Nâng cao hiệu quả dạy học môn bóng chuyền ở trường phổ thông

……………….

CHUYÊN ĐỀ
MỘT SỐ KỸ THUẬT VÀ PHƯƠNG PHÁP
GIẢNG DẠY NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ
HỌC TẬP MÔN BÓNG CHUYỀN Ở TRƯỜNG …..

Người thực hiện: ………………..

Năm học: …………


Tên chuyên đề:
MỘT SỐ KỸ THUẬT VÀ PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY NHẰM NÂNG CAO
HIỆU QUẢ HỌC TẬP MÔN BÓNG CHUYỀN Ở TRƯỜNG ……………..
Đối tượng học sinh: …………..
Số tiết dạy: 13 tiết (45 phút)

MỤC LỤC
Mục lục

Trang

I. Đặt vấn đề

3

II. Thực trạng của dạy học theo chủ đề

3

1. Thuận lợi

3

2. Khó khăn

3

III. Nội dung chuyên đề :

4

Phần 1 : Cơ sở lý luận

4

Phần 2. Nội dung và biện pháp thực hiện chuyên đề

4

I. Phần mở đầu

4-5
22


1. Khởi động chung

4-5

2. Khởi động chuyên môn

5-6

II.Cơ bản

6

1. Một số kỹ thuật cơ bản

6-18

2. Giáo viên phổ biến một số điểm trong Luật bóng chuyền

19

III. Kết thúc

20

IV . Kết quả

20

V. Bài học kinh nghiệm

20

VI. Kết luận

21

VII. Tài liệu Tham khảo

21

Bài dạy minh họa

22-28

CHUYÊN ĐỀ: MỘT SỐ KỸ THUẬT
VÀ PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ
HỌC TẬP MÔN BÓNG CHUYỀN Ở TRƯỜNG THCS MINH QUANG
I. ĐẶT VẤN ĐỀ:
Giáo dục thể chất với mục đích là bồi dưỡng thế hệ trẻ trở thành những người
phát triển toàn diện, có sức khỏe dồi dào, thể chất cường tráng, có dũng khí kiên
cường để kế tục sự nghiệp cách mạng của Đảng một cách đắc lực và sống một cuộc
sống tươi vui lành mạnh. Có nghĩa là dạy thể dục để giúp cho con người khỏe cả về
thể chất lẫn tinh thần; có khả năng lao động trí óc, lao động chân tay; sáng tạo trong
sản xuất, học tập và mưu trí dũng cảm trong chiến đấu để bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ sự
nghiệp cách mạng của Đảng.
Muốn đạt được mục đích của giáo dục thể chất thì chúng ta cần phải làm sao để
môn thể dục thực sự trở thành môn học yêu thích của học sinh. Thực tế cho thấy nhiều
học sinh còn e ngại và lười biếng tập thể dục thể thao, nhiều em còn xem nhẹ môn thể
dục. Chính vì vậy nên chất lượng giáo dục thể chất ở một số nơi chưa cao.
33


Hiện nay thể thao tự chọn là một nội dung được học tập xuyên suốt ở các cấp
học với số tiết được phân bổ ngày càng nhiều hơn (Số tiết có nội dung môn thể thao

tự chọn ở các khối lớp: Khối 6-13 tiết; Khối 7-7 tiết; Khối 8-12 tiết); Khối 9-12 tiết.
Chính vì thế môn thể thao tự chọn là một môn học có tầm quan trọng trong quá trình
giáo dục thể chất ở trường THCS.
Thể thao tự chọn là một môn học được học sinh yêu thích và say mê tập luyện.
Trong số các môn thể thao tự chọn (Bóng đá, Bóng chuyền, Cầu lông,…) thì môn
Bóng chuyền là môn thể thao phù hợp nhất với điều kiện tập luyện của nhiều nhà
trường. Đến với môn bóng chuyền học sinh sẽ ham thích và say mê tập luyện vì sự
hấp dẫn và lôi cuốn của môn thể thao này. Hiện nay nhiều học sinh muốn tập môn thể
thao tự chọn là môn bóng chuyền. Qua thực tế giảng dạy tôi nhận thấy cần phải đầu tư
nhiều hơn ở môn bóng chuyền về các mặt để góp phần nâng cao chất lượng giáo dục
thể chất ở trường THCS Minh Quang.
Chính vì thế tôi mạnh dạn đi sâu vào nghiên cứu hệ thống một số kĩ thuật và
phương pháp giảng dạy với mục đích giúp học sinh học tập tốt môn Bóng chuyền và
giúp các đội tuyển của trường và của Sở giáo dục có thể áp dụng để nâng cao thành
tích trong các giải thể thao và góp phần làm tốt hơn nữa công tác giáo dục sức khỏe
cho học sinh.
II. THỰC TRẠNG:
1. Thuận lợi:
Được sự quan tâm, giúp đỡ và tạo điều kiện của Ban giám hiệu, nhà trường và
các ban ngành đoàn thể. Phần lớn học sinh chịu khó học tập, năng động và có sức
khỏe tốt. Môn thể dục ngày càng nhận được sự quan tâm của mọi người. Trường học
có nhiều giáo viên thích môn bóng chuyền và chơi bóng tốt từ đó tạo môi trường học
tập tốt và lôi cuốn học sinh. Trường có sân bóng chuyền, có tương đối đầy đủ bóng,
2. Khó khăn:
Sân tập còn thiếu, nhiều giờ học rất nắng, hệ thống trang thiết bị phục vụ cho
giang dạy con thiếu và yếu. Đa phần học sinh là con em nông thôn lên điều kiện về
thời gian tập luyện ngoài giờ con ít, trang phục của các em khi đi học chưa phù hợp
với giờ thể dục gây khó khăn trong việc vận động… Từ những nguyên nhân trên nên
chất lượng giờ học thể dục chưa thực sự được tốt.
III. NỘI DUNG CHUYÊN ĐỀ:

PHẦN 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN
Môn bóng chuyền là bộ môn khoa khọc giáo dục về sức khỏe, định hướng về
sự rèn luyện cho học sinh về thể chất và phẩm chất cần có của học sinh trong thời kì
mới nhưng sự đầu tư về trang thiết bị vẫn còn thiếu thốn nhiều. Người làm công tác
giảng dạy còn mang tính phong trào, chưa chuyên nghiệp. Vì vậy chất lượng giáo dục
thể chất cho các em còn nhiều hạn chế. Chưa phát huy hết năng lực của thể chất học
sinh.
Thông qua tập luyện môn bóng chuyền, giáo viên sẽ giáo dục cho học sinh lòng
yêu nước, yêu trường, yêu lớp, bồi dưỡng ý chí kiên cường dũng cảm, tinh thần tập
thể, tính tổ chức kỷ luật. Nếu luyện tập tốt sẽ giúp các em sống vui tươi lạc quan, tác
phong nhanh nhẹn hoạt bát. Vì vậy chúng ta cần phải quan tâm và đầu tư ở nhiều mặt.
44


Môn bóng chuyền đòi hỏi phải có đầy đủ trang thiết bị, sân bãi và thời gian tập
hợp lí. Giáo viên giảng dạy phải được đào tạo chuyên sâu, cần phải có sức khỏe tốt,
ham thích thể thao và lòng đam mê công việc. ‘
Môn bóng chuyền còn ảnh hưởng sâu rộng đến sự phát triển của các em về mọi
mặt Đức- Trí - Thể - Mỹ - Lao, nếu tiết dạy thể dục có chất lượng sẽ tạo được những
giờ học vui vẻ, bổ ích cho học sinh.
PHẦN 2: NỘI DUNG VÀ BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
Để giảng dạy tốt môn bóng chuyền ở trường THCS Minh Quang cần thực hiện
các yêu cầu sau:
I. PHẦN MỞ ĐẦU:
1. Khởi động chung:
- Thường cho học sinh chạy một vòng nhẹ nhàng quanh sân trường.
- Cho xoay các khớp : Đầu cổ, cánh tay, khuỷu tay, hông, gối, cổ tay, cổ chân, ép
ngang, ép dọc, các động tác căng cơ tay, căng cơ chân; các động tác lườn, động tác
bụng, và một số động tác khác ( Mỗi động tác 2-3lần x 8 nhịp ).
- Cho một số trò chơi vui tươi và bổ ích nhằm giúp các em hưng phấn hơn Như trò

chơi: Chuyền và bắt bóng tiếp sức, không để bóng rơi, chuyền bóng ma, chuyền bóng
chạy tiếp sức, Đội nào nhanh hơn, bóng chuyền…
- Đội hình khởi động nên thay đổi để tạo sự hứng thú cho các em. Các đội hình
thường sử dụng để khởi động là:
+ Đội hình hàng ngang :

€€€€€€€€
€€€€€€€€
€€€€€€€€
€€€€€€€€€
€ Lớp trưởng

+ Đội hình hàng dọc :

+ Đội hình chữ U:

€
€
€
€
€

€ € € €
€ €€ €
€ € €€
€ €€ €
€ €€ €
€ €€ €
€ € €€
€€ €€ €€ € € €

€ € €€ €€ € € €
€
€ €
€
€ €
€
€ €
55

€ Lớp trưởng


€ €
€ €

€ €
€ €

GV

+ Đội hình vòng tròn:

GV

+ Đội hình di chuyển:
30 – 50 m
xxxxxxxxx
xxxxxxxxx
xxxxxxxxx
xxxxxxxxx

 (GV)

2. Khởi động chuyên môn:
- Một số động tác bổ trợ và kĩ thuật (Khởi động không bóng): Di chuyển ngang, tiến,
lùi, di chuyển chéo chân, bật nhảy. (Học sinh thực hiện các động tác bổ trợ từng hàng
lần lượt hàng ngang hoặc hàng dọc).
- Khởi động với bóng:
- Chia lớp thành 2 nhóm nam và nữ. Mỗi nhóm chia 2 hàng đứng đối diện nhau và
thực hiện các bài tập: Tung bóng qua lại bằng 1 tay, bằng 2 tay; Ném bóng bập đất 1
chạm bằng 1 tay, 2 tay. Có thể kéo dài khoảng cách giữa 2 hàng sau mỗi buổi tập.
- Đập bóng xuống đất cho dẻo cổ tay bằng một và hai tay; tung bóng lên cao và bắt
bóng bằng hai tay. Tập đệm bóng (hai bàn tay nắm vào nhau, bóng tiếp xúc vào 2 cổ
tay, chú ý có động tác hơi hoãn xung khi đệm bóng). Giáo viên cho học sinh thực hiện
đệm bóng liên tục lên cao hoặc đệm bóng bật tường và tự điều chỉnh.
- Đội hình từng đôi tập luyện :
€€€€€€€€

€€€€€€€€
4 - 9m (nam)

3 – 7 m (nữ)

€€€€€€€€

€€€€€€€€

- Một số bài tập bổ trợ kỹ thuật và phát triển thể lực:
66

+ Bật nhảy lên cao bằng hai chân
+ Đứng gập thân, hai tay chạm mũi bàn chân, gối thẳng.
+ Nằm sấp chống tay trên bàn tay, đứng chống đẩy bằng các ngón tay vào tường
( Khoảng cách 0,50 – 0,70m ).
+ Ngồi chống tay phía sau, di chuyển bằng tay và chân, Giaos viên có thể chọn động
tác khác để dạy cho học sinh.
+ Chạy biến tốc.
II. PHẦN CƠ BẢN:
1. Một số kĩ thuật cơ bản trong bóng chuyền:
1.1 Tư thế đứng và di chuyển: + Bước bên.
+ Bước chéo.
+Bước phối hợp.
+Bước xoạc.
1.2 Kỹ thuật chuyền bóng:
+ Chuyền bóng cao tay bằng hai tay.
+ Chuyền bóng thấp tay bằng hai tay.
1.3 Kỹ thuật phát bóng:
+ Phát bóng cao tay chính diện chương trình khối 9 và
cho học sinh tham gia đội tuyển)
+ Phát bóng thấp tay nghiêng mình.
1.4 Kỹ thuật đập bóng:
+ Đập bóng theo phương lấy đà (Chủ yếu chương
trình khối 9 và cho học sinh tham gia đội tuyển).
1.1 Tư thế đứng và di chuyển:
a. Mục đích:
Để thực hiện tốt các nhiệm vụ trong quá trình thi đấu vận động viên bóng
chuyền phải thực hiện các tư thế đứng và các dạng di chuyển khác nhau. Do đó, các tư
thế đứng và di chuyển là biện pháp cơ bản và là nền tảng cho việc thực hiện có hiệu
quả các nhiệm vụ vận động. Bao gồm các tư thế sau:
+ Tư thế chuẩn bị:

Thứ 1: Đứng hai chân rộng bằng vai, trọng lượng cơ thể dồn đều vào hai chân,
thân người hơi ngả về trước, hai tay co tự nhiên, khuỷu tay ở ngang hông, cẳng tay gần
như song song với đùi. Bàn tay ngón tay duỗi tự nhiên, hai cẳng tay hướng ra trước và
hơi chếch sang hai bên.
Thứ 2: Giống tư thế 1 nhưng khác chân trước chân sau, trọng lượng cơ thể dồn
đều vào chân trước, bàn chân sau hơi kiễng.
Thứ 3: Giống tư thế chứ 1 nhưng hai bàn chân hơi kiễng. Trọng lượng cơ thể
dồn vào hai nửa bàn chân.
+ Tư thế trung bình.
+ Tư thế cao.
+ Tư thế thấp.
- Các bước di chuyển bao gồm:
Bước lướt, bước chéo, bước thường, bước xoạc, di chuyển sang ngang, chạy,
bước phối hợp (động tác nhảy bằng 1 chân, bằng 2 chân, các động tác lăn ngã. Các
động tác này chỉ sử dụng khi giảng dạy, huấn luyện những học ở trong đội tuyển của
trường hoặc của tỉnh và điều kiện sân tập đảm bảo, để tránh xảy ra chấn thương).
b. Giáo viên cần:
77


1. Giới thiệu tên các động tác kỹ thuật cho học sinh nắm được.
2. Thị phạm và phân tích kỹ thuật (kết hợp cho xem tranh ảnh hoặc video nếu có)
3. Gọi 2 em học giỏi lên làm thử, cả lớp nhận xét, Giáo viên tổng hợp - kết luận.
4. Giáo viên điều khiển tập đồng loạt cho cả lớp. Giáo viên cho học sinh thực hiện
theo nhóm tập, các tổ trưởng điều khiển. GV theo dõi quan sát sửa sai.
+ Đội hình tập luyện:
€
€

€

€

€
€

€
€

€
€

€
€

€
€

€
€

€
€

€
€

€
€

€

€

- GV

Nhóm 1

Nhóm 2

€€€€€€€€

€€€€€€€€

€€€€€€€€

€€€€€€€€
(GV)

Nhóm 3

Nhóm 4

€€€€€€€€

€€€€€€€€

€€€€€€€€

€€€€€€€€

5. Giáo viên củng cố lại kiến thức, nhắc học sinh những sai lầm thường mắc và cách

chữa sai :
5. 1. Tư thế chuẩn bị sai vì đứng khoảng cách giữa chân trước và chân sau quá lớn
hoặc để bàn chân sau chạm đất bằng cả bàn chân và dồn trọng tâm nhiều vào chân sau,
nên khi di chuyển rất chậm và khó khăn.
Cách sửa: Chỉ dẫn cho các em tư thế của hai bàn chân và khoảng cách, sau đó
cho học sinh tập riêng tư thế chân để giáo viên đi sửa. Tiếp theo cho tập kết hợp với di
chuyển không bóng, rồi tập có đón và bắt bóng, tập chuyền bóng bằng hai tay ở tư thế
trung bình.
5. 2. Di chuyển sang ngang sai vì bật nhảy người lên quá cao khi di chuyển.
Cách sửa : Giáo viên làm mẫu, chỉ dẫn. Cho HS tập và luôn nhắc về tư thế bàn
chân và thân người để hs điều chỉnh động tác của mình.
5. 3. Bước chạy sai vì xuất phát chậm, do tư thế đứng chuẩn bị không đúng. Dừng lại
không dừng được ngay, do không biết dùng gót chân chạm đất ở bước cuối cùng.
Cách sửa : Tập lại tư thế đứng chuẩn bị cơ bản. Tập đứng tại chỗ đưa một chân
ra trước chạm đất bằng gót bàn chân. Tập chạy và dừng lại hoặc thay đổi hướng theo
88


tính hiệu ( còi và hướng chỉ tay của giáo viên) theo nhiều đội hình khác nhau ( hàng
ngang, vòng tròn , chữ U ...).
1.2. Kỹ thuật chuyền bóng:
Gồm:
+ Chuyền bóng thấp tay bằng hai tay.
+ Chuyền bóng cao tay bằng hai tay.
a. Mục đích:
1. Chuyền bóng thấp tay bằng hai tay:
Chuyền bóng thấp tay là kỹ thuật cơ bản được sử dụng trong phòng thủ. Đồng
thời cũng được dùng trong yểm hộ tấn công, yểm hộ chắn bóng để tổ chức tấn công
hoặc phòng thủ phản công.
+ Tư thế chuẩn bị: Người tập đứng ở tư thế trung bình thấp, cẳng chân và đùi

tạo thành một góc khoảng 90 độ. Đứng hai chân mở rộng bằng hoặc hơn vai, chân
trước chân sau hoặc hai chân ngang nhau, trọng lượng cơ thể dồn đều vào hai chân
hoặc hơi dồn vào chân trước. Hai tay co tự nhiên hai bên sườn, thân người hơi đổ về
phía trước, mắt quan sát bóng.
+ Động tác: Khi bóng đến dùng hai tay đón bóng (đệm và chuyền bóng đi) ở
tầm ngang bụng hoặc ngang ngực. Khi đỡ bóng: Hai tay duỗi thẳng hai bàn tay đặt
chéo lên nhau và nắm lại, bàn tay nọ bọc lấy bàn tay kia, hai ngón cái song song và
sát nhau. Bóng tiếp xúc 1/3 cẳng tay phái gần cổ tay để đánh bóng.
Trước khi bóng chạm tay, phải bẻ ngửa hai cổ tay tạo sức căng cho cẳng tay.
Bóng tiếp xúc với tay khi tay hợp với mặt đất một góc khoảng 30 độ. Lực đánh bóng
là phối hợp của lực chân đạp đất, vươn người và nâng tay từ dưới lên trên – ra trước.
Tay tiếp xúc bóng ở phía sau và dưới bóng.
Lực để đánh bóng tùy thuộc vào tốc độ đến và cự li vị trí càn đưa bóng đến. Góc
độ của đường bóng đến quyết định góc độ của tay khi bóng đến.
Khi bóng rời tay hai chân tiếp tục vươn lên cao ra trước, tay vươn theo hướng
bóng đi và dừng lại ở tầm ngang vai.

99


10


2. Chuyền bóng cao tay bằng hai tay.
Chuyền bóng cao tay là khâu nối tiếp giữa phòng thủ và tấn công, nó là trọng tâm
để điều chỉnh và tổ chức các phối hợp chiến thuật trong tấn công cũng như trong phản
công.
+ Tư thế chuẩn bị: Đứng ở tư thế hai chân rộng bằng vai, hai chân ngang nhau
(hoặc chân trước chân sau), trọng lượng cơ thể dồn đều giữa hai chân, gối hơi khuỵu,
thân trên thẳng, mặt hơi ngửa, mắt quan sát bóng, đồng thời hai tay đưa lên cao tạo

thành hình tay phù hợp để đánh bóng.
+ Động tác: Khi bóng đến hai bàn tay tiếp xúc bóng với hình tay như sau: hai bàn
tay xoè rộng nhưng không mở căng các ngón tay, các ngón tay hơi khum lại tạo thành
hình túi. Hai ngón tay cái hướng vào nhau để đỡ phía bên dưới bóng và tiếp xúc bóng
bằng đốt ngón tay thứ 2. Ngón tay trỏ có nhiệm vụ đỡ bóng ở phía sau và chếch xuống
dưới, là ngón tay chịu sức nặng của bóng nhiều nhất, bóng tiếp xúc trên toàn bộ ngón
tay, hain ngón trỏ hướng về phía trán của người chuyền bóng. Ngón giữa tiếp xúc
bóng bằng đốt thứ 2, thứ 3 và một nửa của đốt thứ 1. Ngón đeo nhẫn tiếp xúc bóng
bằng đốt thứ 3 và một phần lớn của đốt thứ 2. Ngón út tiếp xúc hai bên thân bóng bằng
phía trong của đốt thứ 3.
Khi bóng đến tay, tiếp xúc bóng ở phía sau và chếch xuống bên dưới của bóng.
Tầm tiếp xúc bóng ngang trán hoặc trên trán, cách trán khoảng 15 – 20cm. Tầm
chuyền bóng có thể thay đổi tùy thuộc vào trình độ và đặc điểm cá nhân người tập.
Các ngón tay tiếp xúc vào nửa dưới và phía sau của bóng, cổ tay hơi ngửa và bẻ
vào trong.
Khi tiếp xúc bóng lực chuyền bóng được phối hợp từ lực đạp cổ chân, lực vươn
lên cao ra trước của thân người, lực đẩy của tay từ dưới - lên cao – ra trước
Quá trình chuyển động của hai tay khi chuyền bóng là một quá trình liên tục và
không thay đổi.
Sau khi bóng rời khỏi tay hai tay tiếp tục vươn lên theo bóng. Sau đó nhanh
chóng về tư thế chuẩn bị.
11


b. Giáo viên cần:
1. GV giới thiệu tên các động tác kỹ thuật, tính năng tác dụng cho học sinh nắm.

2. Giáo viên thị phạm và phân tích cấu trúc kỹ thuật động tác, những điểm cần chú ý
(Các giai đoạn chuẩn bị, tiếp xúc bóng, chuyền bóng đi, kết thúc động tác). Giáo viên
kết hợp cho xem tranh ảnh hoặc video nếu có.

3. Gọi 2 em học giỏi lên làm thử, cả lớp nhận xét, Giáo viên tổng hợp- kết luận.
4. Giáo viên điều khiển tập đồng loạt cho cả lớp (không bóng ). Giáo viên chia nhóm
cho học sinh tập luyện theo đội hình từng đôi một, tập từ không bóng đến có bóng, từ
không lưới đến có lưới. Từng bạn phục vụ cho bạn kia tập từ cầm bóng đến ném bóng
với cự li hợp lí. Giáo viên theo dõi quan sát sửa sai. Giáo viên chú ý cự li tập luyện
cho hợp lý tránh chấn thương xảy ra.

12


-

€
€

€
€

€
€

Đội hình tập luyện :
€
€
€

€

€
€

€
€

€
€

€
€

€
€

€
€

€
€

€- GV (tập không bóng)
€

€

€

€

€

€

€ € €
6 - 10m
€ € € Nam
€- GV (tập có bóng không lưới và có lưới)
€

€

€

€

€

€

€

€ €
4-8m
€ € €

Nữ

5. Giáo viên củng cố lại kiến thức, nhắc học sinh những sai lầm thường mắc và cách
chữa sai :
5.1. Chuyền bóng cao tay sai vì hình tay và tầm chuyền bóng không đúng. Di
chuyển chận theo hướng bóng đến do vậy không kịp thực hiện tư thế chuẩn bị hoặc

khi di chuyển đến hướng bóng không kịp chuyển thân theo đúng hướng bóng cần
chuyền đi. Để bóng chạm vào gan bàn tay hoặc để bóng lọt qua hai tay do tư thế chuẩn
bị của các ngón tay và hai bàn tay không đúng. Phối hợp toàn thân không nhịp nhàng.
Cách sửa: Tập riêng tư thế hai bàn tay. Tập tư thế hai bàn tay kết hợp với di
chuyển theo các hướng ở khoảng cách gần ( Không bóng ). Tập di chuyển đến chuyền
bóng ( bóng do bạn hoặc giáo viên tung cho). Tập chuyền bóng cá nhân ( không
bóng), tập chuyền bóng theo nhóm hai người...
5.2. Chuyền bóng thấp tay ( đệm bóng ) sai vì di chuyển chậm nên không kịp đến
để đệm bóng; Thân ngả quá nhiều về trước; hai tay gập ở khớp khuỷu; vị trí tiếp xúc
bóng không đúng.
Cách sửa : Nhắc lại những kỹ thuật cơ bản của động tác hoặc đặt những câu hỏi
để học sinh suy nghĩ, trả lời; từng học sinh dùng hai tay tung bóng lên cao từ 2-3m,
sau đó di chuyển thực hiện động tác đệm bóng và có thể đệm bóng liên tục; một người
tung bóng, người kia đệm bóng; hai học sinh đệm bóng cho nhau; từng học sinh đệm
bóng vào tường liên tục.
1.3. Kỹ thuật phát bóng:
a. Mục đích:
Phát bóng là một trong những kỹ thuật quan trọng của bóng chuyền. Phát bóng
không chỉ đơn thuần là quả bóng khởi đầu mà nó còn là vũ khí tấn công sắc bén. Bao
gồm các kỹ thuật :
13


- Phát bóng cao tay trước mặt (chương trình khối 9 và cho học sinh tham gia đội
tuyển)
- Phát bóng cao tay nghiêng mình (chương trình khối 9 và cho học sinh tham gia đội
tuyển)
- Phát bóng thấp tay chính diện:
+ Tư thế chuẩn bị: Đứng chân trước chân sau, hai gót chân nằm trên một đường
thẳng vuông góc với lưới, khoảng cách giữa hai chân bằng một bước chân. Bàn chân

trước hướng lưới, bàn chân sau mở ra một góc 45 – 60 độ. Hai chân khuỵu thân trên
hơi gập về trước, trọng lượng cơ thể dồn đều lên hai chân hoặc dồn nhiều vào chân
sau.
Tay không thuận cầm bóng, bàn tay xòe rộng đỡ dưới bóng. Bóng được nâng ao
ngang thắt lưng và chếch sang phía tay đánh bóng, khoảng cách giữa bóng và thân
người cách nhau một bước chân. Tay đánh bóng đưa thẳng ra phía sau, khủy tay thẳng
thân người hơi xoay về phía tay đánh bóng.
+ Động tác: Bóng được tung thẳng hướng từ dưới lên cao khoảng 50cm, vào
thời điểm tung bóng tay đánh bóng đưa từ sau ra trước. Tay đánh bóng tiếp xúc bóng ở
độ cao ngang thắt lưng. Cùng lúc với tay đánh bóng, chân sau đạp mạnh chuyển toàn
bộ trọng lượng cơ thể về chân trước.
Sau khi bóng rời tay, thân người và tay đánh bóng vươn theo bóng, chân phía
sau bước lên trước để giữ thăng bằng
+ Hình tay tiếp xúc với bóng có các loại sau:
Đánh bóng bằng toàn bộ bàn tay: Bàn tay hơi khum, các ngón tay khép và tương
đối thẳng. Khi phát bóng, gần như toàn bộ lòng bàn tay và các ngón tay tiếp xúc với
bóng.

Đánh máy bằng cạnh bàn tay: Bàn tay duỗi thẳng, các ngón khép chặt, tay tiếp
xúc bóng bằng mặt sau của ngón cái và mặt bên cùng phía ngón cái của ngón tay trỏ:

14


Đánh bóng bằng nắm đấm nghiêng:

Đánh bóng bằng nắm đấm phía lòng bàn tay:

- Phát bóng thấp tay nghiêng mình (chương trình lớp 8)
b. Giáo viên cần:

1. GV giới thiệu tên các động tác kỹ thuật, tính năng tác dụng cho học sinh nắm.
15


2. Giáo viên thị phạm và phân tích cấu trúc kỹ thuật động tác, những điểm cần chú ý
(Các giai đoạn chuẩn bị, tung bóng, đánh bóng đi, kết thúc động tác ). Giáo viên kết
hợp cho xem tranh ảnh hoặc video nếu có.

3. Gọi 2 em thực hiện tương đối tốt lên làm thử, cả lớp nhận xét, Giáo viên tổng hợpkết luận.
4. Giáo viên điều khiển tập đồng loạt cho cả lớp, tập mô phỏng kỹ thuật phát bóng
(Không bóng), tập tung bóng. Giáo viên chia nhóm cho học sinh tập luyện theo đội
hình từng đôi một, tập từ không bóng đến có bóng, từ không lưới đến có lưới. Một
người phát bóng và người bên kia đỡ bóng. Khi đã thực hiện tốt thì tăng dần khoảng
cách và cuối cùng là phát bóng ở đường biên ngang. Thực hiện các bài tập phối hợp:
Phát bóng, đệm bóng, và chuyền bóng. Gíao viên theo dõi quan sát sửa sai. Giáo viên
chú ý cự li tập luyện cho hợp lý tránh chấn thương xảy ra.
- Đội hình tập luyện:
€
€

€
€

€

€
€

€

€
€

€

€
€

€

€
€

€

€
16


€

€

€

€

€

€

€- GV (tập không bóng)
€

€

€

€

€

€

€ €
€
8 - 15m
€ €
€ Nam
€
- GV (tập có bóng không lưới và có lưới)
€

€

€

€

€

€
6 - 10m
€
€
€
€
€
€
Nữ
5. Giáo viên củng cố lại kiến thức, nhắc học sinh những sai lầm thường mắc và cách
chữa sai :
5.1. Những sai lầm thường mắc trong phát bóng thấp tay : Tung bóng không
đúng; Điểm tiếp xúc bóng chưa đúng nên bóng đi không đúng hướng, yếu; Phối hợp
chuyển trọng tâm lên cao với việc vung tay đánh bóng thiếu nhịp nhàng.
Cách sửa: Tại chỗ tập lại động tác chuẩn bị ( không có bóng ) phối hợp chuyển
trọng tâm lên cao với việc vung tay đánh bóng và xoay người về phía lưới; Tại chỗ tập
động tác tung bóng theo chiều thẳng đứng, để bóng rơi xuống đất. Phối hợp tung bóng
với vung tay đánh bóng nhưng không đánh vào bóng ; Tập tung bóng và đánh bóng
nhẹ vào tường hoặc cho bạn ; Hai người tập phát bóng cho nhau; Tập phát bóng qua
lưới vào các vị trí khác nhau của sân bên kia.
5.2. Những sai lầm thường mắc trong phát bóng cao tay : Tung bóng không chính
xác ( cao quá hoặc bóng rơi xuống xa với người nên lực đánh bóng yếu, bóng bay đi
không được xa ) ; Khi đánh bóng chưa biết phối hợp toàn thân.
Cách sửa: Tập tay không tại chỗ; Tập mô phỏng động tác tung bóng, đánh bóng
và kết thúc; Tại chỗ tung bóng lên cao và để bóng rơi xuống đất; Tập phối hợp sức
mạnh của chân, thân và tay đánh bóng (ập bóng treo cố định) ; Tung bóng và đánh nhẹ
vào bóng; Cuối cùng mới hướng dẫn học sinh thực hiện toàn bộ kĩ thuật động tác.
1.4. Kỹ thuật đập bóng:
Đập bóng là kỹ thuật tấn công có hiệu quả nhất, là khâu cuối cùng để đảm bảo
cho sự được mất điểm. Đập bóng là nền tảng để phối hợp chiến thuật tấn công. Thực

hiện tốt kỹ thuật đập bóng không những đem lại thắng lợi cho đội mình mà còn đem
lại sự tự tin, tinh thần phấn chấn, hứng khởi trong thi đấu và ngược lại. Kỹ thuật đập
bóng bao gồm :
- Đập bóng theo phương lấy đà. (Chủ yếu là giảng dạy kĩ thuật này).
- Đập bóng xoay chiều.
- Đập bóng móc câu.
Giáo viên cần:
1. Giáo viên giới thiệu tên các động tác kỹ thuật, tính năng tác dụng cho học sinh nắm.
17


2. Giáo viên thị phạm và phân tích cấu trúc kỹ thuật động tác, những điểm cần chú ý
(Các giai đoạn chuẩn bị, chạy đà, bật nhảy, đánh bóng - Giai đoạn trên không - , rơi
xuống đất ). Giaó viên kết hợp cho xem tranh ảnh hoặc dish nếu có.

3. Gọi 2 em học giỏi lên làm thử, cả lớp nhận xét, Giáo viên tổng hợp- kết luận.
4. Giáo viên điều khiển tập đồng loạt cho cả lớp (không bóng). Giáo viên cần vận
dụng phương pháp phân đoạn như sau :
4.1. Tập vào đà một, hai hoặc ba bước.
4.2. Tập vào đà bật nhảy lên cao theo phương thẳng đứng.
4.3 Tập mô phỏng động tác vào đà – bật nhảy – phối hợp với vung tay đập bóng.
Đập bóng treo cố định ở trên cao.
4.4. Tập “gõ” bóng vào tường hoặc xuống sân, bóng nẩy lên lại gõ tiếp. Một
người gõ và một người đệm bóng.
4.5. Tập phối hợp các giai đoạn đập bóng không có bóng và có bóng.
18


4.6. Tập đập bóng cheo cố định.
5. Giáo viên chia nhóm cho học sinh tập luyện. Từng bạn phục vụ tung bóng lên cao

cho các bạn kia tập đập bóng (tập từ không bóng đến có bóng, từ không lưới đến có
lưới ). Giáo viên theo dõi quan sát sửa sai. Giáo viên chú ý đội hình, cự li tập luyện
cho hợp lý tránh chấn thương xảy ra.
- Đội hình tập luyện :
€
€

€
€

€
€

€
€

€
€

€
€

€
€

€
€

€
€

€
€

€
€

€
€

€- GV tập không bóng)
€€€€€

€
€

€€€€€

€

€- GV (tập có bóng không lưới và có lưới) .
GV có thể chuyền bóng cho HS tập.
6. GV củng cố lại kiến thức, nhắc học sinh những sai lầm thường mắc và cách chữa
sai.
6.1. Những sai lầm thường mắc trong đập bóng chính diện theo phương lấy đà:
+ Vào đà sớm hoặc chậm so với bóng tới, do đó khi bật nhảy, tay không đập được vào
bóng hoặc đập bóng quá nhẹ (yếu), bóng không qua lưới.
+ Phối hợp giữa chân, tay và thân người không hợp lí, thường chỉ có lực của tay đập
bóng, đập bóng không gập cổ tay làm cho bóng bay đi xa, ra ngoài sân.
+ Vị trí bàn tay tiếp xúc với bóng chưa đúng, thường đập vào phần dưới-chếch sau quả

bóng làm cho bóng bay lên cao.
+ Bật nhảy không theo phương thẳng đứng, thường hay lao vào lưới.
Cách sửa:
+ Luyện tập vào đà : Đà hai, ba bước bật lên cao, phối hợp với vung tay (tập ở
ngoài sân, sau tập ở trong sân bóng).
+ Tập mô phỏng động tác vào đà, bật nhảy và vung tay đập bóng.
+ Đập bóng treo trên cao ( điều chỉnh bóng cao thấp tuỳ theo sức bật của học
sinh ). Giáo viên hướng dẫn học sinh vào đà, bật nhảy – vung tay – đập bóng – rơi
xuống đất.

19


+ Trong sân bóng, một người tung bóng, một người đập bóng. Khi thực hiện
được động tác đập bóng thì người đập bóng tung bóng cho người thứ hai, người thứ
hai chuyền bước hai cho người đập bóng và thực hiện toàn bộ kỹ thuật đập bóng.
2. Giáo viên cần phổ biến một số điểm trong luật bóng chuyền:
2.1. Sân bãi và dụng cụ thi đấu:

2.2. Thể thức thi đấu.
2.3. Ngừng và kéo dài trận đấu.
2.4. Vận động viên.
2.5. Hành vi của vận động viên.
3. Những điểm giáo viên cần chú ý:
3.1. Trong mỗi tiết dạy giáo viên cần cho học sinh ôn tập và học một số động tác
và bài tập mới để tiết học thêm sinh động và lôi cuốn.
3.2. Kết hợp chặt chẽ phương pháp giảng dạy với việc tổ chức học tập ở trên lớp:
Khi chuẩn bị bài giảng, thực hiện phương pháp giảng dạy nào thì phải nghĩ ngay tới
việc thực hiện nó bằng phân nhóm quay vòng hay dòng chảy ? Đội hình tập luyện theo
các nhân hay nhóm ? Hàng ngang hay hàng dọc?

20


3.3. Sự cần thiết phải tuân thủ các nguyên tắc giảng dạy: Các bài tập, động tác khi
tiến hành giảng dạy cho học sinh bằng những phương pháp, tổ chức tập luyện khác
nhau nhưng phải thực hiện nghiêm túc các nguyên tắc ( Từ đơn giản tới phức tạp, từ
dể đến khó ; Từ nhẹ đến nặng dần; Phù hợp với giới tính, sức khoẻ )
3.4. Đấu tập và thi đấu :
Đấu tập và thi đấu là hình thức tập luyện được học sinh yêu thích nhất. Vì vậy, ở
mỗi tiết học, giáo viên tổ chức cho hs được đấu tập, thi đấu trên nhiều sân của trường
nhằm giúp học sinh vận dụng các động tác đã học vào thực tế và củng là biện pháp rèn
luyện nâng cao sức khoẻ. Ngoài ra, giáo viên cũng cần động viên, khuyến khích học
sinh thi đấu ngoài giờ, ở ngoài trường theo từng nhóm học sinh ở gần nhau, tạo không
khí vui chơi và tập luyện rèn luyện thể lực.
III. PHẦN KẾT THÚC:
- Giáo viên cho học sinh chạy nhẹ nhàng quanh sân tập. Sau đó đi chậm, vừa đi vừa
thở sâu và thức hiện một số động tác hồi tĩnh :
+ Vừa đi vừa dang tay ngang ( hoặc lên cao) : hít vào bằng mũi ; buông tay xuống
: thở ra bằng miệng.
+ Đứng hai chân giạng rộng bằng vai hoặc hơn vai, hai tay nắm lấy hai bắp đùi
lắc sang hai bên.
+ Ngồi, hai chân chống đất phía trước, hai tay chống đất phía sau lắc hai bắp cẳng
chân thả lỏng.
+ Nhảy thả lỏng toàn thân.
- Giáo viên cho học sinh chơi một số trò chơi thả lỏng như: Vũ điệu chim sáo; Chim
bay - cò bay; Quả bóng xì hơi; Phơi cá; tìm một loại quả...
- Giáo viên nhận xét kết qủa bài học, biểu dương học sinh hoàn thành tốt nhiệm vụ.
- Giáo viên hướng dẫn học sinh ôn tập ở nhà
- Giáo viên cho học sinh xuống lớp. Giáo viên hô “Giải tán”, học sinh hô “Khoẻ”.
IV. KẾT QUẢ:

Khi áp dụng chuyên đề giúp học sinh học tốt môn bóng chuyền vào trong
từng tiết dạy thì tôi nhận thấy kết quả học tập của học sinh đã có những chuyển
biến tích cực hơn, lớp học sôi nổi và sinh động hơn. Qua đó nâng cao chất lượng
từng giờ học, học sinh hứng thú và say mê tập luyện hơn.
Vận dụng chuyên đề giúp học sinh học tập tốt môn bóng chuyền đã giúp giáo
viên tích luỹ thêm những phương pháp dạy học tích cực, biết vận dụng bài giảng
một cách khoa học. Từ đó tiết học thực sự sinh động, học mà vui, vui mà học, học
sinh không bị nhàm chán.
V. BÀI HỌC KINH NGHIỆM:
Chúng ta đã biết giảng dạy thể dục là một quá trình sư phạm mang tính giáo
dục cao, qua đó người giáo viên cần giáo dục cho học sinh các phẩm chất đạo đức:
tính tự giác, tích cực, lòng dũng cảm, kiên trì, vượt khó khăn, đoàn kết, giúp đỡ mọi
người. Vì vậy muốn giờ dạy đạt kết quả cao giáo viên phải luôn bám sát từng khâu
lên lớp, giảng dạy cần phải lựa chọn hình thức đa dạng, hấp dẫn, tạo không khí sôi
nổi, thoải mái, vui vẻ, lôi cuốn các em, tạo sự hưng phấn khi tập luyện. Giáo viên
21


có thể vận dụng hình thức thi đua giữa các tổ với nhau, để tăng thêm tính tích cực,
tự giác của học sinh; cần đưa ra các hình thức khen thưởng để động viên các em
học tập tốt hơn. Mặt khác giáo viên cần phải làm cho học sinh hiểu được làm sao
phải tập như vậy? Tập như vậy có tác dụng gì? Có như thế học sinh mới ý thức
được những điều đã học có ít trong cuộc sống, học tập lao động cũng như vui chơi
của các em.
VI. KẾT LUẬN:
Những kinh nghiệm mà tôi trình bày trên đây về phương pháp giúp học sinh
học tập tốt môn bóng chuyền ở trường THCS là xuất phát từ thực tiễn, quá trình
học hỏi và kinh nghiệm giảng dạy của bản thân nhằm phát triển bộ môn bóng
chuyền nói riêng và môn thể dục nói chung trong nhà trường. Do trình độ chuyên
môn và kinh nghiệm còn hạn chế do đó chắc chắn còn có những vấn đề tôi trình

bày sẽ chưa đầy đủ và còn nhiều thiếu sót. Tôi rất mong nhận được sự góp ý chân
thành của quý thầy cô, các đồng nghiệp để tìm ra những giải pháp đồng bộ, tối ưu
trong việc dạy và học môn Thể Dục ở Trường THCS Minh Quang
VII. TÀI LIỆU THAM KHẢO:
1. Sách Phương pháp giảng dạy thể dục thể thao (NXB TDTT HÀ NỘI 1999 - Tác
giả: PGS. PTS TRỊNH TRUNG HIẾU)
2. Giáo trình giảng dạy môn bóng chuyền Trường ĐH TDTT Hà Nội.
3. Sách giáo viên khối 6,7,8,9.
4. Sách một số vấn đề đổi mới phương pháp dạy học môn thể dục.
5. Tài liệu bồi dưỡng chuyên môn năm học 2017-2018 và năm học 2018-2019.
Minh Quang, ngày 02 tháng 12 năm 2018
Người thực hiện,

Nguyễn Thị Minh

22


PHÒNG GD& ĐT TAM ĐẢO

TRƯỜNG THCS MINH QUANG
Chủ đề: THỂ THAO TỰ CHỌN LỚP 6.
Tiết 26: MÔN TC. TIẾP TỤC ÔN, TẬP THỂ LỰC VÀ HỌC KỸ THUẬT
(BÓNG CHUYỀN)
NỘI DUNG: Tiếp tục ôn, tập thể lực và học kỹ thuật:
Ôn tập: Tư thế chuẩn bị và các bước di chuyển.
Học mới: Học kỹ thuật chuyền bóng thấp tay bằng hai tay trước mặt.
I. Mục tiêu bài học
1. Kiến thức:
- Giúp học sinh củng cố lại các kỹ thuật đã học: Tư thế chuẩn bị và các bước di

chuyển.
- Giúp học sinh nắm được kỹ thuật chuyền bóng thấp tay bằng hai tay trước mặt.
- Nhằm trang bị cho học sinh một số hiểu biết, kỹ năng, kỹ thuật để rèn luyện sức
mạnh tay, sự khéo léo chính xác và thi đấu ở mức nhất định.
2. Kỹ năng
- Biết và thực hiện cơ bản kiến thức động tác kỹ thuật chuyền bóng thấp tay bằng hai
tay trước mặt (Không bóng)
- Bước đầu thực hiện được kỹ thuật chuyền bóng thấp tay bằng hai tay trước mặt (Có
bóng)
3.Thái độ
- Rèn luyện thái độ nghiêm túc, ý thức tự giác, tích cực tham gia các hoạt động tập
luyện rèn luyện thân thể, ý thức đảm bảo an toàn trong tập luyện.
- Chủ động vận dụng những kiến thức đã được học vào các buổi tập luyện ngoài giờ,
để nâng cao kỹ thuật, sức khỏe thể chất và tinh thần.
II. Địa điểm và phương tiện
23


1. Địa điểm: Sân trường THCS Minh Quang
2. Phương tiện:
2.1 Giáo viên:
-

Trang phục thể thao.

-

Kiểm tra vệ sinh an toàn nơi tập luyện.

-

Cùng học sinh chuẩn bị: Bóng chuyền, tranh ảnh, loa đài, còi các dụng cụ
phục vụ hoạt động học tập và liên quan tới bài học

2.2 Học sinh
-

Trang phục phù hợp.

-

Vệ sinh và đảm bảo an toàn nơi tập

-

Cùng giáo viên chuẩn bị: Bóng chuyền, tranh ảnh, loa đài, các dụng cụ phục
vụ hoạt động học tập và liên quan tới bài học.

III.Tiến trình hoạt động
NỘI DUNG
1. Hoạt động mở đầu
1.1 Nhận lớp
- Ổn định tổ chức.
- Kiểm tra tình hình sân bãi dụng

ĐỊNH
HOẠT ĐỘNG GV - HS
LƯỢNG
1p
Đội hình nhận lớp

xxxxxxxxx
xxxxxxxxx
xxxxxxxxx X

cụ.

2.3 Phổ biến nội dung yêu cầu giờ

1p

học
- Ôn TTCB và các bước di chuyển
- Học mới kỹ thuật chuyền bóng
thấp tay bằng hai tay trước mặt
1.3 Khởi động
1.3.1 Khởi động chung
- Tập bài thể dục phát triển chung gồm các
động tác : tay vai, nghiêng lườn, vặn mình,
lưng bụng, chân, toàn thân, bật nhảy, điều
hòa.
- Khởi động các khớp, ép dọc, ép ngang.

3p

GV X
Cán sự lớp báo sĩ số và tình hình của
lớp.
- Giáo viên phổ biến nội dung
yều cầu bài học và giao nhiệm
vụ cho lớp

- HS lắng nghe để tiếp nhận nội dung,
yêu cầu bài học.
Đội hình khởi động chung
x x x x x x x
x x x x x x x
x x x x x x x
GV
GV cùng thực hiện với học sinh.

24


3p
1.3.2

Khởi động chuyên môn
- Ném bóng 1 tay, ném bóng 2 tay.
- Di chuyển 9,3,6,3,9

HS tập theo GV trên nền nhạc. Giáo
viên quan sát sửa sai, nhắc nhở động
viên học sinh tập

4L
Đội hình khởi động chuyên môn
x

x

x

x

x
GV

x

1.4 Kiểm tra nội dung đã học:
Thực hiện kỹ thuật di chuyển bước lướt

x

x

x

x

x

GV làm thị phạm trước một lần để học
sinh nắm được sau đó GV chia lớp
thành 4 hàng, 2 hàng một quay mặt vào
nhau, 2 học sinh 1 bóng thực hiện
GV vừa quan sát vừa nhắc nhở sửa sai
cho học sinh
HS tập luyện theo yêu cầu của GV.
3p
Đội hình kiểm tra nội dung đã học.

Mỗi HS
xxxxxxxxx
thực hiện
xxxxxxxxx
1, 2 lần
xxxxxxxxxX
xx
GV
Lấy tinh thần xung phong Gv gọi 1 học
sinh lên thực hiện.
Cả lớp quan sát và nhận xét bạn. GV bổ
xung nhận xét, đánh giá.

2. Hoạt động hình thành kiến thức
2.1 Học mới: Kỹ thuật chuyền bóng thấp
tay bằng 2 tay trước mặt

10p

Đội hình học mới
xxxxxxxxxxxx
x
x
x
GV
x
x
xxxxxxxxxxxx

25