Sáng kiến kinh nghiệm :Rèn đọc cho học sinh yếu lớp 1

* Một số biện pháp rèn đọc cho học sinh yếu lớp 1.----------------------------------------------------
I.ĐẶT VẤN ĐỀ:
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Môn Tiếng Việt ở trường tiểu học có nhiệm vụ vô vùng quan trọng đó là hình thành 4
kỹ năng: Nghe – nói - đọc – viết cho học sinh. Tập đọc là một phân môn của chương trình
Tiếng Việt bậc tiểu học. Đây là phân môn có vị trí đặc biệt trong chương trình vì nó đảm
nhiệm việc hình thành và phát triển kỹ năng đọc, một kỹ năng quan trọng hàng đầu của học
sinh ở bậc tiểu học đầu tiên. Kỹ năng đọc có nhiều mức độ: đọc đúng, đọc nhanh (lưu loát,
trôi chảy), đọc có ý thức (thông hiểu được nội dung những điều mình đọc hay còn gọi là đọc
hiểu) và đọc diễn cảm. Khi học sinh đọc tốt viết tốt thì các em mới có thể tiếp thu các môn
học khác một cách chắc chắn. Từ đó học sinh mới hoàn thành được năng lực giao tiếp của
mình. Những kỹ năng này không phải tự nhiên mà có. Nhà trường phải từng bước hình thành và
trường tiểu học nhận nhiệm vụ đặt viên gạch đầu tiên .
Đặc biệt đối với học sinh lớp 1 - lớp đầu cấp - việc dạy đọc cho các em thật vô cùng
quan trọng bởi các em có đọc tốt được ở lớp 1 thì khi học các lớp tiếp theo các em mới nắm
bắt được những yêu cầu cao hơn của môn Tiếng Việt. Việc dạy đọc ở lớp 1 cũng quan trọng
bởi từ chỗ các em còn phải đọc đánh vần từng tiếng đến việc đọc thông thạo được một văn
bản là việc tương đối khó với các em mà mục tiêu của giờ dạy Tiếng Việt là phải hướng đến
giáo dục học sinh yêu tiếng Việt bằng cách nêu bật sức mạnh biểu đạt của Tiếng Việt, sự giàu
đẹp của âm thanh, sự phong phú của ngữ điệu trong việc biểu đạt nội dung. Thế nhưng hiện
nay, ở trường tiểu học, mặt âm thanh của ngôn ngữ, đặc biệt ngữ điệu chưa được chú ý đúng
mức. Đó là một trong những lý do cho học sinh của chúng ta đọc và nói chưa tốt. Đó cũng là
ý do khiến cho trong nhiều trường hợp, học sinh học xong lớp 1 nhưng đọc đúng văn bản
ngắn . Nhằm thực hiện tốt cuộc đổi mới giáo dục và thực hiện nghiêm túc chủ chương chính
sách của Đảng và nhà nước nói chung của ngành giáo dục nói riêng về việc nói không với tiêu
cực và bệnh thành tích từ năm học 2009-2010 đã thể hiện rất rõ.Theo thống kê trên toàn quốc
nói chung và của các trường tiểu học nói riêng đã có biết bao học sinh ở lại lớp và học sinh
yếu kém ngồi nhầm chỗ. Học sinh bỏ học do quá yếu không theo học được . Điều đó khiến tôi
rất trăn trở làm thế nào để nâng cao chất lượng học sinh yếu kém giúp học sinh nắm được
kiến thức cơ bản ngay từ đầu lớp 1 bởi lớp 1 là nền móng cho sự phát triển của học sinh sau
này với lớp 1 điều quan trọng nhất là đọc, viết được có đọc được tốt học sinh mới hiểu được

nội dung văn bản và lên lớp trên học sinh mới học tốt được các môn học khác .TrườngTiểu
học Trần Quốc Toản đã chú trọng tổ chức phụ đạo riêng cho đối tượng học sinh yếu kém.
Chính vì lẽ đó bản thân mỗi giáo viên chủ nhiệm phải có biện pháp để phụ đạo học
sinh yếu của lớp mình . Chính vì lẽ đó mà tôi chọn đề tài: “Một số biện pháp rèn đọc cho
học sinh yếu lớp 1”.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
* Người viết: Hồ Trần Thị Loan
1
* Một số biện pháp rèn đọc cho học sinh yếu lớp 1.----------------------------------------------------
2. GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU;
Muốn nâng cao chất lượng giờ dạy môn Tiếng Việt và rèn đọc cho học sinh yếu .
a.Lý luận :
- Tích cực tham khảo tài liệu như sách giáo khoa, sách hướng dẫn cho giáo viên và
chương trình bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ .
- Tham gia dự giờ thăm lớp học hỏi kinh nghiệm giảng dạy và phương pháp dạy học .
- Tham gia đầy đủ các buổi họp chuyên môn , sinh hoạt tổ chuyên môn .
b.Thực tiễn :
- Cơ sở vật chất của nhâ trường còn hạn chế , đồ dùng dạy học còn thiếu .
- Phụ huynh chưa thật sự quan tâm cho con em .
- Học sinh chưa thực sự ham học .
II -CƠ SỞ NGHIÊN CỨU - ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
A.Phạm vi và thời gian của đề tài
1. Đề tài này được áp dụng trong tất cả các giờ Tiếng Việt ở lớp 1. Trong thời gian 1
năm từ tháng 9 năm 2009 đến tháng 4 năm 2010, tại trường Tiểu học Trần Quốc Toản – Cam
Lộ - Quảng Trị
2. Cơ sở nghiên cứu: Nghiên cứu các vấn đề có liên quan đến rèn đọc cho học sinh
lớp1
3. Đề xuất một số biện pháp rèn đọc cho học sinh yếu lớp 1
4. Đối tượng nghiên cứu
Nghiên cứu về rèn đọc cho học sinh yếu lớp 1

B.Các phương pháp nghiên cứu
1. Phương pháp quan sát
2. Phương pháp điều tra
3. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm
4. Phương pháp thực nghiệm khoa học giáo dục
5. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm
III: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
1.Nội dung của đề tài
a.Thực trạng ,tình hình qua khảo sát điều tra
Vào đầu năm học tôi đã tiến hành khảo sát nhỏ trong lớp 1A Trường tiểu học Trần
Quốc Toản với nội dung sau :
- Tìm hiểu số học sinh đi học mẫu giáo và số học sinh không đi học mẫu giáo hoặc đi
học không đều .tìm hiểu lý do học sinh không đi học mẫu giáo .
- Kiểm tra sự sự nắm bắt , nhận diện chữ cái đã học trong trường mầm non
b.Kết quả thu được như sau :
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
* Người viết: Hồ Trần Thị Loan
2
* Một số biện pháp rèn đọc cho học sinh yếu lớp 1.----------------------------------------------------
* Tổng số : 25 em
- Học sinh không đi học mẫu giáo : 01 (Em Trần Văn Tiến ở Tân Hiệp)
- Học sinh đi học không đều : 10 em
- Học sinh đi học đều : 14 em .
- Kết quả khảo sát nhận diện chữ cái :
+ Tổng số : 25 em
+ Không biết chữ cái : 6 em
+ Biết từ 3 - 5 chữ : 13 em
+ Nhận biết các chữ : 6 em
Qua đó tôi thấy tỉ lệ học sinh nhận diện chưa chắc chắn chính xác bảng chữ cái quá
thấp nên dẫn đến kết quả học tập của học sinh sẽ không cao. Một trong những lí do dễ thấy là

vì các em chưa được sự quan tâm của gia đình. Các em chưa chăm chỉ học.Vì vậy là giáo viên
chúng ta phải biết được đặc điêm tình hình của từng đối tượng phát huy những mặt tích cực
của học sinh. Biết lựa chọn phương pháp, hình thức tổ chức tiết học sao cho các em luôn cảm
giác thoải mái thích thú , thích được tham gia học một cách tự nguyện không gò ép. Giáo viên
phải gần gũi yêu thương động viên kịp thời để học sinh thích học. Nhận thức được điều này
và thấy rõ được những khó khăn cơ bản tôi đã thực hiện một số biện pháp. Rèn kĩ năng đọc
cho các em học sinh yếu lớp 1 để các em có điều kiện học tốt cùng các bạn trong lớp. Đó
cũng chính là tôi đã thực hiện tốt các cuộc vân động do ngành đề ra, thực hiện tốt nhiệm vụ
năm học không để học sinh ngồi nhầm lớp.
2 Bi ện pháp
a. Biện pháp tác động giáo dục
- Từ những thực trạng trên tôi đã tiến hành họp phụ huynh học sinh đề nghị và yêu cầu
thống nhất trang bị đủ sách vở đồ dung cần thiết phục vụ cho môn học .Cùng bàn thảo luận
với phụ huynh đưa ra các quy định học ở lớp cũng như học ở nhà .
- Yêu cầu, đề nghị phụ huynh nhắc nhở uốn nắn kịp thời việc học và làm bài ở nhà của
học sinh
- Tham mưu với nhà trường để giáo viên có đủ đồ dung tranh ảnh và tài liệu tham khảo
phục vụ bài dạy. Đồng thời mượn đồ dùng học tập ,sách cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn.
- Xây dựng đôi bạn học giỏi- yếu kèm cặp nhau
- Xây dựng nề nếp kiểm tra bài 15 phút đầu giờ của từng bàn sau đó ghi điểm thi đua
cho các nhóm vào “Góc bông hoa điểm 10” ở không gian môi trường học tập thân thiện .
- Cùng với tổ chuyên môn thảo luận về ý tưởng các biện pháp rèn đọc cho học sinh yếu
của mình .
- Chuẩn bị bài dạy thật kĩ, có kiến thức phù hợp cho cả 4 đối tượng học sinh, lựa chọn
các phương pháp, hình thức dạy học phù hợp tạo hứng thú cho học sinh.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
* Người viết: Hồ Trần Thị Loan
3
* Một số biện pháp rèn đọc cho học sinh yếu lớp 1.----------------------------------------------------
- Trong quá trình rèn đọc giáo viên cần rèn luyện một cách linh hoạt các phương pháp

khác nhau để phù hợ với đặc trưng của phân môn và phù hợp với nội dung của bài dạy. Quá
trình hướng dẫn học sinh rèn đọc trước hết giáo viên phải sử dụng phương pháp làm mẫu.
Nghĩa là giáo viên làm mẫu cho học sinh nghe, yêu cầu giọng đọc của giáo viên phẩi chuẩn,
diễn cảm thể hiện đúng nội dung, ý nghĩa của bài học để học sinh bắt trước đọc theo. Sau đó
giáo viên phải kết hợp phương pháp luyện đọc theo mẫu, luyện đọc đúng, đọc chính xác các
phụ âm đầu, âm chính, âm cuối, dấu thanh
- Ngoài ra để phần rèn đọc đạt kết quả tốt thì cần phải có các yếu tố khác như cơ sở vật
chất đầy đủ, đồ dùng học tập. Bên cạnh đó giáo viên phải luôn tích cực tự học, tự rèn luyện
để nâng cao trình độ năng lực. Nếu phối hợp các yếu tố trên sẽ giúp học sinh đọc đúng, diễn
cảm tốt. Từ đó thể hiện được nội dung của bài học, thấy được cái hay, cái đẹp của cuộc sống
qua từng bài học.
b. Phần học các nét chữ cơ bản :
Ngay sau những buổi đầu rèn nề nếp, tôi cho học sinh học các nét chữ cơ bản. Tôi đã
dạy thật kỹ, thật tỉ mỉ tên gọi và cách viết các nét chữ đó. Để cho học sinh dễ hiểu, dễ nhớ
nhứng nét chữ cơ bản tôi phân theo cấu tạo các nét có tên gọi và cấu tạo gần giống nhau thành
từng nhóm để học sinh dễ nhận biết và so sánh. Dựa vào các nét chữ cơ bản này mà học sinh
phân biệt được các chữ cái, kể cả các chữ cái có hình dáng cấu tạo giống nhau.
Ví dụ: Các nét chữ cơ bản và tên gọi.
| Nét sổ thẳng
_ Nét gạch ngang
Nhóm 1. \ Nét xiên phải
/ Nét xiên trái

Nét móc trên
Nhóm 2. Nét móc dưới
Nét móc hai đầu

Nhóm 3. Nét cong trái
Nét tròn
Nét khuyết trên

Nhóm 4. Nét khuyết dưới
Nét khuyết thấp
Nét thắt
c. Phần học âm:
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
* Người viết: Hồ Trần Thị Loan
4
* Một số biện pháp rèn đọc cho học sinh yếu lớp 1.----------------------------------------------------
Sau khi học sinh đã học thật thuộc tên gọi và cấu tạo các nét chữ cơ bản một cách vững
vàng thì tiếp theo là phần học âm (chữ cái). Giai đoạn học chữ cái là giai đoạn vô cùng quan
trọng. Trẻ có nắm chắc từng chữ cái thì mới ghép được các chữ vào với nhau để thành tiếng,
các tiếng đơn ghép lại với nhau tạo thành từ và thành câu.
Giai đoạn này tôi dạy cho trẻ phân tích từng nét chữ cơ bản trong từng chữ cái và nếu
chữ cái đó có cùng một tên gọi song có nhiều kiểu viết khác nhau hay gặp trong sách báo như:
chữ a, chữ g thì tôi phân tích cho học sinh hiểu và nhận biết đó là: chữ a, chữ g để khi gặp
kiểu chữ đó trong sách báo trẻ dễ hiểu và không bị lúng túng.
Ví dụ:
Âm: a - a , g - g.
+ Âm a gồm hai nét: nét tròn nằm bên trái và nét sổ thẳng nằm bên phải; a cũng gồm
nét tròn và nét móc trên.
+ Âm g gồm : nét tròn và nét móc dưới; g gồm nối với nét cong phải.
Từ việc học kỹ cấu tạo âm tạo bởi các nét chữ cơ bản thật kỹ và tỉ mỉ sẽ giúp trẻ phân biệt
được sự khác nhau cả về cấu tạo và tên gọi của bốn âm sau: d; b; p; q.
Ví dụ:
+ Âm d gồm hai nét: nét tròn nằm ở bên trái và nét sổ thẳng nằm bên phải. đọc là: “dờ”.
+ Âm b gồm hai nét: nét tròn nằm ở bên phải và nét sổ thẳng nằm ở bên trái. đọc là: “ bờ”.
Sang phần âm ghép nghĩa là âm gồm hai âm đơn ghép lại với nhau. Tôi cho học sinh sắp
xếp các âm có âm h đứng sau thành một nhóm để nói lên được sự giống nhau và khác nhau
của các âm đó.
Ví dụ :

+ Các âm ghép: c + h = ch , n + h = nh , t + h = th , k + h = kh , g + h = gh , ng + h = ngh.
+ Còn lại các âm: gi, tr, q, ng, tôi cho học thật kỹ cấu tạo và cách ghép chữ.
+ Phân từng cặp: ch – tr , ng – ngh , c – k , g – gh , nh – d để phát âm chính xác và viết chính
tả phân biệt....
- Trong khi luyện phát âm tôi chú ý luyện phát âm đúng cho các em ở thôn Tân Hiệp
thường phát âm sai s với x , nh với d , nh và gi.
Ví dụ : Âm s thì kỉ thuật phát âm là uốn đầu lưỡi về phía vòm, hơi thoát ra xát mạnh, không
có tiếng thanh – tôi làm mẫu nhiều lần cho các em ở Tân Hiệp, âm x thì khi phát âm đầu lưỡi
tạo ra với môi răng một khe hẹp, hơi thoát ra xát nhẹ, không có tiếng thanh.Với phương pháp
như vậy với các âm mà các em hay nhầm lẫn.
Trong các tiết học, các bài học tôi luôn thay đổi hình thức kiểm tra các âm chữ cái của
học sinh thông qua trò chơi, các em tự đố nhau khi trò chuyện và lúc đó tôi cũng là một thành
viên tích cực trong hoạt động này (Đặc biệt là các tiết ôn tập). Từ đó, củng cố thêm kiến thức
về từ ngữ, câu văn cho trẻ tránh sự đơn điệu của các bài ôn tập trong sách. Một hình thức mà
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
* Người viết: Hồ Trần Thị Loan
5