Vai trò của các chuyên gia và nhà tạo lập thị trường

Vai trò của các chuyên gia và nhà tạo lập thị
trường trên thị trường chứng khoán

Trải qua hàng trăm năm lịch sử hình thành, thị trường chứng
khoán (TTCK) đến nay vẫn không ngừng phát triển và ngày càng
khẳng định là một kênh huy động vốn hữu hiệu của nền kinh tế.
Cùng với những tiến bộ của khoa học kỹ thuật và yêu cầu về sự
đa dạng trong các hoạt động đầu tư, đến nay nhiều loại thị trường
đã ra đời với các hình thức tổ chức thị trường từ đơn giản (thị
trường chứng khoán phi tập trung) đến hiện đại và hết sức chặt
chẽ (thị trường chứng khoán tập trung). Khi đề cập đến các hình
thức tổ chức thị trường nói trên không thể không nhắc đến vai trò
của các chuyên gia và các nhà tạo tập thị trường trong việc tạo
lập sự công bằng, hiệu quả và trật tự trên mỗi thị trường này.

1. Vai trò của chuyên gia chứng khoán trên TTCK giao dịch
tập trung

Mục tiêu của các Sở giao dịch là tạo lập một môi trường giao dịch
chứng khoán (CK) an toàn và hiệu quả, trong đó các nhà đầu tư
phải được đối xử công bằng, được cung cấp thông tin tương
xứng nhằm hỗ trợ kịp thời cho các quyết định đầu tư.

Trên TTCK giao dịch tập trung, chuyên gia CK là những người
hoạt động chuyên môn nhằm duy trì sự công bằng, cạnh tranh và
hiệu quả về một loại CK đã niêm yết. Ngoài ra, các chuyên gia
còn là sự kết nối giữa các nhà môi giới với các lệnh đặt mua và
bán trên TTCK, hỗ trợ cho các giao dịch được thực hiện an toàn
và hiệu quả.

Một giao dịch được thực hiện khi giá cả đã hợp lý, để đạt được

mức giá hợp lý thì các lệnh đều phải chuyển qua các chuyên gia
phụ trách. Vai trò của các chuyên gia được thể hiện qua các hoạt
động sau:

- Vai trò là đại lý của các nhà môi giới: Công việc của chuyên gia
là thực hiện lệnh cho các nhà môi giới đối với loại CK mà họ phụ
trách. Nếu một khách hàng tiến hành đặt lệnh thông qua nhà môi
giới, trong trường hợp lệnh giới hạn không thể thực hiện được,
nhà môi giới sẽ chuyển lệnh này sang các chuyên gia, các
chuyên gia sẽ trở thành người đại diện cho nhà môi giới đối với
lệnh đó tại sàn giao dịch.

- Vai trò là nhà đấu giá: Trong toàn bộ phiên giao dịch, các
chuyên gia sẽ đưa ra một mức giá chào mua - chào bán tốt nhất,
trên cơ sở đó đến đầu mỗi phiên giao dịch họ thiết lập một mức
giá giao dịch hợp lý đối với từng loại CK trên cơ sở cung - cầu về
loại CK đó. Hoạt động này nhằm bảo đảm trật tự thị trường đối
với từng loại CK mà họ phụ trách, đồng thời hạn chế sự dao động
về giá cả của CK đó.

- Vai trò là nhà kinh doanh: Các chuyên gia thực hiện giao dịch tại
một mức giá nằm trong khoảng giá chào mua cao nhất và giá
chào bán thấp nhất. Họ là người chịu trách nhiệm giảm thiểu sự
chênh lệch giữa lệnh mua và lệnh bán. Việc mua và bán này
được thực hiện theo hướng của thị trường cho đến khi sự chênh
lệch được cân bằng trở lại.

Trong trường hợp xảy ra biến cố về lệnh, về giá cả... tại thị
trường giao dịch tập trung, vai trò của các chuyên gia trở nên rất
quan trọng trong việc chủ động điều chỉnh các biến cố về trạng

thái cân bằng và ổn định.

2. Vai trò của các nhà tạo lập thị trường trên thị trường phi
tập trung

Nhà tạo lập thị trường là người thực hiện chức năng duy trì thị
trường cho một loại CK. Chẳng hạn, đối với CK A là CK không
niêm yết và được mua bán trên thị trường phi tập trung (OTC).