Khái niệm chung về công tác đất

GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I





4
PHÁƯN I

CÄNG TẠC THI CÄNG ÂÁÚT

CHỈÅNG I.
KHẠI NIÃÛM CHUNG VÃƯ CÄNG TẠC ÂÁÚT


§
1.1. CẠC LOẢI CÄNG TRÇNH V CÄNG TẠC ÂÁÚT
1.1.1. Cạc loải cäng trçnh bàòng âáút
1. Theo mủc âêch sỉí dủng
Theo mủc âêch sỉí dủng, cäng trçnh bàòng âáút âỉåüc chia thnh 2 loải: cäng trçnh
bàòng âáút v cäng tạc âáút phủc vủ cạc cäng tạc khạc.
+ Cäng trçnh bàòng âáút: Âã, âáûp, kãnh mỉång, nãưn âỉåìng...(thỉåìng cọ khäúi
lỉåüng låïn).
+ Cäng tạc âáút phủc vủ cạc cäng tạc khạc: Häú mọng, rnh âàût âỉåìng äúng...
2. Theo thåìi gian sỉí dủng
Theo thåìi gian sỉí dủng, cäng trçnh bàòng âáút âỉåüc chia thnh 2 loải: cäng trçnh
sỉí dủng láu di v cäng trçnh sỉí dủng ngàõn hản.
+ Cäng trçnh sỉí dủng láu di: nãưn âỉåìng bäü, nãưn âỉåìng sàõt, âã, âáûp, kãnh,
mỉång...
+ Cäng trçnh sỉí dủng ngàõn hản: häú mọng, rnh âàût âỉåìng äúng...

3. Theo hçnh dảng cäng trçnh
Theo hçnh dảng, cäng trçnh bàòng âáút âỉåüc chia thnh 2 loải: cäng trçnh âáút chảy
di v cäng trçnh âáút táûp trung.
+ Loải cäng trçnh âáút chảy di: Cạc cäng trçnh chảy di nhỉ nãưn âỉåìng, âã, âáûp,
kãnh, mỉång...
+ Loải cäng trçnh âáút táûp trung: Cạc cäng trçnh âáút dảng táûp trung nhỉ häú mọng
trủ, häú mọng b, san màût bàòng...
1.1.2. Cạc loải cäng tạc âáút
Trong thi cäng âáút cọ cạc loải cäng tạc âáút nhỉ sau:
1. Âo
+ Âo l hả cao trçnh màût âáút tỉû nhiãn xúng âãún cao trçnh thiãút kãú.
+ Âãø thi cäng âo âáút ta cọ thãø dng biãûn phạp âo âáút bàòng th cäng, âo bàòng
mạy hay kãút håüp c hai...
+ Thãø têch âáút âo thỉåìng âỉåüc qui ỉåïc dáúu dỉång (V
+
)







V
+
V
-
Pháưn âáút âo

Pháưn âáút âàõp

Hçnh 1-1. Qui ỉåïc dáúu KL âáút âo, âàõp
GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I





5
2. Âàõp
+ Âàõp l náng cao trçnh màût âáút tỉû nhiãn âãún cao trçnh thiãút kãú. Vê dủ âàõp âáút båì
âã, âàõp nãưn âỉåìng...
+ Tỉång tỉû nhỉ âo, âàõp ta cng cọ thãø ạp dủng biãûn phạp âàõp bàòng th cäng hay
âàõp bàòng cå giåïi. Cọ thãø dng mạy âo âãø âo âáút v âäø trỉûc tiãúp vo nåi cáưn âàõp, hay
dng cạc ätä váûn chuøn âáút âãún âäø vo nåi cáưn âàõp, cng cọ thãø dng mạy i âãø váûn
chuøn âáút âãø âàõp.
+ Cäng tạc âàõp âáút cáưn phi âỉåüc thỉûc hiãûn xen k våïi cäng tạc âáưm âáút.
+ Thãø têch âáút âàõp thỉåìng âỉåüc qui ỉåïc mang dáúu ám (V
-
)
3. San
+ San l lm phàóng mäüt diãûn têch màût âáút, bao gäưm c âo âáút v âàõp âáút. Vê dủ
san màût bàòng ca mäüt sán ván âäüng hay mäüt khu vui chåi, thãø thao...
+ Dỉûa vo täøng khäúi lỉåüng âáút âo v âáút âàõp cáưn cho quạ trçnh san ta cọ cạc
dảng san màût bàòng nhỉ sau:
- San màût bàòng theo âiãưu kiãûn cán bàòng âo âàõp. Trỉåìng håüp ny täøng khäúi
lỉåüng âáút âo bàòng täøng khäúi lỉåüng âáút âàõp ΣV
+
= ΣV
-
.

- San màût bàòng theo cao trçnh sau khi san (H
o
) cho trỉåïc. Trỉåìng håüp ny cọ
thãø phi láúy båït âáút âi nåi khạc (ΣV
+
> ΣV
-
) hay phi âäø thãm âáút vo (ΣV
+
< ΣV
-
).

- San màût bàòng sau khi âäø thãm vo cäng trçnh hồûc láúy båït tỉì cäng trçnh mäüt
khäúi lỉåüng âáút cho trỉåïc.
4. Bọc
+ Bọc l láúy mäüt låïp âáút (khäng sỉí dủng ) trãn màût âáút tỉû nhiãn nhỉ låïp âáút mn,
âáút ä nhiãùm... âi nåi khạc. Bọc l âo âáút nhỉng khäng theo mäüt âäü cao nháút âënh m
phủ thüc vo âäü dy ca låïp âáút láúy âi.
5. Láúp
+ Láúp l lm cho chäø âáút trng cao bàòng khu vỉûc xung quanh. Láúp l âàõp nhỉng
âäü dy låïp âáút âàõp phủ thüc vo cao trçnh ca màût âáút tỉû nhiãn ca khu vỉûc xung
quanh.
6. Âáưm
+ Âáưm l truưn xúng âáút nhỉỵng ti trng cọ
chu k nhàòm ẹp âáøy khäng khê,
nỉåïc trong âáút ra ngoi, lm tàng âäü chàût, tàng máût âäü hảt trong 1 âån vë thãø têch, tảo
ra mäüt kãút cáúu måïi cho âáút .

§1.

2. NHỈỴNG TÊNH CHÁÚT K THÛT CA ÂÁÚT V SỈÛ NH HỈÅÍNG CA NỌ
ÂÃÚN K THÛT THI CÄNG ÂÁÚT
1.2.1. Khại niãûm
Âáút l váût thãø ráút phỉïc tảp vãư nhiãưu phỉång diãûn, cọ ráút nhiãưu tênh cháút (cå, l,
họa...) â âỉåüc nọi âãún trong Cå hc âáút. Trong giåïi hản chỉång trçnh ta chè âãư cáûp âãún
mäüt säú tênh cháút ca âáút nh hỉåíng nhiãưu âãún k thût thi cäng âáút. Nhỉỵng tênh cháút
ny gi l tênh cháút k thût ca âáút nhỉ : Trong lỉåüng riãng, Âäü áøm, Âäü däúc tỉû nhiãn,
GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I





6
Âäü tåi xäúp, Lỉu täúc cho phẹp...
1. Trng lỉåüng riãng ca âáút
* Âënh nghéa
Trng lỉåüng riãng (TLR) l trng lỉåüng ca mäüt âån vë thãø têch âáút, k hiãûu l γ
* Cäng thỉïc xạc âënh
γ =
V
G
(T/m
3
, Kg/cm
3
...)
G: l trng lỉåüng ca máùu âáút thê nghiãûm (T, kg...).
V: thãø têch ca máùu âáút thê nghiãûm (m
3

, cm
3
...).
* Tênh cháút
Trng lỉåüng riãng ca âáút thãø hiãûn sỉû âàûc chàõc ca âáút. Âáút cọ TLR cng låïn thç
cng khọ thi cäng, cäng lao âäüng chi phê âãø thi cäng cng cao.
2. Âäü áøm ca âáút
* Âënh nghéa
Âäü áøm ca âáút l t lãû pháưn tràm (%) ca trng lỉåüng nỉåïc chỉïa trong âáút trãn
trng lỉåüng hảt ca âáút, k hiãûu l W.
* Cäng thỉïc xạc âënh
W =
(%)100x
G
G
khä
ỉåïcn


Hay W =
(%)100x
G
GG
khä
khäw
−

G
nỉåïc
: l trng lỉåüng nỉåïc chỉïa trong máùu âáút thê nghiãûm.

G
W
: l trng lỉåüng tỉû nhiãn ca máùu âáút thê nghiãûm.
G
khä
: l trng lỉåüng khä ca máùu âáút thê nghiãûm.
* Tênh cháút
+ Âäü áøm nh hỉåíng âãún cäng lao âäüng lm âáút ráút låïn. Âáút ỉåït quạ hay khä quạ
âãưu lm cho thi cäng khọ khàn .
Vê dủ: Trong thi cäng âo âáút, nãúu âáút khä cỉïng quạ thç âãø âo âỉåüc âáút cáưn tạc
dủng mäüt lỉûc âo phi låïn hån, nãúu âo bàòng mạy thç hao phê vãư nhiãn liãûu, thåìi gian
tàng lãn, cn nãúu âo bàòng th cäng thç nàng sút âo gim. Trỉåìng håüp âáút quạ ỉåït,
dỉåïi tạc dủng ca cạc tạc nhán nhỉ lỉûc âo âáút, ngỉåìi âi lải ... lm cho âáút råìi ra, sỉû
bạm dênh giỉỵa cạc hảt khäng cn nỉỵa, nhiãưu loải âáút tả
o thnh bn, gáy khọ khàn ráút
nhiãưu trong viãûc âo cng nhỉ váûn chuøn âáút, vãû sinh âạy häú mọng...
+ Âäü áøm ca âáút nh hỉåíng ráút låïn âãún cäng tạc thi cäng âáút. Âäúi våïi mäùi loải
âáút, cọ mäüt âäü áøm thêch håüp cho thi cäng âáút.
+ Càn cỉï vo âäü áøm ngỉåìi ta chia âáút ra ba loải:
- Âáút khä cọ âäü áøm W <5%.
- Âáút áøm cọ âäü áøm 5% ≤ W≥ 30%.
- Âáút ỉåït cọ âäü áøm W >30%.
GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I





7
+ Theo kinh nghiãûm cọ thãø xạc âënh gáưn âụng trảng thại áøm ca âáút bàòng cạch

bäúc âáút lãn tay nàõm chàût lải räưi bng ra, nãúu:
- Âáút råìi ra l âáút khä.
- Âáút giỉỵ âỉåüc hçnh dảng nhỉng tay khäng ỉåït l âáút áøm (do).
- Âáút dênh bãút vo tay hay lm tay ỉåït l âáút ỉåït.
3. Âäü däúc tỉû nhiãn ca mại âáút
* Âënh nghéa
Âäü däúc tỉû nhiãn ca mại âáút l gọc låïn nháút ca mại âáút khi âo hay khi âàõp m
khäng gáy sủt låí âáút, k hiãûu l i.








Vê dủ: Khi ta âäø mäüt âäúng âáút thç âáút s chy di tả
o thnh mäüt mại däúc so våïi
H
α
1
m
1
Ti trng

α
2
H
m
2

Hçnh 1-2.
Âäü däúc tỉû nhiãn ca mại âáút
α
Pháưn âáút
bë sủt låí
αα
Mại däúc
cáưn âo

H
q
G
α
Màût trỉåüt
tỉû nhiãn

B
Hçnh 1-3.

a) Mại däúc âáút âäø âäúng
b) Pháưn âáút gáy sủt låí mại âáút thàóng
âỉïng
c) Tênh toạn âäü däúc

a)
b)
c)
GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I

8
màût âáút nàòm ngang. Cng loải âáút âọ, ta âäø mäüt âäúng âáút cao hån thç ta cng cọ mäüt
mại däúc nhỉ váûy, ta gi gọc däúc ny gi l gọc däúc tỉû nhiãn ca mại âáút.
Khi ta âo mäüt häú âo cọ mại âáút thàóng âỉïng, âãún mäüt âäü sáu no âọ cạc båì häú s sủt
låí, tảo thnh nhỉỵng båì âáút cọ gọc däúc
α
so våïi màût phàóng nàòm ngang (
α
<90
o
).
B
H
tgi =α=
Trong âọ:
α: gọc ca màût trỉåüt
H: chiãưu sáu häú âo
B: chiãưu räüng chán mại däúc
Ngỉåüc lải våïi âäü däúc, ta cọ âäü soi mại däúc hay hãû säú mại däúc:
α=== gcot
H
B
i
m
1

* Tênh cháút

+ Âäü däúc tỉû nhiãn ca âáút phủ thüc vo:
- Gọc ma sạt trong ca âáút.
- Âäü dênh ca nhỉỵng hảt âáút.
- Ti trng tạc dủng lãn màût âáút.
Vê dủ: Cng mäüt loải âáút, nãúu âo hai häú mọng cọ âäü sáu bàòng nhau, nhỉng häú
mọng cọ ti trng tạc dủng lãn mại âáút låïn hån s cọ hãû säú mại däúc låïn hån.
m
2
> m
1
hay α
2
<

α
1
- Chiãưu sáu ca häú âo. Cng âo sáu cng dãù gáy sủt låí, vç trng lỉåüng låïp
âáút åí trãn màût trỉåtü cng låïn cng låïn.
+ Âäü däúc tỉû nhiãn ca âáút nh hỉåíng ráút låïn âãún biãûn phạp thi cäng âo, âàõp âáút.
Biãút âỉåüc âäü däúc tỉû nhiãn ca âáút ta måïi âãư ra biãûn phạp thi cäng ph håüp v cọ hiãûu
qu v an ton.
+ Khi âo âáút nhỉỵng häú tảm thåìi nhỉ cạc häú mọng cäng trçnh, cạc rnh âỉåìng
äúng... thç âäü däúc mại âáút khäng âỉåüc låïn hån âäü däúc låïn nháút cho phẹp ca bng sau:


Âäü däúc cho phẹp (i)
Loải âáút
h = 1,5m h = 3m h = 5m
Âáút âàõp 1 : 0,6 1 : 1 1 : 1,25
Âàõp cạt 1 : 0,5 1 : 1 1 : 1

Cạt pha 1 : 0,75 1 : 0,67 1 : 0,85
Âáút thët 1 : 0 1 : 0,5 1 : 0,75
Âáút sẹt 1 : 0 1 : 0,25 1 : 0,5
Sẹt khä 1 : 0 1 : 0,5 1 : 0,5


4. Âäü tåi xäúp