(Luận án tiến sĩ) nghiên cứu đặc điểm thành phần vật chất cùng quy luật phân bố các thành tạo trầm tích tầng mặt ở miền bắc việt nam và ứng dụng chúng trong khoa học hình sự

DAI HOC QC GIÀ HA NĨI
TRITONO DAI HOC KHOA HOC Tl/NHIÈN

Dò Khàc Hai

NGHIEN CUtJ DAC DIEM THANH PHAN VAT CHAT
CÙNG QUI LUAT PHAN BO CÀC THÀNH TAO
TRAM TiCH TANG MÀT Ò MIEN BAC VIÈT NAM VÀ
*

ÙNG DUNG CHÙNG TRONG KHOA HOC HÌNH SI/

Chun ngành: Thach hoc - Khồng hoc - Tram tich hoc
Ma so
: 1. 06. 03

LUAN AN TIEN SY DIA CHAT

"yi^l^f/

/!&£

\ NgucKi huóng dàn khoa hoc
^
1. GS. TS. Tran Nghi
2. PCS. TS. Hoàng Manh Hùng

HA NOI - 2001


Muc lue

Trang

Trang bia phu
1
Lòi cam doan
2
Muc lue
3
Nhiing ky hieu va viét tàt
4
Danh muc càc bang
5
Danh muc càc hinh
7
MÒ DAU
9
CHUONG 1: LICH SÙNGHEÈN CÙO
16
1.1- Lich sii nghién curu tram tich De tii.
16
1.2- Lich su nghién ciiu tram tich tàng mat ling dung cho khoa hoc hinh su ị nc ta. 25
CHUDNG 2: PHUONG PHAP LUAN VÀ CÀC PHUONG PHÀP NGHIÉN CÙJ
26
2.1 - Phuong phàp luan.
26
2.2- Phuong phàp nghién ciiu dia chat va tram tich ngồi trịi.
26
2.3- Phuong phàp nghién culi thành phàn va he so dò hat.
27
2.4- Phuong phàp nghién ciiu hinh thài hat vun.

31
2.5- Phuong phàp nghién ciìu tram tich bò ròi bang làt mòng thach hoc.
35
2.6- Phuong phàp xàc dinh khoàng vat vun.
35
2.7- Phuong phàp xàc dinh màu sàc trong phòng thi nghiem.
39
2.8- Càc phuong phàp nghién curu dia hồ mịi trng.
40
2.9- Càc phuong phàp phàn tich thành phàn hoà hoc.
42
2.10- Càc phuong phàp phàn tich thành phàn khoàng vat set.
43
CHUONG 3: DAC DIEM THÀNH PHAN VAT CHAT VÀ QUI LUAT PHÀN BO TRAM
TICH TANG MÀT.
45
3.1- Phàn chia tram tich tàng mat.
45
3.2- Phàn vùng tram tich tàng mat.
50
3.3- Dac diém thành phàn vat chat va qui luàt phàn bó.
54
3.4- Lich su hinh thành tram tich De tu trong khu vuc nghién ciiu.
101
CHUONG 4: NGHIÉN CÙU XÀY DUNG BÀN DO TRAM TICH TANG MÀT SU
DUNG TRONG KHOA HOC HÌNH SU
109
4.1 - Nghién cuu xày dung bàn do tram tich tang mat su dung trong khoa hoc hinh su. 109
4.2- LJig dung cùa bàn do.
120

CHUONG 5: TIÉU CHUAN HOÀ HE PHUONG PHÀP TRUY NGUYÉN DAU VET
TRAM TICH HÌNH SUTHEO THÀNH PHAN VAT CHAT
125
5.1- Khài niem dàu vé't tram tich hinh su.
125
5.2- Phàn loai khà nàng truy nguyén vùng nguón góc.
125
Ké't luan va kiéh nghi
142
Càc cịng trinh dà cịng bó lién quan dén nói dung luan àn
145
Tài liéu tham khào
146


Muc lue
Trang

Trang bia phu
1
Lòi cam doan
2
Muc lue
3
Nhiing ky hieu va viét tàt
4
Danh muc càc bang
5
Danh muc càc hinh
7

MÒ DAU
9
CHUONG 1: LICH SÙNGHEÈN CÙO
16
1.1- Lich sii nghién curu tram tich De tii.
16
1.2- Lich su nghién ciiu tram tich tàng mat ling dung cho khoa hoc hinh su ị nc ta. 25
CHUDNG 2: PHUONG PHAP LUAN VÀ CÀC PHUONG PHÀP NGHIÉN CÙJ
26
2.1 - Phuong phàp luan.
26
2.2- Phuong phàp nghién ciiu dia chat va tram tich ngồi trịi.
26
2.3- Phuong phàp nghién culi thành phàn va he so dò hat.
27
2.4- Phuong phàp nghién ciiu hinh thài hat vun.
31
2.5- Phuong phàp nghién ciìu tram tich bò ròi bang làt mòng thach hoc.
35
2.6- Phuong phàp xàc dinh khoàng vat vun.
35
2.7- Phuong phàp xàc dinh màu sàc trong phòng thi nghiem.
39
2.8- Càc phuong phàp nghién curu dia hồ mịi trng.
40
2.9- Càc phuong phàp phàn tich thành phàn hoà hoc.
42
2.10- Càc phuong phàp phàn tich thành phàn khoàng vat set.
43
CHUONG 3: DAC DIEM THÀNH PHAN VAT CHAT VÀ QUI LUAT PHÀN BO TRAM

TICH TANG MÀT.
45
3.1- Phàn chia tram tich tàng mat.
45
3.2- Phàn vùng tram tich tàng mat.
50
3.3- Dac diém thành phàn vat chat va qui luàt phàn bó.
54
3.4- Lich su hinh thành tram tich De tu trong khu vuc nghién ciiu.
101
CHUONG 4: NGHIÉN CÙU XÀY DUNG BÀN DO TRAM TICH TANG MÀT SU
DUNG TRONG KHOA HOC HÌNH SU
109
4.1 - Nghién cuu xày dung bàn do tram tich tang mat su dung trong khoa hoc hinh su. 109
4.2- LJig dung cùa bàn do.
120
CHUONG 5: TIÉU CHUAN HOÀ HE PHUONG PHÀP TRUY NGUYÉN DAU VET
TRAM TICH HÌNH SUTHEO THÀNH PHAN VAT CHAT
125
5.1- Khài niem dàu vé't tram tich hinh su.
125
5.2- Phàn loai khà nàng truy nguyén vùng nguón góc.
125
Ké't luan va kiéh nghi
142
Càc cịng trinh dà cịng bó lién quan dén nói dung luan àn
145
Tài liéu tham khào
146

NHÙNG KY HIÈU VÀ VIET TÀT

Ch

Clorit

DTA

Nhiét vi sai

F

;

Felspath

Go

Goetiiit

H

Hydromica

IR

Quang phó hàp thu hóng ngoai

K

Kaolinit

KHHS

Khoa hoc hinh su

KVN

Khồng vat nang

M

Monmorilonit

Q

Thach anh

R

Mànhdà

SEM

Hién vi dién tir quél

XRD

:

Nhiéu xa Ronghen


DANH MUC CAC BANG TRONG LUAN AN
TT

So hieu

Nói dung

Trang

1. Bang 1.1 : Thang dia tàng De tu'

24

2. Bang 2.1:

30

Két qua phàn tich thành phàn càp hat màu H314

3. Bang 3.1 : Tóng hap mịi trng thành tao tram tich tàng mat
4. Bang 3.2:

Phàn viàng tram tich tàng mat dua theo càc tham so tram
tich dac trung ciia vat lieu càt

5. Bang 3.3:

6. Bang 3.4:

49
52

Phàn vùng tram tich tàng mat dua theo càc tham so tram
tich dac trung cùa vat liéu set

53

Càc don vi tram tich tàng mat vùng dóng bang Bàc Bị

92

7. Bang 3.5: Tóng hap he so dị hat, mài trịn va thành phàn khồng vat
tram tich tàng mat vùng dóng bang Bàc Bị

93

8. Bang 3.6: Tóng hcfp càc chi tiéu dia hồ mịi trng va thành phàn hồ
hoc dac trung tram tich tàng mat vùng dóng bang Bàc Bó

94

9. Bang 3.7:

Càc dan vi tram tich tàng mat vùng dóng bang Thanh hồ

95

10. Bang 3.8:

Tóng hap he so dị hat, mài trịn va thành phàn khồng vat
tram tich tàng mat vùng dóng bang Thanh hồ

11. Bang 3.9:

96

Tóng hap càc chi tiéu dia hồ mịi trng va thành phàn hồ
hoc dac trung tram tich tàng màt vùng dóng bang Thanh hoà

97

12. Bang 3.10: Càc dan vi tram tich tàng mat vùng dóng bang ven bién
Bàc Trung Bị

98

13. Bang 3.11: Tóng hap he so dò hat, mài tròn va thành phàn khồng vat
tram tich tàng mat vùng dóng bang ven bién Bàc Trung Bó

99

14. Bang 3.12: Tóng hap càc chi tiéu dia hồ mịi trng va thành phàn
hồ hoc dac trung tram tich tàng mat vùng dóng bang ven
bién Bàc Trung Bò

100

15. Bang 4.1 : Dàc diém tram tich cùa dàu vét trong truòng hap vu àn 1

122

16. Bang 4.2:

124

Dac diém tram tich cùa dàu vét trong truòng hgp vu àn 3

17. Bang 5.1 : Tóng hap càc phuang phàp ca bàn giàm dinh dàu vét tram
tich hinh su va dò tin cày theo càc càp luang màu khàc nhau

132

18. Bang 5.2: Phàn loai tram tich tàng màt mién Bàc Viét Nam theo màu sàc

135

19. Bang 5.3:

136

Phàn loai tram tich tàng mat mién Bàc Viét Nam theo dò pH

20. Bang 5.4: Phàn loai tram tich tàng màt mién Bàc Viét Nam theo he
so kation trao dói
21. Bang 5.5:

Phàn loai tram tich tàng màt mién Bàc Viét Nam theo
thành phàn do hat va Md

22. Bang 5.6:

139

Phàn loai tram tich tàng mat mién Bàc Viét Nam theo
khoàng vat vun thach anh

25. Bang 5.9:

138

Phàn loai tram tich tàng mat mién Bàc Viét Nam theo dò
mài tròn

24. Bang 5.8:

137

Phàn loai tram tich tàng màt mién Bàc Viét Nam theo he
sóchon loc

23. Bang 5.7:

136

140

Phàn loai tram tich tàng màt mién Bàc Viét Nam theo hàm
luong khoàng vat goethit

140

26. Bang 5.10: Phàn loai tram tich tàng mat mién Bàc Viét Nam theo hàm
luang khoàng vat monmorilonit

141

27. Bang 5.11 : Phàn loai tram tich tàng mat mién Bàc Viét Nam theo hàm
luang cacbon huu ca

141


DANH MUC CAC HINH TRONG LUAN AN
TX

So hiéu

Nói dung

Trang

1. Hinh 3.1 : Biéu do phàn loai tram tich tàng màt theo ba hop phàn:
San- Càt-Bòtsét
2. Hinh 3.2:

47

Biéu do phàn loai tram tfch tàng màt theo ba hop phàn:
Càt - Bòt - Set

48

3. Hinh 3.3:

So do phàn viang tram tich tàng màt mién Bàc Viét Nam

51

4. Hinh 3.4:

//m/j i.4; Phó XRD tram tich apQi,.,,,', aQ,,.,,,', aQ,,,^

57

5. Hinh 3.5:

Hinh 3.5: Phó XRD va DTA tram tich amQ,,,^ dóng bang
Bàc Bị va Thanh Hồ

6. Hinh 3.6:

57

Hinh 3.6: Phó XRD va DTA tram tich amQ,,," dóng bang
ven bién Bàc Trung Bó

58

7. Hinh 3.7:

//w//5.7; Phó XRD va DTA tram tich mQ,,,^

58

8. Hinh 3.8:

//m/z i.S; Phó XRD tram tich aQ.v^óng bang Bàc Bị

70

9. Hinh 3.9:

//w/z 5.S; Phó XRD tram tich aQiv'dóng bang Bàc Bị

71

10. //m/zJJO; //m/zi.iO; Phó DTA tram tich mQiv'-'

71

11. Hinh3.11: //z/2/ii.77.-Phó DTA tram tich ambQ.v'(dóng bang Bàc Bó)

71

12. Hinh 3.12: ///«/zi.72.-Phó XRD tram tich ambQ|v^(trén màyD5005)

72

13. Hinh 3.13: Hinh 3.13: Phó XRD tram tich mQiv'Móng bang Bàc Bị
(trén mày D5005)

72

14. Hinh 3.14: Hinh 3.14: Phó XRD tram tich mQ,v'"- dóng bang Bàc Bị
(trén mày D5005)

72

15. Hinh 3.15: Hinh 3.15: Phó XRD tram tich mQ,v''^ dóng bang Thanh
Hồ (trén mày D5005)

73

16. Hinh 3.16: Hinh 3.16: Phó XRD tram tich mQ.v'^ dóng bang ven bién
Bàc Trung Bó (trén mày D5005)

74

17. Hinh 3.17: Hinh 3.17: Phó XRD tram tich mQ.v'"^ dóng bang ven bién
Bàc Trung Bị (trén mày D5005)

74


8

18. Hinh 3.18: Hinh 3.18: Phó XRD tram tich aQ,v' dóng bang Bàc Bị
(trén mày D5005)

81

19. Hinh 3.19: //wA J.79.-Phó XRD tram tich aQ.vMóng bang Thanh
Hồ (trén mày D5005)

81

20. Hinh 3.20: Hinh 3.20: Phó XRD tram tich aQ,v^ dóng bang ven bién
Bàc Trung Bị (trén mày D5005)

82

21. Hinh 3.21: //m//J.27.-Phó XRD tram tich amQ.vMịng bang Bàc Bó
(trén mày D5005)

82

22. Hinh 3.22: Hinh 3.22: Phó XRD tram tich amQ,v^ dóng bang Bàc Bị
(trén mày D5005)

83

23. Hinh 3.23: //m/z 5.2i.-Phó XRD tram tich amQiv"* dóng bang Thanh
Hồ (trén mày D5005)

83

24. Hinh 3.24: Hinh 3.24: Phó XRD tram tich amQiv^ dóng bang ven bién
Bàc Trung Bò (trén mày D5005)

84

25. Hinh 4.1 : Chù giài càc don vi tram tich tàng màt vìing dóng bang
BàcBò.
26. Hinh 4.2:

Chù giài càc don vi tram tich tàng màt viàng dóng bang
ven bién Bàc Trung Bị

27. Hinh 4.3:

114

Chù giài càc don vi tram tich tàng mat vùng dòng bang
Thanh Hồ va càc ky hiéu khàc

28. Hinh 4.4:

113

115

Bàn dị tram tich tàng màt su dung trong khoa hoc hinh
su o mién bàc Viét Nam (ty le 1/500.000 thu nhò)

116

29. Hinh 4.5:

So do màt càt tram tich tàng màt theo tuyé'n AA'

117

30. Hinh 4.6:

So dò màt càt tram tich tàng màt theo tuyén BB'

117

31. Hinh 4.7:

So dò mat càt tram tich tàng màt theo tuyén EE'

118

32. Hinh 4.8:

So dò màt càt tram tich tàng màt theo tuyén GG'

119

33. Hinh 4.9:

So do màt càt tram tich tàng màt theo tuyén II'

119

MODAU
Nghién cuu tram tich De tu: nói chung va tram tich tàng màt nói riéng
khịng chi mang y nghla khoa hoc ma con mang y nghia thuc tién lón lao. Su
hiéu biét ve tram tich De tu' va tram tich tàng mat khòng nhiing co vai trò quan
trong trong càc khoa hoc ve trai dàt ma con rat càn thiét cho nhiéu ngành khoa
hoc khàc nhu xày dung, thuy lai, khào co, lich su, khoa hoc hinh su...
Còng tàc nghién cuu va diéu tra ca bàn ve tram tich De tu' nói chung va
tram tich tàng mat nói riéng a Mién Bàc nuóc ta phuc vu tim kiém va danh già
khoàng san dà duac tién hành manh me trong gàn 30 nam cuoi the ky XX.
Hàng loat càc tò bàn do dia chat ty le 1/200.000 va 1/50.000 dà duac Lién
doàn Bàn do Dia chat Mién Bàc thành lap. Nhiéu còng trinh chuyén de nghién
cuu ve tram tich luan càc thành tao De tii cQng dà duac tién hành dóng thịi
vói cịng tàc do ve bàn do nói trén. Cịng trinh bàn do dia chat De tii ty le
1/500.000 (1994), de tài càp nhà nuóc ma so KT 01 - 07 (1995) va gàn day là
còng trinh bàn do vò phong hoà va tram tich De tii ty le 1/1.000.000 (1999) là
nhùng dóng góp quan trong góp phàn làm sàng tò dia tàng va lich su phàt trién
tram tich De tii. Tuy nhién cho dén nay chua co còng trinh nào nghién ciiu co
tinh chuyén de ve thành phàn vat chat tram tich tàng màt va ling dung cho
khoa hoc hmh su. De tài "Nghién cùu dac diém thành phàn vat chat cùng
qui luàt phàn bò càc thành tao tram tich tàng màt ò Mién Bàc Viét Nam va
ùng dung chung trong khoa hoc hinh su" dugc thuc hién nhàm dàp uug
phàn nào nhu càu thuc tién trén. Nhiing nói dung chinh cùa de tài chinh là su
nói tiép cịng tàc nghién culi dia chat De tu' nói chung va tram tich tàng màt
nói riéng a viàng nghién curu vói muc dich dua nhiing két qua nghién cuu va
diéu tra ca bàn ve tram tich tàng màt ciing nhu càc phuang phàp phàn tich
hién dai dugc sii" dung trong dia chat phuc vu cho muc dich cùa khoa hoc hinh
su, trong dò chù trong di sàu vào thành phàn vat chat trén góc dị su dung de

10
truy nguyén nhOng dàu vét tram tich hinh su dóng thòi dua ra he phuang phàp
phàn tich thich hgp de phàn loai va dói sành chung.
TÌNH CAP THIÉT CÙA DE TÀI.
Càc vùng dóng bang ị Mién Bàc Viét Nam là noi tàp trung dàn cu dóng
due vói nhiéu thành phó, thi xà, nhiéu khu kinh té \'à quòc phòng cùng vói
mang li dng giao thóng day dac nén su lién quan cùa càc thành tao tram
tich tàng màt dén khoa hoc hinh su là rat phó bién. Mot yéu càu cùa thuc tién
dal ra là xàc dinh vi tri hoac vùng nguón góc xuàt phàt cùa dàu \'ét tram tich
tàng mat xuàt hién trong càc vu \'iéc hinh su hoac mang tinh hinh su. Day là
vàn de càn phài dugc nhin nhan va giài qut trén góc dị dia chat tram tich.
Su hiéu bié't day dù bàn chat càc thành tao tram tich tàng mat cà thành
phàn vat chat làn qui luàt phàn bó là ca sa de phàn loai va dói sành cho càc
dàu vét xuàt hién trong càc vu àn. Nghién cùu dac diém thành phàn vat chat va
qui luàt phàn bó càc thành tao tram tich tàng mal giùp chùng ta thành lap dugc
bang phàn loai tram tich, tuong tram tich va mot sa dị ngn góc tram tich
tàng mat. dóng thịi dua ra dugc nhiing tiéu chi va phuang phàp xàc lap mói
quan he giùa màu dà'u vét vói "thè dà me". Viéc xàc dinh nguón góc cùa càc
màu dàu vét trén ca sa dói sành thành phàn tram tich là khòng thè thiéu duac
va nhiéu truòng hgp giù vai trò quyét dinh. Dò chinh là ly do de NCS chon vàn
de "Nghién cùu dac diém thành phàn vat chat cùng qui luàt phàn bó càc
thanh tao tram tich tàng mat a Mién Bàc Viét Nam va ùng dung chùng
trong khoa hoc hinh su" làm de tài nghién cùu cua minh.
DÓI TCONG NGHIÉN CÙU CÙA DE TÀI
Dói tugng nghién cùu cùa de tài là tram tfch tàng mat. Tram tich tàng
màt là khài niém de chi nhùng thành tao tram tfch De tu bò ròi lo ra trén bé
mat bao góm mot tị hgp thành phàn \'at chat dugc thành tao trong cùng mot


11

mòi truòng làng dong tram tich. Khài niém này dugc su dung trong nghién cùu
tram tich De tu, con tram tfch co tuoi truóc De tu dugc ggi là dà góc.
Bé day nghién cùu tram tich tàng màt dugc giói han boi hai diéu kién: Cùng
mot the tram tich va co dị sàu khịng lón (tói da 2m) trong pham vi boat dịng hinh
su co the lién quan tói.
PHAM VI NGHIÉN CÙU CÙA DE TÀI
Pham vi khu virc nghién cùu cùa de tài là càc vùng dóng bang Bàc Bị,
dóng bang Thanh Hồ va dóng bang ven bién Bàc Trung Bò - tu Nghe An dén
VTnh Linh, Quang Tri.
MUC TIÉU CÙA DE TÀI.
De tài này nhàm ba muc tiéu ca bàn sau:
1. Nghién cùu dac diém tram tich tàng màt trén ca sa càc thịng so:
Thach hoc, hồ hoc va dia hồ mịi trng tram tich.
2. Nghién cùu phàn chia va thành lap bàn do tram tich tàng màt su
dung trong khoa hoc hinh su a ty le nhò ( 1/500.000).
3. Xày dung he phuang phàp truy nguyén vùng nguón góc cùa dàu vét
hinh su theo càc dàc diém thành phàn vat chat.
NHÙNG NHIEM VU CO BÀN CÙA DE TÀI
De tài dàt ra nhiing nhiem vu ca bàn sau:
1. Thu thap va tong hgp càc tài liéu lién quan dén dia chat De tu trong
khu vuc nghién cùu.
2. Khào sàt thuc dia, nghién cùu dàc diém thành phàn vat chat va qui luàt
phàn bó càc thành tao tram tich tàng màt trong khu vuc nghién cùu.


12

3. Nghién cùu phàn chia va thành lap bàn do tram tfch tàng màt a ty le
1/500.000 va he thóng chù giài su dung trong khoa hoc hinh su.
4. Nghién cùu dac diém tram tich cùa càc "dàu vét tram tfch hinh su" va

xày dung he phuang phàp truy nguyén vùng nguón góc theo càc dàc diém
thành phàn vat chat. Dành già hieu qua chung cùa he phuang phàp qua mot so
trng hgp thiic té va dinh hng viéc àp dung trong khoa hoc hinh su.
BĨ CUC CÙA LUAN ÀN
Ngồi càc phàn Muc lue, Ma dàu, Két luan va Kién nghi, Tài liéu tham
khào, noi dung chinh cùa luan àn dugc trinh bay trong 5 chuang:
• Chuang 1: Lich su nghién cùu.
• Chuang 2: Phuang phàp luan va càc phuang phàp nghién cùu,
• Chuang 3: Dàc diém thành phàn vat chat va qui lt phàn bó tram
tich tàng màt,
• Chuang 4: Nghién cùu thành lap bàn do tram tich tàng màt su
dung trong khoa hoc hinh su,
• Chuang 5: Tiéu chudn hồ he phuang phàp truy ngun vùng
ngn góc dàu vét tram tich hinh su theo thành phàn vat chat.
NHÙNG LUAN DIEM BÀO VE
Luan diém 1: Su da dang ve thach hoc va tuóng dà cùa tram tich tàng
màt khu vuc nghién cùu là san pham cùa qua trinh tién hồ va phàn di tram
tich De tu vói ba vùng khàc nhau mang tinh dàc thù:
- Dóng bang Bàc Bó góm càc tram tfch co thành phàn chù yéu là bịt set càt
da khồng, do chgn loc kém, dàc trung cho mòi truòng song va dòng bang chàu thò
the hién vai trị song là chinh.
- Dóng bang Thanh Hồ góm càc tram tich co thành phàn chù yéu là bòt
càt va bịt set càt it khồng dị chgn loc trung binh, dàc trimg cho dói càn bang
tuang tàc giùa song va bién.


13
- Dóng bang ven bién bàc Trung Bị góm càc tram tich co thành phàn chù
yéu là càt va càt bịt thach anh dan khồng, dị chon loc va mài tròn tot, dac trung
cho mòi truòng bién ven bò thè hién vai trị bién thóng tri.

Luan diém 2: Tram tich tàng mat khu vuc nghién cùu dugc phàn
chia thành 38 dan vi thành phàn vat chat thc 22 mịi trng thành tao,
dàc trung bòi càc tham so dia chat dinh lugng. Mòi dan vi này co y nghla
nhu mot dan vi chuan su dung trong khoa hoc hinh su de xàc dinh vùng
nguón góc xuàt phàt cùa dàu vét tram tich hinh su.
NHÙNG DIÉM MÒI CÙA LUAN ÀN
1. Làn dàu tién trén ca so su dung, xù ly càc so liéu phàn tfch va két qua
nghién cùu càc loai cùa tram tich De tu thành lap bàn do tram tich tàng mat su
dung trong khoa hoc hinh sir ty le 1/500.000 a mién Bàc Viét nam.
2. Làn dàu tién chgn dói tugng tram tich tàng màt de nghién cùu bao
góm cà tram tich Holocen làn tram tich Pleistocen lo trén bé màt. Phàt hién
dugc su phàn di cùa càc thirc the tram tich lién quan dén càc dan vi dia chat va
dia mao khàc nhau theo khòng gian va thòi gian.
3. Làn dàu tién phàn chia tram tfch tàng mat a mién Bàc Viét Nam ra 3
vùng khàc nhau dua trén hàng loat càc tiéu chi dinh lugng. Khi phàn chia càc
kiéu tram tfch dà su dung tói da càc phuang phàp phàn tfch va càc tiéu chi ve
mòi truòng.
Y NGHIA CÙA LUAN ÀN
1. Làm sàng tò dac diém thành phàn vat chat va qui luàt phàn bó cùa
tram tich tàng mat, xàc lap dugc càc don vi nguón góc su dung làm dan vi ca
sa cho viéc truy nguyén vùng nguón góc dàu vét tram tfch hinh su.
2. Két qua nghién cùu cùa luan àn dà dóng góp vào viéc nghién cùu,
diéu tra, phàn loai, xàc dinh ranh giói va nguón góc cùa tram tich tàng màt.


14
3. Két qua cùa luan àn cho phép su dung nhung két qua nghién cùu cùa
dia chat De tu phuc vu cho còng tàc giàm dinh tu phàp, thuc hién nhiem vu
chinh tri cùa Dàng va Nhà Nuóc.
4. Két qua nghién cùu cùa de tài là ca sa cho sii phàt trién cùa mot

huófng mói cùa dia chat ùng dung, ma ra trién vong to lòn cho khoa hoc hinh
SII nc ta, góp phàn nàng cao vai trị va hiéu qua cùa còng tàc nghién cùu,
diéu tra ca bàn ve tram tich tàng màt nói riéng va dia chat De tu nói chung.
Cd SỊ TÀI LIEU CÙA LUAN ÀN
Tài liéu phuc vu cho luan àn góm:
L Tài liéu do NCS truc tiép khào sàt thuc dia, thu thap va phàn tich tu
nàm 1987 dén nàm 2000. Tài liéu cùa lue lugng khoa hoc hinh sii gùi Vién
Khoa Hoc Hinh su phàn tich (màu trong càc vu àn thuc té).
2. Tài liéu trong qua trinh thuc hién de tài càp bò ma so BC 1997 - C21
- 032 do NCS làm chù nhiem (1997 - 1998).
3. Tài liéu thu thap trong qua trinh cùng tham già khào sàt vói GS. TS.
Tran Nghi thuc hién càc de tài chuyén de ve tram tich a mién Bàc Viét Nam.
4. Tham khào va su dung tài lieu cùa càc còng trinh nghién cùu dà cịng
bó, càc loai bào cào va bàn dị dia chat góm: Càc bàn dị dia chat ty le
1/200.000 va 1/50.000, bàn do dia chat De tu Viét Nam ty le 1/500.000, tài
liéu thuòc de tài KT 01-07, Bàn dò vò phong hóa va tram tfch De tu Viét Nam ty
le 1/1.000.000, càc bào cào chuyén de ve tram tfch De tu, càc bài bào lién
quan dén dói tugng nghién cùu dugc dàng trén nhiéu tap chi khàc nhau nhu
Dia Chat, Bàn do dia chat, Càc Khoa hoc ve Trai dàt, Dia chat va Khoàng
san, Dia chat tài nguyén, Tuyén tàp nghién cùu bién, Tài ngun va mói
trng bién, Càc cóng trinh nghién cùu dia chat va dia vat ly bién, Khào co
hoc, Khoa hoc dàt, Khoa hoc ky thugt nóng nghiep, càc top chi ve khoa hoc


15
hinh su..., càc luan àn tién sy, càc tài liéu va sàch ve phuang phàp luan va
phuang phàp nghién cùu.
Tóng so màu phàn tfch su dung cho luan àn vào khồng 25000 màu
càc loai, bao góm: Han 5000 màu dị hat, 5600 màu trong sa, 450 màu
thach hoc bò ròi, 2000 màu pH, 1600 màu Eh, 6000 màu màu, 460 màu

Ranghen, 110 màu nhiét vi sai, 580 màu silicàt, 800 màu ion trao dói, 2600
màu quang phó bàn dinh lugng, 300 màu quang phó hàp thu hóng ngoai,
360 màu ve càc chi tiéu cacbon huu ca, sàt hai trong pyrit, tóng luu huynh,
sàt ba de tan va han 100 màu hién vi dién tu quét - Microsonde. Phàn lón
càc màu dị hat, trong sa, màu, pH, Eh, quang phó hóng ngoai là do NCS
truc tiép tu phàn tfch.
LÒI CAM ON
Luan àn dà dugc hồn thành vói su giùp dị va huóng dàn truc tiép hét
sue qui bau cùa: GS. TS. Tran Nghi va PGS. TS. Hoàng Manh Hùng. NCS xin
bay tị long biét an sàu sàc nhàt tói càc thày hng dàn.
Dóng thịi trong qua trinh thuc hién nhiem vu cùa minh, tàc già luòn
nhàn dugc su quan tàm giùp da va tao mgi diéu kién cùa: Càc GS, PGS, TS,
giàng vién va càc càn bị phuc vu bó mịn Tram tfch, khoa Dia Chat, lành dao
va càc càn bò phòng Sau dai hoc, Ban Giàm Hiéu truòng Dai hoc Khoa hoc Tu
nhién - Dai hoc Quóc già Ha noi, lành dao va càc càn bó Vién Khoa Hoc Hinh
Su - Bị Cịng An, Cuc Dia Chat va Khồng San Viét Nam, Lién doàn Bàn do
Dia chat Mién Bàc, Trung tàm Dia chat va Khoàng san Bién, Trung tàm Phàn
tich thi nghiem Dia chat, Vién Dia chat - Trung tàm KHTN va CN Quóc Già,
Vién nghién cùu Dia chat va Khồng san va nhiéu nhà khoa hoc, càc dịng
nghiép, nhiéu ca so khoa hoc khàc.
Nhàn dip này, tàc già xin bay tò long biét an sàu sàc dén càc ca quan va
cà nhàn néu trén.


16

CHUDNG 1
LICH SU NGHIÉN CÙtJ
1.1- LICH SU NGHIÉN CÙU TRAM TICH DE TU
Nghién cùu tram tich De tu ò Mién Bàc Viét Nam dugc khòi dàu tu

nhùng nàm 30 cùa thè ky XX, tuy nhién chi thuc su dugc day manh trong han
20 nàm cuoi the ky. Lich su nghién cùu tram tich De tu ò Mién Bàc Viét Nam
co the chia ra ba giai doan khàc nhau: Truóc nàm 1954, tu 1954 dén 1975 va
sau nàm 1975.
1.1.1- Giai doan triróc nàm 1954.
Viéc nghién cùu dia chat Viét Nam trong giai doan này do càc nhà dia
chat Phàp dàm nhiém. Dà co mot so còng trinh de càp dén tram tich De tu nhu
nhiing cóng trinh cùa càc tàc già Fromaget J. (1928, 1932), Patte E. (1924,
1931, 1934), LacroixA. (1932, 1934), Saurin E. (1935, 1937), FromagetJ.và
Saurin E. (1936) .v.v. "Nguón: [145], [158]". Nhin chung trong càc còng trinh
này chi de càp rat chung chung ve tram tich De tu. Trong thòi ky này chua co
còng trinh nào nghién cùu chi tiét ve thành phàn vat chat, nguón góc tram tich,
co sinh va chua co còt dia tàng tram tich De tu. Còng trinh de càp nhiéu nhàt
dén tram tich De tu là cùa Saurin E. (1937) nghién cùu ve dóng bang Bàc Bó
dà de càp dén hai phàn vi dia tàng là aluvi co va aluvi tré chù yéu dua vào su
co mat hay vàng mat dàu hieu phong hoà laterit trén bé màt. Càc thành tao
aluvi co ùng vói tram tich Pleistocen con càc thành tao aluvi tré ùng vói tram
tich Holocen.
Tom lai, viéc nghién cùu tram tfch De tu ò Mién Bàc Viét Nam trong
giai doan này con hét sue sa sài, chua co nhùng nghién cùu chi tiét ve thành
phàn vat chat, chua co ca sa day dù de xàc lap thang dia tàng.


17
1.1.2- Giai doan tir 1954 dén 1975.
Viéc nghién cùu dia chat Mién Bàc Viét Nam trong giai doan này dugc
chù tri chù yéu bòi càc nhà dia chat Lién Xò cu. Còng trinh dàu tién là bàn dò
dia chat Mién Bàc Viét Nam ty le 1/500.000 cùa Dovjikov A.E. va nnk
(1963). Trong so nhung còng trinh nghién cùu ve tram tfch De tu càn ké dén
két qua cùa càc tàc già: Golovenok V.K. va Le Vàn Chàn (1965-1970) [30],

Nguyén Due Tàm (1968, 1969) [124], [125], Phan Huy Quynh (1973) [123],
Le Huy Hoàng (1971-1972) [50], [51], [52], Nguyén Due Tùng (1973),
Hoàng Nggc Ky (1973, 1974)... "Ngn: [61], [157], [158]".
Cịng trinh dàu tién thuc su nghién cùu ve tram lich De tu va mang mot
y nghla lich su trong nghién cùu dia tàng tram tfch De tu ò Mién Bàc Viét
Nam là cùa Golovenok V.K. va Le Vàn Chàn. Càc tàc già dà phàn chia nhiing
thành tao De tu thành hai tàng [30]:
1- Tàng Hai Duang co tuoi Pleistocen sóm-gifla (Qj.n) vói thành phàn
chù u là ci, san, sịi nàm lót day dóng bang song Hóng va co nguón góc
song là chù yéu.
2- Tàng Kiéh Xuang co tuoi Pleistocen muón - Holocen (Qm-iv) góm
chù u càc tram tfch hat min càt, bịt, set nguón góc chàu thó va ven bién.
Tàng tram tfch hat thó nói trén con dugc mị tà di nhiéu tén ggi khàc
nhau nhu: Tram tich lue dia truóc bién tién [124], tram tich Pleistocen va tàng
Ha Noi (Hoàng Nggc Ky, 1973).
Phàn tram tich tuoi Pleistocen muòn cùa tàng Kién Xuang dugc mot so
tàc già tàch riéng vói tén ggi khàc nhau: Phùc he tram tich bién tién [124],
[125].
Nàm 1973, Nguyén Due Tàm dà xàc lap mói càc tàng Vinh Phùc tuoi
Pleistocen muòn (Qm), Giàng V5 tuoi Holocen som (Qjv'), Dóng Da tuoi
Holocen giùa (Qiv^)- Nàm 1974 dà thành lap tàng Sàm San tuoi già dinh
1

ìUli\i^

\rzn7lCi


18
Pleistocen són (Qj?) va tàng n Mị tuoi già dinh Pleistocen giùa (Qn?) ị

dóng bang Thanh Hồ.
Trong cịng trinh do ve bàn do dia chat tò Ha Noi ty le 1/200.000,
Hoàng Nggc Ky dà chia tram tich vùng Ha Noi thành ba phàn vi [64]:
1- Tàng Ha Noi co nguón góc bịi tich va lù tfch tuoi Pleistocen som giùa (Q,.„).
2- Tàng Vlnh Phùc co nguón góc aluvi va hón hgp song bién tuoi
Pleistocen muòn (Qm).
3- Tàng Giàng Vo va Dóng Da vói nguón góc chù yéu là dàm lày chùa
than bùn va nguón góc bién, ho, dàm lày.
Nhu vày, co the thày rò viéc nghién cùu tram tfch De tu ò Mién Bàc
Viét Nam trong càc nàm tu 1954 dén 1975 tuy dà co phàt trién nhung vàn con
sa sài, mang tfnh chat là buóc khai phà ban dàu cho nhùng nghién cùu ve sau.
1.1.3- Giai doan tir 1975 dén 2000.
Co thè nói sang giai doan này viéc nghién cùu dia chat De tu nói chung
va tram tfch tàng màt nói riéng mịi thuc su dugc tién hành va di vào chiéu
sàu. Chù tri cịng tàc nghién cùu hồn toàn do càc nhà dia chat Viét Nam dàm
nhiem. So lugng ngi nghién cùu tàng lén mot càch nhanh chóng, càc
phuang phàp nghién cùu dugc su dung ngày càng phong phù va tồn dién han.
Càc cịng trinh do ve bàn dò dia chat va nhùng nghién cùu chuyén de dà làn
lugt dugc tién hành vói qui mị lón va ngày càng dóng bị, càng ve sau càng
chi tiét han dàc biét là trong thap nién 80 va 90.
Khài dàu là hàng loat càc còng trinh do ve bàn dò dia chat ty le
1/200.000 dugc tién hành mot càch dóng bị va làn lugt dugc hồn thành. Càc
tị Ha Nói, Ninh Binh, Hai Phịng - Nam Dinh dà dugc hồn thành trong
nhùng nàm cuoi thap nién 70. Càc tò Ha Noi va phu càn, Thanh Hoà - Vinh,


19
Ha Tinh - Ky Anh, Mahaxay - Dịng Hói dà dugc hoàn thành trong thap nién
80. Loat bàn do dia chat ty le 1/200.000 dà dugc hiéu dinh va xuàt bàn trong
càc nàm 1994-1996.

Trong qua trinh do ve bàn dò dia chat tò Hai Phòng - Nam Dinh ty le
1/200.000, Hoàng Nggc Ky dà xàc lap he tàng Thài Thuy tuoi Pleistocen som
(Qi), he tàng Thài Binh tuoi Holocen muòn (Qiv^) va góp hai tàng Giàng Vị,
Dóng Da thành he tàng Hai Hung tuoi Holocen som giùa. Làn dàu tién tram
tich De tu dugc phàn chia chi tiét thành nàm phàn vi [61], thang dia tàng De
tu dugc xàc lap va ve ca bàn noi dung cùa nò vàn dugc su dung dén ngày nay:
1- He tàng Thài Thuy co tuoi Pleistocen som (Qj) vói hai phu he tàng:
Phu he tàng di co ngn góc song bién (amQ[ttl) va phu he tàng trén co
ngn góc bién nịng (mQitt2).
2- He tàng Ha Noi co tuoi Pleistocen giùa - mn vói càc nguón góc
aluvi, aluvi-proluvi (a, ap Qii.m' hn).
3- He tàng Vinh Phùc co tuoi Pleistocen mn vói hai phu he tàng di
va trén. Phu he tàng di co ngn góc song bién (am Qm^vpl), phu he tàng
trén co nguón góc bién song va càc thành tao bién nòng (ma, mQu,^ vp2).
4- He tàng Hai Hung co tuoi Holocen sóm-giua vói hai phu he tàng
duói va trén. Phu he tàng duói góm càc tram tfch nguón góc ho dàm lày va
bién song (Ib, ma Qiv''^hhl). Phu he tàng trén góm càc tram tfch nguón góc
bién dàm lày va bién (mb, m Qiv'"^hh2).
5- He tàng Thài Binh là he tàng tre nhàt góm càc tich tu Holocen mn
vói càc ngn góc aluvi, hón hgp song bién, bién dàm lày, bién va bién gió.
Tu khi tién hành do ve bàn do dia chat ty le 1/200.000 viéc nghién cùu
tram tich De tu mòi bàt dàu dugc chù y. Càc tàc già dà xày dung càc thang dia
tàng dia phuang va thành lap hàng loat phàn vj dia tàng tram tich De tu co tuoi
va nguón góc khàc nhau.


20
Tiép theo loat bàn do dia chat ty le 1/200.000, hàng loat càc tò bàn do
dia chat ty le 1/50.000 dà dugc hoàn thành phù gàn khap vùng nghién cùu, di
kèm là càc còng trinh chuyén de nghién cùu ve tram tich De tu. Nhóm tị

thành phó Ha Noi dugc hồn thành nàm 1989, nhóm tị thành phó Hai Phịng
dugc hồn thành nàm 1992, nhóm tị phu càn Ha Noi dugc hồn thành nàm
1994, nhóm tị Thài Binh - Nam Dinh dugc hồn thành nàm 1995 v.v. Tai mot
so dị thi dà va dang dugc do ve bàn dò dia chat ty le 1/25.000. Còng tàc do ve
bàn dò dia chat ty le 1/50.000 dà cung càp thém nhùng dàn liéu mòi ve tram
tich De tu.
Chi trong nhùng còng trinh do ve bàn dò dia chat ty le 1/50.000 va lón
han thi viéc nghién cùu dia chat De tu nói chung va tram tich tàng màt nói
riéng mịi thuc su di vào chiéu sàu va co the nói vi tri, vai trị cùa chùng mói
thuc su dugc nhàn rị bịi nò khòng chi là ca sa de nghién cùu càc tram tich co,
càc diéu kién dia ly va mòi trùang co; nò khòng chi de phuc vu tim kiém va
khai thàc khồng san ma con là dói tugng nghién cùu cùa rat nhiéu ngành
khoa hoc khàc nhau, là su giao luu cùa càc khoa hoc tu nhién va khoa hgc xà
bịi. Nghién cùu tram tich De tu nói chung va tram tich tàng mat nói riéng
khịng chi quan trong vói càc khoa hgc ve trai dàt ma con rat càn thiét cho càc
ngành khoa hgc khàc nhu khào co, lich su, co nhàn hgc, khoa hgc hinh su ...
Trong qua trinh do ve loat bàn do dia chat ty le 1/50.000 vùng Ha Noi
va Hai Phịng (1986-1994), Ngị Quang Tồn dà xàc lap mot phàn vi dia tàng
co tuoi Pleistocen som vói tén ggi là he tàng Le Chi (Q|lc). Nàm 1993, tàc già
dà xàc lap nàm phàn vi dia tàng De tu [154] va ve ca bàn nò dugc su dung làm
tiéu chuan cho viéc nghién cùu dia chat De tu dén ngày nay, bao góm:
1- He tàng Le Chi góm chù u càc thành tao aluvi va hịn hgp song
bién (a, am Q, le).
2- He tàng Ha Noi góm chù yéu càc thành tao song lù, song, song bién
dàm lày va song bién (ap, a, amb, am Qn.in' hn).


21
3- He tàng Vinh Phùc góm chù yéu càc thành tao song, ho, ho dàm lày,
song bién va bién song (a, 1, Ib, am, ma Qm^vp). He tàng này dugc chia thành

hai phu he tàng, duói va trén.
4- He tàng Hai Hung góm chù yéu càc thành tao song bién dàm lày, ho
dàm lày, dàm lày ven bién, bién va bién dàm lày (amb, Ib, b, m, mbQ[v'"" hh).
He tàng này dugc chia thành hai phu he tàng. Phu he tàng Hai Hung duói
(Qiv^'^hhl) góm càc thành tao amb va Ib. Phu he tàng Hai Hung trén (Qiv''
^hh2) góm càc thành tao b, m va mb.
5- He tàng Thài Binh góm càc thành tao aluvi, song bién dàm lày, bién,
bién gió, song dàm lày va song bién (a, amb, m, mv, ab, am Qjv'^tb). He tàng
này dugc chia thành hai phu he tàng. Phu he tàng Thài Binh duói (Qjv^ tbl)
góm càc thành tao a, am, m va phu he tàng Thài Binh trén (Q,vHb2) góm càc
thành tao a, amb, m, mv va ab.
Trong "Bào cào dia chat va khoàng san nhóm tu Thài Binh - Nam
Dinh ty le 1/50.000" (1995) Vù Nhàt Thàng dà phàn chia he tàng Thài Binh
thành ba phu he tàng [145]:
1- Phu he tàng Thài Binh duói (Qiv^tbl) co càc loai tram tich sau:
maQiv^ tbl, mbQiv^tbl va mQiv^tbl.
2- Phu he tàng Thài Binh giùa (Q,v''tb2) góm co càc tram tich sau:
maQiv^^ tb2, mQ,v^tb2.
3- Phu he tàng Thài Binh trén (Qiv^tb3) góm co càc tram tich hién dai
nhà't dang tiép tue dugc hinh thành: mQ,v^tb3, mvQ,v^tb3, ambQiv^tb3,
amQiv^tb3, abQiv^tb3 va aQ,v^tb3.
Day là mot trong nhùng còng trinh nghién cùu chi tiét nhàt hién nay ve
tram tich De tu nói chung va tram tich tàng mat nói riéng trong vùng nghién cùu.
Nàm 1994, còng trinh "Ban do dia chat De tu Viét Nam ty le
1/500.000" do Nguyén Due Tàm va Dò Tuyét chù bién ra dòi. Day là mot


22
cịng trinh mang tinh tóng hgp trén ca so dua vào két qua do ve cùa càc bàn do
dia chat ty le 1/200.000, mot so bàn dò dia chat ty le 1/50.000 va nhùng

nghién cùu chuyén de khàc ve tram tich De tu Viét Nam. Nguyén Due Tàm va
Dò Tuyét dà khài quàt hoà lap thang dia tàng De tu chung cho tồn vùng dóng
bang ven bién Bàc Bị, de xuàt nhiing nguyén tàc thành lap phàn vi dia tàng
De tu thóng nhàt ị Viét Nam [130].
Nàm 1995, cịng trinh "Dia chat De tu va dành già tiém nàng khoàng
san lién quan" (de tài KTOI-07) do Nguyén Dich Dy chù bién dugc hồn
thành. Trong cịng trinh này dà tóng hgp nhiéu vàn de ve dia chat De tu nhu ve
càc thém song, thém bién, dia tàng, lich su phàt trién dia chat trong ky De tu
va khoàng san lién quan ò càc vùng dóng bang song Hóng, song Ma, dóng
bang Nghe An - Ha Tinh va Quang Binh.
Nàm 1999, còng trinh "Bàn do vị phong hồ va tram tich De tu ty le
1/1.000.000" do Ngị Quang Tồn chù bién dugc hồn thành. Day là mot
cịng trinh tóng hgp mói nhàt ve tram tfch De tu Viét Nam, thóng nhàt va khài
quàt dugc nhiéu vàn de tùng gay tranh cài trong thịi gian trc dị, là cịng
trinh co y nghia khoa hgc va thuc tién cao. Tram tich dugc phàn chia theo
nguyén tàc nguón góc va tuoi, dua ra thang dia tàng De tu hién dang dugc su
dung ròng rài trong nghién cùu tram tich De tu ò Viét Nam.
Ben canh càc còng trinh do ve bàn do dia chat va bàn do tram tfch De
tu ò càc ty le con co rat nhiéu còng trinh nghién cùu chuyén de, nhàt là
trong han muòi nàm cuòi thè ky XX. Càc còng trinh nghién cùu chuyén de
khàc ve tram tich De tu trong vùng Mién Bàc Viét Nam trong giai doan này
càn phài ké dén càc tàc già: Hoàng Nggc Ky (1976, 1978, 1979, 1980,
1989), Nguyén Due Tàm (1976, 1980, 1981, 1982), Vù Dinh Chinh (1977),
Nguyén Due Tùng (1978, 1984), Nguyén Dich Dy (1979, 1981, 1982,
1998), Nguyén Thi Kim Hoàn (1985), Nguyén Nggc (1986), Nguyén Nggc


23

Mén (1988), Dò Vàn Tu (1982, 1985, 1999), Dào Thi Mién (1984, 1988,

1991), Tran Nghi (1987, 1989, 1990, 1991, 1992, 1993, 1994, 1995, 1996,
1997, 1998), Ngị Quang Tồn (1989, 1995), Nguyén Biéu (1990, 1992,
1998), Nguyén Due Cu (1991, 1994, 1995, 1996, 1997), Tran Due Thanh
(1982, 1993), Tran Dinh Làn (1991, 1994), Vù Quang Làn (1994, 1996,
1999) va mot loat càc tàc già khàc [I], [2], [3], [72], [81], [82], [83], [84].
Càc còng trinh chuyén de dà de càp dén rat nhiéu vàn de khàc nhau cùa
dia chat De tu, trong dị tàp trung vào càc vàn de dia tàng, khói lugng va ranh
giói cùa chùng, dàc diém thành phàn vat chat, qui luàt tfch tu va tién hoà tram
tfch De tu, khoàng san dia mao... Dàng chù y co thè ké dén còng trinh "Dàc
diém cùa càc chu ky tram tich va lich su tién hoà tram tich De tu vùng dóng
bang song Hóng" cùa Tran Nghi va Ngị Quang Toàn (1991). Càc tàc già dà
phàn chia càc thành tao De tu a vùng dóng bang song Hóng thành nàm nhip
bàc mot (I, II, III, IV va V). Mòi nhip dugc bàt dàu bang tram tich hat thị ùng
vói giai doan bién lui va két thùc bang tram tich hat min ùng vói giai doan
bién tién [97]. Viéc xàc dinh va phàn chia càc chu ky tram tfch nhu trén là ca
so quan trgng cho hàng loat nhùng nghién cùu tiép theo.
Càc cóng trinh nghién cùu ve tram tich De tu nói chung va tram tich
tàng mat nói riéng trong thòi gian gàn day chù yéu di sàu han vào nghién cùu
thành phàn vat chat, phàn chia càc phàn vi tram tich theo nguón góc va tuoi.
Ve ca bàn dà thóng nhàt su dung thang dia tàng De tu dugc Hịi nghi dia tàng
Qc té thịng qua tai My nàm 1989 nhu sau (bang 1.1):
- Ranh giói giùa Neogen va De tu co tuoi tuyét dói là 1.600.000 nàm.
- Ranh giói giùa Pleistocen ha va Pleistocen trung co tuoi tuyét dói là
700.000 nàm.
- Ranh giói giùa Pleistocen trung va Pleistocen thugng là 125.000 nàm.
- Ranh giói giùa Pleistocen va Holocen co tuoi tuyét dói là 10.000 nàm.


24

- Ranh giói giùa Holocen ha va Holocen trung co tuoi tuyét dói là
6.000 nàm.
- Ranh giói giùa Holocen trung va Holocen thugng co tuoi tuyét dói là
4.000 nàm.
Bang 1,1 : Thang dia tàng De tu*.
Nièn dai tut dịi

He

Thịng

Phu thóng

Holocen

ThUdng (Q,v')

(Qiv)

Trung (Q|v^)
Ha (Q,;)

De tur
(Q)

Pleistocen

ThUdng (Q,,,)

(Q,.,,)

Trung (Q,,)
Ha (Q|)

Neogen

PlIocen

(N)

(N2)

(nàm càch ngày nay)
4.000
6.000
10.000
125.000
700.000
1.600.000

Qua càc còng trinh nghién cùru trén cho thày nhùng vàn de co bàn ve
tram tich De tu ò Mién Bàc Viét Nam dà dugc nghién cùu khà toàn dién dàc
biét là ve dia tàng va lich su phàt trién cùa tram tich De tu. Tuy nhién, cho dén
nay chua co còng trinh nghién cùu mang tinh chuyén de ve dàc diém thành
phàn vat chat, qui luàt phàn bó tram tich tàng mat va ling diang cùa nò trong
khoa hoc hinh su.


25

1.2- LICH SU NGHIÉN ClTU TRAM TICH TANG MÀT ITNG DUNG
CHO KHOA HOC HÌNH SlT Ị Nl/ỊC TA
Viéc nghién cùu tram tich tàng màt ùng dung vào khoa hgc hinh sii ị
nc ta mói ị thịi ky khịi dàu, dugc tién hành càch day han IO nàm. Nhùng
còng trinh dàu tién dugc cịng bó nàm 1996 [43], [56], [HO], dugc thuc hién
bòi tàc già cùa luan àn cùng mot so nhà khoa hgc khàc.
Tiép theo nhùng còng trinh mò dàu trén, tu nàm 1997 dén nay tàc già
dà cịng bó mot so còng trinh trén càc tap chi chuyén ngành (Dia chat, Cóng
An Nhàn Dàn, Canh Sàt Nhàn Dàn, Càc Khoa hgc ve Trai dàt...} [31], [33],
[36], [39], [40], [42], [45], [117] va trong mot so hòi nghi khoa hgc khàc nhau
[44]. Mot còng trinh dàng chù y là "Nghién cùu quy trinh giàm dinh mot so
loai dàu vét dàt hinh su thuóng gap a Viét Nam" - De tài khoa hgc càp Bò,
ma so BCI997 - C21 - 032, dugc hồn thành nàm 1998 [34]. Trong cịng trinh
này tàc già dà nghién cùu, thuc nghiem va dành già khà nàng àp dung càc
phudng phàp phàn tich thành phàn vàt chat cùa tram tich bò ròi de thié't lap qui
trinh giàm dinh càc dàu vét dia chat bò ròi ma chù yéu là tram tich tàng mat.
Nhùng két qua nghién cùu trén tuy mói chi là su khai phà ban dàu,
nhung là mot phàn co so quan trgng de tàc già hoàn thành luan àn này.