Khảo sát tình hình nuôi cá lóc thương phẩm ở tỉnh an giang

i
TRNG I HC CN TH
KHOA THY SN
HUNH THANH HUY
KHO SÁT TÌNH HÌNH NUÔI CÁ LÓC THNG
PHM  TNH AN GIANG
LUN VN TT NGHIP I HC
NGÀNH QUN LÝ NGH CÁ
2009
ii
TRNG I HC CN TH
KHOA THY SN
HUNH THANH HUY
KHO SÁT TÌNH HÌNH NUÔI CÁ LÓC THNG PHM
 TNH AN GIANG
LUN VN TT NGHIP I HC
NGÀNH QUN LÝ NGH CÁ
CÁN B HNG DN
TS. LÊ XUÂN SINH
Ks.  MINH CHUNG
2009
i
I CM T
Trc ht xin c bày t lòng bit n sâu sc n thy Lê Xuân Sinh,
anh  Minh Chung, và toàn th các thy cô trong Khoa Thy Sn Trng
i Hc Cn Thã tn tình hng dn tôi trong sut quá trình hc tp và làm
 tài này.
Xin gi li cm n n các cô chú, anh ch công tác  S NN&PTNT
An Giang, phòng Nông nghip các huyn An Phú, Châu c, Châu Thành,
Long Xuyên, Phú Tân và Tân Châu ã tn tình giúp  khi tôi thc hin  tài
này. Xin c cám n các bn lp Qun lý ngh cá K31 và lp Kinh t Thy

n K31 ã khích lng viên tôi trong sut quá trình hc tp.
Cui cùng xin gi li cám n chân thành n gia ình, ni ã h tr rt
nhiu v vt cht cng nh tinh thn cho tôi trong sut quá trình hc tp!
Xin bày t lòng bit n chân thành nht !
Tác gi
Hunh Thanh Huy
ii
TÓM TT
 tài này c thc hin nhm kho sát tình hình nuôi cá lóc thng
phm  tnh An Giang  ánh giá c hin trng nuôi cá lóc và  xut
nhng gii pháp c bn góp phn nâng cao hiu qu ca các mô hình nuôi cá
lóc ti a bàn nghiên cu. Có 4 mô hình nuôi cá lóc ch yu  An Giang c
kho sát gm: 19 mu ca mô hình nuôi ao, 39 mu ca mô hình nuôi vèo ao,
ng bè là 37 mu và b bt nilon là 10 mu.
t qu phân tích s liu cho thy: v nng sut thì mô hình b bt cao
nht (156,6 tn/1.000m
3
/v) và thp nht là mô hình nuôi ao (15,9
n/1.000m
3
/v). H s thc n (FCR) trung bình là 4,3±1,2 ln, cao nht là
mô hình nuôi b bt (4,7 ln) và thp nht là vèo ao (4,2 ln). Mô hình nuôi b
t có chi phí u t cao nht (4.087,8 triu ng/1.000m
3
/v) và thp nht là
mô hình nuôi ao (391,7 triu ng/1.000m
2
/v). Li nhun cao nht là mô
hình nuôi lng/bè (365,1 triu ng/1.000m
3

/v) và thp nht là mô vèo ao (-
308,4 triu ng/1.000m
3
/v).
Trong các mô hình nuôi cá còn tn ti nhiu khó khn nh thiu vn,
ch bnh lây lan, thiu kin thc v k thut nuôi, giá u ra không n nh,
n  v thi tit, ngun cung cá tp gim, tn công chm sóc…là nhng vn
 quan trng và nh hng trc tip n quá trình sn xut. Tó mt s gii
pháp c bn c  xut nh: mong mun c h tr vay vn, tp hun
thêm k thut nuôi, ch giá bán cao hay t tìm ngun u ra khi sn phm thu
hoch...
iii
C LC
a mc Trang s
I CM T ........................................................................................................i
TÓM TT.............................................................................................................ii
C LC ...........................................................................................................iii
DANH MC BNG...............................................................................................vi
DANH MC HÌNH ........................................................................................viii
DANH MC T VÀ THUT NG VIT TT................................................xi
Chng 1: GII THIU........................................................................................1
1.1. t vn  ..................................................................................................1
1.2. Mc tiêu nghiên cu ...................................................................................2
1.2.1. Mc tiêu tng quát ............................................................................2
1.2.2. Mc tiêu c th .................................................................................3
1.3. Ni dung nghiên cu ..................................................................................3
Chng 2: TNG QUAN TÀI LIU ....................................................................4
2.1. Tình hình nuôi thy sn trên th gii ..........................................................4
2.2. Tình hình nuôi Thy Sn  Vit Nam ........................................................5
2.3. Tình hình nuôi thy sn ng bng sông Cu Long.................................7

2.4. Ngun gc, khái nim, s phân b ca các loài cá lóc trên th gii.............8
2.5. Thông tin v loài và các mô hình nuôi cá lóc  Vit Nam và BSCL.......10
2.6. Thông tin tng quan vu kin t nhiên, kinh t - xã hi và tình hình nuôi
trng thy sn  tnh An Giang.................................................................12
2.6.1. u kin t nhiên...........................................................................12
2.6.2. u kin kinh t - xã hi................................................................14
2.6.3. Tình hình nuôi thy sn  tnh An Giang ........................................15
Chng 3: PHNG PHÁP NGHIÊN CU......................................................17
3.1. Thi gian và phm vi nghiên cu..............................................................17
3.2. Phng pháp thu thp s liu....................................................................17
iv
3.3. Phng pháp x lý và phân tích s liu.....................................................18
Chng 4: KT QU THO LUN..................................................................19
4.1 Thông tin chung v ch h nuôi cá lóc...........................................................19
4.1.1  tui, trình  vn hóa và s nm kinh nghim nuôi cá lóc ..........19
4.1.2 Thông tin v s dng lao ng.........................................................20
4.2 Thit k mô hình nuôi.................................................................................21
4.2.1 Din tích/th tích th nuôi................................................................21
4.2.2 Hình thc nuôi và s lng ao/vèo/bè th nuôi ................................21
4.2.2 Mùa v và thi gian nuôi .................................................................21
4.2.3 Tháng chun b ci to ao nuôi.........................................................22
4.3. Thông tin v cá ging ..................................................................................23
4.3.1 La chn loài th nuôi .....................................................................23
4.3.2 S lng, mt  th, kích c và giá mua cá ging...........................24
4.3.3 Tình hình ng và s dng con ging ..............................................25
4.4 Qun lý ngun nc ...................................................................................26
4.5 Qun lý dch bnh cá nuôi...........................................................................28
4.5.1 Các bnh thng gp ......................................................................28
4.5.2 Hiu qu phòng tr ..........................................................................29
4.6 S dng thc n và t l các loi thc n ....................................................29

4.7 Thu hoch và tiêu th..................................................................................30
4.7.1 T l sng, sn lng và nng sut cá khi thu hoch ........................30
4.7.2 Kích c và giá bán bình quân...........................................................31
4.7.3 Hình thc thc tiêu th ....................................................................32
4.8 Phân tích các ch tiêu tài chính....................................................................32
4.8.1 Chi phí cnh và c cu.................................................................32
4.8.2 Chi phí bin i và c cu................................................................33
4.8.3 Tng chi phí và c cu.....................................................................34
4.8.3 Tng thu nhp..................................................................................35
4.8.3 Li nhun và hiu qu kinh t ca các mô hình nuôi........................35
v
4.8.3 Mc  li-l trong nm..................................................................36
4.9 Phân tích các yu tnh hng n nng sut và li nhun ........................ 37
4.11 Nhn thc ca ngi nuôi.........................................................................38
4.11.1 ánh giá nhn thc ca ngi nuôi trong vic s dng cá tp cho
nuôi cá lóc thng phm...........................................................................38
4.11.2 Thun li, khó khn và gii pháp ca nông h ...............................39
4.12. Phân tích ma trn SWOT .........................................................................40
Chng 5: KT LUN VÀ  XUT...............................................................41
5.1 Kt lun......................................................................................................41
5.2  xut.......................................................................................................42
TÀI LIU THAM KHO ...................................................................................43
PH LC ...........................................................................................................45
vi
DANH MC BNG
ng 2.1: Din tích mt nc nuôi trng thy sn ca Vit Nam 2000-2006.........6
ng 2.2: Sn lng thy sn nuôi trng phân theo a phng BSCL............8
ng 4.1: Tui và s nm kinh nghim nuôi cá lóc .............................................19
ng 4.2: Trình  vn hóa .................................................................................19
ng 4.3: Hình thc tham gia ngành hàng cá lóc.................................................20

ng 4.4: Ngun lao ng tham gia nuôi cá lóc...................................................20
ng 4.5: Din tích/th tích thc nuôi .................................................................21
ng 4.6: Hình thc nuôi và s lng ao/vèo/bè th nuôi....................................21
ng 4.7: Thi gian nuôi bình quân/v................................................................22
ng 4.8: S lng cá ging mua, mt  th......................................................24
ng 4.9: Kích c và giá cá ging khi mua..........................................................25
ng 4.10: Tình hình ng cá ging ...................................................................26
ng 4.11: Mc nc bình quân trong ao nuôi và tn sut thay nc.................. 27
ng 4.12: Ngun cung cp nc........................................................................27
ng 4.13: X lý nc u vào và u ra............................................................28
ng 4.14: Mc  thit hi ca các loi bnh.....................................................29
ng 4.15: Hiu qu phòng tr.............................................................................29
ng 4.16: S lng thc n s dng và h s thc n........................................30
ng 4.17: Tình hình sau khi thu hoch cá nuôi ..................................................31
ng 4.18: Kích c và giá bán bình quân ............................................................32
ng 4.19: Hình thc tiêu th..............................................................................32
ng 4.20: Khon mc chi phí cnh trong nuôi cá lóc/v................................33
ng 4.21: Chi phí bin i và c cu.................................................................34
ng 4.22: Tng chi phí và c cu ......................................................................34
ng 4.23: Tng thu nhp/v t nuôi cá..............................................................35
ng 4.24: Hiu qu kinh t ca các mô hình......................................................36
ng 4.25: T l li-l ........................................................................................36
ng 4.26: Các yu tnh hng ti nng sut & li nhun................................37
vii
ng 4.27: Nhn thc ca ngi nuôi khi s dng cá tp làm thc n cho cá
lóc. ...................................................................................................38
viii
DANH MC HÌNH
Hình 2.1 Sn lng nuôi trng thy sn  Vit Nam ............................................5
Hình 2.2a Cá lóc en (Channa striata)..................................................................9

Hình 2.2b Cá lóc bông (Channa micropeltes)........................................................9
Hình 2.3 Bn  hành chính tnh An Giang.........................................................13
Hình 4.1: S mùa v nuôi cá lóc ca nông h......................................................22
Hình 4.2 Tháng th ging v 1 ............................................................................23
Hình 4.3 Tháng th ging v 2 ............................................................................23
Hình 4.4 La chn loài th nuôi ..........................................................................24
Hình 4.5 Hình thc cp thoát nc.....................................................................27
Hình 4.6: Mc  xut hin các loi bnh............................................................28
ix
DANH MC T VÀ THUT NG VIT TT
ÂL: Âm lch
BQ: Bình quân
CPC: Chi phí cnh
CPB: Chi phí bin i
DN: Doanh nghip
LC:  lch chun
BSCL: ng bng sông Cu Long
KT-KT: Kinh t - k thut
NLTS: Ngun li thy sn
NN&PTNT: Nông nghip và phát trin nông thôn
NTTS: Nuôi trng thy sn
TA: Thc n
TS: Thy sn
WTO: T chc Thng mi th gii
1
Chng I
GII THIU
1.1. t vn 
 lâu con ngi ã hng ti vic khai thác và nuôi trng thy sn
(NTTS), nht là khi dân s gia tng và nhu cu dinh dng ca con ngi

ngày càng cao. Tuy nhiên cn khng nh ngun li thy sn (NLTS) không
phi là vô tn nu khai thác không i ôi vi bo v, tái to và phát trin thì
ngun li s khánh kit. Vit Nam là mt trong nhng quc gia có tim nng
phát trin TS trong khu vc châu Á Thái Bình Dng. Vi mng li sông
ngòi chng cht kéo dài t Lng Sn ti mi Cà Mau, Vit Nam có tim nng
n cho phát trin NTTS vi 1.692.878 ha din tích mt nc, trong ó
911.740 ha din tích mt nc ngt và 761.138 ha din tích mt nc l. Din
tích NTTS nm 2002 là 955.101 ha, sn lng là 976.100 tn, trong ó NTTS
c ngt là 42.500 ha vi nhiu i tng nuôi và mô hình nuôi khác nhau
(B thy sn, 2003). Din tích NTTS cng tng lên qua các nm, nm 2004 c
c có 920.100 ha din tích mt nc, nm 2005 tng lên 959.900 ha dùng
cho NTTS (Tng Cc Thng kê, 2005).
BSCL có nhiu dng thy vc rt thun li cho NTTS, din tích t
 nhiên ca BSCL là 189.400 ha, n nm 2003 ã là 614.600 ha và theo
nh hng quy hoch n nm 2010 s là 649.430 ha (B TS, 2005). Trong
nhng nm qua, nuôi trng thy sn ã tr thành th mnh kinh t rt quan
trng BSCL. Nm 2005, din tích NTTS toàn khu vc là 680.200 ha vi
n lng TS khong 983.384 tn. Nm 2007 là 1.100.000 ha vi sn lng
t 1.268.000 tn, bng khong 70% sn lng NTTS ca c nc. Kim ngch
xut khu TS ca ca c nc t 3,792 t USD, trong ó BSCL t trên
60,52% giá tr kim ngch xut khu TS ca c nc (Phm ình ôn, 2004).
Khi nói n s gia tng sn lng nuôi TS nc ngt thì phi kn s gia
ng sn lng cá da trn (cá tra, cá basa), cá lóc, tôm càng xanh,…Và cá lóc
hin là i tng nuôi quan trng trong c cu àn cá nuôi BSCL (Nguyn
n Thng, 2004).
Cá Lóc (Channa striata) là loài có phân b rng trong t nhiên và
thng thy  các thy vc nc ngt, ngày càng c nuôi nhiu BSCL.
Cá có th thích nghi cao vi u kin môi trng, tng trng nhanh và nht
là tht cá thm ngon, ít xng.
2

  phát huy nhng u thó, mt s tnh BSCL nh: An Giang,
ng Tháp, Cn Th, Kiên Giang,…ã u t phát trin mnh m ngh nuôi
cá lóc vi nhiu mô hình nuôi khác nhau nh: nuôi lng/bè trên sông, vèo trên
sông, vèo trong ao, nuôi trong ao t, hay c trong bn nylon...
Tuy nhiên các mô hình nuôi cá lóc có tht st hiu qu ti u!? Các
u t kinh t - k thut có tác dng rt ln ti sn lng thu hoch và li
nhun!?Tình hình s dng cá tp làm thc n chính cho i tng nuôi này có
làm gim áng k ngun li thy sn t nhiên!?
 nhng lý do ã nêu giúp nhóm chúng em có ý tng  thc hin 
tài “Kho sát tình hình nuôi cá lóc thng phm  tnh An Giang”. Trong
khuôn kh lun vn tt nghip, em quyt nh chn các i tng kho sát là
cá lóc lai (cha có tên khoa hc), cá lóc bông (Channa micropeltes) và cá lóc
en (Channa striata) nhm ánh giá vai trò cng nh hin trng ca mô hình,
ng thi phân tích các yu t kinh t - k thut nh hng ti nng sut và li
nhun ca mô hình nuôi cá lóc thng phm  tnh An Giang, tó  xut
các gii pháp c bn  ci thin hiu qu kinh t - k thut, góp phn nâng
cao nng sut và li nhun, mang li hiu qu kinh t cho mô hình và góp
phn bo v NLTS  An Giang.
1.2. c tiêu nghiên cu
1.2.1. c tiêu tng quát
Nhm ánh giá c hin trng nuôi cá lóc ca tnh An giang và 
xut nhng gii pháp c bn góp phn nâng cao hiu qu ca các mô hình nuôi
cá lóc ti a bàn nghiên cu.
1.2.2. c tiêu c th
(1). ánh giá c hin trng ca các mô hình nuôi cá lóc
ang c áp dng  tnh An Giang.
(2). Phân tích c các yu t kinh tnh hng ti nng
sut và li nhun ca mô hình nuôi cá lóc thng phm.
(3). Phân tích tình hình s dng thc n cá tp và ánh
giá nhn thc ca ngi dân trong vic bo v ngun li thy sn.

(4).  xut mt s gii pháp c bn  ci thin hiu qu
kinh t-k thut góp phn nâng cao nng sut và li nhun mang li hiu
qu kinh t và bo v ngun li thy sn.
3
1.3. i dung nghiên cu
- Phân tích, ánh giá các ch tiêu kinh t-k thut c bn trong các mô
hình nuôi c kho sát..
- Phân tích các yu tnh hng n nng sut và li nhun ca các mô
hình nuôi cá lóc a bàn nghiên cu.
- Nhn thc ca ngi nuôi v các vn  có liên quan ti mô hình nuôi.
-  xut mt s gii pháp c bn góp phn nâng cao hiu qu ca các
mô hình nuôi c kho sát.
4
CHNG 2
NG QUAN TÀI LIU
Nuôi trng thu sn  Vit Nam và trên th gii ã và ang trên à
phát trin mnh m, trong nhng nm gn ây sn lng và din tích nuôi liên
c tng. Tuy nhiên, ng v góc  qun lý, ngành nuôi trng thy sn
(NTTS) th gii nói chung và ca Vit Nam nói riêng ang phi i mt vi
nhiu vn . Ngoài các vn  v k thut nuôi và sn xut ging  có th
nâng cao nng sut và cht lng thu sn nuôi, a dng hóa i tng nuôi,
loi hình nuôi, sn xut thc n phù hp, các bin pháp phòng tr bnh,
phng pháp bo qun sau thu hoch..v.v. còn rt nhiu vn  mà bt c mt
nhà qun lý, nghiên cu v NTTS nào cng phi nhn thc mt cách sâu sc
và tìm cách tháo g. Trong ó vic phát trin bn vng trong NTTS là mt vn
 cn c quan tâm úng mc. Nu nhng ngi NTTS không có c
nhng gii pháp nhanh chóng, hiu qu và ng nht thì không th phát trin
NTTS bn vng c. S phát trin vùng nuôi thiu quy hoch và u t lâu
dài ã tr thành mt nguy c trc mt i vi nhiu nc phát trin NTTS
quá nhanh, trên ht là s cnh tranh khc lit trên thng trng òi hi các

c sn xut phi liên tc tng cht lng và h giá thành sn phm trong khi
n gic s phát trin bn vng, ng thi li phi ht sc nhanh nhy
trong công tác xúc tin thng mi  chim lnh th trng.
2.1. Tình hình nuôi thy sn trên th gii
Ngày nay vi i ng cán b có trình  khoa hc k thut cao cùng
i nhiu u kin thun li khác thì ngh nuôi thy sn trên th gii ang
phát trin rt mnh. NTTS th gii có tc  tng trng rt nhanh vi tc 
ng bình quân 8,8%/nm (theo báo cáo ca FAO). Tng sn lng thu sn
th gii nm 2007 c tính t 146 triu tn, tng sn lng thu sn khai thác
t 94 triu tn (64,3%) và sn lng thu sn nuôi t 52 triu tn (35,6%).
Khai thác còn chim t trng cao nhng hu nh không tng do ã gn t
c nng sut ti a .
Hin nay, thy sn nuôi chim khong 45% lng tiêu th thy sn ca
con ngi, vi 48 triu tn/nm. Sn lng nuôi thy sn  các nc Châu Á
chim khong 88% tng sn lng thu sn toàn cu. V sn lng nuôi thì cá
chép ng u vi 21 triu tn, nhuyn th hai mnh vt 13,5 triu tn, các
loài thu sn nc ngt khác t 8,6 triu tn, giáp xác và tôm t 4,4 triu
n. Sn lng thy sn nuôi nc ngt nm 2007 là khong 35 triu tn, Vit
Nam ng th 3 th gii (FAO, 2006).
5
n nm 2030, th gii s cn thêm 37 triu tn thy sn mi nm 
duy trì c mc tiêu th nh hin nay do dân s tng. Vì các ng trng
truyn thng ã gn chm mc khai thác ti a nên nuôi thy sn là cách duy
nht  bù p thiu ht. Nhng vic ó ch có th thc hin c nu c
xúc tin và qun lý mt cách có trách nhim. Mt báo cáo ca FAO (2005)
khng nh ch có nuôi trng thy sn mi có th xóa ói gim nghèo và gim
tình trng suy dinh dng. Riêng  Châu Á, NTTS trc tip to ra vic làm
cho khong 12 triu ngi.
2.2. Tình hình nuôi thy sn  Vit Nam
Trc th k 20 ngh nuôi thy sn  nc ta gn nh cha phát trin,

mãi n nhng nm ca thp k 30 ngh nuôi thy sn mi bt u phát trin 
min Bc, n nay thì ã phát trin khp c nc (theo trang web ca B Thy
n). Theo thng kê ca Vin Kinh T và Quy Hoch Thy Sn nm 1990 sn
ng cá nc ngt  min Bc khong 42.393 tn,  min Nam 1986 là
79.560 tn. n 1999 tính riêng cá nuôi nc ngt sn lng c nc t
386.000 tn (B Thu Sn, 2000).
Hình 2.1: Sn lng nuôi trng thy sn  Vit Nam nm 1997 – 2006
(ngun FAO, 2007)
Ngành thu sn Vit Nam trong nhng nm qua t tc  tng trng
bình quân 18,4%/nm. ây là mt bc tin nhy vt góp phn quan trng
trong vic xut khu cng nh cung cp ngun thc phm cho c nc.
Nc ta có din tích nc ngt ni a rt rng ln, bên cnh ó là h
thng sông sui, kênh mng dày c có tim nng din tích NTTS rt ln.
6
Trong nm 2007, din tích có kh nng phát trin thy sn trong c nc là 1,7
triu ha, sn lng thy sn c nc c t 3,9 triu tn trong ó khai thác
t 1,95 triu tn, nuôi trng 1,95 triu tn, k t 2006 thì Vit Nam ã vn
lên ng th 3 v sn lng NTTS th gii (nm 2005 Vit Nam chng th
6). Kim ngch xut khu 3,75 t USD là ngun thu ngoi t ln th 4 ca Vit
Nam (5,25% GDP Vit Nam) và ng th 6 v kim ngch xut khu thy sn
th gii. Din tích NTTS tng u n theo tng nm sut t 1981 ti nay, t
230 nghìn ha nm 1981 lên 384,6 nghìn ha nm 1986, n nay ã t gn 2
triu ha (Tng cc Thng kê, 2008).
ng 2.1: Din tích mt nc nuôi trng thy sn ca Vit Nam
VT: nghìn ha
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
 b
2007
NG S
641.9 755.2 797.7 867.6 920.1 952.6 976.5 1008

Din tích
c mn, l
397.1 502.2 556.1 612.8 642.3 661 683 702.5
Nuôi cá 50 24.7 14.3 13.1 11.2 10.1 17.2 26.4
Nuôi tôm 324.1 454.9 509.6 574.9 598
528.3 612.1 625.6
Nuôi hn hp
và thu sn
khác
22.5 22.4 31.9 24.5 32.7 122.2 53.4 50.2
m, nuôi
ging
0.5 0.2 0.3 0.3 0.4 0.4 0.3 0.3
Din tích
c ngt
244.8 253 241.6 254.8 277.8 291.6 293.5 305.5
Nuôi cá 225.4 228.9 232.3 245.9 267.4 281.7 283.8 295.7
Nuôi tôm 16.4 21.8 6.6 5.5 6.4 4.9 4.6 4.7
Nuôi hn hp
và thu sn
khác
2.2 0.5 0.4 1
1.1 1.6 1.7 1.6
m, nuôi
ging thu
n
0.8 1.8 2.3 2.4 2.9 3.5 3.4 3.5
(Ngun: Tng cc Thng kê, 2008)
Ngành NTTS Vit Nam có du hiu bão hòa v quy mô (din tích sn
xut), nng sut, hiu qu và sn lng. NTTS  Vit Nam có m yu là

7
din tích mt nc dùng trong nuôi trng vn còn hn ch so vi tim lc có
th khai thác và tp trung ch yu BSCL, trong ó thì cá có sn lng ln
nht còn tôm là loài có giá tr, chim t trng ln và c u tiên trong xut
khu.  Vit Nam hin nay, trong bi cnh mà thy sn ánh bt gn bã b
khai thác ti gii hn và ánh bt xa b còn hn ch thì vic áp ng nhu cu
 thy sn s ch yu do ngành nuôi trng cung ng. Hin Vit Nam ng
th nm trong s các nc ng u th gii v cung cp sn lng thy sn
nuôi trng.
 cui nm 2006, vic Vit Nam gia nhp T chc Thng mi th
gii (WTO) ã to thun li  xut khu thy sn t tc  tng trng cao,
khi các doanh nghip ã chng chuyn hng th trng, va gic th
trng truyn thng, va m rng phát trin sang các th trng mi vi
khong 130 quc gia và vùng lãnh th.
2.3. Tình hình nuôi thy sn ng bng sông Cu Long
Nhiu nm qua, nuôi trng, ch bin và xut khu thy sn ã tr thành
th mnh kinh tc bit  khu vc BSCL, bin ni ây thành mt vùng
trng m v NTTS cho tiêu dùng và xut khu ca c nc. BSCL là mt
trong by vùng kinh t trng m quan trng trong c nc, có khong
685.800 ha (2005) mt nc nuôi thy sn vi tng sn lng hng nm lên
n hn 1,5 triu tn, chim hn 70% sn lng thy sn nuôi ca c nc. Là
vùng nuôi thy sn ln nht c nc, din tích nuôi trng khong 60% din
tích nuôi c nc, sn lng nuôi trng chim 65% sn lng c nc và giá
tr xut khu thy sn chim 51% ca c nc. Nm 2003 kinh ngch xut
khu ca ngành thy sn t 2.240 triu USD (Thi báo kinh t, 2004).
 nhng nm 1980 tr li ây din tích nuôi thy sn không ngng
c m rng: nm 1998 din tích nuôi cá nc ngt là 335.9 ngàn ha n
2001 ã tng lên 408.7 ngàn ha. Vic a dng các mô hình và m rng din
tích ã góp phn áng k vào vic gia tng sn lng, nhiu công trình khoa
c tin bã c ng dng vào sn xut.

8
ng 2.2: Sn lng thy sn nuôi trng phân theo a phng BSCL
VT: Nghìn tn
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
 NC 589,6 709,9 844,8 1.003,2 1.202,5 1.478,0 1.693,9 2.085,3
BSCL 365,1 444,4 518,7 634,8 773,3 1.002,8 1.166,8 1.508,1
Long An 9,0 11,6 11,2 15,2 18,8 23,5 25,9 27,2
Tin Giang 28,4 37,3 40,5 46,5 54,7 61,1 67,6 77,5
n Tre 50,3 61,2 70,6 66,1 58,5 63,4 69,3 99,9
Trà Vinh 21,7 28,5 37,6 48,1 64,9 73,0 76,0 84,2
nh Long 7,0 8,2 11,5 17,1 22,6 29,1 45,5 90,0
ng Tháp 34,7 35,8 36,0 42,5 66,9 115,1 158,5 226,2
An Giang 80,2 83,6 110,6 136,8 154,7 180,8 182,0 258,2
Kiên Giang 10,0 19,0 14,6 20,7 25,9 48,2 66,2 82,3
n Th 13,0 15,1 25,2 36,3 59,1 83,8 110,2 143,2
u Giang 9,9 15,8 21,8 25,6 28,5
Sóc Trng 15,4 18,7 23,7 30,8 41,2 71,7 82,1 98,0
c Liêu 22,4 37,7 49,0 72,5 92,8 110,5 119,8 134,2
Cà Mau 73,1 87,7 88,3 92,3 98,2 120,1 138,3 158,9
(Ngun: Thi báo kinh t, 2004)
2.4. Ngun gc và mt s khái nim, s phân b ca các loài cá lóc
trên th gii
Cá Lóc trong ting Anh c gi là cá “u rn” (snakehead), ám ch
n cái u thuôn và tròn trông ging nhu rn. H cá lóc Channidae bao
m 2 chi là Channa, phân b châu Á và chi Parachanna, phân b châu
Phi. Chi Channa có 26 loài còn chi Parachanna có 3 loài. Phía trên np mang
a cá lóc có mt cu trúc màng gi là mang ph (suprabranchial organ), qua
ó ô-xy t không khí có th thm thu trc tip vào mch máu; nh vy mà cá
lóc có th tn ti trong môi trng nghèo ôxy hoc bò trên cn, vt qua rào
n  thâm nhp vào các vùng nc mi. Mang ph chi Parachanna có cu

trúc n gin hn  chi Channa; chc nng ca nó cng tng t nh mê l
(labyrinth)  nhng loài thuc h Osphronemidae, chng hn nh cá rô ng
nhng không phát trin bng.
9
Hình 2.2a: Cá lóc en (Channa striata)
Hình 2.2b: Cá lóc bông (Channa micropeltes)
Hu ht các ý kin u cho rng t tiên ca cá lóc xut hin  mt trong
hai lc a châu Á hoc châu Phi ri mi thâm nhp vào lc a kia khi chúng
thông vi nhau  vào mt thi m nào ó trong quá kh. Cu trúc mang n
gin hn  chi Parachanna cho thy loài t tiên ca cá lóc xut hin trc tiên
 châu Phi trong khi s lng loài ít i y li cho thy u ngc li. Trên
thc t, hóa thch cá lóc c xa nht li c phát hin ... châu Âu và có niên
i vào cui i Oligocene và u i Miocene (cách nay t 20 n 25 triu
m). Nh vy, t tiên ca chúng phi xut hin t trc ó và ngi ta tin
ng ó là vào k Jurassic! (cách nay trên 100 triu nm).
Cá lóc phân b ch yu trong vùng nhit i và cn nhit i  châu
Phi và châu Á; tuy nhiên cá bit có vài loài phân b nhng vùng khí hu
nh hn nh Trung Quc, Hàn Quc và vùng Siberia. Mc dù không phi là
loài cá nc ngt s khai, cá lóc li hoàn toàn thích nghi vi nc ngt và
chu ng  mn rt kém. Chúng sng ch yu  sông và kênh rch; ngoài ra
chúng còn xut hin  ao, h, rung lúa, hoc m ly... Chúng có th tn ti
trong môi trng nghèo ô-xy nh kh nng “hít th” trong không khí. Mt s
loài có kh nng chu ng c bit; chng hn loài Channa banganensis sng
 vùng “nc en” có  acid cao (3-4  pH); ri các loài Channa gachua,
10
Channa striata và Channa punctata có th chu ng c tm pH bin thiên
t rng, t 4 n 9  trong vòng 72 gi; còn loài Channa argus  sông
Amur, Siberia li có th sng sót qua mùa ông khc nghit.
2.5. Thông tin v các loài và các mô hình nuôi cá lóc  Vit Nam - BSCL
Theo nh loi cá nc ngt vùng ng bng sông Cu Long (Trng

Th Khoa và Trn Th Thu Hng, 1993):
- Cá lóc en (Channa striata)
- Cá chành dc (Channa gachua)
- Cá lóc bông (Channa micropeltes), kích thc ti a 150 cm.
- Cá dy (Channa lucius), kích thc ti a 40 cm.
Tài liu ging dy ca khoa thu sn trng i hc Cn Th còn ghi
nhn thêm loài cá lóc môi tr (Channa sp.) rt ph bin  các vùng l nh An
Giang và ng Tháp.  min Nam, cá lóc en, cá lóc môi tr và cá lóc bông
c nuôi ly tht cung cp cho th trng trong nc và xut khu; phng
thc nuôi ch yu là nuôi trong ao hay trong các lng, bè th trên sông. Gn
ây, nhiu trang báo n ta tin nông dân  min Trung và min Bc bt
u nuôi cá lóc bông và cá lóc môi tr; không rõ nhng loài này có thích hp
i a bàn mi hay không nhng ây cng là tin rt áng mng vì nhng loài
cá rt d nuôi và chóng ln này có th giúp nông dân ci thin kinh t gia ình.
Tóm li, các loài cá lóc  Vit Nam bao gm:
- Cá lóc en hay còn gi là cá xp (Channa striata) và cá chành dc
hay còn gi là cá chui sui (Channa gachua) có phân b rng, trong khp các
c nc  mi min.
- Cá chui hay cá qu (Channa maculata) và cá chèo i (Channa
asiatica) phân b min Bc.
- Cá lóc bông (Channa micropeltes), cá dy (Channa lucius) và cá lóc
môi tr (Channa sp.), cá lóc lai, cá lóc u nhím, u vuông (cha có tên khoa
c)…, phân b vùng ng bng sông Cu Long.
S lng các loài trong danh sách này có th s gia tng mt khi nhng
nghiên cu và thng kê mi ca các nhà khoa hc c tin hành trong tng
lai.
 nhng nm 1990 tr v trc, mt s ngi dân BSCL có xây
ng ao hm nuôi cá lóc trong khu vn ca mình theo h sinh thái VAC,
ngun cá ging c vt t nhiên  ao, h, sông, sui. Trong các nm 1995 –
11

1996, Trung tâm Quc Gia Ging Thy Sn Nc Ngt Nam Bã nghiên
u thành công  tài sinh sn nhân to cá lóc t nuôi v cá b m, cho 
nhân to, ng nuôi cá ging. S thành công ca  tài ã trin khai sn xut
nhân rng cá lóc và n nay chúng ta ã chng ging mà không phi i vt
 ngoài t nhiên. Các loi mô hình nuôi cá lóc BSCL cng phát trin rt a
dang, có khá nhiu mô hình ã c áp dng nuôi t hiu qu cao nh : nuôi
trong vèo li, nuôi bè, nuôi trong ao t, nuôi trong mùng, hay nuôi c trong
n nylon.
12
2.6 Thông tin tng quan vu kin t nhiên, kinh t - xã hi và tình
hình nuôi trng thy sn  tnh An Giang
2.6.1. u kin t nhiên
 trí a lí
An Giang là tnh thuc ng bng sông Cu Long, nm v phía Tây
Nam T Quc; có toa lý t 10
o
54' n 10
o
31' v bc; 104
o
46' n
105
o
12' kinh ông. m cc Bc: Xã Khánh An, huyn An Phú; m cc
nam: Xã Thoi Giang, huyn Thoi Sn; m cc ông: Xã Bình Phc
Xuân, huyn Ch Mi; m cc Tây: Xã Vnh Gia, huyn Tri Tôn. Phía tây
c giáp Campuchia, vi ng biên gii quc gia dài 95 km. Phía ông và
ông bc giáp tnh ng Tháp (113 km). Phía ông nam giáp tnh Cn Th
(45 km). Phía nam và tây nam giáp tnh Kiên Giang (62 km).
Các n v hành chính trc thuc tnh An Giang gm có: thành ph

Long Xuyên, th xã Châu c và 9 huyn Châu Thành, Thoi Sn, Ch Mi,
Phú Tân, Tân Châu, An Phú, Châu Phú, Tnh Biên, Tri Tôn, vi 150 n v
hành chính c s (trong ó có 13 phng và 15 th trn, 122 xã, 114 khóm,
649 p).
(www.angiangbusiness.gov.vn
)
Khí hu
An Giang nm trong vùng khí hu nhit i gió mùa, nhit  trung
bình t 26 n 28  C. Nhit  cao nht 35-36  C vào tháng 4, tháng 5
ng lch; Nhit  thp nht 20-21  C vào tháng 12, tháng giêng (dng
ch). Gió mùa ông bc t tháng 11 n tháng 4, gió mùa tây nam t tháng 5
n tháng 10 (dng lch). Do nh hng nhit  và gió mùa s phân chia
mùa hình thành theo lng ma. Lng ma hàng nm khong 1.400 - 1.500
mm và hình thành 2 mùa: Mùa khô: tháng 12 - tháng 4, ma ít nht vào tháng
2. Mùa ma: tháng 5 - tháng 11, ma nhiu nht vào tháng 9.
Vào mùa l, toàn tnh có khong 70- 80% din tích b ngp nc, ây
là thi m thích hp cho các loài thy sinh vt sinh sn và phát trin. Ngun
i thy sn ây rt phong phú v thành phn loài, có khong 140 loài cá
xut hin trong a bàn tnh An Giang và ngun li thy sn luôn c b
sung t thng ngun sông Mê Kông và Bin h thuc Campuchia  v vào
mùa l hàng nm.
13
Hình 2.3 Bn  hành chính tnh An Giang
(Ngun: www.angiang.gov.vn)
14
2.6.2. u kin kinh t - xã hi
Theo thng kê nm 2004 dân s ca tnh An Giang là: 2.170.095ngi,
i mt  dân s khá cao 632 ngi/km
2
. Tc  tng dân s bình quân là:

1,39%. Trong ó dân s thành th tng nhanh hn nông thôn tuy nhiên tp
trung ông nht vn là  nông thôn vi 76%. Dân c trong tnh gm 4 dân tc
ch yu: Kinh 91%, Hoa 4 - 5%, Khmer 4,31%, Chm 0,61% còn li là các
dân tc thiu s khác. S ngi trong  tui lao ng: 59,72% Lc lng lao
ng ch yu tp trung  ngành nông lâm thy sn vi khong 73%, ngành
công nghip - xây dng chim khong 7,6% còn li là ngành dch v 19,4%.
 cu này chuyn bin khá chm t nm 1995 ti nay. Cng ng các dân
c trong tnh sng hoà ng vi nhau. Dân tc Hoa sng tp trung ch yu 
khu vc thành th, dân tc Chm sng ch yu  hai huyn Tân Châu và Phú
Tân, mt s ít  huyn Châu Thành. Dân tc Khmer sng tp trung  vùng núi
thuc hai huyn Tnh Biên và Tri Tôn.
Thành phn tôn giáo  An Giang rt a dng, gm các tôn giáo sau: o
Pht giáo: 157.740 h chim t l cao nht 44,7%; o Hoà Ho: 150.733 h
chim 42,7%; o Cao ài 13.613 h chim 3,9%; o Công giáo 11.216 h
chim 3,1%; o Hi giáo 2.250 h chim 0,6%; các loi o khác 9.731 h
chim 2,7%. Riêng h không có o là 7.903 h chim 2,2%. Hn hai triu
dân An Giang, ng nht là dân tc Kinh, Khmer, Chm, Hoa... ang sng và
lao ng sn xut trên 3.424 km
2
thuc châu thng bng Sông Cu Long,
là ni có nhiu ngun lc v sn xut nông nghip, ng nghip, có núi rng,
tài nguyên khoáng sn, có ca khu biên gii quc gia và quc t, có nhiu di
tích lch s vn hóa dân tc lâu i, phong cnh hu tình, ó là li th phát
trin kinh t - xã hi a dng trong thi gian qua.
Tim nng du lch
Mt trong nhng li th ca An Giang là có b dày v vn hóa, lch s
truyn thng, gn lin vi Các khu du lch, di tích lch s, vn hoá, tp tc l
i c truyn, nh:
§ Khu lu nim quê hng Bác Tôn ti Cù lao Ông H, xã M Hoà
ng, thành ph Long Xuyên, c bao bc bi dòng sông Hu, khí hu mát

 vi các vn cây n trái quanh nm. Khu lu nim thi niên thiu ca Bác
Tôn là di tích c B Vn hoá công nhn.