(Luận văn thạc sĩ) giải pháp hoàn thiện chuỗi cung ứng thuốc bảo vệ thực vật tại công ty cổ phần nông dược HAI

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN VĂN KHOA

GIẢI PHÁP HỒN THIỆN CHUỖI CUNG ỨNG
THUỐC BẢO VỆ THỰC VẬT TẠI
CÔNG TY CỔ PHẦN NÔNG DƯỢC HAI
Chuyên ngành: Kinh Doanh Thương Mại (hướng ứng dụng)
Mã số: 8340121

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

GS.TS. ĐỒN THỊ HỒNG VÂN

TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2019


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn này là cơng trình nghiên cứu của riêng tơi, các số
liệu, kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và chưa được ai cơng bố
trong bất kỳ cơng trình nào khác.
Tác giả

Nguyễn Văn Khoa


MỤC LỤC
TRANG PHỤ BÌA
LỜI CAM ĐOAN

MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC TỪ VIẾT TẮT
DANH MỤC CÁC BẢNG
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ
TĨM TẮT
ABSTRACT
PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................................ 1
1.

Lý do chọn đề tài: ................................................................................................ 1

2.

Mục tiêu nghiên cứu: .......................................................................................... 2

3.

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: .................................................................... 2

3.1

Đối tượng nghiên cứu: ....................................................................................... 2

3.2

Phạm vi nghiên cứu: .......................................................................................... 3

4.

Phương pháp nghiên cứu: .................................................................................. 3

5.

Điểm mới của luận văn ....................................................................................... 4

6.

Bố cục của Luận văn ........................................................................................... 4

CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ CHUỖI CUNG ỨNG .. 5
1.1.

Khái niệm Chuỗi cung ứng và quản trị Chuỗi cung ứng ............................. 5
1.1.1.

Khái niệm Chuỗi cung ứng ..................................................................... 5

1.1.2.

Khái niệm quản trị Chuỗi cung ứng ........................................................ 7


1.2.

Vai trị của Chuỗi cung ứng ............................................................................ 8

1.3.

Các mơ hình Chuỗi cung ứng ....................................................................... 10

1.4.

1.5.

1.3.1.

Mơ hình Chuỗi cung ứng đơn giản........................................................ 10

1.3.2.

Mơ hình Chuỗi cung ứng phức tạp ........................................................ 10

1.3.3.

Mơ hình Chuỗi cung ứng điễn hình....................................................... 11

Cấu trúc và các hoạt động Chuỗi cung ứng ................................................ 12
1.4.1.

Cấu trúc Chuỗi cung ứng....................................................................... 12

1.4.2.

Các hoạt động của Chuỗi cung ứng....................................................... 14

Các nhân tố tác động đến hiệu quả Chuỗi cung ứng sản phẩm ................ 17
1.5.1.

Sản xuất ................................................................................................. 18

1.5.2.

Hàng tồn kho ......................................................................................... 18

1.5.3.

Địa điểm ................................................................................................ 19

1.5.4.

Vận tải. .................................................................................................. 19

1.5.5.

Thơng tin. .............................................................................................. 20

TĨM TẮT CHƯƠNG 1 .............................................................................................. 21
CHƯƠNG 2: ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG CHUỖI CUNG ỨNG THUỐC BẢO
VỆ THỰC VẬT TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN NÔNG DƯỢC HAI ......................... 22
2. 1. Tổng quan về Công ty Cổ phần Nông Dược HAI .......................................... 22
2.1.1

Thông tin chung về Công ty Cổ phần Nông Dược HAI ....................... 22

2.1.2

Cơ cấu tổ chức ....................................................................................... 25

2.1.3

Các nhóm sản phẩm chính..................................................................... 29

2.1.4

Cơ cấu lao động ..................................................................................... 30

2.1.5

Kết quả hoạt động kinh doanh năm 2017, 2018 và quý I – năm 2019.. 30

2. 2. Thực trạng về Chuỗi cung ứng thuốc bảo vệ thực vật tại công ty Cổ phần
Nông Dược HAI ........................................................................................................... 31


2.2.1.

Lập kế hoạch thu mua và hoạt động thu mua ........................................ 33

2.2.2.

Lập kế hoạch sản xuất và hoạt động sản xuất ....................................... 37

2.2.3.

Hoạt động tồn kho ................................................................................. 40

2.2.4.

Lập kế hoạch giao hàng và hoạt động giao hàng .................................. 44

2.2.5.

Quản lý dòng sản phẩm ......................................................................... 45

2.2.6.

Thu hồi hàng lỗi, hàng trả về từ khách hàng ......................................... 47

2.3. Đánh giá thực trạng hoạt động Chuỗi cung ứng thuốc bảo vệ thực vật tại
công ty CP Nông Dược HAI ....................................................................................... 48
2.3.1.

Những thành quả đạt được ........................................................................... 48

2.3.1.1.

Nhận thức được vai trò và tầm quan trọng của quản trị Chuỗi cung ứng .
............................................................................................................... 48

2.3.1.2.

Xây dựng mối quan hệ lâu dài với các nhà cung cấp ............................ 48

2.3.2.

Những mặt cịn hạn chế................................................................................. 49

2.3.2.1.
cấp

Khơng nắm hết được nguồn gốc xuất xứ hàng hóa đầu vào của nhà cung
............................................................................................................... 49

2.3.2.2.

Phân bổ công việc giữa các cá nhân chưa thật sự hợp lý ...................... 50

2.3.2.3.

Việc lập kế hoạch chưa hồn chỉnh ....................................................... 50

2.3.2.4.

Chưa có phần mềm quản lý tốt nhất ...................................................... 51

2.3.2.5.

Hệ thống kho bãi còn một số hạn chế ................................................... 52

2.3.2.6.

Chưa chăm lo tốt hết cho tất cả khách hàng đặc biệt là đại lý cấp II .... 53

2.3.2.7.
phẩm

Chưa áp dụng một cách rộng rãi việc quét Barcode cho tất cả các sản
............................................................................................................... 54

TÓM TẮT CHƯƠNG 2 .............................................................................................. 55

CHƯƠNG 3: KẾT LUẬN VÀ GIẢI PHÁP ............................................................. 56
3.1.

Kết luận .............................................................................................................. 56


3.2. Giải pháp đề xuất nhằm hoàn thiện Chuỗi cung ứng và quản trị Chuỗi cung
ứng tại Công ty Cổ phần Nông Dược HAI ................................................................ 56
Giải pháp 1: Đánh giá năng lực của các nhà cung cấp và tìm hiểu nguồn gốc xuất
xứ của các yếu tố đầu vào....................................................................................... 56
Giải pháp 2: Đánh giá lại năng lực của cá nhân trong chuỗi, và phân bổ công việc
một cách hợp lý ...................................................................................................... 58
Giải pháp 3: Hoàn thiện hoạt động lập kế hoạch ngay từ ban đầu ......................... 65
Giải pháp 4: Tạm thời hoàn thiện phần mềm quản lý cũ và xây dựng hệ thống quản
lý mới
............................................................................................................... 66
Giải pháp 5: Hoàn thiện hệ thống kho bãi .............................................................. 67
Giải pháp 6: Đánh giá hệ thống phân phối và lựa chọn nhà phân phối tiềm năng 69
Giải pháp 7: Triển khai dán Barcode lên tồn bộ sản phẩm của cơng ty ............... 70
PHẦN KẾT LUẬN ...................................................................................................... 72
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHẦN PHỤ LỤC


DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC TỪ VIẾT TẮT
BVTV

Bảo vệ thực vật

CP

Cổ phần

TNDN

Thu nhập doanh nghiệp

KD-TT

Kinh doanh tiếp thị

JIT (Just In Time)

Kỹ thuật sản xuất đúng thời hạn

EDI (Electronic Data Interchange)

Hệ thống chuyển đổi dữ liệu điện tử nội bộ

MRP (Material Requirements Planning)

Hệ thống hoạch định nhu cầu nguyên vật liệu

MRPII (Manufacturing Resource

Hệ thống hoạch định nguồn lực sản xuất

Planning)
TQM (Total Quality Management)

Quản trị chất lượng toàn diện

BPR (Business Process Reengineering)

Tái thiết kế quy trình kinh doanh

SCM (Supply Chain Management)

Quản lý Chuỗi cung ứng

RFID (Radio Frequency Idenfication)

Công nghệ nhận dạng bằng sóng vơ tuyến

ROHS (Restriction of Hazardous

Bộ tiêu chuẩn ROHS của Liên Minh Châu

Substance)

Âu


DANH MỤC CÁC BẢNG
Trang
Bảng 2.1: Cơ cấu lao động của công ty ........................................................................ 30
Bảng 2.2: Kết quả hoạt động kinh doanh năm 2017, 2018 và quý I – năm 2019 ......... 31
Bảng 3.1: Bảng chỉ tiêu đánh giá nhà cung cấp ............................................................ 57
Bảng 3.2: Bảng chỉ tiêu đánh giá nhân viên ................................................................. 60
Bảng 3.3: Bảng chỉ tiêu đánh giá khách hàng ............................................................... 69

DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ
Trang
Hình 1.1: Mơ hình Chuỗi cung ứng điển hình .............................................................. 11
Hình 1.2: Các nhân tố tác động đến hiệu quả chuỗi cung ứng ..................................... 17
Hình 2.1: Sơ đồ tổ chức Công ty Cổ phần Nông Dược HAI ........................................ 26
Hình 2.2: Bộ nhận diện sản phẩm chính của cơng ty.................................................... 29
Hình 2.3: Mơ hình Chuỗi cung ứng sản phẩm Altach 5EC tại công ty CP Nông Dược
HAI ................................................................................................................................ 31
Hình 2.4: Sơ đồ Chuỗi cung ứng của cơng ty ............................................................... 33
Hình 2.5: Quy trình hoạt động thu mua ........................................................................ 35
Hình 2.6: Quy trình hoạt động sản xuất ........................................................................ 39
Hình 2.7: Hàng hóa chất trong kho của cơng ty............................................................ 40
Hình 2.8: Quy trình hoạt động nhập kho ...................................................................... 41
Hình 2.9: Quy trình hoạt động xuất kho ....................................................................... 43
Hình 2.10: Hoạt động quét Barcode cho sản phẩm....................................................... 46


TĨM TẮT
Tiêu đề: Giải pháp hồn thiện Chuỗi cung Ứng thuốc bảo vệ thực vật tại Công ty Cổ
phần Nông Dược HAI.
Từ khóa: Chuỗi cung ứng thuốc bảo vệ thực vật.
Nội dung tóm tắt:
 Lý do chọn đề tài nghiên cứu:
Ngày nay, tồn cầu hóa đang diễn ra một cách mạnh mẽ, Chuỗi cung ứng và
Quản trị Chuỗi cung ứng là những công cụ hữu hiệu giúp mang lại hiệu quả rất lớn cho
các doanh nghiệp và nền kinh tế.
Nhận thức được vai trị của Chuỗi cung ứng, Cơng ty Cổ phần Nông Dược HAI
đã bước đầu triển khai mô hình mơ hình Chuỗi cung ứng vào trong các hoạt động của

mình. Tuy nhiên, vì mới bắt đầu triển khai nên hiện Chuỗi cung ứng đang gặp phải một
số vấn đề cần khắc phục. Với mong muốn hoàn thiện Chuỗi cung ứng của cơng ty góp
phần thực hiện những mục tiêu của doanh nghiệp, tác giả đã chọn đề tài: “Giải pháp
hoàn thiện Chuỗi cung ứng thuốc bảo vệ thực vật tại Công ty Cổ phần Nông Dược
HAI”.
 Mục tiêu nghiên cứu:
Đề tài nghiên cứu cơ sở lý luận và thực trạng Chuỗi cung ứng thuốc bảo vệ thực
vật, từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm hồn thiện Chuỗi cung ứng thuốc bảo vệ thực
vật tại Công ty Cổ phần Nông Dược HAI.
 Phương pháp nghiên cứu:
Tác giả sử dụng các dữ liệu sơ cấp và thứ cấp để phục vụ cho đề tài. Dữ liệu sơ
cấp được thu thập từ các cơng trình nghiên cứu, sách báo trên thư viện,…. phỏng vấn


chuyên gia. Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo tài chính của cơng ty. Sử
dụng phương pháp định tính và định lượng để phân tích thực trạng Chuỗi cung ứng
thuốc bảo vệ thực vật tại công ty.
 Kết quả nghiên cứu:
Đề tài đã tìm ra điểm mạnh và những hạn chế trong Chuỗi cung ứng thuốc bảo vệ
thực vật tại công ty Cổ phần Nông Dược HAI, từ đó đề xuất giải pháp để hồn thiện
Chuỗi.
 Kết luận và hàm ý:
Những kết quả nghiên cứu của đề tài có ý nghĩa thực tiễn đối với Chuỗi cung ứng
thuốc bảo vệ thực vật của cơng ty nói riêng và ngành thuốc bảo vật thực vật nói chung.
Đề tài đã đề xuất được những giải pháp nhằm hoàn thiện Chuỗi cung ứng thuốc bảo vệ
thực vật của công ty. Đồng thời đề tài cũng mở ra những hướng nghiên cứu mới về
Chuỗi cung ứng thuốc bảo vệ thực vật trong tương lai.


ABSTRACT

Title: Solution to complete Supply Chain of Plant protection drugs at HAI
Agrochemical Joint Stock Company.
Keywords: Supply Chain of Plant protection drugs.
Abstract:
+ Reason for writing:
Today, globalization is happening strongly, Supply Chain Management and
Supply Chain are effective tools to bring great efficiency for businesses and the
economy.
Being aware of the role of Supply Chain, HAI Agrochemical Joint Stock
Company has initially implemented the supply chain model in its activities. However,
because it has just started to deploy, the Supply Chain is facing some problems to
overcome. With the desire to complete the supply chain of the company to contribute
to the goals of the business, the author has chosen the topic: "Solution to complete the
Plant Protection Supply Chain at HAI Agrochem Joint Stock Company ".
+ Problem:
The thesis studies the rationale and reality of the Supply chain of Plant
protection drugs, thereby proposing a number of solutions to complete the supply chain
of plant protection drugs at HAI Agrochemical Joint Stock Company.
+ Methods:
The author used primary and secondary data to support the topic analysis.
Primary data is collected from research works, books on libraries, .... Expert interview.
Secondary data is collected from the company's financial statements. Using qualitative
and quantitative methods to analyze the situation of supply chain of plant protection
drugs at the company.


+ Results:
The thesis has found strengths and limitations in the Supply chain of Plant
protection drugs at HAI Agrochemical Joint Stock Company, and proposed solutions to
complete the chain.

+ Conclusion:
The research results of the thesis have practical implications for the Supply
chain of Plant protection drugs of the company in particular and the pesticide industry
in general. The project has proposed solutions to improve the company's Plant
protection Supply chain. At the same time, the topic also opens new research directions
on the Supply chain of Plant protection drugs in the future.


1

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài:
Ngày nay, toàn cầu hóa đang diễn ra một cách mạnh mẽ, các quốc gia
trên thế giới ngày càng hội nhập một cách sâu rộng với nhau, khái niệm Chuỗi
cung ứng và quản trị Chuỗi cung ứng dường như đã quá quen thuộc với các
quốc gia trên thế giới. Đơn giản, Chuỗi cung ứng và Quản trị Chuỗi cung ứng là
những hoạt động đã xuất hiện từ rất lâu, những công cụ hữu hiệu giúp mang lại
hiệu quả rất lớn cho các doanh nghiệp cả sản xuất và dịch vụ của nhiều quốc gia
trên toàn thế giới.
Tuy nhiên, hai khái niệm này lại khá mới mẻ tại Việt Nam, chỉ một số ít
nhận thức được vai trò và tầm quan trọng của Chuỗi cung ứng. Do đó, chỉ một
số ít doanh nghiệp hay công ty thành công từ việc áp dụng Chuỗi cung ứng vào
hệ thống của mình, cịn lại đa phần đều chưa chú trọng hai hoạt động này, đó
quả thật là một thực tế đáng tiếc hiện nay.
Công ty Cổ phần Nông Dược HAI, với mục tiêu trở thành một trong ba
doanh nghiệp dẫn đầu thị phần Ngành thuốc Bảo vệ thực vật trong năm 2020 đã
nhận thức được vai trò của Chuỗi cung ứng và bước đầu triển khai mô hình mơ
hình này vào trong các hoạt động của mình. Tuy nhiên, vì mới bắt đầu triển khai
nên hiện Chuỗi cung ứng đang gặp phải một số vấn đề cần khắc phục. Trong
q trình cơng tác tại cơng ty, với những hiểu biết và kinh nghiệm có được, tác

giả đã thấy được một số vấn đề cần phải khắc phục để hoàn thiện Chuỗi cung
ứng, với mong muốn giúp một phần vào mục tiêu chung của cơng ty. Do đó, tác
giả đã chọn đề tài: “Giải pháp hoàn thiện Chuỗi cung ứng thuốc bảo vệ thực
vật tại Công ty Cổ phần Nông Dược HAI”.


2

2. Mục tiêu nghiên cứu:
Mục tiêu chung
Đề tài tập trung phân tích thực trạng Chuỗi cung ứng thuốc bảo vệ thực
vật tại Công ty CP Nông Dược HAI và đề xuất giải pháp nhằm hồn thiện
Chuỗi.
Mục tiêu cụ thể
Mơ tả và phân tích thực trạng Chuỗi cung ứng thuốc bảo vệ thực vật tại
Công ty CP Nông Dược HAI.
Nhận diện những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế
của Chuỗi cung ứng thuốc bảo vệ thực vật tại Công ty CP Nông Dược HAI.
Đề xuất những giải pháp nhằm hoàn thiện Chuỗi cung ứng thuốc bảo vệ
thực vật tại Công ty CP Nông Dược HAI.
Câu hỏi nghiên cứu
Thực trạng Chuỗi cung ứng thuốc bảo vệ thực vật tại Công ty CP Nông
Dược HAI là như thế nào?
Những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế trong Chuỗi
cung ứng thuốc bảo vệ thực vật tại Cơng ty CP Nơng Dược HAI là gì?
Cần làm những gì để hồn thiện Chuỗi cung ứng thuốc bảo vệ thực vật
tại Công ty CP Nông Dược HAI?
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
3.1 Đối tượng nghiên cứu:
Đề tài tập trung phân tích Chuỗi cung ứng thuốc bảo vệ thực vật tại Công ty

CP Nông Dược HAI


3

3.2 Phạm vi nghiên cứu:
Thời gian:
Nghiên cứu thứ cấp được thu thập tại Công ty CP Nông Dược HAI trong
2 năm 2017 – 2018, và quý I năm 2019.
Không gian:
Đề tài tập trung nghiên cứu Chuỗi cung ứng sản phẩm thuốc bảo vệ thực
vật tại công ty Cổ phần Nông Dược HAI – 28 Mạc Đĩnh Chi, Phường ĐaKao,
Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh.
4. Phương pháp nghiên cứu:
Phương pháp định tính:
Sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính nhằm khái quát những kiến
thức về Chuỗi cung ứng và xây dựng mơ hình Chuỗi cung ứng thuốc BVTV để
thấy được những điểm cịn hạn chế trong chuỗi, từ đó đưa ra những giải pháp
nhằm hoàn thiện Chuỗi cung ứng thuốc BVTV tại Công ty CP Nông Dược HAI.
Phương pháp thu thập, tổng hợp thông tin
Thông tin được thu thập, tổng hợp từ các giáo trình, các cơng trình
nghiên cứu của các tác giả trong và ngoài nước, các loại sách báo nghiệp vụ trên
báo giấy và trên Internet, các tài liệu liên quan đến Chuỗi cung ứng, và các khoá
luận có liên quan trên thư viện, ...
Thơng tin được thu thập từ bạn bè, đồng nghiệp những người đã và đang
làm việc lâu năm ở nhiều bộ phận của công ty, kết hợp với kinh nghiệp và hiểu
biết của chính tác giả về công ty để tổng hợp thông tin nhằm phục vụ cho đề tài.
Ngồi ra, thơng tin cịn được thu thập bằng cách phỏng vấn nhanh bằng
một số câu hỏi ngắn gọn đối với khách hàng cấp II tham dự các buổi hội thảo
bán hàng của công ty.

4

Phương pháp phỏng vấn chuyên gia
Phỏng vấn lấy ý kiến một các chuyên gia là các cấp quản lý và đồng
nghiệp tại Công ty CP Nông Dược HAI, những người có nhiều năm kinh
nghiệm trong Chuỗi cung ứng tại cơng ty.
Phương pháp định lượng
Phương pháp xử lý số liệu thứ cấp
Trên cơ sở số liệu thứ cấp thu thập được từ Công ty CP Nông Dược HAI,
tiến hành tổng hợp, phân tích, đánh giá và so sánh để thấy được thực trạng tại
Công ty CP Nông Dược HAI.
5. Điểm mới của luận văn
Đề tài nghiên cứu về Chuỗi cung ứng và quản trị Chuỗi cung ứng thuốc bảo vệ
thực vật tại công ty Cổ phần Nông Dược HAI. Mặc dù hiện nay có khá nhiều
nghiên cứu về Chuỗi cung ứng và quản trị Chuỗi cung ứng nhưng nghiên cứu về
Chuỗi cung ứng sản phẩm thuốc bảo vệ thực vật lại khá mới mẻ. Ngồi cơ sở lý
luận, đề tài cịn tập trung phân tích các hoạt động trong chuỗi để giúp độc giả có
cái nhìn khái qt hơn Chuỗi cung ứng và quản trị Chuỗi cung ứng thuốc bảo vệ
thực vật tại cơng ty.
6. Bố cục của Luận văn
Ngồi phần mở đầu, phần kết luận, mục lục, tài liệu tham khảo và phụ lục, luận
này được chia làm 3 chương, cụ thể như sau:
Chương 1: Những vấn đề lý luận cơ bản về Chuỗi cung ứng
Chương 2: Đánh giá thực trạng Chuỗi cung ứng thuốc bảo vệ thực vật tại cơng
ty Cổ phần Nơng Dược HAI.
Chương 3: Giải pháp hồn thiện Chuỗi cung ứng thuốc bảo vệ thực vật tại công
ty Cổ phần Nông Dược HAI.

5

CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ CHUỖI CUNG
ỨNG
1.1.

Khái niệm Chuỗi cung ứng và quản trị Chuỗi cung ứng

1.1.1. Khái niệm Chuỗi cung ứng
Ngày nay để cạnh tranh thành công trong bất kỳ môi trường kinh doanh nào, các
doanh nghiệp không chỉ tập trung vào hoạt động của riêng mình mà cịn phải tham gia
vào cơng việc kinh doanh của nhà cung cấp cũng như khách hàng của nó. Bởi lẽ, khi
doanh nghiệp muốn đáp ứng sản phẩm hoặc dịch vụ cho khách hàng, họ buộc phải
quan tâm sâu sắc hơn đến dòng dịch chuyển nguyên vật liệu; cách thức thiết kế, đóng
gói sản phẩm và dịch vụ của nhà cung cấp; cách thức vận chuyển, bảo quản sản phẩm
hoàn thành và những mong đợi thực sự của người tiêu dùng hoặc khách hàng cuối
cùng. Cạnh tranh có tính tồn cầu ngày càng khốc liệt, chu kỳ sống của sản phẩm mới
ngày càng ngắn hơn, mức độ kỳ vọng của khách hàng ngày càng cao hơn đã thúc ép
các doanh nghiệp phải đầu tư và tập trung nhiều vào Chuỗi cung ứng của nó. Thêm vào
đó, những tiến bộ liên tục và đổi mới trong công nghệ truyền thơng và vận tải (ví dụ
như truyền thơng di động, Internet…), đã thúc đẩy sự phát triển không ngừng của
Chuỗi cung ứng và những kỹ thuật để quản lý nó.
Trong một Chuỗi cung ứng điển hình, doanh nghiệp mua nguyên vật liệu từ một
hoặc nhiều nhà cung cấp; các bộ phận, chi tiết hoặc sản phẩm sau đó được sản xuất ở
một hay một số nhà máy, và được vận chuyển đến nhà kho để lưu trữ ở giai đoạn trung
gian, cuối cùng đến nhà bán lẻ và khách hàng. Vì vậy, để giảm thiểu chi phí và cải
thiện mức phục vụ, các chiến lược Chuỗi cung ứng hiệu quả phải xem xét đến sự tương
tác ở các cấp độ khác nhau trong Chuỗi cung ứng. Chuỗi cung ứng, cũng được xem
như mạng lưới hậu cần, bao gồm các nhà cung cấp, các trung tâm sản xuất, nhà kho,

6

các trung tâm phân phối, và các cửa hàng bán lẻ, cũng như nguyên vật liệu, tồn kho
trong quá trình sản xuất và sản phẩm hoàn thành dịch chuyển giữa các cơ sở.
Có rất nhiều định nghĩa về Chuỗi cung ứng, trong khn khổ của luận văn, tác
giả xin trích lược một số định nghĩa để làm cơ sở lý thuyết cho nghiên cứu:
Ram Ganeshan and Terry Paul Harrison (1995) phát biểu rằng “Chuỗi cung ứng
là một chuỗi hay một tiến trình bắt đầu từ ngun liệu thơ cho tới khi sản phẩm làm ra
hay dịch vụ tới tay người tiêu dùng cuối cùng. Chuỗi cung ứng là một mạng lưới các
lựa chọn về phân phối và các phương tiện để thực hiện thu mua nguyên liệu, biến đổi
các nguyên liệu này qua khâu trung gian để sản xuất ra sản phẩm, phân phối sản phẩm
này tới tay người tiêu dùng”.
Hau L. Lee and Corey Billington (1995) phát biểu rằng “Chuỗi cung ứng là hệ
thống các công cụ để chuyển hố ngun liệu thơ từ bán thành phẩm tới thành phẩm,
chuyển tới người tiêu dùng thông qua hệ thống phân phối”.
Lambert et al. (1998) phát biểu rằng “Chuỗi cung ứng là sự liên kết giữa các
doanh nghiệp nhằm đưa sản phẩm hay dịch vụ ra thị trường”.
Chopra et al. (2003) phát biểu rằng “Chuỗi cung ứng bao gồm mọi công đoạn
liên quan, trực tiếp hay gian tiếp đến việc đáp ứng nhu cầu của khách hàng. Chuỗi cung
ứng không chỉ bao gồm nhà sản xuất và nhà cung cấp, mà còn nhà vận chuyển, nhà
kho, người bán lẻ và bản thân khách hàng. Hay Chuỗi cung ứng hiểu một cách đơn
giản đó là sự kết nối các nhà cung cấp, khách hàng, nhà sản xuất và các tổ chức cung
cấp dịch vụ liên quan đến quá trình kinh doanh”.
Nguyễn Kim Anh (2006) phát biểu rằng “Chuỗi cung ứng bao gồm tất cả những
vấn đề liên quan trực tiếp hay gián tiếp nhằm thỏa mãn nhu cầu của khách hàng. Chuỗi
cung ứng không chỉ bao gồm nhà sản xuất, nhà cung cấp mà còn liên quan đến nhà vận
chuyển, nhà kho, nhà bán lẻ và khách hàng”.

7

Như vậy Chuỗi cung ứng là mối liên hệ thành dòng chảy của các bên liên quan,
để nguyên vật liệu được chuyển thành sản phẩm và phân phối đến tay người tiêu dùng
cuối cùng. Để quá trình này diễn ra trôi chảy, cần xây dựng được mối quan hệ chặc chẽ
giữa nhà cung cấp nhà sản xuất và khách hàng.
1.1.2. Khái niệm quản trị Chuỗi cung ứng
Để hoạt động Chuỗi cung ứng diễn ra nhịp nhàng, hiệu quả, tổ chức cần phải
xây dựng hoạt động quản trị cho tất cả các khâu. Tác giả cũng xin đưa ra một số định
nghĩa của một số nhà nghiên cứu về quản trị Chuỗi cung ứng để làm cơ sở lý thuyết
cho luận văn:
Mentzer et al. (2001) phát biểu rằng “Quản trị Chuỗi cung ứng là một hệ thống,
sự hợp tác mang tính chiến lược của các chức năng kinh doanh truyền thống và các
sách lược kết hợp trong các chức năng kinh doanh trong phạm vi của doanh nghiệp cụ
thể, xuyên suốt hoạt động kinh doanh trong phạm vi Chuỗi cung ứng nhằm cải thiện
việc mang tính dài hạn của các doanh nghiệp nói riêng và của tồn bộ Chuỗi cung
ứng”.
“Quản trị Chuỗi cung ứng là hoạt động định hướng, quản lý hai chiều và phối
hợp của sản phẩm, dịch vụ, thông tin, tài chính thành dịng chảy từ ngun vật liệu đến
người sử dụng cuối cùng” (Robert M. Monczka et al., 2009).
“Quản trị Chuỗi cung ứng là sự phối hợp các công cụ từ lập kế hoạch và điều
khiển các bước trong mạng lưới từ thu mua nguyên vật liệu, chuyển hóa thành sản
phẩm và vận chuyển sản phẩm, dịch vụ tới khách hàng” (Joe D. Wisner et al., 2009)
Theo Hội đồng Chuỗi cung ứng thì quản trị Chuỗi cung ứng là “Việc quản lý
cung và cầu, xác định nguồn nguyên vật liệu và chi tiết, sản xuất và lắp ráp, kiểm tra


8

kho hàng và tồn kho, tiếp nhận đơn hàng và quản lý đơn hàng, phân phối qua các kênh
và phân phối đến khách hàng cuối cùng”.
“Quản trị Chuỗi cung ứng là tập trung quản lý các mối quan hệ trong thành phần
Chuỗi cung ứng”. (Huỳnh Thị Thu Sương, 2012).
Quản trị Chuỗi cung ứng là tập hợp những phương thức sử dụng một cách tích
hợp và hiệu quả nhà cung cấp, người sản xuất, hệ thống kho bãi và các cửa hàng nhằm
phân phối hàng hóa được sản xuất đến đúng địa điểm, đúng lúc với đúng yêu cầu về
chất lượng, với mục đích giảm thiểu chi phí tồn hệ thống trong khi vẫn thỏa mãn
những yêu cầu về mức độ phục vụ. Đó chính là ý tưởng của sự phối hợp và hợp nhất số
lượng lớn các hoạt động liên quan đến sản phẩm trong số các thành viên của Chuỗi
cung ứng nhằm cải thiện năng suất hoạt động, chất lượng, và dịch vụ khách hàng nhằm
đạt được lợi thế cạnh tranh bền vững cho tất cả các tổ chức liên quan đến việc cộng tác
này. Vì thế, để quản trị thành công Chuỗi cung ứng, các doanh nghiệp phải làm việc
với nhau bằng cách chia sẻ thông những thay đổi về công suất; các chiến lược
marketing mới; sự phát triển mới sản phẩm và dịch vụ; sự phát triển công nghệ mới;
các kế hoạch thu mua; ngày giao hàng và bất kỳ việc gì tác động đến các kế hoạch
phân phối, sản xuất và thu mua.
1.2.

Vai trò của Chuỗi cung ứng
Trong doanh nghiệp, Chuỗi cung ứng giữ một vai trò quan trọng. Quản lý Chuỗi

cung ứng (SCM) gắn liền với hầu như tất cả các hoạt động của các doanh nghiệp sản
xuất, từ việc hoạch định và quản lý quá trình tìm nguồn hàng, thu mua, sản xuất thành
phẩm, … đến việc phối hợp với các đối tác, nhà cung ứng, các kênh trung gian, nhà
cung cấp dịch vụ cho đến khách hàng.
SCM giải quyết cả đầu ra lẫn đầu vào của doanh nghiệp một cách có hiệu quả
nhờ vào thay đổi các nguồn nguyên vật liệu đầu vào hoặc tối ưu hố q trình ln

9

chuyển ngun vật liệu, hàng hố, dịch vụ (có thể tiết kiệm chi phí, tăng khả năng cạnh
tranh cho doanh nghiệp).
Có khơng ít doanh nghiệp đã gặt hái thành cơng lớn nhờ soạn thảo chiến lược và
giải pháp SCM thích hợp, ngược lại có nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn thất bại do
đưa ra quyết định sai lầm như chọn sai nguồn cung cấp nguyên vật liệu, chọn sai vị trí
kho bãi, tính tốn lượng dự trữ khơng phù hợp, tổ chức vận chuyển chồng chéo.
SCM hỗ trợ đắc lực cho hoạt động tiếp thị đặc biệt là tiếp thị hỗn hợp.
SCM đóng vai trị then chốt trong việc đưa sản phẩm đến đúng nơi cần đến và
vào đúng thời điểm thích hợp. Mục tiêu lớn nhất của SCM là cung cấp sản phẩm, dịch
vụ cho khách hàng với tổng chi phí nhỏ nhất.
Từng bước nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất của công ty và tạo điều kiện
cho chiến lược thương mại điện tử phát triển.
Điều phối khả năng sản xuất có giới hạn và thực hiện lên kế hoạch sản xuất
nhằm làm cho kế hoạch sản xuất đạt hiệu quả cao nhất.
Cung cấp khả năng trực quan hoá đối với các dữ liệu liên quan đến sản xuất và
khép kín dây chuyền cung cấp tạo điều kiện cho việc tối ưu hoá sản xuất đúng lúc bằng
các hệ thống sắp xếp và lập kế hoạch.
Phân tích dữ liệu thu thập được và lưu trữ hỗ sơ với chi phí thấp nhất. Hoạt
động này nhằm phục vụ cho những mục đích liên quan đến hoạt động sản xuất (dữ liệu
thông tin về sản phẩm, dữ liệu về nhu cầu thị trường...) để đáp ứng đòi hỏi của khách
hàng.


10

1.3.

Các mơ hình Chuỗi cung ứng

1.3.1.

Mơ hình Chuỗi cung ứng đơn giản

Trong mơ hình này, cơng ty sản xuất chỉ mua vật tư, nguyên liệu từ một nhà
cung cấp và tự làm ra sản phẩm của mình và bán trực tiếp cho người sử dụng. Trong
trường hợp này, công ty sản xuất chỉ xử lý khâu mua nguyên liệu và sản xuất ra sản
phẩm bằng một hoạt động, tại một địa điểm duy nhất.
1.3.2.

Mơ hình Chuỗi cung ứng phức tạp

Trong mơ hình này, doanh nghiệp sẽ mua vật tư, ngun liệu từ các nhà cung
cấp (những vật tư, nguyên liệu này cũng chính là thành phẩm của các đơn vị cung
ứng), từ các nhà phân phối hoặc từ các nhà máy có các điểm tương đồng với nhà sản
xuất. Như vậy, ngoài việc tự sản xuất ra sản phẩm, doanh nghiệp còn tiếp nhận các
nguồn cung cấp bổ trợ từ nhà cung cấp, cũng như các đối tác sản xuất theo hợp đồng.
Trong mơ hình Chuỗi cung ứng phức tạp, hệ thống SCM cần xử lý việc mua sản
phẩm trực tiếp/qua trung gian và tự tạo ra sản phẩm/đưa tới các nhà máy khác nhằm
sản xuất ra những sản phẩm hồn thiện. Cơng ty sản xuất sẽ thực hiện cơng tác bán và
vận chuyển sản phẩm trực tiếp tới khách hàng hoặc có thể thơng qua các kênh bán
hàng khác nhau. Như vậy, hoạt động này bao quát nhiều địa điểm với hàng hóa tại các
trung tâm phân phối được bổ sung từ các nhà máy sản xuất.


11

1.3.3.

Mơ hình Chuỗi cung ứng điễn hình

Hình 1.1: Mơ hình Chuỗi cung ứng điển hình
Nguồn: Quản trị mơ hình Chuỗi cung ứng điển hình - Trần Quốc Hịa
Trong mơ hình Chuỗi cung ứng điễn hình, chiều đi của dịng sản phẩm và dịch
vụ, nguyên vật liệu được mua từ một hoặc nhiều nhà cung cấp và chuyển đến các trung
gian sản xuất, các bộ phận được sản xuất từ một hay nhiều nhà máy trung gian, sau đó
được chuyển đến công ty sản xuất để sản xuất ra sản phẩm cuối cùng. Sản phẩm sau
khi được sản xuất được chuyển đến lưu trữ tại kho hoặc được chuyển ngay đi đến các
trung gian phân phối (nhà bán sỉ), đến nhà bán lẻ và đến tay người tiêu dùng. Các mối
liên hệ này được liên kết với nhau thành môt mạng lưới. Dịng sản phẩm, dịch vụ hay
thơng tin lưu chuyển liên tục trong cả chuỗi.


12

1.4.

Cấu trúc và các hoạt động Chuỗi cung ứng

1.4.1.

Cấu trúc Chuỗi cung ứng

Một Chuỗi cung ứng sản xuất bao gồm tối thiểu ba yếu tố: nhà cung cấp, bản
thân đơn vị sản xuất và khách hàng. Ngoài ra cũng phải kể đến các yếu tố khác: nhà
phân phối và nhà bán lẻ.
Nhà cung cấp
Là các công ty bán sản phẩm dịch vụ và nguyên liệu đầu vào cần thiết cho q
trình sản xuất, kinh doanh. Thơng thường nhà cung cấp được hiểu là đơn vị cung cấp

nguyên liệu trực tiếp như vật liệu thô, các chi tiết của sản phẩm, bán thành phẩm, các
công ty cung cấp dịch vụ cho sản xuất, kinh doanh được gọi là nhà cung cấp dịch vụ.
Đơn vị sản xuất
Là nơi sử dụng nguyên liệu, dịch vụ đầu vào và áp dụng các quá trình sản xuất
để tạo ra sản phẩm cuối cùng. Các nghiệp vụ về quản lý sản xuất được sử dụng tối đa ở
đây nhằm tăng hiệu quả, nâng cao chất lượng sản phẩm tạo nên sự thông suốt của dây
chuyền cung ứng.
Nhà phân phối
Là các doanh nghiệp mua số lượng lớn sản phẩm từ các nhà sản xuất và phân
phối đến khách hàng của họ, gọi là nhà bán sỉ. Vai trò của nhà phân phối là điều phối
lượng cầu về sản phẩm cho các nhà sản xuất bằng cách trữ hàng tồn và thực hiện nhiều
hoạt động kinh doanh để tìm kiếm và phục vụ khách hàng. Nhà phân phối có thể tham
gia vào việc mua hàng từ nhà sản xuất để bán cho khách hàng, đôi khi họ chỉ là môi
giới sản phẩm giữa nhà sản xuất và khách hàng. Bên cạnh đó, chức năng của nhà phân
phối là thực hiện quản lý tồn kho, vận hành kho, vận chuyển sản phẩm, hỗ trợ khách
hàng và dịch vụ hậu mãi.