Bài giảng Pháp luật đại cương: Chương 6 - ĐH Kinh tế Đà Nẵng (tt)

CHƯƠNG 6. (tt)
HỆ THỐNG PHÁP LUẬT,
Ý THỨC PHÁP LUẬT VÀ
PHÁP CHẾ XHCN


II. Ý THỨC PHÁP LUẬT
Ý thức
pháp luật

Ý thức
chính trị

Ý thức
xã hội

Ý thức
tập quán

Ý thức
đạo đức


1. Khái niệm ý thức pháp luật
Ý thức pháp luật – một hình thái ý thức xã
hội, gồm những quan điểm, khái niệm, học thuyết
pháp lý, tình cảm của con người (cá nhân, giai cấp,
tầng lớp) thể hiện thái độ, sự đánh giá của họ đối với
pháp luật hiện hành, trật tự pháp luật, pháp chế, về
tính công bằng, hay không công bằng, đúng đắn hay
không đúng đắn của pháp luật hiện hành, pháp luật đã

qua và pháp luật trong tương lai, về hành vi hợp pháp,
hành vi vi phạm pháp luật của cá nhân, các cơ quan
Nhà nước, tổ chức xã hội, tổ chức kinh tế…


* Đặc điểm của Ý thức pháp luật:
Ý thức
pháp luật

Chịu sự quy
định của tồn
tại XH

Mang tính
giai cấp


2. Những yếu tố cấu thành của

Ý thức Pháp luật

ý thức pháp luật
Hệ tư
tưởng
PL

Là toàn bộ những tư tưởng,
quan điểm và học thuyết PL

Tâm lý

PL

Là sự phản ánh tâm trạng,
thái độ, tình cảm đối với PL.


3. Mối quan hệ giữa ý thức PL với pháp luật
XHCN, ý thức PL với đạo đức XHCN
* Mối quan hệ giữa ý thức PL với pháp luật XHCN
- YTPL là tiền đề tư tưởng trực tiếp để xây dựng và
hoàn thiện PL
- YTPL góp phần nâng cao việc thực hiện PL
- YTPL là đảm bảo cho hoạt động áp dụng pháp luật
đúng đắn, khách quan
- Ngược lại PL là cơ sở để hình thành, củng cố và
nâng cao YTPL


II. PHÁP CHẾ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
1. Khái niệm pháp chế XHCN
Pháp chế XHCN là chế độ pháp luật trong
đó đòi hỏi phải tôn trọng, thực hiện một cách
nghiêm chỉnh, thường xuyên đối với các QPPL của
các cơ quan Nhà nước, tổ chức xã hội, cán bộ, công
chức, các tổ chức kinh tế, đơn vị vũ trang nhân dân,
của mọi công dân; đấu tranh phòng ngừa và chống
các tội phạm, vi phạm Hiến pháp và pháp luật, xử lý
nghiêm minh mọi vi phạm pháp luật…

* Pháp chế XHCN biểu hiện trên các mặt:
Là nguyên tắc tổ
chức và hoạt
động của BMNN

Là nguyên tắc
xử sự của
mọi công dân

Biểu hiện
pháp chế
XHCN

Là nguyên tắc
hoạt động của
tổ chức CT-XH

Có quan hệ mật
thiết với chế
độ dân
chủ XHCN


2. Các nguyên tắc của pháp chế XHCN
- Bảo đảm tính thống nhất của pháp chế.
- Mọi chủ thể đều có nghĩa vụ phải chấp hành
nghiêm chỉnh pháp luật.
- Bảo đảm tính tối cao của Hiến pháp và các đạo luật.
- Bảo đảm và bảo vệ các quyền và tự do của công
dân đã được pháp luật quy định.

- Ngăn chặn kịp thời và xử lý nhanh chóng, công
minh mọi vi phạm pháp luật.
- Tính pháp chế thống nhất với tính hợp lý và sự
công bằng.
- Tuân thủ nghiêm chỉnh kỷ luật nhà nước và XH.


3. Các biện pháp chủ yếu nhằm
tăng cường pháp chế XHCN

Đẩy
mạnh
công tác
xây dựng
pháp luật

Tổ chức
tốt công
tác thực
hiện PL

Tăng
cường
công tác
kiểm tra,
giám sát
việc thực
hiện PL

Tăng

Kiện
cường
toàn
sự lãnh
các cơ
đạo của
quan
Đảng
quản lý
trong công
NN và
tác pháp
tư pháp
chế