LÝ LUẬN CHUNG VỀ XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG VÀ SỰ CẦN THIẾT PHẢI XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG VIỆT NAM RA NƯỚC NGOÀI

Lí LUN CHUNG V XUT KHU LAO NG V S CN
THIT PHI XUT KHU LAO NG VIT NAM RA NC
NGOI
I.Lý lun chung v xut khu lao ng.
1.Khỏi nim và các đặc trng của xut khu lao ng.
* Khái niệm: Xut khu lao ng l mt hot ng cú ni dung kinh t -
xó hi sõu sc, cú mi quan h cht ch vi cỏc yu t kinh t xó hi khỏc. Xut
khu lao ng l hot ng kinh t ca mt quc gia, thc hin vic cung ng
lao ng cho mt quc gia khỏc trờn c s nhng hip nh, hp ng gia cỏc
nh nc, t chc kinh t, phỏp nhõn, cỏ nhõn ca quc gia xut khu vi cỏc
quc gia nhp khu lao ng.
*Các đặc trng của xuất khẩu lao động:
- Xut khu lao ng chu tỏc ng ca quy lut cung - cu v hng hoỏ -
sc lao ng. cung v hng hoỏ - sc lao ng.
- Ngời lao động tham gia xuất khẩu lao động sẽ phải sống và làm việc trong
một môi trờng kinh tế chính trị, văn hoá, xã hội, phong tục tập quán khác với môi
trờng cũ vì thế họ dễ bị vấp phái cú sốc văn hoá khi đi xuất khẩu lao động.
- Hoạt động xuất khẩu lao động chịu sự điều chỉnh của luật lao động và
thông lệ quốc tế.
- Xuất khẩu lao động giúp mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế giữa các quốc
gia nhập khẩu lao động và các quốc gia xuất khẩu lao động.
2.Cỏc hỡnh thc xut khu lao ng.
Hình thức XKLĐ là cách thức thực hiện việc đa ngời lao động và chuyên gia
Việt Nam đi làm việc có thời hạn ở nớc ngoài, do Nhà nớc quy định. Theo quy
định tại điều 134a Bộ Luật lao động và khoản 2 điều 2 Nghị định số
152/1999/NĐ - CP ngày 20/09/1999 của Chính phủ, các hình thức đa lao động
Việt Nam đi làm việc ở nớc ngoài bao gồm :
- Cung ứng lao động theo các hợp đồng ký với bên nớc ngoài.
- Đa ngời lao động đi làm việc theo hợp đồng nhận thầu, khoán công trình ở
níc ngoµi, ®Çu t ra níc ngoµi.
- Theo hîp ®ång lao ®éng gi÷a c¸ nh©n ngêi lao ®éng víi ngêi sö dông lao

®éng níc ngoµi.
3.Các yêu cầu và yếu tố ảnh hưởng tới xuất khẩu lao động
3.1 Các yêu cầu của xuất khẩu lao động
* Về loại hình doanh nghiệp được cấp giấy phép xuất khẩu lao động.
Căn cứ quy định tại điều 8 nghị định 81 của Chính phủ ban hành thì các
doanh nghiệp Việt Nam được xem xét cấp giấy phép hoạt động xuất khẩu lao
động bao gồm:
- Doanh nghiệp Nhà nước
- Công ty cổ phần mà Nhà nước giữ cổ phần chi phối
- Doanh nghiệp thuộc cơ quan trung ương, các tổ chức : Mặt trận tổ quốc
Việt Nam, Tổng liên đoàn lao động Việt Nam, Hội liên hiệp phụ nữ Việt Nam,
Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội cựu Chiến binh Việt Nam, Hội
nông dân Việt Nam và doanh nghiệp thuộc Phòng Thương mại và Công nghiệp
Việt Nam.
- Các doanh nghiệp khác do thủ tướng chính phủ xem xét và quyết định
* Điều kiện để được cấp giấy phép hoạt động xuất khẩu lao động :
Theo điều 9 của nghị định 81, để có thể tham gia vào hoạt động xuất khẩu
lao động các doanh nghiệp phải có đầy đủ các điều kiện sau mới đựoc xem xét
cấp giấy phép hoạt động xuất khẩu lao động:
- Về hoạt động : Có đề án hoạt động xuất khẩu lao động của doanh nghiệp
theo hướng dẫn của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội.
- Về vốn : Có vốn điều lệ từ 5 tỷ đồng trở lên
- Về điều kiện cơ sở hạ tầng : có trụ sở làm việc ổn định, có cơ sở đào tạo,
giáo dục định hướng cho người lao động đi làm ở nước ngoài
- Về nhân lực : Có ít nhất 7 cán bộ chuyên trách có trình độ từ cao đẳng trở
lên thuộc các chuyên ngành kinh tế, pháp luật và ngoại ngữ. Đội ngũ cán bộ
chuyên trách này phải có lý lịch rõ ràng, phẩm chất đạo đức tốt, không có tiền án,
không bị kỷ luật từ cảnh cáo trở lên trong hoạt động xuất khẩu lao động.
- Ký quỹ 500 triệu đồng tại ngân hàng.
* §èi víi ngêi lao ®éng ®i xuÊt khÈu:

- Theo quy định của Bộ lao động Thương binh và Xã hội, đối tượng xuÊt
khÈu lao ®éng bao gåm:
- Đối tượng ưu tiên : những người thuộc diện chính sách và có công, bộ
đội, thanh niên đã hoàn thành nghĩa vụ quân sự tron các đơn vị quân đội, thanh
niên xung phong, thanh niên tình nguyện tham gia các chương trình.dự án ở
những nơi khó khăn (biên giới hải đảo vùng sâu vùng xa) đã hoàn thành nghĩa
vụ và người lao động thuộc diện hộ nghèo.
- Lao động đang làm việc trong các Công ty xí nghiệp có nhu cầu đi
- Học sinh tốt nghiệp các trường đào tạo
- lao động chưa có việc làm ở các phường xã thị trấn
3.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến xuất khẩu lao động
Xuất khẩu lao động là một hiện tượng kinh tế xã hội nên chịu tác động của
quy luật kinh tế và những nhân tố kinh tế khác
- xuất khẩu lao động chịu tác động của quy luật cung - cầu về hàng hoá -
sức lao động. cung về hàng hoá - sức lao động là khả năng của một quốc gia,
một khu vực hoặc trên toàn thế giới đáp ứng về số lượng lao động với chất
lượng nhất định có thể xuất ra khỏi quốc gia, khu vực.
Khả năng đáp ứng của một quốc gia về lực lượng trong việc xuất khẩu phụ
thuộc vào lực lượng lao động của quốc gia đó về số lượng, trình độ, về mức sử
dụng lao động của quốc gia đó và khả năng tạo ra giá trị của lao động.
Nếu quốc gia có lao động dư thừa nhưng không đáp ứng được yêu cầu của
thị trường thế giới thì lđ đó cũng khong sử dụng được.Có loại lao động có thể
được trong nước sử dụng nhưng nếu thị trường yêu cầu có thể tạo ra giá trị cao
thì lao động đó cũng có thể được xuất khẩu.
- Cầu về hàng hoá - sức lao động dư thừa nhưng không đáp ứng được yêu
cu ca th trng th gii v s lng lao ng cn nhp khu vi cht lng
chng loi nht nh.
- Nhu cu ca mt quc gia v lao ng nhp khu ph thuc vo lc
lng lao ng ca nc ú hay ph thuc vo ; ngun lao ng trong tui
v cú kh nng tham gia lao ng, kh nng s dng lao ng ca xó hi, trong

ú quan trng nht l lc lng lao ng hot ng thng xuyờn trong cỏc
ngnh kinh t v cỏ hot ng khỏc ca xó hụi.
- Trỡnh ca lao ng :trong iu kin khoa hc cụng ngh ca th gii
cú nhiu bc nhy vt, ũi hi ngi lao ng phi cú trỡnh c chuyờn mụn,
k thut nht nh.
- Cỏc nc nhp khu lao ng luụn luụn ũi hi lao ng phi cú trỡnh
tay ngh v ngoi ng thun li cho giao tip trong cụng vic. i vi lao ng
cú trỡnh v k nng thỡ nng sut lao ng luụn cao hn so vi lao ng cha
c o to hoc trỡnh o to thp.
- Yu t phong tc tp quỏn, tụn giỏo : Phong tc tp quỏn ca nc cng nh
hng n xut khu lao ng, nhng nc cú phong tc tp quỏn tng ng
vi nhau thỡ ngi lao ng cú kh nng d ho nhp cuc sng v lm quen
vi cụng vic nhanh hn.
- S cnh tranh gia cỏc nc xut khu : cng nh vic kinh doanh thng mi
quc t, xut khu lao ng chu s cnh tranh gay gt gia cỏc nc. Nc ta
vo khu vc cú nhiu nc tham gia xut khu lao ng nờn tớnh cnh tranh
ngy cng cao
4. Quy trỡnh ca hot ng xut khu lao ng.
- Quy trình xuất khẩu lao động đòi hỏi phải đợc thực hiện chặt chẽ có quy
mô, trình tự theo quy định của các cơ quan quản lý của Nhà nớc và phải đảm bảo
nguyên tắc tuyển chọn đúng với năng lực, trình độ theo yêu cầu của đối tác bên n-
ớc ngoài. Trong quy trình này có thể nhận thấy các thành tố quan trọng tạo nên
hoạt động XKLĐ đó là : Cơ quan Nhà nớc ( cụ thể ở đây là Bộ lao động thơng
binh và xã hội, cục quản lý lao động ngoài nớc...); các doanh nghiệp thực hiện
hoạt động XKLĐ ( đa lao động Việt Nam sang làm việc tại nớc ngoài); phía đối
tác nớc ngoài ( bao gồm các doanh nghiệp bên nớc ngoài có nhu cầu về tuyển
dụng lao động); và thành tố quan trọng cuối cùng đó là ngời lao động tham gia
XKLĐ. Các doanh nghiệp XKLĐ thông qua hoạt động tìm kiếm và ký kết các
hợp đồng cung ứng lao động theo quy định pháp luật của hai nớc, thông qua cơ
quan môi giới. Sau đó doanh nghiệp sẽ tiến hành tuyển chọn lao động trong nớc

theo yêu cầu của đối tác. Doanh nghiệp cũng nh nhà tuyển dụng nớc ngoài sẽ ký
kết hợp đồng lao động với ngời lao động, quy định rõ quyền lợi và trách nhiệm
của các bên tham gia hợp đồng. Tuỳ theo một số yêu cầu của từng thị trờng thì ng-
ời lao động sẽ phải đóng thêm các khoản phí và đặt cọc theo quy định của pháp
luật và yêu cầu chung. Trớc khi lao động Việt Nam đợc sang nớc ngoài làm việc
có thời hạn thì ngời lao động sẽ phải tham gia một khoá học bắt buộc về đào tạo
giáo dục định hớng theo quy định. Khi học viên có chứng nhận đạt kết quả trong
thơì gian đào tạo thì mới đủ điều kiện đi làm. Trong qua trình tuyển chọn, doanh
nghiệp XKLĐ Việt Nam luôn chú ý lựa chọn đúng theo quy định để tạo điều kiện
thuận lợi cho ngời lao động sang nớc ngoài làm việc đúng ngành nghề, đúng trình
độ chuyên môn và đảm bảo chất lợng, từ đó phát huy đợc những mặt mạnh từng
ngời lao động. Ngời đợc tuyển chọn là những ngời có đủ các yêu cầu của phía đối
tác nớc ngoài và doanh nghiệp đa ra.
Quy trình xuất khẩu lao động
Cơ quan quản lý
Nhà nớc
Doanh nghiệp XKLĐ Việt Nam
Bên nớc ngoài
Ngời lao động