Công tác kiểm tra hoạt động sư phạm của giáo viên tại các trường tiểu học huyện tam bình, tỉnh vĩnh long​

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Nguyễn Minh Liêm

CƠNG TÁC KIỂM TRA HOẠT ĐỘNG SƯ PHẠM
CỦA GIÁO VIÊN TẠI CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC
HUYỆN TAM BÌNH, TỈNH VĨNH LONG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Thành phố Hồ Chí Minh – 2018


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Nguyễn Minh Liêm
CƠNG TÁC KIỂM TRA HOẠT ĐỘNG SƯ PHẠM
CỦA GIÁO VIÊN TẠI CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC
HUYỆN TAM BÌNH, TỈNH VĨNH LONG
Chun ngành: Quản lí giáo dục
Mã số: 8140114

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. TRẦN THỊ TUYẾT MAI

Thành phố Hồ Chí Minh – 2018

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam kết luận văn này là cơng trình nghiên cứu của cá nhân tơi có
tên là “Công tác kiểm tra hoạt động sư phạm của giáo viên tại các trường tiểu
học huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long”
Tôi đã thực hiện trong thời gian từ tháng 4-10 năm 2018 tại huyện Tam
Bình, tỉnh Vĩnh Long, cơng trình này chưa được gửi đi xuất bản ở bất cứ cơ
quan tổ chức nào trong và ngồi nước. Tơi chịu hồn tồn trách nhiệm bản
quyền cơng trình này trước pháp luật nhà nước.
Vĩnh Long, ngày 30 tháng 9 năm 2018
Tác giả

Nguyễn Minh Liêm


LỜI CÁM ƠN
Với tình cảm chân thành, trước hết tơi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc
đến Phòng Sau đại học, Khoa Khoa học Giáo dục Trường Đại học Sư phạm
Thành phố Hồ Chí Minh, q Thầy, Cơ đã tham gia quản lí, giảng dạy và giúp
đỡ Tơi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu, tạo mọi điều kiện thuận lợi
để tơi hồn thành khóa học.
Tơi xin chân thành cám ơn TS. Trần Thị Tuyết Mai, người hướng dẫn
khoa học đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ Tơi trong suốt q trình nghiên cứu
và làm luận văn.
Tơi cũng xin cám ơn, bạn bè, đồng nghiệp, cán bộ quản lí, giáo viên và
nhân viên các trường tiểu học tại huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long, Phịng
Giáo dục và Đào tạo huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long, Sở Giáo dục và Đào
tạo tỉnh Vĩnh Long, những người thân trong gia đình và bạn bè thường xun
động viên, khích lệ và giúp đỡ Tơi về mọi mặt trong q trình học tập, nghiên
cứu và làm luận văn.

Mặc dù bản thân đã có nhiều cố gắng, nhưng trong luận văn này cũng
khó tránh khỏi những thiếu sót, khiếm khuyết. Kính mong sự hướng dẫn, góp
ý

của q lãnh đạo, thầy, cơ, cùng tất cả các bạn

đồng nghiệp Xin trân trọng cám ơn !.
Vĩnh Long, ngày 30 tháng 9 năm 2018
Tác giả

Nguyễn Minh Liêm


MỤC LỤC
Lời cam đoan
Lời cám ơn
Mục lục
Danh mục các từ viết tắt
Danh mục các bảng
Danh mục các hình
MỞ ĐẦU.................................................................................................................1
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA KT HĐSP GV Ở TRƯỜNG TH....................8
1.1. Tổng quan lịch sử nghiên cứu vấn đề...............................................................8
1.1.1. Nghiên cứu ở nước ngoài......................................................................8
1.1.2. Nghiên cứu ở Việt Nam.......................................................................10
1.2. Khái niệm cơ bản của đề tài...........................................................................13
1.2.1. Khái niệm quản lí, quản lí giáo dục, quản lí nhà trường.....................13
1.2.2. Khái niệm sư phạm, hoạt động sư phạm của giáo viên.......................17
1.2.3. Khái niệm kiểm tra, kiểm tra HĐSP của giáo viên tiểu học................18
1.3. Lý luận về kiểm tra hoạt động sư phạm của giáo viên tiểu học.....................21

1.3.1. Tầm quan trọng của KT HĐSP của GV trong trường tiểu học...........21
1.3.2. Cơ sở pháp lý của KT HĐSP của GV trong trường tiểu học...............25
1.3.3. Nội dung kiểm tra hoạt động sư phạm giáo viên tiểu học...................25
1.3.4. Phương pháp và hình thức kiểm tra HĐSP giáo viên tiểu học............28
1.3.5. Quy trình kiểm tra hoạt động sư phạm giáo viên tiểu học..................31
1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến kiểm tra HĐSP của giáo viên tiểu học.................33
1.4.1. Các yếu tố khách quan.........................................................................34
1.4.2. Các yếu tố chủ quan............................................................................ 34
Kết luận chương 1................................................................................................. 38
Chương 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KT HĐSP CỦA GV TẠI CÁC
TRƯỜNG TH HUYỆN TAM BÌNH, TỈNH VĨNH LONG

40


2.1. Vài nét về tình hình kinh tế, xã hội và giáo dục tiểu học ở huyện Tam
Bình, tỉnh Vĩnh Long.....................................................................................40
2.1.1. Tình hình chung...................................................................................40
2.1.2. Tình hình giáo dục tiểu học ở huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long........41
2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng công tác kiểm tra hoạt động sư phạm của
giáo viên tại các trường tiểu học huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long.............50
2.2.1. Nội dung khảo sát................................................................................50
2.2.2. Cơng cụ điều tra, khảo sát thực trạng..................................................50
2.2.3. Tổ chức khảo sát..................................................................................51
2.3. Kết quả khảo sát thực trạng công tác kiểm tra hoạt động sư phạm của
giáo viên tại các trường tiểu học huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long.............55
2.3.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lí và giáo viên đối với
công tác kiểm tra hoạt động sư phạm giáo viên

55

2.3.2. Thực trạng việc thực hiện nội dung kiểm tra HĐSP của giáo
viên tại các trường tiểu học huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long

58

2.3.3. Thực trạng việc sử dụng phương pháp và hình thức KT HĐSP
của GV tại các trường TH huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long

64

2.3.4. Thực trạng việc thực hiện qui trình kiểm tra HĐSP của giáo
viên tại các trường tiểu học huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long

68

2.3.5. Thực trạng kết quả công tác kiểm tra HĐSP của giáo viên tại
các trường tiểu học huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long

74

2.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến kiểm tra hoạt động sư phạm của giáo viên
tại các trường tiểu học huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long.............................76
2.4.1. Các yếu tố khách quan ảnh hưởng đến kiểm tra HĐSP của GV
các trường tiểu học huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long

76

2.4.2. Các yếu tố chủ quan ảnh hưởng đến kiểm tra HĐSP của GV các
trường tiểu học huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long 77

2.5. Nhận định chung về công tác KT HĐSP của giáo viên tại các trường
tiểu học huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long....................................................78
2.5.2. Nhược điểm.........................................................................................79
2.5.3. Nguyên nhân của ưu nhược điểm........................................................80
Kết luận chương 2................................................................................................. 81
Chương 3. BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CƠNG TÁC KT
HĐSP GVTH TẠI HUYỆN TAM BÌNH, TỈNH VĨNH LONG 82
3.1. Cơ sở đề xuất biện pháp.................................................................................82
3.1.1. Cơ sở pháp lý và lý luận của việc đề xuất biện pháp.......................... 82
3.1.2. Cơ sở thực tiễn.................................................................................... 82
3.2. Nguyên tắc đề xuất biện pháp........................................................................ 83
3.2.1. Đảm bảo tính pháp chế........................................................................83
3.2.2. Đảm bảo tính đồng bộ......................................................................... 83
3.2.3. Đảm bảo tính kế thừa.......................................................................... 83
3.2.4. Đảm bảo tính thực tiễn, khả thi...........................................................84
3.3. Nội dung các biện pháp nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra HĐSP
giáo viên Tiểu học tại huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long..............................84
3.2.1. Biện pháp 1..........................................................................................84
3.2.2. Biện pháp 2..........................................................................................85
3.2.3. Biện pháp 3..........................................................................................86
3.2.4. Biện pháp 4..........................................................................................87
3.2.5. Biện pháp 5..........................................................................................87
3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp đề xuất........................................................88
3.5. Khảo nghiệm tính cần thiết, tính khả thi của các biện pháp đề xuất..............89
Kết luận chương 3................................................................................................. 98
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ........................................................................99
TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................104
PHỤ LỤC

CB
CBQL
GDĐT
GV
HT
HĐSP
KT
KTNB
PHT
QL
QLGD
TH
THCS
THPT
TTr
TTr-KT


Bảng 2.1.

Số trư
2015

Bảng 2.2.

Chất l

2018 ..

Bảng 2.3.

Kết q
phân

học củ
Bảng 2.4.

Thông

Bảng 2.5.

Nhận

và mụ
Bảng 2.6.

Nhận

hoạt đ
Bảng 2.7.

Ý kiế

nội du

viên c
Bảng 2.8.

Ý kiế

nội du

sinh ở
Bảng 2.9.

Ý kiế

nội du

trườn
Bảng 2.10.

Ý kiế

phươn

viên ở


Bảng 2.11.

Ýk

phư

viên
Bảng 2.12.

Ýk

hình
Bảng 2.13.

Ýk

kiểm
Bảng 2.14.

Ýk

hoạ
Bảng 2.15.

Ýk

hoạ
Bảng 2.16.

Ýk

kiểm

Tam
Bảng 2.17.

Ýk

của

của
Bảng 2.18.

Ýk

của

giáo
Bảng 3.1.

Đán

Bảng 3.2.

Đán


Hình 2.1.

Bản đồ tỉnh

Bình ………
Hình 2.2.

Số lượng họ

lớp có dạy t

Tam Bình từ
Hình 2.3. Trình độ giáo viên theo Nam (a) và Nữ (b) từ kết quả khảo

sát …………
Hình 2.4. Trình độ cán bộ quản lí (CBQL) theo Nam(a) Nữ (b) từ kết

quả khảo sá
Hình 2.5.

Số lượng và

huyện ……
Hình 2.6. Tương quan giữa tuổi và số năm dạy học của giáo viên (a);

giữa tuổi và

tuổi và số n

trường tron
Hình 2.7. Ý kiến của giáo viên về kết quả đánh giá, xếp loại giờ dạy

(a); kết quả

quan điểm c

Chuẩn nghề


1
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Cùng với sự phát triển về kinh tế chính trị - xã hội của đất nước, trong

những năm qua sự nghiệp giáo dục và đào tạo ln có một vị trí rất quan
trọng trong chiến lược xây dựng con người trong xu thế hội nhập và phát
triển. Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã khẳng định nhiệm vụ
của giáo dục và đào tạo trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hố, hiện đại
hố: “Đổi mới căn bản, tồn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn
hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi
mới cơ chế quản lí giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lí
giáo dục là khâu then chốt” và “Giáo dục và đào tạo có sứ mệnh nâng cao dân
trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần quan trọng xây
dựng đất nước, xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam”. Muốn tạo
chuyển biến cơ bản về chất lượng giáo dục trước hết là nâng cao chất lượng
đội ngũ nhà giáo. Bởi vì, đội ngũ nhà giáo là nhân tố hàng đầu quyết định chất
lượng giáo dục. Vì vậy, cần đổi mới cơng tác quản lí đội ngũ nhà giáo một
cách đồng bộ từ qui hoạch, tuyển dung, bố trí sử dụng… đến kiểm tra, đánh
giá hoạt động sư phạm của nhà giáo nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ nhà
giáo.
Kiểm tra nội bộ nhà trường là một hoạt động quản lí thường xuyên của
hiệu trưởng, là một yêu cầu tất yếu của quá trình đổi mới quản lí hiện nay mà
người hiệu trưởng của bất kỳ loại hình trường nào cũng phải thực hiện. Có thể
nói, công tác kiểm tra nội bộ trường học, là một nội dung quan trọng không
thể thiếu trong kế hoạch, nhiệm vụ năm học hàng năm của người hiệu trưởng,
cũng như cơng tác quản lí nhà trường. Bởi vì, mục đích của cơng tác này là
đánh giá tồn diện tất cả các mặt hoạt động của cán bộ giáo viên, công nhân
viên, các bộ phận và các tổ chức đoàn thể trong nhà trường trong từng năm
học. Trên cơ sở kiểm tra nội bộ trường học, hiệu trưởng đối chiếu với các văn


2
bản pháp quy của Bộ Giáo dục và Đào tạo, các văn bản hướng dẫn thực hiện
nhiệm vụ năm học của các cấp, các ngành hướng dẫn công tác kiểm tra trong

năm học của Sở Giáo dục và Đào tạo, của Phịng Giáo dục về mục tiêu, kế
hoạch, chương trình, nội dung, phương pháp giáo dục, quy chế chuyên môn,
việc thực hiện các quy định về điều kiện cần thiết nhằm đảm bảo chất lượng
giáo dục, để thực hiện tốt nhiệm vụ năm học của nhà trường. Lấy kết quả
kiểm tra làm cơ sở đánh giá, xếp loại việc thực hiện nhiệm vụ được phân
công của cán bộ, giáo viên, cơng nhân viên trong đơn vị mình.
Trong nhà trường có nhiều nội dung kiểm tra đa dạng, phong phú. Kiểm
tra hoạt động sư phạm của giáo viên là một trong những nội dung kiểm tra nội
bộ trường phổ thông, một khâu trong chu trình quản lí nhà giáo, quản lí hoạt
động dạy học, giáo dục của nhà trường. Hoạt động sư phạm là tồn bộ hoạt
động mang tính nghề nghiệp của người giáo viên, từ việc chuẩn bị bài, giảng
dạy, giáo dục học sinh ở trong và ngoài lớp đến việc thực hiện các qui định về
chuyên môn như: thực hiện chương trình, kiểm tra và chấm bài học sinh, đảm
bảo đầy đủ các yêu cầu về hồ sơ chuyên môn, tự bồi dưỡng và tham gia bồi
dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ… và thực hiện các công việc chuyên môn khác
theo yêu cầu của các cấp quản lí. Kiểm tra hoạt động sư phạm nhà giáo là một
công cụ sắc bén góp phần tăng cường hiệu lực quản lí trường học nhằm nâng
cao chất lượng giáo dục trong nhà trường. Kiểm tra hoạt động sư phạm của
giáo viên giúp hiệu trưởng có thơng tin đầy đủ, chính xác về thực trạng hoạt
động sư phạm của giáo viên trong đơn vị mình, là cơ sở trong việc phân cơng,
bố trí sử dụng, đào tạo, bồi dưỡng, đãi ngộ giáo viên một cách hợp lý. Qua
kiểm tra giúp cho nhà trường phát hiện, lựa chọn, phổ biến kinh nghiệm giảng
dạy, giáo dục, tạo nội lực cho giáo viên hoàn thành tốt hơn nhiệm vụ của mình
đồng thời uốn nắn, điều chỉnh những sai sót lệch lạc trong q trình giảng dạy,
giáo dục nhằm nâng cao năng lực sư phạm, giữ gìn đạo đức, nhân cách của
nhà giáo, nâng cao chất lượng đào tạo của nhà trường. Kiểm tra còn


3
có tác dụng tạo động lực để giáo viên có ý thức tự bồi dưỡng nâng cao trình

độ chun mơn nghiệp vụ và tự kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ và giúp hiệu
trưởng nhận rõ kế hoạch, việc phân cơng, điều hành, chỉ đạo… có khoa học,
khả thi từ đó có các biện pháp điều chỉnh nhằm nâng cao hiệu quả quản lí hoạt
động dạy học, giáo dục.
Thực tế cho thấy, công tác kiểm tra nội bộ trường học trong nhiều năm qua
ở một số trường cịn mang tính hình thức, chỉ theo kế hoạch về số lượng qui
định, thực hiện chưa thật đầy đủ theo tinh thần các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn
của ngành. Cá biệt, có hiệu trưởng cịn khốn trắng cho các tổ chun mơn và
các bộ phận trong nhà trường tự tổ chức kiểm tra, đánh giá xếp loại hoạt động
của các bộ phận nên chưa có tác dụng tích cực thúc đẩy các hoạt động trong nhà
trường và làm giảm hiệu lực công tác quản lí của hiệu trưởng.

Đối với huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long, trong thời gian qua công tác
kiểm tra hoạt động sư phạm của giáo viên tại các trường tiểu học đã được
thực hiện nhưng chưa đi vào chiều sâu, còn làm qua loa; từ nhận thức đến
việc thực hiện kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra, đánh giá vẫn còn nhiều
hạn chế, bất cập, còn mang nặng tính hình thức, chưa mang lại hiệu quả sau
khi kiểm tra. Việc tổ chức rút kinh nghiệm sau khi kiểm tra còn hời hợt, thiếu
nghiêm túc, đánh giá xếp lọai giáo viên cịn nể nang, chỉ làm cho có để đảm
bảo được chỉ tiêu kiểm tra trong nhà trường. Trong thời đại ngày nay, từ thực
tiễn xu thế phát triển nói chung, sự nghiệp đổi mới giáo dục và đào tạo nói
riêng mà đặc biệt là đáp ứng mục tiêu giáo dục tiểu học thì việc đổi mới kiểm
tra hoạt động sư phạm nhà giáo là hoạt động hết sức cần thiết. Nhà quản lí
trường tiểu học cần phải nhận thức đầy đủ tầm quan trọng của việc kiểm tra
hoạt động sư phạm nhà giáo và tổ chức kiểm tra có hiệu quả nhằm đảm bảo
việc chấp hành pháp luật, việc thực hiện mục tiêu, kế hoạch, chương trình, nội
dung, phương pháp giáo dục, quy chế chuyên môn, quy chế thi cử, tổ chức
thực hiện phong trào thi đua, các cuộc vận động, thực hiện các quy định về

4
điều kiện cần thiết đảm bảo chất lượng giáo dục trong nhà trường. Với những
lí do trên, chúng tơi chọn nghiên cứu đề tài “Công tác kiểm tra hoạt động sư
phạm của giáo viên tại các trường tiểu học huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh
Long”.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở lý luận về kiểm tra hoạt động sư phạm của giáo viên tiểu học,
đề tài phân tích thực trạng cơng tác kiểm tra hoạt động sư phạm của giáo viên
ở các trường tiểu học của huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long và đề xuất một số
biện pháp đổi mới công tác kiểm tra hoạt động sư phạm của giáo viên tiểu học
ở địa phương, góp phần nâng cao chất lượng dạy học, giáo dục của bậc học
này.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động sư phạm giáo viên ở các trường tiểu học.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Công tác kiểm tra hoạt động sư phạm giáo viên tiểu học tại huyện Tam
Bình, tỉnh Vĩnh Long.
4. Giả thuyết khoa học
Công tác kiểm tra hoạt động sư phạm của giáo viên tiểu học tại các
trường tiểu học huyện Tam Bình đã được hiệu trưởng quan tâm và nhận thức
đầy đủ về tầm quan trọng của kiểm tra. Các trường cũng đã tuân thủ qui trình
kiểm tra, tuy nhiên phương pháp và hình thức kiểm tra chưa đa dạng, phong
phú, việc đánh giá giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp cịn nể nang, chưa phản
ánh chính xác, khách quan. Trên cơ sở phân tích thực trạng kiểm tra hoạt động
sư phạm của giáo viên ở các trường tiểu học huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh
Long, đề tài đề xuất các biện pháp cần thiết và khả thi góp phần nâng cao chất
lượng cơng tác quản lí ở các trường tiểu học tại địa phương.

5
5. Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu
5.1 Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1.1. Hệ thống hóa cơ sở lý luận về công tác kiểm tra hoạt động sư
phạm giáo viên ở trường tiểu học.
5.1.2. Phân tích thực trạng cơng tác kiểm tra hoạt động sư phạm của giáo
viên tại các trường tiểu học thuộc huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long.
5.1.3. Đề xuất một số biện pháp đổi mới công tác kiểm tra hoạt động sư
phạm giáo viên tiểu học tại huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long.
5.2. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
Về nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng công tác kiểm tra
hoạt động sư phạm của giáo viên tại các trường tiểu học công lập thuộc huyện
Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long và đề xuất các biện pháp đổi mới kiểm tra hoạt
động sư phạm giáo viên tiểu học tại địa phương. Chủ thể tổ chức kiểm tra
hoạt động sư phạm của giáo viên là hiệu trưởng các trường tiểu học huyện
Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long.
Về thời gian: Đề tài khảo sát thực trạng công tác kiểm tra hoạt động sư
phạm của giáo viên tại các trường tiểu học cơng lập huyện Tam Bình tỉnh
Vĩnh Long trong thời gian hai năm học 2016 – 2017 và 2017 – 2018.
6. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
6.1. Phương pháp luận
6.1.1.Quan điểm hệ thống – Cấu trúc
Công tác kiểm tra nội bộ trường tiểu học bao gồm nhiều nội dung, có
quan hệ mật thiết với nhau như kiểm tra công tác giảng dạy, kiểm tra cơ sở vật
chất, kiểm tra tài chính, kiểm tra các chức danh trong nhà trường, kiểm tra
hoạt động khối chuyên môn, kiểm tra hoạt động sư phạm giáo viên. Trong đó
kiểm tra hoạt động sư phạm giáo viên có quan hệ mật thiết và có sự tác động
qua lại với các nội dung kiểm tra khác. Vì vậy, đổi mới cơng tác kiểm tra hoạt
động sư phạm giáo viên tiểu học phải được xem xét trong một hệ thống

6
những tác động trong cơng tác quản lí của hiệu trưởng đến các lĩnh vực khác,
nhằm đạt được mục tiêu quản lí đề ra. Ngồi ra, người nghiên cứu cịn phải
xem thực trạng công tác kiểm tra hoạt động sư phạm giáo viên theo lý thuyết
chức năng gồm: Chức năng lập kế hoạch, chức năng tổ chức, chức năng chỉ
đạo, chức năng kiểm tra và đánh giá.
6.1.2. Quan điểm lịch sử
Việc nghiên cứu thực trang đổi mới công tác kiểm tra hoạt động sư phạm
giáo viên ở các trường tiểu học tại huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long diễn ra
trong điều kiện và hoàn cảnh cụ thể, ở những thời điểm cụ thể.
6.1.3. Quan điểm thực tiễn
Đề tài nghiên cứu công tác kiểm tra hoạt động sư phạm giáo viên ở
trường tiểu học, trên cơ sở thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội của địa phương,
các văn bản chỉ đạo hiện hành về công tác kiểm tra nội bộ của các cấp quản lí
ngành và địa phương, với thức tế thực hiện công tác kiểm tra hoạt động sư
phạm của giáo viên các trường tiểu học huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long. Từ
đó đề xuất những biện pháp mang tính khả thi góp phần nâng cao chất lượng
cơng tác kiểm tra hoạt động sư phạm giáo viên tiểu học ở địa phương.
6.2. Phương pháp nghiên cứu
6.2.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Đề tài sử dụng phương pháp phân tích- tổng hợp lý thuyết; Phương pháp
phân loại - hệ thống hóa lý thuyết; Phương pháp cụ thể hóa lý thuyết để xây
dựng cơ sở lý luận cho đề tài
6.2.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
+ Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi: Phiếu hỏi được thiết kế với
mục
đích khảo sát thực trạng kiểm tra hoạt động sư phạm của giáo viên tại các
trường tiểu học huyện Tam Bình tỉnh Vĩnh Long. Phiếu hỏi dành cho đối
tượng là cán bộ quản lí và giáo viên của các trường tiểu học huyện Tam Bình,

7
tỉnh Vĩnh Long. Tác giả cũng sử dụng phương pháp điều tra bằng bảng hỏi để
khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp mà đề tài đề xuất.
+ Phương pháp phỏng vấn: Tiếp xúc, trao đổi với một số cán bộ quản lí,
giáo viên, nhân viên của nhà trường để tìm hiểu về nhận thức,thuận lợi và khó
khăn, ưu điểm và nhược điểm của cơng tác kiểm tra hoạt động sư phạm của
giáo viên các trường tiểu học huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long.
6.2.3. Phương pháp thống kê toán học: Sử dụng phần mềm SPSS nhằm
xử lý thông tin các số liệu thu được từ điều tra bằng bảng hỏi.
7. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần Mở đầu, kết luận và khuyến nghị, luận văn gồm 3 chương
Chương 1: Cơ sở lý luận của kiểm tra hoạt động sư phạm giáo viên ở
trường tiểu học
Chương 2: Thực trạng công tác kiểm tra hoạt động sư phạm của giáo
viên tại các trường tiểu học huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long
Chương 3: Biện pháp đổi mới công tác kiểm tra hoạt động sư phạm giáo
viên tiểu học tại huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long


8

Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA KIỂM TRA HOẠT ĐỘNG SƯ PHẠM
GIÁO VIÊN Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC
1.1. Tổng quan lịch sử nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Nghiên cứu ở nước ngoài
Do những lợi ích lớn lao của quản lí, từ những năm 50 của thế kỷ 20 cho
đến nay đã xuất hiện hàng loạt cơng trình, giáo trình, tài liệu với nhiều cách

tiếp cận khác nhau để giải thích về bản chất, về lý luận và các kỹ thuật làm cơ
sở cho thực hành cơng tác quản lí nói chung, cơng tác thanh tra, kiểm tra
trong quản lí nói riêng.
Có thể kể đến các ấn phẩm của các tác giả nước ngồi như: “Những vấn
đề cốt yếu của quản lí” của Harold Koontz, Cyril O’donnel và Heinz
Weihrich, “Education administration – Theary research and practice” của
Wayne K Hoy và Cecil G Miskel, “Training in management skills” của Phillip
L. Hunsaker. Trong các ấn phẩm này, các tác giả đề cập tới kiểm tra như là
một chức năng quản lí của bất kỳ cơ quan, tổ chức nào. Hoạt động kiểm tra
nội bộ ở trường học được gọi theo nhiều cách khác nhau (D. Godfrey, M.
Ehren & R. Nelson, 2015) và được nghiên cứu ở nhiều góc độ khác nhau. Tuy
nhiên, có điểm chung là quy trình kiểm tra nội bộ trường học được thực hiện
hoàn toàn bởi nhân viên của nhà trường, được thành lập thành một nhóm đánh
giá chuyên biệt. Những nhóm kiểm tra này thường bao gồm các giáo viên và
các thành viên thuộc ban quản lí của nhà trường. Các nghiên cứu về hoạt động
kiểm tra nội bộ trường học của một số nước cũng chỉ ra rằng:
-

Các thành viên chuyên trách trong nhóm đánh giá nội bộ của nhà

trường chịu trách nhiệm hoàn toàn về kết quả kiểm tra và quá trình kiểm tra
nội bộ ở trường học;


9
-

Đánh giá nội bộ trường học có tác động tích cực đến hoạt động của

trường học, gia tăng hiệu quả học tập của học sinh và nâng cao chất lượng

giảng dạy của giáo viên, những ảnh hưởng tích cực này phụ thuộc nhiều vào
quy định và cơ chế quản lí của từng trường;
-

Các nghiên cứu ở các nước Bắc Âu như: Đan Mạch, Anh, Phần Lan,

Xcốt-len và Thụy Điển chỉ ra rằng: giáo viên tin là việc đánh giá, kiểm tra nội
bộ có tầm ảnh hưởng sâu rộng đến quá trình giảng dạy của họ cũng như chất
lượng học tập của học sinh và kiểm tra nội bộ đem lại nhiều lợi ích hơn các
biện pháp đánh giá từ bên ngồi.
Một số cơng trình và báo cáo nghiên cứu liên quan đến kiểm tra nội bộ
trong quản lí chất lượng giáo dục tại Mauritius (Hà Lan) thông qua các quyết
định của hiệu trưởng về quy định nhằm cải thiện môi trường giáo dục tại Hà
Lan của tác giả Ah-Teck, J. C., & Starr, K. C. (2014- Tạp chí Educational
Administration, 52(6), 833 -849) thì kết quả nghiên cứu cho thấy việc quản lí
chất lượng kiểm tra nội bộ rất quan trọng và nó cịn quan trọng hơn khi các
hiệu trưởng sử dụng kết quả đó trong các quyết định của mình trong q trình
quản lí nhà trường. Tác giả người Mỹ Davies, D. và Rudd, P. (2001) trong
nghiên cứu“đánh giá kiểm tra nội bộ” (local education authority), đề cập về
các nhân tố tác động đến việc đưa ra quyết định thực hiện kiểm tra nội bộ
trường học của các trường học ở Mỹ. Kết quả chỉ ra rằng lãnh đạo trường học
có vai trị quan trọng trong việc đưa ra quyết định thực hiện kiểm tra nội bộ,
trong đó lãnh đạo quản lí tốt sẽ duy trì hoạt động kiểm tra nội bộ và hướng tới
tầm nhìn rõ ràng về sự phát triển của giáo dục. Ngoài ra, Hall, C., & Noyes,
A. (2007), nghiên cứu về ảnh hưởng của kiểm tra nội bộ trường học đến quan
điểm của giáo viên tại Anh quốc về công tác giảng dạy của bản thân cho thấy
nhận thức của giáo viên và hiểu biết của họ về quy trình tự đánh giá chất
lượng khi ngành giáo dục Anh đưa ra chính sách yêu cầu các trường thực hiện
công tác kiểm tra nội bộ trường học, đồng thời xem xét mối liên hệ giữa

10
người kiểm tra và giáo viên thay đổi thế nào kể từ khi chính sách có hiệu lực.
Kết quả cho thấy giáo viên và ban lãnh đạo trường học hưởng ứng và thực
hiện tốt công tác kiểm tra nội bộ trường học, không những thế kiểm tra nội bộ
trường học được giáo viên sử dụng như một công cụ, biện pháp trong việc
nâng cao chất lượng giảng dạy của bản thân. Tương tự tại Mỹ các tác giả Mc.
Naughton, S. Lai, M.K., & Hsiao, S. (2012) nghiên cứu “kiểm tra tính hiệu
quả của mơ hình kiểm tra nội bộ trường học” (school effectiveness and school
improvement) tại 7 trường đa văn hóa, đa sắc tộc cho thấy hiệu quả của mơ
hình kiểm tra nội bộ trường học phục vụ việc dạy và học của các trường, qua
đó nâng cao vai trị của hiệu trưởng cũng như nâng cao hoạt động quản lí đối
với mơ hình kiểm tra nội bộ trường học đã giúp cho việc quản lí nhà trường
một cách có hiệu quả.
Từ đó có thể thấy kiểm tra nội bộ trường học được các nhà quản lí giáo
dục ở các nước có nền giáo dục tiên tiến áp dụng và có hiệu quả rõ rệt, giúp
nâng cao chất lượng giảng dạy của giáo viên và hiệu quả học tập của học sinh,
việc kiểm tra nội bộ trường học được giáo viên cho rằng quan trọng hơn và có
tác động nhiều hơn đến hoạt động của trường so với những cuộc kiểm tra từ
bên ngoài (thanh tra). đồng thời các nghiên cứu cũng cho thấy vai trò của hiệu
trưởng trong việc quyết định, tổ chức kiểm tra nội bộ trường học tại các nước
này.
1.1.2. Nghiên cứu ở Việt Nam
Trong nghiên cứu về lý luận QL nói chung và trong QLGD nói riêng,
nhiều nhà nghiên cứu đã đề cập về công tác thanh tra, kiểm tra trong QL. Các
tác giả như Nguyễn Ngọc Quang trong “Những khái niệm cơ bản về lý luận
quản lí giáo dục”, Hà Sỹ Hồ trong cuốn: "Những bài giảng về quản lí trường
học", Trần Kiểm với cuốn:“Khoa học quản lí giáo dục-Một số vấn đề lý luận
và thực tiễn”, đã trình bày kiểm tra với ý nghĩa là một chức năng quản lí.
Trong chương trình bồi dưỡng cán bộ quản lí trường học hiện hành có 5

11
module gồm 19 chuyên đề. Chuyên đề 6: Thanh tra, kiểm tra trong giáo dục là
một chuyên đề thuộc module 3 Quản lí hành chính nhà nước về giáo dục và
đào tạo. Trong chuyên đề đã trình bày những vấn đề lý luận cơ bản về kiểm
tra nội bộ trường học nói chung, kiểm tra hoạt động sư phạm của giáo viên
nói riêng như nội dung, phương pháp, hình thức, qui trình kiểm tra.
Về cơng tác kiểm tra trong giáo dục và quản lí giáo dục: Thì tác giả (Hà
Sỹ Hồ, 1997) trong cuốn “Những bài giảng về quản lí trường học”, đã cho
rằng: “Chức năng kiểm tra đặc biệt quan trọng vì q trình quản lí địi hỏi
những thơng tin, chính xác, kịp thời về thực trạng của đối tượng quản lí, về
việc thực hiện các quyết định đã đề ra, tức là địi hỏi những liên hệ chính xác,
vững chắc giữa các phân hệ quản lí”. Tác giả khẳng định: “Quản lí mà khơng
kiểm tra thì quản lí sẽ ít hiệu quả và trở thành quản lí quan liêu”
Tác giả (Hà Sỹ Hồ, 1997) cho rằng trong quản lí, chức năng kế hoạch
quan trọng ở chỗ nó tạo cơ sở để thực hiện cơng việc, thì chức năng kiểm tra
quan trọng ở chỗ nó làm cho người quản lí biết rõ cơng việc đã được thực
hiện thực tế ra sao, có phù hợp với quyết định khơng, từ đó xác định được tính
hiệu quả của các quyết định quản lí, giúp cho người quản lí thu nhận được
những thông tin xác thực về phẩm chất, năng lực của người thực hiện để có kế
hoạch bồi dưỡng, sử dụng tốt hơn. Ngoài ra, tác giả Thái Văn Thành, năm
2007 trong cuốn “Quản lí giáo dục và quản lí nhà trường” thì cho rằng: “Chức
năng kiểm tra là chức năng cuối cùng của một q trình quản lí, có vai trị
giúp cho chủ thể quản lí biết được mọi người thực hiện các nhiệm vụ ở mức
độ như thế nào, tốt, vừa, xấu, đồng thời cũng biết được những quyết định
quản lí ban hành có phù hợp với thực tế hay khơng, trên những cơ sở đó điều
chỉnh các hoạt động, giúp đỡ hay thúc đẩy các cá nhân, tập thể đạt được các
mục tiêu đề ra. Như vậy, chức năng kiểm tra thể hiện rõ vai trị cung cấp
thơng tin và trợ giúp các cá nhân và đơn vị hoàn thành nhiệm vụ theo mục

tiêu và kế hoạch đã xác định.”


12
Kế thừa những nghiên cứu lý luận này, đã có cơng trình nghiên cứu của
(Nguyễn Thanh Tuấn, 2015) về chức năng kiểm tra trong quản lí giáo dục, về
cơng tác thanh tra, kiểm tra, đánh giá trong giáo dục, là cơ sở để tham khảo
trong quá trình thực hiện đề tài; nghiên cứu lý luận, khảo sát thực trạng công
tác quản lí kiểm tra hoạt động sư phạm giáo viên một số trường tiểu học của
huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long, từ đó đề xuất một số giải pháp quản lí cơng
tác này nhằm góp phần thực hiện thắng lợi những mục tiêu giáo dục trong giai
đoạn mới.
Theo thông tư số 09/2009/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo về
Ban hành quy chế thực hiện công khai đối với cơ sở giáo dục của hệ thống
giáo dục quốc dân: kiểm tra nội bộ trường học là hoạt động xem xét, đánh giá
các mặt hoạt động giáo dục và điều kiện dạy và học; đánh giá kết quả, mức độ
hoàn thành nhiệm vụ của các thành viên và bộ phận trong nhà trường; phân
tích nguyên nhân của các ưu điểm, nhược điểm đồng thời đề xuất các biện
pháp phát huy ưu điểm, khắc phục những hạn chế, thiếu sót; nhằm mục đích
phát triển sự nghiệp giáo dục nói chung, phát triển nhà trường, phát triển
người giáo viên và học sinh nói riêng.
Trong các đề tài luận văn Thạc sỹ nghiên cứu về cơng tác KTNB gần đây
có luận văn “Một số giải pháp quản lí nâng cao chất lượng cơng tác KTNB
trường THPT Thành phố Hồ Chí Minh” của tác giả Hồ Hữu Lễ, năm 2012;
luận văn “Biện pháp quản lí công tác KTNB tại các trường THCS trên địa bàn
quận Ngũ Hành Sơn, thành phố Đà Nẵng” của Phạm Quốc Tuấn bảo vệ năm
2015 tại trường đại học Đà Nẵng; Luận văn “Một số giải pháp nâng cao hiệu
quả công tác KTNB ở các trường THCS huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng
Bình” của Trần Hiếu Nghĩa bảo vệ năm 2015 tại trường đại học Vinh; Luận
văn “Biện pháp quản lí cơng tác KTNB tại các trường tiểu học trên địa bàn

quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng” của Phạm Viết Hùng bảo vệ năm 2016
tại trường đại học Đà Nẵng; luận văn “Công tác kiểm tra nội bộ trường


13
trung học cơ sở tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương” của Nguyễn
Huy Hùng bảo vệ năm 2017.
Như vậy, kiểm tra nội bộ nói chung, kiểm tra hoạt động sư phạm giáo
viên nói riêng đã được nhiều tác giả đề cập tới và rất cần được tiếp tục nghiên
cứu, làm sáng tỏ và ứng dụng ngay trong thực tiễn phong phú của các nhà
trường. Đặc biệt trên tinh thần đổi mới QLGD gắn liền việc đổi mới hoạt
động TTr-KT. Mục tiêu hoạt động TTr-KT phải được chuyển trọng tâm từ
TTr-KT chun mơn sang TTr-KT trách nhiệm quản lí là chính. Theo đó, việc
kiểm tra nội bộ, kiểm tra hoạt động sư phạm của giáo viên trở nên đặc biệt
quan trọng và là nhiệm vụ của hiệu trưởng nhà trường. Hơn nữa, trong phạm
vi địa bàn huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long hiện chưa có đề tài nào đề cập
đến công tác kiểm tra hoạt động sư phạm của giáo viên trường tiểu học. Điều
đó thúc đẩy chúng tơi nghiên cứu đề tài.
1.2. Khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1. Khái niệm quản lí, quản lí giáo dục, quản lí nhà trường
Có rất nhiều khái niệm về quản lí, nhưng chung quy là q trình kiểm
sốt các hoạt động theo 1 quy trình, quy định đã ban hành nhằm làm cho mọi
hoạt động, hành vi của chủ thể đạt mục tiêu đặt ra
Theo từ điển Bách khoa Việt Nam, quản lí khi là động từ mang ý nghĩa:
– “Quản” là trơng coi và giữ gìn theo những u cầu nhất định;
– “Lí” là tổ chức và điều khiển các hoạt động theo yêu cầu nhất định.
Hiểu theo ngôn ngữ Hán Việt, cơng tác “quản lí” là thực hiện hai q
trình liên hệ chặt chẽ với nhau: “quản” và “lí”. Q trình “quản” gồm sự coi
sóc, giữ gìn, duy trì hệ thống ở trạng thái “ổn định”; q trình “lí” gồm việc
sửa sang, sắp xếp, đổi mới đưa hệ thống vào thế “phát triển”. Nếu người quản

lí chỉ lo việc “quản” tức là chỉ lo việc coi sóc, giữ gìn thì tổ chức dễ trì trệ; tuy
nhiên nếu chỉ quan tâm đến việc “lí”, tức là chỉ lo việc sắp xếp, tổ chức, đổi


14
mới mà không đặt trên nền tảng của sự ổn định, thì hệ thống sẽ phát triển
khơng bền vững.
Nói chung, trong “quản” phải có “lí” và trong “lí” phải có “quản”, làm
cho hoạt động của hệ thống luôn ở trạng thái cân bằng. Sự quản lí đưa đến kết
quả đích thực bền vững địi hỏi phải có mưu lược, nghệ thuật làm cho hai q
trình “quản” và “lí” tích hợp vào nhau.Trong cuốn “Khoa học Tổ chức và
Quản lí”, (Đặng Quốc Bảo, 1999) quan niệm quản lí là một quá trình lập kế
hoạch, tổ chức, hướng dẫn và kiểm tra những nỗ lực của các thành viên trong
một tổ chức và sử dụng các nguồn lực của tổ chức để đạt được những mục
tiêu cụ thể.
-

Quản lí là cơng tác phối hợp có kết quả hoạt động của những người

cộng sự khác nhau trong một tổ chức, là hệ thống xã hội tác động đến tập thể
người thành viên của hệ, làm cho hệ vận hành thuận lợi và đạt mục đích dự
kiến, nhằm phối hợp nỗ lực của nhiều người sao cho mục tiêu từng cá nhân
biến thành những thành tựu xã hội” (Nguyễn Thị Mỹ Lộc, 2014).
-

Quản lí là một q trình định hướng, q trình có mục tiêu, quản lí một

hệ thống là q trình tác động đến hệ thống nhằm đạt được những mục tiêu
nhất định. Những mục tiêu này đặc trưng cho trạng thái mới của hệ thống mà
người quản lí mong muốn. (Hà Thế Ngữ, 2001).

Tuy tiếp cận khái niệm quản lí từ nhiều góc độ khác nhau, nhưng nhìn
chung thống nhất ở một số điểm:
-

Có tính mục đích.

-

Có sự tương tác giữa chủ thể và đối tượng.

-

Liên quan tới môi trường xác định.

Từ những dấu hiệu chung này, chúng tôi sử dụng quan niệm: “Quản lí là
sự tác động có định hướng, có kế hoạch của chủ thể quản lí lên đối tượng
quản lí nhằm đạt được mục tiêu đề ra.” (Lê Quân, 2016).