1
VŨ THU HẰNG
THƠ PHÙNG QUÁN
TỪ GÓC NHÌN TƢ DUY NGHỆ THUẬT
2
Hà Nội - 2013
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
VŨ THU HẰNG
THƠ PHÙNG QUÁN
TỪ GÓC NHÌN TƢ DUY NGHỆ THUẬT
Hà Nội – 2013
3
LỜI CẢM ƠN
ng 11
4
MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU 1
1
2. Lch s u v 2
u 8
u 9
10
10
7. C 10
PHẦN NỘI DUNG 11
1: 11
11
11
12
m ngh thut c 18
18
1.2.2. S nghic 19
thut 26
t tr m hng ch 29
h 29
2.1.1. 30
2.1.2. i cm 42
i m 52
2.2. Cm hng ch n
i nhng ma i 55
ngh thu 61
3.1. Bing ngh thut 61
ng 61
5
3.1.2. Mt s bic sc 66
ngh thut 72
i sng, khu ng 72
tri 78
i 81
3.3.1. Cu t 81
3.3.2. Th loi 85
PHẦN KẾT LUẬN 92
TÀI LIỆU THAM KHẢO 94
6
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Nhân văn Giai phẩm
-
-Trăm hoa đua nở trên đất Bắc
Bọn
“Nhân văn-Giai phẩm” trước tòa án dư luận
-
-
-
-
-
7
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Vượt Côn Đảo Tiếng
8
hát trên địa ngục Côn Đảo
-
(1957-
Tuổi thơ dữ dội
Bọn “Nhân văn-Giai phẩm” trước tòa án dư luận Qua cuộc đấu
tranh chống nhóm phá hoại “Nhân văn Giai phẩm” trên mặt trận văn nghệ
Lời mẹ dặn
-
về mặt nhân cách
9
)-
, về mặt tác phẩm,
109].
-
110].
Lời mẹ dặn
119].
-
10
Giai phẩm mùa thu
Nhân văn
117]
-
-
198-199]
-
303]
-
Một đôi vần
11
Lời mẹ dặn
-
- Nhớ Phùng Quán
- Văn đàn-thời sự và bình luận
- Phùng Quán viết “Trăng hoàng cung”
Trăng hoàng cung.
- Phùng Quán còn đây,
- Những gương mặt thân yêu: Ghi chép về một số nhà văn
- TThơ
TNhật Lệ
Hoa sen
12
- Hoa sen, t
Hoa sen
. [41]
- T
Hoa sen
- Những người thắp lửa: Tiểu luận và chân dung văn học
N
- Hoa sen ng
,
,
- Quê quán của thơ: Tiểu luận và bút kí thơ,
13
Nhân văn Giai phẩm
Nhân văn Giai phẩm
Nhân văn Giai phẩm.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Thơ Phùng Quán 1932 – 1995
Thơ Phùng Quán
Nhớ Phùng Quán
-Giai
14
Trăng hoàng cung
Phùng Quán viết
“Trăng hoàng cung”
Hậu từ Trăng hoàng cung: Nó xuất xứ từ
những bài thơ tình tôi viết tặng mối tình si mê mộng tưởng và… trong cơn say bất
tận. Đến lúc tỉnh mộng, tỉnh mê, tỉnh say, và đã ở cách xa nàng ngàn dặm, tôi đọc
lại, thêm vào những lời chú giải… Và thế là tự nhiên không khiến cuốn tiểu thuyết
thành hình.
-
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
-
15
-
-
5. Một số thuật ngữ sử dụng trong luận văn
6. Đóng góp của luận văn
7. Cấu trúc của luận văn
t tr m hng ch
Bing ngh thu
16
PHẦN NỘI DUNG
1:
1.1. Khái niệm tƣ duy nghệ thuật và tƣ duy thơ
1.1.1. Tƣ duy nghệ thuật
n thc, phng thun cht, nhng
m t ct s vt, hi
cn chi, chu s ch c c
d tn tm
n th phng
thun chng m, quan h t
ca s vt, hin s c, khi s
thuo cc ngh thut.
thung ho cng t
tip nhm ngh thut. Bn cht cc thc tin tinh thn
ca hong chi gii b thu
mc hong ngh thut nh n th i quyt
nhim v thn c
tr s cm. Du hiu bn cht c thut
c lng ti s nm bt nhng s thi sng c
th, ci dung kh cm tht kh
t yy, t thut chu s chi phi mnh m
ca th gio trong vic la chn biu
ng ngh thu truyn t gii c
o ngh thuu
ngh i chu khiu ch
t nhn tho ngh thui quan
c t biu hing ngh thus thng nht
a ca ch
17
1.1.2. Tƣ duy thơ
1.1.2.1. Tư duy thơ là sự thể hiện cái tôi đang tư duy
c biu hin c thum
quan trng nht c s biu hin c
Tư duy thơ và tư duy thơ hiện đại Việt Nam
cu Nguy n t
nh, t ng trong mt trnh m ci
y, v bn cht, mt tr ng
biu hing c
n ca con
i, c c vi th gi
c lp ki
th hi n my,
a mang bn chi, va mang du th hin
ca ch th trong nhn thn tng ca s y, vi
mt hoo ngh thu
t tr o ngh thu biu hin trc tip c
nh
Từ điển thuật ngữ văn học c
loi tr c ct tr
i sc thc hin mc ti
a ct ch a s th hiu hiu
c h hin nhng
biu hin phc tp ca th gii n m cho ti nhng
n, nhng trit h u biu
hiu Nguy c biu hii hai
dng ch y c ti
coi trng s biu hin ch th n mt s mt trong m
chi phi quan niy ca tng thi
18
i nhnh.
Th nh c ti nhm
c ng n
ng ngong nng ngo
i lng ni trc ting nng
ngong ngoi trc ting ngop. Gii
quan h ch th
thng ngot ch th v yng. Mc
n th n phn
n th n th
i lp v, phng trng
u c i vi thc t b ln
vng nng nu
hi
i din c ng ngoc
nhn mnh i di i c nhn mnh
216]. ng
bn t ng lc thoi. N
c biu hin b nh, bng bi ng tr
kng s i, bin lu gi li nhng biu
ng, nhnh hin th n khu cho
nh t vng ngong
ngoi trc ti73, tr. 218]
M m cn nhn m ng nh
th hin tinh tho
ngh thut c
Th c ngh
thup vai, mang nhiu vai. Theo GS.
ng hp nh t
Mẹ Tơm T Hc tip vt trong
19
m, biu hin cm hng ch n
giu thi ca vn mang du n ca ch th o.
1.1.2.2. Tư duy thơ là sự khôi phục sáng tạo các biểu tượng trực quan để bộc
lộ nhận thức chủ quan
t kh h thng bing.
Bi t bi
bing th c va.
Trong cun Từ điển triết học c c
hi nh c th v nhng hing ca th gi
Bii cn thc c
pht s v ng
ng hp c th nhnh. Bing ph
[40, tr. 62].
a ngh thu
khi nhng bing tr yu vn d
han. ng tr
trc tip c
ng tro
ng m hin li mc c thc,
i quan h i quan h mi
gi th c, bing
tr
ph bin m i ra mc mt s phm cht,
mt s ng biu hi 20] Trong Từ điển thuật
ngữ văn học, biuc sng bng
ng cc ngh thup, bic
chuya lc ca mt lo thuc bi
truyn cm ln vc bn cht ca hing, va th hin mt quan
m, mng, hay tri
bi
20
ng nh s i bing t i
ngh hnh c thng, gi cm
c cc cc. Bing
n thng. Bing chu s chi phi ca
, c i. Bi
mang s
h c
ng nh lp lng to nng
c trong th gii ngh thung
cho thy nhnh, nh
Trong Tư duy thơ và tư duy thơ hiện đại Việt Nam, u Nguy
li trong sn phm cu n ca mt cung
ng trong
khoa hng c v chc
u c ,
u din s vng ca hin th vng cm,
cu. Kh ng c ch tr
v th
hin th ng,
c bp nhn
kh ng cp nhc bit t
nhng cng m
ra kh p cn vi cuc sng, m ra nhng mi,
n nhng phm cht mi
ng, s a h
nhau. Qua h thng bing ta s thc nha t
1.1.2.3. Tư duy thơ thể hiện quan niệm sáng tác của nhà thơ
21
Quan nim v chi ph quan
m ngh thut tr
Quan nim t yu t thc chuyn
n v ng
i nghim c
nhiu a m, ta thy thp
t n i, mt tic, g i. Nu
i th
u hin tinh thn cm. S vng c
vng ca cng
ng t c nhng trc
tin chia nhn th n gi
c a t
mang s phm c
quan nim, s phy, th gii c
gii c t th gic l t th
gii ci nic th hin ra bng ti
tr y xu
theo ti t th gi c ht phi lng nghe
u ti
thu th gii tinh thn,
a h.
c biu hin c thut. Bi
c la ch c nhu cu th hin c
hin ng ch p v
cht trc quan cng gn vi s nh
th yc c th hin
ng cc hin thc. S lp li cng tng
c, t gii ngh thu
22
ng tr c
biu hin cu bit cn thi hiu
m c
1.1.2.4. Tư duy thơ chịu sự chi phối của sự vận động ngôn ngữ theo thể loại
vt cht cn trc tip c
hin thc trc tip c u t th nh
thu. Bng cht
lic bin c th c tia
i ngh a, vi cht lii ngh n
i s ng t
th gim ci, t
n nh
bit
ng d
h, nhng phn c hin th
ng ch p b ca tr
tring tu kin cht
ca s v thu
n bit c
t lo c biu Nguyn
c biu hin c thut.
t kh u hi kh u
hin c c
mn giao ti biu hin
c nhing, nhiu dng c u ni dung c th c tip.
c vng
c ngh thuu hin trc tip c
ngh thut mang nhm lonh. Nm trong h th
ngh thut, s vng c n
thng th loi, ngay c th lo u v nhp, nhc
23
quan trc biu hi
ng khong ngy, s tn ti c
1.2. Quá trình sáng tác và quan niệm nghệ thuật của Phùng Quán
1.2.1. Sơ lƣợc về tiểu sử
ng th
ng,
Tng D ng Th y, tnh Tha Thi-
Hu. Qu i m
thunh Thp thiu
u cn, b
n tu cho b i nghe. Thc
Thii v
S s kin trao tr t Minh-
chuy vit tiu thuyu tay Vượt Côn
Đảo ng ca Tiếng hát trên địa ngục Côn Đảou v
i, thuc Tng C, tia tp
Văn nghệ Quân đội.
t trong nhng hVit Nam th h
n 1956-Nhân văn, t
Giai phẩmVăn, b k lut, khai tr ra khi H
ng ci to tng
ng ci t c
chuyn v n (B Thy Li), V n
i k u lc
t nh Linh, Qu n
-2-c Hc hi hi t
ng.
1.2.2. Sự nghiệp văn học
i diu cho tinh thn t hc, hiu
24
hc bi
sm gp nhi n th a
m th hi
i danh ti hin tinh
thng mp c--
-nh-ng cht
v ngng vi y
v
1.2.2.1. Về văn xuôi
i ting vi tiu thuyt Vượt Côn Đảo c
t bn tiu thuyn
13 ln, tc dt bn bng tit bn
c Thin tiu thuyc nhn ging ca
H Vit Nam (1954-1955). Nhin cho rn
ng chng kin s cm cng sn
c s tra tn ca git k cn m
c nht,
hng, th hin mt ch ng ng
bt dit.
ng tp truyt s
- Cuộc đời một đôi dép cao su, t
- Thạch Sanh cháu Bác Hồ, t i,
- Bên bờ Hiền Lương,
-
- Chiếc cối giã trầu bằng thép
25
- Thần hổ Chăm Pa
- Tượng A Vooc Hồ bằng gỗ trầm hương
,
- Tiếng đàn đá
, 1986.
- Chuyện Tây Nguyên bên bờ Đanuyp xanh
- Pắc Bó đón Bác về
- Ngàn cánh hạc giấy
- Như con cò vàng trong cổ tích,
-
- Vĩnh Linh
.
- Dũng sĩ chép còm
.
- Tuổi thơ dữ dội
Buổi đầu thử thách