhà Bàng, huyện Tịnh Biên, tỉnh
An Giang một nhóm học sinh gồm Trần Tuấn Phát (SN 2000), Nguyễn Thị
Kim Tuyền (SN 1996), Nguyễn Thị Kiều Oanh (SN 2001) và Nguyễn Văn
Sang (SN 2001, trú tại thị trấn Nhà Bàng) rủ nhau chặn đường đánh Cao Tấn
Phát (SN 2000) và Kha (cùng trú tại địa phương). Hậu quả, một nam sinh bị
một nữ sinh đâm trọng thương phải nhập viện cấp cứu. Nạn nhân được xác
định là em Cao Tấn Phát (SN 2000, trú tại thị trấn Nhà Bàng, huyện Tịnh
Biên, tỉnh An Giang.
2. Xu hướng gia tăng bạo lực trong giới nữ
Một khảo sát do khoa Xã hội học, trường Đại học Khoa học xã hội và
nhân văn (ĐHQG HN) thực hiện vào năm 2008 tại hai trường THPT tại quận
Đống Đa (Hà Nội) về tình trạng bạo lực nữ sinh đã cho thấy nhiều kết quả
đáng lo ngại. Có 96,7% số nữ sinh trong mẫu được hỏi cho rằng, ở trường các
em có xảy ra hiện tượng nữ sinh đánh nhau. Mức độ bạo lực nữ sinh là 44,7%
rất thường xuyên, 38% thường xuyên và 17,3% không thường xuyên.
Kết quả khảo sát cũng cho thấy con số đáng lo ngại khi có tới 64% các
em nữ được hỏi thừa nhận đã từng đánh nhau với các bạn khác. Đáng chú ý,

12


hầu hết các em đánh nhau lần đầu tiên đều diễn ra trong khuôn viên trường
học, và những lần đánh nhau tiếp theo thường diễn ra ngoài trường học.
Việc nữ sinh đánh nhau đã trở nên quen thuộc với nhiều học sinh. Chính
vì vậy, khi được hỏi về “quan niệm về việc học sinh nữ đánh nhau”, có đến

45,3% cho đó là “bình thường”, 37,3% trả lời có thể “chấp nhận được” và chỉ
24% học sinh không chấp nhận tình trạng này.
Trong số các nữ sinh từng có hành vi bạo lực người khác, hầu hết đều
nhận biết được bạo lực có thể gây nên tổn thương về thể chất cũng như tinh
thần, làm mất đi cái nhìn thiện cảm của mọi người đối với nữ giới. Tuy vậy,
vẫn còn ¼ cho rằng, bạo lực không gây nên hậu quả gì.
Khảo sát cho thấy từ những câu chuyện rất vụ vặt, thậm chí không cần
nguyên do trở thành cái cớ châm ngòi cho những vụ bạo lực giữa các nữ sinh
như: không ưa thì đánh ( 24%), bị khiêu khích nên đánh (16%), đánh vì lí do
tình cảm (13,3%). Trên thực tế, còn có những lý do rất không liên quan như
người khác nhờ đánh (20%), chẳng có lý do gì cũng đánh (12%). Ngoài ra,
một yếu tố thúc đẩy hành vi bạo lực nữ sinh là sự cổ vũ, kích bác của bạn bè,
trong đó có cả các bạn nam sinh.

13


Khi đánh nhau, chúng ta thường thấy những vụ đánh tập thể, đánh hội
đồng. Có thể hiểu rằng, mâu thuẫn chỉ là chuyện của một cá nhân, nhưng khi
nó trở thành xung đột thì có tính lây lan. Những nữ sinh cùng tham gia có thể
là bạn thân, chị em kết nghĩa của nhân vật chính, với mục đích “đánh hôi”,
đánh để thịnh uy hay “thể hiện tình đoàn kết”.
Về phương tiện sử dụng khi đánh nhau, có 1/3 không sử dụng vật ngoài
thân mà thường thấy túm tóc, tát, lột quần áo, đấm đá, lăng mạ...Cách hành
hung này gây ra hậu quả nhẹ hơn về thể chất nhưng tổn thương tinh thần đối
với nạn nhân là vô cùng to lớn. Còn lại 2/3 số nữ sinh sử dụng vũ khí khi
hành hung bạn. Vật hành hung có thể là dép guốc (28%), gậy gộc (8%), gạch
đá (4%), thậm chí là dao lam, ống tuýp nước (0.7%). Những phương tiện này
tùy mức độ mà có thể gây thương tích, gây tàn phế hoặc có thể nguy hại đến
cả tính mạng của nạn nhân. Một phương tiện không thể thiếu trong giới trẻ

ngày nay, trở thành vũ khí sắc bén nhất trong các vũ khí, đó chính là chiếc
điện thoại di dộng. Với các chiếc điện thoại di động thông minh có thể ghi lại
hình ảnh các nạn nhân trong tình trạng bị xé quần áo, tâm trí bất ổn...gây nên
nhiều cái kết không thể bi đát hơn.

14


Nếu vào trang Google và gõ vào ô tìm kiếm cụm từ “nữ sinh đánh nhau”,
trong thời gian 0,28 giây bạn sẽ có 1.130.000 kết quả được tìm thấy. Còn nếu
đánh cụm từ “video nữ sinh đánh nhau” giới hạn ở Việt Nam thì sau 0,3 giây
sẽ có 97.000 kết quả. Chọn ngẫu nhiên 50 kết quả thì xác suất trùng lặp
khoảng 65%, như vậy có khoảng 18.000 vụ bạo lực học đường thực sự đã xảy
ra. Trong đó, có một số điểm rất đáng chú ý. Một là, số lượng các từ ngữ tục
tĩu được sử dụng cực kì nhiều, có ở hầu hết các câu thoại, và ngữ điệu sử
dụng rất “chuẩn”, rất có sức nặng. Điều này cho thấy các nữ sinh hoàn toàn
quen với việc chửi tục chứ không hề ngại ngùng, và hầu hết đều cố tỏ ra tính
chất “đại ca” của mình. Hai là, xem clip chúng ta dễ dàng nhận ra không gian
bạo lực không chừa một nơi nào, đó có thể là nhà vệ sinh, hành lang, thậm chí
ngay trong sân trường và cổng trường. Ba là, xếp theo thứ tự thời gian, càng
gần về thời gian hiện tại số clip tìm thấy càng nhiều lên thể hiện các vụ bạo
lực nữ sinh đang có xu hướng tăng. Song song với đó là mức độ nguy hiểm
của các “chiêu trò” mà nữ sinh dùng để hành hung, làm nhục bạn. có thể thấy,
từ việc bạo hành để giải tỏa bức xúc cá nhân đã mang một tính chất cấp độ
cao hơn - làm nhục, có thể gây ra cả án mạng. Thứ tư phải kể đến thái độ của
những người xung quanh khi chứng kiến nghịch cảnh. Hầu hết đều tỏ thái độ
bàng quang, một số khác còn cổ vũ, kích động, và thật buồn vì trường hợp
can ngăn là hi hữu.
Một số vụ việc nữ sinh đánh nhau gây hậu quả nghiêm trọng:
Theo bản án của TAND tỉnh Hải Dương, Đào Thị Linh (SN 1999, ở thôn

Hoàng Gia, Cẩm Giàng, Hải Dương) có mâu thuẫn với nhóm nữ sinh gồm
Nguyễn Thị Yến, Khúc Thị Huệ, Ngô Thị Thu, Phạm Thị Nhung. Yến đã rủ
thêm bạn mình đi tìm Linh để đánh nhau. Khoảng hơn 13 giờ ngày
14/10/2013, sau khi hẹn gặp Linh để đánh nhau, Yến cùng nhóm 6 nữ sinh,
trong đó có Nguyễn Thị Yến (SN 1999) và Vũ Thị Dịu (SN 1999) đến Đền
Bia, ở thôn Cẩm Văn. Sau vài lời qua tiếng lại, Hoài xông vào tát Linh, túm
búi tóc cô bé tát liên tiếp vào mặt, dùng guốc cao, ghì đầu Linh xuống, đập
15


phần gót nhọn của guốc vào lưng, vào đầu Linh... Bị đánh, Linh ngã dúi
xuống đất, chân tay co giật. Lúc này, Hoài cùng Nhung mới sợ hãi đưa Linh
đi cấp cứu. Đến 17 giờ 20 phút cùng ngày, cô nữ sinh 15 tuổi tử vong.
Một câu chuyện buồn khác, từ mâu thuẫn trong khi chơi tá lả quỳ giữa
một nhóm nữ sinh tại huyện Mỹ Đức - Hà Nội, Lê Thị Hà Trang, sinh năm
1997, đã giấu dao nhọn trong cặp sách, gặp bạn gây sự rồi rút dao đâm 2 bạn
học khiến 1 nữ sinh thiệt mạng. Ngày 29-3, Tòa án nhân dân TP Hà Nội đã
đưa ra xét xử và tuyên phạt 9 năm tù đối với bị cáo Lê Thị Hà Trang (SN
1997 ở huyện Mỹ Đức - Hà Nội) về tội Giết người.

Lê Thị Hà Trang tại phiên tòa
Sáng 18/2, vì trêu đùa, Trần Nữ Diễm Trinh đã lấy điện thoại và ví tiền
của bạn cùng lớp - Nguyễn Thị Yến Nhi để trong hộc bàn giấu vào cặp sách
của hai bạn nam. Cho rằng Trinh có ý định lấy cắp nên giữa hai nữ sinh xảy ra
16


cãi vã. Tối cùng ngày, khi gặp nhau ở khu chợ thị trấn Cam Đức, Trinh đã bị
Nhi và Huyền chặn đánh. Nhi đã dùng dao lam lao vào rạch mặt Trinh khiến
nạn nhân phải vào bệnh viện cấp cứu. Ngày 23/2, công an thị trấn Cam Đức

(Cam Lâm, Khánh Hòa) cho biết, người trực tiếp dùng dao lam rạch mặt nữ
sinh Trần Nữ Diễm Trinh (18 tuổi, học sinh lớp 12B1 trường THPT Trần Bình
Trọng) là bạn học cùng lớp Nguyễn Thị Yến Nhi. Bước đầu, Nhi khai đã kẹp
dao lam trong tay rạch vào vùng mặt, đầu của Trinh.

Khuôn mặt của Trinh với những vết rạch sâu
3. Bạo lực học đường không phân biệt vai vế
Không chỉ nạn nữ sinh bạo hành gia tăng đi ngược lại thuần phong mĩ
tục của dân tộc mà bạo lực học đường còn không phân biệt vai vế, mối quan
hệ. Đặc biệt là gần đây dư luận hết sức bất bình bởi hiện tượng bạo lực trong
mối quan hệ thầy - trò. Bạo lực không chỉ từ một phía, không chỉ do sự thiếu

17


nhận thức, bồng bột của lứa tuổi học trò mà ngay cả các bậc làm thầy - những
người được đào tạo bài bản, có học thức, có kĩ năng và kinh nghiệm sống dầy
dạn cũng không tránh khỏi.
Trước tiên phải nói đến các “cô nuôi dạy hổ”. Mầm non là bậc học nhỏ
nhất, từ khi trẻ non nớt và chưa nhận thực được hết những gì xung quanh. Có
thể nhiều người nghĩ rằng mầm non không quan trọng đối với tương lai của
trẻ, nhưng họ đã nhầm. Chính ở độ tuổi này, trẻ làm quen với sự vật, học hỏi
bằng cách bắt chước rất nhanh và hình thành những phản xạ đối với bên
ngoài, có ý nghĩa rất lớn đối với tính cách của trẻ. Đối với trẻ nhỏ, dù không
phải cha mẹ nhưng chúng ta cũng vẫn có một thái độ mà dân gian ví như
“nâng như nâng trứng, hứng như hứng hoa”. Vậy mà các cô - những người
được cha mẹ trẻ và cả xã hội coi như người mẹ hiền thứ hai của trẻ thì lại gây
nên sóng gió trong dư luận như thế nào. Trên kênh truyền hình quốc gia và
các phương tiện thông tấn báo chí không biết đã tốn biết bao giấy mực, thời
gian để lột tả vẻ dữ dằn, thô bạo, thậm chí là dã man của các bảo mẫu. Sẽ

không có lời nói nào thích hợp hơn những hình ảnh xác đáng sau:

Trên đây là hình ảnh cô giáo Lê Thị Đông Phương của Cơ sở mầm non
tư thục Phương Anh do bà Lê Thị Đông Phương quản lý đang vác một em bé
cho vào lu nước vì không ngoan.

18


19


Những hình ảnh các bé bị cô liên tiếp tát, chửi mắng, thậm chí vặn cổ khi
ăn cháo. Còn điều gì để bình luận về hành vi này?
Những kỉ niệm kinh khủng của các bé sau này dù không còn do bé còn
quá ít tuổi, nhưng những tổn hại về mặt tinh thần liệu có gì bù đắp được.
Những đứ trẻ “như búp trên cành” này sẽ lớn khôn cùng những sang chấn tâm
lý, tự kỉ, nhút nhát. Rồi tương lai các em, tương lai đất nước sẽ ra sao khi có
những con người độc ác như thế này?
Vụ việc bảo mẫu hành hạ trẻ mầm non chưa lắng xuống thì một thầy
giáo cấp tiểu học thuộc tỉnh Long An lại bị tố đã dùng thước kẻ đánh học sinh
lớp 3 đến mức phải nhập viện với lí do không làm được bài tập toán trên
bảng.
Theo Báo Lao Động, thầy Hảo dùng thước kẻ bảng dài 1 mét làm bằng
nhôm đánh 14 học sinh lớp 3/1 ngay trong phòng học. Trong đó, em Võ Thị
Duyên (8 tuổi) phải nhập viện điều trị vì chấn thương phần mềm. Cả lớp chỉ
có 2 học sinh “may mắn” vì thầy Hảo chưa kịp kêu lên bảng làm bài thì xảy ra
sự cố em Duyên nhập viện. Sau khi thầy bị tố cáo, một số phụ huynh khác
kiểm tra thân thể con cái thì phát hiện hàng loạt đứa trẻ cũng bị thầy Hảo đánh
để lại vết tích. Kết quả, lớp 3/1 có tổng số 16 em học sinh thì trong 2 ngày 24

và 25/9 có đến 14 em bị thầy Hảo đánh.
Ngoài việc sử dụng vũ lực, nhiều thầy cô bậc tiểu học còn bạo hành học
sinh theo kiểu bắt úp mặt vào tường, chửi mắng, bắt đứng phơi nắng ngoài
sân trường...Hành động này gây cho các em những tổn hại về mặt thể chất và
tâm lý, tạo nên tính cách nhút nhát, lì lợm cho các em. Thậm chí, nhiều em bị
thầy cô bạo hành còn không dám nói với bố mẹ, thậm chí còn cố dấu vì sợ lộ
ra thầy sẽ đánh tiếp.
Ngoài ra, các cấp học khác cũng có những trường hợp bạo lực giữa thầy
và trò, xảy ra ở “cả hai phía”.

20


Đầu năm nay, chúng ta đau lòng chứng kiến clip có nội dung “thầy trò
đánh nhau trên bục giảng”, báo động sự xuống cấp không về về đạo đức giáo
dục. Sự việc diễn ra vào ngày 20/1 tại Trường THPT Nguyễn Huệ (Phú
Phong, Tây Sơn, Bình Định), trong giờ hóa học lớp 11. Trong clip, thầy giáo
“tát bôm bốp” vào mặt học sinh tên Trần Anh Tuấn, là giáo viên dạy Hóa học,
thuộc diện hợp đồng một năm. Thầy Tuấn mới ra trường, năm nay 24 tuổi.
Sau khi bị thầy giáo tát liên tiếp vào mặt, nam sinh đã không chịu đựng mà
lên gối đáp trả thầy giáo. Vụ việc bị một học sinht rong lớp quay lại.
Ngoài trường hợp trên xảy ra ở Bình Định, năm 2013 báo chí ghi nhận
nhiều vụ việc nghiêm trọng như vụ đánh thầy giáo 70 tuổi của sinh viên
trường ĐH Kinh doanh và Công nghệ, khiến thầy trọng thương phải nhập
viên. Trước đó, một nam sinh lớp 10 ở TPHCM đã đánh thầy giáo chảy máu
đầu ngay trên bục giảng. Cũng vì nhắc nhở học sinh cắt tóc trọc đến lớp, một
thầy giáo trẻ ở Thanh Chương, Nghệ An đã bị chính học sinh rủ bạn đón lõng
đánh trọng thương phải nhập viện.
Hay tại Ninh Thuận, cô giáo Lý Thị Thu S. đã bị một nam sinh chặn
đường hành hung khiến cô giáo bất tỉnh với vết thương dài sau gáy, gãy

xương sống mũi. Vấn đề đang được đưa ra khi việc giáo dục đạo đức trong
nhà trường đang bị xem nhẹ.
4. Bạo lực học đường ngày càng nguy hiểm
Như đã nêu ở các phần trên, bạo lực học đường từ chửi mắng, tát, đấm
đá đã có thêm nhiều hình thức nguy hiểm hơn như sử dụng vũ khí hành hung
bạn hay dùng điện thoại quay lại để làm nhục. Tính chất của sự việc cũng
không còn dừng lại ở việc giải quyết mâu thuẫn mà còn ví những lí do vượt
khỏi cái cớ ban đầu. Bạo lực học đường đường như là cách để học sinh thể
hiện cái “tôi” - cái “tôi” lệch lạc về suy nghĩ, cái “tôi” không còn là cái “tôi”
tốt đẹp như khi nó mới du nhập vào nước ta mà thiên về cái “tôi” bất cần, cái
“tôi” du côn hơn.

21


Mặt khác, bạo lực học đường đã mang những hậu quả vô cùng nghiêm
trọng, tương đương với những vụ án hình sự - loại tội phạm nghiêm trọng.
Bởi có rất nhiều cái kết bi đát mà nạn nhân trở thành người thực vật, mất trí
nhớ hay ra đi mãi mãi. Và cái kết của những học sinh còn ngồi trên ghế nhà
trường là những ngày tháng tăm tối trong nhà lao, nơi những “anh chị” giang
hồ thực thụ có thể sẽ dạy cho những bài học đắt giá.

22


CHƯƠNG III. Nguyên nhân và giải pháp
1. Nguyên nhân của bạo lực học đường ở nước ta hiện nay
1.1. Về phía học sinh, sinh viên
Nguyên nhân đầu tiên có thể nói là do sự chuyển biến về tâm lý của bản
thân đối tượng từ 12-17 tuổi, đây là giai đoạn hình thành nhân cách ở con

người, cùng với đó là tâm lý không ổn định và cái tôi cá nhân cao vót (mà
không biết sử dụng đúng cách ) ở lứa tuổi “ăn chưa no, lo chưa tới” này khiến
các em thấy bức bối và muốn giải thoát. Trong giai đoạn này chỉ cần những
tác động kích thích xấu từ thế giới bên ngoài cũng khiến các em học theo. Do
sự phát triển thiếu toàn diện, thiếu hụt về nhân cách, thiếu khả năng ứng xử
của bản thân và sự non nớt trong kĩ năng sống, sai lệch trong quan điểm sống
dẫn đến thái độ sai trong nhận thức và hành động .Các em chưa định hình
được lí tưởng sống cho bản thân nên rất dễ sa đọa .
Về phía gia đình, do sự giáo dục chưa đúng đắn từ cha mẹ ,cha mẹ
thường nặng lời quát tháo con cái, dùng sai cách “thương cho roi cho vọt”.
Mặt khác, do tác động của nền kinh tế thị trường, phụ huynh bị cuốn vào công
việc, ít quan tâm tới con cái hoặc phụ huynh bị stress và xả stress bằng bạo
hành gia đình không phải là chuyện hiếm gặp . Kinh tế thị trường còn dẫn đến
nhiều mặt trái trong gia đình như tình cảm sứt mẻ khi thường xuyên tiếp xúc
với nhiều loại người trong khi không có thời gian dành cho vợ (chồng), tình
trạng ngoại tình...dẫn đến bố mẹ li hôn, tạo sự chán nản cho con cái, những
bạn học sinh không đủ mạnh mẽ còn có thể bỏ nhà đi bụi, sa vào tệ nạn. Thậm
chí, khi bố mẹ chu cấp cho con quá nhiều tiền tiêu xài để bù đắp cho sự thiếu
quan tâm cũng có thể là một nguyên nhân gây nhiều thói hư tật xấu. Cấp II và
cấp III là giai đoạn học sinh hình thành nhân cách, chỉ cần một tác động xấu
từ gia đình và xã hội có thể gây nên tổn thương không thể chữa lành , hình
thành những nhân cách méo mó về giá trị sống .
Về phía nhà trường, do sự giáo dục của nhà trường còn nặng về kiến
thức văn hóa , đôi khi lãng quên đi nhiệm vụ giáo dục con người “tiên học lễ ,
23


hậu học văn”. Mặt khác cuộc sống thực dụng chạy theo đồng tiền của một
phần xã hội đã đẩy ngã những giá trị quan trọng của nhà trường, đạo đức của
một bộ phận thầy cô giáo. Bây giờ thật khó mà tìm được những thầy cô mà

học sinh luôn nhắc đến với lòng kính yêu, luôn được học sinh coi là một hình
mẫu để học tập. Đồng tiền làm mờ đi vẻ đẹp của giáo dục việc thiếu tấm
gương ngay trong nhà trường đã khiến nhiều học sinh mất phương hướng
không biết phải trở thành người như thế nào.
Ngoài xã hội, một loạt các phương tiện giải trí có tính chất bạo lực như
phim ảnh, sách báo, game bạo lực, đồ chơi mang tính bạo lực ( kiếm, súng..)
đang mất kiểm soát. Bên cạnh những mặt tích cực thì nó cũng mang nhiều
ảnh hưởng xấu, đặc biệt là đối với lứa tuổi học sinh, sinh viên. Các trò chơi
trên mạng Internet có tới 77% là trò chơi là đánh nhau, giết người. Trên các
phương tiện thông tin đại chúng và truyền thông các hình ảnh bạo lực xuất
hiện quá nhiều , các bộ phim hành động kinh dị, xã hội đen đua nhau trình
chiếu trên tivi, internet, hoặc phát tán qua đĩa. Các game hành động như Halflife, stra craft, võ lâm, cao bồi không gian... với các pha chém giết, chuyện
đấu đá băng nhóm bang hội, thu hút số lượng đông các bạn trẻ,không tránh
được những ảnh hưởng xấu của các hình ảnh bạo lực tới đầu óc của các em,
khi mà gần như ngày nào cũng tiếp xúc với chúng. Tuổi trẻ có xu hướng bắt
chước và thử nghiệm việc các em làm theo những hình ảnh, hình tượng đó là
hoàn toàn dể hiểu.
1.2. Về phía những người làm “thầy”
Lí do phù hợp nhất vào thời điểm này vẫn là do sự tác động của nền kinh
tế thị trường dẫn đến một bộ phận giáo viên chạy theo lợi ích trước mắt mà
xem nhẹ đi đạo đức nghề nghiệp. Mặt khác, theo chủ trương trẻ hóa đội ngũ
cán bộ của nhà nước, đa số các thầy cô đều là giáo viên trẻ, chưa có nhiều
kinh nghiệm xử lí tình huống, chưa xử lí tốt các mâu thuẫn trong lớp học, đặc
biệt chưa hiểu sâu sắc về chủ trương lấy trò làm trung tâm, thầy cô như người
hướng dẫn. Thầy cô nếu đặt học trò như những người bạn, tôn trọng học trò sẽ
24


giảm đi cái “tôi” độc quyền, gia trưởng, sẽ không có tình trạng tự ý mắng chửi
hay dùng vũ lực dẫn đến những sự việc đáng xấu hổ.

Ngoài ra, ngoài xã hội hiện đang có hiện tượng mua bằng cấp, mua
quyền bán chức gây nên sự nghi ngờ về trình độ nhận thức cũng như đạo đức
của người làm thầy. Một người giáo viên khi được đào tạo bài bản không chỉ
nắm bắt được tâm lý sư phạm, về cách đối nhân xử thế và quan trọng hơn là
sự yêu nghề, nhiệt huyết với những lớp mầm xanh - chủ nhân tương lai của
đat nước.
2. Giải pháp đẩy lùi vấn nạn bạo lực học đường ở nước ta hiện nay
2.1. Về phía học sinh, sinh viên
Cố gắng rèn luyện, tu dưỡng đạo đức, nâng cao nhận thức bản thân. Học
sinh, sinh viên cần ý thức về hành động và những hậu quả của hành động bạo
lực học đường. Trong lớp, học sinh, sinh viên nên tổ chức các nhóm bạn đồng
hành tương tự như hình thức đôi bạn cùng tiến để nâng cao nhận thức hiểu
biết tăng cường sự trao đổi khắc phục lẫn nhau cùng nhau học tập .Với những
bạn có cá tính mạnh, biểu hiện đầu gấu, chơi hội cũng nên hòa đồng, cùng
thầy cô và nhà trường giúp đỡ các bạn, khéo léo lôi kéo các bạn vào phong
trào của lớp , tạo sân chơi thân thiện, lành mạnh, tránh sự phân biệt đối xử.
Nhiệt tình tổ chức và tham gia các hoạt động tập, tạo sự gần gũi, yêu thương
con người, tinh thần đoàn kết để tránh thói thờ ơ, vô cảm trước những hành
động bạo lực học đường.
2.2. Trong gia đình
Cha mẹ không nên phó mặc con cái cho nhà trường, cũng không nên bù
đắp cho con bằng vật chất. Cha mẹ cần dành nhiều thời gian quan tâm con.
Tuổi học trò là lứa tuổi nhạy cảm và phức tạp, ngoài việc học trên lớp, cha mẹ
cũng nên biết về tâm sinh lý của con, kịp thời giải đáp những thắc mắc và
giúp con giải quyết khó khăn, hướng lái con đi vào con đường đúng đắn.
Ai sinh con cũng đều là cha mẹ, nhưng không phải cha mẹ nào cũng biết
cách làm cha làm mẹ. Cha mẹ cũng cần trau dồi kiến thức tâm lý, giới tính
25