Chương 10: Nguyên nhân và chi phí của lạm phát

Chương 10
Nguyên nhân và chi phí của lạm phát
Nguyễn Việt Hưng

2
Mục tiêu của chương

Giải thích nguyên nhân gây ra lạm phát

Trình bày các chi phí mà lạm phát gây ra đối với nền
kinh tế

Trình bày các biện pháp ngăn chặn lạm phát

Giới thiệu đường Phillips - đường phản ánh mối
quan hệ giữa lạm phát và thất nghiệp

3
Mục tiêu của chương

Giải thích nguyên nhân gây ra lạm phát

Trình bày các chi phí mà lạm phát gây ra đối với nền
kinh tế

Trình bày các biện pháp ngăn chặn lạm phát

Giới thiệu đường Phillips - đường phản ánh mối
quan hệ giữa lạm phát và thất nghiệp

4

Nguyên nhân của lạm phát

Nguyên nhân lạm phát:
1. Lạm phát do cầu kéo
2. Lạm phát do chi phí đẩy
3. Lạm phát do sự thay đổi tỷ giá
4. Lạm phát ỳ
5. Lạm phát do tăng trưởng tiền tệ

5
Nguyên nhân của lạm phát
1. Lạm phát do cầu kéo (pull-
demand)

Tổng cầu AD tăng lên sẽ
gây ra sự gia tăng giá cả
và lạm phát xảy ra

Sản lượng tăng tới Y
1

Giá tăng từ P
o
tới P
1
P
o
Y
o
Y

P
SAS
AD
o
E
o
AD
1
P
1
Y
1
E
1

6
Nguyên nhân của lạm phát
1. Lạm phát do cầu kéo

AD tăng có thể do

Tiêu dùng tăng cao

Đầu tư tăng cao

Chi tiêu chính phủ tăng cao

Xuất khẩu tăng cao

7

Nguyên nhân của lạm phát
1. Lạm phát do cầu kéo

Hạn chế của lý thuyết này:
–
Chưa giải thích được cốt lõi nguyên nhân của sự gia tăng tổng
cầu và phân tách giữa lạm phát trong ngắn hạn và lạm phát
trong dài hạn.

Tại sao tiêu dùng và đầu tư lại tăng cao?

Tại sao chính phủ có thể tăng chi tiêu cao?

Tại sao xuất khẩu tăng cao?

8
Nguyên nhân của lạm phát
2. Lạm phát do chi phí đẩy
(push-cost)

Tổng cung ngắn hạn giảm
và gây ra lạm phát kèm suy
thoái

Sản lượng giảm xuống Y
1

Giá cả tăng lên Y
1
P

o
Y
o
Y
P
SAS
o
AD
o
E
o
P
1
Y
1
E
1
SAS
1

9
Nguyên nhân của lạm phát
2. Lạm phát do chi phí đẩy

AS ngắn hạn giảm có thể do:

Giá dầu mỏ tăng và quốc gia này phải nhập khẩu dầu

Giá các yếu tố đầu vào khác như thép, phân bón tăng


Thời tiết bất lợi làm giảm sản lượng nông nghiệp

Tiền lương của người lao động tăng

10
Nguyên nhân của lạm phát
2. Lạm phát do chi phí đẩy

Hạn chế của lý thuyết này
–
Không phân tách lạm phát trong ngắn hạn và lạm
phát trong dài hạn

11
Nguyên nhân của lạm phát
3. Lạm phát do thay đổi tỷ giá

Trong chế độ tỷ giá cố định, chính sách phá giá
đồng nội tệ sẽ làm giá hàng xuất khẩu tính theo
ngoại tệ rẻ đi và giá hàng nhập khẩu tính theo nội
tệ tăng lên

12
Nguyên nhân của lạm phát
3. Lạm phát do thay đổi tỷ giá

Xuất khẩu tăng và AD tăng

Giá nguyên liệu nhập khẩu tính theo nội tệ tăng (cầu ít co
giãn), chi phí sản xuất tăng và AS ngắn hạn giảm

→ lạm phát xảy ra do cả hai nguyên nhân lạm phát do
cầu kéo và lạm phát do chi phí đẩy.

13
Nguyên nhân của lạm phát
3. Lạm phát do thay đổi tỷ giá

Hạn chế của lý thuyết này

Không phân tách được nguyên nhân lạm phát
trong ngắn hạn và lạm phát trong dài hạn

14
Nguyên nhân của lạm phát
P
o
Y
o
Y
P
SAS
o
AD
o
E
o
AD
1
P
1

Y
1
E
1
SAS
1
P
2
E
2

15
Nguyên nhân của lạm phát
4. Lạm phát ỳ (inertia inflation)

Lạm phát hiện tại chịu ảnh hưởng của lạm phát
trong quá khứ

Lạm phát năm 2004 cao khiến mọi người kỳ vọng
lạm phát năm 2005 tiếp tục cao

kỳ vọng mô phỏng (adaptive expectation)

16
Nguyên nhân của lạm phát
4. Lạm phát ỳ

Lạm phát kỳ vọng cao khiến giá trong các hợp đồng
cung ứng tăng cao


Đặc biệt là giá các đầu vào cung ứng

Tổng cung ngắn hạn giảm và lạm phát xảy ra

17
Nguyên nhân của lạm phát
4. Lạm phát ỳ

Hạn chế của lý thuyết này
–
Không phân tách được nguyên nhân lạm phát
trong ngắn hạn và lạm phát trong dài hạn

18
Nguyên nhân của lạm phát
5. Lạm phát do tăng trưởng tiền tệ

Chúng ta sẽ bàn lại các nguyên nhân lạm phát
nói trên trong dài hạn

19
Nguyên nhân của lạm phát
1. Lạm phát do cầu kéo

Tổng cầu không thể tăng cao mãi được nếu như
lượng tiền trong túi mọi người không thay đổi
→ Tổng cầu tăng không phải là nguyên nhân dài hạn
của lạm phát

20

Nguyên nhân của lạm phát
2. Lạm phát do chi phí đẩy

Giá dầu mỏ và đầu vào khác chỉ tăng trong một
khoảng thời gian và trong một ngưỡng nhất định (ít
ra điều này vẫn còn đúng cho tới giờ)
→ không phải là nguyên nhân của lạm phát trong dài
hạn

21
Nguyên nhân của lạm phát
2. Lạm phát do chi phí đẩy

Thời tiết bất lợi hay nạn dịch gia cầm chỉ
diễn ra trong một khoảng thời gian
→ không phải là nguyên nhân gây ra lạm phát
trong dài hạn.

22
Nguyên nhân của lạm phát
2. Lạm phát do chi phí đẩy

Tiền lương công nhân không thể tăng mãi nếu
không tăng cung tiền
→ Tiền lương tăng không phải do tăng cung tiền cũng
không phải là nguyên nhân dài hạn của lạm phát

23
Nguyên nhân của lạm phát
3. Lạm phát do thay đổi tỷ giá


Phá giá đồng nội tệ sẽ làm tăng lượng nội tệ cơ sở (MB) và tăng
cung tiền.

Nếu chỉ phá giá một lần thì giá cả trong nước tăng lên → tỷ giá thực
tế trở lại mức ban đầu → xuất khẩu và nhập khẩu sẽ trở lại như cũ.
→ Thay đổi tỷ giá một lần không phải là nguyên nhân dài hạn của lạm
phát.

24
Nguyên nhân của lạm phát
4. Lạm phát ỳ

Lạm phát kỳ vọng tăng làm
giảm tổng cung ngắn hạn

Nếu cung tiền không tăng
thì nền kinh tế sẽ suy thoái
và thất nghiệp tăng.
P
o
Y
o
Y
P
SAS
o
AD
o
E

o
P
1
Y
1
E
1
SAS
1
LAS

25
Nguyên nhân của lạm phát

Thất nghiệp tăng gây áp
lực giảm tiền lương
danh nghĩa và giảm giá
các nhân tố đầu vào
khác
P
o
Y
o
Y
P
SAS
o
AD
o
E

o
P
1
Y
1
E
1
SAS
1
LAS