Một số biện pháp giáo dục học sinh trung tâm GDNN – GDTX yên lạc trong giờ sinh hoạt chủ nhiệm bằng phương pháp dạy học tích cực

Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

MỤC LỤC
1. LỜI GIỚI THIỆU................................................................................................1
2. TÊN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM..................................................................3
3. TÁC GIẢ SÁNG KIẾN.......................................................................................3
4. CHỦ ĐẦU TƯ TẠO RA SÁNG KIẾN..............................................................3
5. LĨNH VỰC ÁP DỤNG SÁNG KIẾN.................................................................3
6. NGÀY SÁNG KIẾN ĐƯỢC ÁP DỤNG LẦN ĐẦU HOẶC ÁP DỤNG THỬ
...................................................................................................................................4
7. MÔ TẢ BẢN CHẤT CỦA SÁNG KIẾN...........................................................4
PHẦN MỞ ĐẦU......................................................................................................6
1. Mục đích nghiên cứu...........................................................................................6
2. Mục tiêu nghiên cứu............................................................................................6
3. Nhiệm vụ nghiên cứu...........................................................................................6
4. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................6
5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu......................................................................8
6. Giả thuyết khoa học.............................................................................................8
7. Điểm mới của đề tài.............................................................................................8
PHẦN NỘI DUNG................................................................................................10
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN............................................10
1. Cơ sở lý luận của vấn đề...................................................................................10
2. Cơ sở thực tiễn...................................................................................................12
CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG GIỜ SINH HOẠT LỚP CHỦ NHIỆM TẠI
TRUNG TÂM GDNN – GDTX YÊN LẠC.........................................................15
1. Tác dụng của giờ sinh hoạt chủ nhiệm tại Trung tâm GDNN – GDTX Yên
Lạc...........................................................................................................................15

Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

2. Thực trạng giờ sinh hoạt chủ nhiệm tại Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc
.................................................................................................................................17
CHƯƠNG III.........................................................................................................23
MỘT SỐ GIẢI PHÁP GIÁO DỤC HỌC SINH TRUNG TÂM GDNN –
GDTX YÊN LẠC TRONG GIỜ SINH HOẠT BẰNG PHƯƠNG PHÁP DẠY
HỌC TÍCH CỰC...................................................................................................23
1. Đổi mới nội dung...............................................................................................23
2. Đổi mới phương pháp.......................................................................................24
3. Hiệu quả từ công tác đổi mới giờ sinh hoạt chủ nhiệm bằng phương pháp
dạy học tích cực.....................................................................................................28
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...............................................................................37
8. NHỮNG THÔNG TIN CẦN ĐƯỢC BẢO MẬT...........................................38
Không......................................................................................................................38
9. CÁC ĐIỀU KIỆN CẦN THIẾT ĐỂ ÁP DỤNG SÁNG KIẾN......................38
10. ĐÁNH GIÁ LỢI ÍCH THU ĐƯỢC DO SÁNG KIẾN.................................38
11. DANH SÁCH NHỮNG TỔ CHỨC/CÁ NHÂN ĐÃ ÁP DỤNG THỬ
HOẶC ÁP DỤNG SÁNG KIẾN LẦN ĐẦU........................................................39
TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................................................40


Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

BÁO CÁO KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
1. LỜI GIỚI THIỆU

Trong những năm qua, nền giáo dục nước nhà có những chuyển biến rõ rệt,
đang trong giai đoạn đổi mới căn bản toàn diện đòi hỏi mỗi thầy cô giáo cũng phải
chuyển mình, tự nhận thức, trau dồi và đổi mới để đáp ứng được yêu cầu phát huy
tính tích cực, sáng tạo của học sinh. Như chúng ta đã biết, chất lượng và hiệu quả
giáo dục học sinh không chỉ phụ thuộc vào kết quả học tập các bộ môn văn hóa mà
còn phụ thuộc vào rất nhiều các hoạt động giáo dục khác như rèn luyện đạo đức,
hoạt động ngoài giờ lên lớp, giáo dục kĩ năng sống...Bên cạnh công tác chuyên
môn là giảng dạy thì người giáo viên cũng cần trau dồi cho mình thêm nhiều kiến
thức về các nhiệm vụ khác trong đó có công tác chủ nhiệm.
Nói về vai trò của GVCN chúng ta đều nhận thấy tầm quan trọng của họ. Họ
vừa là nhà quản lý, vừa là nhà tâm lý. Công tác chủ nhiệm có vai trò hết sức quan
trọng trong việc giáo dục đạo đức kĩ năng sống, nâng cao tri thức cho các em học
sinh. Trong qui định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, công tác chủ nhiệm được tính 4
tiết trên tuần. Trong đó có một tiết chính khóa, đó là giờ sinh hoạt lớp. Như vậy
sinh hoạt là một môn học bắt buộc. Tuy nhiên đây là một môn học có nhiều điểm
khác biệt với những môn học văn hóa khác.Vì sinh hoạt lớp là dạng hoạt động giáo
dục tập thể, là một hình thức tổ chức tự quản cho học sinh và là một trong những
biện pháp cơ bản góp phần xây dựng tập thể học sinh đoàn kết. Chính thông qua
các giờ sinh hoạt lớp, các em học sinh có thể bày tỏ, chia sẻ tâm tư, tình cảm và tự
đánh giá, nhận xét nhau thẳng thắn, tích cực. Các học sinh trong lớp được liên kết
lại với nhau, giáo viên gắn bó với học sinh trong một cộng đồng thu nhỏ để giải
quyết những vấn đề của cuộc sống thực hàng ngày ở nhà trường, lớp học. Học sinh
được mở rộng các mối liên hệ, tăng cường sự hiểu biết, giúp đỡ lẫn nhau, khắc
phục xu hướng hẹp hòi, cục bộ, bè phái trong đời sống tập thể. Đây cũng là dịp để
học sinh làm quen với nhiều loại hình hoạt động khác nhau, giúp các em phát triển
các kĩ năng cơ bản và cần thiết cho bản thân. Các em phải được vừa học vừa chơi,
được thể hiện khả năng của mình... Nếu như các bộ môn văn hóa đều có chương
trình, sách giáo khoa, sách giáo viên, chuẩn kiến thức kĩ năng, tài liệu tham khảo...,
thì bộ môn sinh hoạt lại không có một tài liệu hướng dẫn cụ thể nào. Vài năm gần
đây, việc thiết kế giáo án sinh hoạt lớp đã được triển khai đến các nhà trường, các

thầy cô giáo làm công tác chủ nhiệm. Như vậy, nội dung và cách thức cơ bản để
1


Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

tiến hành giờ sinh hoạt lớp đã được thống nhất trong các nhà trường. Tuy nhiên
việc thực hiện ở mỗi nơi, mỗi giáo viên..., vẫn có sự khác biệt. Vì nhiều lí do khác
nhau, lâu nay trong các nhà trường thường chỉ chú trọng đến các giờ dạy văn hóa
mà chưa quan tâm đúng mức đến việc quản lí, tổ chức, dạy và học tiết sinh
hoạt. Phần lớn các em học sinh cũng không có nhận thức đúng đắn về vai trò của
giờ học này. Chính vì thế thái độ học tập của các em chưa tích cực, đặc biệt không
mấy hứng thú.
Trong phân phối chương trình giảng dạy ở THPT và Trung tâm GDTX,
ngoài các tiết học văn hóa như: Toán, Ngữ văn, Vật Lý, Hóa học , Sinh học, Lịch
sử, Địa lí… còn có tiết sinh hoạt lớp. Đây là tiết học quan trọng góp phần làm
phong phú thêm chương trình giảng dạy ở cấp THPT và nâng cao hiệu quả giáo
dục toàn diện cho học sinh. Thông qua tiết sinh hoạt lớp sẽ phát triển được các
năng lực, phẩm chất, rèn các kĩ năng cho các em như: Năng lực giao tiếp, hợp tác,
tính tự giác, tinh thần giúp đỡ, kĩ năng tự đánh giá mình và đánh giá bạn, khả năng
nhìn nhận lại sự tiến bộ của bản thân với các bạn để từ đó có ý thức phấn đấu vươn
lên; bồi dưỡng cho học sinh tình cảm yêu thương, gắn bó, sự chia sẻ cảm thông với
bạn bè, sẵn sàng tham gia công việc chung của trường của lớp. Mỗi giờ sinh hoạt
lớp sẽ để lại cho các em những bài học về kĩ năng sống quý báu để các em vững tin
trong cuộc sống. Tuy nhiên, vì nhiều lí do khác nhau, lâu nay trong các nhà trường
thường chú trọng hơn đến các giờ dạy văn hóa mà chưa quan tâm nhiều đến việc
quản lí, tổ chức, dạy và học tiết sinh hoạt lớp. Phần lớn các em học sinh chưa có
nhận thức đúng đắn về vai trò của giờ học này. Chính vì thế thái độ học tập của các

em chưa tích cực, đặc biệt không mấy hứng thú.
Là một giáo viên với gần mười năm làm chủ nhiệm lớp, tôi nhận thấy công
tác chủ nhiệm có vai trò rất lớn đến chất lượng dạy và học của nhà trường, nhất là
đối với nhiệm vụ giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh. Đặc biệt trong môi
trường GDTX khi ý thức và nhận thức của một bộ phận các em học sinh còn nhiều
hạn chế. Vậy làm thế nào để hoạt động của tiết sinh hoạt tập thể có hiệu quả cao?
Làm sao để các tiết sinh hoạt tập thể trở nên mềm dẻo, tích hợp nhiều nội dung
giáo dục, học sinh được chủ động phát huy năng lực bản thân? Làm sao để thông
qua tiết học này giáo viên chủ nhiệm giáo dục học sinh, đem lại niềm vui, sự hứng
khởi cho các em học tốt các môn học khác? Đó là câu hỏi đặt ra cho mỗi giáo viên
chúng tôi. Với mong muốn đưa ra giải pháp nhằm biến giờ sinh hoạt lớp thực sự
trở thành một giờ học lý thú, bổ ích. Tôi đã lựa chọ đề tài Một số biện pháp giáo

2


Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

dục học sinh Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc trong giờ sinh hoạt chủ nhiệm
bằng phương pháp dạy học tích cực làm đề tài nghiên cứu của mình.
2. TÊN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC HỌC SINH TRUNG TÂM GDNN –
GDTX YÊN LẠC TRONG GIỜ SINH HOẠT CHỦ NHIỆM BẰNG PHƯƠNG
PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC
3. TÁC GIẢ SÁNG KIẾN
- Họ và tên: Nguyễn Thị Huyền
- Địa chỉ: 153 Hùng Vương – Tích Sơn – Vĩnh Yên – Vĩnh Phúc
- Số điện thoại: 0912821255

- Email:
4. CHỦ ĐẦU TƯ TẠO RA SÁNG KIẾN
- Họ và tên: Nguyễn Thị Huyền
- Địa chỉ: 153 Hùng Vương – Tích Sơn – Vĩnh Yên – Vĩnh Phúc
- Số điện thoại: 0912821255
- Email:
5. LĨNH VỰC ÁP DỤNG SÁNG KIẾN
Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực tiễn về thực trạng các giờ sinh hoạt
chủ nhiệm tại Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc, tác giả đi sâu nghiên cứu:
- Thực trạng các giờ sinh hoạt chủ nhiệm truyền thống tại Trung tâm GDNN
– GDTX Yên Lạc được khảo sát, tổng kết và đánh giá.

3


Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

- Tìm hiểu, phân tích nguyên nhân khiến học sinh trung tâm GDNN –
GDTX Yên Lạc không thích giờ sinh hoạt lớp bằng các tiết học văn hóa.
- Đưa ra các biện pháp khắc phục nhằm tạo hứng thú cho học sinh Trung tâm
GDNN – GDTX Yên Lạc trong giờ sinh hoạt chủ nhiệm bằng phương pháp giáo
dục tích cực.
6. NGÀY SÁNG KIẾN ĐƯỢC ÁP DỤNG LẦN ĐẦU HOẶC ÁP DỤNG
THỬ
Tổ chức giờ sinh hoạt lớp vừa đảm bảo theo yêu cầu của một tiết dạy thông
thường, vừa mang đặc thù riêng, trong đó người thầy giáo không hoàn toàn chủ
động trong quá trình tổ chức mà phải thật sự linh hoạt, sáng tạo, phụ thuộc vào nội
dung cụ thể của lớp, của ban cán bộ lớp và của từng học sinh. Giáo viên chỉ là

người tham dự, góp ý định hướng, giúp học sinh đưa ra kết luận phù hợp, tháo
gỡ những khó khăn vướng mắc. Xây dựng giờ sinh hoạt lớp trở thành trung tâm
và là động lực thúc đẩy cho cả quá trình dạy-học, giáo dục, rèn luyện các hành vi,
phẩm chất, nhân cách của học sinh. Khi tiếp nhận giảng dạy và làm công tác chủ
nhiệm một lớp 10 ở Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc, tôi nhận thấy công tác
chủ nhiệm có vai trò rất lớn đến chất lượng dạy và học của trung tâm, nhất là đối
với nhiệm vụ giáo dục đạo đức, lối sống cho học. Với mong muốn đổi mới giờ sinh
hoạt chủ nhiệm bằng phương pháp tích cực để tạo sự hứng thú cho các em học sinh
lớp chủ nhiệm. Sáng kiến này chính thức được áp dụng lần đầu từ tuần học đầu
tiên khi bắt đầu năm học 2019 – 2020 cụ thể từ ngày 7/09/2019.
7. MÔ TẢ BẢN CHẤT CỦA SÁNG KIẾN
7.1. Nội dung sáng kiến
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Kiến nghị đề xuất, Tài liệu tham khảo, Nội
dung sáng kiến được trình bày trong ba chương:
Chương I: Cơ sở lý luận và thực tiễn
Chương II: Thực trạng giờ sinh hoạt chủ nhiệm tại Trung tâm GDNN –
GDTX Yên Lạc
4


Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

Chương III: Một số giải pháp giáo dục học sinh Trung tâm GDNN – GDTX
Yên Lạc trong giờ sinh hoạt chủ nhiệm bằng phương pháp dạy học tích cực.
Nội dung từng phần sẽ được trình bày chi tiết dưới đây.

5

Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Mục đích nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu của đề tài là nghiên cứu thực trạng giờ sinh hoạt chủ
nhiệm tại Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc từ đó đưa ra các giải pháp nhằm
dục học sinh Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc trong giờ sinh hoạt chủ nhiệm
bằng phương pháp dạy học tích cực. Nhằm tạo hứng thú cho học sinh sau một tuần
học văn hóa, để mỗi ngày các em đến trường là một ngày thực sự vui.
2. Mục tiêu nghiên cứu
- Đề tài đánh giá, phân tích thực trạng các giờ sinh hoạt chủ nhiệm tại Trung
tâm GDNN – GDTX Yên Lạc.
- Tìm hiểu các nguyên nhân khiến học sinh không có sự hứng thú mỗi khi
đến giờ sinh hoạt chủ nhiệm.
- Bàn luận, đề xuất các giải pháp khắc phục nhằm tạo hứng thú với học sinh
trong giờ sinh hoạt chủ nhiệm bằng những phương pháp dạy học tích cực.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích nêu trên, tác giả có nhiệm vụ trả lời các câu hỏi có
tính chất khoa học sau:
- Nguyên nhân khiến các em học sinh không có sự hứng thú mỗi khi đến giờ
sinh hoạt bằng những tiết học văn hóa là gì? Giờ sinh hoạt chủ nhiệm đóng vai trò
như thế nào trong việc giáo dục học sinh tại Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc.
- Cần phải làm gì để mỗi khi đến giờ sinh hoạt chủ nhiệm học sinh lại hứng
thú, yêu thích?
4. Phương pháp nghiên cứu
4. 1. Phương pháp nghiên cứu lí thuyết
6

Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

Phương pháp nghiên cứu lý thuyết là phương pháp thu thập thông tin thông
qua đọc sách báo, tài liệu nhằm mục đích tìm chọn những khái niệm và tư tưởng cơ
bản là cơ sở lý luận của đề tài, hình thành giả thuyết khoa học, dự đoán những
thuộc tính của đối tượng nghiên cứu, xây dựng những mô hình lý thuyết hay thực
nghiệm ban đầu.
Trong đề tài này tôi sử dụng phương pháp nghiên cứu lý thuyết trên cơ sở
thu thập, phân loại, tổng hợp các sách báo, tài liệu… có liên quan đến tâm lý học
sinh THPT nói chung và học sinh Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc nói riêng.
4. 2. Phương pháp điều tra
Điều tra là phương pháp khảo sát một nhóm đối tượng nhằm phát hiện các
quy luật phân bố, trình độ phát triển, đặc điểm của đối tượng nghiên cứu. Kết quả
của phương pháp điều tra là những thông tin quan trọng về đối tượng nghiên cứu
làm cơ sở thực tiễn để đề xuất các giải pháp.
Trong đề tài này tôi dùng phương pháp điều tra bằng bảng hỏi với các câu
hỏi đóng, mở khác nhau về mức độ để học sinh Trung tâm GDNN – GDTX Yên
Lạc trả lời. Các câu hỏi điều tra thực trạng về việc học sinh có suy nghĩ như thế
nào mỗi khi đến giờ sinh hoạt chủ nhiệm.
4.3. Phương pháp chuyên gia
Phương pháp chuyên gia là phương pháp điều tra qua đánh giá của các
chuyên gia về vấn đề, một sự kiện khoa học nào đó.Thực chất đây là phương pháp
sử dụng trí tuệ, khai thác ý kiến đánh giá của các chuyên gia có trình độ cao để
xem xét, nhận định một vấn đề, một sự kiện khoa học để tìm ra giải pháp tối ưu
cho vấn đề, sự kiện đó. Phương pháp chuyên gia rất cần thiết cho người nghiên cứu
không chỉ trong quá trình nghiên cứu mà còn cả trong quá trình nghiệm thu, đánh

giá kết quả, hoặc thậm chí cả trong quá trình đề xuất giả thuyết nghiên cứu, lựa
chọn phương pháp nghiên cứu, củng cố các luận cứ….. Trong đề tài này vì điều
kiện nên tôi chỉ có thể tham khảo đồng nghiệp đang giảng dạy và làm công tác chủ
nhiệm tại Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc.
7


Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

4.4. Phương pháp xử lý số liệu thực nghiệm bằng toán thống kê
Sử dụng một số công thức toán học để xử lý thống kê và đánh giá kết quả
điều tra, kết quả thực nghiệm.
4.5. Phương pháp quan sát
Tôi tiến hành quan sát, dự giờ các giờ sinh hoạt chủ nhiệm tại một số lớp ở
cả 3 khối 10, 11, 12 tại Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc. Từ đó có cái nhìn
khách quan hơn về thái độ của các em HS mỗi khi đến giờ sinh hoạt, để đưa ra giải
pháp tạo sự hứng thú trong giờ sinh hoạt bằng những phương pháp tích cực.
4.6. Phương pháp phỏng vấn
Tôi tiến hành những cuộc phỏng vấn với các em học sinh Trung tâm GDNN
– GDTX Yên Lạc về suy nghĩ của các em mỗi khi đến tiết sinh hoạt chủ nhiệm ,
đồng thời tìm ra giải pháp tốt nhất tạo sự hứng thú đối với các em.
5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
5.1. Đối tượng nghiên cứu
- Học sinh Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc
5.2. Phạm vi nghiên cứu
- Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc
6. Giả thuyết khoa học
- Phải chăng các em học sinh Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc đang chú

trọng quá nhiều vào các giờ học văn hóa mà quên đi tầm quan trọng của giờ sinh
hoạt chủ nhiệm?

8


Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

- Nếu các em học sinh Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc vẫn tiếp tục có
thái độ không vui, không hào hứng mỗi khi đến giờ sinh hoạt chủ nhiệm thì sẽ ảnh
hưởng ra sao kết quả xếp loại nề nếp của lớp?
- Làm thế nào để mỗi khi đến giờ sinh hoạt chủ nhiệm (1 tuần chỉ có 1 tiết)
nhưng lại là một tiết học thực sự lý thú, thu hút được học sinh cùng tham gia, cùng
tương tác. Và thực sự có hiệu quả trong việc giáo dục toàn diện cho học sinh?
7. Điểm mới của đề tài
Trên cơ sở nghiên cứu lí thuyết và thực tiễn tại Trung tâm GDNN – GDTX
Yên Lạc về các giờ sinh hoạt chủ nhiệm, tác giả đi sâu nghiên cứu:
- Thực trạng giờ sinh hoạt chủ nhiệm truyền thống tại Trung tâm GDNN –
GDTX Yên Lạc được khảo sát, tổng kết và đánh giá.
- Tìm hiểu, phân tích nguyên nhân khiến học sinh trung tâm GDNN –
GDTX Yên Lạc chưa có sự hứng thú mỗi khi đến tiết sinh hoạt chủ nhiệm (mặc dù
một tuần chỉ có 1 tiết sinh hoạt chủ nhiệm).
- Đưa ra các biện pháp nhằm tạo sự hứng thú, đồng thời giáo dục học sinh
thông qua những giờ sinh hoạt chủ nhiệm.

9

Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
1. Cơ sở lý luận của vấn đề
Trong những năm qua, nền giáo dục nước nhà có những chuyển biến rõ rệt,
đang trong giai đoạn đổi mới căn bản toàn diện đòi hỏi mỗi thầy cô giáo cũng phải
chuyển mình, tự nhận thức, trau dồi và đổi mới để đáp ứng được yêu cầu phát huy
tính tích cực, sáng tạo của học sinh.Như chúng ta đã biết, chất lượng và hiệu quả
giáo dục học sinh không chỉ phụ thuộc vào kết quả học tập các bộ môn văn hóa mà
còn phụ thuộc vào rất nhiều các hoạt động giáo dục khác như rèn luyện đạo đức,
hoạt động ngoài giờ lên lớp, giáo dục kĩ năng sống...Bên cạnh công tác chuyên
môn là giảng dạy thì người giáo viên cũng cần trau dồi cho mình thêm nhiều kiến
thức về các nhiệm vụ khác trong đó có công tác chủ nhiệm. Nói về vai trò của
người GVCN chúng ta đều thấy tầm quan trọng của họ. Họ là nhà quản lý, nhà tâm
lý, là nơi để các em học sinh chia sẻ những buồn vui, là chỗ dựa tinh thần vững
vàng cho các em trong cuộc sống. Công tác chủ nhiệm có vai trò hết sức quan
trọng trong việc giáo dục đạo đức kĩ năng sống, nâng cao tri thức cho các em học
sinh. Trong qui định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, công tác chủ nhiệm được tính 4
tiết trên tuần. Trong đó có một tiết chính khóa, đó là giờ sinh hoạt lớp ngày cuối
tuần hoặc đầu tuần (tùy theo sự sắp xếp của các trường). Như vậy sinh hoạt là một
môn học bắt buộc. Tuy nhiên đây là một môn học có nhiều điểm khác biệt với
những môn học văn hóa khác.Vì sinh hoạt lớp là dạng hoạt động giáo dục tập thể,
là một hình thức tổ chức tự quản cho học sinh và là một trong những biện pháp cơ
bản góp phần xây dựng tập thể học sinh đoàn kết. Chính thông qua các giờ sinh
hoạt lớp, các em học sinh có thể bày tỏ, chia sẻ tâm tư, tình cảm và tự đánh giá,
nhận xét nhau thẳng thắn, tích cực. Các học sinh trong lớp được liên kết lại với
nhau, giáo viên gắn bó với học sinh trong một cộng đồng thu nhỏ để giải quyết

những vấn đề của cuộc sống thực hàng ngày ở nhà trường, lớp học. Học sinh được
mở rộng các mối liên hệ, tăng cường sự hiểu biết, giúp đỡ lẫn nhau, khắc phục xu
hướng hẹp hòi, cục bộ, bè phái trong đời sống tập thể. Đây cũng là dịp để học sinh
làm quen với nhiều loại hình hoạt động khác nhau, giúp các em phát triển các kĩ
năng cơ bản và cần thiết cho bản thân. Các em phải được vừa học vừa chơi, được
thể hiện khả năng của mình... Nếu như các bộ môn văn hóa đều có chương trình,
sách giáo khoa, sách giáo viên, chuẩn kiến thức kĩ năng, tài liệu tham khảo..., thì
bộ môn sinh hoạt lại không có một tài liệu hướng dẫn cụ thể nào. Vài năm gần đây,
10


Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

việc thiết kế giáo án sinh hoạt lớp đã được triển khai đến các nhà trường, các thầy
cô giáo làm công tác chủ nhiệm. Như vậy, nội dung và cách thức cơ bản để tiến
hành giờ sinh hoạt lớp đã được thống nhất trong các nhà trường. Tuy nhiên việc
thực hiện ở mỗi nơi, mỗi giáo viên..., vẫn có sự khác biệt. Vì nhiều lí do khác
nhau, lâu nay trong các nhà trường thường chỉ chú trọng đến các giờ dạy văn hóa
mà chưa quan tâm đúng mức đến việc quản lí, tổ chức, dạy và học tiết sinh
hoạt. Phần lớn các em học sinh cũng không có nhận thức đúng đắn về vai trò của
giờ học này. Chính vì thế thái độ học tập của các em chưa tích cực, đặc biệt không
mấy hứng thú.
Thông thường thì một giờ SHL được diễn ra một cách đều đều với trình
tự như sau :
- Giáo viên hoặc ban cán sự lớpTổng kết đánh giá hoạt động trong tuần;
- Xây dựng kế hoạch tuần tiếp theo
- Giáo viên chủ nhiệm nhận xét đánh giá.
* Ưu điểm : đảm bảo tương đối đầy đủ những nội dung theo quy định đồng

thời giúp cho GV và HS đỡ vất vả, đỡ phải bỏ công sức, tâm huyết, nhưng khi đối
chiếu với lý luận dạy-học, với mục tiêu và nguyên lý giáo dục , những tiết SHL ấy
đã bộc lộ những nhược điểm cơ bản như sau :
- Chưa tích cực hóa một cách hiệu quả những hoạt động của chủ thể học
sinh.
- Chưa tạo được cho HS hoàn cảnh giao tiếp thuận lợi trong không khí hào
hứng của lớp học và thái độ dễ hợp tác của những người cùng tham gia …
- Chưa tạo cho HS nhu cầu muốn hoạt động, muốn được bộc lộ …
- Chưa thể hiện được vai trò quan trọng của giáo viên trong việc hướng dẫn,
tổ chức tiết sinh hoạt …
11


Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

- Chưa nâng cao được hiệu quả giáo dục từ tiết sinh hoạt.
2. Cơ sở thực tiễn
Khi sinh hoạt lớp trở thành “món khó nuốt”. Đều đặn hàng tuần, các tiết sinh
hoạt lớp diễn ra trong những cái ngáp dài; những “tiết mục” tuyên dương, phê bình
nhạt nhẽo. Bắt đầu từ toàn cảnh tiết sinh hoạt... “Tất nhiên là chúng tớ bao giờ chả
đoán được nội dung của tiết sinh hoạt! Cô giáo chủ nhiệm với cả mấy nhân cán bộ
lớp sẽ đều đều tổng kết lại tất cả - bằng cách diễn tả một version khác dài dòng hơn
về những gì trong sổ Nam tào (sổ ghi đầu bài) trong tuần trước rồi blah blah phê
bình kiểm điểm trước lớp. Cái mới duy nhất của mỗi tiết phụ mà chính này là nín
thở chờ xem tuần này anh em nào của ta bị “lên thớt” và xui tới đâu với mấy hình
phạt.” Hay “Lớp tớ thầy chủ nhiệm nghiêm có tiếng rồi nên tiết sinh hoạt im
phăng phắc, thầy chỉ định ai phát biểu, kể lể tình hình, báo cáo gì thì mới được nêu
ý kiến, còn lại đừng ai nghĩ đến việc xung phong đứng lên yêng hùng kiểu “Thưa

thầy, con nghĩ khác cơ ạ!” – Văn Mạnh (lớp 11A3 – Trung tâm GDNN – GDTX
Yên Lạc) lắc đầu ngán ngẩm. Cậu bạn thừa nhận nhiều lúc muốn “có nhời” với
mấy kiểu áp đặt của thầy chủ nhiệm đối với những hoạt động của lớp lắm, nhưng
rồi nghĩ “một cánh én nhỏ chẳng làm nên mùa xuân” nên lại thôi ngay ý định. Điều
tệ nhất là trong lớp của Mạnh cũng có nhiều “cánh én” khác nghĩ thầm trong đầu
hệt như bạn ấy, và thế là cả một tập thể đã “nối giáo” cho buổi sinh hoạt trở thành
một chiều, vô cùng thụ động và chẳng có tác dụng gì nhiều .
Những tiết sinh hoạt là để teen ... ngủ và nghe nhạc!?
“Với tớ và hội bạn ở lớp thì tiết sinh hoạt lại nhẽ nhõm lắm, vì không phải là
tiết học môn gì cả, tha hồ xả hơi với cả tranh thủ chép bài tập về nhà cho kịp các
tiết sau. Cô giáo vừa hiền ít nói lại chả mấy khi tham gia tiết sinh hoạt, giao hết
cho cán bộ lớp điều hành. Tụi cán bộ lớp cũng chả muốn chơi nổi làm gì, nên nói
qua qua cho xong, rồi cũng yên phận về chỗ.” “Phần lớn các teen tỏ ra uể oải vào
giờ sinh hoạt, người thì nghĩ kiến thức chẳng được dung nạp cái gì nên gục xuống
lén… khò khò cho qua tiết, người khác lại nghĩ có rỗi hơi mới tham gia sôi nổi vào
buổi tổng kết, động viên, phê và tự phê, vào đầu tuần và cuối tuần lặp đi lặp lại đó.
Tất cả đều tỏ ra thờ ơ với một tiết học nghĩa vụ không hơn không kém”.

12


Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

Đó là những thông tin từ Internet, còn trong thực tế tai nghe, mắt thấy, chúng
ta cũng dễ dàng nhận thừa nhận có rất nhiều tiết SHLCT diễn ra trong Trung tâm
GDNN – GDTX Yên Lạc với những bộ mặt cau có đăm đăm, những trạng thái
stret vì tức giận, buồn phiền, những hành vi la mắng học trò; những đôi mắt thờ ơ,
vô cảm, những trạng thái ấm ức, chán nản, những hành vi nghịch ngợm, quậy phá

của HS… Thật phản tác dụng
Nếu cứ cho đó chỉ là những hiện tượng rải rác, không phản ánh vấn đề bao
quát thì hiện nay, phần đông GVCN và HS Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc
vẫn thực hiện một cách đều đều với trình tự như sau :
- Ổn định lớp.
- Lớp trưởng giới thiệu, điều khiển diễn biến của tiết sinh hoạt lớp.
- Các tổ trưởng nhận xét từng mặt hoạt động trong tuần qua về học tập, nề
nếp tác phong, thể dục, vệ sinh, …
- Các lớp phó nhận xét từng mặt theo sự phân công.
- Cả lớp tham gia đóng góp ý kiến.
- Lớp trưởng đánh giá chung. Tuyên dương khen ngợi, động viên, nhắc nhở
các bạn. Tổ chức bình chọn HS xuất sắc, tổ xuất sắc. Triển khai công tác tuần đến,
tháng đến, phát động thi đua theo chủ điểm, theo đợt thi đua.
- GVCN nhận xét chung qua phần đánh giá của lớp trưởng (động viên, nhắc
nhở, khen ngợi học sinh). Hướng dẫn, chỉ đạo những giải pháp thực hiện thi đua
trong tuần đến, tháng đến.
Rõ ràng là cách tổ chức những tiết sinh hoạt chủ nhiệm như thế cho thấy
rằng ngoài ưu điểm đảm bảo tương đối đầy đủ những nội dung theo quy định đồng
thời giúp cho GV và HS đỡ vất vả, đỡ phải bỏ công sức, tâm huyết, thì khi đối
13


Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

chiếu với lý luận dạy-học, với mục tiêu và nguyên lý giáo dục , những tiết sinh
hoạt lớp ấy đã bộc lộ những nhược điểm cơ bản như sau :
- Chưa tích cực hóa một cách hiệu quả những hoạt động của chủ thể học
sinh.

- Chưa tạo được cho HS hoàn cảnh giao tiếp thuận lợi trong không khí hào
hứng của lớp học và thái độ dễ hợp tác của những người cùng tham gia …
- Chưa tạo cho HS nhu cầu muốn hoạt động, muốn được bộc lộ …
- Chưa thể hiện được vai trò quan trọng của giáo viên trong việc hướng dẫn,
tổ chức tiết sinh hoạt …
- Chưa nâng cao được hiệu quả giáo dục từ tiết sinh hoạt.
Tất nhiên, chúng ta không thể phủ nhận những nguyên nhân dẫn đến sự đơn
điệu, nhạt nhẽo của tiết sinh hoạt lớp. Có biết bao khó khăn từ nhiều phía như:
- GVCN tuy đã nhận thức được tầm quan trọng, ý nghĩa của tiết sinh hoạt
chủ nhiệm, được tiếp cận với Tài liệu tập huấn hoạt động giáo dục ngoài giờ lên
lớp và đã từng tổ chức các tiết học hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp nhưng hầu
như chưa tích cực vận dụng vào việc tổ chức tiết sinh hoạt lớp hoặc rất nhiệt tình
nhưng lại thiếu kinh nghiệm, kĩ năng tổ chức; thiếu thời gian, sức lực, thiếu sự hỗ
trợ ...
- HS chưa chủ động và tự tin khi tham gia hoạt động tập thể trong tiết sinh
hoạt lớp. Thậm chí, còn một số học sinh quậy phá, thiếu ý thức tập thể.
- Cơ sở vật chất, trang thiết bị trong Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc
còn thiếu thốn.
- Quan hệ phối hợp giữa GVCN với PHHS và các lực lượng xã hội chưa
chặt chẽ, kịp thời, hiệu quả.
14


Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

- Ý thức cũng như học lực các em HS Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc
còn nhiều hạn chế.
Từ những cơ sở lý luận và thực tiễn đó, yêu cầu đặt ra lúc này cần có hướng

đi mới, phương pháp mới để giờ sinh hoạt chủ nhiệm thực sự mang lại ý nghĩa tích
cực đến HS và HS thực sự hứng thú với giờ học này.

15


Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG GIỜ SINH HOẠT LỚP CHỦ NHIỆM TẠI
TRUNG TÂM GDNN – GDTX YÊN LẠC
1. Tác dụng của giờ sinh hoạt chủ nhiệm tại Trung tâm GDNN – GDTX
Yên Lạc
Mỗi lớp học là một xã hội thu nhỏ mà ở đó mọi vấn đề xảy ra không phải chỉ
giáo viên mới có quyền giỉa quyết. Sức mạnh thực sự của tiết sinh hoạt lớp không
chỉ nằm ở tiếng nói của GVCN, cần có sự đóng góp của mọi thành viên trong lớp.
Học sinh cần được trao quyền bởi GVCN. Các em cần được nói, được hỏi, được
nhận xét, được phán xét và được tôn trọng. Khi ấy, mỗi tiết sinh hoạt lớp là một cơ
hội để cả tập thể cùng chia sẻ, cùng giải quyết vấn đề và từ đó giáo viên sẽ thúc
đẩy học sinh của mình học hỏi, giúp các em khám phá ra những điểm mạnh của
bản thân. Khi cả học sinh và giáo viên có thể nói lên ý kiến và suy nghĩ trong một
bầu không khí yên tĩnh, tôn trọng và công bằng thì học sinh sẽ nhận ra rằng đó là
lớp học của các em và các em cũng được nắm quyền sở hữu, quyền đưa ra quyết
định và tự hào về điều đó. Khi bản thân học sinh thấy mình có giá trị, các em sẽ tự
biết mình cần phải sống có trách nhiệm để bảo vệ danh dự của chính tập thể mà ở
đó các em có tiếng nói và được tôn trọng. Vì thế, tổ chức tiết sinh hoạt chủ nhiệm
có hiệu quả sẽ mang lại rất nhiều lợi ích cho cả giáo viên lẫn học sinh. Mỗi GVCN
cần nhận thức được việc sinh hoạt lớp là vô cùng quan trọng trong việc quản lý lớp
học cũng như giáo dục nhân cách cho học sinh của mình.

Đây là dạng hoạt động giáo dục tập thể, là một hình thức tổ chức tự quản
cho HS và là một trong những biện pháp cơ bản góp phần xây dựng tập thể học
sinh đoàn kết. Chính thông qua các giờ sinh hoạt lớp, các em bày tỏ, chia sẻ tâm
tư, tình cảm và tự đánh giá nhận xét nhau thẳng thắn, tích cực. Các học sinh trong
lớp được liên kết lại với nhau, giáo viên gắn bó với học sinh trong một cộng đồng
chung để giải quyết những vấn đề của cuộc sống thực hàng ngày ở nhà trường, ở
lớp học. học sinh được mở rộng các mối liên hệ, tăng cường sự hiểu biết, giúp đỡ
lẫn nhau, khắc phục xu hướng hẹp hòi, cục bộ, bè phải trong đời sống tập thể hàng
ngày của lớp học.
Đây cũng là dịp để học sinh làm quen với nhiều loại hình hoạt động khác
nhau, giúp các em phát triển các kĩ năng cơ bản và cần thiết cho bản thân. Các em
phải được vừa học vừa chơi, thi tài với nhau.... Từ đây các em sẽ lĩnh hội được rất
16


Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

nhiều, góp phần phát triển nhân cách toàn diện của học sinh, tức là phát triển mọi
mặt cả trí tuệ, tình cảm, đạo đức, thẩm mĩ và sức khoẻ, thể chất … của học sinh;
mỗi giáo viên chủ nhiệm cần xác định rõ các yêu cầu, nguyên tắc đổi mới tiết sinh
hoạt lớp, bao gồm:
Thứ nhất, nội dung tiết sinh hoạt phải bổ ích, gắn với nhu cầu xã hội, phù
hợp với nhu cầu, hứng thú, kinh nghiệm, trình độ của học sinh khối THPT đặc biệt
là khối GDTX.
Thứ hai, đa dạng hóa hình thức tổ chức sinh hoạt lớp nhưng cần phù hợp với
các điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường.
Thứ ba, phát huy thế mạnh của hoạt động nhóm/tổ
Thứ tư, tăng cường vai trò của học sinh, phát huy tính chủ động, sáng tạo

của học sinh. Học sinh là chủ thể, GVCN là người hướng dẫn.
Thứ năm, có sự giao lưu đối thoại giữa GVCN và học sinh, giữa các em học
sinh với nhau.
Thứ sáu, dành thời gian và công sức cho phần chuẩn bị của GVCN và học
sinh trước tiết sinh hoạt lớp.
Như vậy, theo các nguyên tắc đổi mới nói trên, chúng ta cần đổi mới tiết sinh
hoạt lớp ở nhiều phương diện, nói cách khác là toàn diện về: nội dung; hình thức tổ
chức; vai trò của học sinh, GVCN trong tiết sinh hoạt; phương pháp tổ chức; đổi
mới trong các bước thực hiện tiết sinh hoạt lớp. Với các học sinh cá biệt, trước
đây chỉ trông chờ sao cho hết giờ sinh hoạt thì giờ đây các em cũng tham gia rất
tích cực vào các hoạt động cùng các bạn, tập thể lớp trở nên đoàn kết hơn. Nhờ các
hoạt động tích cực, học sinh có cơ hội được thể hiện năng lực cá nhân của mình
trong nhiều vai trò khác nhau như diễn giả, nhà thiết kế, họa sĩ, diễn viên …, các
em thêm tự tin, trang bị cho mình những kỹ năng tốt, giúp ích cho cuộc sống.
2. Thực trạng giờ sinh hoạt chủ nhiệm tại Trung tâm GDNN – GDTX
Yên Lạc
2.1. Giờ sinh hoạt truyền thống
Trong tâm trí các em học sinh Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc, tiết sinh
hoạt lớp thường không phải một tiết được chờ đón. Thậm chí với một số học sinh
được coi là “cá biệt” thì giờ sinh hoạt lớp giống như một giờ tra tấn “kinh hoàng”.
Thông thường giờ sinh hoạt lớp tại Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc diễn ra
vào tiết thứ 2 của ngày thứ 2 hàng tuần (sau giờ chào cờ). Trong 45 phút đó,
17


Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

GVCN điều hành sinh hoạt lớp, HS chỉ ngồi nghe, lĩnh hội và tuân thủ, chấp hành

những việc GVCN giao. Vì thế, cả thầy cô giáo và trò đều cảm thấy áp lực, nhàm
chán, mệt mỏi.
Tiết sinh hoạt lớp là thời gian để giáo viên hoặc cán sự lớp tổ chức, điều
hành lớp chủ nhiệm tổng kết, đánh giá, nhận xét về mọi hoạt động trong tuần vừa
qua và triển khai, phổ biến kế hoạch tuần tới, tuyên dương những học sinh có nhiều
điểm tốt hoặc hoạt động tích cực đồng thời phê bình, xử lí các học sinh vi phạm
nội quy trong tuần. Nhưng những việc làm đó sẽ có tác động không sâu sắc, lâu
bền trong việc uốn nắn, giáo dục, biến đổi “chất” từ bên trong cho học sinh. Thông
thường giờ sinh hoạt chủ nhiệm theo lối truyền thống tại Trung tâm GDNN –
GDTX Yên Lạc diễn ra với các bước như sau:
- Tổng kết, đánh giá toàn bộ hoạt động của HS trong một tuần học (ưu điểm,
hạn chế, có khen thưởng, phê bình, kỷ luật và xếp loại từng HS)
- Đưa ra kế hoạch cho tuần kế tiếp dựa trên kế hoạch cụ thể của nhà trường
và Đoàn trường.
- Mở rộng nội dung sinh hoạt liên quan đến kiến thức cuộc sống, sức khỏe
sinh sản vị thành niên, phổ biến pháp luật, đạo đức, lối sống, kết nối yêu thương
giữa HS – Phụ huynh – GVCN,… tăng cường kỹ năng sống, góp phần hình thành
và phát triển những phẩm chất, năng lực quan trọng cho học sinh.
2.2. Nguyên nhân chính làm cho học sinh Trung tâm GDNN – GDTX
Yên Lac không thích giờ sinh hoạt lớp
Tiết sinh hoạt chủ nhiệm có vai trò quan trọng, ý nghĩa to lớn trong hoạt
động giáo dục của trường THCS. Người xưa có câu Tiên học lễ hậu học văn thì tiết
sinh hoạt chủ nhiệm đem đến cho HS cả Lễ lẫn Văn. Phương châm giáo dục ngày
nay đề cao Học phải đi đôi với hành thì tiết sinh hoạt lớp là cơ hội lý tưởng để HS
được cả Học lẫn Hành. Cuộc sống hiện đại thổi luồng sinh khí năng động thì tiết
sinh hoạt chủ nhiệm là không gian vàng cho lứa tuổi mới lớn thể hiện tài năng sáng
tạo. Người lớn than phiền tuổi ô mai dở dở ương ương khó hiểu thì giờ sinh hoạt
chủ nhiệm là điểm hẹn tuyệt vời cho sự sẻ chia tâm hồn giữa các thế hệ. Thế nhưng
trong thực tế ở Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc, giờ sinh hoạt chưa được quan
tâm và đầu tư ngang tầm với vai trò, ý nghĩa của nó.

18


Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

“Thực tế hiện nay, đội ngũ GVCN vẫn chưa được đào tạo bài bản, chưa qua
các khóa học rèn luyện kỹ năng sống cho HS.
Thiếu kỹ năng công tác chủ nhiệm lớp: Có thể nói, GVCN là người đóng vai
trò quan trọng trong việc kết nối nhà trường với HS; là người gần gũi, tiếp xúc
thường xuyên với HS; là kênh truyền đạt những mong muốn, suy nghĩ của các em
tới Ban Giám đốc Trung tâm và ngược lại. Cũng bởi trọng trách nặng nề đó nên
GVCN được ví như những người “làm dâu” để xử lý mọi việc làm, tình huống diễn
ra trong lớp học. Trong tuần, GVCN có ít nhất một tiết sinh hoạt chủ nhiệm vào
đầu hoặc cuối tuần để gặp gỡ, trao đổi với HS của mình. Nhưng hầu hết những giờ
sinh hoạt chủ nhiệm đều bị HS đánh giá là khô khan, nhàm chán chỉ đơn thuần là
nhắc nhở, xử lý các trường hợp vi phạm, ít có sự sáng tạo để mối quan hệ giữa thầy
với trò thực sự vui vẻ...
Mới đây, trong một cuộc hội thảo về công tác chủ nhiệm lớp ở các trường
phổ thông khu vực phía Nam (do Bộ GD-ĐT tổ chức), các đại biểu tham dự đều
cho rằng việc bồi dưỡng, đào tạo ở các trường sư phạm đang bị bỏ ngỏ. Ngành sư
phạm chưa quan tâm đúng mức tới việc rèn luyện nghiệp vụ sư phạm, đặc biệt là
công tác chủ nhiệm lớp. Trong công tác đào tạo GV chưa chú trọng đúng mức đến
kỹ năng giáo dục hay kỹ năng làm công tác chủ nhiệm cho sinh viên, dẫn đến tình
trạng nhiều GV trẻ rất lúng túng với công tác này. Trong khi đó, GVCN lại là cầu
nối trung gian giữa nhà trường và gia đình HS. Không chỉ hiểu, họ còn là người
phải tổ chức cho HS những giờ học kỹ năng trong tiết sinh hoạt lớp nhằm giúp HS
hoàn thiện nhân cách của mình...”

Tiết sinh hoạt chủ nhiệm có ý nghĩa quan trọng trong quá trình giáo dục toàn
diện học sinh, trong tiết này các em không phải tiếp thu kiến thức mới, không phải
trả bài, làm bài,...Tuy nhiên, nhiều học sinh lại tỏ ra không hứng thú khi tham gia
tiết học này. Tại sao? Thực tế kinh nghiệm dạy và chủ nhiệm tại Trung tâm GDNN
– GDTX Yên Lạc giúp tôi tổng kết được một số nguyên nhân sau:
- Giờ sinh hoạt lớp GVCN thường nặng về những khuyết điểm, tồn tại và xử
phạt mà chưa chú trọng nhiều đến khen thưởng, khuyến khích, động viên, nhất là
những cố gắng của học sinh yếu kém.
19


Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

- GV quá nghiêm khắc, không gần gũi, thân thiện, không đặt mình vào vị trí
của HS để hiểu các em.
- Nội dung khô cứng, lập đi lập lại, không thực sự gắn với nhu cầu của HS.
- Hình thức tổ chức giờ sinh hoạt lớp đơn điệu, nhàm chán, không hứng thú
với HS.
- HS không được cùng nhau tổ chức, tham gia.
Công bằng mà nói, bản thân mỗi giáo viên chủ nhiệm cũng luôn mong muốn
tiết sinh hoạt chủ nhiệm lớp là những thời khắc có ý nghĩa của cả thầy lẫn trò. Để
sau này học sinh ra trường, bên cạnh những giờ học chính khóa, khoảng thời gian
sinh hoạt lớp cũng là những kỉ niệm đẹp, đáng nhớ trong lòng các em. Nhưng có
nhiều rào cản khiến nguyện vọng và sự nỗ lực của GVCN dần bị bào mòn theo
thời gian để rồi nhiều giáo viên chọn cách thỏa hiệp hoặc buông xuôi, không còn
nhiều nhiệt tình quan tâm đến giờ sinh hoạt chủ nhiệm. Đáng chú ý, những rào cản
đó, có khi đến từ những quy định, những nhiệm vụ mà nhà trường giao cho giáo
viên. Các nội dung triển khai, những thông tin của nhà trường cần phổ biến, hay

thường nhất là áp lực chỉ tiêu thành tích thi đua về học tập lẫn phong trào của từng
lớp, khiến cho giáo viên phải chạy theo, phải thực hiện trong giờ sinh hoạt chủ
nhiệm. Mang sẵn tâm lý bị động, đôi phần phản kháng với các vấn đề chưa phù
hợp này, trong quá trình triển khai, giờ sinh hoạt lớp của cả thầy lẫn trò lại càng trở
nên mệt mỏi. Vậy làm thế nào để không còn tình trạng này? Làm thế nào để học
sinh thực sự hứng thú và mong muốn đến giờ sinh hoạt chủ nhiệm? Đây thực sự là
câu hỏi mà bản thân tôi luôn trăn trở và muốn tìm ra một hướng đi mới.
2.3. Những yêu cầu cơ bản đối với giờ sinh hoạt chủ nhiệm tại Trung
tâm GDNN – GDTX Yên Lạc
* Họp ban cán sự lớp
Trước giờ sinh hoạt lớp (có thể là một buổi hay một ngày) tùy theo tình hình
và khả năng tổng hợp của giáo viên nên có cuộc họp Ban cán sự lớp trước. Buổi
họp này rất quan trọng và cần thiết để GVCN nắm tình hình đã thực hiện được và
đã diễn ra trong tuần; chia sẻ những khó khăn trước với các cán sự lớp, thống nhất
cách thức giải quyết những vướng mắc, thống nhất những định hướng, cách thức
20


Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

khắc phục và hướng phát triển cho tuần học sau. Qua buổi họp này, GVCN tự mình
xác định mục tiêu cho buổi sinh hoạt; đề ra được những hình thức tổ chức, phương
pháp cần vận dụng, ngôn từ, thái độ,… cho những cuộc trò chuyện, trao đổi, tranh
luận trong buổi sinh hoạt.
* Xác định mục tiêu tiết sinh hoạt
Thông qua buổi họp Ban cán sự, GVCN cần xác định thực hiện cho được 3
nội dung trọng tâm sau:
Thống kê những việc đã thực hiện tốt để khen ngợi, tạo động lực, đồng thời

phân tích và chỉ ra được nguyên nhân của những tồn tại trong tuần; những vướng
mắc nào cần phải được tháo gỡ và trao đổi thảo luận tìm ra cách thức tháo gỡ
(GVCN nên phát huy vai trò các cán sự lớp và các thành viên trong lớp, không tự ý
nêu ra cách thức khắc phục).
Trên cơ sở những hoạt động của tuần trước và tình hình thực tế cần thực hiện
của tuần sau, cán sự lớp cùng các thành viên trao đổi bàn bạc những công việc cần
thực hiện trong tuần tới, cần có sự biểu quyết sau khi được tập thể cân nhắc, lựa
chọn cùng thống nhất.
Xác định kĩ năng cần rèn luyện trong tuần sau; từ kĩ năng này kết hợp tuyên
truyền theo chủ điểm tháng để giúp các em nâng cao nhận thức, hiểu biết thêm
những sự kiện, những tấm gương,… khơi dậy lòng ham thích, đam mê và tự hào
truyền thống dân tộc.
* Lựa chọn phương pháp và hình thức tổ chức
Tùy theo tình hình thực tế của lớp của trường và những sự việc đã và diễn ra
mà GVCN lựa chọn phương pháp để vận dụng phù hợp cho từng đối tượng, từng
vụ việc cụ thể. Có thể: vấn đáp, trao đổi, đàm thoại, nhắc nhở, khiển trách, nêu
gương,…Lưu ý, lời nói, cử chỉ hành động, thái độ,… của giáo viên cần hết sức tế
nhị lịch sự, gần gũi, chân thành. Tránh cau có, dùng những lời xúc phạm, hành vi
nhạy cảm, làm mất chỗ dựa vững chắc cho học trò. Mục tiêu tiết sinh hoạt đã
không đạt được mà còn gây phản cảm, phản tác dụng giáo dục. Tiết sinh hoạt lớp
cũng không nên cứng nhắc tổ chức mãi trong lớp học mà cần được lựa chọn thay
đổi sao cho mới lạ, hấp dẫn. Điều này phải tùy thuộc vào nội dung của tiết sinh
hoạt, có thể tổ chức trên sân trường, trong vườn hoa, công viên hay kết hợp với
những buổi ngoại khóa mà sinh hoạt lớp. Cần có những môi trường, những địa
điểm thú vị để tháo gỡ những khó khăn vướng mắc sao cho hiệu quả.
21


Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

* Các bước tiến hành tiết sinh hoạt lớp
Dù có lựa chọn hình thức tổ chức tiết sinh hoạt như thế nào, chúng ta cũng
cần tiến hành theo các bước sau:
1. Ổn định lớp.
2. Nêu mục đích lí do.
3. Phân công, chuẩn bị các nội dung cần thực hiện (những công việc này đã
được GVCN củng Ban cán sự lớp tư vấn, thống nhất trong cuộc họp Ban cán sự).
4. Thảo luận tổ, nhóm (thời gian thảo luận tùy vào nội dung cần trao đổi. Để
nhanh gọn và hiệu quả GVCN có thể khuyến khích HS thảo luận trước trong giờ
chơi hay trước buổi học). Tùy vào điều kiện cũng như tình hình thực tế, từng thời
điểm mà GVCN có thể lựa chọn các nội dung thảo luận cho HS:
Chẳng hạn: Khắc phục những hạn chế tuần qua; điều chỉnh nội quy lớp học;
biện pháp thực hiện kế hoạch tuần tới…
5. Tổ chức trình bày – sinh hoạt lớp (HS tự thực hiện theo hình thức tự quản
có sự tiếp sức của GVCN)
Tất cả những nội dung cần trao đổi thảo luận, thống nhất được Ban cán sự
cùng với GVCN trao đổi, sắp xếp. Lớp trưởng hoặc lớp phó tự quản lớp và thực
hiện theo trình tự đã định. GVCN làm nhiệm vụ trợ giúp và ra quyết định khi cần
thiết.
6. GV nhận xét, tổ chức bình chọn những thành viên ưu tú trong tuần, những
tiến bộ vượt bậc của các cá nhân, để khen ngợi, khích lệ đồng thời nhắc nhở, chỉnh
sửa, đôn đốc khắc phục những khuyết điểm (nếu có). Mỗi tiết sinh hoạt cần lồng
ghép nội dung sinh hoạt theo chủ điểm tháng. Nội dung này cần ngắn gọn, có thể
chuyển thể thành văn nghệ để thay đổi không khí tiết sinh hoạt.

22

Trung tâm GDNN – GDTX Yên Lạc

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019 - 2020

CHƯƠNG III
MỘT SỐ GIẢI PHÁP GIÁO DỤC HỌC SINH TRUNG TÂM GDNN –
GDTX YÊN LẠC TRONG GIỜ SINH HOẠT BẰNG PHƯƠNG PHÁP DẠY
HỌC TÍCH CỰC
1. Đổi mới nội dung
Vấn đề cải thiện chất lượng giờ sinh hoạt lớp đã không còn là câu chuyện
mới mẻ. Sau nhiều ý kiến phản ứng, phản biện của người học, phụ huynh và xã
hội, ngành giáo dục đã từng bước thay đổi cách thức tổ chức giờ sinh hoạt
chủ nhiệm, nhằm tạo sự thu hút, hiệu quả đối với học sinh.
* Nguyên tắc chung đổi mới tiết sinh hoạt
- Ưu tiên hàng đầu cho việc giáo dục đạo đức nhưng không tách rời với các
hoạt động dạy – học và rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh Trung tâm GDNN –
GDTX Yên Lạc nhằm đảm bảo mục tiêu, tính chất, nguyên lý giáo dục của nhà
trường.
- Phát huy tối đa tính tích cực của chủ thể HS.
- Phát huy thế mạnh của hoạt động nhóm/tổ.
- Chú trọng quan tâm đến tất cả các đối tượng học sinh .
- Tạo được không khí tự nhiên, thoải mái, nhẹ nhàng và lựa chọn nội dung
hấp dẫn để lôi cuốn các em vào hoạt động tập thể .
- Đầu tư thật kỹ cho khâu chuẩn bị trước của cả giáo viên lẫn HS.
* Định hướng chung trong việc đổi mới giờ sinh hoạt lớp chủ nhiệm
Định hướng chung về đổi mới phương pháp dạy học (PPDH) đã được quy
định trong Luật giáo dục, đó là : “phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng
23