(Luận văn thạc sĩ) các yếu tố năng lực cạnh tranh động ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh nghiên cứu doanh nghiệp cơ điện ở TPHCM

B GIÁO D
O
I H C KINH T THÀNH PH H

CHÍ MINH

C

CÁC Y U T

CC

NG

N K T QU KINH DOANH:
NGHIÊN C U DOANH NGHI
TP.H

LU

TP. H

CHÍ MINH

CS

CHÍ MINH, tháng 12/2013

N

B GIÁO D
O
I H C KINH T THÀNH PH H

CHÍ MINH

C

CÁC Y U T

CC

NG

N K T QU KINH DOANH:
NGHIÊN C U DOANH NGHI
TP.H

N

CHÍ MINH

Chuyên ngành: QU N TR KINH DOANH
Mã ngành: 60340102
LU

CS

NG D N: TS. NGUY N H U QUY N

TP. H

CHÍ MINH, tháng 12/2013


L
ts y ut
n k t qu kinh doanh c a các doanh nghi
trình nghiên c u c a riêng tơi. Các thơng tin, s li
trung th c và chính xác. K t qu nghiên c
sao chép c a b t k lu

cc

ng

n Vi t Nam” là công
c s d ng trong lu

c trình bày trong lu
c trình bày hay cơng b trong b t c cơng

trình nghiên c
Tác gi

c


M CL C
Trang ph bìa

L
M cl c
Danh m c các b ng
Danh m c các hình v
NG QUAN..................................................................................... 1
1.1 Gi i thi u .......................................................................................................... 1
1.2 M c tiêu nghiên c u ......................................................................................... 2
1.3

ng nghiên c u

ng kh o sát ...................................................... 3

ng nghiên c u ..................................................................................... 3
ng kh o sát .......................................................................................... 3
1.4 Ph m vi nghiên c u .......................................................................................... 3
1.4.1 Ph m vi khoa h c ......................................................................................... 3
1.4.2 Ph m vi không gian ..................................................................................... 3
1.4.3 Ph m vi th i gian .......................................................................................... 4
1.5

u.................................................................................... 4

1.6 Ý ngh

a nghiên c u ..................................................................................... 4
LÝ THUY T VÀ MƠ HÌNH NGHIÊN C U ...................... 6
lý thuy t v c nh tranh và ngu n l c........................................................ 6
lý thuy t v c nh tranh ......................................................................... 6
lý lu n v ngu n l c.............................................................................. 8

2.1.2.1 Ngu n l c có giá tr ..................................................................................... 9
2.1.2.2 Ngu n l c quý hi m ..................................................................................... 9
2.1.2.3 Ngu n l c khó b

c ........................................................................... 10

2.1.2.4 Ngu n l c khơng th thay th .................................................................... 10
2.2 Lý thuy t

cc

ng ................................................................. 10

ng kinh doanh ................................................................................ 12


ng th

ng ................................................................................. 13

c sáng t o ......................................................................................... 15
2.2.4 K t qu kinh doanh ....................................................................................... 15
2.3 Mơ hình nghiên c u ......................................................................................... 16
2.3.1 M i quan h gi

ng th

ng ............. 18

2.3.2 M i quan h gi

ng th

ng và k t qu kinh doanh .................... 18

2.3.3 M i quan h gi

ng th

c sáng t o ...................... 19

2.3.4 M i quan h gi
2.4 T ng k

c sáng t o và k t qu kinh doanh ........................... 19
.......................................................................................... 20
U ..................................................... 21

3.1 Gi i thi u......................................................................................................... 21
3.2 Thi t k nghiên c u ......................................................................................... 21
3.2.1 Nghiên c

.......................................................................................... 21

3.2.2 Nghiên c u chính th c .................................................................................. 22
3.2.3 Qui trình nghiên c u ..................................................................................... 22
3.3 T

................................................................................ 24

3.3.1 T

ng kinh doanh .................................................................. 24

3.3.2 T

ng th

ng.................................................................... 24

3.3.3 T

c sáng t o ........................................................................... 25

3.3.4 T

t qu kinh doanh ........................................................................ 25

3.4 Xây d ng

chính th c ........................................................................ 26
ng kinh doanh .................................................................. 27
ng th

ng ................................................................... 28

c sáng t o .......................................................................... 29
t qu kinh doanh ....................................................................... 30
3.5

.................................................................................. 31


3.5.1 Ki

nh h s tin c y Cronbach’s alpha .................................................... 31

3.5.2 Phân tích nhân t khám phá ......................................................................... 33
3.6 M u nghiên c

ng chính th c............................................................ 34

3.7 T ng k

........................................................................................... 34
T QU NGHIÊN C U ............................................................... 35

4.1 Gi i thi u......................................................................................................... 35
4.2 Mô t thông tin ............................................................................................... 35
4.2.1 Mô t m u .................................................................................................... 35
4.2.2 Mô t các bi n quan sát trong mơ hình ......................................................... 37
4.3 Ki

tin c

............................................... 38

4.3.1 Cronbach’s Alpha c a khái ni m nghiên c u ................................................ 38
4.3.2 Cronbach’s Alpha các khái ni m thành ph n ................................................. 39

t qu kinh doanh .................................................................... 39
ng kinh doanh .............................................................. 40
ng th
4.3.2.4

ng ................................................................ 40

c sáng t o ........................................................................ 40

4.4 Phân tích nhân t khám phá EFA ..................................................................... 40
4.4.1 Gi i thi

u ki n c a mơ hình ......................... 40

4.4.2 K t qu phân tích nhân t EFA ..................................................................... 41
4.5 Phân tích nhân t kh
4.6 K t qu ki

nh (CFA – Confirmatory factory analysis) .............. 45

nh mơ hình gi thuy t.............................................................. 51

4.7 Ki

nh Bootstraps ...................................................................................... 52

4.8 Ki

nh gi thuy t........................................................................................ 53

4.9
4.10 K t lu

ng và k t qu kinh doanh c a doanh nghi p ................................. 57
.......................................................................................... 57


C

NG D NG K T QU , M T S G I Ý NUÔI D
C
NG ........................................................................................ 58

5.1Gi i thi u .......................................................................................................... 58
5.2 K t qu nghiên c u chính ............................................................................... 58
5.2.1 K t qu

ng ......................................................................................... 58

5.2.2 K t qu mô hình lý thuy t ............................................................................ 59
5.3 M t s g i ý nuôi d
5.4 H n ch

ng và phát tri

cc

ng ................... 59

ng nghiên c u ti p theo ........................................................... 63

5.5 K t lu n .......................................................................................................... 64
Tài li u tham kh o
Ph l c


DANH M C CÁC B NG
B ng 3.

ng kinh doanh ............................................................. 24

B ng 3.

ng th

ng ............................................................... 25

B ng 3.3:

c sáng t o ..................................................................... 25

B ng 3.4

t qu kinh doanh .................................................................... 26

B ng 3.5:

c

ng kinh doanh ............................................ 28

B ng 3.6:

ng th

ng .............................................. 29

B ng 3.7:

c sáng t o ..................................................... 30

B ng 3.8:

c k t qu kinh doanh................................................... 30

B ng 3.9: K t qu

................................................... 32

B ng 3.10: K t qu phân tích EFA ........................................................................... 33
B ng 4.1: Hình th c s h u c a doanh nghi p .......................................................... 36
B ng 4.2: Trình

h c v n c a lãnh

o cao nh t c a doanh nghi p ....................... 36

B ng 4.3: Mô t th ng k các bi n trong mơ hình .................................................... 37
B ng 4.4: B ng k t qu phân tích h s Cronbach’s Alpha ....................................... 39
B ng 4.5: B ng tr ng s các nhân t

c chu n hóa ............................................... 43

B ng 4.6: K t qu phân tích EFA cho t ng khái ni m............................................... 44
B ng 4.7: B ng h s

............................................................................. 48

B ng 4.8: B ng tính giá tr phân bi t ....................................................................... 48
B ng 4.9: B ng h s tin c y t ng h p và t
B ng 4.10: B ng t ng h p h s tin c y t ng h p và t
B ng 4.11: B ng ki

a t ng nhân t .... 49
.............. 50

nh Bootstraps ..................................................................... 53

B ng 4.12 B ng h s h

n hóa ......................................................... 54

B ng 4.13: B ng h sơ h

ã chu n hóa ............................................................ 54


DANH M C HÌNH
Hình 2.1: Ngu n l
Hình 2.2: Mơ hình n

t VRIN và l i th c nh tranh (Barney, J.B 1991) .................. 10
ng và k t qu kinh doanh c a doanh nghi p .............. 12

Hình 2.3: Mơ hình nghiên c u .................................................................................. 18
Hình 3.1: Quy trình nghiên c u ................................................................................ 23
Hình 4.1: K t qu

........................................................................ 46

Hình 4.2: K t qu mơ hình c u trúc SEM ................................................................. 52


1

T NG QUAN
1.1 Gi i thi u
Kinh t

ã khi n cho th

hâm nóng th
b

ng, Chính ph

ng s n 30.000 t

ng b

ng s

ã

t bi

ng, hay gi m 5% thu giá tr

i 70 m2 và các h

làm rã b

l i khi các ngân hàng h n ch

án b

iv il

cb

ng s n - c

ã khép

ng s n do n x u

t qu là nhi u d án xây d ng cao

siêu th , trung

khu

òng, khách s n,

cao c p... ã b t m hoãn, ng ng tri n khai.

Trong

l i là th
ng b

ng chính c a các doanh nghi

ng s n

các doanh nghi

m

n Vi t Nam.

ã khi n cho ho t

ng kinh doanh c a

n sa sút. M t s cơng ty khó có th c m c

ng khơng s m h i ph c. Bao gi th
v

xã h i. Tuy nhiên, nh ng

d án b c n v n. Cánh c a tín d ng

ngân hàng - kênh vay v n chính c a các ch

v c này

i

ng.

S c c u y u t trong khi nhi u ch

Th

cho nhà

ng bán, cho thuê, thuê mua nhà

gi i pháp này v

tr

i gi

ch

doanh nghi p c n ph i v

ng

u th

ng s kh i s c?
n khi th

n nay

ng h i ph c, ngay t lúc này

có th t n t i và phát tri n.

à lúc doanh nghi p c n ph i nhìn l i b n thân mình, nhìn l i th
i th c nh tranh, t
doanh nghi p nh
nghi

i m t v i th hi
p th

ng th

my uc a

c kinh doanh h p lý. B i l , m t th c t là doanh

n Vi t Nam không ch
ng mà còn

i th m

i m t v i m t th
ã thay

ng b

i th

c

ng, v n m nh c v ti m l c tài chính, cơng ngh l

nh

ng kinh doanh. V y làm th
p thốt kh i tình c

n nay?

i và nh

ng s

i th c nh tranh,


2

Chính vì nh ng lý do trên mà các doanh nghi

d ng, nu

ng và phát tri n các ngu n l c t

i l i th

c nh tranh cho mình m t cách b n v ng
th

n Vi t Nam c n nh n

ng n
ng v

a và th

y m i có th c

ng qu c t

a, lý thuy t v

c hình thành trong nh
cc

ng

kinh doanh là yêu c u b c bách cho các doanh nghi
cc
n

tài nghiên c u cho lu

n k t qu

n Vi t Nam hi n nay.
ng

doanh: Nghiên c u doanh nghi

n, v n

c c nh tranh
c nhi u doanh nghi p

ng d ng. Nghiên c u m t s y u t

tài “Các y u t

c trên

n k t qu kinh

Tp. H Chí Minh”

cs c

c tác gi ch n

n giúp các doanh nghi p

i tác khách hàng chính c a tác gi , nâng cao k t qu kinh doanh.

1.2. M c tiêu nghiên c u
M c tiêu c a nghiên c u này là khám phá các y u t

cc

n k t qu kinh doanh c a các doanh nghi
và

t s g i ý giúp các doanh nghi

n

ng

Tp. H Chí Minh

n Vi t Nam nâng cao k t qu kinh

doanh.
th c hi n

c m c tiêu trên, nhi m v nghiên c u là:

L p danh sách doanh nghi p

n c n h tr và nghiên c u.

Tìm mơ hình nghiên c u v các y u t

cc

ng

n

k t qu kinh doanh.
Tìm các bi n s liên quan ph c v nghiên c u c
Thu th p s li

phân tích và ki

nh m c

ng các y u t vơ hình có kh
ng c a doanh nghi

ng gi a các bi n s .
c c nh

n Vi t Nam.

nh t m quan tr ng c a t ng y u t
các doanh nghi

tài.

n Vi t Nam.

n k t qu kinh doanh c a


3

xu t m t s g i ý giúp các doanh nghi

n Vi t Nam nâng cao k t qu

kinh doanh.
1.

ng nghiên c u

1.3.1

ng kh o sát

ng nghiên c u
ng nghiên c u c

tài là các y u t

c c

n k t qu kinh doanh c a các doanh nghi

ng nh

n Vi t Nam.

ng kh o sát
ng kh o sát là các nhà qu n lý doanh nghi p
c, ch doanh nghi

ng phịng

n

c, phó

n lý các doanh nghi p có

100% v n ch s h u c a công dân Vi t Nam và có tr s ho c chi nhánh ho

ng

t i Tp.H Chí Minh.
1.4 Ph m vi nghiên c u
1.4.1 Ph m vi khoa h c
tài ch nghiên c u m t s y u t

cc

k t qu kinh doanh c a các doanh nghi p
u hịa khơng khí; (2)

n ho

ng

ng

ng trong nh ng l

c sau:

n nh (h th ng m ng Lan, h th ng âm thanh công

c ng, h th ng an ninh giám sát, h th ng qu n lý tịa nhà thơng minh, h th
tho i); (3) h th ng phòng cháy và ch a cháy; (4) h th

n n ng (t

n
n phân

ph i, chi u sáng, h th ng ch ng sét).
Các doanh nghi p

n có 100% v n ch s h

i Vi t Nam

Tp.H

Chí Minh.
1.4.2 Ph m vi khơng gian
M c dù có nhi u doanh nghi

n ho

ng trên c

nghiên c u này, tác gi ch t p trung nghiên c u và kh o sát các doanh nghi p có tr s
hay chi nhánh ho
S
M

ng ch y u t i th

ng các doanh nghi

n

ng Tp.H Chí Minh v i các lý do sau:
n ch y u t p trung t i Tp.H Chí Minh.

c nh tranh c a các doanh nghi

n t i Tp.H Chí Minh cao.


4

Khách hàng chính c a tác gi ch y u t i Tp.H Chí Minh.
1.4.3 Ph m vi th i gian
Do tình tr ng cơng ty m i gia nh p ngành và r i b ngành di n ra liên t c và có
s

v s

i th c nh tranh, nên tác gi ch nghiên c u các

thông tin và s li u t 3
1.5 Ph

t (2010 - 2012).

nghiên c u

Nghiên c

c th c hi

n:

n 1 (nghiên c

): Tác gi dùng

thơng qua

nh tính

u ch nh mơ hình, thang

, tác gi s nghiên c

ng

v

cm

n 2 (nghiên c u chính th c): Nghiên c u chính th c s
b ng

nghiên c u

các ch s

ng c

n m u.

c th c hi n

ng nh m ki
cc

, ch rõ
n k t qu kinh doanh.

d ng trong nghiên c

s tin c y

Cronbach’s alpha, phân tích nhân t khám phá EFA; phân tích nhân t kh

CFA và mơ hình ph
ki

ình c u trúc (SEM -

nh

c s d ng

nh m i quan h gi a các nhân t trong mơ hình nghiên c u.

1.6 Ý ngh

a nghiên c u

K t qu nghiên c u góp ph n giúp các doanh nghi p trong l
rõ h
c
ho ch phát tri

c c nh tranh

ng và n m b t

ng c a doanh nghi p mình. T
ng các y u t t

l i th c nh tranh cho doanh nghi p.

n hi u

c các y u t t

c

, doanh nghi p s có th v ch ra k
cc

ng và t o nên


5

K t qu nghiên c u s góp ph n khuy n khích nh ng nhà nghiên c u th c hi n
các nghiên c u ti p theo v
l

cc

ng và l i th c nh tranh trong nh ng

c, ngành ngh khác.

C u trúc lu
hình nghiên c
k t qu , m t s g i ý nuôi d

lý thuy t và mô
u; (4) K t qu nghiên c u; (5) ng d ng
cc

ng


6

LÝ THUY T VÀ MƠ HÌNH NGHIÊN C U
2. 1.

lý thuy t v c nh tranh và ngu n l c
lý thuy t v c nh tranh
C nh tranh hay c nh tranh kinh t

n c a n n kinh t . Theo T

n Bách khoa Vi t Nam, “c nh tranh (trong kinh doanh) là ho
nh

ng c nh tranh gi a

i s n xu t hàng hóa, gi

kinh t th
th th

n

ng, chi ph i quan h cung c u, nh

u ki n s n xu t, tiêu

ng có l i nh t”.
Theo nhà kinh t h c Adam Smith, c nh tranh là vi c b t bu c m i cá nhân th c

hi n công vi c c a mình m t cách chính xác. N u có m
y nào thì r
tranh nh

tc

c s c g ng l n. Có th hi u vi c c nh

y n l c ch quan c

i, góp ph

ac ic a

n n kinh t .
C nh tranh là s c g ng c a hai hay nhi
kh

i thông qua nh ng hành vi và

cm tm

t kinh t h c c a

P.Samuelson, c nh tranh là s tranh giành th

tiêu th s n ph m gi a các

doanh nghi p v i nhau. M c dù có nhi u di n gi i khác nhau v khái ni m c nh tranh,
c nh
nc

m chung v c
ns

C nh tranh làm nâng cao v th c

a ch th v i nh
i này và h th p v th c

i khác.
i kia.

Trong quá trình c nh tranh, các ch th có th s d ng nhi u công c khác nhau,
t n d ng các l

m c a mình

giành ph n th

c a s n ph m, d ch v h tr khách hàng t
hình th c qu ng cáo giúp khách hàng thu n l
v .

ib t
nh tranh giá, c nh tranh b ng các
c l a ch n s n ph m, d ch

7

C nh tranh nh m chi m l

c l i nhu n cao nh t cho

mình.
y, c
th

n và là y u t khách quan trong n n kinh t

ng. C

ng l

y n n kinh t phát tri

c nh tranh ngày càng gay g t.

y doanh nghi p ho

ng

ng ngày càng hi u qu

c c i ti n s n ph m, gi m thi u chi phí ho

ng th i, c nh tranh c
s n ph m ch t l

ào th i các doanh nghi p ho

ng kém. C nh tranh mang nhi u l

ch v

ng không hi u qu ,
i tiêu dùng b i vi c

c nh tranh t o áp l c bu c các doanh nghi p ph i làm ra s n ph m t
n ph m ngày càng có nhi

c nh tranh.

i v i n n kinh t , c nh
c nh nh

y n n kinh t phát tri n. Bên

m tích c

ts

doanh nghi p y u s d b phá s

ng tiêu c c. Ch ng h n, các
c

nghi p l n. M c dù c nh tranh giúp th
ki m soát t t th

i giá th p

ng

c v i các doanh
ng t

u không

ng thì s gây ra tình tr nh c nh tranh l n x n, c nh tranh không

lành m nh, b t ch p th

giành th

ng c a các doanh nghi p l n.

Khi nghiên c u v c nh tranh, có nhi u mơ hình phân tích
hình c

ã

i b t là mơ

ình 5 áp l c c nh tranh bao

g m (1) áp l c c nh tranh gi a các doanh nghi p trong ngành, (2) áp l c c a khách
hàng, (3) áp l c nhà cung c p, (4) áp l c c a s n ph m thay th , (5) áp l c c a các
doanh nghi p có ti

p th

phân tích c

d ng r ng rãi trong phân tích c nh tranh c

cs
u ngành là y u t

quan tr ng t o nên l i th c nh tranh.
Tuy nhiên, mơ hình c nh tranh c a Porter ch
cân b

i th c

u ki n tr ng thái

c mang tính b n v ng (Grimm và c ng s ,

2006; Jacobson, 1992) trong khi th c t thì ch

n. Chính vì v y, s r t h n ch trong


8

vi

t qu c a các sáng ch , phát minh. Nhà kinh t

h c Schumpeter (1942) d

c

ng phái kinh t h c Áo (Austrian

economics, Jacobson, 1992; Metcalfe,

ã nh n m nh vào quá trình bi

c a th

t l i th c nh tranh nh vào kh

ng

d

ng. Doanh nghi

ng

ng c nh tranh sáng t o (innovative
competitive action; Grimm và c ng s , 2006).
Vi c h c h i trong c

ng c

t quan tr ng vì tri th c liên t c thay

i s khi n th

i m i v l i nhu n

cho doanh nghi p (Jacobson,
Schumpeter là m

ng phái c nh tranh c a nhà kinh t h c

cho lý thuy t v

cc

ng c a doanh nghi p.

lý thuy t v ngu n l c
Ngu n l c doanh nghi

nh ngh

à “t t c các lo i tài s

c

riêng có, q trình t ch c, các thu c tính riêng bi t, ngu n thông tin, ki n th c v.v. mà
c ki m soát riêng b i doanh nghi

và th c thi các chi

m cho phép doanh nghi p t nh n th c

c i thi n hi u qu công vi c và hi u su t ngu n l c

(Barney, 1991). Nhi u nhà nghiên c u ã

các

l

n l c h u hình, hay ngu n nhân l c

, Barney (1991) cho r

nh ngh

và các ngu n l c riêng c a t ch c. V i Grant (1991) thì
l c h u hình, y u t
Trong khi

i, danh ti ng, công ngh và kh

Black và

nh ngu n l c ph

ngu n

n tài chính, ngu n
ch c công vi c.
c s h u và ph

c

t ch c thành h th ng. Wernerfelt (1984) cho r ng ngu n l c c a doanh nghi p chính
là y u t quy

nh l i th c

n hi u qu kinh doanh cho doanh

nghi p.
m c a Barney (1991) v i lý thuy t ngu n l
là m

ng ti p c n m i trong nghiên c u v

c xem

c c nh tranh c a doanh nghi p.

c phát tri n d a trên n n t ng nghiên c u c a các nhà kinh t h c
rose (1959), Learned và c ng s (1965), ch y

ng v


9

s khác bi t trong bí quy t cơng ngh

c qu n tr , các b n quy n v s n ph m,

u gi a các doanh nghi p trong cùng ngành ngh . Nh ng nhà nghiên c u
ng phái này gi

nh khơng có s

ng nh

n ngu n l c

c a h , t c là l i th c nh tranh gi a các doanh nghi p là hồn tồn khác nhau. Nói
cách khác, l i th c nh tranh c a doanh nghi

c t o ra khi doanh nghi p s h u

các ngu n l c riêng c a mình và s d ng chúng cho vi c phát tri

c mà

i th c nh tranh khơng th có ho c khó có th thay th hay b

c.

Lý thuy t v ngu n l c cho r ng ngu n l c c a doanh nghi p chính là y u t
quy

nh l i th c nh tranh và k t qu kinh doanh c a doanh nghi p. Lý thuy t này

d a trên ti
chi

là các doanh nghi p trong cùng m

ng s d ng nh ng

c kinh doanh khác nhau và không th d

c vì chi

kinh doanh ph thu c vào chính ngu n l c c a doanh nghi

c

v i mơ hình 5

áp l c c nh tranh c a Porter, lý thuy t ngu n l c v c nh tranh t p trung vào các y u t
bên trong c a doanh nghi p.
Theo Barney (1991), ngu n l c m t ph n t o nên l i th c nh tranh cho doanh
nghi p ph i th a mãn 4
thay th

u ki n: (1) giá tr , (2) hi m, (3) khó b

c, (4) khơng th

c g i t t là VRIN (Valuable, Rare, Inimitable, Non-substitutable).

2.1.2.1 Ngu n l c có giá tr (Valuable)
M t ngu n l

c cơng ty s d

i th c nh tranh ho c làm gi
ty t n d

t o ra giá tr b ng cách ho

ng t t

m y u c a riêng mình. T

i và gi m thi u các r i ro, m

a hi

ng kinh

doanh (Mahoney và Pandian, 1992).
2.1.2.2 Ngu n l c quý hi m (Rare)
có giá tr , m t ngu n tài nguyên ph i là hi

à

c ngu n l c này và công ty s d ng ngu n l
t o ra giá tr cho doanh nghi
Cool, 1989).

i l i th c nh tranh (Barney, 1986, Dierickx và


10

2.1.2.3 Ngu n l c khó b
c (Inimitable)
Khi ngu n tài ngun có giá tr
c cơng ty s d
c nh tranh và l i th có th b n v ng n

t ngu n l i th

i th c nh tranh không th

c

(Peteraf, 1983; Barney, 1986). Theo Lippan và Rumelt (1982), ngu n l c khó b t
c có m t ho c nhi
nh vào m t s

t các y u t

u ki n x y ra

các ngu n l

c ngu n l c này

m t th

c bi

i liên h gi a

c c nh tranh c a công ty m t cách ng u nhiên, (c) Ngu n

l

n m t hi

ng xã h

t quá kh

m soát và nh

ng c a doanh nghi p.
2.1.2.4 Ngu n l c không th thay th (Non-substitutable)
Ngay c m t ngu n l c quý hi m và không th b
i th c nh tranh dùng các ngu n l
t o l i th c

n có th b

c

i là ngu n l c

u quan tr ng là ngu n l c mà công ty t o ra l i

th c nh tranh ph i là ngu n l c không th b thay th b ng nh ng ngu n l c có giá tr
thay th

m t chi

Hình 2.1: Ngu n l
2.2 Lý thuy

c (Barney, 1991).

t VRIN và l i th c nh tranh (Barney và J.B, 1991)

cc

ng

ng c a doanh nghi
d

nh hình nh

nh

i nhanh chóng c

l

ng nh n m

ck th p

nh ngh

à kh

p, xây
c

ng (Teece và c ng s ,1997). Lý thuy

n s phát tri n c a nh
t ch c, hình thành nên nh ng k

c qu n lý, khó có th b t


11

riêng. Teece và c ng s
nâng cao s

nh ngh

ng có th

cs d

nh hình c a ngu n l c hi n có trong vi c doanh nghi p quy

i l i th c nh tranh trong dài h n. Theo nghiên c u c a các h c gi , ch ng h
Priem và Butler (2000), hay Williamson (1999) thì n
qu sau cùng c a ho
M

nk t

ng doanh nghi p.

m quan tr ng n a là c nh tranh trong kinh t

h c Áo (Austrian

economic, Jacobson, 1992; Metcalfe, 1998) nh n m nh vai trò c a tri th c và h c h i
trong th

ng c

và t o s

ng (dynamic competitive markets). Tri th c luôn bi

m t cân b ng th

i

i cho doanh nghi p

(Jacobson,1992).
Baker và Sinkula

iM

marketing,

ã có nhi u nghiên c u trong l

u v mơ hình n

c

kinh doanh c a doanh nghi p. Trong bài nghiên c u, tác gi
c a

ng kinh doanh

ng tr c ti

n

ng th

n K t qu kinh doanh và

ng

n k t qu

ã phân tích s

ng

ng th

ng tác

ng.
ng th

c sáng t o c a doanh nghi p. M

c

ng c

ng c a

n
c sáng t o c

n K t qu kinh doanh. K t qu nghiên c u c a Baker và Sinkula kh ng
nh có m i quan h
ng th
doanh, gi a

a
ng và

ng th

ng và K t qu kinh doanh, gi a

c sáng t o, gi a

ng kinh doanh và

ng th

c sáng t o và K t qu kinh
ng.


12

Hình 2.2 Mơ hình

ng và k t qu kinh doanh c a doanh nghi p

(Ngu n: Baker và Sinkula, 2009).
ng kinh doanh
ng kinh doanh (entrepreneurial orientation) và các thu c tính, ho t
xu

u tiên b

t doanh nghi p

mà có

ng kinh doanh là doanh nghi p “g n k t ho

phù h p th

ng, s

u v i b t k r i ro nào và c

tiên d n thân cho vi c ch

ng sáng t

cách quy t li t”. Ti
ng kinh doanh

ng sáng t o s n ph m

u v i nh

nhi u cơng trình nghiên c u v

u
i th c nh tranh m t
ng c a

nh

i v i hi u qu kinh doanh c a công ty. Tuy nhiên, các nghiên c u

ng nh t v n i dung và các thành ph n c a khái ni m. Nghiên c u c a
Lumpkin và Des (1996), cho r ng

ng kinh doanh bao g m 5 thành ph

b n:
S t ch (Autonomy): Kh
xu t các ý t
th c hi

c l p c a cá nhân hay t p th

ng, quy trình m i ho c t m nhìn v kinh doanh cho cơng ty và n l c
hồn thành.


13

Kh

o (innovativeness): Kh

hay các quy trình s n xu t m i nh

n ph m m i, ý t

ng

nh tranh, gi m chi phí s n xu t

(Damanpour, 1991).
Ch p nh n r i ro (risk taking): Công ty s

th

ng m i và ch p nh n r i ro th t b

n ph m m i hay
i v i các d án hay th

ng có l i

nhu n cao.
c ch

ng (proactiveness): Cơng ty có kh

c a th

xu t các gi

s n ph m hay d ch v m

c nhu c u
ng v i yêu c

c s c nh tranh.

u trong c
nh t

c kiên

i th c nh tranh.
Trong khái ni m

thích

ng kinh doanh v i 5 thu c tính c

ã

c gi i

trên, m t doanh nghi p c th ch c ch n s có nh ng tr ng thái riêng bi t c a

nó, có nh

m, nh

kinh doanh chi

c (SBU) d

n vi c hình

thành nên ngu n l c riêng bi t cho nh ng l i th c nh tranh c th . Khái ni m
ng kinh doanh có th là m t ngu n l
c ho

c s d ng cho vi

ng chi n

ng c a doanh nghi p (Wiklund, 1999). Vì v y, khái ni m

doanh s

n k t qu ho

kho ng th

nh

ng kinh

ng kinh doanh c a doanh nghi p trong m t
Shepherd (2003) l p lu n r ng khái ni m

nh

ng kinh doanh bao hàm m t khía c nh quan tr ng trong vi c cách th c doanh
nghi p t ch c ho
2.2.2

ng ra sao.

ng th

ng

ng th

ng

ng x
ng th i, h c

c t th

c xem là kim ch nam cho ho t
ng c a doanh nghi p (Baker và Sinkula, 1999).
u t này s

c doanh nghi p. Kohli và Jaworski (1993)
h p c a nh ng hành vi s p di n ra và nh ng ho

cs d
nh ngh

nào trong chi n
ng th

ng là t

n vi c s n sinh, s


14

ph bi n và ph n ng l i thông tin th
y

ng.

ng th

ng

ý r ng

ng t p trung ra bên

i th c nh tranh. Baker và Sinkula

ng th

ng t n t i d a trên m

p thu nh

liên t

i nh ng ph n h i t

i th

c nh tranh.
ng th tr

ng c

ng tích c

doanh nghi p (Jaworski và Kohli, 1993).

n K t qu kinh doanh c a

ng th

ng bao g m 3 thành t

ng c nh tranh và s ph i h p liên ch
n i b (Narver và Slater, 1990).
ng th

ng ln có giá tr

ng cho doanh nghi p t o ra giá tr
,

ng th

t tr

nh

n khách hàng (Slater và Narver,

ng

ng xuyên nh m t o ra giá tr
trong vi

i v i doanh nghi p, b i nó s

n nh ng quy trình c th và

t tr i cho khách hàng và h tr doanh nghi p

c l i th c nh tranh b n v ng (Baker và Sinkula, 1999; Celuch và

c ng s , 2002; Hult và c ng s , 2004; Slater và Narver, 1995).
ng th

ng ln có giá tr

cho doanh nghi p và t o ra giá tr
,

ng th

t tr

i v i doanh nghi p vì nó s

n khách hàng (Slater và Narver, 1995).

ng s

n vi

n ho

ng th

ng s

ng xuyên thu th p thông tin v tình hình th

d ng nh

i th c nh tranh và

liên t c t o ra giá tr khách hàng t

(Slater và Narver,

qu n lý thông tin và ho

n môi

c l i th c nh tranh. Nh ng doanh

ng, v nhu c u khách hàng m c tiêu, thông tin v

ng th

ng

nh chi n

ng di n ra và có

ng bên trong c a m i doanh nghi

ng

ng x lý thông tin th

d ng ngu n l c nào cho ti n trình ho

c (Baker và Sinkula, 1999). Quá trình này th

nghi p có

ng

i th c nh tranh s g
ng

c sao chép ho t

u ki n riêng bi t c a t ng doanh nghi p, c a s

ng qu n tr chi

c.


15

2.2.3

c sáng t o
Theo

hay ý t

c sáng t o là kh

ng m i nh

xu t s n ph m m i

nh tranh c a doanh nghi p. Trong môi

ng c

c sáng t o (innovativeness capability) là m t

trong nh

c c n thi t c a doanh nghi p (Phillips, 1996). Gi a

c sáng

t o v i K t qu kinh doanh có m t m i quan h tích c c (Guan và Ma, 2003).
c sáng t
gi m nh

ng c i ti n, phát minh nh m làm

m c a s n ph m hay quy trình trong doanh nghi p mà khơng cịn

phù h p v i th

ng hi n t i ho

và Auh, 2006), t

i doanh nghi

u G.Tomas, M.Hult, Robert
ã kh

trong ngành công nghi

nh

c sáng t o c a doanh nghi p

i các ngành khác và có

ng tr c ti

n

K t qu kinh doanh c a doanh nghi p.
Các doanh nghi p có m

ng kinh doanh cao s ln theo dõi các

y ut

n doanh nghi

có th phát hi n

i và r i ro (Covin và Mils, 1999; Covin và Slevin, 1989; Keh và c ng s , 2007).
u này giúp cho doanh nghi

ng t t v i th

nghi p s ph i c i ti n s n ph m ngày càng t
doanh nghi p s ph i c i ti n quy trình làm vi
ng m
C 3y ut

ng. Doanh

ng nhu c u th

ng. Và

gi m thi u chi phí và tìm ra các ý

c nh tranh.
ng kinh doanh,

ng th

ng,

c sáng t o

là nh ng y u t có giá tr , hi m, khơng th thay th và khơng d dàng b
(th a mãn tiêu chí VRIN). Do

u t này r t quan tr

c

làm nâng cao

l c c nh tranh c a doanh nghi p (Covin và Miles, 1999; Hult và c ng s , 2004).
2.2.4 K t qu kinh doanh
K t qu kinh doanh
t nh ng m c tiêu c a doanh nghi p. K t qu

nh ngh

à thành qu

c

ng b ng l i


16

nhu

ng th ph n, doanh thu và các m c tiêu chi

c khác c a doanh

nghi p (Homburg và c ng s , 2007; Hult và c ng s , 2004). Hughes và Morgan (2007)
cho r

K t qu kinh doanh

hàng và hi u su t s n ph

u su t khách
u su

ng b ng s

ghi nh và thu hút c a khách hàng (Hansotia, 2004; Jayachandran và c ng s , 2005;
Reinartz và c ng s , 2005). Còn hi u su t s n ph m thì

ng b ng nh ng

thành qu c a doanh nghi p d a trên doanh s và th ph n mà s n ph m hay d ch v
c.
2.3 Mơ hình nghiên c u
Các lý thuy t v

cc

c ti p t c nghiên c u và

phát tri n trên th gi i. Các nhà nghiên c u v
ngu n l

u t t o nên

ng c a doanh nghi p. Có nhi u nhà nghiên c

c u v i các khái ni

ình nghiên

i quan h gi a

ng h c h i,

c sáng t o

ng marketing,

n K t qu kinh doanh (Engi Deniz và Omur

Neczam Timurcanday Ozmen, 2012); (2) M i quan h gi a
ng h c h i
h gi a

ng kinh doanh,

n K t qu kinh doanh (Dr. Catherince L Wang, 2008); M i quan

c sáng t o,

ng kinh doanh

n K t qu kinh doanh (R.G.M

Kemp, M. Folkeringa, J.P.J de Jong, E.F.M.Wubben và Zoetermeer, 2003).
b t c m t nghiên c u nào phân tích m t s y u t

c c

n K t qu kinh doanh c a doanh nghi
nghiên c u phù h p v

tài nghiên c u, tác gi

b

ng nh
ch n mơ hình

ã th c hi n nghiên c

nh tính

s tham kh o các ý ki n c a chuyên gia v s

phù h p c a mơ hình

nghiên c u.

tài và m c tiêu nghiên c u, các doanh nghi p
p nhi
ng ti

n Vi t Nam hi n

n nhu c u khách hàng, tìm ki
i th c nh tranh chính hi n t

u s n ph m