Tổ chức dạy học chủ đề hồ chí minh trong lịch sử việt nam (theo chương trình giáo dục phổ thông mới) ở trường trung học phổ thông bình minh tỉnh ninh bình

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

LÊ THỊ THƠM

TỔ CHỨC DẠY HỌC CHỦ ĐỀ “HỒ CHÍ MINH TRONG
LỊCH SỬ VIỆT NAM”
(THEO CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI)
Ở

TRƯỜNG TRUNG HỌC

PHỔ THÔNG BÌNH MINH- TỈNH NINH BÌNH

LUẬN VĂN THẠC SĨ SƯ PHẠM LỊCH SỬ

HÀ NỘI- 2019


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

LÊ THỊ THƠM

TỔ CHỨC DẠY HỌC CHỦ ĐỀ “HỒ CHÍ MINH TRONG
LỊCH SỬ VIỆT NAM”
(THEO CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI)
Ở

TRƯỜNG TRUNG HỌC

PHỔ THÔNG BÌNH MINH- TỈNH NINH BÌNH

LUẬN VĂN THẠC SĨ SƯ PHẠM LỊCH SỬ

CHUYÊN NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC

BỘ MÔN LỊCH SỬ
Mã số: 8.14.01.11

Người hướng dẫn khoa học: TS. Đoàn Nguyệt Linh

HÀ NỘI- 2019


LỜI CẢM ƠN
Luận văn được hoàn thành tại Trường Đại học Giáo dục- Đại học Quốc gia Hà
Nội, tác giả xin gửi lời cảm ơn chân thành đến TS. Đoàn Nguyệt Linh- người đã tận
tình hướng dẫn. giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình thực hiện và cung cấp những tài
liệu cần thiết để phục vụ cho luận văn tốt nghiệp.
Tác giả cũng xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến Ban giám hiệu và toàn thể đội ngũ
giảng viên, cán bộ trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội đã giảng dạy
và tạo điều kiện giúp đỡ tác giả trong quá trình học tập, nghiên cứu tại trường.
Xin trân trọng cảm ơn các Thầy, Cô giáo và các em học sinh trường Trung học
phổ thông Bình Minh- tỉnh Ninh Bình đã giúp đỡ tác giả hoàn thành luận văn.
Cuối cùng, tác giả xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè đã động viên, quan
tâm và tạo điều kiện để tác giả có nguồn động lực thực hiện luận văn này.

Xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày 28 tháng 11 năm 2019
Tác giả

Lê Thị Thơm

i


STT
1
2
3
4
5
6


ii


MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN........................................................................................................................................ i
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT........................................................................................ ii
DANH MỤC CÁC BẢNG.............................................................................................................. v
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ...................................................................................................... vi
MỞ ĐẦU................................................................................................................................................. 1
CHƯƠNG 1........................................................................................................................................ 12
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC TỔ CHỨC DẠY HỌC CHỦ
ĐỀ “HỒ CHÍ MINH TRONG LỊCH SỬ VIỆT NAM” (CHƯƠNG TRÌNH
2018) TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ
THÔNG BÌNH MINH- TỈNH NINH BÌNH....................................................................... 12
1.1. Cơ sở lý luận............................................................................................................................... 12

1.1.1. Một số khái niệm cơ bản..................................................................................................... 12
1.1.2. Phân loại chủ đề dạy học.................................................................................................... 14
1.1.3. Ưu điểm và nhược điểm của dạy học chủ đề.............................................................. 15
1.1.4. Ý nghĩa của việc dạy học chủ đề ở trường Trung học phổ thông........................18
1.1.5. Quy trình tổ chức dạy học chủ đề trong dạy học lịch sử ở trường Trung học
phổ thông............................................................................................................................................... 20
1.2. Cơ sở thực tiễn............................................................................................................................ 22
1.2.2. Mục đích, nội dung và đối tượng khảo sát................................................................... 23
1.2.3. Kết quả khảo sát..................................................................................................................... 25
CHƯƠNG 2........................................................................................................................................ 35
XÂY DỰNG KẾ HOẠCH VÀ TỔ CHỨC DẠY HỌC CHỦ ĐỀ “HỒ CHÍ MINH
TRONG LỊCH SỬ VIỆT NAM” (CHƯƠNG TRÌNH 2018) TRONG DẠY HỌC
LỊCH SỬ Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG BÌNH MINH- TỈNH NINH
BÌNH...................................................................................................................................................... 35

2.1. Vị trí, mục tiêu và nội dung cơ bản của chủ đề “Hồ Chí Minh trong lịch sử Việt
Nam”....................................................................................................................................................... 35
2.1.1. Vị trí............................................................................................................................................ 35
2.1.2 Mục tiêu...................................................................................................................................... 36
2.2.3. Nội dung.................................................................................................................................... 37

iii


2.2. Đề xuất kế hoạch tổ chức dạy học chủ đề “Hồ Chí Minh trong lịch sử Việt
Nam” trong dạy học Lịch sử ở trường Trung học phổ thông Bình Minh- tỉnh Ninh
Bình......................................................................................................................................................... 51
2.3. Thử nghiệm sư phạm................................................................................................................ 65
2.3.1. Mục đích thử nghiệm........................................................................................................... 65
2.3.4. Kết quả thử nghiệm............................................................................................................... 66

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ........................................................................................... 73
1.Kết luận.............................................................................................................................................. 73
2.Khuyến nghị..................................................................................................................................... 74
PHỤ LỤC

iv


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1. Cách thức giáo viên vận dụng dạy học chủ đề trong dạy học lịch sử........26
Bảng 1.2. Thuận lợi của GV khi vận dụng dạy học chủ đề................................................ 27
Bảng 1.3. Khó khăn của GV khi vận dụng dạy học chủ đề................................................ 28
Bảng 1.4. Cách thức giáo viên vận dụng dạy học chủ đề trong dạy học lịch sử........30
Bảng 1.5. Thuận lợi của HS khi GV vận dụng dạy học chủ đề trong dạy học lịch sử
31
Bảng 1.6. Khó khăn của HS khi GV vận dụng dạy học chủ đề vào bài học lịch sử . 31

Bảng 1.7. Mong muốn của HS khi GV vận dụng dạy học chủ đề vào bài dạy...........32
Bảng 2.1. Thống kê kết quả kiểm tra của lớp 12C................................................................ 67
Bảng 2.2. Thống kê kết quả kiểm tra lớp 12C theo nhóm điểm và tỷ lệ %.................67
Bảng 2.3. Thống kê các kĩ năng học sinh được rèn luyện.................................................. 68
Bảng 2.4. Thống kê các kỹ năng học sinh được rèn luyện (Theo tỉ lệ %).................... 68
Bảng 2.5. Tổng hợp kết quả về thái độ học tập của học sinh............................................ 69
Bảng 2.6. Tổng hợp kết quả về thái độ học tập của học sinh (Theo tỉ lệ %)...............69

v


DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 1.1. Nhận thức của GV về sự cần thiết của việc dạy học chủ đề.................... 25

Biểu đồ 1.2. Mức độ hứng thú của HS khi học chủ đề lịch sử.......................................... 27
Biểu đồ 1.3. Mức độ cần thiết của dạy học chủ đề trong dạy học Lịch sử ...................29

vi


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Giáo dục luôn được coi là chìa khóa đối với sự phát triển của mọi quốc gia,
dân tộc ở mọi thời đại và cũng chính trên chặng đường xây dựng và phát triển đất
nước trải dài hàng chục thế kỷ ấy, chúng ta cũng từng nếm trải biết bao nỗi đắng
cay, gian truân. Chính vì vậy lịch sử là một trong những nội dung giáo dục được chú
trọng. Lịch sử không chỉ là những cái đã qua mà còn là nơi chứa đựng giá trị văn
hóa và giúp chúng ta dự báo cả tương lai.
Lịch sử là nền tảng vững chắc của truyền thống yêu nước và là điểm tựa cho
lòng tin vào sức mạnh của dân tộc. Khoa học lịch sử còn là cánh cửa mở ra cho dân
tộc ta đến với các nền văn hóa, văn minh của nhân loại. Lịch sử là môn học không
chỉ giúp cho các em học sinh hiểu biết quá khứ hào hùng của dân tộc và những giá
trị của ngày hôm nay mà còn góp phần dạy cho thế hệ trẻ Việt Nam biết làm người,
giáo dục cho họ hiểu biết những phẩm giá, nhân cách con người Việt, góp phần
nâng cao văn hóa cho học sinh.
Nhận thấy xu thế phát triển của thời đại và tầm quan trọng của nguồn lực con
người, hiện nay chúng ta chủ trương đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng
lấy học sinh làm trung tâm, phát huy tính tích cực của học sinh. Điều này được thể
hiện qua Nghị quyết Hội nghị số 29- NQ/TW ngày 4/11/2013 của Hội nghị lần thứ
8, Ban chấp hành Trung ương Đảng khoá XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục
và đào tạo đáp ứng yêu cầu công nghiệp hoá- hiện đại hoá trong điều kiện kinh tế
thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, đã chỉ ra rằng: “Đổi
mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo là vấn đề lớn, cấp thiết, từ quan điểm,
tư tưởng chỉ đạo đến m ục tiêu, nội dung, phương pháp, điều kiện bảo đảm thực

hiện” để nâng cao hơn nữa chất lượng giáo dục và chất lượng đào tạo nguồn lực con
người. Tuy nhiên, thực tế cho thấy: việc đổi mới phương pháp/hình thức dạy học khi
áp dụng vào thực tiễn chưa mang lại hiệu quả cao.
Đặc biệt, dạy học môn Lịch sử hiện nay chủ yếu được giảng dạy theo lối một
chiều, chú trọng đến truyền đạt kiến thức mà chưa chú trọng đến việc phát triển các
1


năng lực và kĩ năng cho học sinh. Việc đó vô tình hình thành cho các em suy nghĩ
rằng: Học lịch sử là học thuộc, nạp vào trí nhớ theo lối thầy đọc trò chép, thầy giảng
trò nghe, học sinh học thuộc theo thầy, theo sách giáo khoa và nội dung kiểm tra chủ
yếu mang tính sự kiện, diễn biến học thuộc.
Do vậy, học sinh rất thụ động trong việc tiếp nhận kiến thức và không có cơ
hội để thể hiện được năng lực bản thân. Chính vì vậy, việc vận dụng các phương
pháp dạy học mới cho môn Lịch sử càng gặp nhiều khó khăn. Vấn đề đặt ra bức
thiết hiện nay là làm thế nào vận dụng các phương pháp mới trong dạy học môn
Lịch sử để đạt hiệu quả cao nhất, vừa kích thích sự hứng thú của học sinh với môn
học, vừa tăng cường được tính chủ động sáng tạo của học sinh. Đó là, cũng đã có
nhiều hình thức, cách thức và phương pháp dạy học mới được vận dụng vào trong
dạy học, trong đó có dạy học chủ đề.
Dạy học chủ đề là một hình thức dạy học có nhiều tính ưu việt, phù hợp với
từng điều kiện hoàn cảnh của mỗi trường, giúp phát triển học sinh một cách toàn
diện cả về kiến thức lẫn các kĩ năng thực hành, không chỉ giúp học sinh phát huy thế
mạnh cá nhân, phát triển trí tuệ mà còn bổ sung, khắc phục những thiếu sót của bản
thân để hướng học sinh tới sự phát triển toàn diện cả về mặt kiến thức và giúp các
em luôn sẵn sàng cho tương lai.
Tuy nhiên, việc vận dụng dạy học chủ đề ở trường phổ thông nói chung và ở
trường trung học phổ thông Bình Minh nói riêng, vẫn chưa đạt kết quả cao, do giáo
viên chưa thật sự nhận thức đúng tầm quan trọng, vai trò của dạy học chủ đề, học
sinh thụ động và phụ thuộc nhiều vào giáo viên trong quá trình tiếp nhận kiến thức,

làm cho chất lượng dạy học bộ môn thấp, chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra. Như
vậy, đổi mới và tiến tới thực thi dạy học chủ đề để hướng học sinh tới sự phát triển
toàn diện cả về mặt kiến thức tự nhiên và xã hội, là nhu cầu bức thiết đặt ra cho toàn
ngành giáo dục.
Trong những năm gần đây, việc đổi mới một cách đồng bộ quá trình giáo dục từ
việc đổi mới cách quản lí giáo dục đến đổi mới nội dung chương trình sách giáo khoa,
phương pháp giáo dục đã đưa đến một số chuyển biến về cách dạy và học ở các trường
trung học phổ thông. Đặc biệt, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chính thức ban
2


hành Chương trình giáo dục phổ thông môn Lịch sử (Ban hành kèm theo Thông tư
số 32/2018/TT-BGDĐT ngày 25 tháng 12 năm 2018 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và
Đào tạo). Trong đó, chương trình môn Lịch sử nhấn mạnh các quan điểm: khoa học,
hiện đại; hệ thống, cơ bản; thực hành, thực tiễn; dân tộc, nhân văn; mở, liên thông,
giúp học sinh tiếp cận lịch sử thế giới, lịch sử khu vực Đông Nam Á và lịch sử dân
tộc một cách khoa học.
Chương trình môn Lịch sử cấp trung học phổ thông lần này đã có những thay
đổi rõ rệt, tri thức lịch sử không còn thiết kế theo mạch thông sử mà theo hệ thống
các chủ đề lịch sử. Chương trình giáo dục phổ thông 2018 được đưa vào thực tế thử
nghiệm có thể gây ra khó khăn cho giáo viên và học sinh vì các chủ đề trong
chương trình mới chưa được cung cấp nội dung và kế hoạch tổ chức dạy học cụ thể,
khiến cho cả giáo viên lẫn học sinh đều lúng túng trong việc tự tổ chức và thực hiện
các hoạt động học tập của chủ đề.
Để đáp ứng chương trình giáo dục phổ thông mới trong tương lai, trường
trung học phổ thông Bình Minh- tỉnh Ninh Bình luôn khuyến khích các giáo viên bộ
môn nói chung và giáo viên bộ môn Lịch sử nói riêng tích cực tự học và tự nghiên
cứu qua các tài liệu, sách tham khảo ứng dụng phương pháp mới vào dạy học chủ
đề, chủ điểm có nội dung liên quan đến nhiều môn học và gắn liền với thực tiễn vào
các tiết dạy của mình.

Bên cạnh đó, ngoài vi ệc giáo viên cần phân tích được những đổi mới trong
chương trình giáo dục phổ thông tổng thể, chương trình môn học Lịch sử và trong
các hoạt động giáo dục, vấn đề đổi mới về sách giáo khoa môn học hoặc các chủ đề
dạy học, thì giáo viên cần thường xuyên phải đổi mới về tư duy dạy học, luôn cập
nhật các thông tin mới nhất về yêu cầu đổi mới giáo dục nhất là việc đổi mới hình
thức và các phương pháp dạy học để góp phần vào việc nâng cao chất lượng dạy và
học lịch sử nói riêng và dạy học nói chung ở các trường Trung học phổ thông.
Xuất phát từ chính những lý do trên, chúng tôi đã lựa chọn vấn đề: Tổ chức
dạy học chủ đề “Hồ Chí Minh trong lịch sử Việt Nam” (theo chương trình giáo dục
phổ thông mới) ở trường Trung học phổ thông Bình Minh- tỉnh Ninh Bình làm đề
tài nghiên cứu luận văn của mình.
3


2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Vài năm trở lại đây, cũng đã có m ột số hướng nghiên cứu và một số đề tài
nghiên cứu việc vận dụng dạy học chủ đề nói chung và dạy học môn Lịch sử nói riêng
của các nhà nghiên cứu, các nhà nghiên cứu lịch sử trong và ngoài nước đề cập đến
ở nhiều góc độ khác nhau. Cụ thể:

2.1. Tài liệu nước ngoài
Trong chuyên khảo “Chuẩn bị giờ học lịch sử như thế nào” viết vào năm
1973 của nhà giáo dục Lịch sử người Liên Xô cũ N.G. Đai-ri đã chỉ ra những yêu
cầu quan trọng nhất của giờ học và việc chuẩn bị giờ học lịch sử. Tác giả nhấn
mạnh đến công tác chuẩn bị của người thầy giáo mà trước hết là chuẩn bị về mặt nội
dung kiến thức trong các bài học vì “Nội dung của hầu như giờ học nào cũng đều
gắn bó chặt chẽ với những giờ học trước và giờ học sau”.
Việc người thầy xây dựng thành các chủ đề trong môn Lịch sử sẽ giúp học sinh
thấy rõ hệ thống kiến thức vì các sự kiện có mối quan hệ gắn bó với nhau, từ đó ta thấy
được tầm nhìn hiệu quả của việc hệ thống kiến thức các nội dung lịch sử có liên quan.

Bên cạnh đó, người thầy còn xác định những chủ đề nào học sinh chỉ học trong một bài
học cụ thể, những chủ đề nào học sinh sẽ học lại trong các bài học khác.

Trong cuốn tài liệu tham khảo với tên gọi “Giáo dục học” của tác giả I. A.
Llinna viết vào năm 1973 đặc biệt nhấn mạnh đến việc phát huy tính tích cực của
người học, đó là yếu tố quan trọng giúp người học hứng thú với việc lĩnh hội kiến
thức và tự tìm ra cho bản thân một vài hình thức/phương pháp học tập hiệu quả.
Tài liệu tham khảo “Các phương pháp dạy học hiệu quả” viết năm 2001 của
các tác giả Robert J. Marzano, Debra J. Pickering, Jane E. Pollock. Các tác giả, đưa
ra một vài biện pháp giáo dục nhằm nâng cao chất lượng dạy học như: khích lệ học
sinh học tập, học tập theo hình thức nhóm, người học tự lập ra mục tiêu học tập,
giáo viên gợi ý các câu hỏi cho người học, ...
Thêm nữa, các tác giả cũng khẳng định dù có áp dụng thêm bao nhiêu hình thức
dạy học hay bao nhiêu phương pháp dạy học nào thì giáo viên phải luôn là người nuôi
dưỡng cho học sinh các hoạt động học tập tích cực, kích thích người học tích cực và
chủ động lĩnh hội kiến thức. Những gợi ý trên của các tác giả, có ý nghĩa vô
4


cùng quan trọng trong việc tổ chức dạy học chủ đề và khẳng định cho vai trò của
người học luôn được đề cao dưới sự hướng dẫn, tổ chức và hỗ trợ của chính bản
thân người dạy học trong quá trình công tác giảng dạy môn lịch sử ở trường Trung
học phổ thông.
2.2. Tài liệu trong nước
Hiện nay ở nước ta, trong nhiều cuốn sách và trong các tài liệu và các bài
nghiên cứu. Các tác giả và các nhà nghiên cứu, đều đề cập đến dạy học chủ đề, vai
trò và ý nghĩa to lớn của dạy học chủ đề trong quá trình đổi mới và nâng cao chất
lượng giáo dục hiện nay ở nước ta. Cụ thể:
Trong cuốn “Phương pháp dạy học môn Lịch sử ở trường phổ thông” của hai
tác giả Vũ Quang Hiển và Hoàng Thanh Tú, đã đ ề cập đến khái niệm dạy học tích

hợp và việc vận dụng tích hợp trong dạy học Lịch sử và khi đó giáo viên sẽ là người
chủ động trong việc phân tích nội dung chương trình và lựa chọn các phương pháp,
phương tiện phối hợp trong quá trình triển khai dạy học chủ đề làm cho kiến thức
các phần, chương, bài học bổ sung cho nhau, giúp học sinh hiểu sâu sắc hơn các sự
kiện đã học.
Dạy học chủ đề giúp cho giáo viên có thể linh hoạt trong quá trình giảng dạy,
học sinh được chủ động tìm tòi và chiếm lĩnh kiến thức. Điều này, được thể hiện rõ
trong cuốn “Phương pháp ôn tập Lịch sử ở trường phổ thông- Một số vấn đề về lí
luận và thực tiễn ” của tác giả Hoàng Thanh Tú, tác giả đã chỉ ra việc căn cứ vào
trình độ của học sinh, loại bài ôn tập trong chương trình, mục tiêu cần đạt để lựa
chọn và cấu trúc lại nội dung ôn tập sao cho phù hợp với các hình thức tổ chức và
phương pháp tiến hành dạy học lịch sử theo các chủ đề, chuyên đề để tạo cho học
sinh tư duy lôgic vấn đề mà còn làm tăng khả năng hiểu bài và giúp quá trình ôn tập
của học sinh hiệu quả hơn nữa.
Trong bài viết “Nhìn nhận lại chương trình, sách giáo khoa Lịch sử hiện hành và
một số vấn đề trao đổi, định hướng xây dựng chương trình, sách giáo khoa sau năm
2015” (Nguyễn Xuân Trường, 2015). Tác giả cũng khẳng định, việc tổ chức dạy học
chủ đề rất phù hợp với thực trạng dạy học Lịch sử hiện nay ở nước ta, vừa để nội dung
kiến thức của môn lịch sử trung học phổ thông không bị lặp lại kiến thức của
5


môn lịch sử trung học cơ sở vừa để đảm bảo được tính toàn diện giữa các chủ đề với
nhau, học sinh sẽ không bị nhàm chán khi tham gia vào các hoạt động học tập.
Bên cạnh đó, cũng tại Hội thảo khoa học quốc gia về dạy học lịch sử ở trường
phổ thông Việt Nam, hai tác giả Nguyễn Thị kim Thoa và Nguyễn Văn Linh cũng đề
xuất cho rằng: “nên thiết kế bài học dưới dạng chủ đề lịch sử”. Theo tác giả, nếu thiết
kế thành các chủ đề học tập không những không bị lặp lại kiến thức đã học, phát huy
được tối đa được khả năng sáng tạo và tư duy của người học, mà còn thuận tiện trong
việc đổi mới hình thức dạy học hoặc phương pháp dạy học một cách hiệu quả nhất.

Trong tài liệu tham khảo với tên gọi là “Đổi mới phương pháp dạy học
chương trình và sách giáo khoa” viết vào năm 2007 của tác giả Trần Bá Hoành
thuộc NXB Đại học Sư phạm Hà Nội. Tác giả đưa ra một số biện pháp dạy học tích
cực ở trường trung học phổ thông như: dạy học vấn đáp, dạy học giải quyết vấn đề,
dạy học dự án không chỉ là “chuẩn bị cho học sinh thích ứng với đời sống xã hội
tôn trọng mục đích, nhu cầu, khả năng hứng thú, lợi ích học tập của học sinh”, mà
còn giúp người dạy phát huy tốt hơn nữa các hình thức/ phương pháp dạy học.
Trong tài liệu của tác giả Nguyễn Thị Côi với tựa đề “Các con đường, biện
pháp nâng cao hiệu quả dạy học lịch sử ở trường phổ thông” viét vào năm 2008
thuộc NXB Đại học Sư phạm Hà Nội. Tác giả đề cập tới việc làm thế nào để tổ chức
giờ học lịch sử hiệu quả và đưa ra một vài gợi ý: giáo viên cần phải thực hiện những
yêu cầu cơ bản đối với bài học lịch sử, biết vận dụng cấu trúc bài học mềm dẻo. Qua
đó, chúng tôi có thể làm căn cứ để tiến hành tổ chức dạy học chủ đề một cách có
hiệu quả.
Trên bài đăng “Biên soạn sách giáo khoa Lịch sử sau năm 2015 theo hướng phát
triển năng lực học sinh”, của tác giả Hoàng Thanh Tú trên Tạp chí Khoa học năm
2014. Khi trình bày về việc đổi mới cách học lịch sử thì điều quan trọng nhất là cần
phải hình thành cho học sinh năng lực chủ đạo như: năng lực nhận thức, năng lực giải
quyết vấn đề, năng lực tự học, năng lực sử dụng công nghệ thông tin. Ngoài ra, tác giả
còn cho rằng: “sách giáo khoa sau năm 2015 bậc trung học phổ thông nên viết theo
chủ đề” trong đó cần tập trung vào các chủ đề như: giáo dục cho học sinh ý thức về chủ
quyền lãnh thổ hay truyền thống dân tộc, ... và đối với từng thời kì, mỗi
6


chủ đề nên tập trung vào phân tích sâu một nội dung theo lĩnh vực chính trị, kinh tế,
xã hội, văn hoá, quân sự.
Điều này, sẽ giúp cho việc hiểu biết của học sinh mang tính hệ thống và quá
khứ lịch sử cũng trở nên gần gũi với người học hơn. Những nội dung mà tác giả đề

xuất ở trên, không chỉ có vai trò định hướng hết sức quan trọng không chỉ đối với
việc biên soạn sách giáo khoa lịch sử trung học phổ thông sau năm 2015 mà còn có
ý nghĩa quan trọng trong việc đổi mới hình thức/phương pháp dạy học chủ đề theo

hướng phát triển năng lực học sinh trong môn lịch sử.
Trong báo cáo tham luận “Một số suy nghĩ ban đầu về định hướng xây dựng
chương trình và sách giáo khoa Lịch sử phổ thông sau 2015” tại Hội thảo khoa học
quốc gia về dạy học lịch sử ở trường phổ thông Việt Nam. Nghiêm Đình Vỳ (2015) cho
rằng: “Hiện nay môn Lịch sử ở bậc Trung học phổ thông đang được học theo chương
trình đồng tâm với bậc Trung học cơ sở, nhưng mức độ chưa được tốt nhưng vẫn nên
theo xu thế là trong nội bộ môn Lịch sử có những chủ đề bắt buộc và có cả

chủ đề tự chọn”.
Nói như vậy không có nghĩa là môn Lịch sử là môn tự chọn, mà như trên tôi
đã đề nghị phải là môn cơ bản, bắt buộc. Xuất phát từ thực trạng dạy và học môn
Lịch sử ở trường phổ thông hiện nay thì yêu cầu đổi mới là vấn đề cấp bách. Dự
kiến dạy học lịch sử theo những chủ đề là một trong những hương đi phù hợp và
đúng đắn với thực tế giáo dục của chúng ta hiện nay. Đó là xu thế phát triển chung
mà nhiều nước trên thế giới đã và đang th ực hiện với nhiều những thành tựu to lớn
(Nghiêm Đình Vỳ, 2015).
Trong bài viết “Nhìn nhận lại chương trình, sách giáo khoa Lịch sử hiện
hành và một số vấn đề định hướng xây dựng chương trình sau năm 2015” tại Hội
thảo khoa học quốc gia về dạy học lịch sử ở trường phổ thông Việt Nam đã đề xuất
ở cấp Trung học phổ thông, nội dung kiến thức lịch sử không lặp lại tiến trình như ở
cấp học Trung học cơ sở, được thiết kế thành các chủ đề. Như vậy, có thể thấy dạy
học theo chủ đề là một trong những định hướng được nhiều nhà nghiên cứu, nhà
quản lý giáo dục đưa ra tại hội thảo và là một hướng đi đúng đắn, phù hợp với thực
trạng dạy học Lịch sử hiện nay (Nguyễn Xuân Trường, 2015).
7

Trong tài liệu về “Xây dựng các chuyên đề kiểm tra, đánh giá theo định
hướng phát triển năng lực học sinh môn lịch sử”. Tài liệu đã đề cập đến quy trình
xây dựng chủ đề dạy học: “thứ nhất là xác định vấn đề cần giải quyết trong dạy học
chủ đề sẽ xây dựng; thứ hai là xác định chuẩn kiến thức, kĩ năng, thái độ theo
chương trình hiện hành; thứ ba là xác định và mô tả mức độ yêu cầu; thú bốn là
biên soạn các câu hỏi bài tập và cuối cùng là thiết kế tiến trình dạy học ” (Bộ Giáo
dục và Đào t ạo, 2014). Từ đó, chúng tôi có thể tham khảo để xây dựng và tổ chức
dạy học chủ đề “Hồ Chí Minh trong lịch sử Việt Nam” (theo chương trình giáo dục
phổ thông mới) ở trường Trung học phổ thông Bình Minh- tỉnh Ninh Bình.
Theo hướng nghiên cứu về dạy học chủ đề, cũng đã có một số luận văn thạc sĩ
đã được bảo vệ và các đề tài được nêu dưới đây đều tập trung vào nghiên cứu về
dạy học chủ đề ở cấp trung học phổ thông như: “Vận dụng dạy học chủ đề trong
phần lịch sử thế giới 1945- 2000 ở trường trung học phổ thông”, luận văn thạc sĩ
của Phạm Văn Long, trường Đại học Giáo dục- Đại học Quốc gia Hà Nội.
“Vận dụng phương pháp dạy học theo chủ đề trong chương trình lịch sử lớp
11 (vận dụng ở trường trung học phổ thông Lương Tài- Bắc Ninh)” của Trương Thị
Hoà, trường Đại học Giáo dục- Đại học Quốc gia Hà Nội. “Tổ chức dạy học chuyên
đề Làng xã Việt Nam từ truyền thống đến hiện đại theo định hướng giáo dục
STEM”, khoá luận tốt nghiệp của Nguyễn Thị Thuỳ, trường Đại học Giáo dục- Đại
học Quốc gia Hà Nội.
Nhìn chung, các công trình nghiên cứu ở trên đã trình bày những nội dung cơ
bản về dạy học theo chủ đề trong môn lịch sử, đề cập đến một số khía cạnh làm thế
nào để phát huy tính tích cực học tập của học sinh, làm thế nào để xử lí tốt mối quan
hệ giữa sách giáo khoa và bài giảng của người dạy, giữa việc học ở trên lớp cũng
như tự học ở nhà, nhiệm vụ dạy học của giáo viên và nhiệm vụ học của HS cũng
như những ưu đi ểm của dạy học chủ đề. Tuy nhiên, các tài liệu chưa đi sâu vào
nghiên cứu vận dụng các hình thức dạy học và phương pháp dạy học vào dạy học
chủ đề trong môn học lịch sử ở trường trung học phổ thông.
Trên cơ sở kế thừa những nghiên cứu đi trước chúng tôi tiếp tục nghiên cứu cơ

sở lí luận của dạy học chủ đề đồng thời nghiên cứu áp dụng vào việc tổ chức dạy học
8


chủ đề “Hồ Chí Minh trong lịch sử Việt Nam” (theo chương trình giáo dục phổ
thông mới) nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn lịch sử ở bậc
phổ thông và góp phần khẳng định một hướng đi mới trong nghiên cứu, vận dụng
một số ý tưởng tích cực và phù hợp với các chiến lược dạy học hiện đại vào thực
tiễn giáo dục phổ thông nước ta hiện nay.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài này là tổ chức dạy học chủ đề “Hồ Chí Minh
trong lịch sử Việt Nam” trong dạy học lịch sử lớp 12 trung học phổ thông (theo
chương trình giáo dục phổ thông mới).
Khách thể nghiên cứu là dạy học chủ đề ở trường Trung học phổ thông Bình
Minh-tỉnh Ninh Bình.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
Dạy học chủ đề là một vấn đề không còn khá mới đối với nước ta, bao gồm
rất nhiều vấn đề và có nhiều phương diện tiếp cận. Song, với phạm vi của một luận
văn tốt nghiệp, chúng tôi tập trung nghiên cứu đến dạy học chủ đề theo định hướng
phát triển năng lực của học sinh, từ đó hướng tới việc xây dựng kế hoạch dạy học
cho chủ đề “Hồ Chí Minh trong lịch sử Việt Nam” (theo chương trình giáo dục phổ
thông mới) trong chương trình môn Lịch sử lớp 12 ở trường Trung học phổ thông
Bình Minh- tỉnh Ninh Bình.
Về hình thức dạy học: bài học nội khoá.
Về điều tra thực trạng và thử nghiệm sư phạm: trường Trung học phổ thông
Bình Minh- tỉnh Ninh Bình.
4. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
4.1. Mục tiêu nghiên cứu
Trong phạm vi một luận văn tốt nghiệp, chúng tôi đặt ra mục tiêu nghiên cứu cho

đề tài là: Trên cơ sở nghiên cứu lý luận dạy học nói chung và thực tiễn việc dạy học lịch
sử ở trường Trung học phổ thông nói riêng, đề tài tập trung nghiên cứu nhằm xây dựng
kế hoạch và tổ chức dạy học chủ đề “Hồ Chí Minh trong lịch sử Việt Nam” (theo
chương trình giáo dục phổ thông mới) trong dạy học lịch sử. Chỉ rõ các hoạt
9


động cũng như nhiệm vụ của giáo viên và học sinh trong dạy học chủ đề.
Bằng các kết quả nghiên cứu, điều kiện dạy học cụ thể ở trường phổ thông
hiện nay khẳng định vai trò to lớn của dạy học chủ đề đối với việc rèn luyện và phát
triển các kĩ năng cho học sinh Trung học phổ thông nói chung và ở trường Trung
học phổ thông Bình Minh nói riêng, để góp phần nâng cao chất lượng dạy học lịch
sử và đáp ứng nhu cầu về nguồn lực của xã hội hiện đại.
4.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để hoàn thành tốt mục tiêu nghiên cứu đã đề ra, luận văn của chúng tôi hướng
tới thực hiện các nhiệm vụ sau:
Nghiên cứu lí luận về dạy học chủ đề: khái niệm chủ đề và dạy học chủ đề,
quy trình xây dựng chủ đề, phân loại chủ đề dạy học, ưu và nhược điểm của dạy học
chủ đề trong dạy học lịch sử ở trường Trung học phổ thông.
Khảo sát, điều tra học sinh và giáo viên ở trường Trung học phổ thông Bình
Minh- tỉnh Ninh Bình để tìm hiểu về tình hình dạy và học lịch sử hiện nay ở trường.
Nghiên cứu, phân tích cấu trúc nội dung của Chương trình giáo dục phổ thông
môn lịch sử theo chương trình giáo dục mới, để xây dựng và tổ chức dạy học chủ đề
“Hồ Chí Minh trong lịch sử Việt Nam” cho học sinh lớp 12 ở trường Trung học phổ
thông Bình Minh- tỉnh Ninh Bình.
Thử nghiệm kế hoạch tổ chức dạy học chủ đề “Hồ Chí Minh trong lịch sử
Việt Nam” cho học sinh lớp 12 ở trường Trung học phổ thông Bình Minh- tỉnh Ninh
Bình để kiểm tra tính khả thi của kế hoạch dạy học và phân tích tính hiệu quả của
dạy học chủ đề.
5. Cơ sở phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu

5. 1. Cơ sở phương pháp luận

Cơ sở phương pháp luận của đề tài là lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin,
đường lối của Đảng và Nhà nước, tư tưởng Hồ Chí Minh và các quan điểm về giáo
dục đào tạo và dạy học lịch sử.
5. 2. Cơ sở phương pháp nghiên cứu

Để hoàn thành luận văn này, chúng tôi đã vận dụng một số phương pháp nghiên
cứu như sau: Nghiên cứu về mặt lý luận: đọc, tìm hiểu, sưu tầm và phân tích các nguồn
tài liệu như: sách, báo, tạp chí, Internet, luận văn, luận án,...có đề cập các vấn
10


đề có liên quan đến đề tài của luận văn tốt nghiệp.
Điều tra thực tế việc học tập môn Lịch sử, việc dạy và học chủ đề trong dạy
học Lịch sử ở trường phổ thông bằng nhiều hình thức: quan sát, dự giờ, trao đổi với
giáo viên và học sinh, điều tra và khảo sát đối với học sinh, giáo viên. Điều tra xã
hội học để rút ra những nhận xét và kết luận về tính khả thi của việc vận dụng dạy
học chủ đề vào học sinh trung học phổ thông.
Phương pháp thực nghiệm, phương pháp thống kê toán học: xử lí tỉ lệ phần
trăm các số liệu thu được bằng cách lập bảng thống kê, tổng hợp kết quả.
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
Ý nghĩa khoa học

Đề tài nghiên cứu, phân tích một cách cụ thể, rõ ràng và đầy đủ về khái niệm,
đặc điểm cũng như những đặc trưng khi dạy học chủ đề. Từ đó, khẳng định vai trò
và tính khả thi của việc vận dụng dạy học chủ đề theo chương trình giáo dục phổ
thông mới trong dạy học nói chung và dạy học lịch sử nói riêng.
Ý nghĩa thực tiễn

Làm phong phú thêm lí luận về phương pháp dạy học lịch sử theo chương
trình giáo dục phổ thông mới trong dạy học lịch sử ở trường Trung học phổ thông
Bình Minh nói riêng và ở các trường phổ thông nói chung.
Góp phần nâng cao nhận thức cho giáo viên và học sinh, sinh viên sư phạm về
vai trò và ý nghĩa của việc tổ chức dạy học chủ đề trong môn học lịch sử và là
nguồn tài liệu tham khảo cho sinh viên các trường Sư phạm cùng giáo viên giảng
dạy bộ môn lịch sử và nâng cao năng lực sư phạm cho chính bản thân tác giả trong
quá trình tổ chức các chủ đề bài dạy trên cơ sở vận dụng vào dạy học lịch sử.
7. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo, phụ lục;
luận văn của chúng tôi được chia thành 2 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về việc tổ chức dạy học chủ đề trong
dạy học lịch sử ở trường trung học phổ thông.
Chương 2: Xây dựng kế hoạch và tổ chức dạy học chủ đề “Hồ Chí Minh
trong lịch sử Việt Nam” ở trường trung học phổ thông Bình Minh- tỉnh Ninh Bình.

11


CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC TỔ CHỨC DẠY HỌC CHỦ
ĐỀ “HỒ CHÍ MINH TRONG LỊCH SỬ VIỆT NAM” (CHƯƠNG TRÌNH
2018) TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ
THÔNG BÌNH MINH- TỈNH NINH BÌNH
1.1. Cơ sở lý luận
1.1.1. Một số khái niệm cơ bản
1.1.1.1. Chủ đề
Theo Viện Ngôn ngữ học (2003), Từ điển Tiếng Việt, chủ đề được hiểu là vấn
đề cơ bản, là nội dung chính được đề cập đến. Trong dạy học, khái niệm chủ đề
ngày nay thường được hiểu là tập hợp các đơn vị kiến thức gần nhau có mối liên hệ

về lý luận và thực tiễn trong một môn học hoặc nhiều môn học để xây dựng thành
một chủ đề. Và cũng có thể hiểu chủ đề là một chương hoặc có thể được kết hợp từ
các tiết, bài khác nhau của một số môn học. Trong dạy học, thông qua các môn học
chủ đề được thực hiện nhằm trang bị cho học sinh một số kiến thức, kĩ năng, năng
lực nhất định trong quá trình học tập.
Trong bài viết Dạy học theo chủ đề trong môn Lịch sử ở trường Trung học
phổ thông của hai tác giả Nguyễn Thị Thế Bình- Lê Thị Thu (2016) trên Tạp chí
Giáo dục, đã đề cập đến khái niệm chủ đề: Theo “Từ điển Tiếng Việt”, “chủ đề” là
“tư tưởng trung tâm biểu hiện trong một tác phẩm văn học nghệ thuật, là chủ thể và
nòng cốt của nội dung tác phẩm, là biểu hiện nhận thức, sự đánh giá và tư tưởng
của tác giả đối với đời sống hiện thực” [1; tr 381]. Trong cuốn “Từ điển Hán Việt
Từ nguyên” viết: “chủ” là “cốt yếu”, “đề” là “đầu mối của sự việc”, “Chủ đề” là
“vấn đề cốt yếu, quan trọng” [2; tr 381].
Giải thích thêm về khái niệm dạy chủ đề, trong một cuộc chia sẻ với báo giới
quốc tế hồi tháng 9 năm 2018 về vấn đề “Dạy học lấy học sinh làm trung tâm”, thầy
hiệu trưởng tại trường phổ thông Vesala, Juha Juvonen, đã định nghĩa chủ đề: có thể
hiểu chủ đề thường là những vấn đề hiện hữu đang diễn ra xung quanh như một thảm
hoạ môi trường, một phát minh khoa học, hay một xu hướng thời trang, học sinh sẽ
được khuyến khích đặt các câu hỏi và nhau hợp tác với nhau và với học sinh để làm
12


ra các câu trả lời thông qua việc tìm kiếm thông tin, làm thí nghiệm, khảo sát.
Từ những nghiên cứu về lí luận và thực tiễn triển khai, chúng tôi có thể tạm
định nghĩa về chủ đề như sau: Chủ đề là những nội dung chính được giáo viên tập
trung làm nổi bật lên trong môn học mà giáo viên cho là quan trọng nhất. Chủ đề
được tạo dựng, phù hợp với khả năng và hứng thú của học sinh, sẽ thúc đẩy mong
muốn học tập của học sinh, tăng cường khả năng tự hoạt động nhiều hơn để tìm ra
kiến thức và vận dụng vào thực tiễn.
1.1.1.2. Dạy học chủ đề

Trong tài liệu Lí luận dạy học ở trường phổ thông. Một số vấn đề lí luận dạy
học hiện đại (Đỗ Thị Trang và Nguyễn Quang Ngọc dịch, 1980), trình về dạy học
chủ đề là một phương pháp dạy học trong đó có sự tích hợp liên môn làm cho nội
dung dạy học có ý nghĩa hơn, thực tế hơn và học sinh có thể tự hoạt động nhiều hơn
để tìm ra kiến thức và vận dụng vào thực tiễn.
Với tựa đề bài viết Lê Ngọc Nam (2019), Phát triển năng lực giải quyết vấn
đề thông qua dạy học chủ đề sinh trưởng và phát triển (Sinh học 11) cho học sinh
Trung học phổ thông, Tạp chí Giáo dục trình bày khái niệm dạy học chủ đề là
phương pháp tìm tòi những khái niệm, tư tưởng, đơn vị ki ến thức, nội dung bài học,
chủ đề,… tương đồng lẫn nhau, dựa trên cơ sở các mối liên hệ về lí luận và thực tiễn
được đề cập đến trong các môn học hoặc các học phần của môn học đó (tức là con
đường tích hợp những nội dung từ một số bài học, môn học có liên hệ với nhau) làm
thành nội dung học trong một chủ đề có ý nghĩa thực tế hơn, nhờ đó học sinh có thể
tự hoạt động nhiều hơn để tìm ra kiến thức và vận dụng vào thực tiễn.
Trên bài viết về “Phương pháp dạy học theo chủ đề- Sự kết hợp giữa mô hình
dạy học truyền thống và hiện đại” đăng trên Wesbite của trường THCS & THPT Việt
Anh, quan niệm dạy học chủ đề là phương pháp tìm tòi những đơn vị kiến thức, nội
dung bài học, chủ đề tương đồng lẫn nhau làm thành nội dung học trong một chủ đề có
ý nghĩa hơn, thực tế hơn, nhờ đó học sinh có thể tự hoạt động nhiều hơn để tìm ra kiến
thức và vận dụng vào thực tiễn. Với khái niệm này, học sinh được học tập theo từng
chủ đề và nghiên cứu sâu các chủ đề dưới sự hướng dẫn của giáo viên các em không
những hiểu biết vấn đề sâu hơn mà các em còn được tăng cường tích hợp các
13


vấn đề cuộc sống và vận dụng kiến thức của học sinh sau quá trình học vào giải
quyết các vấn đề thực tiễn, rèn luyện các kỹ năng sống vốn rất cần cho trẻ hiện nay.
Giải thích thêm về khái niệm dạy học chủ đề, ở bài viết “Tổ chức dạy học
theo chủ đề môn Toán ở trường Trung học cơ sở theo chương trình giáo dục phổ
thông mới” trên Tạp chí giáo dục số 444 (kì 2- 12/2018), quan niệm dạy học chủ đề

là hình thức tìm tòi những khái niệm, tư tưởng, đơn vị kiến thức, nội dung bài học,
chủ đề thành một chủ đề; học sinh được hoạt động để khám phá kiến thức và vận
dụng vào thực tiễn. Bởi vậy, dạy học chủ đề sẽ tạo thuận lợi cho người học hiểu rõ
bản chất của đối tượng và có khả năng vận dụng vào giải quyết tốt hơn các vấn đề
thực tiễn, tạo cho người học có cái nhìn tổng quan về đối tượng để khám phá tự
nhiên một cách có hiệu quả.
Bên cạnh đó, trong công văn số 55/BGDĐT- GDTrH ngày 8/10/2014 của Bộ
Giáo dục và Đào tạo, chúng ta có thể hiểu dạy học chủ đề ở cấp THPT là sự cố gắng
tăng cường sự tích hợp kiến thức, làm cho kiến thức có mối liên hệ mạng lưới nhiều
chiều, là sự tích hợp vào nội dung học những ứng dụng kĩ thuật và đời sống thông
dụng làm cho nội dung học có ý nghĩa hơn, hấp dẫn hơn. Điều này được hiểu, kết
thúc một chủ đề, kiến thức học sinh sẽ thu được là một tổng thể các kiến thức mới,
tinh giản, chặt chẽ và khác với nội dung trong sách giáo khoa.
1.1.2. Phân loại chủ đề dạy học
Nói chung việc phân chia các loại chủ đề học tập là không đơn giản, mỗi tác
giả nghiên cứu về dạy học chủ đề có cách phân chia khác nhau theo những tiêu chí
khác nhau; có thể theo thời gian, số lượng người tham gia hoặc theo quy mô của chủ
đề. Mỗi chủ đề dạy học, phải hướng cho học sinh chủ động giải quyết một vấn đề/
nhiệm vụ học tập tương đối hoàn chỉnh, từ việc hình thành kiến thức, kĩ năng mới
đến việc vận dụng kiến thức vào giải quyết những vấn đề gắn liền với thực tiễn, phù
hợp trong điều kiện thực tế của nhà trường. Bởi vậy, qua việc tìm hiểu về những
cách phân loại chủ đề dạy học thông qua các nguồn tài liệu, sách, báo, tạp chí. Có
thể rút ra cách phân loại chủ đề cơ bản, cụ thể như sau:
Chủ đề đơn môn: Là các chủ đề dạy học được xây dựng từ việc cấu trúc lại nội
dung kiến thức theo môn học dựa trên cơ sở nghiên cứu chương trình sách giáo khoa
14


hiện hành để đảm bảo các yêu cầu về chuẩn kiến thức, kĩ năng và thái độ.
Chủ đề liên môn: Bao gồm tất cả các nội dung dạy học gần giống nhau và có

liên quan chặt chẽ hoặc trùng nhau trong các môn học biên soạn thành các chủ đề
dạy học liên môn. Từ đó, dựa trên sự xem xét về nội dung của chủ đề liên môn cùng
với điều kiện cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học, đội ngũ giáo viên...để đưa chủ
đề liên môn vào kế hoạch dạy học của một môn học nào đó do hiệu trưởng nhà
trường, giám đốc trung tâm quyết định trên cơ sở trao đổi, thống nhất với giáo viên
bộ môn liên quan, có sự tương trợ của nhóm và tổ chuyên môn hoặc hội đồng bộ
môn để không dạy lại nội dung đã trùng lặp, tích hợp trong chủ đề liên môn.
Chủ đề tích hợp liên môn: Bao gồm tất cả các nội dung lcó iên quan đến các
vấn đề thời sự, chính trị, văn hoá, giáo dục, kinh tế, xã hội, môi trường của đất
nước. Ví dụ: Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; Bảo vệ và sử
dụng hiệu quả các nguồn năng lượng, tài nguyên nước, tài nguyên khoáng sản; Giới
và Bình đẳng giới; Bảo vệ và phát triển bền vững môi trường sống; An toàn giao
thông nhằm tăng cường năng lực thực hành, kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực
tiễn, giáo dục đạo đức và giá trị sống, rèn luyện kĩ năng sống và hiểu biết xã hội,
thực hành pháp luật cho học sinh.
1.1.3. Ưu điểm và nhược điểm của dạy học chủ đề
Từ việc tìm hiểu và nghiên cứu trên Internet, sách, báo, tư liệu liên quan đến
dạy học chủ đề, chúng tôi nhận thấy mỗi phương pháp, cách thức tổ chức dạy học
đều có những ưu điểm và nhược điểm riêng. Và dạy học chủ đề cũng vậy, cũng có
những ưu điểm và hạn chế như sau:
Ưu điểm:
Với những phân tích về đặc điểm, quy trình tiến hành chủ đề, chúng tôi nhận
thấy dạy học chủ đề có những ưu điểm sau:
Về mặt kiến thức:
Dạy học chủ đề gắn những kiến thức lý thuyết với thực hành, tư duy với hành
động, nhà trường với xã hội. Thông qua các tiết học người học sẽ có điều kiện ghi
nhớ được nội dung học tập, kiến thức đa dạng phong phú lôi cuốn người học. Học
sinh được chủ động tiếp nhận kiến thức nên kiến thức được lưu giữ trong trí nhớ của
15

học sinh lâu hơn.
Về mặt kĩ năng và thái độ:
Do chú trọng phát triển toàn diện cho học sinh cả về khả năng nghe nhìn,
minh hoạ, thảo luận, cũng như tự lực thực hiện, trình bày và bảo vệ ý kiến của bản
thân nên dạy học chủ đề giúp cho học sinh có khả năng nhớ kiến thức cao hơn so
với dạy học truyền thống.
Dạy học chủ đề rèn luyện cho học sinh những kĩ năng mà phương pháp truyền
thống không có được: đánh giá Web, tìm kiếm thông tin, tổng hợp, xử lý và trao đổi
thông tin. Người học sẽ có đủ các điều kiện áp dụng công nghệ (máy vi tính, máy
chiếu, Internet,..) và sử dụng thông tin của những môn học khác nhau để giải quyết
vấn đề, để triển khai, xử lý, thiết kế và trình bày sản phẩm.
Người học có điều kiện để phát triển các kĩ năng tự học, khả năng tự định
hướng và xử lý các vấn đề phức tạp. Từ đó, phát huy tính tự lực, tính trách nhiệm,
sang tạo của người học. Đồng thời, học sinh còn được rèn luyện tính bền bỉ, kiên
nhẫn, vượt qua thách thức bởi những vấn đề phức tạp mang tính hiện thức.
Hơn thế nữa, học sinh đư ợc rèn luyện và phát huy các kĩ năng xã hội quan
trọng. Kĩ năng làm việc nhóm giúp người học phát triển năng lực cộng tác làm việc,
năng lực đánh giá, nhận xét các thành viên khác và năng lực lĩnh hội.
Kĩ năng thuyết trình, trình bày, phỏng vấn, quan sát có ý nghĩa rất lớn lao; nó
giúp học sinh tự tin và mạnh dạn hơn trong cuộc sống hoặc khi gặp những hoàn
cảnh mới học sinh cần thể hiện mình.
Về môi trường học tập:
Tạo cho người học có một môi trường học tập thoải mái dưới sự hỗ trợ của
công nghệ thông tin nhằm thúc đẩy tối ưu năng lực, khả năng của bản thân học sinh
cùng với sự phát triển toàn diện về mặt nhân cách của học sinh.
Dạy học chủ đề đưa các nhiệm vụ học tập tới tất cả mọi học sinh. Nội dung
học tập gắn liền với sở thích và nhu cầu của người học nên dễ hình thành hứng thú
học tập cho học sinh và đặc biệt giảm áp lực học tập trong các tiết học ở trên lớp.
Tạo ra các cơ hội học tập cho học sinh để các em được tự tìm hiểu và tự khẳng

định bản thân mình thông qua việc giải quyết các vấn đề, nhiệm vụ học tập và trao
16