Tải bản đầy đủ (.docx) (127 trang)

Thơ chính luận chế lan viên từ góc nhìn tư duy nghệ thuật

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (311.25 KB, 127 trang )

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
----------------------------------------

LƯU THỊ LAN

THƠ CHÍNH LUẬN CHẾ LAN VIÊN
TỪ GÓC NHÌN TƯ DUY NGHỆ THUẬT

LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Văn học Việt Nam

Hà Nội - 2014

1


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
----------------------------------------------------

LƯU THỊ LAN

THƠ CHÍNH LUẬN CHẾ LAN VIÊN TỪ GÓC NHÌN
TƯ DUY NGHỆ THUẬT

Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành: Văn học Việt Nam

Mã số: 60220121

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Bá Thành



Hà Nội - 2014

2


LỜI CAM ĐOAN
Tôi

C




T
UTH AN

3


LỜI CẢM ƠN



ễ B T

PGS TS N

T


ỏ ò

ũ

ọ-T



-





Đạ



ọ K






Cố

nh, ạ
trong


è



ơ
ỉ dẫ ,

ã



ọ Xã ộ

N





ú
p







Tầ


V

ã ạ



p,

ơ

Tầ

ã ọ

é

p

p-

Tầ

óp

ử ờ

ù




ơ


Trân trọ

í


ắ ớ










ã

ên tôi


N ờ
ớp C

4

:


Tị
ọ V

K57.


M CL

C

M C L C........................................................................................................5
PHẦN MỞ ĐẦU..............................................................................................7
1. Lí do chọn đề tài.......................................................................................7
2. Lịch sử vấn đề........................................................................................ 10
3. Mục đích và đối tượng nghiên cứu.......................................................14
4. C sở

uận và phư ng pháp nghiên cứu.......................................... 16

4.1. Phương pháp phân tích, tổng hợp.....................................................16
4.2. Phương pháp so sánh , đối chiếu...................................................... 16
4.3. Phương pháp nghi n c u ch s v phương pháp nghi n c u o i
hình...........................................................................................................16
4.4. Phương pháp nghi n c u tiểu s

tác giả
13
5. Những đóng góp mới về khoa học của uận văn................................. 17
6. Bố cục của uận văn................................................................................ 17

PHẦN NỘI DUNG........................................................................................19
CHƯƠNG I: KH I QU T V TƯ DUY NGHỆ THUẬT VÀ THƠ
CHÍNH LUẬN CHẾ LAN VIÊN.................................................................19
1.1.Khái niệm về tư duy th........................................................................19
1.1.1. hái ni

v tư u...........................................................................19

1.1.2. Tư u ngh thu t............................................................................21
1.1.3. Tư u thơ.......................................................................................23
1.2. Khái niệm về th chính uận............................................................... 24
1.2.1. Tư u

un

1.2.2. g n ng

thu ết giảng, i n ng n,

1.3. Th chính uận Ch
1.3.1. S h nh th nh v

n át tư u h nh tượng......................................... 24
p u n................................... 30

Lan Viên............................................................36
v n đ ng

ếu tố chính u n trong thơ


hế

n

Viên...........................................................................................................37

5


1.3.2. hính u n như ếu tố cốt i t o n n phong cách
1.3.3. Thơ chính u n trong s

nghi p sáng tác c

hế

hế

n Vi n . 55

n Vi n..........62

Ti u k t chư ng 1:................................................................................... 65
CHƯƠNG 2: CẢM H NG DÂN TỘC THỜI ĐẠI VÀ C I T I TR
TÌNH TRONG THƠ CHÍNH LUẬN CHẾ LAN VIÊN............................ 66
2.1. Cảm hứng ịch sử và thời đại............................................................. 66
v tư u si u h nh...............66
i n ch ng ch s.................76
2.2. Cái t i trữ t nh iện uận.....................................................................77
2.2.1. ái t i c đơn................................................................................. 78

2.2.2. ái t i h

nh p..............................................................................80

Ti u k t chư ng 2:................................................................................... 86
CHƯƠNG 3: TH LOẠI NG

N NG

BI U TƯ NG TRONG THƠ

CHÍNH LUẬN CHẾ LAN VIÊN.................................................................87
3.1. Th th...................................................................................................87
3.1.1.Thơ t

o......................................................................................... 87

3.1.2. Thơ t tu t.....................................................................................91
3.2. Ng n ngữ.............................................................................................. 92
3.3. Bi u tượng..........................................................................................103
3.3.1. ác qu n ni
99
3.3.2.

v

iểu tượng ngh thu t

t số h nh ảnh iểu tượng trong thơ chính u n


hế

n Vi n......105

Ti u k t chư ng 3:................................................................................. 115
KẾT LUẬN..................................................................................................117
TÀI LIỆU THAM KHẢO..........................................................................121

6


PHẦN MỞ ĐẦU
1.

Lí do chọn đề tài

T
Cộ

ền







ịh ử







óp

ã

ơ



ọ cho nhân dân,

ú

ắ ọ



d



ọ:g

ó

p


ạ T ơ Mớ

báo bão” “ h ng

i thơ đánh giặc” giai

p



ơ(ể
p

ò



3
ũ

óp



ơC

Bên ạ




V



,giàu í
và ch



ó




ơ

ò


ểạ15

8

p ể
ể ạ



ạ d


Mĩ.

7

ơ


-ẩ
ơ

í



í

d




p
kin
h







ĩ

ơ

pC

ơ ớ




ớ “Di cảo thơ .

ộ “ni






p

ồ ạ


thư ng - chim






17 t ổ
ó





pẩ






ó

H

p) 7

ã ạ



d

.

“ i u t n”







V

ở ĩ

d







ơC

trong


ớ “Hoa ng



óp

D




i u t n , hò

ỉ ớ
ó

ơ

ơ ể ạ


Mỹ




ú

ĩ



, ờ

ờ ó






ã

“Ánh sáng v phù s
N ờ

ể ạ d

.C í
V








C







Tổ




ơ (1936-1989),




ò


ỷ XX

Hơ 5
0






V

phai tr

V

ù



é

ọ C

ạC

N

ọ V

ơ









ử dân


ộ Ô

ã ù

d



ơC


V

e



ặn



ơ





ộ p

C

V



Ô






ã

ạ V

N




ã



ơC

ú

V

ó



ù

hay,

ẹp ẩ


C

V

quan












ớ C

V

e
í

ơ ắ
ịnh









V

qua

N

:






ơ

d




ớ p

ơ







d

V




S

ó

D

ã ó



ề dữ dộ




í

í




ã



ơ



ịp

ụ,

Suy


phong



ơ
ú




8

ớ ữ




ẻ ẹp
N



ỗ d

ú

ơ



ơ




ó
í

ũ

V
d

ơ




ơX

ũ
ơC







ó



ù



d



ù

N ề

ù


ơ P





t

Bở







q

ĩ

ó ớ


ò

ơ ều ó
C

ã






ó

í

ơH

ơ ề









i



ã ò

ọ p




, “đã đe

ó








ột nét ộ

ã ở

ơ



í

ặp

ộ “ch t

ó

ó


. T mộ



ã

ơ

ã ộ





V



ơ
p

ử T

ạ C

ơ ó






dạ

p









ã



ầ d





thơ tron

Mỗ



iu


Đó




“Thơ
TơC

V

ơ ỹ

ơ

ầ ắ

C



l é
u
ô
n



ẻ C






ẹp
C

V
ã

dụ





ơ í





ú



ịp










ơú

p
V

ũ







ã e

ơ

ù

C

vũ khí đ u tr nh gi i c p kỳ

n

g
ĩ



Chính

V





ã





d

.
TơC

V






p dẫ

í

ọ Nữ


công trình ngh

p





ạp

í

ò


ọ p

Mã Giang Lân, N

ễ B T

chúng ta khám ph




p

C Đ

Hà Minh


Nữ
ơ

úp

V

C



p

p

ộ Nữ

P

p


óp p ầ














Đ



ó




ạ ơ

T

C


sáng tác. Nó
nhiên,

ơ

V

í
p




p




ơ





V

C

ơ


T



ố Mĩ.
N

ềC


ơ



Vã ó C
í

V




ó ộ công trình

nào.

9





ơ
C


ơ





p

ơ

C

un

hế

n Vi n t

Q





N


V

ơ

í


ò

-



dạ

ngh thu t

ơ

V
ã



pụ
Thơ
chính













í






dữ dộ

ờ ọ




ã

nhân dân, Đ




u

C

giúp ta thêm yêu n ữ


V

góc nh n tư



ề Tổ

ò,

giàu tí

ề ẻ

ù

ã ộ V

ể ố



í


ã


2.

Lịch sử vấn đề

L

V

C



ơ

ặ ộ

ạ là câ đ i thụ thơ tỏ
thế kỷ XX . T

học Vi t



ơ




ể ạ

ộ d



óng

át xu



ửV

ã

ọ V

ã

N

xu trong khu r ng ớn Văn

iutn








dị

1937

“Di cảo thơ” p 3



ồ ộ. Chính v

ơC

1996
V

ú



ơ



ã




ã



bút,

íp


Số

ề ơC
d

p
p ề

ơ

ã ó



p ơ

Mạ

d
ó


ề Đó

Đã ó



p p

C

d

ơC





V
p ơ



V
ò



Tuy
ẻ dù


d

d

Q




ã ặp

ơ








ềp
ởp

V




é


ơC


V
õ

í

t phong cách thơ đ

) [31 670] “đọc thơ

hế





ạ Nữ
ng, gi u trí tu

n Vi n chúng t

10


(N

ễ Đ


thư ng gặp nh ng câu thơ


có tính ch
Vi n
v

nh

thơ

c gắn với thế giới cả

thể, cả
Anh) [3,31,32].
T
v

nh

ng t

i thơ đánh giặc c
B
nh

thơ

iết


v c gắn với thế giới cả
- cả

tính để

[3,59],

Thơ

na

vẫn đi, t

con

đư

ng

t

Trong các nh
su

tưởng. Anh kh

phải

óc


đẹp. Tiếng nói thơ c
đến

iết c

hế

n Vi n khéo

Tr n hướng phân tích,
ái v

o nh

ng v

M

Đ

) [7

p dẫ

11


hế
t


s

ho

th

ng

v

ớ N



V

chính

s

đố

ản c

s

v

gợi c ng cố h

t ng v
đi u t

cu

cs

đến quá kh

,t

nghi

đến tr
C
p

Hạ
iến trong tư
kh ng gi

n ,trong

t qu

u

tq

[3,32]. Ý

gh

thu

t thơ

trong tư

u

đối

p [22,7]. T

é
d
N


ò p



T



12

Hồ T





T

ó

ĩ

e
Tọ

hế

. Hồ T

H



H

ớ “ h ng nét đặc sắc cơ ản c

ỹ v năng

s u 1945 . Hồ T

“ ối


t phương th c tư

tortr

trong thơ hế

v

in


u

ớn



ơ


p

V

ọ NữV



í


n Vi n t





p p




ơC



ơ

d



p

ơ


Tọ

H




ó




d




d

ơ,
ó


h nh th c ngh thu t

d

ơC




pẩ
ọ n


Mộ ố
Đ

1945


nhi n nó trở



h ng nét đặc sắc cơ ản c

s u nă

H



ởp

d


Tọ



V







ơ



u n thẩ

ể “s phong phú

phóng túng

ơC
Đó



ng

u n cá tính sáng

í

ơC

thơ hế


ng



Nữ

n Vi n v n

ng [15,24]. Đ
hơn,

V
d

n Vi n ,

[23,39].

ơC



V








p làm



V
N


chiế

o trù

n Vi n

d




p v so sánh,

p có trong i n tưởng như đã n u. Tu

th nh



hế

é “ hế


ri ng

H

h nh th c ngh thu t thơ

H

c sở trư ng đ c đáo c



Tọ


Thế giới ngh thu t thơ

ụng v sáng t o nhi u phương pháp đối

T

Đ
ề ặ

V
n Vi n t

ũ


H

p

ơC
Đ

HồT

ềC


V
d

N

ĩnh được nhi u đỉnh c o ngh

đo n Thơ

ới với

d
ễ B T



ơC



t nh

V

thơ đã

thu t ở các gi i đo n khác nhau: Giai

i u t n , gi i đo n h

13

nh với Ánh sáng và phù sa ,


gi

i đo n chống ỹ c u nước với
h

ng

chú

i thơ
ng đã đi trước th

to


n

inc

đ

chặng đư ng hơn 50 nă
nh

ng v n đ

vnđ
ngh

nghi p văn chương đ u

(N


Q




p ơ

d


ơ



e p ơ




d
3.

Mục đích và đối tượng nghiên cứu
ó

C
ơ ặ

14

p pp


Nắ

d

Mặ
ơ


Vì làm



d

ơ





ơ



p



ó

ểp



ó ò pụ



d




ó





Ý

ơ ẽ

d

í

V

. Có



nắ

chân

ể ó, é

,


:



ghe

tn

,







ộ, góp


p




d
pẩ






.

d





d ớ



ú


,

V



ọc, C

ụng tư u

p p. T

T






dụ






ơ

V



ơ




phải iết v n

ĩ

ó

ơ


t i i u cũng chỉ giúp chúng t

C



ó ò



tn

dễ

ể ạ

ềở



ngóng, quan sát,

ó

ơ



ề ầ


n

duy

V



ơ ữ




,



V

ơ



C



ú

p




ơ ớ
ó

ể ó

ơ ãp

dung câu





ộ d

ó

ơC





d




B



ó

p

ơ
ơpụ

ũ




í



Ho

th
ư

ng
p

ơC


í

V
.D

ồ ộ

,

í

ỉd

ạ ở





p


p

ơ

ơ

ng - chim báo bão ,
hiê

V



C

,



ơ

ộí



ơ
ó

p:

i thơ đánh giặc . C

h ng



ũ

ò






15



ơ, về

p ơ
p



, ể



ềĐ


í





úp


ơ

í
Trong quá trình phân tích,
ù







ũ

ể ố

C

p







ũ
sánh, ố


ơ

ộ ố



ơ

ó ó



an V

ơC







í

ơ

V
4. C sở

uận và phư ng pháp nghiên cứu


4.1. Phư ng pháp phân tích, tổng hợp
P

d


p p

ơ

d






,

í
ỹ ọ M

d


V

ơC






p p ọ

ó í





p



.

dụ
d

– xí

V

ơC

.

4.2. Phư ng pháp so sánh đối chi u

ơ

P

p

C


p ò ỏớ

ơ
í

V




é



d


, ố


ơ




ơ

í


d

ơC

Viên.
ịch sử và phư ng pháp nghiên cứu

4.3. Phư ng pháp nghiên cứu
oại h nh
p p

ơ

P






ể e


Lan Viên,





ử ộ
ã
ơ í



ử ã ộ


ú
















é






,







C
ũ

16

p

ơ



n
,


ó





C

ó


V
p

T
ạ ể

ó
p



ọ d

ơ

p

p




é



d

ơ


,



ơ ó
d







V

ơC

4.4. Phư ng pháp nghiên cứu ti u sử tác giả:
ũ


ử dụ

p ơ

p p

ể ú



V

C

5.

Những đóng góp mới về khoa học của uận văn


V

C



ơ










N

óp p ầ
p




ơ

ơ,



p

ọ,

ơV




d


í

C

V

í

C



ơC

N

d



ơ
6.

ộ,











ó

ờ ã

ó



d

Lan Viên xuyên
tr
o



V



Mỹ.

Về



.N ề


ơ





p



ó,



Bố cục của uận văn
ở ầ

Ngoài p ầ
ơ
Ch ơ

1 K

C ơ

2 C


,



,

:
d



ơ

í

C

Viên .
C

d



ờ ạ và cái tôi

V

17




ơ

í


C ơ

3Tể







Lan Viên

18

ơ

í

C


PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG I

KH I QU T V

TƯ DUY NGHỆ THUẬT

VÀ THƠ

CHÍNH LUẬN CHẾ LAN VIÊN
1.1.Khái niệm về tư duy th
1.1.1.Khái niệm về tư duy


T d


ò







ĩ

ho t đ ng nh n th c

trí c

con ngư i. hí qu n c


ngư i với

t h thống tinh vi c

d



pẩ

ó í




pẩ

í







ó

í

ó


ờ ố

ở ạ
í (

í



)

T




p



ó


ờ T d
ú

d



p

ộ Nó
d

p

d



ở ạ

ĩ
ờ T

í

ó

ó

ó


ú

ò

ỉ ó


phản ánh

ơ

d

( Idee)

ể ị

.




p







í



u


ó
ó



d

ạ T d
S

e e) Nó
H

óc

[18,32]. T

ờ D

t đ ng v t có tư

ạ ộ






(pe ée)
(


d

o thần kinh



ĩ : con ngư i

tư u chính

pẩ

p



T d

ã ộ




duy

gần 16 tỷ tế

ò




. Tư u

í





Q

ờ ớ

ó í





19

pạ




ùp ơ






ã



Đặ














d

p











d



p T





ờ T

í
T

p





ằ ởp ạ


ơ




ú

d

pạ

ù

ó






ờ ớ



;


ó

d

ó









ềớ ể
d





ã

í
p

p
















ờ ở ạ








ộó

ạ ộ

ửp



ó ằ
d



T
d












ó T d


ằ ở



p


ơ

í
d

ờ ớ

p


í



ù ộ d







ể V




p



í





d




d

í

ó

ố sống” ó ẽ ạ

d



ộ í




c













ó í

p í

ờ Bở

p



ò



ơ ở

c




ó

ng , gi o


p ó




í
ạ ộ

d

T d
ỉ óở



tr ng thái


dạ


ờ Mọ

p)

(P e

p
d

ể ở











p

20

ầ ó



N


ngữ N


K





ó í




p ớ

nhữ

d

ể p

d



ặ ạ







ó







p


p

ó

d



N

d









K

p ẹ



d

ơ ồ


ó

ẻ ơ



d

p






T d



ữ ạ

d



ơ
1.1.2. Tư duy nghệ thuật
T d


pẩ








ó

B H

T điển thu t ng
N
Vi t


Tầ

SửN

d



ụ ể
K

í


ngh thu t



d



í





d

d



ạ Đặ

í
p

ó








ù

ể ử dụ





ò


ù

d







d
ộ ỗ ò

d


21





d

d

ộ ú


d

p



ĩ ù




í

ó ơ ở

p ép




con ngư i hướng tới

[9 381] K ể

Mụ

ạ d



P



ng ho t đ ng trí tu c



N



H Nộ 1998)

ể ắ


ú

ễ Kắ

ọ Qố

ọ H Nộ 1996) T

tiếp nh n tác phẩ

ngh

ĩ

ố Tư u thơ v tư u thơ hi n đ i

Tư u ngh thu t

sáng t o v

Đ

văn học ( NXB Đạ
V





ễ B T

(N

ĩ:









ó ầ







ơ

H

ãp

B

e






d



í

“ch ng inh

p G











ó K

p



d




d

ó






ớ Nó
d





tr nh
Pe



: ể

í

e




ó







ơ

í








ĩ










ó







dạ



p

T
S



ể ơ

ó



ũ

ể ạ







ầ dù








ỹ C í




í

p ầ

ơ



ú

“ỗ ổ






ơ



ạ ộ

d

ộp

ò




” T d





ắ ó

e

p


d



T d

ò
ó N
p



ơ







ó

Nó ó





Để











pổ

õ

ờ p



ộ d



d



p”

ờ ặ







í


ĩ



C

ũ


ọp



ú

p




ạp




ử dụ

p

d

22

ã



ữ ổ
í

í

ó


d






N


õ é





ó


ĩp





1.1.3. Tư duy th
T d

ơ

ộ p







ó

P

ơ

ơ





ó

ộ C

dạ

ú

í





d

ơ

ơ ó




ộ d

ó
d

ộ p





ơ

p ó í

ã







p Bể

í






ơ



ụ ể





ĩ

ó ọ

ơ







ú
d ớ

p


í

ơ
T

d

d



C

dạ




ơ





p



p
T d

Về

ặ ộ d








ơp





ó


T d

ód

T d

í




ơ


ơ

d






ơ



d ớ dạ

pổ

ũ




d

íó

ó


ã ể ạ



:H

í








C







ò

ỹ ọ

23


N




ơ
ó

pẩ

d









N

:

d




d




N
ộó


ơ

í


d



ơ

ơ

p

ờ ớ




d






ú

ó

ộ ớ











ơ

1.2. Khái niệm về th chính uận
hái ni

chính lu n hi n có nhi u nghĩ . Theo T

Văn học giản ếu c
h i , chính u n
ỏng c


g nă

1987 ( tiếng

t o i h nh văn học v
u n phong cách học, chính u n

chính c ng vụ... V

gic, h i nghĩ

phong cách chính u n ch

ếu

học, phong cách kho học




ối i n h

thu t, h nh

n i t i với nh u,

ởi

các o i văn chính


u n,

thu c tính c

thu c tính c

C í

t phong cách ch c năng,

phong cách c

cũng như phong cách văn chương

các v n đ

học, áo chí, ngh

n

o i h nh văn
ềp



ơ

d





T

ùng như

t phương pháp tư



V

T


ọ V


ẽ ờ

N

ọ V

,
ơN





N

chính u n được







ễ D

Đ

K

í
ĩ





í



ơ

ị ã ộ




p





1
Thơ chính u n

s

n
u

ơĐề

óạ



í

í



V


u

ản văn

văn ản kho học”[ 38, 386]

ó í

ể ,



áo chí, viết v các v n đ nóng

n c nh các phong cách sinh ho t, kho



pu icus, nghĩ

xã h i, chính tr , kinh tế, văn học, triết học, t n giáo v

khác. Theo

í

Tinh

điển ách kho


n,
ph

dễ

d



ơ í

24

í

ị ằ

,


D

d



ơC
th


V
hi

cái t i tác giả – ch

thi n v h nh th c.
t

i u t n đến Hái theo


iutn

d ớ dạ


T



t đối tượng phản ánh, khi th
ỹ, khi th thi n v

ni

t chặng đư ng phát triển v

i

ung, có khi

th

i

đổi i n tục

ù ”[43,152]
-

p

ơ ầ

C

V

ó ạ

ơ


d

óp

ộ õ








T



C
:

p

ạộ ớ ố
ơ

như

thể thẩ

ó đã có

Trong





r , khi th ẩn khu t, khi th


chính





T



ắp ọ

p

ơ

ơ

T

ơ

iutn

C

T
V

:

T gặp n ng tr n
T h n n ng trong
T

t v s o nhỏ,
óng núi â c o,

n ng trong nh ng nguồn trăng đổ,

T gh n ng trong nh ng suối trăng s o

ái t
ki n cho

hế

cả

xúc v

su

như đồng nh
phân tích t nh cả
điể
cái xã h
iT
khổ trần gi

n


thích hợp với thơ
i có tính

tc
n


×