Giải pháp nâng cao hiệu quả tín dụng đối với hộ nghèo tại PGD
NHCSXH huyện Giao Thuỷ
3.1. Định hướng của đảng và nhà nước về xoá đói giảm nghèo:
Sau 20 năm thực hiện công cuộc đổi mới, nền kinh tế Việt Nam đã
đạt được nhiều thành tựu quan trọng, đời sống nhân dân ngày càng được
cải thiện, đất nước đang tiến mạnh trên con đường công nghiệp hóa - hiện
đại hoá và hội nhập kinh tế quốc tế.
Cùng với sự phát triển về nền kinh tế, thì vấn đề xoá đói giảm nghèo
luôn là một thách thức to lớn mà Đảng và Nhà nước ta đã có những chủ
trương chính sách đồng bộ, bằng nhiều giải pháp hành động kiên quyết,
huy động sức mạnh tổng hợp toàn xã hội, nhằm thực hiện chương trình
mục tiêu quốc gia về xoá đói giảm nghèo, giải quyết việc làm và ổn định
xã hội.
* Tư tưởng Hồ Chí Minh về xoá đói giảm nghèo:
Hồ Chí Minh coi đói nghèo như một thứ giặc cũng như giặc dốt,
giặc ngoại xâm.
Làm cho người nghèo thì đủ ăn, người đủ ăn thì khá, giàu. Người
giàu thì giàu thêm.
* Định hướng của Đảng và Nhà nước ta về xoá đói giảm nghèo:
Tại Hội nghị Ban chấp hành TW lần thứ V (khoá VII), Đảng ta đã đề
ra chủ trương “….phải hỗ trợ giúp người nghèo bằng cách cho vay vốn,
hướng dẫn cách làm ăn, tranh thủ các nguồn tài trợ nhân đạo trong và
ngoài nước, phấn đấu tăng hộ giàu đi đôi với xoá đói giảm nghèo…”
Tư tưởng nhất quán của Đảng Cộng sản Việt Nam thể hiện trong các
văn kiện Đại hội Đảng lần thứ VII, VIII và IX:
Cùng với quan điểm đổi mới, tăng trưởng kinh tế phải tiến hành
công cuộc xoá đói giảm nghèo, thực hiện công bằng xã hội, bình đẳng
giới, giảm sự phân hoá giàu nghèo.
Khuyến khích nhân dân làm giàu hợp pháp, đi đôi với xoá đói giảm
nghèo bền vững, chú trọng phát triển nông nghiệp nông thôn, vì 90%
người nghèo sống ở vùng nông thôn.
Xoá đói giảm nghèo là một chủ trương lớn, một quyết sách lớn của
Đảng và Nhà nước, xoá đói giảm nghèo là một cuộc cách mạng xã hội sâu
sắc, là phong trào của quần chúng, nhất là địa phương, cơ sở.
Hình thành được hệ thống chính sách và chương trình mục tiêu
quốc gia xoá đói giảm nghèo.
Tập trung nguồn lực để xoá nhanh các hộ đói, xã đặc biệt khó khăn,
giảm mạnh các hộ nghèo, xã nghèo.
Thực hiện xã hội hoá công tác xoá đói giảm nghèo, đa dạng hoá các
nguồn lực trong nước, phát huy nội lực tại chỗ và tranh thủ hợp tác, trợ
giúp quốc tế, tạo thành phong trào sôi động trong cả nước, lấy ngày 17
tháng 10 hàng năm là “ Ngày vì người nghèo”. Chương trình xoá đói giảm
nghèo hỗ trợ thông qua các chính sách và dự án sau:
Các chính sách xoá đói giảm nghèo:
- Chính sách hỗ trợ về y tế: Người quá nghèo được cấp thẻ hoặc
người nghèo được cấp giấy chứng nhận khám chữa bệnh được miễn giảm
một phần viện phí, được chăm sóc sức khoẻ ban đầu, khám chữa bệnh từ
thiện nhân đạo…bảo hiểm y tế.
- Chính sách hỗ trợ về giáo dục: Con hộ nghèo trong các trường phổ
thông công lập được miễn giảm học phí và kinh phí đóng góp xây dựng
trường sở. Đối với con hộ quá nghèo được cấp không vở viết và sách giáo
khoa.
- Chính sách an sinh xã hội: Hỗ trợ trực tiếp cho người bị rủi ro do
thiên tai gây ra để ổn định cuộc sống. Hỗ trợ nhóm yếu thế như: người già
cô đơn không nơi nương tựa, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn,
người tàn tật nặng ổn định cuộc sống, từng bước hoà nhập cộng đồng.
- Miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp: Hộ sản xuất nông nghiệp được
xác định là hộ nghèo được miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp từ năm
2002.
- Chính sách trợ giúp hộ nghèo về nhà ở: Gia đình nghèo sống trong
các ngôi nhà dột nát, ổ chuột xiêu vẹo… được Nhà nước hỗ trợ một khoản
kinh phí để xây dựng lại nhà ở. Đối tượng đặc biệt quan tâm là hộ nghèo
thuộc diện chính sách và dân tộc thiểu số.
- Chính sách hỗ trợ công cụ lao động và đất sản xuất: Nhà nước hỗ
trợ hộ nghèo chuộc lại đất sản xuất đang bị cầm cố và hỗ trợ một phần
công cụ sản xuất phù hợp cho người ở nông thôn.
- Hỗ trợ đồng bào dân tộc đặc biệt khó khăn: Hỗ trợ các gai đình dân
tộc đặc biệt khó khăn ổn định đời sống, hỗ trợ phát triển sản xuất, tiếp cận
phương thức sản xuất mới, nâng cao dân trí, bảo tồn và phát huy bản sắc
văn hoá dân tộc.
Các dự án hỗ trợ trực tiếp xoá đói giảm nghèo:
Nhóm dự án XĐGN chung:
- Dự án tín dụng cho hộ nghèo vay để phát triển sản xuất kinh
doanh.
- Dự án hướng dẫn người nghèo cách làm ăn, khuyến nông, khuyến
nông, khuyến lâm, khuyến ngư.
- Dự án xây dựng mô hình XĐGN ở các vùng đặc thù (bãi ngang
ven biển, vùng cao, biên giới, hải đảo, vùng ATK, vùng sâu đồng bằng
sông Cửu long)
Nhóm các dự án XĐGN cho các xã nghèo (có 25% hộ nghèo trở lên
và chưa đủ cơ sở hạ tầng thiết yếu) không thuộc chương trình 135:
- Dự án xây dựng cơ sở hạ tầng thiết yếu ở các xã nghèo.
- Hỗ trợ sản xuất và phát triển ngành nghề ở các xã nghèo.
- Dự án ổn định dân cư và xây dựng kinh tế mới ở các xã nghèo.
- Dự án định canh định cư ở các xã nghèo.
- Dự án đào tạo bồi dưỡng cán bộ làm công tác xoá đói giảm nghèo
và cán bộ các xã nghèo.
Đảng và Nhà nước ta xác định: xây dựng chủ nghĩa xã hội nhằm
mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”.
Trong thời kỳ đổi mới, nền kinh tế của đất nước đã có sự tăng trưởng, phát
triển đáng kể, đời sống của đại bộ phận nhân dân được cải thiện rõ rệt. Tuy
nhiên, ở các vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc ít người và vùng nông thôn
vẫn còn một bộ phận dân cư đang sống trong cảnh nghèo đói. Vì vậy thực
hiện chương trình xoá đói giảm nghèo để có những giải pháp tác động trực
tiếp đến người nghèo giúp họ có điều kiện vươn lên xóa đói giảm nghèo.
Những giải pháp đó là:
3.1.1. Phát triển kinh tế đi đôi với xoá đói giảm nghèo bền vững:
Nhà nước tập trung đầu tư cho phát triển các ngành kinh tế mũi
nhọn, vùng kinh tế động lực để đạt tốc độ tăng trởng kinh tế cao. Vùng
kinh tế động lực, các ngành kinh tế mũi nhọn, các địa phương giàu phải có
trách nhiệm chia sẻ, hỗ trợ cho địa phương nghèo, tham gia tích cực vào
thực hiện các chính sách dự án xoá đói giảm nghèo. Đổi mới cơ chế, chính
sách để thúc đẩy tạo việc làm theo hướng sản xuất hàng hoá, xây dựng các
mô hình phát triển kinh tế, nâng cao hiệu quả sản xuất, tăng thu nhập cho
người nghèo.
3.1.2. Tạo cơ hội và điều kiện để người nghèo tiếp cận các dịch vụ
sản xuất, dịch vụ xã hội cơ bản:
Bảo đảm cho các dịch vụ hỗ trợ sản xuất, tiêu thụ sản phẩm, khuyến
nông, lâm, ngư và hướng dẫn cách làm ăn, cho vay vốn, giáo dục, y tế, văn
hoá… đến với người nghèo, tạo điều kiện cho người nghèo phát triển sản
xuất, nâng cao dân trí. Trước hết, bằng các giải pháp phù hợp hỗ trợ cho
người nghèo về xoá mù chữ, phổ cập giáo dục tiểu học, chăm sóc sức khoẻ
ban đầu, khám chữa bệnh, kế hoạch hoá gia đình…, tăng tỷ lệ người nghèo
được hưởng thụ các dịch vụ xã hội cơ bản và từng bước nâng cao chất
lượng các dịch vụ.
3.1.3. Huy động bố trí nguồn lực tập trung đầu tư cho các địa bàn
trọng điểm và các hoạt động ưu tiên:
Các xã nghèo miền núi, vùng sâu, vùng xa, bãi ngang ven biển, bốn
vùng được ưu tiên là miền núi phía Bắc, Tây Nguyên, Bắc Trung Bộ và
duyên hải miền Trung.
Đầu tư cơ sở hạ tầng ở các vùng này là tập trung giải quyết trước các
công trình phù hợp với nhu cầu thiết yếu của nhân dân để đảm bảo điều
kiện phát triển kinh tế và ổn định đời sống như thuỷ lợi, trường học, trạm
y tế,…
Các hoạt động ưu tiên là cung cấp tín dụng, hướng dẫn cách làm ăn,
đào tạo nâng cao năng lực cán bộ làm công tác xoá đói giảm nghèo, đặc
biệt là đào tạo giảng viên và cán bộ cấp cơ sở, kể cả cán bộ tăng cường, hỗ
trợ đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng.
3.1.4. Phát huy nội lực đi đôi với củng cố và tăng cường hợp tác
quốc tế:
Động viên người nghèo, hộ nghèo tự vươn lên khắc phục khó khăn
để thoát nghèo là chủ yếu, Nhà nước và cộng đồng đóng vai trò hỗ trợ và
tập trung vào các vùng trọng điểm, khó khăn, đồng thời huy động các
nguồn lực, thu hút và động viên sự tham gia, ủng hộ của các tầng lớp dân
cư, của các ngành, các cấp, các tổ chức đoàn thể, các tổ chức kinh tế - xã
hội, hỗ trợ người nghèo, hộ nghèo. Mở rộng hợp tác quốc tế về kinh
nghiệm, kỹ thuật, tài chính để đẩy nhanh quá trình xoá đói giảm nghèo.
3.2. Định hướng của NHCSXH về tín dụng đối với hộ nghèo:
3.2.1. Bảo toàn và tăng trưởng nguồn vốn điều lệ:
Ngân hàng Chính sách xã hội là một tổ chức tín dụng Nhà nước hoạt
động không vì mục đích lợi nhuận, thực hiện chính sách tín dụng đối với
người nghèo và các đối tượng chính sách khác.
Như vậy, cũng như các tổ chức tín dụng khác, NHCSXH có vốn điều
lệ được cấp khi thành lập là 5000 tỷ đồng và được cấp bổ sung hàng năm
phù hợp với kế hoạch hoạt động hàng năm
3.2.2. Nguồn vốn từ Ngân sách nhà nước:
Để từng bước thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xoá đói
giảm nghèo, Nhà nước cần phải dành một tỉ lệ nhất định trong các khoản
chi ngân sách hàng năm để lập các quỹ tài trợ cho các chương trình dự án
quốc gia như Quỹ giải quyết việc làm, Quỹ xoá đói giảm nghèo.
Từ thực tiễn nước ta và kinh nghiệm ở một số nước trên thế giới cho
thấy: việc hỗ trợ vốn cho người nghèo dưới hình thức cấp phát của ngân
sách sẽ không mang lại hiệu quả kinh tế, nó tạo ra tâm lý trông chờ, ỷ lại