Kế toán tài chính 3 kế toán các hoạt động đầu tư tài chính

LOGO

CHƯƠNG 1: KẾ TOÁN CÁC HOẠT ĐỘNG
ĐẦU TƯ TÀI CHÍNH

www.themegallery.com


Phân loại hoạt động trong DN
HOẠT ĐỘNG CỦA DN

HĐ SXKD
Chính

HĐ đầu tư
TC

Mục tiêu của chương :
-Nhận biết các khoản đầu tư TC
- Tổ chức kế toán phù hợp với bản
chất từng khoản đầu tư
www.themegallery.com

2

HĐ khác


I. Khái niệm và phân loại

Đầu tư tài chính là hoạt động khai thác, sử dụng

nguồn lực của DN để đầu tư ra ngoài DN nhằm
tăng thu nhập và nâng cao hiệu quả hoạt động kinh
doanh của DN.

www.themegallery.com

3


Phân loại
Theo mục đích đầu tư :
Mua chứng khoán kinh doanh
Các khoản đầu tư chờ ngày đáo hạn
Đầu tư vào Công ty con
Đầu tư vào Công ty liên doanh, liên kết
Đầu tư khác

www.themegallery.com


Phân loại chứng khoán
Chứng khoán

Cổ phiếu :
- Bằng chứng chứng
nhận vốn góp của CSH
(cổ đông)
- Hưởng lợi tức
- Chịu rủi ro

Cổ phiếu
Công ty
Cổ Phần
www.themegallery.com

Trái phiếu :
- Bằng chứng chứng
nhận phần nợ vay
của chủ nợ (trái chủ)
- Có kỳ hạn, có lãi

Trái phiếu
chính quyền
địa phương

Trái phiếu
chính phủ
5

Trái phiếu
Công ty
(cổ phần, TNHH)


I. Kế toán chứng khoán kinh doanh

Chứng khoán kinh doanh là các loại chứng khoán theo
quy định của pháp luật nắm giữ vì mục đích kinh
doanh (kề cả các loại chứng khoán có thời gian đáo
hạn trên 12 tháng mua vào bán ra để kiếm lời). Chứng

khoán kinh doanh bao gồm:
- Cổ phiếu trái phiếu niêm yết trên thị trường chứng
khoán
- Các loại chứng khoán và công cụ tài chính khác
(chứng chỉ quỹ, quyền chọn mua, quyền chọn bán,
chứng quyền, thương phiếu…)
www.themegallery.com

6


Nguyên tắc kế toán
- Giá trị CK được ghi sổ theo giá gốc :
Giá gốc = Giá mua + Cp mua
- Thời điểm ghi nhận: là thời điểm nhà đầu tư có quyền sở
hữu cụ thể:
+ CK niêm yết: tại thời điểm khớp lệnh (T+0)
+ CK chưa niêm yết: tại thời điểm chính thức có quyền sở
hữu theo quy định của pháp luật
- Khi bán các loại CK giá vốn được xác định theo pp BQGQ
liên hoàn. Các khoản lỗ, lãi phát sinh trong quá trình đầu
tư chứng khoán ngắn hạn hạch toán vào TK 635,515
www.themegallery.com

7


Nguyên tắc kế toán
- Ghi chú: khoản cổ tức được chia cho giai đoạn trước
ngày đầu tư ghi giảm giá trị khoản đầu tư. Khi nhận

thêm cp mà không phải trả tiền (do Công ty cổ phần sử
dụng thăng dư vốn cổ phần, quỹ khác, LNST để phát
hành thêm) thì nhà đầu tư chỉ theo dõi số lượng không
ghi nhận doanh thu, không ghi nhận tăng gia trị khoản
đầu tư.
- Cuối niên độ, nếu có bằng chứng đáng tin cậy cho biết
chứng khoán bị giảm => phải lập dự phòng giảm giá
đầu tư CK
www.themegallery.com

8


- Dự phòng giảm giá chứng khoán kinh doanh: là dự
phòng phần giá trị bị tổn thất do các loại chứng khoán
mục đích kinh doanh của doanh nghiệp bị giảm giá

Mức dự
Số lượng chứng
phòng
khoán bị giảm
giảm gía
=
giá tại thời x
chứng
điểm lập báo
khoán
cáo tài chính
kinh doanh
www.themegallery.com

9

Giá
chứng
khoán
hạch toán
trên sổ
kế toán

Giá
chứng
khoán
thực tế
trên thị
trường


Tài khoản sử dụng
Kế toán sử dụng TK 121 – Chứng khoán kinh doanh
1211 – Cổ phiếu
1212 – Trái phiếu
1218 – Chứng khoán và CC tài chính khác
Bên nợ : Trị giá thực tế chứng khoán kinh doanh mua vào
Bên có : Trị giá thực tế chứng khoán kinh doanh bán ra, đáo hạn.
(giá BQGQ)
SD bên nợ : Trị giá thực tế chứng khoán kinh doanh DN đang nắm giữ

www.themegallery.com

10


Tài khoản sử dụng
Kế toán sử dụng TK 2291 – Dự phòng giảm giá chứng
khoán kinh doanh
Bên nợ : Hoàn nhập các khoản dự phòng giảm giá CK
kinh doanh
Bên có : Trích lập các khoản dự phòng giảm giá CK kinh
doanh
SD Bên có : Các khoản trích lập hiện còn tại DN

www.themegallery.com

11


Trình tự hạch toán
TK121

TK111,112,138

TK111,112

Nhượng bán CK

Mua CK

Giá bán

Giá BQGQ

TK515

TK515
TK111,112
Nhận lãi đính kỳ bằng tiền

Lãi

Lỗ

TK635

TK111,112
Cp thanh lý
TK111,112,138

Nhận lãi tiếp tục mua CK để kinh
doanh

www.themegallery.com

Nhận lãi dồn tích trước khi
mua cp


Contents
Chênh lệch hoàn nhập dự phòng
TK2291

TK635

Chênh lệch lập dự phòng GGCK vào cuối
niên độ kế toán

www.themegallery.com

13


II. Kế toán đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn
Bao gồm : Các khoản tiền gửi ngân hàng có kỳ hạn (bao gồm cả các
loại tín phiếu, kỳ phiếu), trái phiếu, cổ phiếu ưu đãi bên phát hành
bắt buộc phải mua lại tại một thời điểm nhất định trong tương lai và
các khoản cho vay nắm giữ đến ngày đáo hạn với mục đích thu lãi
hàng kỳ và các khoản đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn khác
Đầu tư ngắn hạn
Thời hạn thu hồi dưới 3
tháng kể từ ngày mua

Các khoản đầu tư (từ 3
tháng đến 1 năm)

Lượng tiền xác định với
rủi ro không đáng kể
Tương đương tiền
14

Không tương

đương tiền


Kế toán sử dụng TK 128, có 2 TK cấp 2 :

1281 - Tiền gửi có kỳ hạn
1282 – Trái phiếu
1283 – Cho vay
1288 - Các khoản đầu tư nắm giữ…

TK128

TK111,112

TK111,112,138
Thu hồi các khoản đầu tư

Gửi tiền có kỳ hạn, cho vay ngắn
hạn
TK515
TK111,112

Giá gốc

Nhận lãi đính kỳ bằng tiền

TK515

TK138
Định kỳ ghi

Nhận lãi sau
nhận lãi
Nhập lãi vào vốn gốc

Tiền thu
hồi

Lãi

Lỗ

TK635

TK111,112
Cp thanh lý
15


III. Kế toán các khoản đầu tư vào các đơn vị khác
Các hình thức
đầu tư vốn

Đầu tư dưới hình thức
góp vốn vào đơn vị
khác (do bên được
đầu tư huy động vốn):
Theo hình thức này,
tài sản của bên góp
vốn được ghi nhận
vào Bảng cân đối kế

toán của bên nhận vốn
góp;

www.themegallery.com

16

Đầu tư dưới hình thức
mua lại phần vốn góp tại
đơn vị khác (mua lại phần
vốn của chủ sở hữu): Theo
hình thức này, tài sản của
bên mua (bên đầu tư, nhận
chuyển nhượng vốn góp)
được chuyển cho bên bán
(bên chuyển nhượng vốn
góp) mà không được ghi
nhận vào Bảng cân đối kế
toán của đơn vị phát hành
công cụ vốn (bên được
đầu tư)


III. Kế toán các khoản đầu tư vào các đơn vị khác

Đầu tư dưới hình thức mua lại phần vốn góp tại đơn
vị khác: còn được gọi là hợp nhất kinh doanh.
- Hợp nhất kinh doanh là một giao dịch hoặc sự
kiện nào đó trong đó bên mua thâu tóm quyền kiểm
soát của một hoặc nhiều doanh nghiệp.

- Cổ đông không nắm quyền kiểm soát (trước
đây gọi là "lợi ích cổ đông thiểu số") là vốn chủ sở
hữu của công ty con (hoặc bên được mua) mà
không phải là bên mua hoặc công ty mẹ.
Ví dụ, nếu bên mua chỉ mua 80% cổ phần của bên
bị mua thì cổ đông không nắm quyền kiểm soát là
20% vốn chủ sở hữu của bên bị mua.
www.themegallery.com

17


III. Kế toán các khoản đầu tư vào các đơn vị khác

- Lợi thế thương mại chỉ đơn giản là số tiền thanh
toán cho bên bị mua trừ đi tài sản ròng của bên bị
mua.
Nếu số tiền thanh toán là thấp hơn so với tài sản
ròng của bên bị mua thì sẽ có lợi thế từ việc mua.

www.themegallery.com

18


III. Kế toán các khoản đầu tư vào các đơn vị khác

Khi thực hiện đầu tư bằng tài sản phi tiền tệ:
a)Nếu đầu tư dưới hình thức góp vốn bằng tài sản
phi tiền tệ, nhà đầu tư phải đánh giá lại tài sản

mang đi góp vốn trên cơ sở thỏa thuận. Phần chênh
lệch giữa giá trị ghi sổ hoặc giá trị còn lại và giá trị
đánh giá lại của tài sản mang đi góp vốn được kế
toán là thu nhập khác hoặc chi phí khác
b)Nếu đầu tư dưới hình thức mua lại phần vốn góp
của đơn vị khác và thanh toán cho bên chuyển
nhượng vốn bằng tài sản phi tiền tệ:
www.themegallery.com

19


III. Kế toán các khoản đầu tư vào các đơn vị khác
- Nếu tài sản là hàng tồn kho, nhà đầu tư phải kế toán
như giao dịch bán (ghi nhận doanh thu, giá vốn của
hàng tồn kho mang đi trao đổi lấy phần vốn được mua);
- Nếu tài sản là TSCĐ, BĐSĐT, nhà đầu tư phải kế toán
như giao dịch nhượng bán TSCĐ, BĐSĐT (ghi nhận
doanh thu, thu nhập khác, chi phí khác....);
- Nếu tài sản là các công cụ vốn (cổ phiếu) hoặc công
cụ nợ (trái phiếu, các khoản phải thu...), nhà đầu tư
phải kế toán như giao dịch thanh lý nhượng bán các
khoản đầu tư (ghi nhận lãi, lỗ vào doanh thu hoạt động
tài chính hoặc chi phí tài chính).
www.themegallery.com

20


III. Kế toán các khoản đầu tư vào các đơn vị khác

Giá phí các khoản đầu tư được phản ánh
theo giá gốc, bao gồm giá mua cộng (+) các
chi phí liên quan trực tiếp đến việc đầu tư
(nếu có), như: Chi phí giao dịch, môi giới, tư
vấn, kiểm toán, lệ phí, thuế và phí ngân
hàng...Trường hợp đầu tư bằng tài sản phi
tiền tệ, giá phí khoản đầu tư được ghi nhận
theo giá trị hợp lý của tài sản phi tiền tệ tại
thời điểm phát sinh.
www.themegallery.com

21


III. Kế toán các khoản đầu tư vào các đơn vị khác
Phải hạch toán đầy đủ, kịp thời các khoản cổ tức, lợi nhuận
được chia vào Báo cáo tài chính riêng của công ty mẹ tại
thời điểm được quyền nhận. Cổ tức, lợi nhuận được chia
trong một số trường hợp được hạch toán như sau:
a) Cổ tức, lợi nhuận được chia bằng tiền hoặc tài sản phi
tiền tệ cho giai đoạn sau ngày đầu tư được hạch toán vào
doanh thu hoạt động tài chính theo giá trị hợp lý tại ngày
được quyền nhận;
b) Cổ tức, lợi nhuận được chia bằng tiền hoặc tài sản phi
tiền tệ cho giai đoạn trước ngày đầu tư không hạch toán vào
doanh thu hoạt động tài chính mà hạch toán giảm giá trị
khoản đầu tư.
www.themegallery.com

22


III. Kế toán các khoản đầu tư vào các đơn vị khác
Các thuật ngữ :
- Kiểm soát : là quyền chi phối các chính sách tài chính và
hoạt động của DN nhằm thu lợi ích kinh tế từ hoạt động đó.
- Ảnh hưởng đáng kể : là quyền được tham gia đưa ra các
chính sách tài chính và hoạt động đối với công ty được đầu tư
nhưng không có quyền kiểm soát

www.themegallery.com

23


III. Kế toán các khoản đầu tư vào các đơn vị khác
Nhà đầu tư A
Hoạt động đầu tư vào B
Công cụ vốn

Quyền biểu
quyết > 50%

20% ≤ Quyền biểu
quyết < 50%

Quyền biểu
quyết < 20%

Quyền đồng
kiểm soát

B là Công ty
con

B là Công ty liên
kết

Đầu tư khác

B là công ty
liên doanh

A có quyền
kiểm soát

A có ảnh hưởng
đáng kể

Muc đích sinh
lời

A có quyền
đồng ksoát

www.themegallery.com

24

III. Kế toán các khoản đầu tư vào các đơn vị khác

1. Xác định quyền biểu quyết
Giá trị vốn đầu tư vào Công
ty được đầu tư
Tỷ lệ biểu
=
quyết

* 100%
Tổng giá trị vốn CSH của
Công ty được đầu tư

www.themegallery.com

25