Phát triển du lịch gắn với xóa đói giảm nghèo ở lào cai

L I CAM ðOAN
Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên c u c a riêng tôi. Các
s li u và n i dung trong Lu#n án là trung th$c. K&t qu( c a Lu#n án
chưa t*ng ñư+c công b trong b-t kỳ công trình nào khác.
Tác gi( lu#n án

Ph m Ng c Th ng


M CL C
Ph bìa
L i cam ñoan………………………………………………………………..ii
M c l c……………………………………………………………………...iii
Danh m c các ch! vi#t t t………………………………………………....vi
Danh m c b%ng bi&u, sơ ñ+………………………………………………..vii
PH-N M. ð-U……………………………………………………………..1
CHƯƠNG 1. CƠ S. LÝ LU7N VÀ KINH NGHI;M TH<C TI=N V>
PHÁT TRIAN DU LBCH GCN VDI XÓA ðÓI GIGM NGHÈO.............10
1.1. Các khái niJm cơ b%n vK du lMch và ñói nghèo…….............................10
1.1.1. Du l4ch và tác ñ ng kinh t& 5 xã h i c a phát tri8n du l4ch....................10
1.1.2. ðói nghèo và tiêu chí xác ñ4nh ñói nghèo.............................................14
1.2. Phát tri&n du lMch g n vSi xóa ñói gi%m nghèo…...………………….18
1.2.1. Cách ti&p c#n phát tri8n du l4ch g@n vAi xóa ñói gi(m nghèo...………18
1.2.2. Mô hình phát tri8n du l4ch g@n vAi xóa ñói gi(m nghèo……………...28
1.2.3. Các ñiDu ki n ñ8 phát tri8n du l4ch g@n vAi xóa ñói gi(m nghèo...…...31
1.2.4. Các tiêu chí ñ8 ñánh giá tác ñ ng c a phát tri8n du l4ch ñ i vAi xóa ñói
gi(m nghèo……………………………………………………………..........34
1.3. Kinh nghiJm vK phát tri&n du lMch g n vSi xóa ñói gi%m nghèo……40
1.3.1. Mô hình phát tri8n du l4ch d$a vào c ng ñEng ñ8 xóa ñói gi(m nghèo
c a m t s nưAc……………………………………………………………...40
1.3.2. Mô hình phát tri8n du l4ch d$a vào c ng ñEng ñ8 xóa ñói gi(m nghèo

tFi m t s ñ4a phương c a Vi t Nam...………………………………………43
1.3.3. Bài hKc kinh nghi m vD phát tri8n du l4ch g@n vAi xóa ñói gi(m nghèo
v#n dLng cho Lào Cai……………………………………………………….45


CHƯƠNG 2. TH<C TRWNG V> PHÁT TRIAN DU LBCH GCN VDI
XÓA ðÓI GIGM NGHÈO . LÀO CAI………………………………….55
2.1. TiKm năng phát tri&n du lMch cYa Lào Cai...…………………………55
2.1.1. V4 trí c a du l4ch Lào Cai trong chi&n lư+c phát tri8n du l4ch c( nưAc và
chi&n lư+c phát tri8n kinh t& 5 xã h i c a tNnh……………………………….55
2.1.2. ðánh giá tiDm năng phát tri8n du l4ch c a tNnh Lào Cai…...………….57
2.2. ThZc tr ng phát tri&n du lMch [ Lào Cai giai ño n 2001 ] 2008…….74
2.2.1. NhQng k&t qu( ñFt ñư+c……………………………………………...74
2.2.2. NhQng hFn ch& và nguyên nhân............................................................81
2.3. ThZc tr ng phát tri&n du lMch g n vSi xóa ñói gi%m nghèo [ Lào
Cai…………………………………………………………………………...83
2.3.1. Th$c trFng nghèo và các chính sách xóa ñói gi(m nghèo R Lào Cai....83
2.3.2. ðánh giá các ñiDu ki n ñ8 phát tri8n du l4ch g@n vAi xóa ñói gi(m nghèo
R Lào Cai…………………………………………………………………….87
2.3.3. ðánh giá các chương trình d$ án, mô hình phát tri8n du l4ch g@n vAi
xóa ñói gi(m nghèo R Lào Cai………………………………………………94
2.4. Nh!ng ñóng góp cYa phát tri&n du lMch ñ`i vSi xóa ñói gi%m nghèo [
Lào Cai.........................................................................................................103
2.4.1. ðóng góp vào phát tri8n kinh t& 5 xã h i c a TNnh..............................103
2.4.2. TFo ra l+i ích cho dân cư ñ4a phương góp phUn xóa ñói gi(m nghèo.106
2.4.3. Gi(i quy&t vi c làm cho cư dân ñ4a phương góp phUn xóa ñói gi(m
nghèo.............................................................................................................113
2.4.4. Phát tri8n hF tUng cơ sR giúp c(i thi n cu c s ng c a ngưZi nghèo....114
2.4.5. Nâng cao dân trí và th8 l$c cho c ng ñEng dân cư góp phUn xóa ñói
gi(m nghèo....................................................................................................115

CHƯƠNG 3. CÁC GIGI PHÁP CHa YcU ðA PHÁT TRIAN DU LBCH
GCN VDI XÓA ðÓI GIGM NGHÈO . LÀO CAI................................120
3.1. ðMnh hưSng vK phát tri&n du lMch g n vSi xóa ñói gi%m nghèo [ Lào
Cai.................................................................................................................120
3.1.1. Quan ñi8m...........................................................................................120
3.1.2. MLc tiêu…...…………………………………………………………121
3.2. Met s` gi%i pháp chY y#u ñ& phát tri&n du lMch g n vSi xóa ñói gi%m
nghèo [ Lào Cai…………………………………………………………...123
3.2.1. Xây d$ng mô hình phát tri8n du l4ch d$a vào c ng ñEng g@n vAi xóa
ñói gi(m nghèo……………………………………………………………..123
3.2.2. L$a chKn loFi hình du l4ch phù h+p mô hình phát tri8n du l4ch g@n vAi
xoá ñói gi(m nghèo R Lào Cai……………………………………………..139
3.2.3. Hoàn thi n chính sách, cơ ch&, công tác qu(n lý nhà nưAc vD du l4ch146
3.3. Met s` ki#n nghM….………………………………………………......152
3.3.1. Ki&n ngh4 vAi Chính ph và các B , ngành Trung ương.....................152
3.3.2. Ki&n ngh4 vAi tNnh Lào Cai..................................................................153
3.3.3. Ki&n ngh4 ñ i vAi chính quyDn ñ4a phương các xã tFi khu, ñi8m du
l4ch.................................................................................................................154
KcT LU7N………………………………………………………………..156
DANH M C CÔNG TRÌNH CÔNG Bj………………………………..159
TÀI LI;U THAM KHGO………………………………………………..160
PH L C


DANH M C CÁC CHk VIcT TCT

UNWTO

Tc ch c Du l4ch Th& giAi

CSD7

ey ban Phát tri8n bDn vQng Liên Hi p qu c

ST5EP

Du l4ch bDn vQng 5 xóa nghèo

CPI

ChN s giá tiêu dùng

WTTC

H i ñEng Du l4ch và LQ hành Th& giAi

SNV

Tc ch c phát tri8n Hà Lan

IUCN

Tc ch c b(o tEn thiên nhiên Th& giAi

UNESCO

Tc ch c Giáo dLc, Khoa hKc và Văn hóa c a
Liên Hi p Qu c

LðTBXH

Lao ñ ng và thương binh xã h i

HDV

HưAng dhn viên

UBND

ey ban Nhân dân

USD

ðô la Mi

REST

Tc ch c du l4ch b(o v sinh thái và văn hóa c ng
ñEng

GDP

Tcng s(n phkm Qu c n i.

ASEAN

Hi p h i các qu c gia ðông Nam Á

XHCN

Xã h i ch nghĩa

TNHH

Trách nhi m hQu hFn


DANH M C BGNG BIAU, SƠ ðl
Sơ ñE 1.1 M i quan h giQa các thành phUn trong hoFt ñ ng du l4ch……….11
Sơ ñE 1.2 M i quan h giQa các nguEn l$c và các hoFt ñ ng trong Du l4ch d$a
vào c ng ñEng……………………………………………………………….28
B(ng 2.1 ðiDu ki n khí h#u tFi m t s ñ4a ñi8m trên lãnh thc Lào Cai…… .59
B(ng 2.2 So sánh ñoc trưng khí h#u Lào Cai vAi các chN tiêu nhi t ñAi…….60
B(ng 2.3 M c ñ thích nghi c a con ngưZi ñ i vAi m t s chN tiêu khí h#u..64
Bi8u ñE 2.1 K&t qu( ñiDu tra vD s$ cUn thi&t ph(i ñư+c ñào tFo ki&n th c du
l4ch..................................................................................................................93
Bi8u ñE 2.2: K&t qu( ñiDu tra vD các hoFt ñ ng lĩnh v$c kinh t& – xã h i ñư+c
c(i thi n khi có hoFt ñ ng du l4ch tFi ñ4a phương.........................................106
Bi8u ñE 2.3 M c chi tiêu bình quân khách du l4ch trong nưAc R Lào Cai
2005...............................................................................................................109
Bi8u ñE 2.4 M c chi tiêu bình quân khách du l4ch trong nưAc R Lào Cai
2005...............................................................................................................110
Bi8u ñE 2.5. K&t qu( ñiDu tra vD cu c s ng c a c a dân cư ñư+c c(i thi n khi
có hoFt ñ ng du l4ch tFi ñ4a phương..............................................................111
Bi8u ñE 2.6. K&t qu( ñiDu tra vD tFo công ăn vi c làm khi có hoFt ñ ng du l4ch
tFi ñ4a phương................................................................................................113
Bi8u ñE 2.7. K&t qu( ñiDu tra vD s$ c(i thi n c a cơ sR hF tUng khi có hoFt
ñ ng du l4ch tFi ñ4a phương...........................................................................115

Mô hình 2.1 Mô hình phát tri8n du l4ch d$a vào c ng ñEng g@n vAi xóa ñói
gi(m nghèo tFi b(n Sín Ch(i5 Sa Pa………………………………………..102
Mô hình 3.1 Mô hình phát tri8n du l4ch d$a vào c ng ñEng g@n vAi xóa ñói
gi(m nghèo…………………………………………………………………125
Mô hình 3.2 Các bưAc xây d$ng mô hình mhu phát tri8n du l4ch d$a vào
c ng ñEng g@n vAi xóa ñói gi(m nghèo…………………………………….135


PH-N M. ð-U
1. TÍNH CnP THIcT CaA ð> TÀI
Trong b i c(nh toàn cUu hóa hi n nay, du l4ch ñã và ñang phát tri8n
nhanh chóng ch ng minh ñư+c s$ ñóng góp quan trKng cho s$ phát tri8n kinh
t& 5 xã h i. Cũng trong b i c(nh ñó, xóa ñói gi(m nghèo ñang là mLc tiêu
ph-n ñ-u c a c a nhiDu qu c gia và là m t ñiDu ki n quan trKng cho hòa bình,
giQ gìn môi trưZng và phát tri8n bDn vQng. N&u phát tri8n du l4ch theo m t
phương th c bDn vQng có th8 tFo ra ñóng góp cho vi c xóa ñói gi(m nghèo,
ñoc bi t là R các vùng nông thôn nơi sinh s ng c a phUn lAn nhQng ngưZi
nghèo và nơi có r-t ít các l$a chKn phát tri8n khác.
Cu i nhQng năm 80 và trong su t nhQng năm 90 c a th& ku trưAc, tUm
quan trKng c a Du l4ch bDn vQng (Sustainable Tourism) ngày càng ñư+c nhìn
nh#n rõ hơn. S$ xu-t hi n c a Du l4ch sinh thái (Ecotourism) và Du l4ch Xanh
(Green Tourism) ñã ph(n ánh s$ quan tâm tAi vi c ki8m soát môi trưZng c a
du l4ch. Vào cu i nhQng năm 1990, ngưZi ta càng nh#n rõ hơn ý nghĩa c a
vi c xóa nghèo như m t ñiDu ki n tiên quy&t c a phát tri8n bDn vQng. Do v#y,
các tc ch c phát tri8n và ngành du l4ch ñã t#p trung chú ý tAi du l4ch như m t
công cL xóa ñói nghèo. Trong nhQng năm gUn ñây, m t s sáng ki&n ñã ñư+c
th$c hi n và ñư+c ngành du l4ch, các tc ch c phát tri8n công nh#n vD nhQng
ñóng góp quan trKng c a du l4ch ñ i vAi xóa ñói gi(m nghèo như:
Vào năm 1999, ey ban Phát tri8n BDn vQng Liên Hi p Qu c UN (CSD
7) ñã yêu cUu các chính ph c ng tác vAi t-t c( các c ng ñEng ñ4a phương,

b(n ñ4a ñ8 t i ña hóa tiDm năng c a du l4ch ñ8 xóa ñói gi(m nghèo thông qua
phát tri8n các chi&n lư+c thích h+p.
Liên Hi p Qu c công b năm 2002 là Năm Qu c t& Du l4ch Sinh thái.
NhiDu sáng ki&n ñã ñư+c th$c hi n và các gương ñi8n hình ñư+c qu(ng bá
trên kh@p th& giAi, thưZng liên quan ñ&n du l4ch R các vùng nghèo. B(n Tuyên


b Quebec vD Du l4ch Sinh thái ñã nh-n mFnh nhiDu phương th c mà du l4ch
có th8 hy tr+ phát tri8n bDn vQng, trong ñó bao gEm c( vi c tFo ñiDu ki n
thu#n l+i cho các c ng ñEng b(n ngQ và c ng ñEng nghèo.
Báo cáo c a H i ngh4 C-p cao Phát tri8n BDn vQng tFi Johannesburg
2002 ñoc bi t nh-n mFnh tAi du l4ch. H i ngh4 kêu gKi thúc ñky phát tri8n du
l4ch bDn vQng ñ8 tăng phúc l+i cho ngưZi dân R các c ng ñEng ñ4a phương
trong khi vhn có th8 ti&p tLc giQ gìn b(n s@c văn hóa và môi trưZng.
Sáng ki&n Du l4ch BDn vQng 5 Xóa nghèo (Sustainable Tourism 5
Eliminating Porvety (ST5EP)) ñư+c Tc ch c Du l4ch Th& giAi UNWTO ñưa
ra vAi s$ ng h c a UNCAD tFi H i ngh4 Thư+ng ñNnh Johannesburg. Sáng
ki&n ST5EP cung c-p cơ sR nghiên c u và hoFt ñ ng th$c ti{n ñ8 chN ra cách
th c du l4ch có th8 s| dLng m t cách cL th8 ñ8 xóa nghèo. MLc tiêu ñot ra là
5.000 d$ án nh} hoFt ñ ng tAi năm 2015.
Tuyên b Hu& vD Du l4ch Văn hóa và Xóa nghèo tháng 6 năm 2004 ñã
ñánh d-u ñóng góp c a Vi t Nam vào quy&t tâm gi(i quy&t v-n ñD xóa nghèo
thông qua phát tri8n du l4ch.
Lào Cai là m t tNnh miDn núi n~m R phía B@c Vi t Nam, thiên nhiên ưu
ñãi cho Lào Cai nguEn tiDm năng to lAn vD khí h#u, ñ-t ñai, khoáng s(n, tài
nguyên, ñoc bi t là tài nguyên du l4ch. L+i th& c a Lào Cai là tiDm năng ña
dFng, phong phú phLc vL cho phát tri8n du l4ch: Lào Cai có nhiDu c(nh quan
thiên nhiên kỳ thú, cùng vAi nhiDu l{ h i truyDn th ng. Lào Cai còn t#p h+p
nhiDu di tích văn hoá thu#n l+i ñ8 phát tri8n nhiDu loFi hình du l4ch như du
l4ch văn hoá, sinh thái, nghN dư•ng. NhQng tiDm năng giUu có trên tFo ñiDu

ki n thu#n l+i cho Lào Cai phát tri8n m t nDn kinh t& tcng h+p ña ngành,
trong ñó du l4ch ñư+c coi là m t trong nhQng ngành có vai trò ñoc bi t quan
trKng trong phát tri8n kinh t& xã h i, góp phUn xóa ñói gi(m nghèo và ñky
nhanh ti&n trình chuy8n d4ch cơ c-u kinh t& c a tNnh.


NhQng năm gUn ñây, du l4ch c a Vi t Nam nói chung và c a Lào Cai
nói riêng ñã có nhQng bưAc ti&n ñáng k8, góp phUn tích c$c vào s$ nghi p
phát tri8n kinh t&5xã h i c a ñ-t nưAc và ñ4a phương. Tuy nhiên, v4 th& c a du
l4ch trong nDn kinh t& và hi u qu( ñem lFi t* hoFt ñ ng du l4ch vhn chưa
tương x ng vAi tiDm năng to lAn s€n có. Các s(n phkm du l4ch hi n vhn chưa
ñư+c phong phú, ña dFng; chưa có s c h-p dhn, cFnh tranh lAn. Trong nhQng
tiDm năng ñ8 phát tri8n du l4ch, các loFi hình du l4ch liên quan ñ&n nông thôn
và nDn nông nghi p truyDn th ng, du l4ch xóa ñói gi(m nghèo hUu như chưa
ñư+c quan tâm phát tri8n. TFi Lào Cai, có r-t nhiDu t c ngưZi sinh s ng vAi
bi&t bao phong tLc t#p quán truyDn th ng, các nét ñƒp văn hóa mang ñ#m b(n
s@c Vi t Nam, r-t nhiDu làng nghD và phong c(nh các miDn quê ñUm -m, trù
phù, h-p dhn khách du l4ch Do v#y, có th8 nói tiDm năng ñ8 phát tri8n du l4ch
là khá lAn và ñoc s@c.
Mot khác, tFi nhiDu khu v$c miDn núi, vùng sâu, vùng xa, các c ng
ñEng sinh s ng còn gop nhiDu khó khăn vD kinh t&, vhn chưa thoát kh}i ñư+c
tình trFng ñói nghèo, lFc h#u so vAi các khu v$c khác. Tuy nhiên, cũng chính
do s$ cách bi t vD giao lưu này mà các c ng ñEng vùng sâu, vùng xa này vhn
còn sR hQu nhiDu giá tr4 ñoc s@c vD tài nguyên, ñoc bi t là các phong tLc t#p
quán truyDn th ng ñ c ñáo và ñây chính là s c hút mFnh m„ ñ i vAi khách du
l4ch.
Cho ñ&n nay, du l4ch góp phUn xóa ñói gi(m nghèo R Vi t Nam nói
chung và Lào Cai nói riêng chưa ñư+c phát tri8n vAi các gi(i pháp tcng th8,
chưa có ñ4nh hưAng ñ8 ñFt ñư+c mLc tiêu lAn vD kinh t& và xã h i c a m t
ngành kinh t& tcng h+p mang tính xã h i hóa, liên ngành và liên vùng. Trên

th$c t&, phát tri8n du l4ch g@n vAi xoá ñói gi(m nghèo R Vi t Nam chưa ñư+c
ñánh giá m t cách ñUy ñ ; vD mot lý thuy&t, có th8 nói chưa có công trình
khoa hKc nào nghiên c u có h th ng vD v-n ñD này.


Xu-t phát t* nhQng th$c t& nêu trên, vi c nghiên c u phát tri8n du l4ch
trR thành ngành ch ñFo trong phát tri8n kinh t& 5 xã h i ñEng thZi lFi có th8
góp phUn xóa ñói gi(m nghèo là c-p thi&t và c-p bách. Là m t cán b hoFch
ñ4nh chính sách làm công tác tham mưu cho ð(ng và Nhà nưAc, trưAc nhQng
c-p thi&t và c-p bách c a v-n ñD trên, nghiên c u sinh ñã l$a chKn ñD tài:
‘‘Phát tri n du l ch g n v i xóa ñói gi m nghèo

Lào Cai’’ ñ8 nghiên c u.

2. TÌNH HÌNH NGHIÊN CpU LIÊN QUAN ðcN ð> TÀI
Trên th! gi i: Du l4ch hi n nay ñư+c xem là m t trong nhQng ngành
kinh t& lAn nh-t c a th& giAi vAi tiDm năng kinh t& to lAn. Chính vì v#y, hoFt
ñ ng du l4ch ñư+c r-t nhiDu chuyên gia, nhà khoa hKc và các nhà qu(n lý quan
tâm nghiên c u. Ngay t* cu i nhQng năm 80 c a th& ku trưAc, khái ni m
‘‘Phát tri8n bDn vQng’’ mAi xu-t hi n và mãi ñ&n ñUu nhQng năm 90, khái
ni m ‘‘Du l4ch bDn vQng’’ (Sustainable Tourism) mAi b@t ñUu ñư+c ñD c#p
ñ&n. S$ xu-t hi n c a Du l4ch sinh thái (Ecotourism) và Du l4ch Xanh (Green
Tourism) ñã ph(n ánh s$ quan tâm tAi vi c ki8m soát môi trưZng c a du l4ch.
Vào cu i nhQng năm 90 c a th& ku trưAc, ngưZi ta càng nh#n rõ hơn ý nghĩa
c a vi c xóa nghèo như m t ñiDu ki n tiên quy&t c a phát tri8n bDn vQng.
Sáng ki&n Du l4ch BDn vQng 5 Xóa nghèo (Sustainable Tourism 5 Eliminating
Porvety (ST5EP)) ñư+c Tc ch c Du l4ch Th& giAi UNWTO ñưa ra nh~m cung
c-p cơ sR nghiên c u và hoFt ñ ng th$c ti{n ñ8 chN ra cách th c du l4ch có th8
s| dLng m t cách cL th8 ñ8 xóa nghèo.
# T$i Vi&t Nam: Nghiên c u vD du l4ch mAi ñư+c ñD c#p nhiDu vào

nhQng năm 90, khi hoFt ñ ng du l4ch kh‡ng ñ4nh ñư+c v4 trí c a mình. M t s
công trình nghiên c u ñã ñD c#p nhiDu khía cFnh khác nhau c a hoFt ñ ng du
l4ch như: ‘‘M t s lý lu#n vD Du l4ch sinh thái, tài li u t#p hu-n ñào tFo
nghi p vL hưAng dhn du l4ch, VưZn Qu c gia Pù Mát’’[1], ‘‘Du l4ch sinh thái
5 NhQng v-n ñD vD lý lu#n và th$c ti{n phát tri8n R Vi t Nam’’[6], ‘‘ðoc ñi8m


c a du l4ch sinh thái và kh( năng kinh doanh loFi hình du l4ch này tFi các
vưZn qu c gia và khu b(o tEn thiên nhiên tFi Vi t Nam’’[5], ‘‘Du l4ch C ng
ñEng lý thuy&t và v#n dLng’’[7].
Nhìn chung các công trình nghiên c u này ñDu d$a trên b(n ch-t c a
hoFt ñ ng du l4ch, các ñiDu ki n ñ8 phát tri8n du l4ch, phân tích các tác ñ ng
c a du l4ch ñ&n kinh t&, văn hóa, xã h i và môi trưZng. K&t qu( nghiên c u
ch y&u là các k&t qu( ñ4nh tính, mang tính khái quát, chưa th$c s$ làm rõ
ñư+c m i quan h giQa phát tri8n du l4ch và xóa ñói gi(m nghèo. Trong các
công trình nghiên c u này chưa tr( lZi ñư+c câu h}i tác ñ ng c a phát tri8n du
l4ch ñ i vAi xóa ñói gi(m nghèo như th& nào, k&t qu( ñ4nh lư+ng là bao nhiêu.
ð8 phát tri8n du l4ch g@n vAi xóa ñói gi(m nghèo, cUn ph(i có các ñiDu ki n
gì, và ph(i chăng c phát tri8n du l4ch là có th8 g@n vAi xóa ñói gi(m nghèo.
ð i vAi nưAc ta, ‘‘Phát tri8n du l4ch g@n vAi xóa ñói gi(m nghèo’’ có
th8 nói là còn khá mAi mŠ. Cho ñ&n nay ñã có m t s bài vi&t trong các ku
y&u h i th(o liên quan ñ&n vUn ñD xóa ñói gi(m nghèo thông qua phát tri8n du
l4ch c ng ñEng[9],[15], H i ngh4 ‘‘Phát tri8n NguEn nhân l$c Du l4ch g@n vAi
gi(m nghèo: MiDn ñ-t cUn s$ khai phá’’ do B Văn hóa Th8 thao và Du l4ch
tc ch c[8], tuy nhiên chưa có công trình nghiên c u m t cách ñEng b vD v-n
ñD này ñư+c công b .
3. M C TIÊU VÀ NHI;M V NGHIÊN CpU
M c tiêu nghiên c u: xây d$ng mô hình và ñưa ra các gi(i pháp cL th8
ñ8 phát tri8n du l4ch g@n vAi xóa ñói gi(m nghèo R Lào Cai.
Nhi m v nghiên c u:

5 T#p trung nghiên c u lý lu#n vD các cách ti&p c#n vD phát tri8n du
l4ch, các ñóng góp c a phát tri8n du l4ch ñ i vAi ngưZi nghèo, ñiDu ki n ñ8
phát tri8n du l4ch có th8 phLc vL cho xóa ñói gi(m nghèo, bài hKc kinh


nghi m phát tri8n du l4ch g@n vAi xóa ñói gi(m nghèo c a m t s nưAc và m t
s ñ4a phương trong nưAc.
5 ðánh giá th$c trFng phát tri8n du l4ch nói chung, phát tri8n du l4ch g@n
vAi xóa ñói gi(m nghèo nói riêng R Lào Cai giai ñoFn 20015 2008; ñánh giá,
phân tích các ñóng góp c a du l4ch Lào Cai ñ i vAi công tác xóa ñói gi(m
nghèo c a tNnh; kh(o sát, ñánh giá các ñiDu ki n ñ8 phát tri8n du l4ch g@n vAi
xóa ñói gi(m nghèo.
5 T#p trung nghiên c u ñưa ra các gi(i pháp cL th8, các ki&n ngh4 ñ8
phát tri8n du l4ch Lào Cai m t cách bDn vQng g@n vAi xóa ñói gi(m nghèo c a
Lào Cai.
4. ðjI TƯrNG VÀ PHWM VI NGHIÊN CpU
ð i tư ng nghiên c u: Lu#n án t#p trung nghiên c u phát tri8n du l4ch
g@n vAi xóa ñói gi(m nghèo tFi m t không gian và thZi gian cL th8.
Ph m vi nghiên c u:
# Ph$m vi không gian: PhFm vi không gian giAi hFn trong tNnh Lào Cai.
# Ph$m vi th*i gian: ThZi gian nghiên c u là trong giai ñoFn 20015
2008, ñD xu-t các gi(i pháp cho giai ñoFn 201052020.
5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CpU
Phương pháp lu.n: Phương pháp lu#n c a lu#n án d$a trên quan ñi8m
c a phép duy v#t bi n ch ng và phép duy v#t l4ch s|.
D$a trên quan ñi8m c a phép duy v#t bi n ch ng, lu#n án v#n dLng các
quy lu#t chung nh-t vD phát tri8n c a t$ nhiên, xã h i và tư duy ñ8 ñot v-n ñD
phát tri8n du l4ch trong m i quan h bi n ch ng vAi công tác xóa ñói gi(m
nghèo và các lĩnh v$c hoFt ñ ng khác.
D$a trên quan ñi8m c a phép duy v#t l4ch s|, lu#n án v#n dLng các quy

lu#t chung vD m i quan h giQa quan h s(n xu-t và l$c lư+ng s(n xu-t ñ8 ñot
v-n ñD phát tri8n du l4ch ñ&n m t trình ñ nh-t ñ4nh ph(i phLc tùng nhQng quy


lu#t chung và khi chuy8n lên hình th c cao hơn có th8 (nh hưRng ñ&n công
tác xóa ñói gi(m nghèo. D$a trên quan ñi8m này, lu#n án cũng nh-n mFnh
nhQng (nh hưRng c a h tư tưRng, tc ch c chính tr4 và các thi&t ch& xã h i
(ñưZng l i, chính sách, h th ng pháp lu#t, th tLc hành chính) ñ i vAi phát
tri8n du l4ch g@n vAi xóa ñói gi(m nghèo.
Trên cơ sR phương pháp lu#n này, trong quá trình nghiên c u, các
phương pháp cL th8 sau ñây ñư+c s| dLng:
# Phương pháp ti!p c.n.
Lu#n án s„ nghiên c u ñưa ra l#p lu#n vD m i quan h giQa phát tri8n
du l4ch và công tác xóa ñói gi(m nghèo; các tác ñ ng kinh t& và xã h i c a du
l4ch ñ i vAi ngưZi nghèo; du l4ch phát tri8n s„ tFo thu nh#p cho dân cư ñ4a
phương, tFo thêm công ăn vi c làm…
# Phương pháp thu th.p d0 li&u: Lu#n án s| dLng phương pháp thu
th#p nguEn dQ li u th c-p và sơ c-p.
+ Thu th#p nguEn dQ li u th c-p t* tài li u, báo cáo, sách báo tFp chí,
tài li u t* h i th(o khoa hKc và thông tin t* các website trong và ngoài nưAc.
+ Thu th#p nguEn dQ li u sơ c-p b~ng quan sát tr$c ti&p, ph}ng v-n và
b(ng h}i. ð8 ti&n hành m t cu c ñiDu tra xã h i hKc, Lu#n án ñã thi&t k&
‘‘Phi&u xin ý ki&n’’ gEm 10 câu h}i liên quan ñ&n phát tri8n du l4ch g@n vAi
xóa ñói gi(m nghèo. ð i tư+ng ñư+c h}i là nhân dân R các thôn, b(n tFi m t
s huy n nghèo c a Lào Cai. Thu th#p thông tin b~ng s| dLng các ñiDu tra
viên tr$c ti&p phát phi&u h}i. Ti&n hành x| lý s li u ñiDu tra và tcng h+p k&t
qu( ñiDu tra.
# Phương pháp phân tích t3ng h4p.
ðây là phương pháp quan trKng ñư+c s| dLng hUu h&t trong công tác
nghiên c u khoa hKc, phương pháp phân tích tcng h+p giúp cho các nhà

nghiên cưú liên k&t các v-n ñD trong m t s$ ki n hooc các s$ ki n khác nhau


ph(n (nh m t v-n ñD cUn làm sáng t}. Nghiên c u vD du l4ch, môi trưZng và
c ng ñEng có liên quan chot ch„ vAi nhau tAi các ñiDu ki n kinh t&5xã h i.
# Phương pháp chuyên gia
Ngoài các phương pháp trên thì phương pháp chuyên gia cũng ñóng vai
trò quan trKng trong quá trình nghiên c u lu#n án. Du l4ch và xóa ñói gi(m
nghèo là hai lĩnh v$c có liên h vAi nhau và tác ñ ng (nh hưRng qua lFi, do
v#y mu n ñ(m b(o cho các ñánh giá khách quan và sát th$c t& cUn ph(i có s$
tham gia ñóng góp ý ki&n, kinh nghi m các chuyên gia thu c các ngành khác
nhau và tham kh(o kinh nghi m c a các chuyên gia ñã ñư+c ñúc k&t.
6. Ý NGHĨA KHOA HvC VÀ TH5 H th ng hoá m t s lý lu#n cơ b(n vD m i quan h giQa phát tri8n du
l4ch và xoá ñói gi(m nghèo.
5 Tcng k&t các bài hKc kinh nghi m vD phát tri8n du l4ch g@n vAi xóa
ñói gi(m nghèo, làm cơ sR ñ8 ñD ra các gi(i pháp ki&n ngh4 phát tri8n du l4ch
g@n vAi xóa ñói gi(m nghèo
5 ðánh giá th$c trFng phát tri8n du l4ch g@n vAi xoá ñói gi(m nghèo tFi
Lào Cai giai ñoFn 200152008.
5 ðD xu-t các gi(i pháp và các ñiDu ki n th$c hi n gi(i pháp ñ8 phát
tri8n du l4ch g@n vAi xoá ñói gi(m nghèo R Lào Cai.
7. KcT CnU CaA LU7N ÁN
Ngoài phUn mR ñUu, k&t lu#n và tài li u tham kh(o, lu#n án ñư+c k&t
c-u thành ba chương.
Chương 1. Cơ sR lý lu#n và kinh nghi m th$c ti{n vD phát tri8n du l4ch
g@n vAi xóa ñói gi(m nghèo.
Chương 2. Th$c trFng vD phát tri8n du l4ch g@n vAi xóa ñói gi(m nghèo
R Lào Cai

Chương 3. Các gi(i pháp ch y&u ñ8 phát tri8n du l4ch g@n vAi xóa ñói
gi(m nghèo R Lào Cai ñ&n năm 2020.


CHƯƠNG 1
CƠ S. LÝ LU7N VÀ KINH NGHI;M THV> PHÁT TRIAN DU LBCH GCN VDI XÓA ðÓI
GIGM NGHÈO
1.1. CÁC KHÁI NI;M CƠ BGN V> DU LBCH VÀ ðÓI NGHÈO
1.1.1. Du lMch và tác ñeng kinh t# ] xã hei cYa phát tri&n du lMch
1.1.1.1. ð nh nghĩa v du l ch
Ngày nay du l4ch ñã trR thành m t hi n tư+ng kinh t& 5 xã h i phc bi&n.
TFi nhiDu qu c gia, du l4ch là m t trong nhQng ngành kinh t& hàng ñUu. Moc
dù hoFt ñ ng du l4ch ñã có nguEn g c hình thành t* r-t lâu và phát tri8n vAi
t c ñ nhanh, song ñ&n nay khái ni m “du l4ch” vhn chưa ñư+c th ng nh-t vD
n i hàm. ð8 ñ(m b(o mLc tiêu nghiên c u c a ñD tài, Lu#n án căn c vào m t
s ñ4nh nghĩa vD du l4ch c a các tác gi( trong và ngoài nưAc làm cơ sR khoa
hKc cho vi c phân tích các tác ñ ng c a phát tri8n du l4ch nói chung và ñ i
vAi xóa ñói gi(m nghèo nói riêng.
Qua nghiên c u các ñ4nh nghĩa vD du l4ch t* trưAc tAi nay có th8 th-y
myi ñ4nh nghĩa vD du l4ch g@n vAi m t giai ñoFn l4ch s| th8 hi n trình ñ phát
tri8n c a ngành du l4ch giai ñoFn ñó. Có ñ4nh nghĩa xem xét sâu vD khái ni m
“khách du l4ch”, có ñ4nh nghĩa lFi xem xét sâu vD khái ni m “du l4ch”, có ñ4nh
nghĩa xem xét sâu vD góc ñ “kinh t&”, có ñ4nh nghĩa lFi xem xét sâu vD góc
ñ “kinh doanh” c a hoFt ñ ng du l4ch.
TFi H i ngh4 qu c t& vD th ng kê du l4ch R Otawa, Canada di{n ra vào
tháng 6/1991 du l4ch ñư+c ñ4nh nghĩa như sau:
Du l4ch là hoFt ñ ng c a con ngưZi ñi tAi m t nơi ngoài môi trưZng
thưZng xuyên (nơi R thưZng xuyên c a mình), trong m t kho(ng thZi

gian ít hơn kho(ng thZi gian ñã ñư+c các tc ch c du l4ch quy ñ4nh


trưAc, mLc ñích c a chuy&n ñi không ph(i là ñ8 ti&n hành các hoFt ñ ng
ki&m tiDn trong phFm vi vùng tAi thăm[2, tr.19].
Theo Ông Michael Coltman (Mi) thì du l4ch ñư+c ñ4nh nghĩa là:
Du l4ch là s$ k&t h+p và tương tác c a 4 nhóm nhân t trong quá trình
phLc vL du khách bao gEm: du khách, nhà cung ng d4ch vL du l4ch, cư
dân sR tFi và chính quyDn nơi ñón khách du l4ch”[2, tr.18].
M i quan h ñó có th8 th8 hi n b~ng sơ ñE sau:

Du khách

Dân cư sR tFi

Nhà cung ng d4ch vL
du l4ch

Chính quyDn ñ4a
phương nơi ñón khách
du l4ch

Sơ ñ$ 1.1. M i quan h gi&a các thành ph*n trong ho t ñ-ng du l ch[2]
ð8 có quan ni m ñUy ñ vD c( góc ñ kinh t& và kinh doanh c a du
l4ch, khoa Du l4ch và Khách sFn (TrưZng ðFi hKc kinh t& Qu c dân Hà N i)
ñã ñưa ra ñ4nh nghĩa trên cơ sR tcng h+p nhQng lý lu#n và th$c ti{n c a hoFt
ñ ng du l4ch trên th& giAi và R Vi t Nam trong nhQng th#p niên gUn ñây:
Du l4ch là m t ngành kinh doanh bao gEm các hoFt ñ ng tc ch c hưAng
dhn du l4ch, s(n xu-t, trao ñci hàng hóa và d4ch vL c a nhQng doanh
nghi p, nh~m ñáp ng các nhu cUu vD ñi lFi lưu trú, ăn u ng, tham

quan, gi(i trí, tìm hi8u và các nhu cUu khác c a khách du l4ch. Các hoFt


ñ ng ñó ph(i ñem lFi l+i ích kinh t& chính tr4 5 xã h i thi&t th$c cho
nưAc làm du l4ch và cho b(n thân doanh nghi p”[2, tr.20].
TFi ðiDu 4 Lu#t Du l4ch Vi t Nam 2005 ñ4nh nghĩa vD du l4ch và hoFt
ñ ng du l4ch như sau: “Du l4ch là các hoFt ñ ng có liên quan ñ&n chuy&n ñi
c a con ngưZi ngoài nơi cư trú thưZng xuyên c a mình nh~m ñáp ng nhu
cUu tham quan, tìm hi8u, gi(i trí, nghN dư•ng trong m t kho(ng thZi gian nh-t
ñ4nh”; “HoFt ñ ng du l4ch là hoFt ñ ng c a khách du l4ch, tc ch c, cá nhân
kinh doanh du l4ch, c ng ñEng dân cư và cơ quan, tc ch c, cá nhân có liên
quan ñ&n du l4ch”[13, tr.10].
Như v#y, theo các ñ4nh nghĩa vD du l4ch có th8 th-y du l4ch là m t hoFt
ñ ng có nhiDu ñoc thù, gEm nhiDu thành phUn tham gia, tFo thành m t tcng
th8 h&t s c ph c tFp. HoFt ñ ng du l4ch v*a có ñoc ñi8m c a lĩnh v$c kinh t&,
lFi v*a có ñoc ñi8m c a lĩnh v$c văn hóa xã h i.
Nghiên c u m t s ñ4nh nghĩa tiêu bi8u vD du l4ch như trên, ñ i chi&u
vAi mLc tiêu nghiên c u c a lu#n án thì ñ4nh nghĩa c a Michael Coltman là
phù h+p nh-t. Lý do ñ4nh nghĩa này phù h+p nh-t vì mLc tiêu c a lu#n án t#p
trung nghiên c u phát tri8n du l4ch trong m i quan h vAi xóa ñói gi(m
nghèo. Trong m i quan h này, l+i ích c a b n thành phUn tham gia vào hoFt
ñ ng du l4ch s„ ñư+c lu#n án nghiên c u trong m i tương tác lhn nhau ñ8 tìm
ra các gi(i pháp và các ñiDu ki n th$c hi n gi(i pháp ñ8 phát tri8n du l4ch có
th8 phLc vL cho xóa ñói gi(m nghèo. Vì v#y, lu#n án chKn ñ4nh nghĩa này làm
cơ sR cho vi c nghiên c u các ñóng góp và các ñiDu ki n ñ8 phát tri8n du l4ch
g@n vAi xóa ñói gi(m nghèo.
1.1.1.2. Tác ñ-ng kinh t3 xã h-i c6a du l ch
Phát tri8n du l4ch ñóng góp vào quá trình tFo ra thu nh#p qu c dân (s(n
xu-t ra ñE lưu ni m, ch& bi&n th$c phkm, xây d$ng các cơ sR v-t ch-t ki thu#t
v.v…), làm tăng thêm tcng s(n phkm qu c n i. Du l4ch tác ñ ng tích c$c vào

vi c làm cân ñ i c-u trúc c a thu nh#p và chi tiêu c a nhân dân theo các vùng
(thưZng thì các vùng phát tri8n mFnh du l4ch lFi là nhQng vùng kém s(n xu-t
ra c a c(i v#t ch-t dhn ñ&n thu nh#p c a ngưZi dân tFi nhQng vùng ñó t* s(n
xu-t là th-p).
Du l4ch là m t ngành “xu-t khku tFi chy” nhQng hàng hóa công nghi p,
hàng tiêu dùng, th công mi ngh , ñE cc phLc ch&, nông lâm s(n v.v… theo
giá bán lŠ cao hơn (n&u như bán qua xu-t khku s„ theo giá bán buôn). ðư+c
trao ñci thông qua con ñưZng du l4ch, các hàng hóa ñư+c xu-t khku mà không
ph(i ch4u hàng rào thu& quan m#u d4ch qu c t&.
Du l4ch không chN là ngành “xu-t khku tFi chy”, mà còn là ngành “xu-t
khku vô hình” hàng hóa du l4ch. ðó là các c(nh quan thiên nhiên, nhQng gía
tr4 c a nhQng di tích l4ch s| 5 văn hóa, tính ñ c ñáo trong truyDn th ng phong
tLc, t#p quán v.v… mà không b4 m-t ñi qua myi lUn bán th#m chí giá tr4 và uy
tín c a nó càng tăng lên qua myi lUn ñưa ra th4 trưZng n&u như ch-t lư+ng
phLc vL du l4ch cao.
Du l4ch còn góp phUn c ng c và phát tri8n các m i quan h kinh t&
qu c t& c a các qu c gia. MR r ng du l4ch qu c t& g@n liDn vAi tăng lư+ng
khách phLc vL, trong ñó s$ ñi lFi, tìm hi8u th4 trưZng c a khách du l4ch qu c
t& là thương nhân ñư+c chú trKng, t* ñó du l4ch thúc ñky ñUu tư, buôn bán
qu c t&. B(n thân hoFt ñ ng kinh doanh du l4ch cũng phát tri8n theo hưAng
qu c t& hóa vì khách du l4ch thưZng ñ&n nhiDu nưAc trong m t chuy&n ñi du
l4ch dài ngày. Hình th c liên doanh, liên k&t R phFm vi qu c t& trong kinh
doanh du l4ch là phương th c kinh doanh ñem lFi l+i nhu#n kinh t& cao, t* ñó
kích thích ñUu tư nưAc ngoài vào du l4ch và tăng cưZng chính sách mR c|a R
các qu c gia phát tri8n di l4ch. Th$c ti{n phát tri8n kinh t& R Thái Lan,
Malaysia, Singapore v.v… ñã chKn du l4ch là m t hưAng mR c|a c a nDn kinh
t&.

HoFt ñ ng kinh doanh du l4ch ñòi h}i s$ hy tr+ liên ngành. Yêu cUu vD
s$ hy tr+ liên ngành là cơ sR cho các ngành khác (như giao thông v#n t(i, tài
chính, ngân hàng, b(o hi8m, bưu chính vi{n thông, công nghi p, nông nghi p
v.v…) phát tri8n. Ngoài ra, phát tri8n du l4ch s„ mR mang, hoàn thi n cơ sR hF
tUng kinh t& như mFng lưAi giao thông công c ng, mFng lưAi ñi n nưAc v.v…
phát tri8n.
VD mot xã h i, phát tri8n du l4ch s„ góp phUn gi(i quy&t công ăn vi c
làm cho ngưZi dân, góp phUn là gi(m quá trình ñô th4 hóa R các qu c gia kinh
t& phát tri8n. Du l4ch làm tăng thêm tUm hi8u bi&t chung vD xã h i c a ngưZi
dân thông qua ngưZi R ñ4a phương khác, khách du l4ch nưAc ngoài (vD phong
cách s ng, khi&u thkm mi, ngoFi ngQ v.v…). Ngoài ra, du l4ch còn làm tăng
thêm tình ñoàn k&t, hQu ngh4, m i quan h hi8u bi&t c a nhân dân giQa các
vùng vAi nhau và c a nhân dân giQa các qu c gia vAi nhau.
1.1.2. ðói nghèo và tiêu chí xác ñMnh ñói nghèo
1.1.2.1. ð nh nghĩa v nghèo ñói
ð8 có m t cái nhìn tcng quan vD các v-n ñD c a các nưAc ñang phát
tri8n, Robert McNamara, khi là Giám ñ c c a Ngân hàng Th& giAi, ñã ñưa ra
khái ni m nghèo tuy t ñ i. Ông ñ4nh nghĩa khái ni m nghèo tuy t ñ i như
sau: "Nghèo R m c ñ tuy t ñ i là s ng R ranh giAi ngoài cùng c a tEn tFi.
NhQng ngưZi nghèo tuy t ñ i là nhQng ngưZi ph(i ñ-u tranh ñ8 sinh tEn trong
các thi&u th n tEi t và trong tình trFng b} bê và m-t phkm cách vư+t quá s c
tưRng tư+ng mang d-u -n c a c(nh ng may m@n c a giAi trí th c chúng ta."
Ngân hàng Th& giAi xem thu nh#p 1 ñô la Mi/ngày theo s c mua tương
ñương c a ñ4a phương so vAi (ñô la th& giAi) ñ8 th}a mãn nhu cUu s ng như là
chukn tcng quát cho nFn nghèo tuy t ñ i. Trong nhQng bưAc sau ñó các tr4
ranh giAi nghèo tuy t ñ i (chukn) cho t*ng ñ4a phương hay t*ng vùng ñư+c


xác ñ4nh, t* 2 ñô la cho châu Mi La tinh và Carribean ñ&n 4 ñô la cho nhQng

nưAc ðông Âu cho ñ&n 14,40 ñô la cho nhQng nưAc công nghi p.
1.1.2.2. Tiêu chí xác ñ nh ñói nghèo
* Trên th! gi i: Các qu c gia khác nhau có các ñ4nh nghĩa khác nhau
vD nghèo ñói nên vi c so sánh th ng nh-t giQa các qu c gia là khó khăn. Các
ño lưZng nghèo ñói d$a trên m t tiêu chukn nghèo qu c t& cho th-y s lư+ng
và tu l ngưZi c a t*ng qu c gia s ng dưAi m t m c thu nh#p ñã ñư+c chKn,
thưZng là 1 ñô la Mi m t ngày (1 ñô la là con s ưAc lư+ng ñư+c s| dLng
trong LHQ và các nưAc Breton Wood và phù h+p vAi các mLc tiêu phát tri8n
Thiên niên ku).
Tiêu chí xác ñ4nh ñói nghèo là công cL quan trKng ñ8 xác ñ4nh m c ñ
và tình trFng ñói nghèo. Tiêu chí ñói nghèo là m t m c chukn chung nào ñó
mà h{ ngưZi/h nào có thu nh#p/chi tiêu dưAi m c chukn chung ñó thì ñư+c
coi là ngưZi/h nghèo. Tiêu chí ñói nghèo là khái ni m ñ ng. Nó khác nhau
giQa các qu c gia, giQa các tc ch c qu c t& và thay ñci theo thZi gian.
Ch‡ng hFn, tFi thZi ñi8m 1983, R Mi, t-t c( nhQng ngưZi có thu nh#p
6.024 USD/năm trR xu ng ñDu ñư+c coi là ngưZi nghèo, trong khi Ngân hàng
Th& giAi lFi cho r~ng b-t kỳ ngưZi nào thu c th& giAi th ba có thu nh#p dưAi
370 USD ñDu là ngưZi nghèo.
* ð8i v i Vi&t Nam: Theo Quy&t ñ4nh 1143 c a B Lao ñ ng, Thương
binh và xã h i ban hành năm 2000 có ñ4nh nghĩa vD tiêu chí h ñói và h
nghèo như sau:
“H ñói là h có m c thu nh#p bình quân ñUu ngưZi dưAi 13 kg
gFo/tháng tương ñương vAi 45.000 ñEng. H nghèo là h có thu nh#p tính
bình quân ñUu ngưZi/tháng tương ñương vAi 55.000 ñEng ñ i vAi khu v$c
nông thôn miDn núi, vùng sâu, vùng xa, h(i ñ(o; dưAi 20 kg gFo/tháng tương
ñương vAi 70.000 ñEng ñ i vAi khu v$c nông thôn vùng ñEng b~ng và trung


du; dưAi 25 kg gFo/tháng tương ñương vAi 90.000 ñEng ñ i vAi khu v$c thành
th4”.

Theo Quy&t ñ4nh s 143/2001/Qð5TTg c a Th tưAng Chính ph ngày
27 tháng 9 năm 2001, trong ñó phê duy t "Chương trình mLc tiêu qu c gia
xóa ñói và gi(m nghèo giai ñoFn 200152005", thì nhQng h gia ñình có thu
nh#p bình quân ñUu ngưZi R khu v$c nông thôn miDn núi và h(i ñ(o t* 80.000
ñEng/ngưZi/tháng (960.000 ñEng/ngưZi/năm) trR xu ng là h nghèo, R khu
v$c nông thôn ñEng b~ng nhQng h gia ñình có thu nh#p bình quân ñUu ngưZi
t* 100.000 ñEng/ngưZi/tháng (1.200.000 ñEng/ngưZi/năm) trR xu ng là h
nghèo, R khu v$c thành th4 nhQng h có thu nh#p bình quân ñUu ngưZi t*
150.000 ñEng/ngưZi/tháng (1.800.000 ñEng/ngưZi/năm) trR xu ng là h
nghèo.
Theo Quy&t ñ4nh s 170/2005/Qð5TTg c a Th tưAng Chính ph ngày
8 tháng 7 năm 2005 vD vi c ban hành chukn nghèo áp dLng cho giai ñoFn
200652010 thì R khu v$c nông thôn nhQng h có m c thu nh#p bình quân t*
200.000 ñEng/ngưZi/tháng (2.400.000 ñEng/ngưZi/năm) trR xu ng là h
nghèo, R khu v$c thành th4 nhQng h có thu nh#p bình quân t* 260.000
ñEng/ngưZi/tháng (dưAi 3.120.000 ñEng/ngưZi/năm) trR xu ng là h nghèo.
Tiêu chukn nghèo tFi thành ph HE Chí Minh năm 2004 là thu nh#p
bình quân ñUu ngưZi dưAi 330.000 ñEng/tháng hooc 4.000.000 ñEng/năm
(tương ng 284USD/năm th-p hơn tiêu chukn 360 USD/năm c a qu c t&).
GUn ñây nh-t, tháng 7 năm 2009 B Lao ñ ng 5 Thương binh 5 Xã h i
ñã xây d$ng D$ th(o Quy&t ñ4nh Ban hành chukn nghèo mAi áp dLng cho giai
ñoFn 2011 – 2015 có n i dung: Chukn nghèo mAi ñ i vAi khu v$c nông thôn
là nhQng h có thu nh#p bình quân R m c 350.000 ñEng/ngưZi/tháng(dưAi
4.200.000

ñEng/ngưZi/năm),

còn

vAi

thành

ñEng/ngưZi/tháng (dưAi 5.400.000 ñEng/ngưZi/năm).

th4

là

m c

450.000


ði8m ñoc bi t c a D$ th(o lUn này là khi chN s giá tiêu dùng (CPI)
tăng t* 10% trR lên, Chính ph s„ xem xét, ñiDu chNnh chukn nghèo cho phù
h+p (thay vì theo ñ4nh kỳ như hi n nay). Ngay khi chukn nghèo mAi ñư+c
thông qua, Chính ph s„ xây d$ng Chương trình mLc tiêu qu c gia xóa ñói
gi(m nghèo giai ñoFn 2011 5 2015.
D$ th(o cũng chN rõ, song song vAi vi c tăng chukn nghèo chung, m t
s ñ4a phương cũng quy ñ4nh chukn nghèo cho phù h+p vAi th$c t& ñ4a
phương. Theo B Lð5TB5XH, tu l h nghèo c( nưAc hi n R m c 13%. N&u
chukn nghèo mAi ñư+c thông qua, tu l h nghèo s„ tương ñương vAi con s
trên 20%.
* 9 Vi&t Nam hi&n có hai tiêu chí xác ñ nh ñói nghèo khác nhau ñư4c
hai t3 ch:c khác nhau áp d;ng như sau:.
Tiêu chí th: nh=t ñư+c áp dLng bRi Ngân hàng Th& giAi, k&t h+p vAi
Tcng cLc Th ng kê. Tiêu chí này ñư+c tính toán d$a vào m c chi tiêu t i
thi8u/ngưZi/ngày tính ra ñơn v4 Kcalo/ngày. D$a vào tiêu chí này, Ngân hàng
Th& giAi k&t h+p vAi Tcng cLc Th ng kê ñã ti&n hành hai cu c ñiDu tra m c

s ng dân cư 1993 và 1998 và ñưa ra k&t qu( tu l ngưZi nghèo R Vi t Nam
vào năm 1993 là 58% và năm 1998 là 37%.
Tiêu chí th: hai ñư+c B Lao ñ ng và Thương binh Xã h i ban hành
và áp dLng. Tiêu chí này ñư+c tính toán d$a vào m c thu nh#p t i
thi8u/ngưZi/ngày tính ra ñơn v4 lương th$c quy gFo hay ra ñEng tiDn Vi t
Nam và khác nhau giQa các vùng. D$a theo nguyên t@c tính toán này, B Lao
ñ ng Thương binh Xã h i ñã ban hành các chukn nghèo khác nhau vào nhQng
năm 1993, 1995, 1997, 2000 và gUn ñây nh-t Th tưAng Chính ph ñã ban
hành Quy&t ñ4nh s 170/2005/Qð5TTg ngày 8/7/2005 vD Chukn h nghèo
200652010.


Căn c vào các tiêu chí trên, B Lao ñ ng Thương binh Xã h i vAi tư
cách là cơ quan thưZng tr$c xoá ñói gi(m nghèo c a Chính ph ñã ti&n hành
các cu c ñiDu tra thưZng niên và xác ñ4nh tu l h ñói nghèo toàn qu c là 30%
vào năm 1992, 26% vào năm 1993, 23% vào năm 1994, 20% vào năm 1995,
19% vào năm 1996, 17,7% vào năm 1997, 15,7% vào năm 1998, 14% vào
năm 1999... 18,1% vào năm 2004, 15,5% vào năm 2006 và 14,8% năm 2007.
Như th&, có th8 th-y ñi8m khác bi t căn b(n giQa hai tiêu chí xác ñ4nh
ñói nghèo trên là Ngân hàng Th& giAi d$a vào m c chi tiêu t i
thi8u/ngưZi/ngày tính ra Kcalo, còn B Lao ñ ng Thương binh Xã h i d$a
vào m c thu nh#p t i thi8u/ngưZi/ngày tính ra lương th$c quy gFo hay ra tiDn
ñEng Vi t Nam. Do tiêu chí khác nhau nên tu l nghèo ñói do hai tc ch c ñưa
ra trong cùng thZi lỳ là khác nhau, trong ñó, tu l nghèo ñói c a Ngân hàng
Th& giAi thưZng cao hơn so vAi tu l nghèo ñói c a B Lao ñ ng Thương
binh Xã h i.
1.2. PHÁT TRIAN DU LBCH GCN VDI XÓA ðÓI GIGM NGHÈO
1.2.1. Cách ti#p c{n phát tri&n du lMch g n vSi xóa ñói gi%m nghèo
1.2.1.1. Phát tri:n du l ch b n v&ng
Hi n nay, trên th& giAi vhn chưa th ng nh-t vD quan ni m phát tri8n du

l4ch bDn vQng. Sau ñây xin giAi thi u vD m t s khái ni m tiêu bi8u vD du l4ch
bDn vQng:
Machado, 2003 ñã ñ4nh nghĩa du l4ch bDn vQng là: “Các hình th c du
l4ch ñáp ng nhu cUu hi n tFi c a khách du l4ch, ngành du l4ch, và c ng ñEng
ñ4a phương nhưng không (nh hưRng tAi kh( năng ñáp ng nhu cUu c a các
th& h mai sau. Du l4ch kh( thi vD kinh t& nhưng không phá h y vD tài nguyên
mà tương lai c a du l4ch phL thu c vào ñó, ñoc bi t là môi trưZng t$ nhiên và
k&t c-u xã h i c a c ng ñEng ñ4a phương”[3, tr.13].


Theo H i ñEng Du l4ch và LQ hành Th& giAi (WTTC), 1996 thì “Du
l4ch bDn vQng là vi c ñáp ng các nhu cUu hi n tFi c a du khách mà vhn ñ(m
b(o nhQng kh( năng ñáp ng nhu cUu cho các th& h du l4ch trong tương
lai”[3, tr.14].
Theo Hens L., 1998, thì “Du l4ch bDn vQng ñòi h}i ph(i qu(n lý t-t c(
các dFng tài nguyên theo cách nào ñó ñ8 chúng ta có th8 ñáp ng các nhu cUu
kinh t&, xã h i và thkm mi trong khi vhn duy trì ñư+c b(n s@c văn hóa, các
quy trình sinh thái cơ b(n, ña dFng hóa sinh hKc và các h ñ(m b(o s$
s ng”[3, tr.14].
TFi h i ngh4 vD môi trưZng và phát tri8n c a Liên h+p qu c tFi Rio de
Janeiro năm 1992, Tc ch c Du l4ch Th& giAi (UNWTO) ñã ñưa ra ñ4nh nghĩa:
“Du l4ch bDn vQng là vi c phát tri8n các hoFt d ng du l4ch nh~m ñáp ng nhu
cUu hi n tFi c a khách du l4ch và ngưZi dân b(n ñ4a trong khi vhn quan tâm
ñ&n vi c b(o tEn và tôn tFo các nguEn tài nguyên cho vi c phát tri8n hoFt
ñ ng du l4ch trong tương lai. Du l4ch bDn vQng s„ có k& hoFch qu(n lý các
nguEn tài nguyên nh~m th}a mãn các nhu cUu vD kinh t&, xã h i, thkm mi c a
con ngưZi trong khi ñó vhn duy trì ñư+c s$ vƒn toàn vD văn hóa, ña dFng hóa
sinh hKc, s$ phát tri8n c a các h sinh thái và h th ng hy tr+ cho cu c s ng
con ngưZi”[3, tr.14].
TFi ðiDu 4 Lu#t Du l4ch Vi t Nam 2005 ñ4nh nghĩa như sau: “Du l4ch

bDn vQng là s$ phát tri8n du l4ch ñáp ng ñư+c các như cUu hi n tFi mà không
làm tcn hFi ñ&n kh( năng ñáp ng nhu cUu vD du l4ch c a tương lai”[13, tr.10].
T* các ñ4nh nghĩa trên, có th8 th-y du l4ch bDn vQng v*a là quan ñi8m
phát tri8n du l4ch v*a là xu th& phát tri8n c a ngành du l4ch. Phát tri8n du l4ch
bDn vQng v*a ñáp ng ñư+c nhu cUu c a khách du l4ch, b(o v và tôn tFo các
nguEn tài nguyên cho phát tri8n du l4ch trong tương lai, duy trì truyDn th ng