Giải pháp hoàn thiện công tác huy động vốn qua Kho bạc Nhà nước

Giải pháp hoàn thiện công tác huy động vốn qua Kho bạc Nhà nước
3.1. Định hướng hoàn thiện công tác huy động vốn qua Kho bạc Nhà nước
trong thời gian tới
3.1.1. Gắn chặt công tác huy động vốn với việc sử dụng có hiệu quả nguồn vốn
huy động
Hoàn thiện các quy phạm pháp luật trong quá trình quản lý công tác huy động
vốn thông qua phát hành TPCP. Các cấp, ngành cần xác định rõ được quyền hạn và
trách nhiệm của mình trong quá trình xây dựng kế hoạch phát hành trái phiếu Chính
phủ, thực hiện phát hành và sử dụng nguồn vốn huy động được từ TPCP. Nguyên tắc
huy động vốn cho NSNN và cho đầu tư phát triển qua phát hành TPCP phải đảm bảo
tính hiệu quả từ công tác kế hoạch đến phát hành và thanh toán trái phiếu. Để nguồn
vốn huy động được sử dụng hiệu quả cần quan tâm đến các vấn đề sau:
- Thực hiện kế hoạch hóa công tác huy động vốn, xác định rõ thời gian, khối lượng cần
huy động, kênh huy động.
- Nguồn vốn vay thông qua phát hành TPCP phải được sử dụng đúng mục đích; tuân
thủ nguyên tắc chỉ phát hành TPCP khi có nhu cầu, giảm chi phí phát hành tới mức
tối đa, nguồn vốn TPCP phải được quản lý, sử dụng có hiệu quả.
- Đảm bảo nguồn vốn trả nợ khi TPCP đến hạn, tránh tình trạng các khoản nợ đến hạn
tạo sức ép cho NSNN. Giải quyết hài hòa giữa vay mới và trả nợ cũ. Đối với nguồn
vốn dùng cho đầu tư phát triển, phải có những phương thức thu hồi vốn các công
trình đã hoàn thành để tập trung vốn nhanh cho các công trình mới. Với các công
trình được đầu tư bằng vốn NSNN sau khi hoàn thành đưa vào sử dụng, phương thức
thu hồi vốn chủ yếu vẫn là các khoản thu dưới dạng thuế hoặc lệ phí. Việc thu hồi
vốn theo phương thức trên cũng chỉ thu được một phần vốn của NSNN đã bỏ ra và
phải thực hiện trong một thời gian dài. Thực tế Việt Nam hiện nay, việc nghiên cứu
các giải pháp để huy động nguồn vốn trong nước nên tiến hành cùng với việc đổi mới
phương thức khai thác và thu hồi vốn các công trình hoàn thành đã được đưa vào sử
1
dụng, nhằm giải phóng nhanh bộ phận vốn đầu tư của NSNN, bổ sung nguốn vốn tái
đầu tư, góp phần tăng nhanh tốc độ chuyển vốn của nền kinh tế.
3.1.2. Huy động vốn phải gắn với hoạt động của thị trường tài chính

Việc xây dựng và phát triển thị trường tài chính là một trong những mục tiêu
hàng đầu của Nhà nước nhằm đẩy nhanh tốc độ luân chuyển và phân bổ nguồn tài
chính, đáp ứng từng bước yêu cầu vốn đầu tư phục vụ quá trình công nghiệp hóa và
hiện đại hóa đất nước.
Hoạt động của thị trường vốn trong thời gian tới phải đảm bảo yêu cầu tăng
trưởng kinh tế, phát huy đầy đủ hiệu lực các công cụ của thị trường, khơi thông mọi
nguồn vốn trong và ngoài nước, trở thành cầu nối giữa các đơn vị, tổ chức kinh tế và
các nhà đầu tư.
Để đảm bảo sự hoạt động có hiệu quả của thị trường vốn, thị trường chứng
khoán, vấn đề quan trọng là phải tạo được nhiều hàng hóa có chất lượng, đủ tiêu
chuẩn lưu thông. Đó chính là các loại chứng khoán mà quan trọng nhất là trái phiếu
Chính phủ và các loại trái phiếu, cổ phiếu doanh nghiệp, trong đó trái phiếu đóng vai
trò chủ đạo, là chuẩn mực trên thị trường trong giai đoạn đầu.
Để tạo ra các loại hàng hóa này, trong thời gian tới, công tác huy động vốn của
nhà nước phải hoàn thiện kỹ thuật phát hành, thanh toán các loại tín phiếu Kho bạc,
trái phiếu Kho bạc theo hướng: tín phiếu Kho bạc được phát hành qua NHNN, trở
thành công cụ thực hiện chính sách tiền tệ thông qua hoạt động thị trường mở của
NHNN; trái phiếu Kho bạc được phát hành qua Sở GDCK theo phương thức đấu thầu
hoặc bảo lãnh, đại lý nhằm thúc đẩy thị trường chứng khoán phát triển và hoạt động
có hiệu quả.
3.1.3. Đẩy mạnh phát hành trái phiếu Chính phủ trong nước, coi đây là công
cụ huy động vốn quan trọng hiện nay.
Trong giai đoạn tới, nhu cầu huy động vốn cho NSNN và cho đầu tư phát triển
rất lớn. Do đó việc đẩy mạnh phát hành trái phiếu trở nên hết sức quan trọng. Nguồn
2
vốn lớn huy động được sẽ giup nhà nước thực hiện tốt các nhiệm vụ chi nhằm mục
tiêu phát triển kinh tế, kiềm chế lạm phát. Nhà nước huy động vốn thông qua phát
hành trái phiếu có nhiều ưu điểm. Chính phủ trực tiếp huy động vốn trên thị trường
nên về nguyên tắc chi phí huy động sẽ rẻ hơn vay vốn qua NHTM. Mặt khác TPCP
có thể mua đi bán lại, trong khi đó các khoản vay thường khó chuyển nhượng được.

Do đặc tính của thị trường là có khả năng biến nguồn vốn ngắn hạn thành nguốn vốn
dài hạn, biến nguồn vốn nhỏ thành nguồn vốn lớn nên Chính phủ có thể huy động
vốn với khối lượng lớn với nhiều kỳ hạn khác nhau. Chính vì thế các loại TPCP cần
được coi là công cụ huy động vốn quan trọng và hiệu quả trong điều kiện hiện nay.
3.2. Giải pháp hoàn thiện công tác huy động vốn qua Kho bạc Nhà nước.
3.2.1. Các giải pháp về cơ chế chính sách huy đông vốn
3.2.1.1. Tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách và tổ chức quản lý công tác huy
động vốn
Cơ chế chính sách liên quan đến công tác huy động vốn phải đáp ứng được
các yêu cầu sau:
- Các chính sách và giải pháp huy động vốn cho NSNN và đầu tư phát triển phải gắn
liền với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội trong từng giai đoạn và phải thực hiện
được các nhiệm vụ của chính sách tài chính quốc gia. Việc thực hiện các chính sách
và giải pháp huy động vốn phải có sự tính toan tổng hợp về khả năng cung ứng vốn
và khả năng tăng trưởng các nguồn vốn trên cơ sở giải quyết hợp lý các mối quan hệ
giữa tích lũy và tiêu dùng.
- Đa dạng hóa và hiện đại hóa các công cụ và phương thức huy động vốn với mục tiêu
hướng tới các nhà đầu tư cá nhân, giảm bớt tỷ lệ nắm giữ TPCP của các NHTM,
công ty chứng khoán, công ty bảo hiểm.
- Các chính sách huy động vốn phải được tiến hành đồng bộ cả về nguồn vốn và biện
pháp thực hiện, đảm bảo sự bình đẳng, gắn bó và tạo điều kiện lẫn nhau cùng phát
3
triển. Tiếp tục đổi mới các chính sách động viên các nguồn tài chính cho ngân sách
nhằm đảm bảo tăng cường huy động vốn một cách vững chắc, ổn định và bền vững.
3.2.1.2. Nâng cao chất lượng công tác kế hoạch hóa
Cần xây dựng một chiến lược tồng thể về huy động vốn trong dài hạn để đảm
bảo công tác huy động vốn đạt hiệu quả cao, việc sử dụng vốn hợp lý, tiết kiệm chi
phí huy động và giảm thiểu các rủi ro cho các khoản nợ của Nhà nước do những tác
động từ bên ngoài
Nên lập chương trình, kế hoạch huy động vốn qua phát hành TPCP với các

loại kỳ hạn chủ yếu là 1, 2, 3, 5, 10 năm. Dựa trên kế hoạch đã được công bố từ
trước, các nhà đầu tư sẽ có thể lựa chọn hàng hóa trên thị trường phù hợp nhất với
mình.
Dựa trên nhu cầu vốn của Nhà nước,Bộ Tài chính thông báo kế hoạch phát
hành các khoản nợ dài hạn hàng năm và thực hiện phát hành đều đặn các công cụ nợ
ngắn hạn nhằm huy động vốn cho nhu cầu thanh toán ngắn hạn.
Kế hoạch huy động vốn được xây dựng dựa trên từng tiêu chí
- Kế hoạch huy động vốn theo từng loại kỳ hạn
- Kế hoạch huy động vốn theo thời gian: kế hoạch ngắn hạn (dưới 1 năm), kế hoạch
trung hạn từ 2 đến 5 năm và kế hoạch dài hạn từ 10 năm trở lên.
- Kế hoạch huy động vốn theo phương thức phát hành: bao gồm đấu thầu qua NHNN,
đấu thầu qua Sở GDCK và bảo lãnh phát hành.
3.2.1.3. Xây dựng cơ chế khuyến khích đầu tư trái phiếu Chính phủ
Các nhà đầu tư khi mua trái phiếu Chính phủ đều phải chịu khoản thuế thu
nhập trên phần lợi tức thu được từ trái phiếu Chính phủ. Việc giảm thuế sẽ làm cho
lợi tức trái phiếu của nhà đầu tư cao hơn. Để khuyến khích các tổ chức, các cá nhân
đầu tư vào trái phiếu Chính phủ nên thực hiện miễn thuế thu nhập từ TPCP. Điều này
có ý nghĩa rất lớn ở giai đoạn đầu thị trường chưa phát triển. Hiện nay, Chính phủ đã
miễn thuế đối với các nhà đầu tư cá nhân, nhưng các tổ chức đầu tư vẫn phải nộp
4
thuế thu nhập. Trong khi Chính phủ rất cần sự tham gia của các nhà đầu tư có tổ chức
vào thị trường trái phiếu thì việc phải nộp thuế thu nhâp đã không khuyến khích các
nhà đầu tư này. Vì vậy trước mắt, cần xem xét để miên thuế thu nhập từ TPCP đối
với các nhà đầu tư có tổ chức.
Công tác huy đông vốn cho đầu tư phát triển thường gắn liền với những công
trình cơ sở hạ tầng có ý nghĩa thiết thực đối với đời sông dân sinh, như điện, đường,
trường, trạm, bệnh viện hay các công trình thủy lợi… Để khuyên khích các nhà đầu
tư mua TPCP, có thể gắn việc mua trái phiếu với quyền lợi vật chất liên quan đến
công trình hình thành từ nguốn thu trái phiếu. Về phía Nhà nước, việc kết hợp trái
phiếu với các quyền ưu đãi có thể làm giảm lãi của các khoản huy động. Đồng thời,

Nhà nước cần có chính sách miễn giảm phí giao dịch, lưu ký chứng khoán qua Sở
GDCK. Mức thu phí đối với các giao dịch mua bán trái phiếu qua Sở GDCK theo quy
định hiện nay là quá cao (0.075%). Trong giai đoạn đầu phát triển thị trường trái
phiếu, Chính phủ nên xem xét miễn các khoản phí giao dịch này.
3.2.1.4. Tăng cường phối hợp giữa các cơ quan chức năng có liên quan để thực
hiện có hiệu quả công tác huy động vốn
Sự phối hợp giữa các cơ quan nhu Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, Bộ
Tư pháp, NHNN, KBNN, Ủy ban chứng khoán Nhà nước… để có thể thực hiện tốt
các công việc sau:
- Xây dựng và hoàn thiện các văn bản pháp quy hướng dẫn việc xây dựng và phát hành
trái phiếu Chính phủ, quản lý giao dịch trái phiếu Chinh phủ trên thị trường chứng
khoán.
- Tổ chức có hiệu quả công tác đấu thầu, bảo lãnh, đại lý trái phiếu Chính phủ.
- Xây dựng các chính sách liên quan như chính sách lãi suất, chính sách thuế… để
khuyên khích hoạt động đầu tư, mua bán trái phiếu Chính phủ.
5
3.2.1.5. Tăng cường đào tạo và bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán bộ
Tổ chức đào tạo cán bộ, bồi dưỡng nghiệp vụ cho các cán bộ làm công tác huy
động vốn, đặc biệt là nhóm còn bộ xây dựng chiến lược, cơ chế huy động vốn.
- Đối với cán bộ lãnh đạo: Tổ chức các khóa học ngắn hạn, hội thảo về tài chính công,
chính sách kinh tế vĩ mô, chính sách huy động vốn, tình hình kinh tế trong nước và
thế giới để họ hiểu rõ những cơ hội và thách thức đối với toàn bộ nền kinh tế nói
chung và công tác phát hành TPCP nói riêng. Trên cơ sở đó, các cán bộ này sẽ đề
xuất những những giải pháp có tính khả thi cao, sát thực tế và hiệu quả nhằm thúc
đẩy công tác huy động vốn ngày càng phát triển và hoàn thiện. Đồng thời, cán bộ
lãnh đạo cần được đi học tập kinh nghiệm phát hành trái phiếu Chính phủ ở các nước
phát triển để từ đó vận dụng vào điều kiện thực tế ở Việt Nam.
- Đối với nhóm cán bộ xây dựng chính sách, chế độ: đội ngũ cán bộ này cần được
tham gia các khóa học tập trung dài hạn hoặc ngắn hạn, trong nước hoặc ngoài nước
về chuyên môn nghiệp vụ. Từ những khóa học này, họ tiếp nhận được những tư

tưởng mới, kinh nghiệm làm việc ở các nước khác. Bên cạnh đó, cần tổ chức các lớp
tập huấn ngắn hạn, hội thảo chuyên sâu về tài chính công và huy động vốn, giúp cho
cán bộ có cơ hội học hỏi và cập nhập them kiến thức cho công tác nghiên cứu, xây
dựng chính sách, chế độ.
- Đối với cán bộ trực tiếp làm nhiệm vụ phát hành, thanh toán TPCP: thường xuyên tổ
chức các khóa học đào tạo, tập huấn nghiệp vụ, giúp cho nhóm cán bộ này có khả
năng triển khai các nghiệp vụ phát hành mới. Họ sẽ nâng cao được khả năng tuyên
truyền, giải thích cơ chế phát hành, thanh toán với nhà đầu tư, nâng cao hiệu quả huy
động vốn. Cùng với đó, phải đào tạo đội ngũ này có kỹ năng thành thạo các phầm
mềm ứng dụng trong công tác huy động vốn.
3.2.1.6. Tuyên truyền, phổ biền và nâng cao kiến thức của công chúng về công tác
huy động vốn thông qua phát hành trái phiếu Chính phủ.
Nhận thức của công chúng về tầm quan trọng của việc mua trái phiếu Chính
phủ, các quyền lợi có được khi họ mua trái phiếu Chính phủ là một nhân tố quan
6
trọng quyết định đến sự thành công của công tác huy động vốn. Thực tế ở Việt Nam
hiện nay, hiểu biết của công chúng về TPCP còn rất hạn chế, đặc biệt là tại những địa
bàn thị trường vốn chưa phát triển. Vì thế để thu hút được nhiều cá nhân đầu tư vào
thị trường trái phiếu cần thực hiện tốt công tác tuyên truyền, phổ biến thông tin cho
công chúng.
- Về nội dung tuyên truyền: dùng nhiều hình thức giúp các nhà đầu tư hiểu được về
TPCP và thị trường TPCP như khái niệm, đặc điểm, lợi ích của TPCP, trinh tự thủ
tục phát hành. Đặc biệt nền hướng dẫn phương pháp định giá trái phiếu khi giao dịch
trên thị trường để các nhà đầu tư ra quyết định đầu tư đúng đắn.
- Về hình thức tuyên truyền: KBNN nền thành lập một trang thông tin điện tử, trong đó
công bố đầy đủ các thông tin về phát hành và thanh toán TPCP để các nhà đầu tư có
thể năm bắt thông tin nhanh chóng. Đồng thời, phải phổ biến kiến thức về trái phiếu
trên các phương tiện thông tin đại chúng như báo chí, truyền hình…
- KBNN cần mở các khóa đào tạo miễn phi để phổ cập kiến thức về huy động vốn và
lý thuyết chung về thị trường chứng khoán cho tất cả các nhà đầu tư, đặc biệt là các

nhà đầu tư nhỏ lẻ.
3.2.2. Các giải pháp về kĩ thuật nghiệp vụ huy động vốn
3.2.2.1. Cải tiến cơ chế phát hành TPCP
Thi trường vốn của nước ta hiện nay chưa phát triển mạnh và đồng đều tại các
địa phương. Ở các tỉnh thành phố lớn, kinh tế phát triển thì thị trường vốn cũng sôi
động. Những tỉnh, thành phố nhỏ, các tổ chức trung gian tài chính ít, tiềm lực vốn của
các tổ chức này cũng hạn chế nhưng vẫn có khả năng khai thác tốt nguồn vốn nhàn
rỗi trong dân. Đồng thời, hoạt động của thị trường vốn vẫn còn nhiều biến động. Mặc
dù hiện nay KBNN thực hiện khá nhiều phương thức phát hành trái phiếu nhưng hiệu
quả sử dụng các phương thức đó chưa cao, một phần là do cơ chế phát hành còn chưa
linh hoạt, thuận tiện. Do đó cần có những cải tiến, hoàn thiện theo hướng như sau:
a. Cơ chế đấu thầu
7