Bài học kinh nghiệm và phương hướng hoàn thiện qui trình kiểm toán một số ước tính kế toán trong kiểm toán BCTC tại AASC

Hoàn thiện quy trình kiểm toán một số ớc tính kế toán ...
Bài học kinh nghiệm và phơng hớng hoàn thiện qui trình kiểm toán một số
ớc tính kế toán trong kiểm toán BCTC tại AASC
I Những bài học kinh nghiêm từ thực tiễn kiểm toán tại AASC
Kiểm toán BCTC là dịch vụ cung cấp chủ yếu và là thế mạnh của công ty
. Việc nâng cao chất lợng kiểm toán BCTC luôn là mục tiêu hàng đầu của công
ty. Vì vậy, chơng trình kiểm toán của AASC tuơng đối hoàn thiện.
Qua thực hịên kiểm toán tại hai khách hàng là công ty Avà B cho thấy :
Thực tế kiểm toán một số khoản mục ớc tính trong quy trình kiểm toán BCTC
đợc thực hiện một cách thống nhất trên cơ sở qui trình kiểm toán chung do
AASC xây dựng. Mỗi cuộc kiểm toán đều gồm ba giai đoạn chính là chuẩn bị,
thục hiện vầ kết thúc kiểm toán. Song do nét đặc thù của từng khách hàng, nên
nội dung từng bớc công việc đợc KTV vận dụng linh hoạt, phù hợp với điều
kiện cụ thể. Đựợc tìm hiểu thực tế và đợc sự giúp đỡ của Ban giám đốc và các
anh chị phòng dự án, em xin có một vài nhận xét chung về kiểm toán một số
khỏan mục ớc tính trong qui trình kiểm toán BCTC nh sau :
Giai đoạn chuẩn bị kiểm toán
Giai đoạn này gồm các bớc công việc sau: tiếp cận với khách hàng và xây
dựng kế hoạch kiểm toán và lậo chơng trình kiểm toán kiểm toán. Công ty
chủ truơng thực hiện tốt ngay từ công tác tiếp cận với khách hàng nhằm đảm
bảo công tác xây dựng chiến lợc kiểm toán và lập kế hoạch kiểm toán đạt hiệu
quả cao, tạo nền tảng vững chắc cho thành công của cuộc kiểm toán. Công việc
này đợc thực hiện nhanh gọn , hiệu qủa qua quan sát, trao đổi, phỏng vấn., thu
thập tài liệu của khách hàng và tuân theo những qui định trong Chuẩn mực
kiểm toán Việt Nam số 310 Hiểu biết về hoạ động kinh doanh. Trong giai
đoạn lập kế hoạch, với tính thận trọng nghề nghiệp cao, AASC luôn kết hơp
việc thu thập thông tin về hệ thống KSNB và tình hình kinh doanh của khách
hàng với biến động nền kinh tế và các đối tuơng lên quan đến khách hàng. Từ
đó, xác định phơng pháp tiếp cận và thủ tục kiểm toán thích hợp.
Nhờ chiến lợc kiểm toán và phơng pháp tiếp cận phù hợp, AASC luôn
duy trì đợc sự tín nhiệm của khách hàng. Đối với khách hàng thờng xuyên nh

công ty A, KTV có thể bỏ qua một số công việc trong lập kế hoạch và định h-
ớng công việc từ lần kiểm toán truớc. Điều này đợc thể hiện linh hoạt trong hoạt
1
Vũ Thị Thu Hơng Lớp Kiểm toán 41
1
Hoàn thiện quy trình kiểm toán một số ớc tính kế toán ...
động kiểm toán của AASC phù hợp với đối tuợng kiểm toán song vẫn tuân thủ
và thực hiện các qui định trong Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 310.
Giai đoạn thực hiện kiểm toán :
Trên cơ sở lập kế hoạch đầy đủ về thời gian, mục tiêu, phạm vi tiến hành, và
dựa trên chơng trình kiểm toán chuẩn của mình, AASC tiến hành kiểm toán chi
tiết toàn diện hoặc dựa trên mẫu trọn. Trởng nhóm kiểm toán luôn bám sát và
kiểm tra công việc của các trợ lí kiểm toán. Các vấn đề phát hiện luôn đợc thảo
luận kĩ và cùng thống nhất cách giả quyết. Các tài liệu thu thập đuợc đánh số
tham chiếu có hệ thống giúp KTV và nguời soát xét luôn có bằng chứng kiểm
toán khi tra cứu.
Khi thực hiện kiểm toán các khoản mục phức tạp nh chi phí trả trớc và
khấu hao TSCĐ luôn đợc KTV trực tiếp thực hiện. Song các thủ tục kiểm tra hệ
thống KSNB, kiểm toán phân tích và kiểm tra chi tíêt đợc thực hiện ở mức độ
khách nhau tuỳ thuộc vào mỗi khách hàng. Đối với công ty A, các nghiệp vụ
khấu hao TSCĐ khá nhiều nên KTV tiến hành kiểm toán chi tiết toàn dịên dựa
trên mẫu trọn. Đối với công ty B, các nghiệp vụ xảy ra ít KTV tiến hành kiểm
tra chi tiết 100% các chứng từ. Trong quá trình kiểm toán, mặc dù tiếp cận kiểm
toán theo các khoản mục, KTV đã kết hợp chặt chẽ cấc khoản mục có liên quan
nhằm giảm bớt thời gian kiểm toán và gắn kết các mối quan hệ giữa chúng.
Giai đoạn kết thúc kiểm toán
Sau mỗi cuộc kiểm toán, KTV chính đều tổng hợp và soát xét công việc
của từng trợ kiểm toán và so sánh với chơng trình kiểm toán nhằm đảm bảo mọi
khoản mục đều đợc kiểm toán. Trởng nhóm kiểm toán luôn chú ý đánh giá về
tính đầy đủ và hợp lí của bằng chứng kiểm toán thu thập đợc.Ví dụ nh sổ chi

tiết trích khấu hao TSCĐ, bảng phân bổ và chênh lệch so với số liệu kiểm toán
đều đơc KTV thu thập và lu vào hồ sơ kiểm toán.
Tuy nhiên, mỗi cuộc kiểm toán vẩn có thể có sai sót mà KTV không phát hiện
đợc hoặc có xử lí nhng không đạt mức doanh nghiệp hoàn hảo. Mặt khác, các
yếu tố khách quan có thể tác động đến chất lợng cuộc kiểm toán. Vì vậy các
KTV của AASC luôn thực hiện đánh giá, nhận xét trớc khi kết thúc một cuộc
kiểm toán nhằm tìm ra sai sót còn tồn tại để có hớng khắc phục, hoàn thiện.
Hoạt động này đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu qủa kiểm toán,
2
Vũ Thị Thu Hơng Lớp Kiểm toán 41
2
Hoàn thiện quy trình kiểm toán một số ớc tính kế toán ...
đồng thời nâng cao trình độ chuyên môn và khả năng phán đoán nghề nghiệp
của KTV. Sự thành công của mỗi cuộc kiểm toán dựa trên một qui trình kiểm
toán phù hợp là do :
Sự lãnh đạo của ban :
Ban gíam đốc Công ty đều đợc cấp chứng chỉ KTV, có kinh nghiệm lâu
năm chuyên môn cao trong lĩnh vực kiểm toán và t vấn tài chính kế toán và luôn
giám sát chặt chẽ quá trình cung cấp dịch vụ kiểm toán nhằm đẩm bảo cuộc
kiểm toán diễn ra đúng tiến độ theo hợp đồng đã kí. Hàng tháng Ban giám đốc
thực hiện họp , đánh giá kết quả hoạt động và giải quyết những vớng mắc trong
quá trình thực hiện kiểm toán tại các phòng.
Phơng pháp kiểm toán hiệu quả :
Việc áp dụng sáng tạo và linh hoạt các phơng pháp kiểm toán tiên tiến
đã mang lại hiệu quả cao cho dich vụ kiểm toán tại AASC. Sự kết hợp hài hoà
giữa các chuẩn mực kiểm toán đã đợc thừa nhận, các qui định về chế độ tài
chính kế toán hiện hành với quá trình thực tiễn kiểm toán tại công ty. AASC đã
xây dựng một qui trình kiểm toán chuẩn cho mội cuộc kiểm toán BCTC. Trong
thực tế, qui trình đợc vận dụng linh hoạt nhằm tối thiểu thời gian và chi phí .
Điều nà làm tăng khả năng cạnh tranh và tạo một vị trí quan trọng trong lĩnh

vực kiểm toán ở nớc ta.
Kĩ năng của KTV :
Thành công của AASC một phần do đội ngũ nhân viên trẻ, năng động , có
kiến thức chuyên môn và sáng tạo trong công việc và khả năng xét đoán nghề
nghiệp cao. Bên cạnh những kiến thức đợc cập nhật thờng xuyên, hàng năm,
công ty đều đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn qua các khoá tập huấn do
công ty tổ chức. Điều này góp phần nâng cao uy tín cho công ty và chất lợng
dịch vụ cung cấp.
II. Những khó khăn và thách thức còn tồn tại:
Bên cạnh những thành công, công ty luôn gặp phải nhiều khó khăn và thách
thức trong quá trình hội nhập và phát triển. Một số khó khăn chủ yếu nh:
Môi trờng pháp lí không ổn định: Hiện nay, hệ thống Chuẩn mực kiểm
toán Việt Nam có 16 chuẩn mực đợc ban hành, còn không đầy đủ, buộc các
công ty kiểm toán phải dựa vào các chuẩn mực, qui tắc chung đợc thừa nhận
3
Vũ Thị Thu Hơng Lớp Kiểm toán 41
3
Hoàn thiện quy trình kiểm toán một số ớc tính kế toán ...
rộng rãi. Mặt khác, các nghị định thông t ban hành về chế độ kế toán, kiểm toán
thiếu thống nhất, hay thay đổi. Ví dụ nh từ năm 1999 tới nay, các qui định về
khấu hao TSCĐ đã thay đổi hai lần. Những điều này gây không ít khó khăn cho
hoạt động kiểm toán.
Về phía các doanh nghiệp: Trên thực tế kiểm toán, tổ chức công tác kế
toán, và hệ thống KSNB tại các doanh nghiệp còn nhiều yếu kém. Một số
doanh nghiệp còn sử dụng kế toán thủ công gây nhiều khó khăn khi kiểm toán.
Mặt khác, nhiều doanh nghiệp cha thực hiện kiểm toán một cách tự nguyện và
ý thức về hoạt động kiểm toán của khách hàng còn cha đầy đủ. Trong nhiều tr-
ờng hợp, các bút toán điều chỉnh và kiến nghị của KTV cha đợc khách hàng
thực hiên dù đã có sự thống nhất giữa hai bên đã gây cản trở nhất định cho viêc
phát hành báo cáo kiểm toán và tiến hành kiểm toán trong các kì tiếp sau.

Về phía công ty: Điều kiện vật chất và nguồn nhân lực cho cuộc kiểm toán
của công ty còn thiếu. Cơ sở hạ tầng cha thực sự đầy đủ, đặc biệt khi công ty
mở rộng qui mô các loại hình dịch vụ cung cấp. Số lợng KTV đợc cấp chứng
chỉ còn cha nhiều trong tổng số nhân viên của công ty. Mặt khác khi hội nhập,
việc nâng cao tình độ nhân viên và chất lợng dịch vụ cung cấp là vấn đề mang
tính chiến lợc. Đây cũng là thách thức lớn với công ty trong qúa trình hội nhập.
II Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện qui trình kiểm toán ớc tính kế toán
tại AASC
II.1 Sự cần thiết phải hoàn thiện qui trình kiểm toán ớc tính kế toán tại
AASC
Xét một cách toàn diện,kiểm toán BCTC tại AASC là một mặt mạnh,
chất lợng dịch vụ cung cấp ngày càng đợc nâng cao. Tuy nhiên, trớc yêu cầu
của sự phát triển kinh tế và hội nhập đòi hỏi công ty không ngừng hoàn thiện
qui trình kiểm toán, phát huy vai trò của kiểm toán Là quan toà công minh của
quá khứ, ngời dẫn dắt cho hiện tại và ngời cố vấn sáng suốt cho tơng lai . Đồng
thời, có thể cạnh tranh đợc với các công ty nớc ngoài. Muốn vậy cần hoàn thiện
ngay từ qui trình kiểm toán các chu trình , khoản mục. Kiểm toán các ớc tính kế
toán là một phần phức tạp và quan trọng, ảnh hởng lớn đến kết quả cuộc kiểm
toán.
Mặt khác, với mỗi cuộc kiểm toán đều có thể tồn tại khiếm khuyết. Việc
tự xem xét và rút ra bài hoc kinh nghiệm để tự hoàn thiện là rất cần thiết. Qua
4
Vũ Thị Thu Hơng Lớp Kiểm toán 41
4
Hoàn thiện quy trình kiểm toán một số ớc tính kế toán ...
thực tế kiểm toán các ớc tính kế toán trong qui trình kiểm toán BCTC, công ty
mới chỉ tập chung kiểm tra tính chính xác, trung thực, hợp lí, hơp lệ của số d và
các nghiệp vụ phát sinh trong kì mà cha hình thành qui trình kiểm toán cụ thể
cho từng khách hàng.
Vì vậy, hoàn thiện qui trình kiểm toán các ớc tính kế toán cũng nh toàn

bộ các khoản mục trên BCTC là vấn đề cần thiết đối với công ty trong qui trình
phát triển. Qua thời gian học tập tại trờng và tiếp xúc thực tế kiểm toán tại
AASC, em xin mạnh dạn đa ra một số đề xuất về qui trình kiểm toán các ớc tính
kế toán .
II.2 Một số phơng hớng nhằm hoàn thiện qui trình kiểm toán các ớc tính kế
toán tại AASC

Đánh giá hệ thống KSNB phải đợc ghi chép trong giấy tờ làm việc
Cơ sở da ra kiến nghị:
Đánh giá hệ thống KSNB của khách hàng là bớc công việc quan trọng và cần
thiết. Các yếu tố của hệ thống KSBN bao gồm :
- Môi trờng kiểm soát
- Ước tính kế toán
- Các thủ tục kiểm soát
Đối với khách hàng, hệ thống KSNB phải có lợi vêv mặt chi phí, việc
duy tì phải tơng xng svới hiệu quả mang lại. Đối với KTV, đánh giá hệ thống
KSNB giúp KTV nhận diện đợc sai phạm tiềm tàng, xác định đợc mức rủi ro.
Từ đó, có kế hoạch thiết kế các thử nghiệm thích hợp. Về mặt lí luận, công
việc này cần đợc mô tả trên giấy tờ làm việc , giúp công việc kiểm toán đợc
thực hiện khoa họic, hiệu quả.
Tại AASC, việc thiết kế đánh giá hệ thống KSNB đã đợc thiết kế trên ch-
ơng trình kiểm toán chuẩn song cha đợc thực hiện và mô tả đủ trên giấy tờ làm
việc, chỉ lu các bằng chứng thu đợc. Công việc này chỉ áp dụng đối với khách
hàng lớn.
Kiến nghị:
Để giải quyết vấn để trên, trong khâu lập kế hoạch, KTV có thể áp dụng
phơng pháp sau để đánh giá hệ thống KSNB:
Bảng câu hỏi về hệ thống KSNB: Các câu hỏi đợc thiết kế dới dạng trả
lời nhanh Có hoặc Không. Câu trả lời không sễ cho thấy nhợc điểm của hệ
5

Vũ Thị Thu Hơng Lớp Kiểm toán 41
5