Một số giải pháp nâng cao hiệu quả của hình thức dạy học theo nhóm cho học sinh lớp 3

1
A. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn sáng kiến:
Ngày nay, đất nước ta đang trên con đường hội nhập và phát triển. Để
thực hiện sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước trong bối cảnh hội
nhập quốc tế, cần có nguồn nhân lực có trình độ học vấn rộng, năng động, sáng
tạo, có kĩ năng giải quyết những vấn đề nảy sinh trong cuộc sống, sẵn sàng gánh
vác trách nhiệm để làm việc có hiệu quả trong môi trường biến đổi không
ngừng. Những phẩm chất đó không phải là những phẩm chất có sẵn ở mỗi con
người mà phải được hình thành và phát triển trong quá trình giáo dục. Ngành
giáo dục phải không ngừng đổi mới một cách toàn diện cả về nội dung, chương
trình, sách giáo khoa và phương pháp dạy học để đào tạo những thế hệ con
người đủ trí tuệ, năng lực và phẩm chất cần thiết, đáp ứng với nhu cầu của xã
hội. Trong nhà trường, hoạt động dạy học có vai trò rất lớn đến chất lượng học
tập của học sinh. Phương pháp dạy học của giáo viên là công cụ hữu hiệu nhất
để việc dạy học đạt được mục tiêu đã định.
Phương pháp dạy học có ảnh hưởng trực tiếp sâu sắc đến tâm hồn, tình
cảm, lý trí, nghị lực và kĩ năng của học sinh. Phương pháp dạy học tốt sẽ cho ra
những sản phẩm tốt; phương pháp dạy học chưa tốt sẽ là một trong những
nguyên nhân tạo ra những thế hệ con người thụ động, thiếu sáng tạo, thiếu tự tin
trong cuộc sống, trong học tập và trong công việc. Vì vậy, mỗi giáo viên cần tích
cực đổi mới phương pháp dạy học, áp dụng những phương pháp dạy học và kỹ
thuật dạy học tích cực để giúp học sinh trở nên tích cực, chủ động, sáng tạo, biết
cách tự học và trau dồi năng lực, kỹ năng cần thiết cho bản thân.
Trong dạy học, việc áp dụng phương pháp tổ chức cho học sinh hoạt động
theo nhóm là hình thức đặt học sinh vào môi trường học tập tích cực, giúp các
em rèn luyện và phát triển kỹ năng làm việc, kỹ năng giao tiếp, phát huy tinh
thần trách nhiệm của cá nhân đối với nhóm và lớp học sinh, góp phần vào việc
giáo dục toàn diện học sinh. Chính vì vậy mà tôi chọn cho mình sáng kiến:

2
"Một số giải pháp nâng cao hiệu quả của hình thức dạy học theo nhóm cho
học sinh lớp 3"
2. Điểm mới của sáng kiến:
Qua việc giảng dạy, tôi nhận thấy rằng đối với học sinh lớp 3 việc áp dụng
phương pháp tổ chức cho học sinh hoạt động theo nhóm là một việc làm không
dễ. Do vậy đối với từng lớp, giáo viên cần lựa chọn mục tiêu trọng tâm của môn
học phù hợp với lứa tuổi để học sinh tiếp thu bài một cách vững chắc. Sáng kiến
của tôi đã đề ra một số giải pháp cụ thể để nâng cao hiệu quả của phương pháp
dạy học theo nhóm cho học sinh lớp 3, qua đó góp phần chuyển hóa trong đội
ngũ giáo viên từ tri thức thành ý thức, kỹ năng dạy học theo nhóm, góp phần
nâng cao chất lượng học tập của học sinh, đáp ứng với yêu cầu ngày càng cao
của xã hội. Đây chính là yêu cầu có tính quyết định trong việc dạy học theo
nhóm cho suốt quá trình học tập của học sinh.
B. PHẦN NỘI DUNG
1. Thực trạng của dạy học hợp tác theo nhóm hiện nay
1.1. Ưu điểm:
- Được sự quan tâm, chỉ đạo sâu sát của các cấp lãnh đạo về công tác đổi
mới phương pháp dạy học.
- Giáo viên đã có kiến thức và một số kỹ năng để tiến hành dạy học theo
nhóm.
- Đa số giáo viên tích cực tiếp cận cái mới, có tinh thần cầu tiến, vận dụng
những tiến bộ trong nghiên cứu sư phạm vào công tác giảng dạy của mình.
- Về cơ bản, giáo viên biết sử dụng phương pháp dạy học theo nhóm phù
hợp với yêu cầu, nhiệm vụ và nội dung bài học. Giáo viên bước đầu biết lựa
chọn hình thức và cơ cấu nhóm tương đối phù hợp. Trước khi lên lớp, giáo viên
đã chuẩn bị tốt dụng cụ học tập cho học sinh làm việc theo nhóm.


3

- 100% học sinh đi học đúng độ tuổi, năng lực tương đối đồng đều. Đa số
các em ngoan, chăm học, có ý thức vươn lên trong học tập.
- Học sinh bước đầu đã có những kỹ năng làm việc theo nhóm. Các em
biết gia nhập vào nhóm, bước đầu biết bày tỏ quan điểm, ý kiến của mình và biết
trình bày kết quả làm việc chung của cả nhóm.
- Học sinh có ý thức thi đua trong học tập, xây dựng nhóm học tập để
hoàn thành tốt nhiệm vụ.
1.2. Tồn tại:
- Vẫn còn giáo viên ngại đổi mới, còn trung thành với phương pháp dạy
học cũ do áp lực về chỉ tiêu chất lượng học sinh. Họ chưa tin tưởng vào hiệu quả
của phương pháp dạy học theo nhóm, cho rằng tổ chức như vậy làm cho tiết học
lộn xộn, mất trật tự.
- Sau khi các nhóm thảo luận, giáo viên ít quan tâm đến việc chốt lại
những kiến thức, kết luận chung nên học sinh không biết ý kiến nào là phù hợp.
- Việc dạy học nhóm chưa được sử dụng đồng đều ở tất cả các môn học.
Thói quen dạy chay, không làm chủ thiết bị, không bao quát đối tượng học sinh,
bỏ rơi học sinh còn hạn chế, chỉ chú trọng truyền đạt kiến thức, không chú trọng
rèn kỹ năng ứng dụng của giáo viên cũng là những rào cản trong việc đổi mới
phương pháp dạy học.
- Một số giáo viên chưa nghiên cứu kĩ bài dạy trước khi lên lớp, nên còn
lúng túng trong việc lựa chọn phương pháp dạy học phù hợp. Nhiệm vụ giao cho
nhóm còn đơn giản, ít phương án trả lời, không cần huy động nhiều kinh nghiệm
cá nhân. Vì vậy làm cho học sinh không cảm thấy hứng thú với hoạt động nhóm.
- Một số học sinh tính tự giác chưa cao, chưa có thói quen học hợp tác,
chưa tích cực trong hoạt động học.
- Những học sinh còn hạn chế thường hay ỷ lại vì đã có những em khá
giỏi làm việc và báo cáo kết quả.


4

1.3. Nguyên nhân:
- Với thời gian 40 phút/tiết là một trở ngại lớn cho dạy học theo nhóm.
- Chương trình dạy học còn nặng nề, dẫn đến quá tải đối với học sinh và
giáo viên. Vì vậy việc đổi mới phương pháp dạy học, áp dụng các kỹ thuật dạy
học tích cực vào các tiết dạy vẫn là một thách thức đối với giáo viên.
- Do chưa hiểu đúng bản chất, tính đa mục đích của dạy học theo nhóm.
Vì vậy vẫn còn giáo viên chưa chú trọng giáo dục cho học sinh những kĩ năng
xã hội quan trọng khi làm việc nhóm như: kĩ năng lắng nghe tích cực, kĩ năng
chia sẻ, đặt câu hỏi, ra quyết định, … Trong khi triển khai, giáo viên đã “hành
chính hóa” nhóm trưởng và thư ký là những em học khá, nhanh nhẹn hơn, cho
nên không có cơ hội cho những em khác trong nhóm được hưởng những ích lợi
của làm việc nhóm.
2. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả của hình thức dạy học theo nhóm cho
học sinh lớp 3
Sau khi đã dành nhiều thời gian tìm hiểu tình hình dạy- học của giáo viên
và học sinh trong trường, trong khối, những nguyên nhân khách quan và chủ
quan dẫn đến tình trạng giáo viên và học sinh chưa đạt hiệu quả cao khi tổ chức
dạy học theo nhóm, trong những năm học vừa qua, tôi đã áp dụng các giải pháp
cơ bản như sau:
Giải pháp thứ nhất: Giáo viên phải nắm vững quan điểm dạy học lấy
học sinh làm nhân vật trung tâm
Giáo viên phải tìm hiểu, học tập để quán triệt một cách sâu sắc, đầy đủ về
quan điểm dạy học lấy học sinh làm trung tâm. Trong quá trình lên lớp, giáo
viên luôn đặt học sinh vào trung tâm của quá trình dạy học, tạo cơ hội đến mức
tối đa để học sinh tham gia tích cực vào quá trình học tập thông qua các hoạt
động trên lớp.
Giáo viên phải đổi mới hoạt động dạy của mình trên lớp. Vai trò của giáo
viên chuyển đổi từ giảng giải, truyền thụ kiến thức sang tổ chức, hướng dẫn học

5
sinh hoạt động học tập. Giáo viên cần tập trung nghiên cứu nội dung bài học
trong sách giáo khoa để chuẩn bị đồ dùng dạy học, dự kiến các tình huống sư
phạm có thể xảy ra, những lỗi sai mà học sinh thường mắc phải,… để tiết học
đạt hiệu quả cao nhất.
Giáo viên cần tạo ra một môi trường học tập cởi mở, tích cực để khuyến
khích học sinh tự tìm tòi, suy nghĩ và chủ động nắm bắt kiến thức mới; hướng
dẫn, hỗ trợ đến từng học sinh, nhóm học sinh khi cần thiết; tạo cơ hội cho học
sinh trải nghiệm, vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học vào thực tế cuộc sống.
Giải pháp thứ hai: Bố trí nhóm học tập phù hợp
Để tiết dạy có sử dụng phương pháp dạy học nhóm đạt hiệu quả cao, giáo
viên cần sắp xếp bàn ghế học sinh phù hợp, khắc phục những khó khăn về
không gian lớp học, tạo không gian tốt nhất cho hoạt động nhóm.
Ở lớp tôi, ngay từ đầu năm học, tôi đã bố trí bàn ghế học sinh như sau:

Bảng lớp
ả
n
g
l
ớ
p

Với sĩ số 21 em và loại bàn 2 chỗ ngồi, tôi bố trí cho các em ngồi theo
nhóm 4 đến 5 em (4 nhóm 4 và 1 nhóm 5). Trong quá trình dạy, tôi thường áp
dụng phương pháp dạy học theo nhóm nên thường xuyên thay đổi vị trí ngồi học
của học sinh do sử dụng các cách chia nhóm khác nhau.Vì vậy, qua quá trình
theo dõi, tôi nhận thấy học sinh hứng thú với học tập hơn, hoạt bát hơn.

6
Giải pháp thứ ba: Đổi mới hoạt động học của học sinh
Trước đây, học sinh nghe giáo viên giảng bài và lĩnh hội kiến thức theo lối
một chiều. Để đáp ứng với yêu cầu giáo dục trong tình hình mới, giáo viên cần
phải đổi mới cách tổ chức hoạt động học cho học sinh nhằm phát huy được tính
tích cực, chủ động, sáng tạo của các em. Dựa trên kiến thức và kinh nghiệm cá
nhân, học sinh chủ động thực hiện nhiệm vụ học tập bằng các việc làm cụ thể
theo sự hướng dẫn của giáo viên để tự lĩnh hội những kiến thức mới. Chẳng hạn,
dựa trên hiểu biết về cách thực hiện chia số có hai chữ số cho số có một chữ số
mà các em đã học, học sinh có thể trao đổi với bạn cùng bàn về cách thực hiện
phép chia số có ba chữ số cho số có một chữ số.
Trước khi tham gia hoạt động nhóm, học sinh phải làm việc cá nhân để tự
lĩnh hội kiến thức mới, chuẩn bị cho hoạt động nhóm. Trong quá trình làm việc
cá nhân, nếu gặp khó khăn, học sinh có thể hỏi bạn ngồi cùng bàn hoặc hỏi các
bạn trong nhóm. Nếu nhóm không giải quyết được thì có thể nhờ nhóm khác
hoặc giáo viên hỗ trợ. Kết quả của hoạt động cá nhân là sản phẩm của từng cá
nhân để giáo viên có thể kiểm soát, đánh giá. Hoạt động theo nhóm nhằm giúp
học sinh thu thập ý kiến và phát huy sự sáng tạo, có sự chuẩn bị và phân chia
công việc rõ ràng. Giáo viên cần giúp học sinh hiểu được trách nhiệm của mình
trong nhóm, tránh hiện tượng ỷ lại hoặc làm thay.
Giải pháp thứ tư: Lựa chọn phương pháp dạy học
Giáo viên căn cứ vào đặc điểm của dạy học hợp tác để lựa chọn phương
pháp dạy học cho phù hợp, không lạm dụng phương pháp dạy học theo nhóm,
áp dụng một cách quá máy móc, mang tính hình thức. Mỗi phương pháp dạy học
có một thế mạnh riêng. Giáo viên cần kết hợp hài hòa các phương pháp dạy học,
không quá chú trọng phương pháp nào mà phải tùy từng trường hợp để sử dụng
cho phù hợp.
Những bài học hoặc nhiệm vụ có thể thực hiện theo nhóm khi nhiệm vụ
đó có tính chất tương đối khó hoặc rất khó, cần huy động kinh nghiệm của nhiều
học sinh, cần chia sẻ nhiệm vụ cho một số học sinh hoặc cần có ý kiến tranh

7
luận, thảo luận để thống nhất. Với nội dung đơn giản, dễ dàng thì tổ chức học
theo nhóm sẽ lãng phí thời gian và không có hiệu quả.
Ví dụ: Bài “So sánh. Dấu chấm” (Luyện từ và câu lớp 3)
Bài tập 2 với yêu cầu tìm những âm thanh được so sánh với nhau trong
những câu thơ, câu văn cho trước, giáo viên cho học sinh hoạt động nhóm để
giải quyết vì đây là bài tập khó.
Với yêu cầu của bài tập 3: Chép lại đoạn văn và điền dấu chấm vào
những chỗ thích hợp, giáo viên chỉ cần cho học sinh hoạt động cá nhân, sau đó
hoạt động cả lớp để chữa bài vì những câu văn trong đoạn đơn giản, học sinh dễ
dàng xác định được chỗ đặt dấu chấm nếu đã nắm vững mẫu câu Ai làm gì?
Giải pháp thứ năm: Đảm bảo các bước tổ chức hoạt động nhóm
Giáo viên cần đảm bảo trình tự các bước của phương pháp dạy học theo
nhóm. Sử dụng bất kỳ một phương pháp dạy học nào, giáo viên cũng cần lưu ý
đến quy trình thực hiện. Việc đảm bảo quy trình thể hiện tính khoa học trong tổ
chức dạy học và tạo thói quen cho học sinh làm việc khoa học.
Bước 1: Giáo viên nêu vấn đề giúp học sinh nắm được nhiệm vụ cần giải
quyết.
Bước 2: Chia nhóm
Giáo viên dựa vào đặc điểm tình hình học sinh và nội dung tính chất của
nhiệm vụ để chọn cách chia nhóm cho phù hợp. Có nhiều cách chia nhóm: nhóm
theo đếm số, nhóm theo biểu tượng, nhóm theo trình độ, nhóm theo sở thích,
nhóm tương trợ…Giáo viên cần linh hoạt trong việc chia nhóm.
- Khi nhiệm vụ không khác nhau, ít có chênh lệch về độ khó thì chia
nhóm ngẫu nhiên. Ví dụ: chia nhóm khi thảo luận cách tính phép chia 72 : 3 = ?;
chia nhóm để tự kiểm tra bài cho nhau hoặc giúp nhau học thuộc bảng nhân,vv.
- Khi nội dung có sự phân hóa về độ khó, dễ thì nên chia nhóm cùng trình độ.
Ví dụ: Khi dạy bài Tính giá trị của biểu thức (Toán 3- Trang 81), với bài tập 3:

8
Có 240 quyển sách xếp đều vào 2 tủ, mỗi tủ có 4 ngăn. Hỏi mỗi ngăn có bao
nhiêu quyển sách, biết rằng mỗi ngăn có số sách như nhau?
Giáo viên cho học sinh chia nhóm cùng trình độ để thảo luận cách giải.
Với nhóm yếu, giáo viên gợi ý tương đối cụ thể: Đọc đề 2 lần, xác định
cái đã cho, cái phải tìm; vẽ hình mô tả nội dung bài toán, hướng dẫn suy nghĩ:
Muốn biết mỗi ngăn có bao nhiêu quyển sách, ta cần biết gì? Muốn biết số sách
trong mỗi tủ, ta làm thế nào?
Với nhóm trung bình, giáo viên có thể giúp học sinh vẽ sơ đồ tóm tắt nội
dung bài toán rồi để học sinh tự làm mà không gợi ý gì nữa.
Với nhóm học sinh khá, học sinh phải tự giải, không cần sự giúp đỡ của
giáo viên.
Với nhóm học sinh giỏi, học sinh phải tự giải bài toán và phải suy nghĩ
giải cách khác (Tính số ngăn cả hai tủ rồi tính số sách trong mỗi ngăn hoặc viết
thành biểu thức 240 : ( 2 x 4) rồi tính giá trị của biểu thức đó).
Bước 3: Giao nhiệm vụ cho các nhóm
Giáo viên có thể giao cho mỗi nhóm một nhiệm vụ riêng biệt hoặc tất cả
các nhóm cùng thực hiện một nhiệm vụ. Điều quan trọng là giáo viên phải cho
tất cả các thành viên nắm rõ nhiệm vụ của nhóm và của bản thân. Có như thế
từng thành viên trong nhóm mới phát huy hết năng lực của mình. Giáo viên có
thể giao nhiệm vụ cho từng nhóm công khai trước lớp hoặc dùng phiếu giao
việc.
Bước 4: Hướng dẫn các nhóm thực hiện nhiệm vụ
Khi bắt đầu làm việc, nhóm trưởng phải phân công công việc cho các
thành viên trong nhóm. Sau đó cá nhân làm việc độc lập rồi từng em đưa ra ý
kiến để thảo luận trong nhóm. Nhóm trưởng, thư ký, người trình bày kết quả làm
việc nhóm cần được luân phiên để tạo điều kiện cho tất cả học sinh được rèn kỹ
năng. Để đảm bảo được hoạt động chung của nhóm, học sinh làm nhóm trưởng

phải có kĩ năng điều hành nhóm, giải quyết được những vấn đề nảy sinh trong


9
quá trình hoạt động nhóm. Thời gian đầu, tôi thường giao cho những em khá,
giỏi làm nhóm trưởng. Khi các em đã quen với cách thức làm việc theo nhóm và
hiểu được nhiệm vụ của nhóm trưởng, tôi bắt đầu yêu cầu các nhóm bầu nhóm
trưởng luân phiên.
Bước 5: Tổ chức thảo luận chung
Đầu tiên, giáo viên cần nêu lại vấn đề để cả lớp tập trung lắng nghe. Để
bước này có hiệu quả, trong quá trình dạy học, giáo viên cần rèn cho học sinh kỹ
thuật lắng nghe tích cực, đưa ra nhận xét cụ thể hoặc ý kiến bổ sung cho nội
dung nhóm bạn vừa trình bày. Giáo viên từng bước tập cho học sinh đặt vấn đề,
nêu câu hỏi tạo tình huống phản biện, giúp các em phát triển những kỹ năng giao
tiếp, hợp tác, giải quyết vấn đề.
Bước 6: Chốt lại các kiến thức cơ bản
Giáo viên cần dự kiến trước các hướng trả lời của học sinh để có thể
chuẩn bị sẵn các phương án xử lí, điều chỉnh kịp thời. Chẳng hạn: chuẩn bị câu
hỏi gợi mở để làm rõ vấn đề; liên hệ thực tế giúp học sinh hiểu rõ vấn đề và
cũng giúp học sinh có khả năng vận dụng kiến thức vào cuộc sống.
Sau đó, giáo viên cần chốt lại các kiến thức cơ bản cho học sinh nắm,
nhưng không giảng lại toàn bộ những vấn đề học sinh đã trình bày để tránh mất
thời gian.
Tôi luôn khuyến khích học sinh sáng tạo, linh động trong trình bày sản
phẩm của nhóm mình. Sau mỗi nhiệm vụ, các em có thể trưng bày sản phẩm của
nhóm để các nhóm khác tham quan, học tập. Có thể sử dụng kết quả làm việc
nhóm của học sinh để hệ thống thành bài học nếu sản phẩm đạt yêu cầu. Điều
này giúp học sinh thêm tự tin với hoạt động nhóm và cũng giảm được sự can
thiệp không cần thiết của giáo viên trong quá trình học của học sinh.
Giáo viên cần nhận xét quá trình làm việc của các nhóm một cách cụ thể, dựa

vào các tiêu chí:
- Sự phân công công việc trong nhóm.


10
- Tinh thần, thái độ làm việc của các thành viên trong quá trình thảo luận.
- Kết quả thực hiện nhiệm vụ được giao.
- Kĩ năng trình bày kết quả làm việc và giải thích chất vấn trước lớp.
Việc nhận xét quá trình làm việc của nhóm giúp các em tích lũy kinh
nghiệm cho hoạt động nhóm lần sau. Giáo viên cần khen ngợi, động viên những
nhóm làm việc hiệu quả, những học sinh biết lắng nghe và đưa ra những câu hỏi
thắc mắc phù hợp.
Giải pháp thứ sáu: Sử dụng các kĩ thuật dạy học
Giáo viên phải nghiên cứu kĩ mục tiêu, nội dung bài học để xác định các
kĩ thuật dạy học sử dụng phối hợp trong hoạt động nhóm. Thực tế, trong các giờ
lên lớp, khi sử dung phương pháp dạy học theo nhóm, chúng tôi thường sử dụng
kết hợp với các kĩ thuật dạy học khác như: Kĩ thuật khăn trải bàn, Bàn tay nặn
bột, Sơ đồ tư duy,…vào hoạt động nhóm nhằm tạo điều kiện cho học sinh phát
huy hết khả năng tư duy, sáng tạo của mình trong học tập.
Ví dụ: Khi dạy bài “Cá” (Tự nhiên và xã hội lớp 3), tôi đã sử dụng kĩ thuật
Sơ đồ tư duy trong tổ chức hoạt động nhóm. Để tìm hiểu về các loài cá, tôi đã
hướng dẫn các nhóm học sinh lập sơ đồ tư duy với từ khóa trung tâm là “Cá”.
Từ đó, gợi ý để học sinh có thể triển khai các ý tưởng cần tìm hiểu về chủ đề
“Cá” như: Đặc điểm, Cách chế biến, Nơi sống, Phân loại, Tác dụng,…
…..
…..
…..
…..

Ích lợi

Cách chế biến

Đặc điểm

…..

Cá

Nơi sống

Các loại cá

…

…..


11
…….

……

……

…….

Giải pháp thứ bảy: Chuẩn bị đồ dùng, phương tiện dạy học
Để tổ chức dạy học theo nhóm có hiệu quả, giáo viên cần chuẩn bị chu
đáo các đồ dùng dạy học, thiết bị, dụng cụ cho học sinh hoạt động học theo

nhóm như phiếu học tập, bảng học nhóm, vật thật hoặc tranh ảnh để quan sát,
dụng cụ thực hành thí nghiệm,... Đồ dùng học tập do giáo viên chuẩn bị hoặc
học sinh tự chuẩn bị, tự làm.
Ví dụ 1 : Khi dạy bài “So sánh. Dấu chấm” (Luyện từ và câu lớp 3- tuần
10), với nội dung bài tập 2 (trang 80- Sách Tiếng Việt 3- Tập I), tôi đã thiết kế
phiếu học tập cho nhóm có kẻ sẵn khung, ghi sẵn yêu cầu của nhiệm vụ:
PHIẾU HỌC TẬP
Nhóm:
Âm thanh 1

Từ so sánh

Âm thanh 2

a.
b.
c.
Ví dụ 2: Để chuẩn bị cho hoạt động nhóm khi học bài “Cá”, học sinh chuẩn
bị và mang đến lớp các bức ảnh chụp hoặc tranh vẽ các loài cá mà học sinh biết.
Giải pháp thứ tám: Hoạt động của giáo viên khi tổ chức cho học sinh
học theo nhóm
Khi tổ chức hoạt động nhóm, tôi thường chú ý giao nhiệm vụ phù hợp với
khả năng của học sinh. Thiết kế các phiếu học tập, phiếu giao việc rõ ràng, tạo
điều kiện cho học sinh dễ dàng hiểu rõ nhiệm vụ và thể hiện rõ kết quả hoạt
động của cá nhân hoặc của cả nhóm. Giáo viên cần xác định thời gian hoạt động
nhóm phù hợp để các em hoàn thành được công việc. Khi các nhóm làm việc,
giáo viên đến tận từng nhóm, quan sát hoạt động của các nhóm, có thể phỏng
vấn học sinh để nắm bắt được tiến độ thực hiện nhiệm vụ; định hướng cho nhóm
thảo luận đúng yêu cầu bài học, tránh thảo luận tùy hứng dẫn đến nguy cơ đi

12
chệch yêu cầu; tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc của học sinh, hỗ trợ học
sinh khi cần thiết hoặc có thể gợi mở thêm nhằm mở rộng kiến thức cho học
sinh. Giáo viên cũng cần lưu ý không nói to làm ảnh hưởng đến các nhóm khác.
Sau khi hoàn thành sản phẩm của nhóm, giáo viên tổ chức cho học sinh
đại diện nhóm báo cáo kết quả, chia sẻ kinh nghiệm với các nhóm khác. Giáo
viên cũng lưu ý học sinh lắng nghe và phản hồi tích cực, đánh giá sản phẩm của
nhóm mình và nhóm bạn.
Cuối cùng, giáo viên có thể chốt lại các kiến thức cơ bản, cần lưu ý,
không cần giảng lại các vấn đề học sinh đã trình bày để khỏi mất thời gian.
3. Kết quả:
Sau khi áp dụng phương pháp dạy học theo nhóm cùng với các kĩ thuật
dạy học tích cực vào giảng dạy, tôi nhận thấy học sinh lớp tôi phụ trách có nhiều
tiến bộ rõ rệt. Học sinh học tập một cách thoải mái, không bị gò ép. Các em luôn
hứng thú, say mê trong học tập. Tôi cũng nhận thấy rằng việc tổ chức hoạt động
học một cách tích cực cho học sinh đem lại cho các em niềm vui trong học tập,
tạo ra một môi trường học tập sôi nổi, phù hợp với đặc tính ưa thích hoạt động
của các em. Những em trước đây còn rụt rè, chưa tích cực trong học tập nay đã
mạnh dạn, tự tin và hăng hái hơn. Các em mạnh dạn hơn trong giao tiếp với thầy
cô giáo và bạn bè, biết vận dụng những kiến thức đã học được với thực tế cuộc
sống. Tiêu biểu một số em: Ngân Sương, Quang Minh, Đức Phú, Thùy Dương,
Diệu Hà, Phương Linh, Huy Hoàng, Yến, Anh Khoa, v.v..
C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Ý nghĩa:
Trong hệ thống các phương pháp dạy học, không có một phương pháp nào
là vạn năng. Đổi mới phương pháp dạy học không có nghĩa là gạt bỏ các phương
pháp dạy học truyền thống. Việc nâng cao năng lực, trình độ của giáo viên là
một nhiệm vụ quan trọng hàng đầu trong chiến lược phát triển giáo dục. Người
giáo viên cần có năng lực chuyên môn, năng động sáng tạo để vận dụng linh

13
hoạt các phương pháp dạy học sao cho phù hợp và hiệu quả. Mỗi một bài, mỗi
một tiết lên lớp đòi hỏi người giáo viên phải biết vận dụng nhuần nhuyễn, khéo
léo, phối hợp các phương pháp và kĩ thuật dạy học khác nhau, với mục đích phát
huy năng lực tự học, tự thực hành của người học, biến người học thành chủ thể
của quá trình nhận thức.
Đề tài đã đưa ra và đánh giá một cách khái quát về thực trạng của hoạt
động tổ chức dạy học theo nhóm ở Khối 3 ở Trường Tiểu học nhằm phát huy
hiệu quả của phương pháp dạy học theo nhóm nói riêng và các phương pháp dạy
học, kĩ thuật dạy học tích cực nói chung. Đề tài đã đề xuất 8 giải pháp để tổ chức
tốt phương pháp dạy học theo nhóm. Các giải pháp đưa ra trong đề tài được xây
dựng trên nền tảng lí luận về các phương pháp dạy học hiện đại, kế thừa những
kinh nghiệm giảng dạy của đội ngũ giáo viên Khối 3 ở Trường Tiểu học.
Để nâng cao được hiệu quả của hoạt động dạy học theo nhóm, cần phối
hợp đồng bộ các giải pháp nêu trên. Các pháp trên có thể áp dụng được với các
khối lớp khác trong trường Tiểu học, giúp hoạt động dạy học trong nhà trường
có những chuyển biến tích cực, đáp ứng với yêu cầu đặt ra đối với ngành giáo
dục trong tình hình hiện nay.
2. Kiến nghị:
* Đối với giáo viên:
Để việc áp dụng phương pháp dạy học theo nhóm trở thành một hoạt động
dạy học thường xuyên và đạt được hiệu quả cao, góp phần nâng cao chất lượng
giáo dục, theo tôi, người giáo viên phải chú ý những vấn đề sau:
- Không ngừng học hỏi, nghiên cứu để nắm bắt một cách kịp thời những
quan điểm giáo dục hiện đại.
- Hiểu rõ bản chất của phương pháp dạy học theo nhóm, không tổ chức
một cách hình thức, hời hợt.

14
- Phải tạo cho học sinh có thói quen làm việc hợp tác, chú ý hình thành kĩ
năng điều khiển, tổ chức, trình bày kết quả học tập và rèn luyện các kĩ năng làm
việc xã hội.
- Phải tạo điều kiện thuận lợi về mặt không gian, thời gian cho học sinh
thảo luận nhóm; khích lệ, động viên tinh thần thi đua giữa các nhóm.
* Đối với nhà trường:
- Phát huy tối đa vai trò của Tổ chuyên môn. Cần thường xuyên thảo luận,
bàn bạc trong tổ chuyên môn để lựa chọn những phương pháp dạy học, kĩ thuật
dạy học phù hợp; cùng chia sẻ những kinh nghiệm hay khi tổ chức các hoạt
động học tập cho học sinh, cách nhận xét đánh giá học sinh,vv
- Cần tiếp tục bồi dưỡng, nâng cao trình độ, năng lực sư phạm cho đội ngũ
giáo viên.
- Điều chỉnh chương trình, sách giáo khoa cho phù hợp với thực tế, tránh
hiện tượng quá tải, nặng nề.
- Nhà trường, giáo viên cần có những hình thức tuyên truyền, giải thích
cho phụ huynh học sinh hiểu rõ về sự cần thiết phải đổi mới phương pháp dạy
học theo hướng tích cực, tranh thủ sự đồng thuận và góp sức của họ vào công
tác giáo dục học sinh.
Trên đây là một số việc làm mà tôi đã thực hiện được trong thời gian qua
và đưa lại kết quả khá khả quan. Tạo được phong trào thi đua học tập trong học
sinh. Hy vọng rằng với sự cố gắng này của bản thân cùng với sự nỗ lực học tập
của học sinh thì chắc chắn hoạt động dạy học theo nhóm sẽ có hiệu quả hơn.


15


16