Liên kết giữa đô thị trung tâm và các đô thị vệ tinh

DIỄN ĐÀN

LIÊN KẾT GIỮA ĐÔ THỊ TRUNG TÂM
VÀ CÁC ĐÔ THỊ VỆ TINH

PHỤC VỤ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG THÀNH PHỐ HÀ NỘI
TS. NGUYỄN HỒNG SƠN, TS. NGUYỄN THỊ DIỄM HẰNG, ThS. NGUYỄN NGỌC TIỆP
Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế - xã hội Hà Nội

T

hủ đô Hà Nội có tốc độ gia tăng dân số rất nhanh, đặc biệt tại đô thò trung tâm, gây ra áp lực
lớn đối với hạ tầng kỹ thuật và xã hội, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống người dân. Việc
xây dựng các đô thò vệ tinh (ĐTVT) với mục tiêu giảm tải dân số cho đô thò trung tâm, đồng
thời tạo các cực tăng trưởng mới cho Thủ đô là một giải pháp được hoạch đònh trong Quy hoạch chung
xây dựng Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Tuy nhiên, Hà Nội đang gặp nhiều
khó khăn, thách thức trong việc xây dựng các đô thò vệ tinh, tạo mối liên kết hài hoà giữa đô thò trung
tâm và đô thò vệ tinh.

Thực trạng phát triển đô thò trung tâm của Hà Nội

Thành phố Hà Nội có diện tích khoảng 3.345km2, nằm trong số 17 thủ đô lớn nhất thế giới, với dân
số năm 2017 hơn 7,6 triệu người, chiếm 8% dân số cả nước; gồm 12 quận trung tâm, 17 huyện ngoại
thành và 1 thò xã.
Luật Thủ đô được Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam khóa XII ban hành đã xác đònh Hà Nội là trung
tâm chính trò - hành chính quốc gia; là trung tâm lớn về văn hóa, giáo dục, khoa học và công nghệ,
kinh tế và giao dòch quốc tế của cả nước. Hà Nội là nơi đặt trụ sở các cơ quan Trung ương, các tổ chức
chính trò xã hội, đại diện các cơ quan ngoại giao, các tổ chức quốc tế; là nơi có các cơ sở giáo dục lớn
nhất cả nước ở các cấp học phổ thông và giáo dục chuyên nghiệp (với hơn 100 trường đại học, cao
đẳng); là trung tâm nghiên cứu hàng đầu của cả nước và nơi đặt trụ sở của nhiều doanh nghiệp lớn.
Với các chức năng như vậy, Hà Nội đã và đang thu hút rất nhiều dân cư từ các đòa phương về học tập,

làm việc và sinh sống, đặc biệt tại các đô thò trung tâm. Sau 10 năm thay đổi đòa giới hành chính, dân
số đô thò tại 12 quận của Hà Nội đã tăng 19,43%, từ 2.897,2 nghìn người năm 2008 lên đến 3.460,3
nghìn người năm 2017. Mật độ dân số trung bình tại các quận nội thành là 10.830 người/km2 (cá biệt
có quận Đống Đa với mật độ là 42.259 người/km2, Thanh Xuân với 31.328 người/km2 và Hai Bà Trưng
với 33.056 người/km2).

42

SË 94+95 . 2018


≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝

lực đô thò hoá nhanh, hệ thống hồ đã bò thu
hẹp lại và làm giảm khả năng thoát nước khi
gặp mưa, gây nên hiện tượng ngập cục bộ.
Nghiêm trọng hơn, với lượng nước thải đô
thò phát sinh khoảng 700.000m3/ngày đêm,
trong đó chỉ hơn 22% được xử lý, đã làm
ô nhiễm rất nhiều hồ, sông như sông Tô
Lòch, các hồ khu vực quận Hoàng Mai, Hai
Bà Trưng…

Hình 1. Dân số tại một số quận có tốc độ đô thò hóa nhanh (nghìn dân)

Những vấn đề bất cập của đô thò trung
tâm Hà Nội
Mặc dù được đầu tư rất nhiều trong xây
dựng và quản lý đô thò, hướng đến một
thành phố sống tốt, nhưng với áp lực dân

số lớn như vậy, khu vực trung tâm Hà Nội
đang gặp phải những vấn đề bất cập về hạ
tầng và công tác quản lý dân cư. Có thể lấy
một số ví dụ cụ thể sau:
■ Công tác quản lý dân cư, đặc biệt tại các
khu đô thò hóa nhanh gặp nhiều khó khăn
Với khối lượng dân nhập cư khá lớn, trong
đó rất nhiều trường hợp không đăng ký tạm
trú, là một khó khăn lớn cho chính quyền
cơ sở trong việc quản lý dân cư, đảm bảo
trật tự an toàn xã hội ở các quận trung tâm
thành phố.
Bên cạnh đó, trong khoảng 20 năm trở lại
đây, khu vực trung tâm Hà Nội hình thành
nhiều khu đô thò với quy mô lên đến hàng
vạn dân như các khu Linh Đàm (Hoàng
Mai), Việt Hưng (Long Biên), Đặng Xá (Gia
Lâm)… Một đặc điểm chung là các khu đô thò
này năm xen kẽ với khu dân cư, làng xóm
cũ. Việc quản lý cư dân tại các khu đô thò
này đang là khó khăn lớn cho chính quyền
cấp cơ sở khi dân số tăng quá nhanh, trong
khi đội ngũ cán bộ cấp phường lại thiếu về
số lượng và chưa mạnh về chất lượng.
■ Việc phát triển hạ tầng giao thông và vận
tải vẫn chưa đáp ứng nhu cầu thực tế
Có thể thấy trong hàng chục năm qua, hệ
thống hạ tầng giao thông của thành phố
được đầu tư xây dựng, mở rộng khá nhiều,
tiêu biểu là hệ thống đường vành đai 1,2,3;

các tuyến cầu vượt khác cấp tại các nút
giao thông; các tuyến đường nội đô thường
xuyên được cải tạo chỉnh trang… Nhưng với

hơn 5 triệu xe máy, 500 nghìn xe ô tô (chủ
yếu tập trung trong đô thò trung tâm), hiện
tượng ùn tắc giao thông thường xuyên xảy
ra trên đòa bàn khu vực nội đô Hà Nội, vừa
gây ô nhiễm môi trường không khí, vừa gây
lãng phí nhiêu liệu rất lớn. Việc quy hoạch
các khu đô thò ở bên ngoài, nhưng các công
sở lại ở trung tâm thành phố làm cho số
lượng phương tiện di chuyển của người dân
giữa nội đô và khu vực ngoại thành rất lớn,
gây ra hiện tượng ùn tắc thường xuyên tại
các tuyến đường cửa ngõ thủ đô như đường
32, đường Nguyễn Trãi, Nguyễn Văn Cừ...
Trong khi đó, việc di dời các cơ sở sản xuất,
trường học, bệnh viện, cơ quan Nhà nước
ra khỏi nội đô diễn ra rất chậm. Quỹ đất sau
khi di dời lại được thay bằng các khu đô thò,
tòa nhà chung cư cao tầng càng dẫn đến
gia tăng mạnh hơn áp lực giao thông, quá
tải hạ tầng xã hội...
Mặc dù Hà Nội có nhiều cố gắng trong tăng
cường năng lực vận tải hành khách công
cộng như vận hành tuyến buýt nhanh BRT
năm 2016, liên tục mở rộng các tuyến buýt
công cộng lên đến 112 tuyến toàn thành
phố, nhưng cho đến nay mới chỉ đáp ứng

được khoảng 15% nhu cầu vận tải hành
khách công cộng. Con số này thay đổi rất
ít trong 10 năm qua do lượng dân cư ngày
càng lớn trong khu vực nội đô.
■ Sức ép từ bảo vệ môi trường khu vực
trung tâm thành phố
Hà Nội là thành phố có hệ thống hồ phong
phú với hàng trăm hồ, sông lớn nhỏ, góp
phần điều hoà khí hậu và tạo vẻ đẹp đặc
biệt. Bên cạnh đó, hệ thống hồ Hà Nội còn
là một phần của hệ thống thoát nước khu
vực trung tâm thành phố. Tuy nhiên, với áp

Lượng chất thải rắn sinh hoạt khu vực trung
tâm chiếm hơn 50% toàn thành phố, gây
áp lực rất lớn đến việc thu gom và xử lý.
Bên cạnh đó, lượng chất thải rắn xây dựng
của khu vực trung tâm rất lớn, lên đến hàng
ngàn tấn/ngày do hoạt động xây dựng diễn
ra khắp nơi nhưng việc quản lý, xử lý chưa
hiệu quả, hiện tượng đổ thải không đúng
quy đònh xảy ra ở hầu khắp đòa bàn thành
phố, gây mất mỹ quan đô thò và ô nhiễm
môi trường.
Ngoài ra, do hoạt động xây dựng quá
nhiều, số lượng phương tiện giao thông quá
lớn đã làm khu vực trung tâm thành phố xảy
ra hiện tượng ô nhiễm không khí, trong đó
đặc biệt là ô nhiễm bụi và đến nay chưa có
giải pháp xử lý hiệu quả.

■ Hiện tượng quá tải tại cơ sở khám chữa
bệnh, các trường học các cấp… trên đòa bàn
vẫn ngày càng tăng. Mặc dù trong 5 năm
qua, các cơ sở khám, chữa bệnh tuyến
Trung ương, đòa phương trên đòa bàn thành
phố đã đầu tư xây dựng, mở rộng rất nhiều,
nhưng hiện tượng người bệnh phải chờ đợi
lâu, nằm ghép giường, nằm ngoài hành
lang bệnh viện vẫn diễn ra. “Quy hoạch
mạng lưới trường học toàn thành phố đến
năm 2020, đònh hướng đến năm 2030”
được phê duyệt năm 2012 với mục tiêu rất
cụ thể về quỹ đất cho mỗi học sinh, quy
mô số học sinh tối đa trên lớp. Nhưng cho
đến năm 2018, hiện tượng quá tải đối với
các trường, đặc biệt khối tiểu học vẫn diễn
ra rất cao (theo Quy hoạch đối với bậc tiểu
học không quá 30 học sinh/lớp, nhưng thực
tế nhiều trường tiểu học thuộc các quận Ba
Đình, Hoàn kiếm, Cầu Giấy, Đống Đa… số
học sinh đều lên tới 45-55 học sinh/lớp, cá
biệt lên tới 60-70 học sinh/lớp).

Vai trò của đô thò vệ tinh trong
tổng thể đònh hướng phát triển
của Hà Nội

Nhằm giảm áp lực cho đô thò trung tâm, tạo

SË 95+96 . 2018

43


≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝

động lực mới cho phát triển thủ đô, Đồ án “Quy hoạch chung xây
dựng thủ đô Hà Nội đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050” được
Chính phủ phê duyệt năm 2011 đã đònh hướng Hà Nội sẽ phát triển
theo mô hình chùm đô thò gồm đô thò trung tâm, 5 đô thò vệ tinh và
các thò trấn sinh thái. Khu vực đô thò trung tâm được phân cách với
các ĐTVT và thò trấn bằng hành lang xanh, chiếm 70% diện tích đất
tự nhiên của thành phố.
1. Giới thiệu chung về đô thò vệ tinh của Hà Nội
Năm đô thò vệ tinh gồm: Hòa Lạc, Sơn Tây, Xuân Mai, Phú Xuyên
và Sóc Sơn, ở cự li khoảng 25-30km tính từ trung tâm thành phố.
(1) Đô thò vệ tinh Hòa Lạc: Nằm ở phía Tây của đô thò trung tâm,
có dân số dự kiến là 600 ngàn người. Trong quy hoạch, Hòa Lạc
được xác đònh là đô thò khoa học công nghệ và đào tạo. Mục tiêu
chính là khuyến khích phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và
thu hút di dân;
(2) Đô thò vệ tinh Xuân Mai: Cũng nằm ở phía Tây của đô thò trung
tâm, có dân số dự kiến là 220 ngàn người. Trong quy hoạch, Xuân
Mai được xác đònh là đô thò dòch vụ - công nghiệp. Trong đó, phát
triển các trung tâm dòch vụ gắn với cụm công nghiệp, tiểu thủ công
nghiệp, làng nghề truyền thống; và phát triển các dòch vụ thương
mại đầu mối nối kết Hà Nội với các tỉnh phía Tây Bắc đất nước;
(3) Đô thò vệ tinh Phú Xuyên: Nằm ở phía Nam của đô thò trung tâm,
với dân số dự kiến khoảng 127 ngàn người. Trong quy hoạch, Phú
Xuyên được xác đònh là đô thò công nghiệp, đầu mối giao thông và

trung tâm trung chuyển hàng hóa. Trong đó, đầu tư xây dựng các
cơ sở kinh tế về công nghiệp, y tế, giáo dục, vui chơi giải trí, thể dục
thể thao nhằm thu hút và cung cấp nguồn lực tại chỗ và các vùng
hoạt động kinh tế lân cận.
(4) Đô thò vệ tinh Sơn Tây: Nằm ở phía Tây Bắc đô thò trung tâm, có
dân số dự kiến khoảng 186 ngàn người. Trong quy hoạch, Sơn Tây
được xác đònh là đô thò văn hóa lòch sử, du lòch nghỉ dưỡng.
(5) Đô thò vệ tinh Sóc Sơn: nằm ở phía Bắc đô thò trung tâm, có
dân số dự kiến khoảng 250 ngàn người. Trong quy hoạch, Sóc
Sơn được xác đònh là đô thò dòch vụ và đô thò sinh thái. Trong đó,
Sóc Sơn sẽ được phát triển dựa trên cơ sở trung tâm dòch vụ cảng
hàng không, dòch vụ thương mại, logistics và trung chuyển hàng
hóa quốc tế, trung tâm dòch vụ du lòch thương mại nghỉ dưỡng cấp
vùng và thành phố, phát triển công nghiệp sạch, trung tâm dòch vụ
đào tạo cấp vùng.
2. Vai trò của các đô thò vệ tinh Hà Nội
■ Giải quyết bất cập giữa việc gia tăng tỷ lệ đô thò hóa, tỷ lệ dân
thành thò nhưng phải đảm bảo kiểm soát dân số đô thò trung tâm,
hạn chế phát triển dân số khu vực nội đô.
Việc xây dựng các đô thò vệ tinh với quy mô tổng dân số khoảng
1,3 triệu người, cùng với hàng chục khu đô thò mới, là một giải pháp
cần thiết và hiệu quả để thực hiện mục tiêu kiểm soát dân số khu
vực nội đô, phát triển dân số tại các đô thò vệ tinh theo Quy hoạch
chung xây dựng thủ đô Hà Nội. Khi các đô thò này được xây dựng
đáp ứng được yêu cầu là đô thò hoàn chỉnh, độc lập một cách tương
đối so với đô thò trung tâm (chỉ phụ thuộc về mặt hành chính), có
chất lượng cuộc sống tốt, hạ tầng giao thông kết nối với khu vực
trung tâm tốt thì việc thu hút dân cư từ nội đô là việc khả thi. Có thể

44

SË 95+96 . 2018

nhìn thấy rất rõ sự dòch chuyển của các trường đại học, các cơ sở
y tế và các cơ sở công nghiệp về các đô thò vệ tinh sẽ kéo theo số
lượng lớn dân cư và sinh viên hiện có tại khu vực trung tâm Hà Nội.
■ Tạo động lực mới trong phát triển kinh tế thành phố nói chung,
khu vực ngoại thành nói riêng.
Nguồn lực đất đai là một trong những nguồn lực quan trọng trong
phát triển của thành phố Hà Nội. Hiện nay, quỹ đất trong khu vực
nội đô không đủ để phục vụ cho các dự án phát triển với quy mô
lớn, trong đó bao gồm cả các dự án về bất động sản, sản xuất công
nghiệp… Việc phát triển các đô thò vệ tinh để chia sẻ các chức năng
của đô thò trung tâm với lợi thế quỹ đất còn nhiều sẽ tạo nên động
lực mới cho phát triển kinh tế của thành phố, đặc biệt khi các đô thò
vệ tinh được quy hoạch hợp lý, chuẩn bò hệ thống hạ tầng kỹ thuật
khung hiện đại.

Khi các khu đô thò mới được xây dựng, việc gia tăng dân số tại các
khu vực này sẽ tạo điều kiện cho hệ thống dòch vụ - thương mại
(các trung tâm thương mại, siêu thò…) tại các khu vực này nói riêng
và toàn thành phố nói chung phát triển, góp phần thực hiện tốt quy
hoạch hệ thống bán lẻ của thành phố.
Việc phát triển đô thò vệ tinh tạo cơ hội có quỹ đất dành cho đầu tư
phát triển rất lớn, đây là nguồn lực quan trọng bậc nhất của Hà Nội
để phát triển. Theo quy hoạch, đến 2030, 05 đô thò vệ tinh với hơn
8.701ha đất ở mới, hơn 1.369ha đất công nghiệp - tiểu thủ công
nghiệp (riêng đô thò vệ tinh Hòa Lạc bố trí 1.272ha phục vụ phát
triển các khu công nghệ cao), hàng nghìn ha đất dành cho các loại
hình dòch vụ như y tế, nghỉ dưỡng… Nếu quỹ đất này được huy động

tốt sẽ tạo thành nguồn vốn lớn cho thành phố để đầu tư phát triển.
Bên cạnh đó sẽ giúp phát triển thò trường bất động sản, thò trường
nhà ở trên đòa bàn.
Quy hoạch sử dụng một số loại đất của các đô thò vệ tinh

Nguồn: Quy hoạch chung xây dựng các đô thò vệ tinh Xuân Mai,
Sóc Sơn, Ba Vì, Sơn Tây năm 2015 và dự thảo Quy hoạch chung xây
dựng Đô thò vệ tinh Hòa Lạc.

Giảm áp lực về hạ tầng và giảm ô nhiễm môi trường đối với khu
vực nội đô thành phố Hà Nội.
Việc xây dựng các đô thò vệ tinh với các chức năng đô thò rất rõ nét
được kỳ vọng sẽ thu hút được lượng lớn dân cư từ đô thò trung tâm đến
làm việc và sinh sống. Từ đó sẽ giảm dân số đô thò trung tâm, đồng
thời làm giảm áp lực đến hạ tầng kỹ thuật, giảm ô nhiễm môi trường.

■

■ Việc xây dựng các ĐTVT góp phần thúc đẩy các khu phát triển
sáng tạo mới, các mô hình đô thò thông minh, giúp Hà Nội có thể
phát triển nhanh, theo mô hình hiện đại một cách nhanh chóng.
Quá trình xây dựng các đô thò vệ tinh cũng sẽ tạo cơ hội cho ngành
công nghiệp xây dựng phát triển, có cơ hội thử nghiệm trong phát


triển những sản phẩm mới phục vụ đô thò xanh, thông minh… Đây
là cơ hội tốt để triển khai các kết quả nghiên cứu trong cuộc cách
mạng công nghiệp 4.0 với những thành tựu nổi bật về giao thông
thông minh, tiêu dùng thông minh, công trình thông minh, IOT
(internet kết nối vạn vật) cho các đô thò được xây dựng mới, với cơ

sở hạ tầng hiện đại. Việc xây dựng mô hình đô thò thông minh với
quy mô nhỏ gọn, phát triển mới hoàn toàn như các ĐTVT của Hà
Nội sẽ khả thi hơn rất nhiều so với xây dựng đô thò thông minh tại
đô thò trung tâm thành phố.

Những khó khăn, bất cập đối với việc phát triển
ĐTVT để đạt được các mục tiêu phát triển bền
vững toàn thành phố
Hiện nay, Quy hoạch chung xây dựng của 4/5 đô thò vệ tinh là Xuân
Mai, Phú Xuyên, Sơn Tây và Sóc Sơn đã được phê duyệt; với tính
chất đặc thù, đô thò vệ tinh Hòa Lạc đã được thành phố Hà Nội
thông qua và Bộ Xây dựng thẩm đònh để trình Thủ tướng phê duyệt,
làm cơ sở cho việc xây dựng và triển khai các quy hoạch tiếp theo
và tạo cơ hội thu hút đầu tư cho các đô thò vệ tinh.
Mặc dù Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội được phê duyệt
từ năm 2011, nhưng cho đến nay, việc xây dựng các đô thò vệ tinh
vẫn gặp nhiều khó khăn, chưa có kết quả rõ rệt. Có thể kể đến một
số nguyên nhân chủ yếu sau:
■ Kết

nối giao thông giữa các đô thò vệ tinh với đô thò trung tâm Hà
Nội và giữa các đô thò vệ tinh với nhau còn đang trong quá trình
hoàn thiện và chưa đồng bộ.
Hệ thống hạ tầng giao thông, vận tải kết nối giữa đô thò vệ tinh với
các đô thò trung tâm đang trong quá trình hoàn thiện. Trừ đô thò vệ
tinh Hoà Lạc có tuyến đại lộ Thăng Long chạy qua rất tiện lợi, các
tuyến đường nối đô thò trung tâm đến 4 đô thò vệ tinh còn lại chưa

được đầu tư nâng cấp, mở rộng hoàn chỉnh, hạn chế thời gian di
chuyển của các phương tiện. Bên cạnh đó, hiện chưa có nhiều hình

thức vận tải để người dân lựa chọn (chủ yếu là xe buýt với mật độ
xe rất hạn chế, xe khách liên tỉnh và xe cá nhân).
■ Việc thu hút dân cư về sinh sống tại các đô thò vệ tinh, giảm tải và

góp phần giãn mật độ tập trung tại đô thò trung tâm còn gặp nhiều
khó khăn.
Hiện nay, các dự án phát triển nhà ở và xây dựng đồng bộ các hạ
tầng xã hội, hạ tầng dòch vụ tại các đô thò này còn chậm nên người
dân chưa nhận thấy được sự hấp dẫn, đảm bảo cho cuộc sống, an
sinh xã hội để chuyển về các vùng này sinh sống. Nguyên nhân
chính do hoạt động kêu gọi và thu hút các dự án đầu tư vào các đô
thò vệ tinh còn chậm triển khai, các nhà đầu chưa nhận thấy tiềm
năng khi đầu tư vào các khu vực này do hạ tầng khung còn chưa
hoàn chỉnh; quỹ đất sạch thiếu nên phải mất nhiều thời gian cho
công tác giải phóng mặt bằng dẫn đến quá trình triển khai chậm…
Bên cạnh đó, do chưa thu hút được nhiều nhà đầu tư đến kinh
doanh tại các đô thò vệ tinh nên các đô thò này cũng chưa có nguồn
lực để phát triển kinh tế, tạo việc làm. Đây cũng là nguyên nhân dẫn
đến việc không thu hút được dân số tại các đô thò vệ tinh.

■ Vấn đề khó khăn trong việc huy động các nguồn vốn đầu tư để
phát triển cơ sở hạ tầng vào các đô thò vệ tinh còn chưa mang lại
hiệu quả đầu tư cao.

Trong bối cảnh thành phố Hà Nội còn rất nhiều lónh vực cần ưu tiên
đầu tư từ nguồn ngân sách như giáo dục, y tế, hạ tầng kỹ thuật…,
việc bố trí ngân sách Nhà nước cho xây dựng, phát triển các đô thò
vệ tinh là rất khó thực hiện và đến nay hầu như chưa được quan
tâm. Hơn nữa, do khu vực đô thò trung tâm hệ thống hạ tầng liên

SË 94+95 . 2018

45


tục quá tải, cần đầu tư nâng cấp, mở rộng thường xuyên; đồng thời
đô thò trung tâm vẫn liên tục được mở rộng ra khu vực ven đô, nên
ngân sách thành phố phải ưu tiên đầu tư phát triển hạ tầng kỹ thuật
khu vực đô thò trung tâm (xây dựng thêm các tuyến đường, cầu
vượt, cải tạo chất lượng môi trường…). Vì vậy, nguồn vốn ngân sách
đầu tư cho các đô thò vệ tinh là rất khó khăn.
Bên cạnh đó, các lợi ích về kinh tế mang lại cho các nhà đầu tư khi
thực hiện dự án tại các đô thò vệ tinh chưa hấp dẫn, khả năng thu
hồi vốn chậm nên nguồn vốn đầu tư ngoài ngân sách chưa có nhiều
cơ hội để phát huy.

Những đònh hướng giải pháp để phát triển ĐTVT
nhằm giảm tải áp lực cho đô thò trung tâm Hà Nội
trong thời gian tới

Trong giai đoạn tới, để phát triển các đô thò vệ tinh, thành phố Hà
Nội cần ưu tiên một số nhiệm vụ sau:
■ Lập kế hoạch đầu tư xây dựng các đô thò vệ tinh:
Căn cứ vào nguồn lực đòa phương, dự báo phát triển kinh tế - xã hội
trong thời gian tới, lập kế hoạch cụ thể để phát triển, xây dựng các
đô thò vệ tinh. Trong giai đoạn tới, do nguồn lực có hạn, thành phố
Hà Nội nên ưu tiên đầu tư xây dựng các đô thò vệ tinh mà có thể
xác đònh được rõ động lực phát triển của các đô thò này, theo chúng
tôi, đô thò vệ tinh Hoà Lạc và Sóc Sơn là hai đô thò có động lực phát
triển rõ nét và nên được ưu tiên đầu tư trong thời gian tới.

Đô thò vệ tinh Hoà Lạc: Theo Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô
Hà Nội, đô thò Hoà Lạc được đònh hướng là đô thò “thông minh”; là

46

SË 94+95 . 2018

thành phố khoa học, nơi tập trung trí tuệ và công nghệ tiên tiến
nhất của Việt Nam, trung tâm đào tạo nguồn nhân lực chất lượng
cao và là đô thò du lòch nghỉ dưỡng với quy mô dân số năm 2030
khoảng 0,6 triệu người, diện tích đất tự nhiên 20.113ha. Hiện nay
có nhiều điều kiện thuận lợi để đẩy nhanh việc xây dựng đô thò Hoà
Lạc như: Nằm trên trục đại lộ Thăng Long; một số công trình đã và
đang được xây dựng như Đại học quốc gia, Khu công nghệ cao Hoà
Lạc; nhiệm vụ xây dựng quy hoạch đang được thực hiện... Đô thò vệ
tinh Hoà Lạc có động lực phát triển rất rõ, đó là các trường đại học,
khu công nghệ cao đang được hình thành, sẽ thu hút một số lượng
lớn sinh viên, người lao động lên sinh sống, học tập và làm việc;
hệ thống các khu nghỉ dưỡng, vui chơi giải trí đã và đang được hình
thành... tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển thương mại, dòch vụ,
du lòch. Việc xây dựng nhanh đô thò Hoà Lạc sẽ góp phần giảm áp
lực dân số nội đô một cách hiệu quả nhất, đồng thời đẩy nhanh tiến
trình CNH, HĐH Thủ đô do sự phát triển của khu công nghệ cao
Hòa Lạc và các khu vực nghiên cứu.
❑ Đô thò vệ tinh Sóc Sơn: Theo quy hoạch, phát triển đô thò Sóc Sơn
trở thành đô thò dòch vụ gắn với bảo tồn khu vực núi Sóc, đô thò vệ
tinh cửa ngõ phía Bắc thành phố Hà Nội, khai thác tiềm năng cảng
hàng không quốc tế Nội Bài, tuyến hành lang kinh tế Côn Minh Hà Nội - Quảng Ninh, QL3 liên kết Hà Nội với các tỉnh trung du và
miền núi Bắc Bộ, với quy mô dân số năm 2030: khoảng 0,25 triệu
người, diện tích tự nhiên: 6.013ha. Đặc biệt, hiện nay nhà ga T2,

cảng hàng không quốc tế Nội Bài đã được đưa vào sử dụng cùng
với các tuyến đường giao thông khung hiện đại, bao gồm quốc lộ 3,
đường cao tốc Hà Nội - Lào Cai và đường nối cầu Nhật Tân - Nội


≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝

Bài đã hoàn thành là những điều kiện rất thuận lợi để phát triển
nhanh đô thò Sóc Sơn theo đúng quy hoạch. Với những lợi thế
trên, việc nhanh chóng xây dựng đô thò Sóc Sơn với trọng tâm là
phát triển dòch vụ phục vụ cảng hàng không (nhà hàng, khách
sạn - điểm vui chơi giải trí và trung chuyển khách quốc tế đi các
tỉnh phía Bắc), dòch vụ nghỉ ngơi, giải trí (khu nghỉ dưỡng, du lòch
sinh thái, du lòch tâm linh...), các dòch vụ khác như logistic, dòch
vụ cao cấp khác như tài chính - ngân hàng, giáo dục... phát triển
theo chuỗi đô thò của trục Nhật Tân - Nội Bài... hoàn toàn khả thi
trong tương lai gần.

dung sau:
❑ Chuyển đònh hướng đầu tư từ ngân sách theo hướng giảm đầu
tư trong nội đô, tăng đầu tư ra ngoại thành, ưu tiên cho các đô
thò vệ tinh.

■ Tập trung phát triển hạ tầng giao thông kết nối khu vực trung
tâm - đô thò vệ tinh - các tỉnh khác:
Kinh nghiệm thế giới cho thấy, hạ tầng giao thông kết nối thuận
lợi trong đô thò vệ tinh và giữa đô thò vệ tinh với đô thò trung tâm
là điều kiện tiên quyết để các đô thò vệ tinh phát triển. Bên cạnh
đó, theo quy hoạch, 3 trong 5 đô thò vệ tinh (Sơn Tây, Sóc Sơn,
Xuân Mai) nằm tại các vò trí tiếp giáp với các tỉnh lân cận như

Phú Thọ, Vónh Phúc, Bắc Giang, Bắc Ninh, Hòa Bình. Trong
tương lai, các đô thò vệ tinh không chỉ giữ vai trò là hạt nhân phát
triển tại các khu vực của Hà Nội mà còn với cả các tỉnh này.
Việc phát triển hạ tầng giao thông thuận tiện kết nối đến các
tỉnh sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các đô thò vệ tinh nói riêng và
Hà Nội nói chung có cơ hội thu hút các nguồn lực từ các tỉnh để
phát triển.

❑ Tiếp tục đẩy mạnh việc di dời các cơ quan, trường học, bệnh
viện… ra khỏi khu vực đô thò vệ tinh.

■ Xây dựng và triển khai quyết liệt các cơ chế, chính sách
đặc thù để phát triển các đô thò vệ tinh, trong đó lưu ý các nội

❑ Cơ chế, chính sách xúc tiến đầu tư, huy động nguồn lực đầu tư

vào các đô thò vệ tinh: Cần xây dựng các chương trình xúc tiến
đầu tư phù hợp với chức năng của từng đô thò vệ tinh. Ưu tiên các
hoạt động xúc tiến đầu tư vào các đô thò vệ tinh trong chương
trình xúc tiến đầu tư của thành phố.

❑ Xây dựng các cơ chế, chính sách thu hút nguồn nhân lực vào
các đô thò vệ tinh, trong đó lưu ý đặc thù các đô thò vệ tinh để có
các chính sách thu hút nhân lực phù hợp với từng đô thò vệ tinh
(ví dụ nhân lực trí thức cho đô thò vệ tinh Hòa Lạc; nhân lực trình
độ tay nghề lao động cao cho đô thò vệ tinh Phú Xuyên…). Các
chính sách này cần bao gồm cả chính sách đãi ngộ về lương,
chỗ ở, các dòch vụ giáo dục - y tế…
❑ Xây dựng, triển khai các cơ chế hợp tác, điều phối với các đòa
phương lân cận để đảm bảo sự phát triển hài hòa giữa các khu

vực, tránh trùng lắp dẫn đến cạnh tranh thu hút đầu tư; đồng
thời hỗ trợ qua lại giữa đô thò vệ tinh của Hà Nội với các đô thò
của các tỉnh để tăng cường hiệu quả phát triển trên toàn đòa bàn
Vùng thủ đô.

SË 94+95 . 2018

47