Tổ chức và hoạt động của một số thư viện trường trung học phổ thông thuộc huyện thanh hà hải dương

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN, ĐHQGHN

KHOA THÔNG TIN – THƢ VIỆN
----------

BÙI THỊ PHƢƠNG

TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG
CỦA MỘT SỐ THƢ VIỆN TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
THUỘC HUYỆN THANH HÀ – HẢI DƢƠNG

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
NGÀNH: THÔNG TIN – THƢ VIỆN
KHÓA: QH–2007–X

HÀ NỘI, 2011


TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN, ĐHQGHN

KHOA THÔNG TIN – THƢ VIỆN
----------

BÙI THỊ PHƢƠNG

TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG
CỦA MỘT SỐ THƢ VIỆN TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
THUỘC HUYỆN THANH HÀ – HẢI DƢƠNG

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
NGÀNH: THÔNG TIN – THƢ VIỆN

KHÓA: QH–2007–X

NGƢỜI HƢỚNG DẪN: Th.S Nguyễn Thị Đào

HÀ NỘI, 2011


LỜI CAM ĐOAN
Em xin cam đoan Khóa luận tốt nghiệp của em với đề tài: “Tổ chức và
hoạt động của một số thư viện trường trung học phổ thông thuộc huyện Thanh
Hà – Hải Dương” dưới sự hướng dẫn của giảng viên – Th.S Nguyễn Thị Đào là
đề tài hoàn toàn mới, không trùng lặp, các số liệu hoàn toàn trung thực. Nếu sai,
em xin chịu hoàn toàn trách nhiệm.
Hà Nội, tháng 5 năm 2011
Người cam đoan
Sinh viên
Bùi Thị Phương
K52 Thông tin – Thư viện


LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình nghiên cứu và triển khai thực hiện đề tài, ngoài sự nỗ lực
của bản thân, em còn nhận được rất nhiều sự động viên, giúp đỡ từ phía gia đình,
thầy cô và bạn bè.
Lời đầu tiên, em xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến Th.S Nguyễn Thị
Đào, người đã trực tiếp hướng dẫn, tận tình giúp đỡ giúp đỡ em trong suốt quá
trình thực hiện và hoàn thành khóa luận này.
Em cũng xin gửi lời cảm ơn tới các thầy, cô trong và ngoài khoa Thông tin
– Thư viện, trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn đã tận tình dạy dỗ
chúng em trong suốt 4 năm học tập và rèn luyện tại trường.

Em rất cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình và tạo mọi điều kiện của Ban Giám
hiệu các trường trung học phổ thông thuộc huyện Thanh Hà: trường THPT
Thanh Hà, trường THPT Hà Bắc, trường THPT Thanh Bình, Trung tâm Giáo
dục thường xuyên thuộc huyện Thanh Hà – Hải Dương để em hoàn thành khóa
luận này.
Lời cuối cùng, em xin gửi lời cảm ơn tới gia đình và bạn bè – những người
luôn bên em, động viên và giúp đỡ để em hoàn thành khóa luận và có được kết
quả như ngày hôm nay.
Mặc dù đã rất cố gắng, song do thời gian và trình độ còn hạn chế nên
Khóa luận không thể tránh khỏi những sai sót. Em rất mong nhận được sự góp ý
quý báu từ các thầy, cô và bạn bè để Khóa luận được hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày 19 tháng 5 năm 2011
Sinh viên
Bùi Thị Phương


MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU ....................................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................................... 1
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................ 2
2.1 Mục đích nghiên cứu .................................................................................................... 2
2.2 Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................................... 2
3. Lịch sử nghiên cứu.......................................................................................................... 3
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ............................................................................. 3
4.1 Đối tượng .......................................................................................................................... 3
4.2 Phạm vi nghiên cứu ...................................................................................................... 3
5. Phƣơng pháp nghiên cứu ............................................................................................. 3
6. Đóng góp về lý luận và thực tiễn của khóa luận .................................................. 4
7. Bố cục khóa luận ............................................................................................................. 4

NỘI DUNG ............................................................................................................................. 5
Chƣơng 1. KHÁI QUÁT VỀ CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
THUỘC HUYỆN THANH HÀ VÀ CHỨC NĂNG, NHIỆM VỤ CỦA THƢ
VIỆN TRƢỜNG ................................................................................................................... 5
1.1 Các trƣờng THPT thuộc huyện Thanh Hà và thƣ viện trƣờng ................... 5
1.1.1 Trường THPT Hà Bắc và thư viện của trường................................................. 5
1.1.2 Trường THPT Thanh Hà và thư viện của trường .......................................... 7
1.1.3 Trường THPT Thanh Bình và thư viện của trường ....................................... 8
1.1.4 Trung tâm GDTX huyện Thanh Hà và thư viện của trung tâm ................ 9
1.2 Chức năng và nhiệm vụ của các thƣ viện trƣờng phổ thông thuộc huyện
Thanh Hà ................................................................................................................................ 9
1.2.1 Chức năng .................................................................................................................... 9
1.2.2 Nhiệm vụ ..................................................................................................................... 10


Chƣơng 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG
CỦA MỘT SỐ THƢ VIỆN TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
THUỘC HUYỆN THANH HÀ ..................................................................................... 12
2.1 Tổ chức của các thƣ viện trƣờng: THPT Hà Bắc, THPT Thanh Hà,
THPT Thanh Bình, trung tâm GDTX huyện Thanh Hà..................................... 12
2.1.1 Vốn tài liệu ................................................................................................................. 12
2.1.1.1 Sách ........................................................................................................................... 12
2.1.1.2 Báo, tạp chí .............................................................................................................. 21
2.1.1.3 Bản đồ, tranh ảnh giáo dục và băng đĩa giáo khoa ..................................... 22
2.1.2 Cơ sở vật chất – kỹ thuật ........................................................................................ 23
2.1.2.1 Phòng thư viện ........................................................................................................ 23
2.1.2.2 Trang thiết bị ........................................................................................................... 25
2.1.3 Đội ngũ cán bộ .......................................................................................................... 28
2.1.4 Người dùng tin .......................................................................................................... 29
2.2 Hoạt động của các thƣ viện trƣờng THPT của huyện Thanh Hà ............. 30

2.2.1 Công tác bổ sung phát triển vốn tài liệu ............................................................ 30
2.2.1.1 Công tác bổ sung .................................................................................................... 30
2.2.1.2 Thanh lý tài liệu ...................................................................................................... 32
2.2.1.3 Kiểm kê tài liệu ....................................................................................................... 33
2.2.2. Hoạt động xử lý tài liệu ......................................................................................... 33
2.2.2.1 Xử lý kỹ thuật .......................................................................................................... 34
2.2.2.2 Xử lý hình thức và xử lý nội dung tài liệu ........................................................ 35
2.2.3 Công tác tổ chức kho và bảo quản vốn tài liệu ............................................... 35
2.2.3.1 Công tác tổ chức sắp xếp kho ............................................................................. 35
2.2.3.2 Bảo quản tài liệu .................................................................................................... 37
2.2.4 Công tác phục vụ người dùng tin ........................................................................ 39
2.2.4.1 Tầm quan trọng của công tác phục vụ người dùng tin ................................. 39


2.2.4.2 Bộ máy tra cứu của thư viện ............................................................................... 39
2.2.4.3 Phương thức phục vụ ............................................................................................ 41
2.2.5 Ứng dụng công nghệ thông tin của thư viện .................................................. 44
2.2.6 Quan hệ đối ngoại .................................................................................................... 47
Chƣơng 3. NHẬN XÉT VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO
HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC THƢ VIỆN TRƢỜNG TRUNG
HỌC PHỔ THÔNG THUỘC HUYỆN THANH HÀ ........................................... 48
3.1 Nhận xét ......................................................................................................................... 48
3.1.1 Thành tựu ................................................................................................................... 48
3.1.1.1 Cơ cấu tổ chức ........................................................................................................ 48
3.1.1.2 Công tác phục vụ .................................................................................................... 50
3.1.1.3 Hiệu quả sử dụng thư viện ................................................................................... 50
3.1.1.4 Hoạt động tuyên truyền giới thiệu tài liệu ....................................................... 51
3.1.2 Một số tồn tại ............................................................................................................. 51
3.1.2.1 Vốn tài liệu ............................................................................................................... 52
3.1.2.2 Phòng thư viện và trang thiết bị ......................................................................... 52

3.1.2.3 Tổ chức, sắp xếp tài liệu....................................................................................... 53
3.1.2.4 Bảo quản tài liệu .................................................................................................... 54
3.1.2.5 Hoạt động phục vụ bạn đọc ................................................................................. 54
3.1.2.6 Công tác tuyên truyền giới thiệu tài liệu .......................................................... 56
3.1.2.7 Quan hệ đối ngoại.................................................................................................. 56
3.2 Đề xuất giải pháp ........................................................................................................ 56
3.2.1 Cần đầu tư kinh phí để hiện đại hóa cơ sở vật chất cho các thư viện
trường học ............................................................................................................................. 57
3.2.2 Phát triển và sử dụng hiệu quả vốn tài liệu ..................................................... 58
3.2.3 Nâng cao hiệu quả tổ chức, sắp xếp tài liệu..................................................... 59


3.2.4 Tăng cường phục vụ bạn đọc và nâng cao văn hóa đọc cho người dùng
tin ............................................................................................................................................. 59
3.2.5 Quan tâm hơn nữa tới công tác tuyên truyền giới thiệu kho sách của thư
viện .......................................................................................................................................... 61
3.2.6 Giao lưu, hợp tác với các thư viện khác ............................................................ 61
KẾT LUẬN .......................................................................................................................... 62
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................... 63
PHỤ LỤC.............................................................................................................................. 65


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Số thứ tự

Từ viết tắt

Tên đầy đủ

1

ĐKCB

Đăng ký cá biệt

2

ĐKTQ

Đăng ký tổng quát

3

GD&ĐT

4

GDTX

Giáo dục thường xuyên

5

THPT

Trung học phổ thông

Giáo dục và Đào tạo

Khóa luận tốt nghiệp

LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Hệ thống trường phổ thông nằm trong sự điều hành và quản lý của bộ
Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT). Hệ thống đó luôn được sự quan tâm, đầu tư, chỉ
đạo của Bộ về tất cả cả các lĩnh vực như cơ sở vật chất, đào tạo cán bộ, chương
trình giảng dạy…Trong đó, thư viện là lĩnh vực rất được quan tâm. Bởi lẽ, thư
viện là một trong những yếu tố để đánh giá chất lượng đào tạo của trường, để xét
trường chuẩn quốc gia. Thư viện thể hiện rõ tinh thần học tập, trình độ nhận
thức, trau dồi kiến thức của cán bộ giáo viên và học sinh trong trường. Thư viện
càng phát triển với số lượng sách lớn, nhiều chủng loại và số vòng quay của sách
càng nhiều thì càng chứng tỏ được tầm quan trọng của thư viện, tinh thần hiếu
học, ham hiểu biết của giáo viên và học sinh trường đó.
Trường trung học phổ thông (THPT) Hà Bắc, THPT Thanh Hà, THPT
Thanh Bình, thư viện trung tâm Giáo dục thường xuyên (GDTX) huyện Thanh
Hà là 4 trường phổ thông của huyện Thanh Hà. Đội ngũ giáo viên đều đã tốt
nghiệp sư phạm chính quy và một số người đã có bằng thạc sỹ. Hằng năm, số
lượng học sinh của huyện đỗ vào các trường đại học là rất lớn. Huyện có được
thành công đó là nhờ các trường có đội ngũ cán bộ dạy giỏi, cơ sở vật chất và
trang thiết bị tốt, đặc biệt là có sự giúp đỡ của thư viện. Mỗi trường trên đều đã
có một cán bộ chuyên trách quản lý thư viện. Tổ chức và hoạt động của thư viện
các trường có sự khác biệt khá lớn. Nhưng hầu hết các thư viện đã làm tốt vai trò
của mình – là trường học thứ hai của học sinh.
Trước khi trở thành sinh viên khoa Thông tin – Thư viện của trường Đại
học Khoa học Xã hội & Nhân văn, tôi đã sinh ra, lớn lên và học tập trên mảnh
đất Thanh Hà, đặc biệt là học tập tại trường THPT Hà Bắc, là một người gắn bó
thân thiết với thư viện của trường. Với mong muốn góp một phần nhỏ bé của
Bùi Thị Phương – K52 Thông tin – Thư viện

1


Khóa luận tốt nghiệp

mình vào hoạt động của các thư viện trường phổ thông của huyện Thanh Hà,
giúp các thư viện hoạt động tốt hơn. Hơn nữa, thư viện trường phổ thông là vô
cùng quan trọng với học sinh để các em có thêm hành trang vững chắc, kiến thức
để thi tốt nghiệp, đại học, cao đẳng, trung cấp – nghề và bước vào đời. Thư viện
trung học phổ thông ra đời là vô cùng cần thiết. Vì vậy, tôi đã quyết định chọn
đề tài “Tổ chức và hoạt động của một số thư viện trường trung học phổ thông
thuộc huyện Thanh Hà - Hải Dương” làm đề tài Khóa luận của mình.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1 Mục đích nghiên cứu
Đề tài tìm hiểu thực tế về tổ chức và hoạt động của 4 thư viện trường trung
học phổ thông của huyện Thanh Hà: thư viện trường THPT Thanh Hà, thư viện
trường THPT Hà Bắc, thư viện trường THPT Thanh Bình, thư viện của trung
tâm GDTX huyện Thanh Hà. Trên cơ sở đó, Khóa luận đưa ra những nhận xét,
đánh giá và đề xuất một vài giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của các
thư viện này, giúp các thư viện trung học phổ thông của huyện Thanh Hà phát
triển tốt hơn.
2.2 Nhiệm vụ nghiên cứu
Để giải quyết tốt mục đích nghiên cứu, đề tài thực hiện một số nhiệm vụ
sau:
- Tìm hiểu quá trình hình thành và phát triển; chức năng và nhiệm vụ của
các thư viện trường trung học phổ thông thuộc huyện Thanh Hà.
- Khảo sát thực trạng tổ chức và hoạt động của các thư viện này. Công tác
tổ chức với 4 yếu tố cấu thành thư viện: vốn tài liệu, cơ sở vật chất, cán bộ thư
viện và người dùng tin. Hoạt động của thư viện bao gồm: công tác bổ sung, xử lý

tài liệu, tổ chức kho và bảo quản vốn tài liệu, phục vụ bạn đọc, ứng dụng công
nghệ thông tin, và quan hệ đối ngoại.

Bùi Thị Phương – K52 Thông tin – Thư viện

2


Khóa luận tốt nghiệp

- Nhận xét và đề xuất một số kiến nghị và giải pháp nhằm nâng cao hiệu
quả phục vụ, đáp ứng nhu cầu ngày một tốt hơn cho người dùng tin trong trường.
3. Lịch sử nghiên cứu
Vấn đề “Tổ chức và hoạt động của thư viện trường học” đã được nhiều
sinh viên, nhà khoa học quan tâm, nghiên cứu song chưa có ai nghiên cứu về thư
viện các trường phổ thông của huyện Thanh Hà. Vì vậy, tôi đã chọn đề tài “Tổ
chức và hoạt động của một số thư viện trường phổ thông thuộc huyện Thanh Hà”
làm đề tài nghiên cứu của mình.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4.1 Đối tượng
Đối tượng nghiên cứu: tổ chức và hoạt động của một số thư viện trường
trung học phổ thông của huyện Thanh Hà.
4.2 Phạm vi nghiên cứu
4.2.1 Phạm vi không gian
Đề tài nghiên cứu trong phạm vi: 4 thư viện trung học phổ thông của
huyện Thanh Hà, tỉnh Hải Dương.
4.2.2 Phạm vi thời gian
Khóa luận được giới hạn về mặt thời gian là hoạt động của thư viện trường
THPT Thanh Hà, thư viện trường THPT Hà Bắc, thư viện trường THPT Thanh
Bình, thư viện trung tâm GDTX huyện Thanh Hà giai đoạn hiện nay.

5. Phƣơng pháp nghiên cứu
Khóa luận được nghiên cứu dựa trên một số phương pháp sau:
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu.
- Phương pháp quan sát.
- Phương pháp phỏng vấn.
- Phương pháp điều tra khảo sát.
- Phương pháp phân tích, tổng hợp thông tin.
Bùi Thị Phương – K52 Thông tin – Thư viện

3


Khóa luận tốt nghiệp

- Phương pháp thống kê, so sánh, đối chiếu.
6. Đóng góp về lý luận và thực tiễn của khóa luận
- Về mặt lý luận: khẳng định tầm quan trọng của công tác tổ chức và hoạt
động của các thư viện trường THPT thuộc địa bàn huyện Thanh Hà trong quá
trình phục vụ công tác học tập, giảng dạy của giáo viên và học sinh của trường.
- Về mặt thực tiễn: trên cơ sở tìm hiểu thực trạng tổ chức và hoạt động của
một số thư viện trường phổ thông huyện Thanh Hà, phân tích những kết quả đạt
được cũng như những mặt còn hạn chế, khóa luận đã đưa ra một số giải pháp
nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của các thư viện.
7. Bố cục khóa luận
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục từ viết tắt, danh mục tài liệu tham
khảo, nội dung của Khóa luận được chia làm 3 chương:
Chương 1: Khái quát về các trường trung học phổ thông thuộc huyện
Thanh Hà và chức năng, nhiệm vụ của thư viện trường.
Chương 2: Thực trạng tổ chức và hoạt động của các thư viện trường trung
học phổ thông của huyện Thanh Hà.

Chương 3: Nhận xét và đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt
động của các thư viện trường trung học phổ thông thuộc địa bàn huyện Thanh
Hà.

Bùi Thị Phương – K52 Thông tin – Thư viện

4


Khóa luận tốt nghiệp

NỘI DUNG
Chƣơng 1. KHÁI QUÁT VỀ CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
THUỘC HUYỆN THANH HÀ VÀ CHỨC NĂNG, NHIỆM VỤ
CỦA THƢ VIỆN TRƢỜNG
1.1 Các trƣờng THPT thuộc huyện Thanh Hà và thƣ viện trƣờng
1.1.1 Trường THPT Hà Bắc và thư viện của trường
1.1.1.1 Trường THPT Hà Bắc
Trường THPT Hà Bắc là trường cấp 3 công lập, được thành lập vào năm
1979 và nằm trong sự điều hành và quản lý của Bộ GD&ĐT. Trường được xây
dựng do sự quyên góp của nhân dân và được đặt tại xã Cẩm Chế - huyện Thanh
Hà - tỉnh Hải Dương. Đây là địa điểm thuận lợi cho việc đi lại và học tập của học
sinh. Trường được xây dựng ở một vùng thuần nông, người dân sống chủ yếu
bằng nghề làm ruộng và trồng cây ăn quả. Kể từ khi thành lập tới nay, với hơn
30 năm xây dựng và phát triển, trường đã trải qua các giai đoạn phát triển như
sau:
- Giai đoạn 1979-1993, trường có tên gọi là trường THPT Hà Bắc, đào tạo,
giảng dạy cho học sinh 7 xã phía Bắc của huyện Thanh Hà, đó là các xã: Thanh
An, Thanh Lang, Liên Mạc, Tân Việt, Cẩm Chế, Việt Hồng, Hồng Lạc. Khi mới
thành lập, trường đào tạo rất ít: mỗi khối chỉ có 2 lớp với 50 học sinh/ lớp.

- Giai đoạn 1993-1997, do số lớp quá ít nên trường quyết định sát nhập
với trường cấp 2 Cẩm Chế, tạo thành trường cấp 2, 3.
- Giai đoạn 1997 - nay, khi cơ sở vật chất tốt hơn, số lượng học sinh tăng
lên, trường lại tách ra và lấy lại tên gọi cũ là trường THPT Hà Bắc. Giai đoạn
này, số lượng và chất lượng đào tạo tăng lên nhanh chóng.
Hiện nay, trường đã xây mới, mở rộng diện tích với 2 khu nhà 3 tầng, 2
khu nhà 2 tầng khang trang, rộng rãi, cơ sở vật chất được trang bị tốt. Số lớp học
tăng lên từ 5 lớp ban đầu với 250 học sinh và 11 giáo viên nhưng đến nay đã lên
Bùi Thị Phương – K52 Thông tin – Thư viện

5


Khóa luận tốt nghiệp

tới 21 lớp với 43 giáo viên và 968 học sinh, diện tích của trường được mở rộng
từ 13000 m2 lên 17000 m2. Hiện nay, diện tích và lớp học của trường đã đáp ứng
đầy đủ cho việc học chính và học thêm của học sinh trong trường. Quyết tâm của
trường trong năm tới sẽ xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia và thư viện đạt tiên
tiến xuất sắc.
Chất lượng giảng dạy của trường ngày càng tốt hơn, với nhiều giáo viên
dạy giỏi, điểm đầu vào ngày càng cao, đặc biệt là số học sinh thi đỗ đại học, cao
đẳng từ con số hơn chục người ban đầu, giờ đã tính đến con số hàng trăm.
Nói tóm lại, trường THPT Hà Bắc mặc dù chỉ là một trường khu vực
nhưng đã và đang khẳng định rõ vị trí và vai trò quan trọng của mình trong sự
nghiệp trồng người.
1.1.1.2 Thư viện trường THPT Hà Bắc
Trường THPT Hà Bắc được thành lập năm 1979 nhưng thư viện không
thành lập cùng với thời gian đó mà đến tận năm 2000, thư viện của trường mới
được thành lập. Trước thời gian này, trường không có thư viện, chỉ có một tủ

sách phục vụ cán bộ trong trường. Thời gian đầu thành lập, vốn tài liệu của thư
viện rất ít, chỉ có 753 bản, với tổng số tiền đầu tư là 3.618.400 đồng. Càng ngày,
thư viện càng được quan tâm đầu tư. Năm 2005 - 2006, vốn tài liệu đã lên tới
4661 bản, với số tiền đầu tư cho năm học đó là 69.194.600 đồng, bao gồm sách
phát không là 158 bản, với số tiền là 3.420.000 đồng và sách mua trị giá
65.774.600 đồng, bao gồm 3 loại sách là sách tham khảo, sách nghiệp vụ và sách
giáo khoa. Thời gian gần đây nhất - năm 2010, số sách của thư viện đã lên tới
17.571 bản, tổng số tiền đầu tư cho thư viện năm 2009 - 2010 là 71.112.000
đồng, chủ yếu là dành mua sách tham khảo. Ngoài ra, thư viện còn bổ sung báo,
tạp chí phục vụ cho giáo viên và học sinh đọc giải trí sau những giờ làm việc và
học tập.

Bùi Thị Phương – K52 Thông tin – Thư viện

6


Khóa luận tốt nghiệp

1.1.2 Trường THPT Thanh Hà và thư viện của trường
1.1.2.1 Trường THPT Thanh Hà
Trường THPT Thanh Hà được thành lập từ rất sớm, từ năm 1965. Đây là
trường chuyên cấp 3 của huyện nên thu hút học sinh của tất cả các xã đến học.
Hiện nay, trường có 1522 học sinh với 33 lớp học, 66 giáo viên có trình độ đại
học và 10 giáo viên có trình độ thạc sỹ. Diện tích của trường được mở rộng từ
11000 m2 khi mới thành lập lên 14320 m2 vào thời gian hiện nay. Trường được
xây dựng ở một nơi rộng rãi, thoáng mát, thuận tiện đường giao thông, đối diện
thư viện huyện, là nơi tập trung các cơ quan đầu não của huyện. Từ khi thành lập
đến nay, số lượng giáo viên, học sinh của trường luôn đạt chất lượng tốt nhất của
huyện. Trường có nhiều cán bộ dạy giỏi cấp trường, huyện, tỉnh; nhiều học sinh

đỗ đại học vào các trường danh giá. Năm vừa qua, trường đã có 50% học sinh đỗ
đại học và 20% học sinh đỗ vào các trường cao đẳng.
Trường mới đưa vào sử dụng khu nhà 3 tầng rộng rãi, khang trang để phục
vụ cho việc học tập của học sinh, phòng cho giáo viên và phòng thư viện. Ngoài
khu nhà 3 tầng, trường có 1 khu nhà 2 tầng làm phòng hiệu bộ. Hiện nay, trường
đang xây dựng khu nhà 3 tầng với 9 phòng, tu bổ cơ sở vật chất, mua sắm trang
thiết bị, nâng cao trình độ của giáo viên, chất lượng học tập của học sinh, đầu tư
phát triển thư viện để trong thời gian sớm nhất trường sẽ đạt trường chuẩn quốc
gia.
1.1.2.2 Thư viện trường THPT Thanh Hà
Trước năm 2005, thư viện chỉ là một phòng rất nhỏ do một giáo viên kiêm
nhiệm phụ trách. Thời gian này, việc phục vụ sách cho giáo viên và học sinh là
rất hạn chế.
Thư viện được quan tâm tu bổ, phát triển mạnh bắt đầu từ năm 2005. Bắt
đầu từ thời gian này, thư viện đã có cán bộ chuyên trách đảm nhiệm. Thư viện
được chuyển lên tầng 3 của khu nhà mới xây dựng. Từ thời gian này, thư viện có
Bùi Thị Phương – K52 Thông tin – Thư viện

7


Khóa luận tốt nghiệp

diện tích lớn hơn rất nhiều so với trước đây, với 3 phòng rộng rãi: phòng kho,
phòng đọc của học sinh, phòng đọc của giáo viên. Tổng diện tích của thư viện là
184 m2. Thư viện đã đạt chuẩn năm học 2007 – 2008. Hiện nay, thư viện có
10898 bản sách với 2000 tên sách tham khảo. Với số lượng sách khá lớn, thời
gian phục vụ dài nên thư viện đã thu hút đông đảo học sinh lên đọc và mượn
sách. Quyết tâm của thư viện là trong thời gian tới là sẽ trở thành thư viện tiến
tiến.

1.1.3 Trường THPT Thanh Bình và thư viện của trường
1.1.3.1 Trường THPT Thanh Bình
Trường THPT Thanh Bình được thành lập vào tháng 8/2000, đây là
trường bán công của huyện nên học sinh của trường rất đông. Khi mới thành lập,
trường chỉ có 5 lớp với 260 học sinh và giáo viên hoàn toàn thuê từ bên ngoài
nhưng hiện nay, trường đã có 33 lớp với 1614 học sinh, 74 giáo viên có trình độ
đại học và 2 giáo viên có trình độ thạc sỹ. Trải qua 11 năm xây dựng và trưởng
thành, trường đã có một lần đổi tên. Từ khi thành lập đến năm 2007, trường
mang tên là “Trường trung học phổ thông bán công Thanh Hà”. Năm 2008,
trường đã đổi tên thành “Trường trung học phổ thông Thanh Bình. Thời gian gần
đây, chất lượng đào tạo của trường khá tốt với nhiều học sinh đỗ đại học, cao
đẳng. Năm vừa qua, trường đã có 150 em đỗ đại học (36%), so với thời gian đầu
là 5 em (2%), gấp 30 lần trong 8 năm. Trong thời gian tới, trường sẽ tiếp tục đầu
tư kinh phí để mua sắm trang thiết bị, nâng cao trình độ giáo viên để thực hiện
tốt vai trò “trường học thân thiện, học sinh tích cực”.
1.1.3.2 Thư viện trường THPT Thanh Bình
Thư viện trường THPT Thanh Bình được thành lập sau khi trường thành
lập một năm, tức năm 2001. Khi mới thành lập, thư viện chỉ có một phòng nhỏ
do giáo viên kiêm nhiệm quản lý. Sách của thư viện chủ yếu là sách cấp phát từ
Sở Giáo dục, còn việc bổ sung sách rất ít do kinh phí của trường thời gian đầu
Bùi Thị Phương – K52 Thông tin – Thư viện

8


Khóa luận tốt nghiệp

còn hạn hẹp và việc xuất bản sách chưa phong phú. Năm 2006, thư viện của
trường đã có giáo viên chuyên trách quản lý. Lúc này, thư viện được mở rộng
hơn với 3 phòng và thư viện bắt đầu đưa tài liệu ra phục vụ học sinh. Đầu tháng

5 vừa qua, thư viện của trường đã được công nhận là thư viện chuẩn. Đây là một
thành công rất lớn của trường trong năm học 2010 – 2011.
1.1.4 Trung tâm GDTX huyện Thanh Hà và thư viện của trung tâm
1.1.4.1 Trung tâm GDTX huyện Thanh Hà
Trung tâm GDTX huyện Thanh Hà được thành lập năm 1998, đây là
trường bổ túc văn hóa của huyện. Khi mới thành lập, trường chỉ có 6 lớp với 300
học sinh và 15 giáo viên. Hiện nay, trường đã có 1119 học sinh với 26 lớp học và
25 giáo viên. Học sinh vào trường phải đạt trình độ bổ túc trung học phổ thông.
Trường được xây dựng ở nơi rất thuận tiện đường giao thông, gần trung tâm của
huyện và nằm liền kề 2 trường trung học nên rất thuận tiện cho việc học tập và đi
lại của cán biij giáo viên và học sinh trong trường. Trường đang xây dựng khu
nhà 3 tầng với 6 phòng học để phục vụ tốt hơn cho việc học tập của học sinh.
1.1.4.2 Thư viện của trung tâm Giáo dục thường xuyên huyện Thanh Hà.
Thư viện được thành lập sau trường 2 năm, tức năm 2000. Khi mới thành
lập, thư viện chỉ có 650 bản sách, số tiền đầu tư cho thư viện là từ 200.000 300.000 đồng. Hiện nay, trường đã quan tâm hơn đến việc phát triển thư viện: số
tiền đầu tư cho thư viện đã lên đến 20.000.000 đồng với vốn tài liệu là 1600 đầu
sách. Thời gian tới, thư viện sẽ có những chính sách phát triển hơn nữa mọi mặt
của thư viện.
1.2 Chức năng và nhiệm vụ của các thƣ viện trƣờng phổ thông thuộc huyện
Thanh Hà
1.2.1 Chức năng
Thư viện trường học nói chung và các thư viện THPT thuộc huyện Thanh
Hà nói riêng đều có những chức năng như sau:
Bùi Thị Phương – K52 Thông tin – Thư viện

9


Khóa luận tốt nghiệp

- Thư viện trường phổ thông là cơ sở vật chất trọng yếu, trung tâm sinh
hoạt văn hoá và khoa học của nhà trường.
- Thư viện tham gia tích cực vào việc bồi dưỡng tư tưởng chính trị và xây
dựng nếp sống cho các thành viên của nhà trường.
- Thư viện góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy của giáo viên, bồi
dưỡng kiến thức cơ bản về khoa học thư viện và xây dựng thói quen tự học, tự
nghiên cứu cho học sinh.
- Thư viện trường phổ thông thuộc thư viện khoa học chuyên ngành giáo
dục và đào tạo, nằm trong hệ thống thư viện chung và thực hiện nghiêm chỉnh
những văn bản quy phạm pháp luật về công tác thư viện của nhà nước.
1.2.2 Nhiệm vụ
Các thư viện trường trung học phổ thông có những nhiệm vụ vô cùng quan
trọng, đó là:
- Cung ứng cho giáo viên và học sinh đầy đủ các loại sách giáo khoa, sách
tham khảo, sách nghiệp vụ, các loại từ điển, tác phẩm kinh điển để tra cứu và các
sách báo cần thiết nhằm góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy, học tập và tự
bồi dưỡng thường xuyên của giáo viên và học sinh.
- Sưu tầm và giới thiệu rộng rãi trong cán bộ, giáo viên và học sinh những
sách báo cần thiết của Đảng, nhà nước và của ngành GD&ĐT phục vụ giảng
dạy, học tập, nghiên cứu, khoa học giáo dục, bổ sung kiến thức của các bộ môn
khoa học, góp phần vào việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.
- Tổ chức thu hút toàn thể giáo viên và học sinh tham gia sinh hoạt thư
viện thông qua các hoạt động phù hợp với chương trình và kế hoạch dạy học, tìm
hiểu nhu cầu của giáo viên và học sinh, giúp họ chọn sách, đọc sách có hệ thống,
biết cách sử dụng bộ máy tra cứu, tra cứu thư mục…nhằm sử dụng triệt để kho
sách, nhất là các sách nghiệp vụ và sách tham khảo.

Bùi Thị Phương – K52 Thông tin – Thư viện

10

Khóa luận tốt nghiệp

- Tổ chức quản lý theo đúng nghiệp vụ thư viện, thường xuyên thanh lọc
sách, báo cũ, rách nát, lạc hậu; kịp thời bổ sung các loại sách mới. Thư viện
trường phổ thông cần sử dụng và quản lý chặt chẽ kinh phí thư viện thu được
theo đúng mục đích, có kế hoạch chủ động đón đầu tiếp thu sự phát triển của
mạng lưới thư viện điện tử, từng bước đưa các trang thiết bị hiện đại phục vụ
công tác quản lý thư viện phục vụ bạn đọc.
- Thư viện trường phổ thông thực hiện các hoạt động xử lý kỹ thuật nghiệp
vụ như phân loại, mô tả ấn phẩm, làm thư mục, xây dựng hệ thống tra cứu tìm
tin thích hợp.
- Các thư viện tổ chức cho học sinh và giáo viên đọc sách tại chỗ và mượn
về nhà, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho việc học tập và giảng dạy của giáo viên
và học sinh trong trường.
- Phối hợp hoạt động với các thư viện trong ngành (thư viện các viện
nghiên cứu giáo dục, thị trấn, các trường đại học, cao đẳng, trung học chuyên
nghiệp và các thư viện địa phương (thư viện tỉnh, xã, phường, thị trấn, quận,
huyện, thị xã.)
Với những nhiệm vụ trên, thư viện các trường phổ thông thuộc
huyện Thanh Hà đã làm rất tốt công việc, khẳng định được vị trí của mình trong
hệ thống thư viện trường phổ thông.

Bùi Thị Phương – K52 Thông tin – Thư viện

11


Khóa luận tốt nghiệp

Chƣơng 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG
CỦA MỘT SỐ THƢ VIỆN TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
THUỘC HUYỆN THANH HÀ
2.1 Tổ chức của các thƣ viện trƣờng: THPT Hà Bắc, THPT Thanh Hà,
THPT Thanh Bình, trung tâm GDTX huyện Thanh Hà
Thư viện các trường đều chịu sự quản lý trực tiếp của Ban Giám hiệu nhà
trường. Ban Giám hiệu sẽ chỉ đạo thư viện trường triển khai mọi hoạt động, thực
hiện đầy đủ theo đúng quyết định đã hướng dẫn của Bộ GD & ĐT về tổ chức và
hoạt động của thư viện phổ thông.
Bộ phận nghiệp vụ và phục vụ người dùng tin do cán bộ thư viện đảm
nhiệm.
Tổ chức của thư viện bao gồm 4 yếu tố cấu thành thư viện: vốn tài liệu,
cơ sở vật chất – kỹ thuật, cán bộ thư viện và người dùng tin. Để nắm rõ về tổ
chức của các thư viện,ta sẽ tìm hiểu các yếu tố cấu thành thư viện.
2.1.1 Vốn tài liệu
Vốn tài liệu là yếu tố vô cùng quan trọng vì mục đích bạn đọc đến thư
viện là muốn được sử dụng vốn tài liệu đó để phục vụ cho nhu cầu của mình.
Vốn tài liệu của 4 thư viện là không đồng đều, sự không đồng đều đó được thể
hiện cụ thể ở từng loại tài liệu có trong thư viện.
2.1.1.1 Sách
Sách là loại tài liệu chủ yếu trong các thư viện, đặc biệt là các thư viện
trường phổ thông và chúng được đầu tư phần lớn kinh phí. Sách của các thư viện
trường THPT được chia làm 3 loại: sách tham khảo, sách nghiệp vụ và sách giáo
khoa.

Bùi Thị Phương – K52 Thông tin – Thư viện

12

Khóa luận tốt nghiệp

a. Vốn sách của thư viện trường THPT Hà Bắc
Thư viện đã có được 3 loại sách phải có trong mỗi thư viện trường học.
Theo số liệu thống kê của cán bộ thư viện năm 2011, thì số lượng sách của thư
viện hiện nay là 17.571 bản, cụ thể của từng loại như sau:
Loại sách

Số bản(quyển)

% tổng sách

Sách nghiệp vụ

1254

7

Sách giáo khoa

2339

13

Sách tham khảo

13978

80

Tổng

17571

100

7%

13%
sách nghiệp vụ
sách giáo khoa
sách tham khảo

80%

Biểu đồ thống kê số lƣợng sách của thƣ viện năm 2011
Qua bảng trên, ta nhận thấy tài liệu chủ yếu của thư viện là sách tham
khảo, loại sách này chiếm 4/5 kho sách của thư viện.

Bùi Thị Phương – K52 Thông tin – Thư viện

13


Khóa luận tốt nghiệp

 Sách tham khảo
Như vậy, tài liệu chủ yếu của thư viện là sách tham khảo. Loại sách này
rất phong phú ở tất cả môn học và được chia làm nhiều loại với số lượng khác

nhau, đó là:
- Sách tham khảo của các môn học; sách mở rộng kiến thức, nâng cao
trình độ của các môn học. Hai loại sách này chiếm số lượng lớn nhất, khoảng
13000 bản.
- Sách công cụ, tra cứu: từ điển, tác phẩm kinh điển: 493 bản sách.
- Sách đạo đức; sách pháp luật để giáo dục nhân cách, ý thức, lối
sống…cho học sinh. Hai loại sách này, thư viện có khoảng 300 bản.
Điểm nổi bật của sách tham khảo của thư viện là nhiều tên sách và nhiều
bản. Sách tham khảo của các môn học đã vượt chỉ tiêu đề ra là 05 bản, những
sách được mua trong thời gian gần đây có những tên sách lên tới 50 bản/ tên
sách. Bình quân số sách tham khảo là 15 bản sách/ học sinh.
 Sách nghiệp vụ
- Sách nghiệp vụ của giáo viên gồm có 1254 bản, bình quân là 26,1
bản/giáo viên, đã vượt chỉ tiêu đề ra. Sách nghiệp vụ đã đảm bảo được cả về số
lượng cũng như chất lượng, bao gồm các sách:
- Sách về các văn bản, Nghị quyết của Đảng, văn bản quy phạm pháp luật
của Nhà nước, ngành, liên Bộ, liên ngành, các tài liệu hướng dẫn của ngành phù
hợp với cấp học, bậc học và nghiệp vụ quản lý giáo dục phổ thông.
- Sách bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm cho giáo viên.
- Sách nâng cao trình độ chuyên môn, ngoại ngữ, tin học và các tài liệu bồi
dưỡng theo chu kỳ.
Sách nghiệp vụ đã đáp ứng được yêu cầu: mỗi giáo viên bộ môn có 1 bản
và 3 bản lưu trữ tại thư viện.

Bùi Thị Phương – K52 Thông tin – Thư viện

14


Khóa luận tốt nghiệp

 Sách giáo khoa
Sách giáo khoa cũng được quan tâm và bổ sung với số lượng ngày càng
nhiều: từ 467 bản (năm 2000) lên 2266 bản (năm 2010) và đầu năm 2011 là 2339
tăng 5 lần. Đặc biệt, thư viện trường THPT Hà Bắc đã đảm bảo cho mỗi học sinh
có một bộ sách giáo khoa bằng các hình thức: mua, mượn. Thư viện đã làm tốt
công tác đảm bảo cho 100% học sinh nghèo, học sinh thuộc diện chính sách xã
hội được mượn sách giáo khoa. Với học sinh thuộc diện chính sách, mỗi năm thư
viện sẽ tặng một bộ sách giáo khoa, còn học sinh nghèo được mượn sách của thư
viện.
b. Vốn sách của thư viện trường THPT Thanh Hà
Cũng như thư viện trường THPT Hà Bắc, thư viện trường THPT Thanh
Hà đã có 3 loại tài liệu cần phải có trong thư viện: sách tham khảo, sách nghiệp
vụ và sách giáo khoa. Hiện nay, tổng số bản sách của thư viện là 10898 bản, cụ
thể của từng loại sách như sau:
Loại sách

Số bản(quyển)

% tổng sách

Sách nghiệp vụ

1992

18

Sách giáo khoa

1893

17

Sách tham khảo

7013

65

Tổng

10898

100

Ta có thể mô hình hóa các loại tài liệu trên bằng biểu đồ sau:

Bùi Thị Phương – K52 Thông tin – Thư viện

15


Khóa luận tốt nghiệp

18%
sách nghiệp vụ
sách giáo khoa
17%

sách tham khảo

65%

Biểu đồ thống kê số lƣợng sách của thƣ viện năm 2010
 Sách tham khảo
Theo số liệu thống kê năm học 2006 – 2007 thư viện có khoảng 6001 bản
với 1465 tên sách, bình quân là 3,6 bản/ học sinh. Sách tham khảo của thư viện
được chia làm 4 loại:
- Sách công cụ tra cứu: 15 tên sách với số lượng là 26 bản.
- Sách tham khảo các môn học: 1201 tên sách; số lượng 5713 bản
- Sách giáo dục pháp luật: 12 tên sách; số lượng 85 bản.
- Sách giáo dục đạo đức: 43 tên sách; số lượng 81 bản.
Hiện nay, thư viện cũng gồm 4 loại sách trên nhưng số lượng tăng lên với
10898 bản sách.
 Sách nghiệp vụ
Trước khi thư viện đạt chuẩn, năm học 2006 – 2007, sách nghiệp vụ của
thư viện là 147 tên sách với số lượng là 755 bản, bao gồm các loại sách:
- Các văn bản, nghị quyết của Đảng, văn bản quy phạm pháp luật của Nhà
nước, tài liệu hướng dẫn của ngành: 16 bản.
- Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên: 8 tên sách với 75 bản.
Bùi Thị Phương – K52 Thông tin – Thư viện

16