Phương pháp giải hóa - từ điều đơn giản

Phương pháp giải nhanh bài thi hóa học
(P1)
Hợp chất (X) có CTPT trùng với công thức đơn giản nhất, vừa tác dụng được với
axit vừa tác dụng được với kiềm trong điều kiện thích hợp. Phần trăm khối lượng
của các nguyên tố C,H,N trong (X) lần lượt bằng 40,449%; 7,865%; 15,73% ;
còn lại là oxi. Cho 4,45g (X) phản ứng hoàn toàn với lượng vừa đủ dung dịch
NaOH (đun nóng ) thu được 4,85g muối khan.CTCT thu gọn của (X)
A. CH
2
=CH–COONH
4
B. H
2
N–COO–CH
2
–CH
3
C. H
2
N–CH
2
–COO–CH
3
D. H
2
N–CH
2
–CH
2
–COOH
Giải

(X) : C
x
H
y
O
z
N
t
% % %
% 40,449 7,865 35,956 15,73
: : : : : : : : : 3: 7 : 2 :1
12 1 16 14 12 1 16 14
C O N
H
m m m
m
x y z t
= = =
Do đó, CTPT ≡ CTĐGN : C
3
H
7
O
2
N
(X) là phương án A
⇒
tác dụng được với kiềm, không tác dụng
được với axit
⇒

loại A(trái đề bài).
⇒
(X) có thể là phương án còn lại.
Dựa vào đáp án, đặt CTTQ của (X): H
2
N – R – COO – R’
Xét phản ứng:
' '
2 2
H N R COO R NaOH H N R COO Na R OH
− − − + → − − − +
1(mol) 1(mol)
Độ tăng khối lượng muối thu được so với (X) xét với 1mol (X) pứ là: Δm
Δm = m
muối
– m
(X)
= 1.( R + 83) – 1.( R + R’ + 60 ) = 23 – R’ (g)
(
⇒
loại B do R’=29>23)
Độ tăng khối lượng muối thu được so với (X) theo thực tế :
Δm’= m
muối
– m
(X)
= 4,85 – 4,45 = 0,4 (g)
Mà:
( )
4,45

0,05
89
X
n
= =
(mol)
Vậy: 1 mol (X) → Δm
0,05mol (X) → Δm’
⇒
1 23 '
20 ' 15
' 0,05 0,4
m R
R
m
∆ −
= ⇔ = ⇔ =
∆
' '
' là
' 1
12 ' ' 15
' 3
x y
R C H
x
x y
y
=


¬ → + = ⇔

=

Trần Hoàng Tuấn
⇒
R’ là – CH
3

⇒
đáp án C
Hoặc cách khác:
Độ giảm khối lượng NaOH so với R’OH xét với 1 mol R’OH pứ là:
Δm
1
= m
NaOH
– m
R’OH
= 1.40 – 1.(R’ + 17) = 23 – R’ (g)
Độ giảm khối lượng NaOH so với R’OH xét theo thực tế:
Δm’
1
= Δm’= m
muối
– m
(X)
= 4,85 – 4,45 = 0,4 (g)
(chú ý: độ giảm khối lượng bằng với độ tăng khối lượng mà ta đang xét)
Vậy: 1 mol R’OH → Δm

1
0,05mol R’OH → Δm’
1
1
,
1
1 23 '
20 ' 15
0,05 0,4
m
R
R
m
∆
−
= ⇔ = ⇔ =
∆
⇒
R’ là – CH
3

⇒
đáp án C
Hoặc cách khác:
ô'i
4,85
97 83 97 14
0,05
mu
M R R

= = ⇔ + = ⇔ =
là
1
12 14
2
x y
R C H
x
x y
y
=

¬ → + = ⇔

=

R là CH
2

⇒
đáp án C
Lưu ý :
 Các hệ số cân bằng của phương trình.
 Độ tăng khối lượng các chất này bằng độ giảm khối lượng các chất kia trong
một ptpứ.
 Đáp án của đề cũng gợi ý hướng giải.
 Phương trình hay gặp có dạng:
12x + y = M
x =
12

M
lấy kết quả là số (tự nhiên) trước dấu phẩy
y =
.12
12
M
x
 
−
 
 
( kết quả phải thỏa mãn điều kiện 0 < y ≤ 2x
+ 2 + t )
(Ta chỉ cần bấm máy liên tục một lần với hình thức thi trắc nghiệm)
Trần Hoàng Tuấn
Bài viết này thầy cố gắng trình bày chi tiết về một phương pháp giải để
các em có thể vận dụng cho một số bài toán khác. Mong rằng, góp phần
nào vào việc giải hóa của các em.
Chúc các em học tốt!
Trần Hoàng Tuấn