Một số biện pháp giáo dục đạo đức cho học sinh lớp một” bước đầu có hiệu quả ở trường tiểu học an bình b

MỞ ĐẦU
1.

I.

Lí do chọn đề tài:

Giáo dục đạo đức cho học sinh lớp Một, trong nhà trường là một nhiệm vụ
hết sức quan trọng vì nhà trường là mơi trường tốt nhất để từng bước rèn luyện
các em trở thành những con người phát triển toàn diện về nhân cách.
Giáo dục học sinh có đạo đức tốt là một việc làm hết sức quan trọng, để làm
được việc đó khơng phải là cơng việc có thể làm một sớm, một chiều , một ngày
hay trong một tháng mà là một q trình lâu dài liên tục, có sự kết hợp khéo léo
của nhà trường, gia đình và xã hội.
Trên thực tế trong những năm vừa qua, thực hiện chương trình giảng dạy và
đánh giá theo hướng đổi mới tôi nhận thấy vấn đề đạo đức của các em đáng báo
động, lo âu của nhiều phụ huynh và nhà trường như: các em lên trường gây gổ
đánh nhau, nói năng trống không, gặp người lớn không chào, bỏ học đi chơi
ghem, ăn cắp, tính ích kỉ, khơng hịa đồng với bạn…Mặt khác một số giáo viên
coi trọng nghiêng về truyền thụ kiến thức chưa chú ý nhiều đến việc rèn đạo đức
và kĩ năng sống hằng ngày của các em.
Từ vấn đề trên, Ban Giám hiệu trường tiểu học An Bình B đã chú trọng quan
tâm đến việc giáo dục và nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức trong nhà
trường. Tôi cho rằng muốn đưa phong trào này đạt kết quả cao cần phải có sự
đóng góp nhiệt tình của tất cả giáo viên.
Nhận thức được điều đó , tơi luôn quan tâm rèn đạo đức cho học sinh. Sau ba
năm nghiên cứu, với lịng kiên trì thực hiện tơi đã rút ra được: “ Một số biện
pháp giáo dục đạo đức cho học sinh lớp Một” bước đầu có hiệu quả ở trường
Tiểu học An Bình B. Đó chính là lí do tơi chọn đề tài này.

1.

II.

Mục đích của đề tài:

Việc nghiên cứu của đề tài “ Một số biện pháp giáo dục đạo đức cho học sinh
lớp Một”. Giúp cho tôi hiểu rõ nhiệm vụ dạy học đạo đức có vai trị định hướng
cho sự vận động và phát triển của các thành tố khác cũng như cho tồn bộ q
trình dạy học nhằm nâng cao chất lượng dạy học đạo đức ở tiểu học.
Mục đích của đề tài mà tơi nghiên cứu nhằm góp phần hình thành cho học sinh
lớp Một những chuẩn mực hành vi đạo đức, từ đó góp phần hình thành ở các em
cơ sở ban đầu của nhân cách.
Khi thực hiện đề tài này bản thân là giáo viên chủ nhiệm lớp Một, mục đích
của tơi chỉ mong muốn đem những tri thức và những kinh nghiệm sống của
mình để trang bị cho các em những hiểu biết cơ bản ban đầu về chuẩn mực, ý
thức, hành vi cơ bản ; hình thành cho các em những xúc cảm, tình cảm đạo đức
tốt đẹp, các em biết ứng xử bày tỏ tình cảm của mình với người khác, biết giúp
đỡ chia sẻ những khó khăn với mọi người xung quanh, có thái độ tự tin, u
thương tơn trọng mọi người, yêu cái đẹp, yêu cái thiện, biết nhắc nhở mọi người
cùng thực hiện những hành vi tốt nên làm không đồng tình với cái ác, cái sấu
khơng đúng.


1.

III.

Nhiệm vụ của đề tài:

Hiểu rõ được mục đích của đề tài tơi đưa ra cho mình những nhiệm vụ cụ thể
như sau:
-

Làm sáng tỏ một số cơ sở lí luận có liên quan đến đề tài.

-

Xác định một số nguyên nhân chủ yếu dẫn đến thực trạng học sinh chưa

thể tự mình phân biệt hết hành vi nào là đúng, hành vi nào là sai, chưa đạt yêu
cầu của môn học.
-

Đưa ra một số biện pháp giúp các em học tốt môn này.

-

Từ những nguyên nhân và thực trạng, tôi tự rút ra cho bản thân những biện

pháp khắc phục hạn chế tình trạng trên.

1.

IV.

Phương pháp nghiên cứu của đề tài:

Để thực hiện được mục đích và nhiệm vụ của đề tài, tôi đã sử dụng một số
phương pháp sau đây:

-

Phương pháp nghiên cứu đề tài.

-

Phương pháp quan sát.

-

Phương pháp đóng vai.

-

Phương pháp kể chuyện.

-

Phương pháp tổ chức trị chơi.

-

Phương pháp điều tra.


-

Phương pháp thực nghiệm.

1.

V.

-

Sách bài bài tập đạo đức lớp 1.

-

Sách giáo viên đạo đức lớp 1.

-

Quy trình dạy mơn đạo đức lớp 1.

-

Sách giáo dục kĩ năng sống lớp 1.

1.

VI.

Phạm vi nghiên cứu của đề tài:

Đối tượng nghiên cứu của đề tài:

Hoc sinh lớp 1 trường Tiểu học An Bình B.

1.

VII.

Tính mới của đề tài:

Đối với mơn đạo đức đã được bộ giáo dục đưa vào chương trình rất lâu. Nhưng
để thực hiện như thế nào cho hiệu quả thì địi hỏi mỗi giáo viên phải tìm tịi và
có biện pháp phù hợp với đối tượng học sinh của mình. Con người sinh ra và
phát triển mỗi một giai đoạn lại có sự khác nhau, lúc trước thơng tin truyền
thông chưa hiện đại và rộng rãi như bây giờ con người cũng thật thà dễ bảo, dễ
giáo dục. Nhưng ngày nay cơng nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước, ý thức, nhận
thức con người cũng phát triển theo. Do đó địi hỏi giáo viên phải có sự đổi mới
về nhận thức q trình dạy học. Vì vậy tơi đã mạnh dạn nghiên cứu đề tài này
với mong muốn giúp các em có một nền giáo dục tốt trong nhà trường qua các
việc làm thiết thực thông qua môn Đạo Đức. Từ đó các em hình thành cho mình


những xúc cảm, tình cảm đạo đức tốt đẹp, các em biết ứng xử bày tỏ tình cảm
của mình với người khác, biết giúp đỡ chia sẻ những khó khăn với mọi người
xung quanh trong cuộc sống. Đó chính là tính mới trong đề tài mà tơi chọn để
thực hiện.

Học

sinh

đọc

truyện

NỘI DUNG
1.

A. CƠ SỞ KHOA HỌC:

trong

giờ

ra

chơi


Trong công cuộc xây dựng đổi mới về phương pháp giáo dục đạo đức hiện nay,
vấn đề công tác giáo dục đạo đức ở trường tiểu học không vượt khỏi định hướng
chung của cơng tác tư tưởng, đạo đức chính trị. Đảng ta đã khảng định: Đất
nước ta đang trong giai đoạn đổi mới toàn diện sâu sắc trên tất cả mọi lĩnh vực
và đang đặt ra yêu cầu nghiêm ngặt đổi mới cơng tác giáo dục tư tưởng chính trị
“ Tiếp tục bồi dưỡng cho cán bộ, đảng viên và nhân dân những nguyên lý cơ
bản của chủ nghĩa Mác Lê-nin, tư tưởng đạo đức , phong cách Hồ Chí Minh,
những quan niệm đường lối của Đảng”.
Vai trị và tác dụng của đạo đức trong đời sống xã hội nhưng khơng thừa nhận
tính trừu tượng chung chung của đạo đức mà ta chỉ thừa nhận rằng ý thức và
quan điểm đạo đức của con người có cơ sở từ thực tiễn, từ những quan hệ thực
tế của mình, nhất là ở điều kiện cách mạng khoa học, kĩ thuật phát triển mạnh
mẽ, đồng thời sự bùng nổ thông tin như hiện nay.
Người Việt Nam ta từ xưa đến nay có bao truyền thống tốt đẹp, truyền thống tơn
sư trọng đạo: Con người khi sinh ra và lớn lên đã trở thành một người tốt hoặc
trở thành một con người xấu. Lúc sinh thời Bác có có câu:

“ Hiền dữ đâu phải là tính sẵn
Phần nhiều do giáo dục mà nên”
Đúng vậy câu nói của Bác cho ta thấy tầm quan trọng trong việc giáo dục đạo
đức cho học sinh phải biết kết hợp từ gia đình, nhà trường, cộng đồng xã hội
nhất là khi trẻ mới bắt đầu vào học lớp Một, các em như một tờ giấy trắng ta
hãy ghi những điều tốt đẹp đó vào trang giấy thì sẽ làm cho trang giấy thêm đẹp
hơn. Các em rất cần sự dìu dắt của cơ chủ nhiệm, nhà trường và bạn bè, kinh
nghiệm sống trong việc giáo dục đạo đức cho con cái. Ơng cha ta có câu: “ Dạy
con từ thuở cịn thơ”, “ Nhỏ khơng ươm cả gãy cành”. Điều đó cho ta thấy giáo
dục đạo đức luôn là công việc cần thiết, quan trọng cho cả một thế hệ, một đời


người, “ Bác sĩ dở chỉ giết một mạng người nhưng một giáo viên dở sẽ giết chết
hàng bao thế hệ con người”. Ta xây dựng cho học sinh có những đức tính tốt
ngay từ “ thuở cịn thơ” thì những năm tháng sau đó sẽ rất thuận lợi cho việc
giáo dục ở các lĩnh vực khác.
Việc giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 1 phải gắn bó chặt chẽ với cuộc sống
thực của học sinh từng bước hình thành kĩ năng nhận xét đánh giá đúng sai của
bản thân và những người xung quanh theo chuẩn mực đã học, kĩ năng lựa chọn
và thực hiện các hành vi ứng xử phù hợp trong các quan hệ và tình huống đơn
giản, cụ thể của cuộc sống; Biết học hỏi làm theo cái tốt, biết loại trừ những cái
xấu và từng bước hình thành thái độ tự trọng, tự tin; yêu thương, tôn trọng con
người, yêu cái thiện , cái đúng, cái tốt. Chính trong mơi trường giáo dục đạo đức
trong nhà trường sẽ tạo ra những tình huống cần sự ứng xử của học sinh. Từ đó
ta có thể định hướng giáo dục cụ thể, thực tế, có chất lượng và hiệu quả cao.
Từ những mục tiêu, nhiệm vụ và cơ sở lý luận nêu trên mà tôi đã tập trung
nghiên cứu vạch ra kế hoạch cụ thể về công tác “ Giáo dục đạo đức cho học
sinh lớp Một”, được triển khai trong trường và coi đó là một trong những công
việc trọng tâm của hoạt động chuyên mơn được duy trì thường xun thành nề
nếp thực hiện trong suốt năm học.

B.THỰC TRẠNG:
Trong những năm vừa qua Ban giám hiệu và các giáo viên trong trường
Tiểu học An Bình B đã và đang tích cực học tập và làm theo tấm gương đạo đức
Hồ chí Minh. Với sự nhiệt tình và lịng say mê cơng việc, tơi đã tìm hiểu và


nhận thấy được thực trạng đạo đức học sinh ở trường tiểu học An Bình B nói
chung và học sinh lớp 1 nói riêng.
1.

1.

Thuận lợi:

-

Cơ sở vật chất tương đối đầy đủ, phịng học khang trang, thống mát.

-

Cổng trường, sân trường, lớp học được treo những khẩu hiệu mang tính

giáo dục như:

“ Vì lợi ích mười năm trồng cây
Vì lợi ích trăm năm trồng người”
“ Mỗi ngày đến trường là một ngày vui.”
“ Tiên học lễ, hậu học văn.”,
“ Năm điều Bác Hồ dạy.”…

-

Đội ngũ giáo viên trẻ, nhiệt huyết năng động, sáng tạo, yêu nghề mến trẻ.

-

Các em học sinh lớp 1 còn nhỏ đa số các em chăm ngoan, nếu các em có

hành vi chưa tốt có thể uốn nắn kịp thời các em sẽ sửa sai và tiếp thu ngay.
-

Được sự giúp đỡ của hội cha mẹ học sinh, của đoàn thể trong nhà trường

cũng như ở địa phương.
-

Phụ huynh đa số tuổi còn trẻ, quan tâm đến con em mình, mua sắm dụng

cụ học tập đầy đủ.
-

Trong q trình giáo dục ln được các cấp các ngành , các lực lượng xã

hội quan tâm, tạo điều kiện giúp đỡ.


-

Được sự động viên khuyến khích hỗ trợ của Ban giám hiệu cùng các đồng

nghiệp trong nhà trường qua trao đổi thảo luận của các buổi sinh hoạt chun
mơn.
1.

-

2.

Khó khăn:

Sĩ số học sinh lớp đông, học sinh nam nhiều hơn nữ, và lại hiếu động. Do

đó lớp học dễ mất trật tự.
-

Khả năng hồn thiện nhân cách, đạo đức cịn thấp, chưa tích cực.

-

Một số học sinh có tính dựa dẫm, ỷ lại, khơng học, ít hịa nhập cùng tập

thể.
-

Phụ huynh đa số là dân di cư tự do vào tạm trú đi làm cơng nhân nên việc

giao khốn học sinh ở trường cho giáo viên, thiếu sự quan tâm của bố mẹ với
nhiều lí do khác nhau, khơng có thời gian dạy dỗ trẻ.
-

Bên cạnh đó có một số gồm ông bà, cha mẹ quá cưng chiều và cho rằng trẻ

còn nhỏ chưa cần phải giáo dục đạo đức lớn lên sẽ hiểu chuyện.
-

Bố mẹ li dị, gia đình không hạnh phúc tác động ảnh hưởng đến học sinh.

-

Một số em phải ở với ông bà, người thân thiếu sự chăm sóc dạy dỗ của bố

mẹ .
-

Tuy nhiên cịn một số giáo viên chưa chú ý đầu tư nhiều cho giáo dục đạo

đức mà chủ yếu là kiến thức và kĩ năng.
Từ thực trạng trên cho thấy trách nhiệm của người giáo viên là hết sức quan
trọng và nặng nề, phải tìm tịi những giải pháp tối ưu, lựa chọn những chi tiết
mang tính khả thi, phù hợp với điều kiện lớp tôi đang dạy để giáo dục đạo đức
cho học sinh đạt hiệu quả thông qua việc dạy và học.


Với mong muốn học sinh tiếp thu bài tốt, đạt hiệu quả cao, tôi đã nghiên cứu
thực hiện đề tài của mình.

C.NỘI DUNG:
Từ thực tế trên cho thấy là giáo viên chủ nhiệm công việc đầu tiên là tôi phải
dạy thật tốt mơn Đạo đức trong chương trình. Vì qua đó các em sẽ được làm

quen, củng cố lại kiến thức về hành vi đạo đức. Những hành vi mang tính chuẩn
mực. Những thái độ tình cảm, các em sẽ biết quyền lợi phải gắn với nghĩa vụ.
Từ đó các em có thể phân biệt những hành vi đúng, hành vi sai. Việc này các em
rèn luyện về tình cảm và kĩ năng ứng xử.
Qua q trình nghiên cứu tơi đã tiến hành ghi chép lại những thành quả đạt
được qua từng giai đoạn trong suốt năm học. Ở mỗi năm tôi thường lấy kết quả
đối chứng với kết quả của năm trước và cuối cùng là đi tổng hợp số liệu và rút
ra được một số biện pháp giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 1 đạt kết quả cao.
1.

1.

Những việc cụ thể đã làm từ thực tế:


Với một số giáo viên thì cho rằng mơn Đạo đức không quan trọng, thường dạy
qua loa mà chủ yếu dạy kiến thức cho học sinh. Riêng bản thân tôi nhận thấy
phân môn Đạo đức ở lớp 1 vô cùng quan trọng vì phân mơn này gắn liền với
cuộc sống diễn ra hằng ngày của các em. Từ những bài học các em có thể liên
hệ với bản thân, phản ánh những những tri thức, thái độ và kĩ năng, hành vi đạt
được ở học sinh trong mối tương quan với những nhiệm vụ và mục tiêu tương
ứng đã được xác định qua dạy học môn Đạo đức ở Tiểu học.
Cụ thể kết quả này có biểu hiện như: Các em nhận thức chuẩn mực hành vi
được học ở mức độ, phạm vi những xúc cảm, tình cảm đạo đức tốt đẹp được
hình thành, các em có những kĩ năng , rèn luyện được những hành vi thói quen
đạo đức. Tôi lấy kinh nghiệm từ bản thân vừa làm mẹ, vừa làm cô để nuôi dạy
con, học sinh tôi đã tích lũy lại và từ những kinh nghiệm đó hiểu được tâm tư
tình cảm của con trẻ, mong muốn của phụ huynh.
Tôi đã thực hiện từng bước một hơn nữa giáo dục đạo đức không rập
khuôn hay áp đặt được mà các hành vi , thói quen diễn ra mọi lúc mọi nơi, nếu

có diễn ra trong vịng ta kiểm sốt được thì người giáo viên khơng bỏ qua cơ hội
mà giáo dục các em mọi lúc, mọi nơi; như trong nhà trường thì lễ phép với thầy
cơ, quan hệ tốt hịa đồng với bạn bè, đối với gia đình thì biết kính trên nhường
dưới, hiếu thảo với ơng bà cha mẹ, anh chị em trong nhà. Đi đâu phải biết xin
phép , biết thưa gửi , biết từ chối những việc làm mà mình cho là khơng đúng .
Dạy các em cách ăn cách nói, ăn uống làm sao có văn minh. Học nói lời hay, lẽ
phải, khơng tham lam nhặt được của rơi trả người đánh mất, tinh thần tương
thân tương ái, lá lành đùm lá rách…
Từ những việc làm như đã nêu trên, tôi đã đưa ra một số biện pháp cụ thể để
giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 1 như sau:
2. Biện pháp cụ thể:


Phải thực hiện đầy đủ nội dung chương trình mới do Bộ Giáo Dục ban
hành. Dạy lồng ghép tích hợp các nội dung giáo dục: Bảo vệ môi trường, Kĩ
năng sống.
Dạy Đạo đức qua gương điển hình địi hỏi mỗi giáo viên cần tu dưỡng rèn
luyện là một giáo viên mẫu mực từ lời nói đến cử chỉ phong cách.
-

Giáo viên thương yêu gần gũi đúng mực trong giao tiếp với học sinh, tạo

tâm lí an tồn tự tin, mạnh dạn khi giao tiếp của học sinh với cô, với mọi người
xung quanh.
-

Tạo điều kiện cơ sở vật chất tốt để giáo viên có phương tiện dạy học tốt.

-

Ngồi cổng trường trong sân trường có khẩu hiệu

“ Vì lợi ích mười năm trồng cây
Vì lợi ích trăm năm trồng người”
“ Mỗi ngày đến trường là một ngày vui.”
- Trên tường treo Năm điều Bác Hồ dạy để giáo dục các em.
-

Trong lớp, trên bảng đen mỗi tuần một câu cách ngơn. Ví dụ: Uống nước

nhớ nguồn, ăn quả nhớ kẻ trồng cây.
-

Học gương người tốt việc tốt thông qua bạn bè của trẻ và sự hỗ trợ của

người lớn.
-

Dạy đạo đức thông qua hoạt động vui chơi vừa chơi vừa học giúp các em

dễ hiểu và nhớ lâu.
-

Dạy đạo đức thông qua các hoạt động như kể chuyện, sắm vai, đọc thơ, hát

múa, hoạt động vui chơi, lao động.


-

Dạy nề nếp, vệ sinh thông qua việc tổ chức chế độ sinh hoạt trong trường .

-

Đối với học sinh khơng nói sng mà phải có giáo dục trực quan sinh

động, hình ảnh, cử chỉ trong sinh hoạt, trong giao tiếp với cô, với mọi người
xung quanh.
-

Giáo dục đạo đức không phải là áp dụng một biện pháp cho nhiều học sinh

cùng một lúc mà giáo viên phải biết lựa chọn biện pháp, phương pháp riêng cho
từng đối tượng, từng hoàn cảnh riêng của học sinh.
-

Thực hiện nhận xét đánh giá cá nhân học sinh theo từng giai đoạn của năm

học để có cơ sở phát hiện sớm năng khiếu, cá tính và tiếp tục có biện pháp tốt
nhất giúp học sinh phát triển một cách tồn diện.
Trong q trình nghiên cứu giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 1, tôi thường
bám sát vào mục tiêu nội dung sách giáo khoa trong chương trình:
3. Mục tiêu giáo dục mơn đạo đức:
Có hiểu biết ban đầu về một số chuẩn mực hành vi đạo đức và pháp luật phù
hợp với lứa tuổi trong các mối quan hệ của các em với bản thân, gia đình, nhà
trường, cộng đồng, mơi trường tự nhiên và ý nghĩa của việc thực hiện theo các
chuẩn mực đó.
Từng bước hình thành kĩ năng nhận xét, đánh giá hành vi của bản thân và những
người xung quanh theo chuẩn mực đã học; kĩ năng lựa chọn và thực hiện các
hành vi ứng xử phù hợp chuẩn mực trong các quan hệ và tình huống đơn giản,

cụ thể của cuộc sống; biết nhắc nhở bạn bè cùng thực hiện.
Từng bước hình thành thái độ tự trọng, tự tin; yêu thương, tôn trọng con người;
yêu cái thiện, cái đúng, cái tốt; khơng đồng tình với cái ác, cái sai, cái xấu.
4. Nội dung chương trình:


Nội dung chương trình đạo đức ở lớp 1 gồm có 14 bài chuẩn mực hành vi phù
hợp với lứa tuổi học sinh trong các mối quan hệ của các em với bản thân, gia
đình, nhà trường, cộng đồng và mơi trường tự nhiên.
Ở mỗi bài đạo đức đều có thực hiện các nhiệm vụ và nội dung giáo dục đạo đức
cho học sinh như:
- Giáo dục ý thức đạo đức.
- Giáo dục thái độ, tình cảm đạo đức.
- Giáo dục hành vi thói quen đạo đức.
- Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh.
4.1. Giáo dục ý thức đạo đức:
- Ý thức cần thiết về các chuẩn mực hành vi đạo đức phù hợp lứa tuổi, phản ánh
các mối quan hệ hằng ngày thường gặp của học sinh , từ đó, bước đầu cho các
em có niềm tin đạo đức đúng đắn.
- Ý thức đạo đức là cơ sở của việc hình thành niềm tin và nhờ đó, học sinh mới
có được ý thức đạo đức tự giác.
Ví dụ: Như bài bài học đầu tiên các em bước vào lớp 1là bài: Em là học sinh
lớp 1. Tôi lấy chủ điểm của tuần “ Mỗi ngày đến trường là một niềm vui” được
ghi vào phần trên cùng của bảng lớp sau đó là thứ ngày, sau cùng là tên bài học.
Buổi học đầu tiên các em đến trường có bao điều mới lạ, nhiều điều thú vị mà
các em muốn khám phá.
Vì thế chúng ta khơng nên áp đặt hoặc gò ép học sinh quá sẽ làm áp lực cho các
em nên để các em thoải mái , thích thú học tập khi nghe được bài hát: Em yêu

trường em, Ngày đầu tiên đi học, Cô giáo em…các em sẽ tự lựa chọn những bài
hát, bài thơ, câu chuyện mà mình thích để trình bày trước lớp, giáo viên khuyến
khích, động viên để các em tự tin và cảm nhận được tâm trạng của mình qua bài
hát, các em sẽ phấn khởi hào hứng cho việc học tập của mình.
-

Giáo viên có thể hỏi Bố mẹ và mọi người trong gia đình đã quan tâm,

chuẩn bị cho ngày đầu tiên đi học của em như thế nào?
-

Em có thấy vui khi đã là học sinh lớp 1 không? Em có thích trường, lớp

của mình khơng?
Qua bài học học sinh ý thứ được rằng: mình đến trường rất là vui, có thêm
nhiều bạn mới, thầy cơ giáo mới, em sẽ được học nhiều điều mới lạ, biết đọc,
biết viết và cả làm toán nữa.
Được đi học là niềm vui, là quyền lợi của trẻ em và em phải tự hào mình là
học sinh lớp 1 khơng phải như mẫu giáo cho nên việc học hành thực hiện theo
nội quy lớp học, trường học mình phải có ý thức để thực hiện điều này.

( HS tự giới thiệu về mình, mạnh dạn tự tin hát trước lớp)
Ví dụ: Bài Đi học đều và đúng giờ. Khi học đạo đức bài này tôi cũng chọn chủ
điểm cho tuần để cả lớp cùng thực hiện, được ghi trên bảng đen câu ca dao, tục
ngữ, câu thơ hợp với chủ đề như câu.
“ Trò ngoan đến lớp đúng giờ
Đều đặn đi học , nắng mưa ngại gì”


Các em chưa biết đọc giáo viên có thể đọc cho hoc sinh nghe ở các ngày

trong tuần.
-

Vậy đi học đều và đúng giờ có lợi gì?

-

Các em cần phải làm gì để đi học đúng giờ?

Học sinh phải hiểu được việc đi học đều và đúng giờ có lợi cho chúng ta tiếp
thu bài tốt, nhờ đó , kết quả học tập sẽ tiến bộ hơn và không làm ảnh hưởng đến
giờ học. Để thực hiện được điều này các em phải có ý thức tự giác như tối
khơng được thức khuya, ngủ dậy đúng giờ, vệ sinh ăn sáng tốt để chuẩn bị đến
lớp.
Lúc này giáo viên cần khen ngợi những học sinh tiêu biểu của lớp thường xuyên
đi học đều và đúng giờ. Hình thành ý thức tự giác bên cạnh đó cịn giáo dục các
em cũng phải biết phân biệt được lúc nào chơi và lúc nào học và khi chơi thì
chơi như thế nào cho đảm bảo, học như thế nào cho hiệu quả.
Ví dụ: Bài Trật tự trong trường học.
Giáo viên ghi lên bảng chủ điểm của tuần nhắc nhở học sinh thực hiện qua câu:
“ Trò ngoan đến lớp nhẹ nhàng
Trật tự nghe giảng, em càng ngoan hơn”.
Học sinh hiểu được: việc giữ trật tự ở lớp, ở trường có lợi ích gì cho việc học
tập , rèn luyện của các em? Từ đó các em ý thức được rằng : Để giữ trật tự trong
trường học, các em thực hiện các quy định trong lớp thực hiện yêu cầu của cô
giáo; xếp hàng vào lớp, lần lượt ra khỏi lớp, đi nhẹ, nói khẽ… khơng được tự
tiện làm việc riêng, nói chuyện riêng, trêu chọc nhau trong lớp, không chen lấn,
xô đẩy nhau khi ra vào lớp, không la hét trong giờ ra chơi…

Việc giữ trật tự giúp các em học tập , rèn luyện thành người trị giỏi , ngoan
ngỗn; nếu gây mất trật tự trong lớp học thì sẽ bị ảnh hưởng xấu đến việc học
tập của bản thân và các bạn, bị mọi người chê cười.
-

Học sinh liên hệ bản thân chọn những bạn trong lớp đã biết giữ trật tự

trong lớp học, trường học.
-

Nhận xét tổ, cá nhân nào thường xuyên thực hiện tốt việc xếp hàng ra vào

lớp, giữ trật tự tốt.
-

Khen ngợi tổ, cá nhân biết giữ trật tự, nhắc nhở những tổ, cá nhân còn vi

phạm.
-

Phát động thi đua giữ trật tự : Tổ nào giữ trật tự tốt sẽ được cắm cờ đỏ ,

khen ngợi; tổ nào cịn có bạn chưa giữ trật tự sẽ bị nhận cờ vàng nhắc nhở. Ban
cán sự lớp theo dõi việc thực hiện của tổ hằng ngày.
Để đạt được mục tiêu này cần tổ chức cho học sinh phân tích , đánh giá
những hành vi, việc làm , hiện tượng cụ thể để các em thấy được lợi ích của
việc làm đúng, tốt, nêu cách xử lí tình huống tương tự trong cuộc sống rồi lựa
chọn phù hợp… và từ đó, tự học sinh rút ra bài học tương ứng trong cuộc sống
hằng ngày.

( HS xếp hàng vào lớp, lần lượt ra khỏi lớp, đi nhẹ, nói khẽ )
4.2. Giáo dục thói quen hành vi đạo đức.
Sau khi học môn Đạo đức này, học sinh có những khả năng vận dụng bài học
đạo đức, lựa chọn và thực hiện đực các hành vi phù hợp với nhưng chuẩn mực
hành vi quy định và trên cơ sở đó các em rèn luyện được thói quen đạo đức tích
cực.
Kĩ năng, hành vi, thói quen đạo đức được coi là kết quả quan trọng nhất của
việc giáo dục đạo đức . Vì đạo đức của con người nói chung của học sinh Tiểu
học nói riêng, được đánh giá chủ yếu qua hành động, việc làm được học sinh
lặp đi lặp lại nhiều lần những thao tác, hành động đạo đức nhằm có được những
hành vi đạo đức từ đó có thói quen đạo đức.
Ví dụ: Bài Lễ phép vâng lời thầy giáo, cơ giáo.
Học sinh có hành vi lễ phép với thầy cô giáo; gặp thầy cơ thì khoanh tay chào
hỏi.
Khi đưa hoặc nhận vật gì từ thầy giáo, cô giáo cần đưa bằng hai tay.


Lời nói khi đưa: Thưa cơ đây ạ!
Lời nói khi nhận lại: Em cảm ơn cơ ạ!
Những hành vi, thói quen thực hiện ở trường, ở lớp mà phải thực hiện ở cả gia
đình và mọi người xung quanh; khi đi học , khi đi học về các em cần có thói
quen chào ơng bà, bố mẹ, anh chị em trong nhà. Khi đi đâu phải xin phép cha
mẹ, ông bà, ra đường gặp người lớn phải lễ phép chào hỏi.
Tập cho các em hát bài “ Con chim vành khuyên” . qua bài hát thì các em sẽ
cảm nhận được rằng chú chim vành khuyên rất ngoan , lễ phép và mình cũng có
thể làm được như chú chim này.
Giáo viên rút ra chủ đề của tuần và nhắc nhở cả lớp chúng mình cùng nhau thực
hiện: “ Thầy cô như thể mẹ cha,
Vâng lời, lễ phép mới là trị ngoan”.

Giáo dục học sinh có thói quen thơng cảm, chia sẻ với những bạn khơng có điều
kiện hoặc những bạn thiệt thịi khơng được sống cùng cha mẹ…
Ví dụ: Nhà trườngphát động phong trào “ Nuôi heo đất” để khuyên góp ủng hộ
những bạn nghèo ăn tết. Các em đã biết tiết kiệm bằng cách hằng ngày nhịn ăn
quà vặt dùng tiền của mình dù được 500đồng hay 1000 đồng tuy khơng nhiều
nhưng bằng cả tấm lịng tương thân tương ai giúp đỡ bạn.
Mua tăm ủng hộ người mù, khuyên góp sách giáo khoa cũ, tập vở ủng hộ các
bạn vùng sâu, vùng xa bằng cả tấm lòng của các em trên tinh thần tự giác.

( HS nhịn ăn q vặt góp tiền ni heo đất giúp bạn có hồn cảnh khó khăn
ăn Tết)


Ví dụ: Giáo dục học sinh bảo vệ hoa và cây nơi công cộng.
Giáo viên viết chủ đề của tuần bên góc trái của bảng và nhắc nhở cả lớp chúng
mình cùng nhau thực hiện:
“ Cây xanh cho bóng mát
Hoa cho sắc , cho hương
Xanh, sạch, đẹp môi trường
Ta cùng nhau gìn giữ.”
Học sinh biết ích lợi của cây và hoa làm cho cuộc sống thêm đẹp, khơng khí
trong lành, mát mẻ.
Học sinh tự nhận xét hành vi của mình về giữ gìn các cơng trình cơng cộng.
Biết cách chăm sóc cây và hoa ở sân trường, vườn trường, thường xuyên tưới
nước cho cây ở trong lớp học, trường học. Biết nhắc nhở, khuyên bạn không
phá hại cây là hành động đúng là góp phần làm cho mơi trường trong lành giúp
các em khỏe mạnh và phát triển. Các em cần có các hành động bảo vệ và chăm
sóc cây và hoa.

( Học sinh chăm sóc cây và bảo vệ hoa của vườn trường )
4.3.Giáo dục thái độ, tình cảm đạo đức:
Học sinh bày tỏ được những xúc cảm, thái độ phù hợp liên quan đến những
chuẩn mực hành vi đạo đức và từ đó, có tình cảm bền vững.
Thái độ, tình cảm đạo đức đóng vai trị quan trọng trong đời sống vì thái độ,
tình cảm đúng đắn được coi là “ chất men kích thích” từ bên trong nội tâm, giúp
con người vượt qua những khó khăn trở ngại, làm điều thiện, làm cho cuộc sống
trở nên nhân ái hơn, giàu tình người hơn.
Những thái độ, tình cảm này bao gồm:
-

Thái độ tự giác, tích cực thực hiện hành vi theo chuẩn mực quy định.

-

Thái độ đồng tình đối với hành động tích cực; thái độ phê phán đối với

hành động tiêu tực.
-

Tình cảm đối với những đối tượng khác nhau do các bài đạo đức quy

định.
Ví dụ: Bảo vệ hoa và cây nơi công cộng.
Học sinh bày tỏ được những thái độ tình cảm:


Tích cực, tự giác thực hiện việc giữ gìn các cây và hoa nơi công cộng nhất là
cây và hoa ở vườn trường, ở lớp học, vườn cây thuốc nam.
Biết đồng tình với hành động chăm sóc cây như thường xuyên tưới nước, bắt

sâu, nhặt lá vàng cho cây.
Phê phán những hành động gây hại như thấy hoa đẹp hái hoa chơi, chạy nhảy
lên cây, nhổ cây, bẻ lá, bẻ cành…
u q, tơn trọng vườn cây và các cơng trình nơi cơng cộng.
Thái độ, tình cảm của học sinh nảy sinh, được hình thành trong quá trình nhận
thức các chuẩn mực hành vi đạo đức
Ví dụ: Một truyện kể hấp dẫn, sinh động dễ làm cho học sinh có thái độ đồng
tình với hành động tốt, yêu mến, cảm động nhân vật và có thể từ nhân vật trong
chuyện các em có thể học tập và làm theo như câu chuyện:
“ Cây thông nhỏ của em” . Sau khi nghe câu chuyện này các em sẽ yêu mến
nhân vật Nghĩa có hồn cảnh khó khăn nhưng cậu ln vui vẻ làm nhiều việc
giúp đỡ bố, khi đói bụng bạn ăn hết khoai, sờ đến túi quần chạm vào mấy quả
sim hái đượ lúc sáng định ăn nhưng cậu lại nhớ đến bố rối cậu lại bỏ vào túi.
Cậu đi ngang thấy cây thông bị vấn bùn cậu đã lấy nước chuốt nước lên từng
chiếc lá nhỏ để cho sạch cây.
Tuy cơng việc bận rộn khó khăn vất vả cả ngày nhưng cậu bé vẫn chăm chỉ học
và học rất giỏi được cô giáo khen.
Khi tôi đọc câu chuyện này thỉnh thoảng tôi lại dừng lại xem thái độ của các em
như thế nào? Nhưng đúng thật câu chuyện đã làm cảm động trước những cơ cậu
học trị của tơi mắt tròn xoe để nghe được kể tiếp.


Các em có thái độ hài lịng và nhìn nhận được gương người tốt, việc tốt,có thái
độ tình cảm u mến nhân vật, những công việc hằng ngày của nhân vật nó rất
gần gũi với đời sống của các em. Từ đó học sinh có thể tích cực tham gia công
việc, yêu bố mẹ, yêu bạn bè, yêu thiên nhiên, yêu quý công việc trong cuộc
sống thực tiễn hằng ngày.
* Thái độ, tình cảm đạo đức đúng đắn có tác dụng kích thích, làm cho q trình
nhận thức diễn ra thuận lợi hơn, có hiệu quả hơn( từ đó, các em có được tri thức
đạo đức cần thiết và niềm tin tự giác), thúc đẩy việc hình thành kĩ năng rèn

luyện hành vi và thói quen đạo đức tích cực. Các em cũng thể hiện, khẳng định
thái độ và nảy nở tình cảm đạo đức của mình, kết hợp giáo dục kĩ năng sống cho
các em.
4.4.Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh:
Việc giáo dục kĩ năng sống trong môn Đạo đức nhằm: Bước đầu trang bị cho
học sinh các kĩ năng sống cần thiết, phù hợp với lứa tuổi tiểu học, giúp các em
biết sống và ứng xử phù hợp trong các mối quan hệ với những người thân trong
gia đình, với thầy cơ giáo, bạn bè và những người xung quanh; giúp các em
bước đầu biết sống tích cực, chủ động, có mục đích, có kế hoạch, tự trọng, tự
tin, có kỉ luật, biết hợp tác, giản dị, tiết kiệm, gọn gàng, ngăn nắp, vệ sinh… để
trở thành con ngoan trong gia đình, học sinh tích cực của nhà trường và cơng
dân tốt của xã hội.
Ví dụ: Kĩ năng giao tiếp.
Dạy cho học sinh khi gặp thầy cô, người lớn tuổi cần khoanh tay gật đầu
“ Con chào cô, con chào ông, bà; con chào bố mẹ…”. Khi có khách đến nhà
thì phải chào khách rót nước bưng bàng hai tay mời khách uống; nếu khơng có
bố mẹ, hoặc người lớn ở nhà có khách đến mà em chưa biết người khách đó là


ai thì chào hỏi khách và hỏi khách tên gì để con nhắn lại cho ba, mẹ con biết
hoặc đợi ba mẹ con về rồi gặp. Tuyệt đối không cho người lạ mặt vào nhà vì các
em cịn nhỏ khơng thể xử lí tình khuống bất ngờ sảy ra.
Khi đến nhà người khác cần chào hỏi những người trong nhà không được tùy
tiện lấy đồ chơi khi chủ nhà chưa cho phép, không được chạy nhảy, đùa giỡn
làm ồn ảnh hưởng đến mọi người.
Khi có người lạ rủ đi chơi tuyệt đối khơng được đi theo người lạ vì khơng khéo
sẽ bị người ta lừa.
Khi trong nhà, hoặc được ba, mẹ cho đi thăm người ốm thì khơng được cười
đùa phá phách; cần có sự cảm thơng, chia sẻ nỗi buồn cùng với mọi người…
Ví dụ: Kĩ năng tự nhận thức.

Giáo dục cho học sinh tự nhận thức thức được bản thân mình có sở thích, thói
quen, năng khiếu, điểm mạnh, điểm yếu… của bản thân như:
Em có năng khiếu hát hay,vẽ đẹp thì khuyến khích các em hát, vẽ tự tin, mạnh
dạn với năng khiếu của mình. Bên cạnh hát hay, vẽ đẹp nhưng lại có điểm yếu
là viết chữ xấu thì học sinh phải nhận thức được điểm yếu của mình, để khắc
phục điểm yếu, bằng cách rèn luyện chăm chỉ cố gắng tập luyện theo sự hướng
dẫn của cơ thì sẽ mau tiến bộ.
Ví dụ: Kĩ năng tư duy phê phán.
Biết nhận xét, đánh giá các ý kiến, hành động, lời nói, việc làm của mình, của
bạn mà mình cho là đúng, sai như: trong giờ học một số em hay nói chuyện thì
các em nhận thức được việc làm đó là khơng đúng, các em có thể tư duy phê
phán tìm những lời lẽ nhắc nhở bạn để bạn khơng cịn vi phạm…
Ví dụ: Kĩ năng từ chối.


Học sinh biết cách từ chối khi bị rủ rê, lôi kéo làm những điều sai trái như: Ở
vườn trường có trồng hoa rất đẹp, bạn đến rủ em đi hái hoa vào chơi. Em có đi
hái hoa với bạn không? Em sẽ từ chối bạn bằng như thế nào? Cô hướng dẫn các
em cách từ chối như:
Nhà trường trồng hoa để làm cho vườn trường thêm đẹp, cho mọi người cùng
ngắm, vì thế mà mình khơng được hái hoa hoặc là sợ bác bảo vệ bắt được sẽ bị
phạt.
Khi bạn rủ nghỉ học đi chơi game mình phải từ chối khơng đồng tình với bạn vì
nghỉ học mình sẽ bị mất bài, sẽ không hiểu bài, cô biết cô báo với ba, mẹ và bạn
sẽ bị ba, mẹ rầy la và quyết định từ chối không nghỉ học đi theo bạn…
Kĩ năng sống chính là những nhịp cầu giúp con người biến kiến thức thành thái
độ, hành vi và thói quen tích cực, lành mạnh. Người có kĩ năng sống phù hợp
sẽ ln vững vàng trước những khó khăn, thử thách; biết ứng xử , giải quyết vấn
đề một cách tích cực và phù hợp .
Vì vậy, việc giáo dục Kĩ năng sống cho học sinh lớp 1 là rất cần thiết, giúp các

em rèn luyện hành vi có trách nhiệm đối với bản thân, gia đình, cộng đồng và
Tổ quốc; giúp các em có khả năng ứng phó tích cực trước các tình huống của
cuộc sống, xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với gia đình, bạn bè và mọi người,
sống tích cực, chủ động, an tồn, hài hòa và lành mạnh.
5. Kế hoạch bài dạy Đạo đức có kết hợp các biện pháp giáo dục ví dụ như
bài:
Môn: Đạo đức
Tiết: 30
Bài: Bảo vệ hoa và cây nơi công cộng (tiết 1)