1. PHẦN MỞ ĐẦU
“Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai”. Đúng vậy! Trẻ em những chủ
nhân tương lai của đất nước, không chỉ hôm qua mà hôm nay và mai sau luôn
luôn được xã hội quan tâm, chăm sóc, giáo dục và bảo vệ. Tại lớp đào tạo cán
bộ mẫu giáo năm 1965 Bác Hồ đã nói: “Làm Mẫu giáo tức là thay mẹ dạy trẻ,
muốn làm được thế thì trước hết phải yêu trẻ. Các cháu nhỏ hay quấy, phải
bền bĩ, chịu khó mới nuôi dạy được các cháu. Dạy trẻ cũng nh ư trồng cây non,
trồng cây non được tốt thì sau này cây lớn lên mới tốt. Dạy trẻ nhỏ tốt thì sau
này các cháu thành người tốt ".
Để làm tròn “Thiên chức” mà xã hội ban cho “Vừa làm cô, vừa làm mẹ”
Tôi luôn cố gắng chăm sóc các cháu thật chu đáo. Đối với việc giáo dục, vào
đầu năm học tôi đã tiến hành khảo sát chất lượng trẻ. Nhìn chung các môn đều
đạt khá trở lên duy chỉ có môn Làm quen với Toán đặc biệt nhận biết số lượng
và so sánh thêm bớt, số trẻ đạt khá còn quá thấp. Vậy nguyên nhân bắt đầu từ
đâu? Vì sao lại có kết quả đó? Điều này đã khiến tôi luôn băn khoăn, trăn trở.
Phải chăng là do nhận thức của trẻ chưa đồng đều? Hay đồ dùng phục vụ cho
trẻ học Toán con nhiều hạn chế ? Hay là cách lên lớp của giáo viên còn cứng
nhắc, mang tính rập khuôn, máy móc mà chưa tạo được sự linh hoạt, sáng tạo
để thu hút trẻ vào bài ?
Tôi đã tự đặt ra rất nhiều câu hỏi và cuối cùng thì để trả lời đúng đắn
nhất là đưa ra một số giải pháp cụ thể để áp dụng vào quá trình dạy trẻ nhận
biết số lượng, so sánh thêm bớt phù hợp với điều kiện của lớp mình. Dạy toán
cho trẻ không nhằm đào tạo cho trẻ những nhà toán học, mà nhằm phát triển ở
trẻ khả năng nhanh nhạy, trí thông minh, sự phán đoán phân tích, so sánh tổng
hợp. Giúp trẻ có được những kiến thức sơ đẳng về tập hợp con số, phép đếm.
Đặc biệt hơn đối với trẻ 3 4 tuổi tách, gộp số lượng, so sánh thêm bớt là một
nội dung quan trọng bổ sung vào hành trang cho trẻ khi bước vào lớp một và
góp phần quan trọng vào việc hình thành và phát triển toàn diện nhân cách cho
trẻ.
1.1. Lý do chọn đề tài.
Như chúng ta đã biết Bậc học Mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ
thống giáo dục quốc dân. Trường Mầm non là “cái nôi” nuôi dưỡng, hình thành
nhân cách con người mới xã hội chủ nghĩa. Bởi vậy để ngay từ đầu trẻ được
hình thành và phát triển một cách toàn diện về ‘‘Đức, trí, thể, mỹ”. Các cô giáo
không chỉ dừng lại ở việc chăm sóc, thỏa mãn nhu cầu vui chơi của trẻ mà
1
phải đầu tư giúp trẻ bằng cả con đường tích lũy kiến thức để tạo tâm thế tốt
nhất cho trẻ bước vào lớp một nay mai.
“Toán học” theo nhận thức chung của mọi người là khó. Vì vậy để “học”
được “nó” lại càng khó hơn. Đối với trẻ Mầm non “Toán học” đúng vai trò
quan trọng trong cuộc sống hàng ngày của trẻ, giúp trẻ nhận thức được thế
giới xung quanh, trong các mối quan hệ về số lượng, con số, phép đếm. “Toán
học” còn giúp trẻ phát triển về mọi mặt, trí tuệ, tư duy logic, tư duy trực
quan... và một số thói quen cẩn thận, chính xác, tạo cơ sở ban đầu cho trẻ tiếp
xúc, lĩnh hội các kiến thức về toán, góp phần phát triển toàn diện cho trẻ.
Qua quá trình cho trẻ làm quen với “Toán học” đặc biệt nhận biết số
lượng và tách, gộp so sánh đã cho tôi thấy rằng: “Toán học” là một hoạt động
chiếm vị trí và vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển trí tụê và nhân cách
toàn diện ở trẻ. Đặc biệt đối với trẻ 34 tuổi, lứa tuổi đầu tiên của bậc học
Mầm non, nhận thức của trẻ về thế giới xung quanh khá ổn định, tư duy trực
quan hình tượng, tư duy lôgic phát triển mạnh. Với sự kết hợp sáng tạo, lồng
ghép và cung cấp các biểu tượng sơ đẳng cho trẻ về toán đã tạo cho trẻ cảm
xúc, hứng thú, tích cực tham gia vào hoạt động. Trẻ yêu thích được học toán,
thích tìm tòi khám phá, thích tìm cách giải quyết và trả lời các câu hỏi “Có bao nhiêu,
nhóm nào nhiều hơn? ”. Rồi các câu hỏi vì sao: Vì sao nhóm đó ít hơn , vì sao nhiều
hơn? Bằng thực tế giảng dạy ở lớp và thực tiễn nói trên, tôi nhận thấy việc
nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với toán, so sánh tách gộp còn nhiều hạn
chế và bất cập. Đặc biệt bộ môn toán nhận biết số lượng và so sánh thêm bớt
mà vốn dĩ mọi người ai cũng cho rằng học toán khô khan và cứng nhắc. Nhưng
để biến cái khô khan, cứng nhắc ấy thành cái mềm dẻo, luôn được trẻ thích
thú và nhằm truyền thụ cho trẻ kiến thức về toán một cách hiệu quả hơn. Tạo
sự hứng thú cho trẻ, khả năng phát triển nhận thức đạt hiệu quả cao nhất. Các
tiết học toán đặc biệt là phép đếm số lượng thường lặp đi lặp lại nhiều lần,
các tiết học có nội dung giống nhau, chỉ khác về số lượng là 2,3,4,5... Cho nên
nếu ta chỉ tập trung vào kiến thức dạy trẻ theo đúng các bước, nếu lặp lại khi
học trẻ thường rất nhanh chán sẽ không thu hút được sự chú ý của trẻ.
Để giúp trẻ lĩnh hội một cách hứng thú, sâu sắc mà nhẹ nhàng, thể hiện
được tính tích cực, chủ động, sáng tạo, ham hiểu biết, thích khám phá, tìm tòi
của mình về Toán. Hiệu quả của việc hình thành các biểu tượng toán học sơ
đẳng cho trẻ mầm non, không chỉ phụ thuộc vào việc xây dựng hệ thống các
biểu tượng toán học cần hình thành cho trẻ, mà còn phụ thuộc vào phương
pháp, giải pháp tổ chức các hoạt động, đặc biệt trọng tâm là các tiết học toán
2
nhất là về số lượng. Làm thế nào để cho trẻ tiếp thu kiến thức một cách tự
nhiên không bị gò ép phù hợp với nhận thức và đặc điểm tâm sinh lý của trẻ ở
lứa tuổi này là “Học mà chơi, chơi mà học". Nhận thức được tầm quan trọng
đó, tôi tập trung nghiên cứu, tìm tòi để tìm ra “Một số giải pháp nâng cao
chất lượng cho trẻ làm quen với toán nhận biết số lượng, so sánh thêm bớt
cho trẻ 34 tuổi trong trường mầm non” làm đề tài nghiên cứu cho năm học
này.
1.2. Điểm mới và phạm vị áp dụng của đề tài sáng kiến:
* Điểm mới của đề tài
Đề tài đã đưa ra được một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng cho
trẻ 34 tuổi làm quen với toán, nhận biết số lượng và so sánh thêm bớt được
nghiên cứu và viết lần đầu tiên, dựa trên những cái khó khăn thực tế ở trường.
Các giải pháp mạng tính khả thi cao. Những giải pháp này mang lại hiệu quả
rất cao ở lớp học của Tôi, trẻ rất thích thú, chất lượng về môn được nâng lên
rõ rệt đặc biệt là nhận biết số lượng và so sánh thêm bớt ở độ tuổi 34 tuổi.
* Phạm vi áp dụng của đề tài sáng kiến:
Nội dung đề tài viết trên tinh thần tập hợp những kinh nghiệm đúc kết
được của bản thân, chủ yếu là những giải pháp trong việc phát triển nhận thức
nhận biết số lượng và so sánh thêm bớt nhằm nâng cao hoạt động giáo dục. Vì
vậy, đê tai này co thê ap dung đôi v
̀ ̀
́ ̉ ́
̣
́ ới lơp mâu giao 34 tuôi
́
̃
́
̉ nhằm phát triển
toán học cho trẻ ở trường mầm non và những năm tiếp theo, có thể áp dụng
rông rai đ
̣
̃ ối với các trương mâm non trên đ
̀
̀
ịa bàn của huyên, tinh nói riêng va có
̣
̉
̀
thể áp dụng cho tât ca cac tr
́ ̉ ́ ường mâm non trên toàn qu
̀
ốc noi chung.
́
2. phÇn néi dung
2.1 .Thực trạng của nội dung cần nghiên cứu
Năm học 20182019 bản thân tôi trực tiếp giảng dạy lớp mẫu giáo 34
tuổi với tổng số là 38 cháu. Khi thực hiện đề tài này Tôi gặp những thuận lợi
và khó khăn sau:
a. Thuận lợi:
Hoạt động của lớp được sự quan tâm chỉ đạo chặt chẽ của Phòng GD
ĐT Lệ Thủy, ban giám hiệu nhà trường và tổ chuyên môn.
Là một trường thuộc vùng đặc biệt khó khăn nhưng được đầu tư xây
dựng cơ sở vật chất kiên cô, trang thi
́
ết bị kha đ
́ ầy đủ đam bao viêc hoc tâp va
̉
̉
̣
̣ ̣
̀
sinh hoat cua tre.
̣ ̉
̉
3
Bản thân tôi luôn tận dụng những nguồn nguyên vật liệu phê thai rôi x
́ ̉ ̀ ử
ly sach đ
́ ̣
ể có thể biến chúng thành những dụng cụ học tập và đồ chơi đơn giản
giúp trẻ được học, được khám phá và khắc sâu kiến thức.
Đa số phụ huynh nhận thức được tâm quan trong đ
̀
̣
ối với bậc học mâm
̀
non, tích cực hỗ trợ nhà trường, lớp về tinh thần cũng như vật chất đê làm đ
̉
ồ
dùng dạy học phục vụ các hoạt động dạy học.
b. Khó khăn:
Số lượng cháu trong lơp kha đông, nhi
́
́
ều cháu con nhút nhát, không ch
̀
ủ
động tham gia các hoạt động tập thể. Trẻ diễn đạt ngôn ngữ chưa được mạch
lạc, trôi chảy
Trang thiêt bi day hoc tuy đa đ
́ ̣ ̣
̣
̃ ược đâu t
̀ ư mua săm qua hang năm kha đây
́
̀
́ ̀
đu song con thiêu tinh đông bô, anh h
̉
̀
́ ́
̀
̣ ̉
ưởng phân nao đên viêc chăm soc giao duc
̀ ̀ ́
̣
́
́ ̣
tre. Vi
̉
ệc lựa chọn nguồn nguyên vật liệu, nơi cất giữ và bảo quản để đảm
bảo sản phẩm có độ bền cao, sử dụng lâu ngày con kho khăn. Đ
̀
́
ồ dùng đồ chơi
phục vụ cho việc dạy và học chủ yếu là đồ dùng tự làm, thiếu các phương tiện
hỗ trợ mọi lúc mọi nơi
Đại đa số là trẻ em nông dân nghèo nên ít cháu được quan tâm đầy đủ.
Mặc dù có cùng độ tuổi song tính tháng thì có trẻ sinh đầu năm, có trẻ sinh cuối
năm chính vì lí do đó trong lớp lại có sự chênh lệch về nhận thức, có nhiều
cháu quá hiếu động trong khi một số cháu còn chậm chạp, rụt rè, e ngại…
Qua khảo sát kết quả đầu năm cho thấy như sau:
Nội dung
Số
lượng
Đạ t
SL
%
Không đạt
SL
%
Kỹ năng đếm trên đối
38
15/38
39,5
23
60,5
tượng
Kỷ năng so sánh, thêm bớt
38
16/38
42,1
22
57,9
Kỹ năng nhận biết số
38
15/38
39,5
23
60,5
lượng
Trẻ hứng thú tham gia vào
38
18/38
47,3
20
52,7
giờ học
Từ thực tế trên, là giáo viên chủ nhiệm lớp tôi băn khoăn suy nghĩ, làm
thế nào để tìm ra giải pháp, những cách làm hay để nâng cao chất lượng cho
trẻ làm quen với toán về số lượng so sánh, thêm bớt cho trẻ được tốt, đưa chất
lượng chăm sóc nuôi dưỡng giáo dục trẻ trong nhà trường đạt kết quả cao và
tôi đã sử dụng một số biện pháp và cách làm sau:
4
2.2. Các giải pháp nâng cao chất lượng dạy trẻ làm quen với toán 3
4 tuổi
2.2.1: Nghiên cứu nắm vững nội dung, phương pháp giao tiếp trực quan
tổ chức cho trẻ làm quen với toán một cách hứng thú.
Để có sự chuyển biến, nâng cao một bước về bộ môn: Làm quen với
Toán tôi luôn nghiên cứu kỹ bài giảng, nắm vững nội dung và phương pháp,
yêu cầu cần đạt rồi căn cứ đặc điểm và thực trạng nhận thức của trẻ để đưa
ra phương pháp lên lớp cho phù hợp. Mặt khác củng cố kiến thức, cung cấp
các biểu tượng ban đầu cho trẻ, cách đếm, cách so sánh ...Kiến thức cung cấp
cho trẻ phải chính xác, từ ngữ ngắn gọn, dễ hiểu, biết liên kết với thực tế
cuộc sống để trẻ hiểu và ghi nhớ sâu.
Tiếp thu ý kiến của BGH nhà trường, các đồng nghiệp, tôi sưu tầm gom
nhặt đồ dùng bằng nguyên liệu sẵn có ở địa phương mà còn phù hợp với nội
dung yêu cầu bài dạy đặt ra.
Ví dụ: Dạy bài “Nhận biết số lượng trong phạm vi 3, hay tách gộp số
lượng trong phạm vi 3 chủ đề gia đình ngoài đồ dùng làm bằng bìa cứng, que...
theo hướng dẫn tôi còn chuẩn bị cho trẻ mỗi cháu có 3 cái bát bằng vỏ rau câu
và 3 cái thìa sữa chua được trang trí đẹp mắt, hấp dẫn, vừa gần gũi với trẻ,
vừa dễ kiếm, lại vừa thích hợp củng cố kiến thức cho trẻ về đồ dùng trong gia
đình. Để tiết dạy đạt kết quả cao, tôi luôn thay đổi và biết sử dụng các hình
thức lên lớp. Sử dụng các thủ thuật sư phạm để lôi cuốn trẻ vào tiết học,
đặc bịêt là sử dụng hình thức trò chơi nhằm thu hút trẻ vào hoạt độ ng qua
đó khắc sâu kiến thức cho tr ẻ.
Hàng tháng tôi thường được dự giờ thăm lớp của chị em trong trường
nhằm để học tập và đúc rút kinh nghiệm cho mình. Từ đó giúp tôi biết sử dụng
phương pháp lên lớp một cách sáng tạo và đạt được hiệu quả tốt hơn, nắm
được mức độ nhận thức của trẻ, tạo được các tình huống để kích thích tính
sáng tạo của trẻ và biết được cách xử lý các tình huống sư phạm xảy ra trong
quá trình tổ chức cho trẻ học. Mặt khác có thể tích luỹ thêm vốn kinh nghiệm
cho mình.
2.2.2. Tạo môi trường trong và ngoài lớp học
Để tạo một môi trường học tập tốt, xây dựng môi trường lấy trẻ làm
trung tâm cho trẻ tôi dành nhiều thời gian cho việc trang trí trong và ngoài lớp
học, tôi thường xuyên thay đổi, bố trí và sắp xếp lại lớp học, tạo môi trường
học toán một cách phong phú và hợp lý nhằm gây hứng thú cho trẻ giúp cho làm
5
quen với Toán mọi lúc, mọi nơi. Từ các bức tranh trang trí lớp, tôi đã lồng ghép
một cách thật khéo léo.
Ví dụ: Như góc bé học toán: Tôi tạo các nhóm đồ dùng ở dạng mở có số
lượng trẻ đang học để cho trẻ trải nghiệm, khám phá, thêm bớt theo ý thích
của trẻ... hay trong các bức tranh khác, như tranh chủ đề t«i cũng thiết kế sao
cho trẻ vừa làm được với các môn học khác, vừa tranh thủ làm quen với toán
một cách tích cực như làm những hình ảnh đẹp cho trẻ tìm và đếm, như trên
tranh đó có bao nhiêu bông hoa, tìm thẻ số mấy gắn vào bông hoa dưới đó, hay
có bao nhiêu quả trẻ đếm. Tuy nhiên nó vẫn luôn đảm bảo tính hợp lý, tính
thẩm mỹ. Rồi như ở góc học toán tôi để những quyển vở bé làm quen với
Toán, các chữ số, hột, hạt, que tính và một số đồ dùng khác...Chúng được thay
đổi theo từng chủ đề, tránh sự nhàm chán ở trẻ
Việc trang trí tạo môi trường học toán cho trẻ ngay ở trong lớp không chỉ
giúp trẻ hứng thú trong việc học Toán mà còn là hình thức tuyên truyền cho
phụ huynh. Qua biểu bảng gắn ở lớp phụ huynh biết tuần này con mình học
toán số mấy? Cách tách, gộp như thế nào, …để phụ huynh về nhắc nhở hỏi
trẻ, giúp trẻ nhớ lại, khắc sâu kiến thức được cô truyền thụ ở lớp.
2.2.3. Làm nhiều đồ dùng đồ chơi phục vụ môn học đẹp, hấp dẫn
trẻ.
Đặc thù của trẻ Mầm non là “Học mà chơi chơi mà học”. Nên đồ dùng
đồ chơi chiếm vị trí rất quan trọng trong việc giáo dục trẻ, nhất là với bộ môn
học Toán. Đồ dùng đồ chơi vừa là phương tiện cho trẻ chơi, vừa là “món ăn
tinh thần” của các trò chơi, qua trò chơi trẻ được thao tác với đồ chơi nhằm
giúp ghi nhớ các biểu tượng ban đầu về Toán một cách sâu sắc.
Đồ chơi giúp trẻ hình thành kỹ năng như so sánh, tạo nhóm, xếp, cắt,
dán, đếm, rồi giúp trẻ diễn đạt bằng lời nói, tăng cường ngôn ngữ và làm giàu
vốn từ cho trẻ.
Do điều kiện lớp còn gặp khó khăn, kinh phí để mua sắm đồ dùng đồ
chơi còn ít nên tôi thường thu gom các nguyên liệu, phế liệu sẵn như: Lọ dầu
rửa bát, dầu gội đầu, hộp, hạt, bát thìa, búp bê cho trẻ đếm và so sánh số lượng
các nhóm
Ví dụ: Dạy trẻ thêm bớt tạo nhóm trong phạm vi 5. Chủ đề Nghề nghiệp
tôi đã làm được rất nhiều cuốc cào, xẻng, bay, bê bằng vỏ hộp của chai dầu
sun lai cho trẻ đếm và thêm bớt, trẻ rất thích thú vì những đồ dùng đó lạ mắt
và đẹp ... Với chuẩn bị đó đã gây cho trẻ sự hứng thú hoạt động, ngoài ra tôi
6
còn dùng giấy màu, các loại xốp làm thành các bộ lô tô con vật, hoa quả, phục
vụ phù hợp cho từng chủ đề.
Ví dụ: Gia đình và chủ đề Nghề nghiệp
Tôi đã chuẩn bị mô hình đồ dùng gia đình và đồ dùng một số nghề được
cắt ra từ xốp. Tận dụng nguyên vật liệu như chai dầu gội, dầu rửa bát để làm
ca cốc, soong nồi. Tôi còn làm các chiếc xe bằng hộp sữa hay áo quần được
cắt từ những loại bìa cứng bỏ đi ®Ó cho trÎ tËp ®Õm, hay nhặt vỏ ngao rồi
phun màu trang trí cho trẻ so sánh nhóm ngao màu xanh và nhóm ngao màu đỏ,
hầu hết trẻ rất thích thú khi học
Để có được những đồ dùng đó không phải tự nó đến, đòi hỏi bản thân
phải tự tìm tòi, tự giác, cần mẫn và luôn luôn sáng tạo không ngừng. Muốn cho
tiết dạy lôi cuốn trẻ và giúp trẻ lĩnh hội tốt thì tôi phải sưu tầm, làm thêm đồ
dùng mới, bổ sung cho từng tiết dạy, biến nó thành công việc thường xuyên
của mình trước khi lên lớp, xem đó như một sự đam mê. Từ việc làm đồ dùng,
đồ chơi đã lôi cuốn trẻ vào tiết học, tôi cũng tự tin nhiều hơn khi truyền thụ
kiến thức đến với trẻ .
2.2.4. Tổ chức tốt hoạt động cho trẻ nhận biết số lượng và so sánh
thêm bớt trên các tiết học.
Khi tổ chức hoạt động chung về nhận biết số lượng và so sánh thêm bớt,
để trẻ hứng thú và tự nguyện tham gia vào hoạt động đồng thời lĩnh hội được
các tri thức, kỹ năng một cách đầy đủ, tự tin, nhẹ nhàng, thoải mái, tránh sự gò
bó, áp đặt, khô khan thì ta phải lôi cuốn trẻ vào bài một cách hấp dẫn từ đầu
giờ đến cuối tiết học: dùng các thủ thuật khác nhau như đọc thơ, kể chuyện,
câu đố, trò chơi…
Ví dụ: Với chủ đề Nghề nghiệp Dạy trẻ đếm đến 4, thêm bớt để tạo sự
bằng nhau trong phạm vi 4. Tôi đưa câu chuyện “Người làm vườn” vào suốt cả
bài dạy: Xưa có 1 người làm vườn sinh được 2 người con , trước lúc qua đời
ông bố dặn:" Lúc nào bố mất 2 con hãy đào lấy vật quý ở trong vườn. Thế
nhưng 2 người con của ông lại không có cuốc và xẻng để thực hiện mong
muốn của cha”. Hôm nay cô cháu mình sẽ đến thăm các anh và mang tặng họ
cuốc và xẻng nhé! Chúng ta có bao nhiêu cái cuốc? Có bao nhiêu cái xẻng?...
Hoặc với chủ đề Thực vật: Tôi tạo mô hình vườn nhà bà ngoại, tạo tình
huống bạn Thảo về quê thăm bà ngoại. Đến nhà bà Thảo thấy thật nhiều cây
ăn quả, các con hãy đếm hộ bạn có bao nhiêu cây ? (từ 1 4) ... lại có thêm một
cây cam bên phải nữa. Vậy có tất cả là bao nhiêu cây ăn quả ? Cho trẻ đếm và
tìm thẻ số gắn lên (4 thêm 1 là 5). Hoặc với tiết so sánh thêm bớt tôi tạo tình
7
huống có một bạn rất nghèo bây giờ đến mượn các con 1 thứ đồ dùng, trẻ bớt.
Sau đó bạn trả lại thì thêm vào .. Cô gợi ý bằng cách ví dụ: Cô không biết bạn
Minh Ngọc có bao nhiêu cái bát. Con hãy giúp cô nào? Do kiến thức ban đầu
của trẻ còn chưa đồng đều, vì vậy tôi luôn chú trọng cung cấp bổ sung cho
những trẻ còn yếu để có sự đồng đều về kiến thức nhằm cung cấp kiến thức
mới dễ dàng hơn.
Muốn đạt được những điều trên thì đòi hỏi trẻ phải được cung cấp một
cách thật đầy đủ các biểu tượng, hình ảnh về sự vật, hiện tượng ở xung quanh
trẻ như ngắm nhìn, sờ mó, sắp xếp...
Ví dụ: Khi cho trẻ dạo chơi ngoài trời, quan sát cây hoa, tôi gợi hỏi cho trẻ
thực hành đếm: Các con đếm xem có mấy bông hoa?(4 bông). Vậy để có 4
bông hoa chúng ta phải gieo bao nhiêu hạt?
Hay là khi cho trẻ xem tranh về gia đình bé: Các con ơi, các con cùng nhìn
xem gia đình bạn Nam có mấy thế hệ? Gia đình bạn có bao nhiêu người? Sau
đó tôi cho trẻ chơi trò chơi tìm các đồ vật tương ứng để tặng người thân.
Không chỉ dừng lại ở các tiết học mà việc dạy cho trẻ vận dụng những kiến
thức đã học vào hoạt động trong cuộc sống hàng ngày có ý nghĩa rất lớn, có tác
dụng củng cố giúp trẻ hiểu được ý nghĩa các kiến thức đối với cuộc sống xung
quanh trẻ. Sử dụng tốt quyển bé làm quen với toán. Tạo tình huống kích thích
trẻ tìm tòi khám phá, trải nghiệm để trẻ tự rút ra kết quả, trẻ nhớ lâu.
Ví dụ: Chơi trò chơi “Chiếc túi kỳ lạ” cho trẻ nhắm mắt sờ vào túi có
bao nhiêu đồ vật, trẻ nói lên kết quả, cô cùng cả lớp kiểm tra. Rèn luyện khả
năng quan sát, tư duy cho trẻ qua trò chơi “dùng các que tính xếp ngôi nhà và
đếm ngôi nhà được xếp bao nhiêu que tính” hay đánh dấu vào số lượng phù
hợp với hình ảnh
2.2.5. Tổ chức dạy trẻ mọi lúc mọi nơi:
Để giúp trẻ lĩnh hội các kiến thức một cách tích cực, sáng tạo, sâu sắc
nhằm khắc sâu những khái niệm, kỹ năng về toán thì tôi luôn tận dụng mọi
thời điểm thích hợp trong sinh hoạt hàng ngày để củng cố các kỹ năng về toán
cho trẻ.
Ví dụ: Trong giờ hoạt động ngoài trời, tôi thường tổ chức cho trẻ chơi
các trò chơi có tác dụng củng cố kiến thức trẻ đã được học: chơi trò chơi
“Chuyển trứng cho gà”. Tôi tổ chức cho 2 đội chơi xếp thành hai hàng dọc, lần
lượt từng trẻ cầm thìa đặt quả trứng lên trên thìa đi theo đường hẹp, khi hết
thời gian cho trẻ đếm số lượng của hai đội.
Sinh hoạt chiều trẻ tham gia nhặt lá vàng và đếm lá vàng
8
Hay: Trước giờ ăn cơm tôi thường cho trẻ ngồi vào bàn:
Cô hỏi bàn con có bao nhiêu cái nghế ? Vậy muốn số bạn bằng số ghế
thì phải làm gì ? (Thêm vào 1 bạn nữa ...)
Hay trước khi ăn cơm trẻ có thể kiểm tra được bàn bạn nào có bao nhiêu
cái bát, và bao nhiêu cái thìa? và số lượng bát và số lượng thìa đủ với số lượng
bạn ngồi trong bàn mình chưa ?
Nói tóm lại hình thức tổ chức dạy trẻ kết hợp với các hoạt động trong
cuộc sống hàng ngày là một việc làm cần thiết trong quá trình hình thành các
biểu tượng về toán và góp phần nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với toán
rất hữu hiệu.
2.2.6. Sưu tầm, sáng tác thơ, truyện, trò chơi phù hợp và Phối hợp
với phụ huynh để giúp trẻ có điều kiện tốt nâng cao chất lượng làm quen
với toán.
Thơ, truyện, trò chơi luôn có sức hấp dẫn, lôi cuốn đối với trẻ mẫu giáo.
Khi tổ chức các hoạt động tôi đã sưu tầm, sáng tác thơ, truyện, trò chơi phù
hợp để tích hợp lồng ghép trong giờ dạy trẻ hình thành biểu tượng về số
lượng, con số và phép đếm, tạo được sự chú ý, thích thú cho trẻ, giờ học đã
đạt được hiệu quả tốt hơn.
Ví dụ: Với bài dạy "Đếm trên đối tượng trong phạm vi 5 ‘tôi cho trẻ
luyện tập nhận biết các nhóm có 5 đối tượng qua bài thơ " Vườn xuân bé yêu"
để trẻ đếm số hoa trong vườn xuân, gắn thẻ số tương ứng với số hoa trong
vườn và trồng thêm hoa để vườn xuân có đủ số lượng là 5 cây. Qua đó trẻ đã
rất chú ý, hứng thú tham gia hoạt động. Ở bài dạy này tôi còn tổ chức cho trẻ
tham gia các trò chơi như: chung sức, bé vui xuân, trẻ được gắn hoa đủ số
lượng là 5. Đặc biệt, trẻ được hoạt động vui chơi trên máy Kisdmart, trẻ lựa
chọn các hình ảnh để in bưu thiếp có đủ số lượng là 5 hình ảnh và tô màu cho
đủ 5 hình ảnh trong bưu thiếp. Với cách tổ chức trên, trẻ đã tích cực tham gia
hoạt động, số lượng con số và phép đếm, so sánh thêm bớt của trẻ ngày càng
cụ thể, rõ ràng.
Mặc dầu còn bận rộn với nhiều công việc nhưng để các giờ dạy học
nhất là giờ làm quen với toán đạt chất lượng cao, tôi luôn tranh thủ mọi thời
gian gặp gỡ, trao đổi với bạn bè, phụ huynh để thống nhất các biện pháp dạy
trẻ ở nhà, nhất là đối với trẻ mức tiếp thu còn hạn chế, và cũng tạo điều kiện
cho phụ huynh biết được thực tế vốn hiểu biết của trẻ về toán.
9
Tụithngt chcchoph huynhtid gi,quaúph huynhcng
tnmtnhỡnthynhnghotngcacụvcatr trongtithc,ngoira
tụicũnt chctrngbycỏc dựng chiv toỏnvtrngbycỏcsn
phmvtoỏn(tranhbộhctoỏn,tranhdỏncỏcsnphmvtoỏn,tranhghis
1ư5trdỏn3,4,5bụnghoatngng...)dotrtlm.
Chớnhvicgpg traoiviph huynhcngnh ph huynhbit
c,quansỏtcỏchotnglmquenvitoỏn,khnnglnhhivtoỏnca
conmỡnhs giỳpchovicgiỏodctktqu cao.S phihpcaph
huynhlnglc cỏcbcph huynhsnsngmuasm dựng chi
phcv chob mụnlmquenvitoỏn.Mtkhỏctụingviờnph huynh
muavbitptoỏnvnhchotrlmquenthờm. Kết quả: 100% phụ huynh
hởng ứng.KhidytrLmquenviToỏncbitnhnbitslngv
sosỏnhthờmbt
vadytrcỏchlm,vaphichochỏucthchnh,luyntpngay.
Vớd:Hụmnaytrclmquens5,cụdntrvnhtỡmnhng
vtcúgnvis5nh5cỏithỡa,5cỏiko.v..v..
2.3.Hiuqucụngtỏc
Quaquỏtrỡnhtỡmtũisuynghvcbitlỏpdngcỏcbinphỏpcho
trlmquenviToỏnnhnbitslngvsosỏnhthờmbtthỡktqukh
quanthhincỏcmt:
ưTrongquỏtrỡnhlờnlpbnthõnótớchhpccỏcbmụnmtcỏch
sinhnghn,giỳptụinmchchnv phngphỏp,ótochocỏcchỏu
mụitrnghctoỏnphongphỳvphựhp.
ưHuhttrlptụihngthỳhc,bitphỏthuytớnhsỏngto,tớchcc
hotngcamỡnh,tr thớchkhỏmphỏ,tỡmtũicỏimi,cỏil xungquanh
mỡnh.Ricỏckinthcvtoỏntrnmchchn,sõuhn.
ưTmnhnthccaphhuynhcngcnõnglờn,ph huynhc
hiurừvnidungvýnghacavicnõngcaochtlngchotrlmquen
vitoỏnnúiriờngvcỏcmụnhckhỏcnúichung. Đâykhụngnhnghỡnhthnh
cỏcbiutngbanuvtoỏnivitr3ư4tuimcũntocstoỏnhc
chotrbcvolpmtvngvnghn.
ư100%trthamgiavohotng,nmvngkinthc,95%trcúk
nngthnhtho,khụngcútr chmchmáhiungnh trc.Tr bitv
hiucỏckhỏinimvtoỏn,bitsosỏnh,bittomiquanhhnkộm,thờm
bt trongphmvit 1ư5.Ngụnng catr phỏttrinmtcỏchrừrt.Tr
phỏtõmrừrngcỏckhỏinimkhú,linúimchlchnkhimthoi,trớtu
10
của trẻ phát triển rõ rệt, trẻ ứng xử nhanh nhẹn hoạt bát hơn, một số trẻ yếu
còn nhút nhát đến nay mạnh dạn hơn so với trước.
Bảng so sánh kết quả khảo sát chất lượng của trẻ trước và sau khi áp
dụng đề tài
Số
Nội dung
lượn
g
Kỹ năng đếm
trên đối tượng
Kỷ năng so
sánh, thêm bớt
Kỹ năng nhận
biết số lượng
Trẻ hứng thú
tham gia vào giờ
học
38
Trước khi áp dụng đề
Sau khi áp dụng đề tài
tài
Đạt
SL
15/3
8
%
Không đạt
SL
%
39,5
23
60,5
Đạ t
SL
%
36/3 94,
8
7
Không đạt
SL
%
2/38
5,3
38
16/3
8
42,1
22
57,9
35/3
8
93,
2
3/38
6,9
38
15/3
8
39,5
23
60,5
36/3
8
94,
7
2/38
5,3
38
18/3
8
47,3
20
52,7
37/3
8
97,
3
1/38
2,7
2.4. Bài học kinh nghiệm
Bằng kinh nghiệm thực tế trong qúa trình dạy "Hoạt động làm quen với
toán" có sự giúp đỡ của phòng giáo dục và BGH nhà trường tôi đã thực hiện
nâng cao chất lượng trẻ 34 tuổi làm quen với toán nhận biết số lượng và so
sánh thêm bớt đạt kết quả khá cao. Tôi đã rút ra một số kinh nghiệm sau:
Nắm chắc được phương pháp của bộ môn, tìm ra được cái mới lạ, sáng
tạo hơn. Tôi nhận thấy bản thân tôi đã lớn lên rất nhiều trong chuyên môn
nghiệp vụ như phương pháp lên lớp, bản thân mình có nhiều cách vào bài sáng
tạo thu hút sự tập trung chú ý của trẻ. Qua đó giúp tôi sáng tạo hơn trong việc
tổ chức tiết dạy sử dụng đồ dùng một cách khoa học, giải quyết được tình
huống một cách nhanh nhạy.
Giáo viên phải có lòng yêu nghề mến trẻ, có lòng nhiệt tình và có lòng
ham muốn môn học.
Giáo viên phải là người giàu kinh nghiệm, phải có tính linh hoạt, tính
tích cực tìm tòi, học hỏi.
Giáo viên phải là người có kiến thức chuyên môn vững vàng về hình
thức giáo dục về toán. Có sáng tạo trong lời dẫn dắt bài dạy để gây hứng thú
11
cho trẻ, thường xuyên sáng tác thơ, truyện, trò chơi phù hợp tích hợp vào giờ
dạy.
Biết chọn bài kết hợp phù hợp theo nội dung bài dạy và sắp xếp bài
dạy hợp lý, giờ hoạt động phải biết sử dụng đồ dùng phù hợp, gây hứng thú
cho trẻ. Biết chọn nội dung tích hợp, trình bày, hấp dẫn và phù hợp trẻ. Nắm
vững đặc điểm nhận thức của từng trẻ để có phương pháp dạy phù hợp. Phát
triển khả năng nhận thức về toán cho trẻ và đảm bảo chất lượng giáo dục
đồng bộ. Kết hợp trong giờ khéo léo, sinh động gây hứng thú cho trẻ.
Quá trình dạy, giáo viên phải quan tâm đến kiến thức cá nhân trẻ để có
biện pháp bồi dưỡng phù hợp.
Giáo viên phải có sự tham mưu với nhà trường và vận động phụ huynh
để có đủ đồ dùng phục vụ cho hoạt động về toán.
Cô giáo phải nắm vững phương pháp biết cách cải tiến và cải tiến đổi
mới phương pháp và vận dụng sáng tạo thủ thuật sư phạm.
Thường xuyên thay đổi, tạo môi trường học tập, thay đổi đồ dùng đồ
chơi theo nội dung từng hoạt động, chủ điểm.
Phối hợp với nhà trường, các bậc phụ huynh để có biện pháp giáo dục trẻ.
Để nâng cao chất lượng cho trẻ 34 tuổi có kiến thức vững vàng và đạt
kết quả cao, giáo viên không chỉ cung cấp kiến thức cho trẻ ở trong hoạt động
mà phải tạo điều kiện dạy trẻ ở mọi lúc, mọi nơi, kết hợp với nhiều hoạt
động khác, có như vậy trẻ mới tiếp thu được kiến thức về toán học một cách
dễ dàng và khắc sâu kiến thức cho trẻ.
3. PHẦN KẾT LUẬN
3.1. Ý nghĩa của giải pháp
Chương trình toán học ở trường mầm non góp phần hình thành các biểu
tượng toán học cho trẻ, là những kiến thức tiền khoa học, trang bị cho trẻ
những kỹ năng cụ thể nhằm giúp trẻ có bước đầu thực hành định hướng trong
các mối quan hệ toán học. Nội dung, phương pháp, biện pháp phải phù hợp với
đặc điểm sinh lý của trẻ.ta cần sử dụng hợp lý các phương pháp, biện pháp
trong tiết dạy sẽ làm tăng hứng thú học tập của trẻ đặc biệt là phương pháp
trò chơi, làm cho việc học của trẻ trở lên thoải mái nhẹ nhàng hơn.
Giáo viên cần chú trọng quan tâm đến hứng thú của trẻ, trẻ có hứng thú
học tập thì mới tiếp thu kiến thức một cách dễ dàng. Chính vì vậy tạo hứng
thú cho trẻ là một vấn đề rất quan trọng và cần thiết, điều này không phải là
việc làm đơn giản mà các nhà giáo dục cần có sự đầu tư suy nghĩ tìm tòi, cần
12
phải dành thời gian và sự sáng tạo cần cho trẻ những gì tốt đẹp nhất trong điều
kiện có thể. Một điều quan trọng nữa là cần tạo điều kiện để trẻ thể hiện
trình độ học tập, sáng tạo, sáng kiến của mình trong việc tìm ra những biện
pháp nhằm giải quyết nhiệm vụ nhận thức.
3.2. Kiến nghị, đề xuất:
* Đối với giáo viên:
Nhận thức đúng vai trò trách nhiệm của mình và luôn có ý thức tự học,
tự bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn, năng lực sư phạm, rèn luyện
phẩm chất chính trị đạo đức của người giáo viên, đáp ứng yêu cầu nâng cao
chất lượng giáo dục trẻ trong giai đoạn hiện nay.
* Đối với phụ huynh:
Đóng góp các nguyên vật liệu để làm đồ dùng. Tham gia cùng làm đồ
dùng đồ chơi cùng với giáo viên.
Thấy rõ vai trò của việc nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ
* Đối với cấp trên:
Tiếp tục tổ chức các buổi tập huấn về phương pháp tổ chức dạy học
Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
Trang cấp thêm các trang thiết bị, đồ dùng phục vụ công tác giảng dạy
cho trẻ.
Từ thực tế lớp tôi phụ trách với những khó khăn mà bản thân tôi gặp
phải tôi đưa ra một biện pháp, những kiến nghị, đề xuất để tháo gỡ những
vướng mắc trong việc nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với toán về nhận
biết số lượng, so sánh thêm bớt cho trẻ 34 tuổi. Mong rằng những biện pháp
này sẽ được áp dụng một cách có hiệu quả khi được các cấp, các đồng nghiệp
góp ý, bổ sung thêm và tích cực đổi mới trong công tác vận dụng để nâng cao
chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ, đáp ứng với nhu cầu giáo dục trong giai
đoạn hiện nay.
Trên đây là một số sáng kiến và đề xuất nhỏ của tôi, để bản sáng kiến
được hoàn thiện hơn, có hiệu quả hơn rất mong được sự đóng góp ý kiến của
hội đồng khoa học và các đồng nghiệp bổ sung cho sáng kiến kinh nghiệm này
được hoàn thiện và đầy đủ hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn./.
13