Hữu Loan - Thơ và đời

Nhà thơ Hữu LoaThứ Sáu, 19/03/2010, 09:15 (GMT+7)
Thi sĩ Màu tím hoa sim qua đời
TTO - Sáng nay 19-3, nhà thơ Hữu Thỉnh - chủ tịch Hội Nhà văn VN - đã về
viếng nhà thơ Hữu Loan vừa qua đời. Thi sĩ Hữu Loan - tác giả bài thơ nổi
tiếng Màu tím hoa sim - qua đời tại nhà riêng ở thôn Vân Hoàn, xã Nga Lĩnh
(huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa) vào lúc 19g ngày 18-3 (tức ngày 3 tháng 2
năm Canh Dần), hưởng thọ 95 tuổi.
>> Người đàn bà ngoài song cửa
>> Nhà thơ Hữu Loan: "Thơ tôi, dấu ấn đời tôi"
>> Tác quyền Màu tím hoa sim: 100 triệu đồng
>> Bản gốc chính xác của Màu tím hoa sim?
Nhà thơ Hữu Loan tên thật là Nguyễn Hữu Loan, sinh năm 1916 tại thôn Vân
Hoàn, xã Nga Lĩnh. Ông đỗ tú tài năm 1943, từng đi dạy học, tham gia Mặt trận
bình dân, tham gia Việt Minh ở thị xã Thanh Hóa (nay là TP Thanh Hóa).

Nhà thơ Hữu Loan - Ảnh: tư
liệu
Nghe đọc bài thơ Màu tím hoa
sim của Hữu Loan - Giọng ngâm: Tô
Kiều Ngân
Nghe bài hát Áo anh sứt chỉ đường
tà - Nhạc sĩ Phạm Duy phổ thơ Hữu
Loan - Giọng ca: Đức Tuấn
Năm 1943, ông về quê gầy dựng phong trào Việt Minh. Khi Cách mạng tháng
Tám diễn ra, ông làm phó chủ tịch Uỷ ban khởi nghĩa huyện Nga Sơn. Trước
năm 1945, ông đã từng là cộng tác viên trên các tập san Văn học, xuất bản tại
Hà Nội.
Sau Cách mạng tháng Tám, ông được cử làm Ủy viên văn hóa trong Ủy ban
hành chính lâm thời tỉnh Thanh Hóa, phụ trách các ty: giáo dục, thông tin,
thương chính và công chính.
Bước sang cuộc kháng chiến chống Pháp, Hữu Loan tham gia quân đội nhân

dân Việt Nam, phục vụ trong Đại đoàn 304. Sau năm 1954, ông có thời gian làm
việc tại báo Văn nghệ (Hội nhà văn VN). Sau đó, ông về sinh sống tại quê nhà
đến khi qua đời.
Nói đến gia tài thơ của thi sĩ Hữu Loan, người yêu thơ nhớ đến bài thơ Đèo
cả mở đầu sự nghiệp thi ca của ông, đã vang danh khắp chiến trường kháng
chiến chống Pháp.
Sau đó, khi người vợ đầu tiên của ông là bà Lê Đỗ Thị Ninh mất tại quê nhà
(năm 1949), thi sĩ nghe tin dữ khi đang trên đường hành quân khiến ông đã viết
lên những vần thơ bất hủ Màu tím hoa sim đi sâu vào lòng người đọc cho đến
tận bây giờ.
Bài thơ này đã được Công ty cổ phần điện tử Tân Bình (VTB Viettronics Tân
Bình, TP Hồ Chí Minh) mua bản quyền với giá 100 triệu đồng vào năm 2004.
Nhà thơ Hữu Loan và vợ - bà Phạm Thị Nhu năm 2009
- Ảnh tư liệu
Được biết, gần hai năm qua, thi sĩ Hữu Loan bị bệnh thấp khớp nặng. Dù được
gia đình và các thầy thuốc chăm sóc chu đáo, tận tình, nhưng do tuổi cao, sức
yếu, thi sĩ đã ra đi ở tuổi 95.
Lễ phát tang diễn ra lúc 1 giờ 30 phút sáng nay 19-3, lễ an táng diễn ra lúc 15
giờ 30 phút tại nghĩa trang quê nhà.
Sáng 19-3, đoàn cán bộ của huyện Nga Sơn và nhiều đoàn cán bộ trong, ngoài
tỉnh đã đến viếng thi sĩ Hữu Loan.
HÀ ĐỒNG
Màu tím hoa sim là một bài thơ rất nổi tiếng của nhà thơ Hữu Loan, được
sáng tác năm 1949 tại Thanh Hoá, vào thời điểm được cho là sau khi
người vợ đầu tiên của tác giả qua đời.
Bài thơ xuất hiện đầu tiên trên tờ Trăm Hoa của Nguyễn Bính và cũng
được nhiều nhạc sĩ phổ nhạc thành những bài hát nổi tiếng.
Bản chép tay của bài thơ Màu tím hoa sim có chữ ký của nhà thơ Hữu Loan
Nàng có ba người anh đi bộ đội
Những em nàng

Có em chưa biết nói
Khi tóc nàng xanh xanh
Tôi người Vệ quốc quân
xa gia đình
Yêu nàng như tình yêu em gái
Ngày hợp hôn
nàng không đòi may áo mới
Tôi mặc đồ quân nhân
đôi giày đinh
bết bùn đất hành quân
Nàng cười xinh xinh
bên anh chồng độc đáo
Tôi ở đơn vị về
Cưới nhau xong là đi
Từ chiến khu xa
Nhớ về ái ngại
Lấy chồng thời chiến binh
Mấy người đi trở lại
Nhỡ khi mình không về
thì thương
người vợ chờ
bé bỏng chiều quê...
Nhưng không chết
người trai khói lửa
Mà chết
người gái nhỏ hậu phương
Tôi về
không gặp nàng
Má tôi ngồi bên mộ con đầy bóng tối
Chiếc bình hoa ngày cưới

thành bình hương
tàn lạnh vây quanh
Tóc nàng xanh xanh
ngắn chưa đầy búi
Em ơi giây phút cuối
không được nghe nhau nói
không được trông nhau một lần
Ngày xưa nàng yêu hoa sim tím
áo nàng màu tím hoa sim
Ngày xưa
một mình đèn khuya
bóng nhỏ
Nàng vá cho chồng tấm áo
ngày xưa...
Một chiều rừng mưa
Ba người anh trên chiến trường đông bắc
Được tin em gái mất
trước tin em lấy chồng
Gió sớm thu về rờn rợn nước sông
Đứa em nhỏ lớn lên
Ngỡ ngàng nhìn ảnh chị
Khi gió sớm thu về
cỏ vàng chân mộ chí
Chiều hành quân
Qua những đồi hoa sim
Những đồi hoa sim
những đồi hoa sim dài trong chiều không hết
Màu tím hoa sim
tím chiều hoang biền biệt
Có ai ví như từ chiều ca dao nào xưa xa

Áo anh sứt chỉ đường tà
Vợ anh chưa có mẹ già chưa khâu
Ai hỏi vô tình hay ác ý với nhau
Chiều hoang tím có chiều hoang biết
Chiều hoang tím tím thêm màu da diết
Nhìn áo rách vai
Tôi hát trong màu hoa
Áo anh sứt chỉ đường tà
Vợ anh mất sớm, mẹ già chưa khâu...
Màu tím hoa sim, tím tình trang lệ rớm
Tím tình ơi lệ ứa
Ráng vàng ma và sừng rúc điệu quân hành
Vang vọng chập chờn theo bóng những binh đoàn
Biền biệt hành binh vào thăm thẳm chiều hoang màu tím
Tôi ví vọng về đâu
Tôi với vọng về đâu
Áo anh nát chỉ dù lâu...
Hữu Loan
(1949, khóc vợ Lê Đỗ Thị Ninh)
Theo Thi Viện