(Luận văn thạc sĩ) quản trị rủi ro lãi suất và tỷ giá hối đoái trong hoạt động kinh doanh của hệ thống ngân hàng thương mại việt nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM

NGUYỄN THANH NHUNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

TP. Hồ Chí Minh – Năm 2000


Qun trë ri ro li sút v t giạ trong hoảt âäüng ngán hng

Chỉång 1 : Cå såí l lûn vãư qun trë ri ro li sút v ngoải häúi.

1.1. Täøng quan vãư hoảt âäüng ca hãû thäúng ngán hng thỉång mải (NHTM).
1.1.1. Bn cháút ngán hng thỉång mải:
Ngán hng laỡ mọỹt loaỷi hỗnh doanh nghióỷp õỷc bióỷt kinh doanh trong lénh vỉûc tiãưn tãû,
tên dủng, v cung cáúp cạc dëch vủ thanh toạn våïi nghiãûp vủ cå bn, thỉåìng xun l
nháûn tiãưn gỉíi v sỉí dủng ngưn väún âọ cho vay nhũm tỗm kióỳm lồỹi nhuỏỷn trón cồ sồớ
sổỷ chãnh lãûch li sút. Lût cạc täø chỉïc tên dủng tải âiãưu 20 khon 1 v 2 gii thêch
:" Täø chỉïc tên dủng l doanh nghiãûp âỉåüc thnh láûp theo quy âënh ca lût ny v
cạc quy âënh khạc ca phạp lût âãø hoảt âäüng kinh doanh tiãưn tãû , lm dëch vủ ngán
hng våïi näüi dung nháûn tiãưn gỉíi v sỉí dủng tiãưn gỉíi âãø cáúp tên dủng, cung ổùng caùc
dởch vuỷ thanh toaùn. Ngỏn haỡng laỡ loaỷi hỗnh täø chỉïc tên dủng âỉåüc thỉûc hiãûn ton bäü
hoảt âäüng ngán hng v cạc hoảt âäüng khạc cọ liãn quan".
Ngy nay, våïi nhỉỵng u cáưu hãút sỉïc phong phụ v âa dảng tỉì phêa khạch hng
cng våïi sỉû häù tråü têch cỉûc ca cäng nghãû thäng tin, ngán hng â cung cáúp thãm
nhiãưu dëch vủ khạc nhỉ : ti tråü thỉång mải trong nỉåïc v qúc tãú; mua bạn ngoải
tãû; cung cáúp cạc phỉång tiãûn chuøn tiãưn...
1.1.2. Chỉïc nàng ca ngán hng thỉång mải:

1.1.2.1. Chỉïc nàng trung gian tên dủng: NHTM âọng vai tr ráút quan trng trong
viãûc ln chuøn ti sn (väún ) trong ton bäü nãưn kinh tãú ca mäüt nỉåïc (xem så âäư
1). Tỉì så âäư 1 ta nháûn tháúy cọ mäüt pháưn nhỉỵng khon tiãút kiãûm âỉåüc âáưu tỉ trỉûc tiãúp
dỉåïi dảng cho vay trỉûc tiãúp, âáưu tỉ chỉïng khoạn vo cạc cäng ty, chỉïng khoạn
chênh ph... Tuy nhiãn, lưng väún ln chuøn dỉåïi dảng ny ráút hản chãú. Nhu cáưu
huy âäüng väún ca cạc doanh nghiãûp, chênh ph l våïi khäúi lỉåüng låïn v di haûn

Trang 1


Qun trë ri ro li sút v t giạ trong hoảt âäüng ngán hng

nhàịm phủc vủ nhu cáưu âáưu tỉ phaùt trióứn. Do õoù hỗnh thaỡnh nón mọỹt trung gian ti
chênh âãø tảo âiãưu kiãûn cho cạc lưng cung-cáưu vãư väún âỉåüc gàûp nhau. Cạc trung
gian ti chênh tảo ra hai thë trỉåìng tạch biãût nhau (thë trỉåìng så cáúp v thỉï cáúp)
thäng qua tiãún hnh âäưng thåìi hai hoảt âäüng. Thỉï nháút, NHTM huy âäüng väún bàịng
cạch phạt hnh cạc chỉïng chè tiãưn gỉíi (chỉïng khoạn thỉï cáúp), nhỉ váûy s háúp dáùn
ngỉåìi âáưu tỉ hån nhiãưu so våïi cạc chỉïng khoạn ca cäng ty, chênh ph phạt hnh
trỉûc tiãúp. Thỉï hai, NHTM tiãún hnh âáưu tỉ bàịng cạch cáúp tên dủng hồûc mua chỉïng
khoạn (chỉïng khoạn så cáúp). NHTM tỗm õổồỹc lồỹi nhuỏỷn tổỡ hoaỷt õọỹng naỡy nhồỡ viãûc
xỉí l täút hån cạc thnh pháưn khạc v gim âạng kãø cạc loải chi phê nhỉ chi phê âiãưu
tra, giạm sạt khạch hng, chi phê vãư ln chuøn väún, chi phê vãư thanh khon v ri
ro biãún âäüng giạ m tỉìng nh âáưu tỉ riãng r khäng thãø âảt âỉåüc.
1.1.2.2. Chỉïc nàng trung gian thanh toạn: NHTM cung cáúp cho khaùch haỡng cuớa
mỗnh caùc dởch vuỷ thanh toaùn nhổ : chuøn khon, phạt hnh Sẹc, chuøn tiãưn trong
v ngoi nỉåïc, th tên dủng MasterCard, Visa...
1.1.2.3. Chỉïc nàng tảo tiãưn: Trãn cå såí nháûn tiãưn k thạc ca khạch hng, NHTM
tảo ra kh nàng cho vay säú tiãưn k thạc âọ, tỉïc l â tảo ra tiãưn "Bụt tãû" v tiãúp tủc
nhỉ thãú nhỉỵng "Bụt tãû" khạc âỉåüc tảo ra hỗnh thaỡnh mọỹt cỏỳp sọỳ nhỏn tióửn gổới taỷi
NHTM.

1.1.2.4. Chổùc nàng mäi giåïi v tỉ váún ti chênh, âáưu tỉ: NHTM cọ âiãưu kiãûn thûn
låüi trong viãûc âiãưu tra, kho sạt, thu tháûp thäng tin khạch hng, thë trỉåìng; thiãút láûp
âỉåüc mäúi quan hãû räüng ri våïi nhiãưu doanh nghiãûp. Chờnh vỗ vỏỷy NHTM coù ổu thóỳ
trong vióỷc cung cỏỳp cạc dëch vủ tỉ váún ti chênh, âáưu tỉ, thanh toạn qúc tãú...
1.1.3. Cạc nghiãûp vủ ch úu ca NHTM :
1.1.3.1. Hoảt âäüng näüi bng:

Trang 2


Qun trë ri ro li sút v t giạ trong hoảt âäüng ngán hng

1.1.3.1.1. Nghiãûp vủ tảo väún (tiãu sn) : laỡ nghióỷp vuỷ hỗnh thaỡnh nón nguọửn vọỳn
hoaỷt õọỹng ca ngán hng âỉåüc thãø hiãûn bãn ti sn nåü trãn bng täøng kãút ti sn ca
NHTM, bao gäưm:
a.Väún huy âäüng : l nhỉỵng phỉång tiãûn tiãưn tãû do ngán hng thu nháûn tỉì nãưn kinh tãú,
thäng qua cạc nghiãûp vủ k thạc v nghiãûp vủ khạc âãø lm väún kinh doanh. Âàûc
âiãøm cå bn ca ngưn väún ny l ngán hng chè âỉåüc quưn sỉí dủng nọ trong mäüt
thåìi gian nháút âënh cn quưn såí hỉỵu nọ váùn thüc vãư nhỉỵng ngỉåìi k thạc. Dỉûa vo
tênh kh dủng cọ thãø chia väún huy âäüng thnh cạc loải gäưm : tiãưn gåíi khäng k hản;
tiãưn gåíi cọ k hản; tiãưn gåíi tiãút kiãûm; ngưn väún huy âäüng khạc nhỉ phạt hnh trại
phiãúu, k phiãúu, chỉïng chè tiãưn gåíi...Theo quy âënh cuớa NHNN VN taỷi quyóỳt õởnh
sọỳ 297/1999/Q-NHNN5 ngaỡy 25/08/1999 thỗ t lãû täúi âa ca ngưn väún ngàõn hản
âỉåüc sỉí dủng âãø cho vay trung, di hản âäúi våïi cạc täø chỉïc tên dủng nhỉ sau : 25%
âäúi våïi täø chỉïc tên dủng nh nỉåïc, liãn doanh, chi nhạnh ngán hng nỉåïc ngoi, täø
chỉïc tên dủng phi ngán hng 100% väún nỉåïc ngoi; 20% âäúi våïi täø chỉïc tên dủng cäø
pháưn; 10% âäúi våïi täø chỉïc tên dủng håüp tạc.
b.Väún vay: ngán hng cọ thãø vay mỉåün láùn nhau trãn thë trỉåìng tiãưn tãû ngàõn hản
hồûc tải NHNN nhàịm b âàõp nhỉỵng khon thiãúu hủt tảm thåìi, gii quút këp thåìi
cạc khọ khàn vãư ti chênh. Âàûc biãût mäüt säú ngán hng cọ uy tên cn cọ thãø vay âỉåüc

tỉì cạc täø chỉïc ti chênh nỉåïc ngoi.
c.Väún tiãúp nháûn, y thạc, cạc ngưn väún khạc: l nhỉỵng ngưn väún m ngán hng
nháûn y thạc tỉì cạc tỉì cạc täø chỉïc trong v ngoi nỉåïc, tỉì ngán sạch Nh nỉåïc âãø
cáúp tên dủng trung, di hản âãø thỉûc hiãûn nhỉỵng chỉång trỗnh vaỡ dổỷ aùn tỏỷp trung cuớa
Chờnh phuớ. Ngoaỡi ra ngán hng cn cọ cạc ngưn väún khạc tỉì cạc hoảt âäüng âải l,
dëch vủ thanh toạn, tỉ váún ti chênh, mäi giåïi âáưu tỉ...

Trang 3


Qun trë ri ro li sút v t giạ trong hoảt âäüng ngán hng

d.Väún ch såí hỉỵu: âáy l ngưn väún riãng ca ngán hng do cạc ch såí hỉỵu õoùng
goùp, vọỳn õổồỹc taỷo ra trong quaù trỗnh kinh doanh dỉåïi dảng låüi nhûn giỉỵ lải. Väún
ch såí hỉỵu l âiãưu kiãûn phạp l cå bn, l úu täú ti chênh quan trng nháút trong
viãûc âm bo âäúi våïi cạc khoaớn nồỹ cuớa khaùch haỡng. Chờnh vỗ vỏỷy, quy mọ väún ch
såí hỉỵu l úu täú quút âënh quy mä huy âäüng väún v quy mä cạc nghiãûp vủ thüc
ti sn cọ. Theo quy âënh ca NHNN VN tải quút õởnh sọỳ 297/1999/Q-NHNN5
ngaỡy 25/08/1999 thỗ tọứ chổùc tờn duỷng (trổỡ chi nhaùnh ngỏn haỡng nổồùc ngoaỡi) phaới duy
trỗ tyớ lóỷ täúi thiãøu 8% giỉỵa väún tỉû cọ so våïi ti sn cọ, kãø c cạc cam kãút ngoải bng,
âỉåüc âiãưu chènh theo mỉïc âäü ri ro.
1.1.3.1.2. Nghiãûp vủ sỉí dủng väún (têch sn) : l nghiãûp vủ sỉí dủng cạc nguọửn vọỳn õaợ
hỗnh thaỡnh cuớa ngỏn haỡng õổồỹc thóứ hióỷn bãn ti sn cọ trãn bng täøng kãút ti sn ca
NHTM, bao gäưm:
a.Tiãưn dỉû trỉỵ : gäưm dỉû trỉỵ bàõt büc v dỉû trỉỵ thàûng dỉ. Trong âọ, dỉû trỉỵ bàõt büc l
khon tiãưn NHNN bàõt büc cạc NHTM phi duy trỗ thổồỡng xuyón trón taỡi khoaớn
tióửn gồới taỷi NHNN theo mäüt tyí lãû nháút âënh trãn täøng säú väún huy âäüng âỉåüc. T lãû
dỉû trỉỵ bàõt büc phủ thüc vo chênh sạch tiãưn tãû ca NHNN trong tỉìng thåìi k nháút
âënh, khon ny s nh hỉåíng âãún kh nàng thanh toạn v chi phê ca ngán hng.
Hiãûn nay theo quy õởnh cuớa NHNN taỷi quyóỳt õởnh 235/99/Q-NHNN1 ngaỡy

05/07/1999 thỗ tọứ chổùc tờn duỷng phaới duy trỗ tyớ lóỷ dổỷ trỉỵ 5% trãn täøng väún huy âäüng
âäúi våïi nhỉỵng khon tiãưn gåíi khäng k hản v cọ k hản dỉåïi 12 thạng. Dỉû trỉỵ
thàûng dỉ l khon tiãưn phng håì theo mäüt tyí lãû nháút âënh âãø âaím baío nhu cáưu rụt
tiãưn ca khạch hng v cho vay trong k.
b.Hn väún liãn doanh, âáưu tỉ chỉïng khoạn : ngán hng coù thóứ sổớ duỷng vọỳn tổỷ coù cuớa
mỗnh õóứ goùp väún liãn doanh våïi cạc doanh nghiãûp khạc, hồûc mua cäø pháưn ca cạc

Trang 4


Qun trë ri ro li sút v t giạ trong hoảt âäüng ngán hng

doanh danh nghiãûp hồûc ca cạc täø chỉïc tên dủng khạc nhỉng khäng âỉåüc vỉåüt quạ
mỉïc quy âënh. Hiãûn nay t lãû ny khäng quạ 20% väún âiãưu lãû v qu dỉû trỉỵ (theo
quút âënh 275/QÂ-NH5 ngy 07/11/1994).
c.Nghiãûp vủ tên dủng : âáy l hoảt âäüng cå bn v l ngưn thu nháûp ch úu ca
ngán hng, âäưng thåìi cng l nghiãûp vủ chỉïa âỉûng nhiãưu ri ro nháút. Do âọ, lût Täø
chỉïc Tên dủng tải mủc 1 âiãưu 79 quy âënh "täøng dỉ nåü vay âäúi våïi mäüt khạch hng
khäng âỉåüc vỉåüt quạ 15% väún tỉû cọ ca täø chỉïc tên dủng". Cng våïi sỉû phạt triãøn
ca nãưn kinh tãú, nghiãûp vủ tên dủng ngy cng âa dảng nhàịm tha mn cạc nhu cáưu
vãư väún cho nãưn kinh kãú. Ngy nay, cạc ngán hng cung cáúp caùc hỗnh thổùc tờn duỷng
gọửm: chióỳt khỏỳu thổồng phióỳu vaỡ cạc chỉïng tỉì cọ giạ; tên dủng cháúp nháûn l hỗnh
thổùc cho vay coù õaớm baớo bũng taỡi saớn thóỳ cháúp, cáưm cäú ca khạch hng; tên dủng
tháúu chi l viãûc ngán hng cho phẹp khạch hng sỉí dủng vỉåüt quaù sọỳ dổ taỡi khoaớn
cuớa mỗnh õóỳn mọỹt haỷn mổùc nháút âënh; tên dủng ỉïng trỉåïc vo ti khon l ngán hng
âäưng cáúp cho khạch hng mäüt hản mỉïc tên dủng nháút âënh trong mäüt thåìi gian
nháút âënh; tên dủng th mua, Factoring; tên dủng âáưu tỉ l nhỉỵng khon cho vay
trung, di hản nhàịm ti tråü cho nhỉỵng dỉû ạn âáưu tỉ måïi, måí räüng sn xút; ti tråü
ngoải thỉång , bo lnh ...
d.Ti sn cọ khạc : phạt sinh trong nghiãûp vủ thanh toạn, cạc khon phi thu, ti sn

cäú âënh, cäng củ lao âäüng...
1.1.3.2. Hoảt âäüng ngoải bng: Ngoi nhỉỵng giao dëch âỉåüc phn ạnh trong pháưn
näüi bng trãn bng täøng kãút ti sn, ngán hng cn tham gia cạc hoảt âäüng chỉa
âỉåüc thỉìa nháûn l ti sn nåü hồûc ti sn cọ ca ngán hng thäng qua mäüt säú nghiãûp
vủ ngoải bng sau :

Trang 5


Qun trë ri ro li sút v t giạ trong hoảt âäüng ngán hng

9 Cạc nghiãûp vủ bo lnh : bo lnh thanh toạn, vay väún nỉåïc ngoi, bo lnh giao
hng, dỉû tháưu, thỉûc hiãûn håüp âäưng, näüp thú, cho giạ, bo hnh...
9 Cạc giao dëch vãư häúi âoại : giao ngay (Spots), k hản ( Forwards), hoạn âäøi
(Swaps), tỉång lai (Futures), quưn chn (Options)...
9 Nhỉỵng cam kãút mua bạn, ti tråü; v cạc khon li treo...
Màûc d sỉû biãún âäüng ca cạc giao dëch ngoải bng khäng lm thay õọứi kóỳt cỏỳu baớng
tọứng kóỳt taỡi saớn, nhổng vỗ noù cng l mäüt hiãûn tỉång kinh tãú phạt sinh trong quaù
trỗnh hoaỷt õọỹng kinh doanh ngỏn haỡng nón mổùc õọỹ ri ro ca nọ cọ tạc âäüng mảnh
m âãún âäü an ton ca ton ngán hng.
1.2. Cå såí l thuút vãư qun trë ri ro li sút v t giạ häúi âoại :
1.2.1. Khại niãûm vãư li sút v t giạ häúi âoại:
1.2.1.1. Li sút : Trong thỉûc tãú cọ ráút nhiãưu loải li sút khạc nhau nhỉ li sút cå
bn, li sút chiãút kháúu, tại chiãút kháúu, li sút vay, gỉíi... Tuy nhiãn, táút c cạc loải
li sút âãưu cọ mäüt khại niãûm chung nháút âọ l pháưn thỉåíng cho sỉû hy sinh nhu cáưu
tiãu dng hiãûn tải âãø âäøi láúy mäüt sỉû tiãu dng trong tỉång lai. Sỉû hy sinh ca nh
âáưu tỉ bao gäưm hai úu täú : thỉï nháút vãư màût thåìi gian m âäưng tiãưn phi âáưu tỉ; thỉï
hai ri ro phi gạnh chëu trong khon thåìi gian áúy. Nhỉ váûy cọ thãø âënh nghéa mäüt
cạch âån gin l : li sút l giạ trë ca thåìi gian v sỉû ri ro.

Phỉång phạp xạc âënh laợi suỏỳt : theo khaùi nióỷm nóu trón thỗ laợi sút âỉåüc hiãøu l li
sút danh nghéa, bao gäưm : li sút thỉûc (a); t lãû lảm phạt (i); chi phê chuøn sang
tiãưn màût (l); chi phê ri ro (σ). Ba úu täú âáưu tiãn l nhỉỵng úu täú thåìi gian ca li
sút, úu täú thỉï tỉ l ri ro gạnh chëu trong thåìi gian trãn. Nhỉ váûy, li sút danh
nghéa âỉåüc xạc âënh theo cäng thỉïc :

r = a+ i+ l + σ

Trang 6


Qun trë ri ro li sút v t giạ trong hoảt âäüng ngán hng

1.2.1.2. T giạ häúi âoại: t giạ häúi âoại l sỉû so sạnh mäúi tỉång quan giạ trë giỉỵa hai
âäưng tiãưn våïi nhau. Hồûc cọ thãø nọi t giạ häúi âoại l giạ c âån vë tiãưn tãû nỉåïc ny
thãø hiãûn bàịng säú lỉåüng âån vë tiãưn tãû nỉåïc khạc. Vê dủ : 1 USD = 14.000 VND

Phỉång phạp xạc âënh t giạ häúi âoại : trong lëch sỉí phạt triãøn thỉång mải qúc tãú
xút hiãûn cạc phỉång phạp xạc âënh t giạ häúi âoại sau :
9 Chãú âäü bn vë vng : T giạ häúi âoại âỉåüc xạc âënh dỉûa trãn cå såí so sạnh hm
lỉåüng vng giỉỵa hai âäưng tiãưn våïi nhau. Vê dủ :1 GBP cọ hm lỉåüng vng l 7,32 g
vng; 1 USD cọ hm lỉåüng vng l 4,52 g vng; suy ra t giạ giỉỵa GBP v USD: 1
GBP= 7,32/4,52 = 1,6196 USD
9 Hãû thäúng t giạ Bretton Woods (1944-1971): t giạ họỳi õoaùi chờnh thổùc cuớa caùc
nổồùc õổồỹc hỗnh thaỡnh trón cå såí so sạnh våïi hm lỉåüng vng chênh thỉïc ca Âä la
M (0,888671g) v khäng âỉåüc phẹp biãún âäüng vỉåüt quạ phảm vi ± x % ca t giạ
chênh thỉïc âàng k tải qu IMF.
9 T giạ th näøi tổỷ do: õổồỹc hỗnh thaỡnh mọỹt caùch tổỷ phaùt trón thë trỉåìng do quan hãû
cung cáưu ngoải tãû quút âënh m khäng cọ báút k sỉû can thiãûp no ca chênh ph.
9 T giạ th näøi cọ qun l :l t giạ th näøi nhỉng cọ sỉû can thiãûp ca chênh ph

nhàịm äøn âënh t giạ phủc vủ cho chiãún lổồỹc chung cuớa nổồùc mỗnh. Sổỷ can thióỷp cuớa
chờnh phuớ thọng qua nhióửu hỗnh thổùc khaùc nhau nhổ can thióỷp trỉûc tiãúp, can thiãûp
thäng qua thë trỉåìng häúi âoại...
9 T giạ häúi âoại cọ hai cạch biãøu hiãûn :
- Láúy âäưng tiãưn trong nỉåïc ( bn tãû ) lm mäüt âån vë âãø so sạnh våïi säú lỉåüng tiãưn tãû
nỉåïc ngoi (ngoải tãû) :

1 bn tãû = N ngoải tãû

- Láúy âäưng ngoải tãû lm mäüt âån vë so sạnh våïi säú lỉåüng tiãưn tãû trong nỉåïc :
1 ngoải tãû = N baín tãû

Trang 7


Qun trë ri ro li sút v t giạ trong hoảt âäüng ngán hng

Tuy nhiãn, nhàịm âån gin váún âãư biãøu thë t giạ häúi âoại nãn thäúng nháút chè ạp dủng
mäüt phỉång phạp biãøu thë t giạ häúi âoại l láúy âäưng tiãưn nỉåïc ngoi lm âån vë so
sạnh våïi säú lỉåüng tiãưn tãû trong nỉåïc.
9 T giạ chẹo : Thäng thỉåìng tải cạc ngán hng, thë trỉåìng ti chênh, ngỉåìi ta chè
thäng bạo t giạ âäưng USD so våïi âäưng bn tãû. Trãn cå såí âọ s tênh t giạ cạc
ngoải tãû khạc so våïi âäưng bn tãû bàịng phỉång phạp t giạ chẹo. Vê dủ : tải thë
trỉåìng VN ngy 31/12/1999, t giạ USD âỉåüc niãm út : 1 USD = 14.026 -50
VND ( t giạ mua - bạn ). Trãn cạc thë trỉåìng ti chênh qúc tãú, t giạ niãm út nhỉ
sau : 1 USD = 103 - 5 JPY. Nhỉ váûy, ta cọ :

1

JPY

=

(14.026/105)

-

(14.050/103) = 134 - 6 VND
1.2.1.3. Mäúi quan hãû giỉỵa li sút v t giạ häúi âoại:
e0 (rh - rf) N
et = ----------------------- + e0
360+(rf x N)

Hoàûc

e0 (rh - rf) N
et = ------------------- + e0
360

Trong âọ : N l k hản tênh t giạ ( tênh theo ngy); rh,rf l li sút âäưng näüi tãû v
ngoải tãû; e0,et l t giạ âáưu k v cúi k.
1.2.2. Ri ro li sút v t giạ häúi âoại:
1.2.2.1. Ri ro li sút : l kh nàng ngán hng phi âäúi màût såïi sỉû suy gim låüi
nhûn hồûc bë läù tỉì viãûc dao âäüng ca li sút. Khi mäüt NHTM thỉûc hiãûn chỉïc
nàng cå bn ca mỗnh tổùc laỡ nhỏỷn nhổợng khoaớn kyù thaùc, õọửng thồỡi cung cỏỳp nhổợng
khoaớn cho vay thỗ seợ taỷo ra mọỹt sỉû chãnh lãûch giỉỵa ti sn nåü v ti sn cọ. Chãnh
lãûch âọ thäng thỉåìng l sỉû khäng cán xỉïng vãư k hản lm cho ngán hng phi chëu
ri ro vãư li sút trong viãûc tại ti tråü ti sn nåü v ti sn cọ; hồûc l sỉû thay âäøi giạ
trë ca ti sn nåü v ti sn cọ do viãûc âạnh giạ lải ti sn mäüt khi li sút biãún âäüng
theo hỉåïng báút låüi âäúi våïi ngán hng. Tỉïc l ngán hng cọ thãø phi chëu mäüt khon

Trang 8


Qun trë ri ro li sút v t giạ trong hoảt âäüng ngán hng

läù do phi ti tråü cho cạc khon vay våïi li sút cao hån hồûc cho vay våïi li sút
tháúp hån so våïi mỉïc li sút dỉû âënh.
1.2.2.2. Ri ro ngoải häúi : trong hoảt âäüng kinh doanh ngán hng ngy cng âa dảng
v mang tênh ton cáưu họa cao, cạc NHTM phi âạp ỉïng u cáưu cuớa khaùch haỡng
mỗnh vóử nhu cỏửu thanh toaùn quọỳc tóỳ, âáưu tỉ nỉåïc ngoi... cho nãn NHTM phi thiãút
láûp trảng thại trỉåìng rng (ti sn cọ låïn hån ti sn nåü âäúi våïi mäüt ngoải tãû no âọ)
hồûc âon rng (ti sn cọ nh hån ti sn nåü âäúi våïi mäüt ngoải tãû no âọ) cho tỉìng
ngoải tãû, tỉïc l tảo ra sỉû khäng cán xỉïng giỉỵa ti sn cọ ngoải tãû v ti sn nåü ngoải
tãû vãư säú lỉåüng hồûc vãư k hản ca chụng; ngán hng cọ kh nàng phi chëu nhỉỵng
khon läù tỉì sỉû biãún âäüng t giạ theo chiãưu hỉåïng báút låüi.
1.2.3. Mäüt säú k thût nghiãûp vủ qun trë ri ro li sút v t giạ häúi âoại.
1.2.3.1. Qun trë ri ro li sút :
1.2.3.1.1. Mäüt säú phỉång phạp âo lỉåìng ri ro li sút
a. Mọ hỗnh kyỡ haỷn õóỳn haỷn (The Maturity Model)
Mọỹt sổỷ thay âäøi ca li sút s nh hỉåíng âãún thu nháûp, lm thay âäøi giạ trë ca ti
sn nåü v ti sn cọ ca ngán hng. Tuy nhiãn sỉû tạc âäüng (cọ thãø täút hay xáúu) phủ
thüc vo mỉïc âäü v tênh cháút ca sỉû khäng cán xỉïng cạc k hản giỉỵa danh mủc ti
sn cọ v ti sn nåü . Nãúu gi MA l k hản âãún hản trung bỗnh cuớa danh muỷc taỡi saớn
coù vaỡ ML laỡ kyỡ haỷn õóỳn haỷn trung bỗnh cuớa danh muỷc taỡi saớn nåü, ta coï :
MA = WA1MA1+ WA2MA2+...+ WAnMAn = Σ WAiMAi
ML = WL1ML1+ WL2ML2+...+ WLnMLn = Σ WLiMLi
Trong âoï : WAi, WLi l t trng ti sn cọ, ti sn nåü thỉï i, âỉåüc thãø hiãûn theo giạ
thë trỉåìng, ta coï : Σ WAi = Σ WLi = 1
MAi, MLi : l k hản âãún hản ca ti sn cọ, ti sn nåü i ; i =1,2,...,n

Trang 9


Qun trë ri ro li sút v t giạ trong hoaỷt õọỹng ngỏn haỡng

Phổồng trỗnh naỡy noùi lón kyỡ haỷn âãún hản ca mäüt danh mủc ti sn cọ hồûc taỡi saớn
nồỹ bũng tyớ troỹng trung bỗnh cuớa tỏỳt caớ cạc k hản cáúu thnh trong danh mủc.
Ngun l nh hỉåíng ca li sút âäúi våïi danh mủc ti sn l :
9 Mäüt sỉû tàng (gim) li sút thë trỉåìng âãưu dáùn âãún mäüt sỉû gim (tàng) giạ trë ca
danh mủc ti sn cọ v ti sn nåü ca ngán haỡng;
9 Khi laợi suỏỳt thở trổồỡng tng (giaớm) thỗ kyỡ hản ca danh mủc ti sn cọ hồûc ti
sn nåü coù thu nhỏỷp cọỳ õởnh caỡng daỡi, thỗ giaù trở ca chụng gim (tàng) cng låïn;
9 Khi li sút thë trổồỡng tng, thỗ kyỡ haỷn danh muỷc taỡi saớn caỡng daỡi thỗ tọỳc õọỹ giaớm
giaù cuớa chuùng caỡng giaớm vaỡ ngỉåüc lải.
Nãúu gi A, L, E láưn lỉåüt l giạ trë thë trỉåìng ca ti sn cọ, väún huy âäüng, v väún
ch såí hỉỵu, ta cọ E = A - L. Nhỉ váûy våïi mäüt sỉû tàng (gim) li sút thở trổồỡng thỗ
mổùc thay õọứi theo giaù thở trổồỡng cuớa väún ch såí hỉỵu âỉåüc xạc âënh l chãnh lãûch
giỉỵa giạ trë thë trỉåìng ca ti sn cọ v väún huy âäüng theo cäng thæïc :ΔE = ΔA - ΔL
Qua cäng thỉïc trãn cho tháúy ràịng âãø hản chãú ri ro li sút ngán hng cọ thãø lm
cho k hản ca ti sn nåü v ti sn cọ cán xỉïng nhau, tỉïc l MA=ML. Tuy nhiãn,
âiãưu ny lải âi ngỉåüc lải våïi chỉïc nàng cå bn ca NHTM l chỉïc nàng ln chuøn
ti sn våïi mủc tiãu lm táûp trung nhỉỵng ngưn väún ngàõn hản, khäúi lỉåüng nh, phán
tạn thnh ngưn väún låïn phủc vủ cho âáưu tỉ phạt triãøn. Màût khạc, ngay c trong
trỉåìng håüp ngán hng â cán xỉïng k hản ca ti sn nåü v ti sn coù thỗ tióửm ỏứn ruới
ro laợi suỏỳt vỏựn xuỏỳt hióỷn do t lãû väún huy âäüng/täøng ti sn cọ l nh hån mäüt v
thåìi lỉåüng ca lưng tiãưn khäng âäưng nhỏỳt vồùi kyỡ haỷn trung bỗnh. Mỷc duỡ tọửn taỷi
nhióửu haỷn chóỳ nhổng mọ hỗnh kyỡ haỷn õóỳn haỷn laỡ mäüt phỉång phạp âån gin, êt täún
kẹm âãø âo lỉåìng mỉïc âäü ri ro li sút âäúi våïi NHTM.
b. Mä hỗnh thồỡi lổồỹng (The Duration Model)

Trang 10


Qun trë ri ro li sút v t giạ trong hoảt âäüng ngán hng

Thåìi lỉåüng ca mäüt ti sn l thỉåïc âo thåìi gian täưn tải lưng tiãưn ca ti sn ny,
âỉåüc tênh trãn cå såí cạc giạ trë hiãûn tải ca nọ. Cäng thỉïc täøng quạt xạc âënh thåìi
lỉåüng ca mäüt chỉïng khoạn cọ thu nháûp cäú âënh nhỉ sau :
Σ CFt.DFt.t

Σ PVt.t

D = ---------------------- = -------------------------Σ CFt.DFt

(1)

Σ PVt

Trong âọ : CFt l lưng tiãưn nháûn âỉåüc tải thåìi âiãøm cúi k t; n l säú k thanh toạn;
DFt = 1/(1+R)t l nhán täú chiãút kháúu; R : mỉïc li sút thë trỉåìng; PVt = CFt x DFt giạ
trë hiãûn tải ca lưng tiãưn cúi k t. Vê dủ : ngán hng cáúp mäüt khon tên dủng trë giạ
5 t âäưng, li sút 12%/nàm, k hản 5 nàm, tr li hng nàm; li sút hiãûn hnh ca
thë trỉåìng cng l 12%/nàm. Ta cọ thåìi lỉåüng ca khon vay âỉåüc xạc âënh theo
bng sau :
T
1
2
3
4

5

CFt
DFt
CFt.DFt
CFt.DFt.t
600.000.000
0,8929
535.740.000
535.740.000
600.000.000
0,7972
478.320.000
956.640.000
600.000.000
0,7118
427.080.000
1.281.240.000
600.000.000
0,6355
381.300.000
1.525.200.000
5.600.000.000
0,5674
3.177.440.000
15.887.200.000
Cäüng :
5.000.000.000
20.186.020.000
Suy ra thåìi lỉåüng khon vay D = 20.186.020.000/5.000.000.000 = 4,037 nàm

Nhỉỵng âàûc âiãøm quan troỹng cuớa mọ hỗnh thồỡi lổồỹng trong mọỳi lión quan våïi k hản
ti sn, li sút thë trỉåìng, lưng tiãưn thu âỉåüc mäùi k nhỉ sau :
9 Thåìi lỉåüng tàng lãn cng våïi k hản ca ti sn cọ thu nháûp cäú âënh, nhỉng våïi
mäüt t lãû gim dáưn; tỉïc laì : δD/δM > 0 vaì δD2/δ2M < 0 ;
9 Thåìi lỉåüng v li sút thë trỉåìng biãún âäøi ngỉåüc chiãưu nhau; tỉïc l δD/δR < 0;
9 Li sút ca taỡi saớn (coù hoỷc nồỹ) caỡng cao thỗ thồỡi lổồỹng cng gim.
Nãúu gi P l thë giạ ca ti sn ( cäø phiãúu, trại phiãúu...) ta cọ :

Trang 11


Qun trë ri ro li sút v t giạ trong hoảt âäüng ngán hng

C
C
C+F
P = ----------- + -------------- + .... + ------------------(1+R)
(1+R)2
(1+R)N

(2)

Láúy âảo hm báûc nháút ca P theo R ta coï :
C
2C
N(C + F)
DP/dR = - 1/(1+R) [ ----------- + ------------ + .... + ------------- ]
(1+R)N
(1+R)
(1+R)2

(3)

Kãút håüp cäng thæïc (1) ta coï :
dP/dR = - 1/(1+R) [P.D]

(4)

hay

dP/P = -D [dR/(1+R)]

(5)

Phổồng trỗnh (4) vaỡ (5) chố ra mọỳi quan hóỷ ngỉåüc chiãưu nhau ca li sút v thë giạ
ti sn theo âäư thë sau :

Thay âäøi
thë giạ
dP/P

-D
Thay âäøi
li sút
dR/(1+R)

Nhỉ váûy âäúi våïi mäüt danh mủc ti sn cọ v ti sn nåü ta xạc âënh thåìi lỉåüng täøng
håüp theo cäng thỉïc sau :
DA =X1AD1A+X2AD2A+....+XnADnA= Σ XiADiA
DL=X1LD1L+X2LD2L+....+XnLDnL= Σ XiLDiL

Trong âọ DA, DL l thåìi lỉåüng ca ti sn cọ, väún huy âäüng; Xi, Di l t trng v
thåìi lỉåüng ca ti sn thỉï i.
Suy ra : ΔA/A = -DA[ΔR/(1+R)] v ΔL/L = -DL[ΔR/(1+R)]
Màût khạc ta cọ : ΔE = ΔA - ΔL = -( DA.A -DL.L)[ΔR/(1+R)]

Trang 12


Qun trë ri ro li sút v t giạ trong hoảt âäüng ngán hng

ΔE = - ( DA-DL.k).A.[ΔR/(1+R)] (6)

våïi k=L/A

Tỉì phổồng trỗnh (6) cho ta kóỳt luỏỷn sau :
9 ( DA-DL.k) : phn ạnh sỉû khäng cán xỉïng vãư thåìi lỉåüng ca hai vãú bng täøng kãút
ti sn. Nãúu sỉû chónh lóỷch naỡy caỡng lồùn thỗ tióửm ỏứn ruới ro li sút âäúi våïi ngán
hng cng cao;
9 A : phn ạnh quy mä täøng ti sn cọ ca ngán hng. Quy mọ taỡi saớn coù caỡng lồùn
thỗ tióửm ỏứn ruới ro li sút âäúi våïi ngán hng cng cao;
9 ΔR/(1+R) : phn ạnh mỉïc âäü thay âäøi li sút. Mỉïc õọỹ thay õọứi laợi suỏỳt caỡng
nhióửu thỗ tióửm ỏứn ruới ro li sút âäúi våïi ngán hng cng cao.
Trong ba nhỏn tọỳ trón thỗ chố coù laợi suỏỳt laỡ mang tênh ngoải cnh, cn hai úu täú cn
lải âỉåüc âàût dỉåïi sỉû kiãøm soạt ca ngán hng. Ngy nay, viãûc aùp duỷng mọ hỗnh thồỡi
lổồỹng vaỡo vióỷc quaớn trở ruới ro li sút tråí nãn âån gin nhåì sỉû phong phụ ca cạc
nghiãûp vủ ngán hng nhỉ : cạc giao dëch Forwards, Swaps, Futures, Options thäng
qua cạc thë trỉåìng chỉïng khoạn táûp trung v bạn táûp trung. Tuy nhiãn, mä hỗnh thồỡi
lổồỹng chố chờnh xaùc vồùi nhổợng bióỳn õọỹng laợi sút tỉång âäúi nh. Mäüt khi sỉû thay âäøi
ca li suỏỳt laỡ khaù lồùn thỗ quan hóỷ giổợa laợi suỏỳt v thë giạ ti sn khäng cn l quan
hãû tuún tênh do tênh läưi trong mäúi quan hãû giỉỵa li suỏỳt vaỡ thở giaù taỡi saớn.

dP/P

Quan hóỷ
thổỷc tóỳ
-D
dR/(1+R)

c. Mọ hỗnh âënh giạ lải ( The Repricing Model )

Trang 13


Qun trë ri ro li sút v t giạ trong hoaỷt õọỹng ngỏn haỡng

Mọ hỗnh õởnh giaù laỷi dổỷa trón cå såí phán têch cạc lưng tiãưn tãû theo giạ trë ghi säø
nhàịm xạc âënh thu nháûp li tỉì ti sn cọ v chi phê li tỉì väún huy âäüng trong mọỹt
khoaớn thồỡi gian nhỏỳt õởnh. Mọ hỗnh naỡy õổồỹc xạc âënh nhỉ sau :
ΔNIIi = GAPi x ΔRi = (RSAi-RSLi) ΔRi
Trong âọ : ΔNIIi sỉû thay âäøi thu nháûp rng tỉì li sút ca nhọm ti sn i; GAPi
chãnh lãûch theo giạ trë ghi säø giỉỵa ti sn cọ v ti sn nåü ca nhọm ti sn i; ΔRi
sỉû thay âäøi li sút ca nhọm ti sn i; RSAi, RALi l giạ trë ghi säø ca ti sn cọ,
ti sn nåü nhọm ti sn i. ÅÍ âáy nhọm ti sn thỉåìng âỉåüc phán chia theo tỉìng k
hản m ti sn cọ v ti sn nåü âỉåüc âënh giạ lải theo li sút måïi trãn thë trỉåìng.
Thäng thỉåìng k hản âỉåüc phán chia theo cạc nhọm nhỉ : 1 ngy; âãún 3 thaïng; âãún
6 thaïng; âãún 12 thaïng; âãún 5 nm; vaỡ trón 5 nm. Mọ hỗnh õởnh giaù laỷi l tỉång âäúi
âån gin v trỉûc quan nhỉng lải b qua viãûc phán têch thë giạ ca ti sn, b qua sỉû
chãnh lãûch k hản giỉỵa ti sn nåü v ti sn cọ trong cng mäüt nhọm...
1.2.3.1.2. Nhỉỵng nghiãûp vủ bo âm ri ro li sút :
a. Bo âm ri ro li sút näüi bng :
Tỉì ba phỉång phạp âo lỉåìng ri ro li sút trãn ta rụt ra mäüt säú biãûn phạp bo âm

ri ro li sút trỉûc tiãúp trãn bng cán âäúi ti sn näüi bng nhỉ sau :
9 Lm cho cán xỉïng k hản giỉỵa ti sn nåü v ti sn cọ; tỉïc l MA= ML;
9 Âiãưu chènh chãnh lãûch thåìi lỉåüng (DA-kDL) âảt âãún 0 bàịng cạch âiãưu chènh riãng
l hồûc âäưng thåìi ba nhán täú DA, DL, v k;
9 Âiãưu chènh chãnh lãûch theo giạ trë ghi säø giỉỵa ti sn cọ v ti sn nåü nhảy cm
våïi li sút (GAP) âảt âãún 0; tỉïc l RSA = RSL.
Phỉång phạp bo âm ri ro li sút thäng qua viãûc cå cáúu lải bng cán âäúi ti sn
näüi bng thỉåìng täún nhiãưu thåìi gian v chi phê hån so våïi cạc phỉång phạp khạc.

Trang 14


Qun trë ri ro li sút v t giạ trong hoảt âäüng ngán hng

b. Bo âm ri ro li sút ngoải bng :

b1. Bo âm ri ro li sút bàịng håüp âäưng k hản :
Gi sỉí tải thåìi âiãøm t=0, ngán hng âang nàõm giỉỵ mäüt ti sn cọ våïi thë giạ P, thåìi
lỉåüng D, li sút thë trỉåìng R . Khi âọ ta cọ thãø xạc âënh âỉåüc mäüt khon läù do li
sút thë trỉåìng tàng lãn ΔR tải thåìi âiãøm t nhỉ sau : ΔP = -D.P. ΔR/(1+R). Âãø b
âàõp khon läù ny, nh qun trë ngán hng tiãún hnh nghiãûp vủ giao dëch k hản bàịng
cạch bạn k hản mäüt ti sn tỉång tỉû våïi giạ P, thanh toạn tải thåìi âiãøm t. Nhỉ váûy,
tải thåìi âiãøm t nóỳu laợi suỏỳt thở trổồỡng tng lón R thỗ ngán hng s cọ mäüt khon thu
nháûp tỉì giao dëch k hản l : P - Pf = P - P [1- D.ΔR/(1+R)] = D. ΔR/(1+R) . Tỉïc l
ngán hng â loải trỉì âỉåüc ri ro li sút .
ΔP

Li/läù ca ngán hng tỉì
sỉû thay âäøi li sút

ΔR
Ri ro li
sút âỉåüc
loải trỉì

Li/läù tỉì giao dëch mua håüp
âäưng k hản, hồûc tỉång lai
(Long position)

Âäư thë 1 : Thu nháûp ca ngán hng biãún âäøi cng chiãưu li sút (ngán
hng huy âäüng väún di hản v cho vay ngàõn hản )

ΔP

Li/läù tỉì giao dëch bạn håüp
âäưng k hản, hồûc tỉång lai
(Short position)

ΔR
Ri ro li
sút âỉåüc
loải trỉì

Li/läù ca ngán hng tỉì
sỉû thay âäøi li sút

Âäư thë 2 : Thu nháûp ca ngán hng biãún âäøi ngỉåüc chiãưu li sút (ngán
hng huy âäüng väún ngàõn hản v cho vay di hản )
Trang 15

Qun trë ri ro li sút v t giạ trong hoảt âäüng ngán hng

b2. Bo âm ri ro li sút bàịng håüp âäưng tỉång lai :
Vãư cå bn bo âm ri ro li sút bàịng håüp âäưng tỉång lai v k hản l tỉång tỉû
nhau nhỉng håüp âäưng tỉång lai l nhỉỵng håüp âäưng âỉåüc chøn hoạ , giao dëch mọỹt
caùch coù tọứ chổùc trón sồớ giao dởch. Vỗ vỏỷy âãø bo âm ri ro li sút cho mäüt ti sn,
ngán hng cn phi xạc âënh säú lỉåüng håüp âäưng tỉång lai cáưn sỉí dủng.
Ta cọ cäng thỉïc : ΔF = - DF.F. ΔR/(1+R) våïi F l giạ trë ban âáưu ca håüp âäưng
tỉång lai, ΔF l thay âäøi giạ trë ca håüp âäưng tỉång lai, DF thåìi lỉåüng ca chỉïng
khoạn sỉí dủng trong håüp âäưng tỉång lai. Nãúu gi NF, PF l säú lỉåüng v giạ c ca
håüp âäưng tổồng lai thỗ F=NF.PF hay F = - DF. NF.PF. ΔR/(1+R) . Âãø b âàõp våïi
khon läù do li sút thë trỉåìng tàng lãn ΔR tải thåìi âiãøm t âäúi våïi ti sn trë giạ P l
ΔP = -D.P. ΔR/(1+R) thỗ F=P hay - DF. NF.PF. R/(1+R)= -D.P. R/(1+R). Nhổ
vỏỷy säú lỉåüng håüp âäưng tỉång lai cáưn sỉí sủng :

Nf = D.P / Df.Pf

Tỉång tỉû nhỉ váûy måí räüng cho ton bäü bng cán âäúi ti sn, khi li sút tàng ngán
hng cọ thãø chëu mäüt khon läù : ΔE = - ( DA-DL.k).A.[ΔR/(1+R)] . Nhỉ váûy säú
lỉåüng håüp âäưng tỉång lai ngán hng cáưn sỉí dủng âãø bo âm ri ro li sút ton bäü
bng cán âäúi ti sn l :

NF

( DA-DL.k).A
= ------------------DF.PF

b3. Bo âm ri ro li sút bàịng giao dëch quưn chn :
Giao dëch quưn chn l loải nghiãûp vủ hãút sỉïc âa dảng v phong phụ phaùt trióứn rỏỳt

maỷnh caớ vóử quy mọ lỏựn hỗnh thổùc tải nhiãưu nỉåïc phạt triãøn. Cạc nghiãûp vủ cå bn
trong giao dëch quyãön choün bao gäöm :

i. Mua quyãön choün mua ( buying a call ) âãø baío âaím ruíi ro li sút :

Trang 16


Qun trë ri ro li sút v t giạ trong hoảt âäüng ngán hng

Ngỉåìi mua quưn chn mua cọ quưn m khäng cọ nghéa vủ âäúi våïi viãûc mua mäüt
loải chỉïng khoạn tải mäüt mỉïc giạ cäú âënh X (giạ giao dëch ) â tho thûn trong håüp
âäưng. Âäưng thåìi tải thåìi âiãøm k kãút håüp âäưng ngỉåìi mua phi tr mäüt khon phê C
(phê chn mua) cho ngỉåìi bạn quưn chn mua. Nhỉ váûy, ngỉåìi mua s thu âỉåüc låüi
nhûn khi giạ trại phiãúu tàng bàịng cạch thỉûc hiãûn quyóửn choỹn mua cuớa mỗnh vaỡ
ngổồỹc laỷi chố chởu lọự täúi âa l khon phê C nãúu giạ trại phiãúu gim do khäng bàõt
büc phi thỉûc hiãûn håüp âäưng.

Li/läù
ΔV

Tàng/gim li
sút thë trỉåìng
ΔR

Âỉåìng thu nháûp tỉì
quưn chn mua
(long call)

P=X

A

B

Tàng/gim giạ
chỉïng khoạn
ΔP

C

Âäư thë 3 : thu nháûp ca ngỉåìi mua quưn chn mua

Gi sỉí ngán hng âang nàõm giỉỵ mäüt danh mủc ti sn m thu nháûp ca nọ biãún âäøi
cng chiãưu våïi li sút (nhỉ âäư thë 1 - trảng thại âon). Âãø bo âm ri ro khi li
sút thë trỉåìng giaớm (tổùc laỡ giaù thở trổồỡng taỡi saớn tng) thỗ ngán hng cọ thãø thỉûc
hiãûn mua quưn chn mua. Båíi vỗ khi laợi suỏỳt thở trổồỡng giaớm, giaù chổùng khoaùn tàng
cho nãn ngỉåìi mua s thu âỉåüc låüi nhûn tỉì quưn chn mua nhàịm b âàõp khon läù
tỉì danh mủc ti sn.

Trang 17


Qun trë ri ro li sút v t giạ trong hoảt âäüng ngán hng

Li/läù
ΔV
Âỉåìng thu nháûp ca
ti sn sau khi bo
âm ri ro li sút

Âỉåìng thu nháûp tỉì
quưn chn mua

P=X
A

ΔR

B

Tàng/gim giạ
chỉïng khoạn
ΔP

C
Âỉåìng thu nháûp ca
ti sn trỉåïc khi bo
âm ri ro li sút

Âäư thë 4 : mua quưn chn mua âãø bo âm ri ro li sút

ii. Bạn quưn chn mua (selling/writing a call) âãø bo âm ri ro li sút :
Ngỉåüc lải våïi mua quưn chn mua, ngỉåìi bạn quưn chn mua s nháûn âỉåüc mäüt
khon phê bạn quưn chn mua (C) v phi ln sàơn sng bạn chỉïng khoạn cho
ngỉåìi mua. Do váûy, ngỉåìi bạn quưn chn mua chè thu âỉåüc låüi nhûn trong giåïi
hản mỉïc phê thu âỉåüc nãúu li sút thë trỉåìng tàng v cọ kh nàng bë läù l khäng hản
chãú khi li sút thë trỉåìng gim.

Li/läù
ΔV

C
Tàng/gim li
sút thë trỉåìng
ΔR

P=X

A

B

Tàng/gim giạ
chỉïng khoạn
ΔP

Âỉåìng thu nháûp tỉì
bạn quưn chn
mua (short call)

Âäư thë 5 : thu nháûp ca ngỉåìi bạn quưn chn mua

Trang 18


Qun trë ri ro li sút v t giạ trong hoảt âäüng ngán hng

Bo âm ri ro li sút bàịng bạn quưn chn mua :

Âỉåìng thu nháûp ca

ti sn trỉåïc khi bo
âm ri ro li sút

Li/läù
ΔV

C
ΔR
Âỉåìng thu nháûp ca
ti sn sau khi bo
âm ri ro li sút

A
P=X

B

Tàng/gim giạ
chỉïng khoạn
ΔP
Âỉåìng thu nháûp tỉì
bạn quưn chn
mua (short call)

Âäư thë 6 : bạn quưn chn mua âãø bo âm ri ro li sút

Ta tháúy viãûc bo âm ri ro li sút bàịng bạn quyóửn choỹn mua thỗ khaớ nng phaùt
sinh lọự vỏựn khọng coù giồùi haỷn. Vỗ vỏỷy ồớ nghióỷp vuỷ naỡy, ngỏn hng chè sỉí dủng âãø
gim båït mäüt pháưn ri ro trong danh mủc ti sn (åí trảng thại trỉåìng) chỉï khäng thãø
phng ngỉìa ton bäü ri ro trong trỉåìng håüp li sút thë trỉåìng tàng.

iii.Mua quưn chn bạn ( buying a put ) âãø bo âm ri ro li sút :
Ngỉåìi mua quưn chn bạn cọ quưn m khäng cọ nghéa vủ âäúi våïi viãûc bạn mäüt
loải chỉïng khoạn tải mäüt mỉïc giạ cäú âënh X (giạ giao dëch ) â tho thûn trong håüp
âäưng. Âäưng thåìi tải thåìi âiãøm k kãút håüp âäưng ngỉåìi mua phi tr mäüt khon phê C
(phê chn mua) cho ngỉåìi bạn quưn chn bạn. Nhỉ váûy, ngỉåìi mua s thu âỉåüc låüi
nhûn khi giạ trại phiãúu gim (li sút thë trỉåìng tàng) bàịng cạch thổỷc hióỷn quyóửn
choỹn baùn cuớa mỗnh vaỡ ngổồỹc laỷi chố chëu läù täúi âa l khon phê C nãúu giạ trại phiãúu
tàng (li sút thë trỉåìng gim) do khäng bàõt büc phi thỉûc hiãûn håüp âäưng.

Trang 19


Qun trë ri ro li sút v t giạ trong hoảt âäüng ngán hng

Li/läù
ΔV

Tàng/gim li
sút thë trỉåìng
ΔR

P=X
B

A

Tàng/gim giạ
chỉïng khoạn
ΔP

Âỉåìng thu nháûp tỉì
mua quưn chn
bạn (long put)

C

Âäư thë 7 : thu nháûp ca ngỉåìi mua quưn chn bạn

Âỉåìng thu nháûp ca
ti sn trỉåïc khi bo
âm ri ro li sút

Li/läù
ΔV
ΔR

B
Âỉåìng thu nháûp ca
ti sn sau khi bo
âm ri ro li sút

Tàng/gim giạ
chỉïng khoạn
ΔP

P=X
A

Âỉåìng thu nháûp tỉì
mua quưn chn

bạn (long put)

C

Âäư thë 8 : bo âm ri ro li sút bàịng mua quưn chn bạn

Tỉì âäư thë 8 cho tháúy trong trỉåìng håüp ngán hng âang nàõm giỉỵ mäüt danh mủc ti
sn m thu nháûp ca nọ biãún âäøi ngỉåüc chiãưu våïi li suỏỳt (nhổ õọử thở 2 - traỷng thaùi
trổồỡng) thỗ coù thãø sỉí dủng nghiãûp vủ mua quưn chn bạn âãø bo âm ri ro li sút
trong trỉåìng håüp li sút thë trỉåìng tàng.

iv. Bạn quưn chn bạn ( selling/writing a put ) âãø bo âm ri ro li sút :
Ngỉåüc lải våïi mua quưn chn bạn, ngỉåìi bạn quưn chn bạn s nháûn âỉåüc mäüt
khon phê bạn quưn chn bạn v phi ln sàơn sng mua chỉïng khoạn cho ngỉåìi
mua. Do váûy, ngỉåìi bạn quưn chn bạn chè thu âỉåüc låüi nhûn trong giåïi hản mỉïc

Trang 20


Qun trë ri ro li sút v t giạ trong hoảt âäüng ngán hng

phê thu âỉåüc nãúu li sút thë trỉåìng gim v cọ kh nàng bë läù l khäng hản chãú khi
li sút thë trỉåìng tàng.
Li/läù
ΔV

Âỉåìng thu nháûp tỉì
bạn quưn chn
bạn (short put)

C
Tàng/gim li
sút thë trỉåìng
ΔR

B

A

P=X
Tàng/gim giạ
chỉïng khoạn
ΔP

Âäư thë 9 : thu nháûp ca ngỉåìi bạn quưn chn bạn

Bo âm ri ro li sút bàịng bạn quưn chn bạn :

Âỉåìng thu nháûp ca
ti sn trỉåïc khi bo
âm ri ro li sút

Li/läù
ΔV

Âỉåìng thu nháûp tỉì
bạn quưn chn
bạn (short put)

C

ΔR

B

Tàng/gim giạ
chỉïng khoạn
ΔP

A
P=X

Âỉåìng thu nháûp ca
ti sn sau khi bo
âm ri ro li sút

Âäư thë 10 : bo âm ri ro li sút bàịng bạn quưn chn bạn

Tỉì âäư thë 10 ta tháúy viãûc bo âm ri ro li sút bàịng bạn quyóửn choỹn baùn thỗ khaớ
nng phaùt sinh lọự vỏựn khọng coù giồùi haỷn. Vỗ vỏỷy ồớ nghióỷp vuỷ naỡy, ngỏn hng chè sỉí

Trang 21


Qun trë ri ro li sút v t giạ trong hoảt âäüng ngán hng

dủng âãø gim båït mäüt pháưn ri ro trong danh mủc ti sn (åí trảng thại âon) chỉï
khäng thãø phng ngỉìa ton bäü ri ro trong trỉåìng håüp li sút thë trỉåìng gim.
Tọm lải : ta cọ mäúi quan hãû giỉỵa cạc giao dëch quưn chn v giao dëch k hản theo
âàóng thỉïc sau :
Mua quưn chn mua + Bạn quưn chn bạn = Mua k hản/tỉång lai

Bạn quưn chn mua + Mua quưn chn bạn = Bạn k hản/tỉång lai
Minh hoả bàịng âäư thë : ( gi sỉí b qua mỉïc phê giao dëch C)
ΔV

ΔV

ΔV

+

ΔP

=

ΔP

Mua quưn chn mua

ΔP

Bạn quưn chn bạn

ΔV

Mua k hản/tỉång lai

ΔV
ΔP

Bạn quưn chn mua

+

ΔV
ΔP

Mua quưn chn bạn

=

ΔP

Bạn k hản/tỉång lai

b4. Bo âm ri ro li sút bàịng giao dëch hoạn âäøi (Swaps):
Ngán hng sỉí dủng giao dëch hoạn âäøi li sút våïi mủc âêch chuøn nhỉỵng ti sn
cọ li sút cäú âënh thnh ti sn cọ li sút th näøi v ngỉåüc lải hồûc chuøn âäøi giỉỵa
nhỉỵng ti sn cọ li sút th näøi khạc nhau. Theo thäng lãû trong håüp âäưng Swaps li
sút, ngỉåìi mua s thanh toạn li sút cäú âënh cho ngỉåìi bạn; v ngỉåìi bạn s thanh
toạn li sút th näøi cho ngỉåìi mua. Chàóng hản ngán hng phạt hnh mäüt loải trại
phiãúu li sút cäú âënh 7,5%/nàm k hản 10 nàm; âãø bo âm ri ro li sút trong

Trang 22


Qun trë ri ro li sút v t giạ trong hoảt âäüng ngán hng

trỉåìng håüp li sút thë trỉåìng gim ngán hng cọ thãø bạn mäüt håüp âäưng Swaps li
sút k hản 10 nàm thanh toạn theo li sút cäú âënh 8%/nàm v li sút th näøi l
li sút thë trỉåìng (LIBOR,SIBOR...) våïi giạ trë håüp âäưng tỉång âỉång giạ trë trại

phiãúu phạt hnh. Nhỉ váûy ngán hng â chuøn trại phiãúu li sút cäú âënh thnh trại
phiãúu cọ li sút th näøi l li sút thë trỉåìng trỉì 0,5% (LIBOR-0,5).
1.2.3.2. Qun trë ri ro t giạ :
1.2.3.2.1. Mäüt säú phỉång phạp âo lỉåìng ri ro ngoải häúi
a. Trảng thại ngoải häúi rng :
Trảng thại ngoải häúi rng ca mäüt loải ngoải tãû âỉåüc xạc âënh theo cäng thỉïc :
Trảng thại
ngoải häúi rng
ngoải tãû i

=

Trảng thại
ngoải häúi rng
ngoải tãû i

=

Ti sn cọ
ngoải tãû i

-

Ti sn nåü
ngoải tãû i +

Trảng thại ngoải
häúi ti sn cọ
rng ngoải tãû i

+

Doanh säú
mua vo ngoải tãû i

Doanh säú
bạn ra
ngoải tãû i

Trảng thại ngoải
häúi mua vo
rngngoải tãû i

Trảng thại ngoải häúi rng ngoải tãû i dỉång gi l trảng thại trỉåìng rng v ngán
hng s phi âäúi màût våïi ri ro häúi âoại khi ngoải tãû i gim giạ so våïi âäưng bn tãû
(t giạ gim). Ngỉåüc lải, trảng thại ngoải häúi rng ngoải tãû i ám gi l trảng thại
âon rng v ngán hng s phi âäúi màût våïi ri ro häúi âoại khi ngoải tãû i tàng giạ so
våïi âäưng bn tãû (t giạ tàng). Nhỉ váûy, ri ro ngoải häúi tỉì trảng thại ngoải häúi rng
ngoải tãû i khạc 0 âỉåüc cáúu thnh båíi hai hoảt âäüng l : hoảt âäüng trãn ti sn cọ v
ti sn nåü v hoảt âäüng mua bạn ngoải tãû i. Trong âọ, ri ro tỉì ti sn cọ v ti sn
nåü l do sỉû khäng cán xỉïng vãư k hản v giạ trë giỉỵa ti sn cọ v ti sn nåü âäúi våïi
ngoải tãû i; cn ri ro tỉì hoảt âäüng mua bạn ngoải tãû l do ngỏn haỡng duy trỗ mọỹt
traỷng thaùi ngoaỷi họỳi mồớ (traỷng thại âáưu cå ngoải häúi) âäúi våïi ngoải tãû i.

Trang 23


Qun trë ri ro li sút v t giạ trong hoảt âäüng ngán hng

b. Mỉïc biãún âäüng t giạ :

Ri ro ngoải häúi âäúi våïi ngoải tãû i phủ thüc vo sỉû biãún âäüng ca t giạ ngoải tãû i,
ta cọ cäng thỉïc : Li/läù âäúi våïi ngoải tãû i = (trảng thại ngoải häúi rng ca ngoải tãû i)
x (mỉïc biãún âäüng t giạ ngoải tãû i). R rng khi t giạ ngoải tãû i cọ mỉïc biãún âäüng
låïn thỗ khaớ nng laợi/lọự cuớa ngỏn haỡng õọỳi vồùi ngoaỷi tãû i cng låïn; tỉïc l ngán hng
phi âäúi màût våïi ri ro t giạ ngoải tãû i cng cao.
1.2.3.2.2. Nhỉỵng nghiãûp vủ bo âm ri ro ngoải häúi
a. Bo âm ri ro ngoải häúi näüi bng :

a1. Âa dảng hoạ danh mủc ngoải tãû : ri ro ngoải häúi ca mäüt danh mủc nhiãưu ngoải
tãû khạc nhau l nh hån täøng cạc ri ro ca tỉìng ngoải tãû riãng leớ. Bồới vỗ, sổỷ thay
õọứi tyớ giaù giổaợ caùc ngoaỷi tãû cọ mäúi tỉång quan nghëch biãún, do âọ li lọự tổỡ vióỷc duy
trỗ traỷng thaùi mồớ õọỳi vồùi nhióửu ngoải tãû cọ thãø b âàõp láùn nhau.

a2. Cán xỉïng ti sn cọ v ti sn nåü : ngán hng cọ thãø bo âm ri ro li sút mäüt
cạch chàõc chàõn bàịng viãûc lm cho ti sn nåü v ti sn cọ cán xỉïng våïi nhau c vãư
k hản v trảng thại ngoải häúi âäúi våïi tỉìng ngoải tãû.
b. Bo âm ri ro ngoải häúi ngoải bng :

b1. Bo âm ri ro ngoải häúi bàịng håüp âäưng k hản/tỉång lai :
Trỉåìng håüp trảng thại ngoải häúi rng ngoải tãû i l trỉåìng rng, tỉïc l ngán hng phi
âäúi màût våïi ri ro ngoải häúi khi t giạ gim. Ngán hng âm bo ri ro ngoải häúi
bàịng cạch bạn håüp âäưng k hản (hồûc mäüt säú håüp âäưng tỉång lai) tỉång ỉïng våïi k
hản v trë giạ chãnh lãûch rng ca ngoải tãû i. Nhỉ váûy, khi t giạ ngoải tãû i giaớm thỗ
ngỏn haỡng seợ thu õổồỹc lồỹi nhuỏỷn tổỡ håüp âäưng k hản âãø b âàõp cho khon läù tỉì trảng
thại trỉåìng rng âäúi våïi ngoải tãû i.

Trang 24