(Luận văn thạc sĩ) Quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường Trung học Phổ thông Bến Tắm tỉnh Hải Dương theo trường học trực tuyến

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

TRẦN TUẤN LONG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN
Ở TRƢỜNG THPT BẾN TẮM -TỈNH HẢI DƢƠNG
THEO TRƢỜNG HỌC TRỰC TUYẾN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2016

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

TRẦN TUẤN LONG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN
Ở TRƢỜNG THPT BẾN TẮM -TỈNH HẢI DƢƠNG
THEO TRƢỜNG HỌC TRỰC TUYẾN
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. PHÙNG THỊ HẰNG

THÁI NGUYÊN - 2016

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn “Quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường
THPT Bến Tắm - tỉnh Hải Dương theo trường học trực tuyến" là công trình
nghiên cứu của bản thân, được thực hiện dưới sự hướng dẫn của PGS.TS.
Phùng Thị Hằng. Các số liệu sử dụng trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng, tuân
thủ đúng các nguyên tắc khoa học. Kết quả trình bày trong luận văn được tổng
hợp trong quá trình khảo sát, nghiên cứu là trung thực, chưa từng được ai công
bố trước đây.
Thái Nguyên, tháng 5 năm 2016
Tác giả luận văn

Trần Tuấn Long

i

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình thực hiện đề tài “Quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở
trường THPT Bến Tắm - tỉnh Hải Dương theo trường học trực tuyến", tôi đã
được sự quan tâm, giúp đỡ, tạo điều kiện của Ban giám hiệu, lãnh đạo phòng
Quản lý đào tạo sau đại học, các thầy giáo, cô giáo khoa Tâm lý giáo dục
trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn
chân thành về sự giúp đỡ đó.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS. Phùng Thị Hằng, người
đã trực tiếp hướng dẫn và giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu trường THPT Bến Tắm thị xã
Chí Linh, tỉnh Hải Dương đã hỗ trợ và cung cấp những thông tin quý báu về
nhà trường giúp tôi hoàn thành luận văn.
Tôi xin gửi lời tri ân sâu sắc tới bạn bè, đồng nghiệp của tôi đang công
tác tại trường THPT Bến Tắm; các anh chị học viên lớp quản lý giáo dục
K22A2 trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên và gia đình đã khích
lệ, động viên, tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện và hoàn
thành luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Thái Nguyên, tháng 5 năm 2016
Tác giả luận văn

Trần Tuấn Long

ii

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................... ii
MỤC LỤC............................................................................................................iii
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT ........................................... iv
DANH MỤC CÁC BẢNG ..................................................................................... v
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ.................................................................................... vi
MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1

1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................. 3
4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 4
6. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................... 4
7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 4
8. Cấu trúc của luận văn ...................................................................................... 5
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN
MÔN Ở TRƢỜNG THPT THEO TRƢỜNG HỌC TRỰC TUYẾN ....................... 6

1.1. Sơ lược lịch sử nghiên cứu vấn đề ............................................................... 6
1.1.1. Trên thế giới .............................................................................................. 6
1.1.2. Ở Việt Nam ................................................................................................ 7
1.2. Các khái niệm công cụ................................................................................ 11
1.2.1. Quản lý, quản lí giáo dục ......................................................................... 11
1.2.2. Tổ chuyên môn, hoạt động tổ chuyên môn ............................................. 16
1.2.3. Quản lý hoạt động tổ chuyên môn ........................................................... 18
1.2.4. Trường học trực tuyến ............................................................................. 18
1.2.4. Quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo trường học trực tuyến ............... 22
1.3. Một số vấn đề cơ bản về quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường
THPT theo trường học trực tuyến ........................................................... 24

iii

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




1.3.1. Tầm quan trọng của việc quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường
THPT theo trường học trực tuyến ........................................................... 24
1.3.2. Hiệu trưởng trường THPT với vai trò quản lý hoạt động tổ chuyên
môn theo trường học trực tuyến .............................................................. 26
1.3.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo
trường học trực tuyến .............................................................................. 40
Kết luận chương 1.............................................................................................. 45
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN
Ở TRƢỜNG THPT BẾN TẮM - TỈNH HẢI DƢƠNG THEO TRƢỜNG
HỌC TRỰC TUYẾN ......................................................................................... 47

2.1. Vài nét về trường THPT Bến Tắm - tỉnh Hải Dương................................. 47
2.2. Mục đích, nội dung, phương pháp khảo sát ............................................... 52
2.2.1. Mục đích khảo sát .................................................................................... 52
2.2.2. Nội dung khảo sát .................................................................................... 53
2.2.3. Phương pháp khảo sát và phương thức xử lý số liệu .............................. 53
2.3. Kết quả khảo sát ......................................................................................... 54
2.3.1. Thực trạng hoạt động tổ chuyên môn ở trường THPT Bến Tắm tỉnh Hải Dương theo trường học trực tuyến .............................................. 54
2.3.2. Thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường THPT Bến
Tắm - tỉnh Hải Dương theo trường học trực tuyến ................................... 56
2.3.3. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở
trường THPT Bến Tắm - tỉnh Hải Dương theo trường học trực tuyến ............ 73
2.4. Đánh giá khái quát thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở

trường THPT Bến Tắm - tỉnh Hải Dương theo trường học trực tuyến ..... 74
2.4.1. Những ưu điểm ........................................................................................ 74
2.4.2. Những hạn chế ......................................................................................... 75
iv

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




Kết luận chương 2.............................................................................................. 77
Chƣơng 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở
TRƢỜNG THPT BẾN TẮM - TỈNH HẢI DƢƠNG THEO TRƢỜNG
HỌC TRỰC TUYẾN ......................................................................................... 79

3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp .............................................................. 79
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa ............................................................ 79
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống, toàn diện ......................................... 79
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn .......................................................... 79
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tiń h hiệu quả .......................................................... 80
3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tiń h pháp chế.......................................................... 80
3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường THPT Bến
Tắm - tỉnh Hải Dương theo trường học trực tuyến ................................. 81
3.2.1. Tổ chức các hoạt động nhằm nâng cao nhận thức của cán bộ quản
lý, giáo viên trong nhà trường về tầm quan trọng của việc quản lý
hoạt động tổ chuyên môn theo trường học trực tuyến ............................ 81
3.2.2. Quy hoạch tổ chuyên môn theo đặc trưng các môn học và đảm bảo
hiệu quả trong hoạt động chuyên môn ở trường THPT Bến Tắm tỉnh Hải Dương theo trường học trực tuyến phù hợp với tình hình
thực tiễn ................................................................................................... 82
3.2.3. Đổi mới công tác xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động

tổ chuyên môn ở trường THPT Bến Tắm - tỉnh Hải Dương theo
trường học trực tuyến .............................................................................. 85
3.2.4. Chỉ đạo tổ chuyên môn triển khai hoạt động dạy học theo định
hướng đổi mới nội dung, phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá
trên trường học trực tuyến ....................................................................... 87
3.2.5. Tổ chức hoạt động bồi dưỡng và tự bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp
vụ và năng lực quản lý cho tổ trưởng chuyên môn theo trường học
trực tuyến ................................................................................................. 89
3.2.6. Đổi mới quản lý hoạt động sinh hoạt của tổ chuyên môn ....................... 92
v

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




3.3. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp ........................ 100
3.3.1. Mục đích khảo nghiệm .......................................................................... 100
3.3.2. Đối tượng khảo nghiệm ......................................................................... 100
3.3.3. Kết quả khảo nghiệm ............................................................................. 100
Kết luận chương 3............................................................................................ 104
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................... 105

1. Kết luận ........................................................................................................ 105
2. Khuyến nghị................................................................................................. 106
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................ 108
PHỤ LỤC ...............................................................................................................

vi

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




vii

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT
GD&ĐT

: Giáo dục và đào tạo

GV

: Giáo viên

HS

: Học sinh

KQ

: Kết quả

NXB

: Nhà xuất bản

PPDH

: Phương pháp dạy học

QLGD

: Quản lý giáo dục

THCS

: Trung học cơ sở

THPT

: Trung học phổ thông

TV

: Thành viên

iv

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Số lượng giáo viên các tổ chuyên môn năm học 2014 - 2015 .......... 49
Bảng 2.2. Kết quả xếp loại hai mặt giáo dục từ năm học 2011 - 2012 đến
năm học 2014 - 2015 ......................................................................... 50
Bảng 2.3. Thành tích thi HSG cấp tỉnh từ năm học 2011 - 2012 đến năm
học 2014 - 2015 ................................................................................. 51
Bảng 2.4. Kết quả tốt nghiệp của trường THPT Bến Tắm từ năm học 2011
- 2012 đến năm học 2014 - 2015 ....................................................... 51
Bảng 2.5. Kết quả thi đỗ nguyện vọng 1 vào các trường ĐH - CĐ của
trường THPT Bến Tắm từ năm học 2011 - 2012 đến năm học
2014 - 2015 ........................................................................................ 52
Bảng 2.6. Các nội dung hoạt động tổ chuyên môn ở trường THPT Bến
Tắm trên trường trực tuyến ............................................................... 54
Bảng 2.7. Các hình thức triển khai hoạt động tổ chuyên môn ở trường
THPT Bến Tắm trên trường trực tuyến ............................................. 55
Bảng 2.8. Nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về bản chất của việc
quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo trường học trực tuyến ......... 56
Bảng 2.9. Kết quả khảo sát về công tác bổ nhiệm và quy hoạch tổ trưởng
tổ chuyên môn thông qua trường học trực tuyến .............................. 57
Bảng 2.10. Đánh giá của các khách thể điều tra về biện pháp quản lý việc xây
dựng và thực hiện kế hoạch của tổ chuyên môn thông qua trường
trực tuyến ............................................................................................ 60
Bảng 2.11. Đánh giá của các khách thể điều tra về biện pháp quản lý hoạt
động dạy học trên trường trực tuyến ................................................. 61
Bảng 2.12. Đánh giá của khách thể điều tra về biện pháp quản lý hoạt
động sinh hoạt tổ chuyên môn trên trường trực tuyến ...................... 62
Bảng 2.13. Đánh giá của khách thể điều tra về biện pháp quản lý lao động
của đội ngũ giáo viên theo trường trực tuyến ................................... 64
v

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




Bảng 2.14. Đánh giá của khách thể điều tra về biện pháp quản lý hồ sơ
chuyên môn theo trường trực tuyến .................................................. 65
Bảng 2.15. Đánh giá của khách thể điều tra về biện pháp quản lý việc thực
hiện chương trình, kế hoạch giáo dục của tổ chuyên môn theo
trường trực tuyến ............................................................................... 66
Bảng 2.16. Đánh giá của khách thể điều tra về biện pháp quản lý hoạt
động bồi dưỡng chuyên môn đối với giáo viên trẻ, giáo viên có
ít kinh nghiệm chuyên môn trên trường học trực tuyến .................... 67
Bảng 2.17. Đánh giá của khách thể điều tra về biện pháp quản lý hoạt
động bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh yếu - kém của
tổ chuyên môn trên trường học trực tuyến ........................................ 68
Bảng 2.18. Đánh giá của khách thể điều tra về biện pháp quản lý việc kiểm
tra, đánh giá kết quả học tập của tổ chuyên môn trên trường học
trực tuyến............................................................................................ 70
Bảng 2.19. Đánh giá của khách thể điều tra về biện pháp quản lý hoạt
động nghiên cứu khoa học của giáo viên và nghiên cứu khoa
học kỹ thuật của học sinh theo trường học trực tuyến ...................... 71
Bảng 2.20. Đánh giá của khách thể điều tra về biện pháp quản lý hoạt
động hoạt động dự giờ, hội giảng, dạy chuyên đề và kiểm tra
định kỳ theo trường học trực tuyến ................................................... 72
Bảng 2.21. Đánh giá của khách thể điều tra về các yếu tố ảnh hưởng đến
quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường THPT Bến Tắm tỉnh Hải Dương theo trường học trực tuyến ...................................... 73
Bảng 3.1. Kết quả khảo sát về mức độ cần thiết của các biện pháp quản lý
hoạt động tổ chuyên môn ở trường THPT Bến Tắm - tỉnh Hải
Dương theo trường học trực tuyến .................................................. 100

Bảng 3.2. Kết quả khảo sát về mức độ khả thi của các biện pháp quản lý
hoạt động tổ chuyên môn ở trường THPT Bến Tắm - tỉnh Hải
Dương theo trường học trực tuyến .................................................. 101

vi

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 2.1. Cơ cấu tổ chức trong trường THPT Bến Tắm – tỉnh Hải Dương .... 49
Sơ đồ 3.1. Mô hình tổ chức dạy học trên trường học trực tuyến ...................... 89
Sơ đồ 3.2. Mô hình tổ chức sinh hoạt chuyên môn trên trường học trực tuyến ........ 95

vi

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Việt Nam đang trong thời kỳ hội nhập quốc tế. Với việc ra nhập WTO và
hội nhập vào nền kinh tế thế giới, giáo dục Việt Nam đang phải đối mặt với
những thách thức to lớn, đó là phải đào tạo được những công dân tương lai có
đầy đủ năng lực, trí tuệ, có khả năng tự học, tự rèn luyện nâng cao trình độ
trong điều kiện cạnh tranh ngày càng khốc liệt [36, tr.31].

Việc sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong quá trình dạy
học đã trở thành một xu thế tất yếu và phát triển mạnh mẽ trong cả nước. Nó
góp phần đổi mới nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức dạy học cũng
như công tác quản lý.
Dạy học trực tuyến là một hình thức giảng dạy không giáp mặt. Trong đó
người dạy cung cấp nội dung khóa học nhờ những công cụ tạo bài giảng
chuyên biệt và thông qua những phần mềm quản lý học tập, các nguồn tài
nguyên Multimedia, mạng Internet ... Người học nhận nội dung khóa học và
tương tác với người dạy qua các phương tiện kể trên.
Trong trường THPT, những điểm mạnh của công nghệ thông tin và
truyền thông đang được khai thác để hỗ trợ trong cả quá trình dạy học và quản
lý. Vấn đề kết hợp giữa việc dạy học trực tuyến với lớp học truyền thống là một
trong những hướng khai thác tốt, giúp tăng cường hứng thú học tập, phát triển
tư duy trí tuệ và đặc biệt là góp phần rèn luyện khả năng tự học, tự nghiên cứu,
nâng cao kiến thức cho học sinh. Do đó vấn đề đổi mới hoạt động tổ chuyên
môn cũng phải thay đổi theo nhằm đáp ứng yêu cầu mới đặt ra.
Hiện nay, nhiệm vụ quan trọng của giáo dục phổ thông không chỉ dừng lại ở
việc truyền thụ cho học sinh những kỹ năng, kiến thức, những kinh nghiệm mà loài
người đã tích lũy được, mà còn phải bồi dưỡng cho học sinh năng lực sáng tạo
những kiến thức mới, phương tiện mới, cách giải quyết mới như: Năng lực giao
tiếp, năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề, năng lực tự học, năng lực tự cập nhật
1

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




kiến thức, khả năng thích ứng, khả năng áp dụng thực tiễn, ... Như vậy, vấn đề
chất lượng đã trở thành vấn đề của thời đại, vấn đề sống còn của tất cả các nhà

trường trong thời đại ngày nay, đòi hỏi các nhà quản lý nhà trường phải đầu tư
nghiên cứu để tìm ra những giải pháp nâng cao chất lượng dạy và học. Một
trong những giải pháp đó là đổi mới mạnh mẽ cơ chế quản lý trong nhà trường.
Vì hoạt động quản lý trong nhà trường có vai trò quyết định đến chất lượng
hoạt động dạy và học của nhà trường. Nhiều nhà giáo dục cho rằng: “Kết quả
toàn bộ hoạt động của nhà trường phụ thuộc rất nhiều vào việc tổ chức đúng
đắn và hợp lý hoạt động của đội ngũ giáo viên". Điều này càng nhấn mạnh đến
vai trò của người làm công tác quản lý trong nhà trường.
Là một người trực tiếp giảng dạy và quản lý của trường THPT Bến Tắm,
chúng tôi hiểu rõ vị trí, vai trò hoạt động của tổ chuyên môn trong nhà trường.
Xuất phát từ thực tiễn, có thể khẳng định, để nâng cao chất lượng dạy và học
trong nhà trường THPT thì người Hiệu trưởng cần phải có những biện pháp
quản lý hoạt động tổ chuyên môn sát thực và phù hợp với đơn vị mình. Bởi lẽ,
hoạt động của tổ chuyên môn có tác động trực tiếp đến việc nâng cao chất
lượng dạy học trong các nhà trường THPT hiện nay. Nếu như có sự định hướng
và quản lý hiệu quả từ người Hiệu trưởng, tổ chuyên môn sẽ phát huy tối đa
hiệu quả của nó.
Có thể nhận thấy, giữa chất lượng hoạt động của tổ chuyên môn với chất
lượng giáo dục của nhà trường có quan hệ nhân quả. Trong đó, hoạt động của
tổ chuyên môn có tác động là nguồn gốc tạo ra kết quả chất lượng giáo dục.
Điều này cần được khẳng định như là một hướng tiếp cận chính để kiện toàn tổ
chuyên môn về mặt lý luận và thực tiễn. Ngược lại, chất lượng giáo dục của
nhà trường cũng có vai trò tác động trở lại đối với hoạt động của tổ chuyên
môn trong vai trò thúc đẩy hoặc kìm hãm hoạt động của tổ chuyên môn.

2

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Ở Việt Nam có khá nhiều công trình khoa học nghiên cứu về vấn đề
quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường phổ thông. Tuy nhiên, còn thiếu
những công trình tập trung đi sâu nghiên cứu vấn đề quản lý hoạt động tổ
chuyên môn trên trường học trực tuyến. Vì vậy, chúng tôi chọn đề tài “Quản lý
hoạt động tổ chuyên môn ở trường THPT Bến Tắm- tỉnh Hải Dương theo
trường học trực tuyến" để nghiên cứu với mong muốn tạo căn cứ thực tiễn
cho việc đề xuất một số biện pháp quản lý nhằm góp phần nâng cao hiệu quả
hoạt động tổ chuyên môn theo những đặc điểm riêng của trường học trực tuyến
hiện nay.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, luận văn đề xuất một số biện
pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường THPT Bến Tắm theo trường
học trực tuyến nhằm góp phần nâng cao chất lượng đào tạo của nhà trường, đáp
ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường THPT theo trường học
trực tuyến.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường THPT Bến Tắm tỉnh Hải Dương theo trường học trực tuyến.
4. Giả thuyết khoa học
Hiện nay, vấn đề quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường THPT Bến
Tắm - tỉnh Hải Dương theo trường học trực tuyến còn có nhiều hạn chế nhất
định như cách thức quản lý chưa khoa học, thiếu tính đồng bộ, nội dung quản
lý còn nghèo nàn chưa khai thác triệt để khả năng ứng dụng của trường học
trực tuyến vào lĩnh vực quản lý. Nếu đề xuất và thực hiện một cách đồng bộ
3

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




các biện pháp quản lý phù hợp với tình hình thực tiễn thì sẽ góp phần nâng cao
hiệu quả hoạt động tổ chuyên môn ở trường THPT Bến Tắm - tỉnh Hải Dương
theo trường học trực tuyến.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường
THPT theo trường học trực tuyến
5.2. Khảo sát và đánh giá thực trạng công tác quản lý hoạt động tổ chuyên
môn ở trường THPT Bến Tắm - tỉnh Hải Dương theo trường học trực tuyến
5.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường
THPT Bến Tắm - tỉnh Hải Dương theo trường học trực tuyến
6. Phạm vi nghiên cứu
6.1. Giới hạn nội dung nghiên cứu
Đề tài chỉ tập trung nghiên cứu và đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt
động tổ chuyên môn của Hiệu trưởng trường THPT Bến Tắm - tỉnh Hải Dương
theo trường học trực tuyến.
6.2. Giới hạn khách thể điều tra
Đề tài tiến hành khảo sát trên 58 khách thể điều tra trong đó có 09 cán bộ
quản lý, 49 giáo viên.
7. Phƣơng pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Phân tích, tổng hợp và hệ thống hóa các tài liệu, văn bản có liên quan
đến công tác quản lý hoạt động chuyên môn theo trường học trực tuyến nhằm
xây dựng cơ sở lý luận cho đề tài.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
7.2.1. Phương pháp quan sát

Quan sát hoạt động tổ chuyên môn của nhà trường trên diễn đàn trường học
trực tuyến nhằm thu thập thông tin thực tiễn cho đề tài.
4

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




7.2.2. Phương pháp đàm thoại
Phỏng vấn trực tiếp một số cán bộ quản lý và giáo viên về các biện pháp
quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường THPT Bến Tắm - tỉnh Hải Dương
theo trường học trực tuyến nhằm thu thập thêm thông tin cho đề tài.
7.2.3. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi
Chúng tôi sử dụng các bảng hỏi dành cho cán bộ quản lý, giáo viên để
khảo sát nhận thức, nhu cầu và sự đánh giá của các khách thể điều tra về thực
trạng hoạt động tổ chuyên môn và quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường
THPT Bến Tắm - tỉnh Hải Dương theo trường học trực tuyến hiện nay.
7.2.4. Phương pháp chuyên gia
Lấy ý kiến đánh giá của các chuyên gia, cán bộ quản lý về tính cần thiết,
khả thi của các biện pháp đề xuất.
7.2.5. Các phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học
Chúng tôi sử dụng các công thức toán học: tính trung bình cộng, tính
phần trăm, ... để xử lý các số liệu thu thập được tạo cơ sở cho việc nghiên cứu
về mặt định tính.
8. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị; tài liệu tham khảo; phụ lục,
luận văn được trình bày trong 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường
THPT theo trường học trực tuyến.

Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường THPT
Bến Tắm - tỉnh Hải Dương theo trường học trực tuyến.
Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường THPT
Bến Tắm - tỉnh Hải Dương theo trường học trực tuyến.

5

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN
Ở TRƢỜNG THPT THEO TRƢỜNG HỌC TRỰC TUYẾN
1.1. Sơ lƣợc tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Trên thế giới
Dạy học trực tuyến phát triển không đồng đều tại các khu vực. Dạy học
trực tuyến phát triển mạnh nhất ở khu vực Bắc Mỹ, ở Châu Âu dạy học trực
tuyến cũng rất có triển vọng, trong khi đó Châu Á lại là khu vực ứng dụng công
nghệ này ít hơn.
Tại Mỹ, dạy học trực tuyến đã nhận được sự ủng hộ và các chính sách trợ
giúp của Chính phủ ngay từ cuối những năm 90. Theo số liệu thống kê của Hội
phát triển và Đào tạo Mỹ (American Sciety for Training and Development,
ASTD), năm 2000 Mỹ có gần 47% các trường đại học cao đẳng đã đưa ra các
dạng khác nhau của mô hình đào tạo từ xa, tạo nên 54.000 khóa học trực tuyến.
Theo các chuyên gia phân tích của công ty Dữ liệu quốc tế (International Data
Corporation, IDC), cuối năm 2004 có khoảng 90% các trường đại học, cao
đẳng Mỹ đưa ra mô hình trường học trực tuyến, số người tham gia học tăng
33% hàng năm trong khoảng thời gian 1999 - 2004. Dạy học trực tuyến không

chỉ được triển khai ở các trường đại học mà còn diễn ra mạnh mẽ ở các trường
phổ thông cũng như các công ty có đào tạo lao động.
Trong những năm gần đây, Châu Âu đã có những thái độ tích cực đối với
việc phát triển công nghệ thông tin cũng như ứng dụng dạy học trực tuyến
trong mọi lĩnh vực kinh tế - xã hội, đặc biệt là ứng dụng trong hệ thống giáo
dục. Các nước trong cộng đồng Châu Âu đều nhận thức được tiềm năng to lớn
mà công nghệ thông tin mang lại trong việc mở rộng phạm vi, làm phong phú
thêm nội dung và nâng cao chất lượng giáo dục.

6

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




Ngoài việc tích cực triển khai E-Learning tại mỗi nước, giữa các nước
Châu Âu có nhiều sự hợp tác đa quốc gia trong lĩnh vực E-Learning. Điển hình
là dự án xây dựng mạng xuyên Châu Âu EuropePACE. Đây là mạng ELearning của 36 trường đại học hàng đầu Châu Âu thuộc các quốc gia như Đan
Mạch, Hà Lan, Bỉ, Anh, Pháp cùng hợp tác với công ty E-Learning của Mỹ Docent nhằm cung cấp các khóa học về các lĩnh vực như khoa học, nghệ thuật,
con người; phù hợp với nhu cầu học tập của các sinh viên đại học, sau đại học,
các nhà chuyên môn ở Châu ÂU.
Tại châu Á, E-Learning vẫn đang ở trong tình trạng mới phát triển, chưa
có nhiều thành công vì một số lí do như: các quy tắc, luật lệ bảo thủ, tệ quan
liêu, sự ưa chuộng đào tạo truyền thống của văn hóa Châu Á, vấn đề ngôn ngữ
không đồng nhất, cơ sở hạ tầng nghèo nàn và nền kinh tế lạc hậu ở một số quốc
gia. Tuy vậy, đó chỉ là những rào cản tạm thời do nhu cầu đào tạo ở châu lục
này cũng đang trở lên ngày càng không thể đáp ứng được bởi các cơ sở giáo
dục truyền thống buộc các quốc gia châu Á đang dần dần phải thừa nhận những
tiềm năng mà E-Learning mang lại. Một số quốc gia có nền kinh tế phát triển

như: Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, Đài Loan, Trung Quốc, đã và đang nỗ
lực phát triển E-Learning. Trong đó, Nhật Bản là nước có ứng dụng E-Learning
nhiều nhất so với các nước khác trong khu vực [21, tr.4].
Như vậy, trên thế giới, vấn đề dạy học trực tuyến đã được đề cập tới
nhưng ở những mức độ rất khác nhau.
1.1.2. Ở Việt Nam
Với sự phát triển về nhiều mặt của thế giới và xã hội như: chủ trương,
chính sách của Đảng và Nhà nước về giáo dục, cơ sở hạ tầng, mạng lưới viễn
thông - Internet, các giải pháp E-learning, nhu cầu được học tập mọi nơi mọi
lúc của nhiều thành phần: học sinh, sinh viên, người đã đi làm ... yêu cầu phát
triển các hệ thống đào tạo và học tập trực tuyến đã trở thành một nhu cầu tất
yếu của xã hội.
7

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




Với việc Việt Nam gia nhập WTO và hội nhập vào nền kinh tế thế giới
ngày càng sâu rộng, giáo dục Việt Nam đang đứng trước thách thức đào tạo
những công dân tương lai có đầy đủ năng lực, trí tuệ, khả năng tự học, khả
năng tự nâng cấp mình trong môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt ... Đi
cùng nhiều giải pháp, đào tạo trực tuyến là một trong nhiều giải pháp mà nền
giáo dục Việt Nam hướng tới và triển khai.
Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam cũng đã thể hiện nhiều động thái
khuyến khích việc sử dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy, đưa nhiều kiến
thức về E-learning tới những cán bộ quản lý, nhà giáo, những người quan tâm
đến giáo dục, học sinh, sinh viên [36, tr.31].
Đào tạo trực tuyến được hiểu là việc giảng dạy và học tập thông qua máy

vi tính nối mạng với một số máy chủ ở nơi khác có lưu giữ sẵn giáo trình, học
liệu và phần mềm cần thiết có thể hỏi hay ra đề cho học viên trực tuyến từ xa.
Học viên có thể truyền tải hình ảnh và âm thanh qua đường truyền cáp quang,
ADSL hoặc Wifi, Wimax, mạng nội bộ ... để người học lĩnh hội và nắm vững
những tri thức, kỹ năng, nghề nghiệp.
Ngày nay, vấn đề đào tạo trực tuyến không còn xa lạ đối với môi trường
giáo dục, nó đang dần dần tiến vào hệ thống giáo dục quốc dân với vai trò là
loại hình đào tạo có nhiều ưu điểm, tiện ích. Mặc dù ở nước ta hình thức đào
tạo trực tuyến đã manh nha từ những năm đầu thập niên 90 với nhiều phần
mềm hỗ trợ, trải qua gần 30 năm hình thành và phát triển, hình thức đào tạo
trực tuyến đã thể hiện được nhiều lợi ích, số lượt người truy cập vào các
trang web đào tạo trực tuyến tăng vọt theo cấp số nhân và nó trở thành tiêu
điểm, chủ đề trong các cuộc hội thảo, hội nghị, đã xuất hiện một số trường
đại học đi đầu trong việc áp dụng hình thức đào tạo trực tuyến (Đại học Bách
khoa Hà Nội, Đại học Tây Bắc, Đại học công nghiệp TP.HCM, ....). Hiện tại,
loại hình đào tạo này đang được thí điểm triển khai ở một số trường phổ
thông đặc biệt ở các trường trung học chuyên nghiệp. Mặc dù vậy, hình thức
đào tạo trực tuyến vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề cần khắc phục, nói một cách
8

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




chính xác hơn là đào tạo trực tuyến hiện nay chưa thể thay thế cho hình thức
đào tạo truyền thống và nó cần được nâng cao nhiều hơn nữa mới trở thành
hướng đi chung cho các trường học [36, tr.58].
Ở nước ta, đào tạo trực tuyến hiện nay chỉ mới ở bước đầu, chưa có
những quy chuẩn, quy định cụ thể. Tuy nhiên, với những tiện ích mà đào tạo

trực tuyến mang lại, chúng ta không thể phủ nhận vai trò của nó trong việc
nâng cao hiểu biết của con người. Thật dễ dàng để chúng ta tìm kiếm một trang
web đào tạo trực tuyến, có nhiều học liệu, tài nguyên dùng để tham khảo. Hiện
nay, chúng ta có thể tìm thấy chương trình đào tạo trực tuyến với 3 kênh chính:
của các trường trong nước, các chương trình từ nước ngoài đưa vào Việt Nam,
của các công ty lập ra. Với những ai đã và đang sử dụng các trang web đào tạo
trực tuyến hoặc đang học tập tại các trường có đào tạo trực tuyến đều thấy được
lợi ích của hình thức này. Cũng giống như bất cứ công việc gì được trực tuyến
như hội họp trực tuyến, tư vấn trực tuyến, giao lưu trực tuyến, ... đào tạo trực
tuyến cũng tiết kiệm được thời gian, không gian; công sức, tiền bạc đồng thời
mang lại hiệu quả cao [36, tr.59].
Gắn liền với việc đào tạo trực tuyến là quá trình quản lý các hoạt động
dạy học và các vấn đề liên quan đến công tác dạy học trên trường trực tuyến. Ở
Việt Nam có khá nhiều công trình khoa học nghiên cứu về vấn đề quản lý hoạt
động tổ chuyên môn ở các trường phổ thông. Có thể kể ra một số công trình
tiêu biểu như:
Nguyễn Mạnh Hà: Biện pháp quản lý bồi dưỡng nâng cao năng lực cho
tổ trưởng chuyên môn trường THPT tỉnh Yên Bái, Luận văn Thạc sĩ quản lý
giáo dục - 2005.
Nguyễn Thế Quang: Một số biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng
hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THPT thành phố Hà Đông - tỉnh Hà
Tây, Luận văn Thạc sĩ quản lý giáo dục - 2007.

9

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Phạm Tuấn Dũng: Thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn của
Hiệu trưởng các trường THCS huyện Vĩnh Hưng - tỉnh Long An và giải pháp,
Luận văn Thạc sĩ quản lý giáo dục - 2007.
Nguyễn Thị Thu Hà: Biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn của
Hiệu trưởng trường THCS huyện Vân Đồn - tỉnh Quảng Ninh, Luận văn Thạc
sĩ quản lý giáo dục - 2010.
Nguyễn Thị Hải Yến: Một số biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn
ở trường THPT huyện Nghi Xuân - tỉnh Hà Tĩnh, Luận văn Thạc sĩ quản lý
giáo dục - 2012.
Nguyễn Thu Hiền: Biện pháp quản lý tăng cường hoạt động tổ chuyên
môn ở trường THCS huyện Đầm Hà - tỉnh Quảng Ninh, Luận văn Thạc sĩ quản
lý giáo dục - 2012.
Vũ Thị Thu Lương: Quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở trường THPT
huyện Tam Dương - tỉnh Vĩnh Phúc, Luận văn Thạc sĩ quản lý giáo dục - 2014.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy, các công trình nghiên cứu về quản lý trừng
học hiện nay hầu hết tập trung vào việc nghiên cứu công tác quản lý các hoạt động
đào tạo của các trường đại học, cao đẳng, hoặc các trung tâm ngoại ngữ, ... Đối
với lĩnh vực nghiên cứu quản lý đào tạo trực tuyến ở trường phổ thông hiện nay tỏ
ra còn nhiều hạn chế, đặc biệt là quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo trường học
trực tuyến của Hiệu trưởng các trường phổ thông còn đang bỏ ngỏ. Chính vì vậy,
việc nghiên cứu tìm hiểu và đề ra những biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên
môn theo trường học trực tuyến là một nội dung còn rất mới và cần có nhiều công
trình tập trung nghiên cứu để giúp các nhà quản lý hiểu rõ công tác quản lý hoạt
động tổ chuyên môn theo trường học trực tuyến, cũng như thực hiện quản lý
trường học trực tuyến ngày càng có hiệu quả ở các trường phổ thông.
Như vậy, vấn đề đặt ra là cần phải có những công trình nghiên cứu khoa
học về quản lý hoạt động tổ chuyên môn trên trường học trực tuyến một cách
đầy đủ, toàn diện và có tính hệ thống. Đây cũng là lý do mà chúng tôi lựa chọn
đề tài luận văn để nghiên cứu với mong muốn góp một phần nhỏ bé vào việc
10

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




nghiên cứu một phương thức quản lý mới ở trường THPT: Quản lý theo trường
học trực tuyến.
1.2. Các khái niệm công cụ
1.2.1. Quản lý, quản lí giáo dục
1.2.1.1. Khái niệm quản lý
Quản lý là một hiện tượng xuất hiện rất sớm, là một phạm trù tồn tại
khách quan được ra đời từ bản thân nhu cầu của mọi chế độ xã hội, mọi quốc
gia, mọi thời đại. Đó là hoạt động giúp cho người đứng đầu tổ chức phối hợp
sự nỗ lực của các thành viên trong nhóm, trong cộng đồng nhằm đạt được mục
tiêu đề ra.
Ngày nay các thuật ngữ “quản lý" tuy đã được dùng phổ biến nhưng lại
được định nghĩa theo nhiều cách khác nhau như:
Theo Nguyễn Ngọc Quang: “Quản lý là tác động có mục đích, có kế
hoạch của chủ thể quản lý đến những người lao động nói chung là khách thể
quản lý nhằm thực hiện được những mục tiêu dự kiến" [22, tr.24].
Theo Nguyễn Quốc Chí, Nguyễn Thị Mỹ Lộc: “Hoạt động quản lý là tác
động có định hướng, có chủ đích của chủ thể quản lý (người quản lý) trong tổ
chức nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt được mục đích đề ra" [6, tr.1].
Theo tác giả Vũ Dũng: “Quản lý là sự tác động có định hướng, có mục đích,
có kế hoạch và có hệ thống thông tin của chủ thể đến khách thể của nó" [7, t.47].
Theo tác giả Trần Kiểm: “Quản lý là những tác động của chủ thể quản lý
trong việc huy động, phát huy, kết hợp, sử dụng, điều chỉnh, điều phối các nguồn
lực (nhân lực, vật lực, tài lực) trong và ngoài tổ chức (chủ yếu là nội lực) một cách
tối ưu nhằm đạt mục đích của tổ chức với hiệu quả cao nhất" [15, tr.15].

Trên đây là một số quan niệm khác nhau về khái niệm quản lý, tuy mỗi
khái niệm có cách tiếp cận khác nhau song chúng tôi nhận thấy các khái niệm
đều có chung một ý nghĩa, đó là:

11

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




+ Quản lý là các hoạt động được thực hiện nhằm bảo đảm hoàn thành
công việc qua những nỗ lực của mọi người trong tổ chức.
+ Quản lý là hoạt động thiết yếu, đảm bảo phối hợp được sức mạnh tổng
hợp của các cá nhân nhằm đạt mục đích chung của nhóm.
+ Quản lý là phương thức tốt nhất để đạt được mục tiêu chung của một tổ
chức, một cơ quan, một nhà nước.
+ Quản lý là quá trình tác động của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý
thông qua các cơ chế, con đường, cách thức khác nhau nhằm sử dụng hiệu quả
các nguồn lực của tổ chức để điều hành hệ thống phát triển ổn định và đạt mục
tiêu đề ra.
Từ những quan niệm trên có thể hiểu: Quản lý là quá trình tác động có
tổ chức và định hướng của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý nhằm đạt
được mục tiêu đề ra.
Bản chất của quản lý là một hoạt động lao động để điều khiển các hoạt
động lao động trong xã hội tạo ra sự ổn định và phát triển, các loại hình lao
động xã hội càng phức tạp thì quản lý càng có vai trò quan trọng.
Để đạt được các mục tiêu đã định, quản lý phải thông qua các chức năng
quản lý.
* Chức năng quản lý:

Quản lý là một hoạt động đặc biệt, có tính sáng tạo. Hoạt động quản lý
phát triển không ngừng từ thấp đến cao, gắn với quá trình phát triển đó là sự
phân công, chuyên môn hoá lao động quản lý. Đó là cơ sở để hình thành chức
năng quản lý.
Chức năng quản lý là một thể thống nhất những hoạt động tất yếu của
chủ thể quản lý nảy sinh từ sự phân công, chuyên môn hoá trong hoạt động
quản lý nhằm thực hiện mục tiêu chung của quản lý. Hiện nay có thể nhận thấy
chức năng chung của quản lý gồm các vấn đề sau:
- Chức năng lập kế hoạch:
12

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN