(Luận văn thạc sĩ) quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học cho đội ngũ giáo viên tại trường THCS tam thanh tân sơn phú thọ đáp ứng chuẩn nghề nghiệp

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

NGUYỄN ĐỨC THỊNH

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC
DẠY HỌC CHO ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TẠI TRƯỜNG
TRUNG HỌC CƠ SỞ TAM THANH - TÂN SƠN - PHÚ THỌ
ĐÁP ỨNG CHUẨN NGHỀ NGHIỆP

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÍ GIÁO DỤC

HÀ NỘI – 2016


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

NGUYỄN ĐỨC THỊNH

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC
DẠY HỌC CHO ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TẠI TRƯỜNG
TRUNG HỌC CƠ SỞ TAM THANH - TÂN SƠN - PHÚ THỌ
ĐÁP ỨNG CHUẨN NGHỀ NGHIỆP

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÍ GIÁO DỤC
CHUYÊN NGÀNH QUẢN LÍ GIÁO DỤC
MÃ SỐ: 60 14 01 14

Người hướng dẫn khoa học: TS. Đỗ Thị Thu Hằng

HÀ NỘI – 2016


LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên, tôi xin trân trọng cảm ơn tới Ban lãnh đạo và các Thầy
giáo, Cô giáo Trường Đại học Giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội đã nhiệt
tình giúp đỡ tơi trong q trình học tập và nghiên cứu.
Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Đỗ Thị Thu Hằng,
người đã trực tiếp hướng dẫn và tận tình chỉ bảo, giúp đỡ tơi trong suốt q
trình nghiên cứu, thực hiện đề tài.
Tôi xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo Phòng Giáo dục và Đào tạo Tân
Sơn, Ban Giám hiệu Trường THCS Tam Thanh đã cung cấp các số liệu quí
báu, động viên và tạo điều kiện thuận lợi nhất cho tơi trong q trình viết
luận văn. Xin cảm ơn các đồng nghiệp và những người thân yêu trong gia
đình đã động viên, giúp đỡ tơi trong q trình học tập, nghiên cứu và hoàn
thành luận văn.
Với thời gian nghiên cứu cong hạn chế, trong thực tiễn cơng tác cịn
nhiều vấn đề cần giải quyết nên luận văn khó tránh khỏi những thiếu sót.
Kính mong nhận được những ý kiến góp ý, chỉ bảo của các thầy cơ giáo, các
bạn đồng nghiệp và những người quan tâm để luận văn này có giá trị thực
tiễn và hồn thiện hơn.
Xin trân trọng cảm ơn!
Phú Thọ, tháng 01 năm 2016
Tác giả luận văn

Nguyễn Đức Thịnh
i


DANH MỤC CHỮ VI T T T

BGH

: Ban giám hiệu

CBGV

: Cán bộ giáo viên

CBQL

: Cán bộ quản lý

CNTT

: Công nghệ thông tin

CSVC

: Cơ sở vật chất

ĐH

: Đại học

GD

: Giáo dục

GD-ĐT

: Giáo dục và Đào tạo

GV

: Giáo viên

HS

: Học sinh

HSG

: Học sinh giỏi

ICT

: Công nghệ thông tin và truyền thông

PPDH

: Phương pháp dạy học

QLGD

: Quản lý giáo dục

THCS

: Trung học cơ sở

THPT

: Trung học phổ thông

TNCS HCM

: Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh

UBND

: Ủy ban nhân dân

XH

: Xã hội

ii


iii


MỤC LỤC
Lời cảm ơn ......................................................................................................... i
Danh mục ch v t t t

ii

Mục lục ............................................................................................................. iii

Danh mục các bảng

.............................................................................. vi

Danh mục các sơ đồ, biểu đồ

.. vii

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI
DƯỠNG NĂNG LỰC DẠY HỌC CHO ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
TRƯỜNG THCS ĐÁP ỨNG CHUẨN NGHỀ NGHIỆP

8

1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu .................................................................. 8
1.2. Nh ng khái niệm cơ bản của đề tài .......................................................... 11
1.2.1. Quản lý

.

.. 11
.

1.2.2. Quản lý nhà trường
1.2.3. G áo v ên

13

1.2.4. Năng lực dạy học. ................................................................................. 14

1.2.5. Bồ dưỡng năng lực dạy học ................................................................. 15
1.3. Nh ng yêu cầu về chuyên môn, nghiệp vụ đối với GV THCS theo
chuẩn nghề nghiệp .

. 16

1.3.1. Nh ng yêu cầu chuẩn nghề nghiệp đối với GV THCS

.. 17

1.3.2. Nh ng yêu cầu mới về năng lực dạy học của GV THCS

21

1.4. Nội dung quản lý hoạt động bồ dưỡng năng lực dạy học cho GV THCS 25
1.5. Các y u tố tác động đ n quản lý bồ dưỡng năng lực dạy học của GV

29

1.5.1. Các y u tố khách quan .......................................................................... 29
1.5.2. Các y u tố chủ quan .............................................................................. 31
T ểu

t chương 1 ............................................................................................

iv

34

Chương 2: THỰC TRẠNG CÁC GIẢI PHÁP QUẢN LÝ BỒI
DƯỠNG NĂNG LỰC DẠY HỌC CHO ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TAM THANH, TÂN SƠN, PHÚ
THỌ THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP………………………………….. 36
2.1. Khái quát về kinh t giáo dục huyện Tân Sơn, Phú Thọ

. 36

2.1.1. Đ ều kiện kinh t xã hội của huyện Tân Sơn tỉnh Phú Thọ

36

2.1.2. Giáo dục và đào tạo

38

2.1.3. Giới thiệu về trường THCS Tam Thanh, Tân Sơn, Phú Thọ

. 48

2.1.3.2. Độ ngũ g áo v ên và CBQL

49

2.1.3.3. Chất lượng giáo dục

50

2.2. Giới thiệu khảo sát

54

2.3. K t quả khảo sát

.. 55

2.3.1. Thực trạng về năng lực dạy học của độ ngũ g áo v ên trường THCS
Tam Thanh, Tân Sơn, Phú Thọ theo Chuẩn nghề nghiệp

55

2.3.2. Thực trạng quản lý bồ dưỡng năng lực dạy học của g áo v ên trường
THCS Tam Thanh theo chuẩn quy định của Bộ

. 61

2.3.2.1. Về nhận thức của CBQL và GV về tầm quan trọng của HĐ bồi
dưỡng năng lực dạy học cho g áo v ên

61

2.3.2.2. Về quản lý đánh g á năng lựctheo chuẩn của g áo v ên trường THCS
Tam Thanh, Tân Sơn, Phú Thọ

62

2.3.2.3. Về quản lý nộ dung, chương trình bồ dưỡng năng lực giáo viên
trường THCS Tam Thanh

....................................................... 68

2.3.2.4. Về quản lý hình thức bồ dưỡng năng lực g áo v ên

...

74

2.3.2.5. Về phương pháp bồ dưỡng năng lực dạy học của g áo v ên

.. 77

2.3.2.6. Về xây dựng độ ngũ cốt cán

... 79

2.3.2.7. Về các đ ều kiện cho công tác bồ dưỡng năng lực dạy học cho giáo
v ên

... 80

v


2.4. Đánh g á chung về thực trạng quản lý bồ dưỡng năng lực dạy học cho
giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp ở trường THCS Tam Thanh

82

2.4.1. Nh ng đ ểm mạnh................................................................................

82

2.4.2. Đ ểm y u

........................................................................................ 83

2.4.3. Nguyên nhân ......................................................................................... 83
T ểu

t chương 2 ............................................................................................

84

Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC DẠY
HỌC CHO ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
TAM THANH, TÂN SƠN, PHÚ THỌ ĐÁP ỨNG CHUẨN NGHỀ
NGHIỆP…………………………………………………………………… 86
3.1. Các nguyên t c chọn lựa biện pháp .......................................................... 86
3.1.1. Nguyên t c đảm bảo tính k thừa........................................................... 86
3.1.2. Nguyên t c đảm bảo tính thực tiễn ..................................................... 86
3.1.3. Nguyên t c đảm bảo tính hệ thống......................................................... 87
3.2. Các biện pháp

.. ................................................. 87

3.2.1. Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của bồ dưỡng độ ngũ

87

3.2.2. Đổi mới công tác lập k hoạch bồ dưỡng năng lực dạy học GV

. 91

3.2.3. Chỉ đạo xây dựng nội dung bồ dưỡng năng lực dạy học cho độ ngũ
đáp ứng Chuẩn nghề nghiệp và phù hợp với nhu cầu bồ dưỡng của giáo
.. 94

viên

3.2.4. Đa dạng hóa hình thức tổ chức bồ dưỡng giáo viên theo Chuẩn nghề
.. 97

nghiệp
3.2.5. Tăng cường kiểm tra, đánh g á

t quả bồ dưỡng thông qua việc

kiểm tra, đánh g á g áo v ên theo Chuẩn nghề nghiệp

99

3.2.6. Huy động nguồn lực phục vụ hoạt động bồ dưỡng năng lực dạy học
cho GV

103

3.3. Mối quan hệ gi a các biện pháp

105

3.4. Khảo sát tính cấp thi t và tính khả thi của các biện pháp

106

vi


Tiểu k t chương 3

107

K T LUẬN VÀ KHUY N NGHỊ…………………………………...

110

TÀI LIỆU THAM KHẢO……………………………………………

113

PHỤ LỤC……………………………………………………………...

117

vii


DANH MUC CÁC BẢNG
ểm trong 5 năm...............................

49

Bảng 2.2: K t quả x p loại học lực trong 5 năm....................................

50

Bảng 2.3: K t quả thi học sinh Giỏ trong 5 năm...................................

51

Bảng 2.1: K t quả x p loại hạnh

Bảng 2.4: K t quả xét tốt nghiệp và tuyển sinh vào THPT trong 5
năm

.

53

Bảng 2.6: K t quả khảo sát nhận thức về tầm trọng của HĐ bồ dưỡng
năng lực dạy học cho GV

..

61

nghiệp

.

62

Bảng 2.8: K t quả do Giáo viên tự đánh g á

..

64

Bảng 2.7: Khảo sát k t quả đánh giá giáo viên theo Chuẩn nghề

Bảng 2.9 : K t quả do Tổ chuyên môn đánh g á

65

Bảng 2.10. K t quả đánh g á của Hiệu trưởng

..

67

..

68

Bảng 2.11: Khảo sát việc quản lý các nội dung bồ dưỡng về phẩm
chất chính trị, đạo đức lối sống

Bảng 2.12: Khảo sát việc quản lý các nội dung bồ dưỡng về Chuyên
môn

70

Bảng 2.13: Khảo sát việc quản lý các nội dung bồ dưỡng về Kĩ năng
sư phạm

..

72

.

74

Bảng 2.14: Khảo sát việc sử dụng các hình thức bồ dưỡng
Bảng 2.15 : Thống kê ý ki n đánh g á về phương pháp bồ dưỡng
năng lực dạy học của g áo v ên; Đánh g á
lực dạy học GV theo chuẩn nghề nghiệp

t quả bồ dưỡng năng
...

77

Bảng 2.16: Thống kê ý ki n đánh g á về việc xây dựng độ ngũ cốt
cán

.

79

Bảng 2.17: Thống kê ý ki n về các đ ều kiện cho công tác bồ dưỡng

năng lực dạy học g áo v ên

.

80

Bảng 3.1: K t quả thăm dị về tính cấp thi t và tính khả thi của các
biện pháp

106

viii


DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
Sơ đồ 1.1: Quan hệ các chức năng quản lý..........................................

12

Biểu đồ 2.1: K t quả x p loại hạnh kiểm trong 5 năm

49

Biểu đồ 2.2: K t quả x p loại Học lực trong 5 năm

50

Biểu đồ 2.3: K t quả thi HSG các cấp trong 5 năm
Biểu đồ 2.4: K t quả thi tuyển s nh vào THPT trong 5 năm

ix

.

52

...

54


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Năng lực chuyên môn của giáo viên là nh ng phẩm chất, thá độ, kỹ
năng và

n thức đóng góp vào h ệu quả hoạt động chuyên môn của giáo

v ên (L a opoulou, 2011). Năng lực dạy học là một thành phần quan trọng
của năng lực chuyên môn của giáo viên gồm ki n thức, ĩ năng dạy học và
thá độ đối với công việc dạy học như:

n thức về chương trình g ảng dạy,

ki n thức về môn học, phương pháp g ảng dạy, ĩ năng g ao t p, h ểu b t về
người học... (Liakopoulou, 2011).
Trong nh ng năm 90 của th kỷ trước, Internet xuất hiện và làm thay
đổi mọ quan đ ểm truyền thống về giáo dục, về nhà trường, lớp học và về dạy
học. Để đáp ứng với nh ng thay đổi to lớn và nhanh chóng trong kỷ nguyên
thông tin, kỉ nguyên của nền kinh t tri thức (tri thức là sản phẩm) và nền kinh

t dựa trên tri thức (tri thức là đầu vào của các sản phẩm), tri t lí giáo dục
trong th kỉ 21 cũng có nh ng thay đổi mạnh mẽ, hướng tớ “một xã hội học
tập”, “học thường xuyên, suốt đờ ” dựa trên 4 trụ cột “học để b t, học để làm,
học để c ng chung sống, học để làm ngườ ”, g áo dục khơng cịn chủ y u là
đào tạo ki n thức và ĩ năng mà chủ y u là rèn luyện năng lực – năng lực
nhận thức, năng lực hành động, năng lực giao ti p và truyền thông, năng lực
quản lý và lãnh đạo
Cách mạng khoa học công nghệ phát tr ển mạnh mẽ trong nh ng năm
qua làm tăng vọt khố lượng tri thức của nhân loại, giáo dục hông thể thực
hiện được chức năng truyền thống của nó là truyền đạt lại khối ki n thức
khổng lồ ấy. Do vậy, nội dung các môn học trong tương lai không phải là liệt
kê h t nh ng ki n thức cần truyền đạt, mà chỉ là nh ng ki n thức cơ bản, nền
tảng, chủ y u rèn luyện cho người học ĩ năng tư duy, ĩ năng ngôn ng , ĩ
năng b ểu đạt, ĩ năng ha thác và xử lý thông tin và áp dụng, sử dụng có ích
các thơng t n đó và trên cơ sở đó, b n thơng tin thành tri thức.
Nội dung giáo dục đổi mới, tất y u dẫn đ n sự đổi mớ phương pháp
1


giáo dục. Phương pháp dạy - học trong thời kỳ mớ đò hỏi thầy và trò cùng
nhau khám phá ki n thức, tìm tịi cái mới với sự hỗ trợ của các phương t ện
giáo dục hiện đạ , đặc biệt là của công nghệ thông tin, dạy học lấy người học
làm trung tâm.
Trong kỉ ngun thơng tin, vai trị của người giáo viên truyền thống
cũng có nh ng thay đổi rất căn bản. Để có thể trở thành người giáo viên trong
th kỉ 21, cần thay đổi n p tư duy về giáo dục truyền thống, về phương pháp
luận dạy học, có các ki n thức và ĩ năng công nghệ thông tin và truyền thông
( CT). Quan đ ểm dạy học lấy người học làm trung tâm gợ ý để người giáo
v ên suy nghĩ ngh êm túc không nh ng đối với việc rèn luyện năng lực
chuyên mơn, mà cịn đối với việc lựa chọn các chi n lược dạy học, phương

pháp dạy - học, cách hướng dẫn, hỗ trợ, tư vấn và

ểm tra đánh g á

t quả

học tập của học sinh. Và theo nh ng nghĩa này, người giáo viên sẽ là người
hướng dẫn, người hỗ trợ, là huấn luyện viên, và quan trọng hơn họ phải là
chuyên gia về việc học để có thể hướng dẫn, hỗ trợ người học tự tổ chức quá
trình nhận thức của mình v.v.
Trong nhà trường lực lượng giáo viên là lực lượng nòng cốt quy t định
chất lượng dạy học. Như vậy yêu cầu phát tr ển chuyên môn và các năng lực
dạy học trong th kỉ 21 có rất nhiều đổ

hác đò hỏ ngườ lãnh đạo nhà

trường xác định lại mục tiêu, nội dung, các hình thức bồ dưỡng chuyên môn
nghiệp vụ phù hợp.
Đại hội XI của Đảng đã hẳng định “Đổi mớ căn bản, toàn diện giáo
dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và
hội nhập quốc t , trong đó, đổi mớ cơ ch quản lý giáo dục, phát tr ển đội
ngũ g áo v ên và cán bộ quản lý giáo dục là khâu then chốt” và “Giáo dục và
đào tạo có sứ mệnh nâng cao dân tr , phát tr ển nguồn nhân lực, bồ dưỡng
nhân tài, góp phần quan trọng phát tr ển đất nước, xây dựng nền văn hóa và
con người Việt Nam”.
Theo thơng tư 30/2009/TT-BGD&ĐT, Bộ Giáo dục và Đào tạo tr ển
2


khai việc thực hiện chuẩn nghề nghiệp g áo v ên THCS[6]. Đây là cơ sở để

thực hiện các hoạt động đào tạo, bồ dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn cho
giáo viên.
Thực t cho thấy, trong nh ng năm qua chất lượng giáo dục nói chung
và chất lượng giáo dục trung học cơ sở nó r êng đã có nh ng bước chuyển
bi n nhất định, song chưa đáp ứng được yêu cầu phát tr ển nguồn nhân lực và
bồ dưỡng nhân tà cho đất nước trong thời kỳ cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Trường trung học cơ sở Tam Thanh, Tân Sơn, Phú Thọ mớ được thành
lập tháng 8 năm 2000 do tách ra từ trường phổ thông cơ sở Tam Thanh. Mặc
d trong đ ều kiện trường mới với nhiều hó hăn, song nh ng năm qua nhà
trường đã rất cố g ng thực hiện thành công mục tiêu, nhiệm vụ mà Phòng
Giáo dục và Đào tạo Tân Sơn g ao cho. Đặc biệt trong nh ng năm gần đây
nhà trường được các cơ quan quản lý cấp trên và nhân dân đánh g á rất cao
trong việc nâng cao chất lượng giáo dục.
Thành t ch nhà trường đạt được trong nh ng năm qua có một phần
đóng góp rất lớn của độ ngũ g áo v ên. Nhà trường đã chú ý bồ dưỡng nâng
cao trình độ chuyên môn cho độ ngũ g áo v ên. Tuy nh ên, trước nh ng yêu
cầu đổi mới giáo dục cho thấy, độ ngũ g áo v ên nhà trường cịn nhiều b ểu
hiện bất cập đó là: cơ cấu chưa ph hợp, chất lượng chuyên môn chưa đảm
bảo, năng lực tự học, tự nghiên cứu không cao, kỹ năng cơng nghệ thơng tin
truyền thơng cịn nhiều hạn ch . Tình trạng bất cập này có nhiều ngun nhân,
trong đó ngun nhân ch nh là do cơng tác phát tr ển năng lực chuyên môn
nghiệp vụ cho giáo viên còn thi u k hoạch chi n lược; các khâu sử dụng,
đánh g á, đào tạo và bồ dưỡng chưa thật hiệu quả; các ch độ, ch nh sách đã
ngộ g áo v ên và ch nh sách đầu tư chưa thực sự phù hợp.
Để góp phần kh c phục nh ng bất cập về vấn đề phát tr ển năng lực
chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên của nhà trường nhằm đáp ứng yêu cầu
của chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học cơ sở, tôi chọn đề tài nghiên cứu:

3

“Quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học cho đội ngũ giáo viên tại
trường THCS Tam Thanh - Tân Sơn - Phú Thọ đáp ứng chuẩn nghề
nghiệp”
2. Câu hỏi nghiên cứu
Thực trạng việc quản lý hoạt động bồ dưỡng năng lực dạy học cho
độ ngũ g áo v ên tạ trường THCS Tam Thanh, huyện Tân Sơn, tỉnh Phú Thọ
như th nào và các biện pháp h u hiệu để nâng cao chất lượng trong việc bồi
dưỡng độ ngũ g áo v ên trường THCS Tam Thanh là gì để đáp ứng chuẩn
nghề nghiệp?
3. Giả thuyết nghiên cứu
Ở trường THCS Tam Thanh huyện Tân Sơn, tỉnh Phú Thọ công tác bồi
dưỡng phát tr ển năng lực g áo v ên đã được quan tâm và đạt được nh ng k t
quả nhất định, song cũng bộc lộ một số bất cập. N u đề xuất và tr ển ha
đồng bộ các biện pháp quản lý hoạt động bồ dưỡng năng lực dạy học của
giáo viên phù hợp vớ đ ều kiện thực t ở trường trung học cơ sở Tam Thanh,
huyện Tân Sơn và đáp ứng yêu cầu của chuẩn nghề nghiệp thì năng lực dạy
học của giáo viên sẽ được phát tr ển.
4. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận về hoạt động bồ dưỡng và quản lý hoạt
động bồ dưỡng năng lực cho độ ngũ GV THCS cũng như phân t ch đánh g á
thực tiễn quản lý bồ dưỡng năng lực dạy học cho độ ngũ g áo v ên tạ trường
THCS Tam Thanh – Tân Sơn – Phú Thọ từ đó đề xuất biện pháp Quản lý hoạt
động bồ dưỡng độ ngũ g áo v ên tạ trường THCS Tam Thanh, Tân Sơn,
Phú Thọ.
5. Đối tượng và khách thể nghiên cứu
5.1. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý hoạt động bồ dưỡng độ ngũ g áo v ên tạ trường THCS Tam
Thanh
5.2. Khách thể nghiên cứu

4


Hoạt động bồ dưỡng độ ngũ g áo v ên tạ trường THCS
6. Phạm vi nghiên cứu
Luận văn ngh ên cứu tập trung khảo sát thực trạng quản lý hoạt động
bồ dưỡng độ ngũ g áo v ên tạ trường THCS Tam Thanh, Tân Sơn, Phú Thọ
trong khoảng thời gian từ năm học 2010-2011 đ n nay chú trọng đ n các tiêu
chuẩn l ên quan đ n năng lực dạy học đáp ứng chuẩn nghề nghiệp.
Đố tượng khảo sát: toàn bộ cán bộ quản lý và g áo v ên trường THCS
Tam Thanh, Tân Sơn, Phú Thọ.
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận của hoạt động bồ dưỡng và quản lý hoạt
động bồ dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên THCS.
- Khảo sát, phân t ch, đánh giá thực trạng hoạt động bồ năng lực dạy
học cho giáo viên và quản lý hoạt động bồ dưỡng năng lực dạy học cho giáo
viên trường THCS Tam Thanh, Tân Sơn, Phú Thọ theo các tiêu chuẩn, tiêu
chí của chuẩn nghề nghiệp đối vớ GV THCS đã được Bộ GD - ĐT ban hành.
- Đề xuất biện pháp quản lý bồ dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên
trường THCS Tam Thanh, Tân Sơn, Phú Thọ đáp ứng yêu cầu chuẩn nghề
nghiệp.
7. Phương pháp nghiên cứu
Quá trình thực hiện đề tài k t hợp các nhóm phương pháp ngh ên cứu
sau:
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Các phương pháp ngh ên cứu lý luận: Nghiên cứu các Văn

ện, Nghị

quy t của Đảng, các văn bản quy định của Nhà nước và của Ngành Giáo dục

và Đào tạo; các tài liệu lý luận về quản lý, quản lý giáo dục và các tài liệu có
l ên quan đ n vấn đề nghiên cứu. Phân tích, tổng hợp, phân loại, hệ thống hóa
các tài liệu có l ên quan đ n đề tài nhằm xây dựng cơ sở lý luận về công tác
quản lý hoạt động bồ dưỡng độ ngũ g áo v ên trường THCS Tam Thanh,
Tân Sơn, Phú Thọ.
5


7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp trò chuyện, phỏng vấn:
- Phương pháp quan sát, phân t ch sản phẩm hoạt động: Khảo sát các
k t quả.
- Phương pháp đ ều tra bằng Ankét: Sử dụng hệ thống câu hỏi mở và
câu hỏ đóng để tìm hiểu các vấn đề l ên quan đ n đố tượng nghiên cứu.
- Phương pháp lấy ý ki n chuyên gia: Nhằm thu thập thông tin khoa
học, nhận định, đánh g á của các chuyên gia giáo dục, cán bộ quản lý có nhiều
kinh nghiệm trong cơng tác bồ dưỡng độ ngũ g áo v ên.
8. Những đóng góp của đề tài
- Về mặt lý luận
+ G úp các thầy g áo, cô g áo, nh ng ngườ làm công tác g áo dục, các
nhà quản lý g áo dục, nhận thức rõ vai trị của cơng tác bồi dưỡng đội ngũ.
- Về mặt thực tiễn
Biện pháp đề xuất của luận văn ngoài việc sử dụng cho trường THCS
Tam Thanh, huyện Tân Sơn, tỉnh Phú Thọ, cịn có thể áp dụng cho các trường
THCS trên địa bàn huyện Tân Sơn, nơ có đ ều kiện và hồn cảnh tương
đồng. Ngồi ra, k t quả nghiên cứu cịn có giá trị tham khảo cho các nhà quản
lý giáo dục, các thầy cô giáo THCS, các trường có đào tạo chuyên ngành quản
lý giáo dục.
9. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, k t luận, khuy n nghị và danh mục tài liệu tham

khảo luận văn được trình bày trong 3 chương :
Chương 1. Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồ dưỡng năng lực dạy
học cho độ ngũ g áo v ên trường THCS đáp ứng chuẩn nghề nghiệp.
Chương 2. Thực trạng quản lý hoạt động bồ dưỡng năng lực dạy học
cho độ ngũ g áo v ên trường THCS Tam Thanh, Tân Sơn, Phú Thọ theo
chuẩn nghề nghiệp.

6


Chương 3. Biện pháp quản lý hoạt động bồ dưỡng năng lực dạy học
cho độ ngũ g áo v ên trường THCS Tam Thanh, Tân Sơn, Phú Thọ đáp ứng
chuẩn nghề nghiệp

7


CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG NĂNG
LỰC DẠY HỌC CHO ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƯỜNG THCS ĐÁP
ỨNG CHUẨN NGHỀ NGHIỆP
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Những nghiên cứu ngoài nước
Trên th giớ đã có nh ều cơng trình nghiên cứu về năng lực chuyên
môn, năng lực dạy học và các vấn đề phát tr ển chuyên môn cho g áo v ên
cũng như các b ện pháp quản lí mà lãnh đạo trường học đã t n hành để phát
tr ển năng lực chuyên môn, năng lực dạy học cho giáo viên.
Vi t về năng lực chuyên môn, dạy học của giáo viên tác giả
L a opoulou (2011) đã đưa ra há n ệm năng lực chuyên môn và phân loại
“năng lực chuyên môn của g áo v ên” bao gồm các thành tố sau đây:

1. T nh cách, thá độ và niềm tin;
2. Kỹ năng sư phạm và ki n thức sư phạm (Ki n thức môn học, Ki n
thức và h ểu b t về người học, Phương pháp g ảng dạy, Ki n thức về chương
trình giảng dạy);
3. H ểu b t về bối cảnh xã hội;
4. H ểu b t về bản thân và về khoa học nói chung.
Viện Giáo dục Quốc g a, S ngapore, (2009), cũng xác định các năng lực
chủ y u của g áo v ên như: có các

n thức và phương pháp n dạy trẻ em,

có các năng lực tư duy, sáng tạo trong dạy học

có các ĩ năng sư phạm,

quản lý con người, tự quản lý, ĩ năng công nghệ, tự đổi mới và kinh doanh,
sự h ểu b t về xã hội và xúc cảm; có các ki n thức, h ểu b t về bản thân, học
sinh, xã hội, nội dung mơn học, sư phạm, nền tảng và chính sách giáo dục,
chương trình g ảng dạy, h ểu b t đa văn hóa, nhận thức tồn cầu, nhận thức
về mơ trường

.

Ủy ban châu Âu (2007) nhận ra rằng "giáo viên có một vai trò quan
trọng trong việc chuẩn bị cho học sinh có chỗ đứng trong xã hộ và nơ làm

8


việc, vì th ủy ban Châu Âu đề xuất rằng “Tại mỗi thờ đ ểm trong sự nghiệp

của mình, giáo viên cần phả có, và được yêu cầu có đầy đủ các ki n thức
môn học, thá độ và kỹ năng sư phạm để g úp đỡ th hệ trẻ phát huy tố đa
tiềm năng của họ”.
Phát tr ển chuyên môn cho giáo viên là trách nhiệm hàng đầu của hiệu
trưởng ở một trường học nơ đặt chất lượng giáo dục lên vị tr hàng đầu. Hiệu
trưởng là người xây dựng các k hoạch tr ển ha nh ng nội dung mới về dạy
học, giáo dục, đưa ra các bước thực hiện các hoạt động bồi dưỡng, phát tr ển
tiềm năng lãnh đạo chuyên môn của g áo v ên
dẫn dạy học,

H ệu trưởng đưa ra các chỉ

ểm tra, đánh g á, đôn đốc, động v ên g áo v ên và người học để

họ học tập tốt và dạy học tốt. Ngày nay nh ng chỉ dẫn này được ti n hành
thông qua các phương t ện ĩ thuật số, qua trao đổi trực ti p và qua hệ thống
thư đ ện tử hay các diễn đàn dạy học. Nhờ các phần mềm, g áo v ên có thể
đưa các bà học, các tư l ệu lên mạng và thay đổi hay bổ sung bài học cho
nhau.
Tóm lại, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, phát tr ển chuyên môn, nâng
cao năng lực giáo viên là một trong nh ng trọng tâm được chú ý để tạo sự
thay đổi và nâng cao chất lượng cho nhà trường. Người hiệu trưởng đóng va
trị quan trọng trong việc lãnh đạo và quản lí hoạt động bồ dưỡng chun
mơn trong nhà trường.
1.1.2. Những nghiên cứu trong nước
Ở Việt Nam đã có nh ều cơng trình nghiên cứu về lý luận dạy học, lý
luận quản lý giáo dục nói chung và quản lý hoạt động dạy học nó r êng ở các
cơ sở GD&ĐT. Các cơng trình ngh ên cứu này đã được xuất bản thành các
sách chuyên đề hoặc được chuyển tả dưới dạng chuyên đề cho học viên cao
học chuyên ngành QLGD. Có thể ể đ n các cơng trình nghiên cứu, các bài

vi t của các tác giả hàng đầu Việt Nam xung quanh vấn đề này như các tác
giả: Đặng Quốc Bảo, Nguyễn Quốc Chí, Nguyễn Đức Chính, Trần Khánh
Đức, Đặng Xuân Hải, Nguyễn Trọng Hậu, Đặng Bá Lãm, Nguyễn Thị Mỹ
9


Lộc, Phạm Quang Sáng, B

Đức Thiệp, Phạm Vi t Vượng ... Một số hội thảo

trong thờ g an qua cũng đề cập đ n vấn đề nêu trên, đ ển hình là hơị thảo của
Khoa Sư Phạm (t ền thân ĐHGD) vớ t êu đề “Chất lượng giáo dục và vấn đề
đào tạo giáo viên”, Kỷ y u Hội thảo khoa học (10/2004) hay trong các bà
v t của các tác giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Nguyễn Đức Ch nh, “Chuẩn và
chuẩn hố trong giáo dục-Những vấn đề lí luận và thực tiễn”, Tham luận Hội
thảo “Chuẩn và Chuẩn hóa trong giáo dục - Nh ng vấn đề lí luận và thực tiễn
- Hà Nộ 2 /1/2005[32] hoăc như ba v t của Hồ Vi t Lương (2005), Chuẩn
quốc gia về giáo dục phổ thông - thách thức lớn trong lí luận chương trình
dạy học của giáo dục hiện đại, Kỷ y u Hội thảo chuẩn và chuẩn hoá trong
giáo dục – Nh ng vấn đề lí luận và thực tiễn, Viện Chi n lược và Chương
trình giáo dục....[35] Bàn về vai trò của hiệu trưởng đối với việc nâng cao
trình độ chun mơn của giáo viên, tổng hợp các nghiên cứu của nhiều nghiên
cứu trên th giới, tác giả Trần Thị Bích Liễu, (2005)[29], chỉ ra tầm quan
trọng của hiệu trưởng trong việc chia sẻ trách nhiệm và bồ dưỡng giáo viên
thành nh ng nhà lãnh đạo chuyên môn vì hai lí do sau đây:
Hiệu trưởng hơng thể có đủ thờ g an để lãnh đạo toàn bộ các hoạt
động dạy học và họ hông thể h ểu r nhu cầu của lớp học như là
giáo viên
G áo v ên là ngườ am h ểu chuyên môn của môn học mà họ dạy và
họ h ểu r hơn bất kì ai học sinh và lớp học của mình.

Va trị lãnh đạo của g áo v ên được các nhà nghiên cứu xem xét từ ba
góc độ:
a) giáo viên là nh ng người quản l , lãnh đạo trung gian ở các vị trí tổ
trưởng chun mơn, chủ nhiệm khoa hay chủ tịch, tổ trưởng cơng đồn
b) Là chun gia môn học, con ch m đầu đàn để

m cặp các giáo viên

khác;
c) Là người xây dựng và duy trì văn hóa ch a sẻ, cộng tác và học tập suốt
đờ để thực hiện tốt quá trình dạy học trong nhà trường. Họ ch nh là người
10


thực hiện viễn cảnh của nhà trường, bi n viễn cảnh thành hiện thực. Vì vậy,
con đường thành cơng nhất để phát tr ển chuyên môn cho g áo v ên trong nhà
trường là bồ dưỡng va trò lãnh đạo chuyên môn cho họ.
Trong các luâ văn thạc sỹ nh ng năm gần đây cũng đã có nh ng ngh ên
cứu l ên quan đ n vấn đề này như luâ văn của tác g ả Nguyễn Minh Thu
(2013) với “Quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học cho đội ngũ giáo
viên trường THPT Việt Bắc tỉnh Lạng Sơn”; hay đề tài: “Một số giải pháp
nâng cao năng lực dạy học của đội ngũ giáo viên trường THCS Khánh Bình
đến năm 2015” của tác giả Nguyễn Long G ao; Đề tài: " Quản lý hoạt động
phát triển năng lực sáng tạo cho đội ngũ giáo viên trường THCS Trần Đăng
Ninh tỉnh Nam Định" của tác giả Đỗ Thị Trinh Thục, hay đề tài: "Phát triển
đội ngũ giáo viên trường THPT thành phố Điện Biên Phủ tỉnh Điện Biên theo
chuẩn nghề nghiệp" của tác giả Phạm Th ên Vương
Các đề tà trên đã đưa ra các b ện pháp quản lý phát tr ển năng lực cho
giáo viên thông các chức năng của quản lý. Các tác giả đã làm sáng tỏ cơ sở
lý luận về quản lý bồ dưỡng GV theo hướng chuẩn hóa ở các nhà trường.

Tuy nh ên cho đ n nay chưa có đề tài nghiên cứu nào nghiên cứu về quản lý
hoạt động bồ dưỡng năng lực dạy học cho độ ngũ g áo v ên trường THCS
Tam Thanh, huyện Tân Sơn, tỉnh Phú Thọ.
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1. Quản lý
Theo tác giả Nguyễn Quốc Chí và Nguyễn Thị Mỹ Lộc (2010): “Quản
lý là quá trình đạt đ n mục tiêu của tổ chức bằng cách vận dụng tố đa các
hoạt động (chức năng)

hoạch hóa, tổ chức, chỉ đạo (lãnh đạo) và

ểm tra”.

[10, tr 9]
Bản chất của hoạt động quản lý là sự tác động có mục đ ch của người
quản lý đ n tập thể người bị quản lý nhằm đạt được mục tiêu quản lý. Trong
giáo dục nhà trường đó là tác động của người quản lý đ n tập thể GV, học
sinh và các lực lượng khác nhằm thực hiện hệ thống các mục tiêu giáo dục.
11


Quản lý có bốn chức năng: lập k hoạch, tổ chức, chỉ đạo và

ểm tra.

Các chức năng ch nh của hoạt động quản lý luôn được thực hiện liên ti p, đan
xen vào nhau, phối hợp và bổ sung cho nhau tạo thành chu trình quản lý.
Tác giả Nguyễn Quốc Ch đã nhấn mạnh vai trị của thơng tin trong
quản lý: “ hơng có thơng t n hơng có quản lý”
Mối liên hệ các chức năng quản lý được thực hiện qua sơ đồ sau:

K hoạch
K ểm tra

Thông tin

Tổ chức

Chỉ đạo
Sơ đồ 1.1: Quan hệ các chức năng quản lý
1.2.2. Quản lý nhà trường
Theo tác giả Bùi Minh Hiền và Nguyễn Vũ B ch H ền: Quản lý nhà
trường là q trình tác động có mục đ ch, có định hướng, có tính k hoạch của
các chủ thể quản lý (đứng đầu là hiệu trưởng nhà trường) đ n các đố tượng
quản lý (giáo viên, cán bộ nhân v ên, người học, các bên l ên quan

) và huy

động, sử dụng đúng mục đ ch, có h ệu quả các nguồn lực nhằm thực hiện sứ
mệnh của nhà trường đối với hệ thống giáo dục và đào tạo, với cộng đồng và
xã hội nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục đã xác định trong một mô trường
luôn luôn bi n động. [ 23, tr 31]
Thực chất quản lý giáo dục, suy cho cùng là tạo đ ều kiện thuận lợi cho
các hoạt động trong nhà trường vận hành theo đúng mục t êu. Trường học là
một thành tố của hệ thống giáo dục nên quản lý trường học cũng được hiểu
như một bộ phận của quản lý giáo dục. “Thực hiện được các tính chất của
12


nhà trường phổ thông Việt Nam xã hội chủ nghĩa, … mới quản lý được giáo

dục, tức là cụ thể hóa đường lối đó thành hiện thực, đáp ứng yêu cầu của
nhân dân, của đất nước”. ( Nguồn: Nguyễn Thị Mỹ Lộc(2009), Quản lý, lãnh
đạo nhà trường thế kỷ 21, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội [34, tr 18]
Như vậy, quản lý nhà trường chính là quản lý giáo dục trong một phạm
v xác định đó là đơn vị giáo dục là nhà trường. Do đó quản lý nhà trường là
vận dụng tất cả các nguyên lý chung của quản lý giáo dục để đẩy mạnh mọi
hoạt động của nhà trường theo mục t êu đào tạo.
1.2.3. Giáo viên
Tạ đ ều 70 Luật Giáo dục nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa V ệt Nam
năm 2005[34] đã đưa ra định nghĩa pháp lý đầy đủ về nhà giáo và nh ng tiêu
chuẩn của nhà giáo
1. Nhà g áo là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong nhà
trường, cơ sở giáo dục khác.
2. Nhà giáo phải có nh ng tiêu chuẩn sau đây.
a. Phẩm chất, đạo đức, tư tưởng tốt.
b. Đạt trình độ chuẩn được đào tạo về chuyên môn nghiệp vụ.
c. Đủ sức khoẻ theo yêu cầu nghề nghiệp.
d. Lý lịch bản thân rõ ràng.
3. Nhà giáo giảng dạy ở các cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ
thông, giáo dục nghề nghiệp được gọi là giáo viên; ở cở sở giáo dục Đại học
được gọi là giảng viên.
G áo v ên trường trung học: Đ ều 30, Đ ều lệ trường THCS, trường
THPT và trường phổ thơng có nhiều cấp học (ban hành

m theo Thơng tư số

12/2011/TT – BGDĐT ngày 28/03/2011 của Bộ Giáo dục và Đào tạo)[5] nêu
r :“G áo v ên trường trung học là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục
trong nhà trường gồm: Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng, giáo viên bộ mơn, giáo
v ên làm cơng tác Đồn TNCS Hồ Chí Minh (B thư, Phó b thư hoặc trợ lý

thanh niên, cố vấn Đoàn), g áo v ên làm tổng phụ trách Đội Thi u niên Tiền
13


phong Hồ Ch M nh (đối vớ trường trung học có cấp t ểu học hoặc cấp
THCS), g áo v ên làm cơng tác tư vấn cho học sinh.
Trình độ chuẩn đào tạo của g áo v ên trường THCS được quy định
trong Đ ều 33, Đ ều lệ trường THCS, trường THPT và trường phổ thơng có
nhiều cấp học (ban hành

m theo Thông tư số 12/2011/TT – BGDĐT ngày

28/03/2011 của Bộ Giáo dục và Đào tạo)[6]
Như vậy g áo v ên trường THCS là nh ng người làm nhiệm vụ giảng
dạy, giáo dục trong nhà trường THCS có bằng tốt nghiệp CĐSP hoặc có bằng
tốt nghiệp cao đẳng và có chứng chỉ bồ dưỡng nghiệp vụ sư phạm.
1.2.4. Năng lực dạy học
.

Năng lực
“Năng lực” theo Từ đ ển t ng Việt là khả năng đủ để làm một công

việc nào đó hay “Năng lực” là nh ng đ ều kiện được tạo ra hoặc vốn có để
thực hiện một hoạt động nào đó.
Theo quan đ ểm của Tâm lý học Mác x t, năng lực của con người luôn
g n liền với hoạt động của chính họ. Nội dung và tính chất của hoạt động
được quy định bởi nội dung và tính chất của đố tượng của nó. Tuỳ thuộc vào
nội dung và tính chất của đố tượng mà hoạt động đò hỏi ở chủ thể nh ng
yêu cầu xác định. Nói một cách khác thì mỗi một hoạt động khác nhau, với
tính chất và mức độ khác nhau sẽ đị hỏi ở cá nhân nh ng thuộc tính tâm lý

(đ ều kiện cho hoạt động có hiệu quả) nhất định phù hợp vớ nó. Như vậy, khi
nó đ n năng lực cần phả h ểu năng lực không phải là một thuộc tính tâm lý
duy nhất nào đó (v dụ như hả năng tr g ác, tr nhớ ) mà là sự tổng hợp các
thuộc tính tâm lý cá nhân (sự tổng hợp này không phải phép cộng của các
thuộc tính mà là sự thống nhất h u cơ, g a các thuộc tính tâm lý này diễn ra
mối quan hệ tương tác qua lại theo một hệ thống nhất định và trong đó một
thuộc tính nổi lên vớ tư cách chủ đạo và nh ng thuộc tính khác gi vai trò
phụ thuộc) đáp ứng được nh ng yêu cầu hoạt động và đảm bảo hoạt động đó
đạt được k t quả mong muốn. Do đó có thể định nghĩa năng lực như sau:
14