Quản lí công tác chủ nhiệm lớp ở trường trung cấp kỹ thuật và nghiệp vụ nam sài gòn, thành phố hồ chí minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH

Phùng Thị Song Ngân

QUẢN LÍ CƠNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP
Ở TRƯỜNG TRUNG CẤP KỸ THUẬT
VÀ NGHIỆP VỤ NAM SÀI GỊN,
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Thành phố Hồ Chí Minh – 2016


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH

Phùng Thị Song Ngân

QUẢN LÍ CƠNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP
Ở TRƯỜNG TRUNG CẤP KỸ THUẬT
VÀ NGHIỆP VỤ NAM SÀI GỊN,
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Chun ngành : Quản lí giáo dục
Mã số

: 60 14 01 14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
TS. VÕ THỊ BÍCH HẠNH

Thành phố Hồ Chí Minh – 2016


LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu và kết
quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chưa từng được cơng bố trong bất kì
một cơng trình nào khác.
Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 9 năm 2016
Tác giả luận văn
Phùng Thị Song Ngân


LỜI CẢM ƠN
Với những tình cảm chân thành tơi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến:
Ban Giám hiệu Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh, phòng Sau
đại học, Khoa Khoa học Giáo dục và quý thầy, cơ Trường Đại học Sư phạm Thành
phố Hồ Chí Minh đã tận tình giảng dạy, hướng dẫn và tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp
đỡ tôi trong suốt thời gian theo học chương trình cao học chuyên ngành Quản lí giáo
dục khóa 25.
TS. Võ Thị Bích Hạnh, người đã dành nhiều thời gian quan tâm, động viên, giúp
đỡ, hướng dẫn, sửa chữa và góp ý nhiều nội dung quan trọng cho tơi trong suốt q
trình thực hiện luận văn.
Ban Giám Hiệu, quý thầy, cô trường Trung cấp Kỹ thuật và Nghiệp vụ Nam Sài
Gịn đã giúp đỡ tơi trong quá trình thực hiện phiếu khảo sát.
Gia đình, bạn bè đã luôn chia sẻ, ủng hộ, động viên, giúp đỡ tơi hồn thành luận văn.
Mặc dù bản thân đã rất cố gắng, nhưng khả năng còn hạn chế nên chắc rằng nội
dung luận văn cịn nhiều thiếu sót cần điều chỉnh. Kính mong q thầy, cơ góp ý để

luận văn thêm hồn thiện.
Kính chúc q thầy, cơ cùng bạn bè, người thân ln dồi dào sức khỏe.
Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 9 năm 2016
Tác giả luận văn
Phùng Thị Song Ngân


MỤC LỤC
Trang phụ bìa
Lời cảm ơn
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục các chữ viết tắt
Danh mục các bảng

Danh mục các biểu đồ
MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÍ CƠNG TÁC CHỦ NHIỆM
LỚP Ở TRƯỜNG TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP ........................ 6
1.1. Khái quát lịch sử nghiên cứu vấn đề ....................................................................6
1.1.1. Trên thế giới ..................................................................................................6
1.1.2. Ở Việt Nam ...................................................................................................7
1.2. Hệ thống các khái niệm ........................................................................................9
1.2.1. Quản lí ...........................................................................................................9
1.2.2. Quản lí giáo dục ..........................................................................................13
1.2.3. Quản lí nhà trường ......................................................................................14
1.2.4. Giáo viên chủ nhiệm ...................................................................................15
1.2.5. Công tác chủ nhiệm lớp ..............................................................................15
1.2.6. Quản lí cơng tác chủ nhiệm lớp ..................................................................16
1.3. Lý luận về công tác chủ nhiệm lớp ở trường trung cấp chun nghiệp .............16

1.3.1.Vị trí, vai trị, ý nghĩa của công tác chủ nhiệm lớp ......................................16
1.3.2. Nội dung của công tác chủ nhiệm lớp ........................................................19
1.3.3. Phương pháp của công tác chủ nhiệm lớp ..................................................24
1.4. Lý luận về quản lí cơng tác chủ nhiệm lớp ........................................................26
1.4.1. Mục tiêu quản lí cơng tác chủ nhiệm lớp ở trường trung cấp chuyên
nghiệp .........................................................................................................26
1.4.2. Nội dung quản lí cơng tác chủ nhiệm lớp của Hiệu trưởng ở trường
trung cấp chuyên nghiệp ............................................................................26
1.4.3. Nguyên tắc, phương pháp quản lí của Hiệu trưởng đối với cơng tác
chủ nhiệm lớp ở trường trung cấp chuyên nghiệp .....................................34
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lí cơng tác chủ nhiệm lớp ...............................37
1.5.1. Yếu tố chủ quan ..........................................................................................37


1.5.2. Các yếu tố khách quan ................................................................................38
Tiểu kết chương 1 ................................................................................................ 40
Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÍ CƠNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP
Ở TRƯỜNG TRUNG CẤP KỸ THUẬT VÀ NGHIỆP VỤ NAM
SÀI GỊN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ......................................... 41
2.1. Khái quát về mạng lưới các trường TCCN ở thành phố Hồ Chí Minh ............41
2.2. Khái quát về trường Trung cấp Kỹ thuật và Nghiệp Vụ Nam Sài Gòn,
thành phố Hồ Chí Minh ....................................................................................42
2.3. Tổ chức nghiên cứu thực trạng cơng tác chủ nhiệm lớp ở trường Trung
cấp Kỹ thuật và Nghiệp Vụ Nam Sài Gịn, thành phố Hồ Chí Minh. ..............43
2.3.1. Vài nét về đối tượng khảo sát và cách thức xử lí số liệu ............................43
2.3.2. Thực trạng cơng tác chủ nhiệm lớp ở trường trung cấp chuyên nghiệp .....45
2.3.3. Nguyên nhân của thực trạng .......................................................................55
2.4. Thực trạng quản lí công tác chủ nhiệm lớp ở trường Trung cấp Kỹ thuật
và Nghiệp vụ Nam Sài Gòn ..............................................................................56
2.4.1. Thực trạng quản lí cơng tác lập kế hoạch cơng tác chủ nhiệm lớp .......... 61

2.4.2. Thực trạng của việc thực hiện các nội dung quản lí cơng tác chủ
nhiệm lớp của Hiệu trưởng trường Trung cấp Kỹ huật và Nghiệp vụ
Nam Sài Gòn ...................................................................................... 63
2.4.3. Thực trạng kiểm tra - đánh giá công tác chủ nhiệm lớp ở Trung cấp
Kỹ thuật và Nghiệp vụ Nam Sài Gòn ................................................... 67
2.5. Đánh giá chung về thực trạng quản lí cơng tác chủ nhiệm lớp ở trường
Trung cấp Kỹ thuật và Nghiệp vụ Nam Sài Gịn................................................68
2.5.1. Những thuận lợi và ưu điểm .......................................................................68
2.5.2. Những khó khăn, thử thách .........................................................................69
Tiểu kết chương 2 ................................................................................................ 71
Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÍ NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN
LÍ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở TRƯỜNG TRUNG CẤP
KỸ THUẬT VÀ NGHIỆP VỤ NAM SÀI GỊN TP. HỒ
CHÍ MINH ........................................................................................ 72
3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ......................................................................72
3.1.1. Đảm bảo tính pháp lý ..................................................................................72
3.1.2. Đảm bảo tính thực tiễn ................................................................................73
3.1.3. Đảm bảo tính kế thừa ..................................................................................74


3.1.4. Đảm bảo tính đồng bộ .................................................................................75
3.1.5. Đảm bảo tính khả thi, phù hợp với tình hình thực tế nhà trường ..............75
3.2. Biện pháp quản lí cơng tác chủ nhiệm lớp nhằm nâng cao chất lượng giáo
dục ở trường Trung cấp Kỹ thuật và Nghiệp vụ Nam Sài Gòn, thành phố
Hồ Chí Minh .......................................................................................................75
3.2.1. Nhóm biện pháp nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của công tác
chủ nhiệm lớp và quản lí cơng tác chủ nhiệm lớp cho CBQL, GV,
GVCN ................................................................................................ 76
3.2.2. Nhóm biện pháp nâng cao phẩm chất, năng lực quản lí cho đội ngũ
GVCN ................................................................................................ 81

3.2.3. Nhóm biện pháp lựa chọn, phân công đội ngũ GVCN ........................... 87
3.2.4. Nhóm biện pháp nâng cao hiệu quả cơng tác chủ nhiệm lớp .................. 90
3.2.5. Nhóm biện pháp quản lí các hoạt động của đội ngũ GVCN ................... 93
3.2.6. Mối quan hệ giữa các biện pháp ........................................................... 95
3.3. Khảo sát tính cần thiết và khả thi đối với các biện pháp....................................96
3.3.1. Mục đích khảo sát .......................................................................................96
3.3.2. Nội dung khảo sát .......................................................................................96
3.3.3. Phương pháp khảo sát .................................................................................96
3.3.4. Địa bàn khảo sát và khách thể khảo sát ......................................................96
3.3.5. Cách thức tiến hành khảo sát ......................................................................97
3.3.6. Kết quả khảo sát ..........................................................................................97
Tiểu kết chương 3 .............................................................................................. 100
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ............................................................................ 101
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................. 105
PHỤ LỤC


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
CBQL

: Cán bộ quản lí

TS

: Tiến sĩ

GV

: Giáo viên

GVCN

: Giáo viên chủ nhiệm

THCS

: Trung học cơ sở

THPT

: Trung học phổ thông

UBND

: Uỷ ban nhân dân

TCCN

: Trung cấp chuyên nghiệp


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Kết quả đánh giá hiệu suất đào tạo học sinh năm 1 .................................... 46
Bảng 2.2. Kết quả đánh giá hiệu suất đào tạo học sinh năm 2 .................................... 47
Bảng 2.3. Kết quả đánh giá hiệu suất đào tạo học sinh năm 3 .................................... 47
Bảng 2.4. Mức độ thực hiện các nội dung của công tác chủ nhiệm ............................ 53
Bảng 2.5. Mức độ nhận thức về các tiêu chí phân cơng GVCN .................................. 57
Bảng 2.6. Mức độ nhận thức về tầm quan trọng của các nội dung quản lí cơng tác
chủ nhiệm .................................................................................................... 58
Bảng 2.7. Mức độ thực hiện các nội dung quản lí cơng tác chủ nhiệm lớp ................ 59

Bảng 2.8. Kết quả của việc thực hiện các nội dung quản lí cơng tác chủ nhiệm ........ 60
Bảng 2.9. Thực trạng quản lí cơng tác chủ nhiệm lớp thông qua kế hoạch chủ nhiệm ... 62
Bảng 2.10. Thực trạng về việc tổ chức thực hiện kế hoạch chủ nhiệm lớp .................. 63
Bảng 2.11. Thực trạng về việc chỉ đạo thực hiện nội dung công tác chủ nhiệm lớp .... 65
Bảng 2.12. Thực trạng kiểm tra - đánh giá công tác chủ nhiệm lớp ............................. 67
Bảng 3.1. Mức độ cần thiết của các nhóm biện pháp .................................................. 97
Bảng 3.2. Mức độ khả thi của các nhóm biện pháp ..................................................... 98


DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1. Nhận thức của GV về vai trò của GVCN trong QLGD học sinh ............47
Biểu đồ 2.2. Nhận thức của học sinh về vai trò của GVCN trong QLGD học sinh. ...48
Biểu đồ 2.3. Thực trạng chất lượng đội ngũ GVCN là GV và có chứng chỉ nghiệp vụ
sư phạm. ...................................................................................................49
Biểu đồ 2.4. Thâm niên làm công tác chủ nhiệm của đội ngũ GVCN .........................49
Biểu đồ 2.5. Đánh giá của học sinh về GVCN.............................................................55


1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Quán triệt và thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XI, triển khai thực hiện
Chương trình hành động đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo nhằm nâng cao
chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu của công cuộc cơng nghiệp hóa, hiện đại
hóa, hội nhập kinh tế quốc tế của đất nước; Ngành Giáo dục và đào tạo xác định một
trong những nhiệm vụ trọng tâm của giáo dục Mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục
thường xuyên và giáo dục chuyên nghiệp năm học 2011 – 2012 trong chỉ thị 3398
ngày 12 tháng 8 năm 2011 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo là: “Tăng cường
cơng tác giáo dục tồn diện và quản lý học sinh, sinh viên. Chú trọng và tăng cường

giáo dục tư tưởng chính trị, văn hóa truyền thống, đạo đức, lối sống, kỹ năng sống, kỹ
năng thực hành, ý thức trách nhiệm xã hội; tổ chức tốt các hoạt động văn hóa, văn
nghệ, thể dục, thể thao, cơng tác chăm sóc sức khỏe; chú trọng cơng tác bảo đảm an
ninh, trật tự trường học; giáo dục an tồn giao thơng; phòng chống bạo lực, tệ nạn xã
hội, tai nạn thương tích, đuối nước, dịch bệnh đối với học sinh, sinh viên”. Nhiệm vụ
giáo dục toàn diện học sinh vẫn đang được thực hiện trong các năm học tiếp đó. Trong
chỉ thị 3008/CT-BGDĐT ngày 18 tháng 8 năm 2014 ngành giáo dục và đào tạo đã xác
định: “ Tiếp tục triển khai học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, giáo
dục đạo đức, lối sống, kỹ năng sống cho học sinh”.
Lý luận và thực tiễn đã chứng tỏ vai trò quan trọng của người giáo viên chủ
nhiệm đối với quá trình hình thành và phát triển nhân cách của mỗi học sinh; nhận
thức rõ vai trò quan trọng của giáo viên chủ nhiệm lớp trong tổ chức, phối hợp giáo
dục toàn diện học sinh, tại hướng dẫn số 5289/ BGD ĐT - GDTrH ngày 16 tháng 8
năm 2012 của Bộ giáo dục và đào tạo nêu rõ: “ Tích cực triển khai cơng tác bồi dưỡng
thường xun cho giáo viên trung học; chú trọng bồi dưỡng năng lực giáo dục đạo
đức, đổi mới phương pháp dạy học, đổi mới kiểm tra đánh giá; phát triển đội ngũ giáo
viên cốt cán các bộ mơn; tăng cường vai trị và các hoạt động của tổ bộ môn; nâng cao
vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp trong việc tổ chức, phối hợp giáo dục tồn diện
quản lí học sinh”.


2
Xuất phát từ thực tiễn nhà trường: giáo viên chủ nhiệm là người tổ chức, quản lí
trực tiếp và sâu sát nhất về mọi mặt đối với học sinh và thực hiện giáo dục đạo đức, lối
sống, phát triển nhân cách, tư vấn hướng nghiệp cho từng học sinh. Vì thế cơng tác
chủ nhiệm lớp giữ vai trị quan trọng trong việc xây dựng và duy trì nề nếp, góp phần
nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện học sinh. Đồng thời, giáo viên chủ nhiệm là
cầu nối giữa nhà trường và gia đình học sinh, góp phần thực hiện tốt mối quan hệ giữa
nhà trường, gia đình và xã hội. Giáo viên chủ nhiệm lớp phần lớn là giáo viên trẻ về
tuổi đời, tuổi nghề; thiếu kinh nghiệm trong dạy học đặc biệt thiếu kinh nghiệm trong

công tác chủ nhiệm lớp, nhất là các lớp học sinh khối đầu vào hệ Trung học cơ sở.
Chất lượng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm là vấn đề nhà trường còn nhiều trăn trở, địi
hỏi có biện pháp khắc phục.
Hiện nay, việc quản lí cơng tác chủ nhiệm của Hiệu trưởng trong các nhà trường
nói chung và trong nhà trường Trung cấp chun nghiệp nói riêng cịn có những bất
cập, hạn chế, chưa tạo ra động lực cho đội ngũ giáo viên chủ nhiệm nhiệt tình, say mê
với cơng việc, cịn có một bộ phận nhỏ giáo viên vi phạm đạo đức nhà giáo như trù
dập, thiên vị học sinh, đánh giá đạo đức hạnh kiểm học sinh không đúng thực chất, …
Theo chỉ thị số 33/2006/CT-TTg của Thủ Tướng chính phủ về “ Chống tiêu cực và
bệnh thành tích trong giáo dục”, Bộ Giáo dục và đào tạo đã đề ra cuộc vận động “ Hai
không” với bốn nội dung : Nói khơng với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích
trong giáo dục; nói khơng với vi phạm đạo đức nhà giáo và việc ngồi nhầm lớp của
học sinh.
Quận 8 là một quận nghèo của thành phố Hồ Chí Minh, trình độ dân trí đa số
thấp, các gia đình phần nhiều là dân lao động nên việc quan tâm đến giáo dục con cái
cịn nhiều thiếu sót. Các bậc cha mẹ mải lo kiếm tiền mưu sinh mà ít quan tâm đến
việc học tập và rèn luyện của con em mình. Và đương nhiên việc phối hợp giữa gia
đình và nhà trường sẽ gặp nhiều khó khăn. Đó là trở ngại lớn nhất của giáo viên chủ
nhiệm. Trường Trung cấp Kỹ thuật và Nghiệp vụ Nam Sài Gòn là một trong những
trường trung cấp chuyên nghiệp trong thành phố Hồ Chí Minh có đa số học sinh thuộc
hồn cảnh như thế. Vì vậy, người Hiệu trưởng cần có những biện pháp quản lí cơng
tác chủ nhiệm lớp ở trường Trung cấp chuyên nghiệp một cách phù hợp và khả thi


3
nhất để giúp giáo viên chủ nhiệm hoàn thành tốt cơng tác của mình, giúp học sinh phát
triển nhân cách một cách tồn diện.
Từ những lý do trên, tơi chọn đề tài nghiên cứu: “Quản lí cơng tác chủ nhiệm lớp ở
trường Trung cấp Kỹ thuật và Nghiệp vụ Nam Sài Gịn, Thành phố Hồ Chí Minh”.

2. Mục đích nghiên cứu
Hệ thống hóa lý luận, khảo sát, đánh giá thực trạng quản lí cơng tác chủ nhiệm
lớp ở trường Trung cấp Kỹ thuật và Nghiệp vụ Nam Sài Gòn, Thành phố Hồ Chí
Minh, đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lí cơng tác chủ nhiệm
lớp ở trường Trung cấp Kỹ thuật và Nghiệp vụ Nam Sài Gịn, Thành phố Hồ Chí Minh.

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Quản lí cơng tác giáo dục ở trường trung cấp chuyên nghiệp.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lí cơng tác chủ nhiệm lớp ở trường Trung cấp Kỹ thuật và Nghiệp vụ Nam
Sài Gòn, Thành phố Hồ Chí Minh.

4. Giả thuyết khoa học
Cơng tác quản lí cơng tác chủ nhiệm lớp ở trường Trung cấp Kỹ thuật và Nghiệp
vụ Nam Sài Gòn, Thành phố Hồ Chí Minh có thể đã đạt được một số kết quả. Tuy
nhiên vẫn còn những hạn chế và bất cập trong các nội dung quản lí cụ thể. Kết quả và
hạn chế đó xuất phát từ các nguyên nhân trong quản lí cơng tác chủ nhiệm lớp. Nếu có
những biện pháp quản lí hợp lý, khả thi thì có thể nâng cao hiệu quả quản lí cơng tác
chủ nhiệm lớp ở trường Trung cấp Kỹ thuật và Nghiệp vụ Nam Sài Gịn, Thành phố
Hồ Chí Minh.

5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1 Hệ thống hóa cơ sở lý luận về cơng tác chủ nhiệm lớp và quản lí cơng tác chủ
nhiệm lớp ở trường Trung cấp chuyên nghiệp.
5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lí cơng tác chủ nhiệm lớp tại Trung cấp Kỹ
thuật và Nghiệp vụ Nam Sài Gòn.


4

5.3. Đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lí cơng tác chủ nhiệm lớp
ở Trung cấp Kỹ thuật và Nghiệp vụ Nam Sài Gòn.

6. Phạm vi nghiên cứu
Trong thời gian và điều kiện cho phép luận văn chỉ nghiên cứu đề tài trong phạm
vi hẹp là cơng tác quản lí hoạt động chủ nhiệm lớp tại trường Trung cấp Kỹ thuật và
Nghiệp vụ Nam Sài Gòn trong năm học 2015-2016.

7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
7.1. Phương pháp luận
- Quan điểm hệ thống – cấu trúc: là cách thức nghiên cứu quản lí công tác chủ
nhiệm trong mối quan hệ biện chứng với các hoạt động quản lí khác ở trường Trung
cấp Kỹ thuật và Nghiệp vụ Nam Sài Gòn, Thành phố Hồ Chí Minh. Chủ nhiệm lớp là
một hệ thống gồm nhiều thành tố có mối quan hệ ràng buộc lẫn nhau. Vì vậy khi
nghiên cứu cơng tác chủ nhiệm phải đặt nó trong mối quan hệ chi phối, ảnh hưởng của
các yếu tố khác như giáo viên chủ nhiệm, học sinh, chương trình cơng tác chủ nhiệm
của nhà trường, …
- Quan điểm thực tiễn: Chủ nhiệm lớp và quản lí cơng tác chủ nhiệm lớp phải
dựa trên đặc điểm của thời đại, thời đại bùng nổ thông tin và yêu cầu của đất nước về
nhân cách và năng lực của con người. Thơng qua việc khảo sát thực trạng quản lí công
tác chủ nhiệm lớp ở trường Trung cấp Kỹ thuật và Nghiệp vụ Nam Sài Gịn, Thành
phố Hồ Chí Minh, tác giả thấy được những ưu điểm và hạn chế từ đó đề xuất các biện
pháp khả thi nhằm tăng cường hiệu quả quản lí cơng tác chủ nhiệm lớp.
- Quan điểm lịch sử - logic: Nghiên cứu thực trạng quản lí cơng tác chủ nhiệm
lớp cần xem xét cả q trình phát triển của nó. Từ đó thấy được mối liên hệ giữa quá
khứ, hiện tại và tương lai của q trình quản lí cơng tác chủ nhiệm lớp.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Phân tích, so sánh, trừu tượng hóa, hệ thống hóa, tổng hợp hóa, khái quát hóa các
tài liệu liên quan đến đề tài.
7.3. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn

▪ Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi


5
Phiếu thăm dị gồm câu hỏi đóng và câu hỏi mở với thang đo 4 khoảng, thăm dò
trên các đối tượng là cán bộ quản lí cấp trường, giáo viên chủ nhiệm, học sinh và phụ
huynh học sinh về nội dung thực trạng công tác chủ nhiệm, các biện pháp quản lí cơng
tác chủ nhiệm và ngun nhân của các vấn đề trên.
▪ Phương pháp quan sát
Tiến hành dự một số giờ sinh hoạt chủ nhiệm để quan sát công tác chủ nhiệm ở
trên lớp của giáo viên.
7.4. Phương pháp thống kê toán học
Sử dụng phần mềm SPSS for windows để xử lý số liệu nhằm định lượng kết quả
nghiên cứu.

8. Cấu trúc luận văn
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lí cơng tác chủ nhiệm lớp ở trường trung cấp chun
nghiệp.
Chương 2: Thực trạng cơng tác quản lí công tác chủ nhiệm lớp ở trường Trung cấp Kỹ
thuật và Nghiệp vụ Nam Sài Gịn Thành phố Hồ Chí Minh
Chương 3: Một số biện pháp quản lí nhằm nâng cao hiệu quả quản lí cơng tác chủ
nhiệm lớp ở trường Trung cấp Kỹ thuật và Nghiệp vụ Nam Sài Gịn, Thành phố Hồ
Chí Minh
Kết luận và kiến nghị
Tài liệu tham khảo
Phụ lục


6

Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÍ CƠNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP
Ở TRƯỜNG TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP
1.1. Khái quát lịch sử nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Trên thế giới
Từ thời xa xưa trong xã hội công xã nguyên thủy, giáo dục chưa có trường lớp
riêng biệt, đến chế độ chiếm hữu nơ lệ thì đã bắt đầu có trường học. Nhưng mãi đến
thế kỉ XVI, nhà giáo dục người Tiệp Khắc J.A.Coomenxki (1592-1670) đã đưa ra một
mơ hình tổ chức dạy học mới. Đó là hệ thống lớp – bài. Mơ hình lớp học được duy trì
và ngày càng phát triển mạnh mẽ ở khắp các nước trên thế giới. Khơng những vậy, mơ
hình lớp học được phát triển và mở rộng, tùy thuộc vào điều kiện thực tế, song bao giờ
một lớp học vẫn cần người quản lí. Trong hệ thống tổ chức giáo dục của các trường
học, lớp học là đơn vị cơ bản được sử dụng để tổ chức giảng dạy và giáo dục học sinh.
Một lớp học có một giáo viên theo dõi, quản lí xun suốt trong năm học, đó là giáo
viên chủ nhiệm. Để quản lí lớp học, nhà trường cử ra một trong những GV đang giảng
dạy làm chủ nhiệm lớp. GVCN được hiệu trưởng nhà trường lựa chọn từ những GV ưu
tú có kinh nghiệm giáo dục học sinh, có uy tín trong học sinh, được hội đồng nhà
trường nhất trí phân công chủ nhiệm lớp học xác định để thực hiện mục tiêu giáo dục.
Như vậy, khi nói đến GVCN lớp là nói đến mặt quản lí và mặt lãnh đạo học sinh của
một lớp.
Trong tác phẩm “Phương pháp công tác chủ nhiệm lớp”, tác giả Bôn - đư - rép
N.I. đã trình bày những phương pháp cơ bản về cách thức thực hiện công tác chủ
nhiệm lớp ở các trường phổ thông.
Trong báo cáo (1996) với nhan đề “Học tập: Một kho báu tiềm ẩn” của
UNESCO đã xem xét vấn đề giáo dục suốt đời như là việc học tập dựa trên bốn trụ cột
lớn: “Học để biết; Học để làm; Học để cùng chung sống; Học để khẳng định bản
thân”. Đây chính là định hướng cốt lõi cho giáo dục học sinh trong các trường học phổ
thông. Vấn đề giáo dục để làm gì? Giáo dục cái gì? và giáo dục như thế nào?.

7
Từ định hướng trên, các nước phát triển đã chỉ ra những nội dung giáo dục cho
học sinh trung học mà có liên quan đến cơng tác chủ nhiệm lớp. Những nội dung giáo
dục học sinh như: giáo dục kĩ năng sống, giáo dục những giá trị sống, giáo dục hướng
nghiệp… Theo quan điểm của UNESCO đã cho rằng giáo dục trung học là giai đoạn
mà thế hệ trẻ lựa chọn cho mình những giá trị cần thiết cho cuộc sống cũng như con
đường chuẩn bị bước vào hoạt động nghề nghiệp và cuộc sống sau này. Đặc biệt, tài
liệu tập huấn kĩ năng cơ bản trong tham vấn của Unicef (2005) cũng đưa ra những
cách thức tham vấn cho học sinh lứa tuổi thanh niên. Như vậy, người GV cần tổ chức
các họat động khác nhau để học sinh có thể tham gia được dễ dàng và học được rất
nhiều thứ từ đó.
1.1.2. Ở Việt Nam
Ở Việt Nam, nhiều tác giả cũng đã quan tâm nghiên cứu vấn đề quản lí và quản lí
trong giáo dục. Trong đó "Quản lí là một q trình định hướng, quản lí một hệ thống
nhằm đạt được những mục tiêu nhất định. Những mục tiêu này đặc trưng cho trạng
thái mới của hệ thống mà người quản lí mong muốn" (GS. Đặng Vũ Hoạt) hay "Quản
lí là những hoạt động có phối hợp nhằm định hướng và kiểm sốt q trình tiến tới
mục tiêu" (PGS.TS Trần Quốc Thành). Nhìn chung các quan niệm về quản lí đều nhấn
mạnh đến hoạt động nhằm hướng vào đạt mục tiêu đã hoạch định.
Giáo viên chủ nhiệm và cơng tác chủ nhiệm lớp có ảnh hưởng rất lớn đến sự hình
thành nhân cách của học sinh. Việc nghiên cứu về cơng tác chủ nhiệm lớp có rất nhiều
đề tài nghiên cứu như:
“Lí luận giáo dục” của nhóm tác giả Phan Thanh Long, Trần Quang Cấn,
Nguyễn Văn Diện đã đưa ra những chức năng cơ bản của giáo viên chủ nhiệm, nội
dung và phương pháp giáo dục học sinh trong công tác chủ nhiệm. Để làm tốt công tác
chủ nhiệm lớp, yếu tố quan trọng nhất đó là năng lực của giáo viên chủ nhiệm [19].
Nhóm tác giả Lê Thanh Sử, Nguyễn Dục Quang, Nguyễn Thị Kỷ giới thiệu rất
chi tiết các nội dung cơ bản về công tác chủ nhiệm lớp trong tác phẩm “ Phương pháp
công tác chủ nhiệm lớp ở trường phổ thông” [26].

8
Tài liệu “Công tác chủ nhiệm trường trung học ” của trường cán bộ quản lí
giáo dục thành phố Hồ Chí Minh đã giới thiệu tương đối đầy đủ các kỹ năng giải quyết
vấn đề trong công tác chủ nhiệm lớp [32].
Trong tác phẩm “ Những tình huống giáo dục học sinh của người giáo viên chủ
nhiệm” của các tác giả Nguyễn Dục Quang, Lê Thanh Sử, Nguyễn Thị Kỷ đã đề cập
đến yếu tố tâm lý ảnh hưởng đến giao tiếp giữa giáo viên và học sinh cũng như quá
trình giáo dục và hình thành nhân cách học sinh, tập thể học sinh [25].
“Phương pháp công tác của người giáo viên chủ nhiệm ở trường trung học phổ
thông” của tác giả Hà Nhật Thăng (chủ biên) đã trình bày rất rõ những cách thức thực
hiện công tác chủ nhiệm lớp ở các trường phổ thông [29].
Luận văn thạc sĩ năm 2010 “ Quản lí cơng tác chủ nhiệm lớp ở các trường trung
học phổ thông tỉnh Thái Nguyên” của tác giả Trần Thị Thúy đã đi sâu nghiên cứu về
thực trạng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm và quản lí của Hiệu trưởng đối với đội ngũ
giáo viên chủ nhiệm, công tác chủ nhiệm lớp. Qua nghiên cứu thực trạng tác giả cũng
đã đề xuất một số giải pháp quản lí cơng tác chủ nhiệm lớp của các trường trung học
phổ thông tỉnh Thái Nguyên [31].
Luận văn thạc sĩ năm 2012 “ Thực trạng quản lí cơng tác chủ nhiệm lớp của
Hiệu trưởng ở các trường trung học phổ thông huyện Cẩm Mỹ, tỉnh Đồng Nai” của tác
giả Phan Duy Khánh đã nghiên cứu về thực trạng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm và quản
lí của Hiệu trưởng đối với đội ngũ giáo viên chủ nhiệm, công tác chủ nhiệm lớp. Qua
nghiên cứu thực trạng tác giả cũng đã đề xuất một số giải pháp quản lí cơng tác chủ
nhiệm lớp của các trường trung học phổ thông huyện Cẩm Mỹ, tỉnh Đồng Nai [17].
Luận văn thạc sĩ năm 2014 “ Thực trạng quản lí hoạt động chủ nhiệm lớp tại các
trường trung học cơ sở quận 8 thành phố Hồ Chí Minh” của tác giả Ngơ Hồ Phương
Dung đã đi sâu nghiên cứu về thực trạng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm và quản lí của
Hiệu trưởng đối với đội ngũ giáo viên chủ nhiệm, công tác chủ nhiệm lớp tại các
trường trung học cơ sở quận 8, thành phố Hồ Chí Minh. Qua nghiên cứu thực trạng tác
giả cũng đã đề xuất một số giải pháp quản lí cơng tác chủ nhiệm lớp của các trường

trung học cơ sở trên địa bàn quận 8 [10].
Ngồi ra có thể tìm thấy các bài báo, tạp chí nghiên cứu đề tài này như:


9
Tác giả Phạm Minh Hùng với bài viết “Đổi mới công tác giáo viên chủ nhiệm lớp
ở trường trung học phổ thông trong giai đoạn hiện nay” đã đề cập đến giáo dục học
sinh qua tập thể và bằng tập thể, mà người khởi xướng là nhà giáo dục nổi tiếng
A.S.Macarenco [16].
Trong bài viết “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm lớp ở
trường Hữu Nghị T78”, tác giả Lê Phú Thắng đã đưa ra một số biện pháp quản lí cơng
tác chủ nhiệm lớp như: lựa chọn, bố trí giáo viên chủ nhiệm, bồi dưỡng giáo viên chủ
nhiệm; tác giả còn quan tâm đến việc phối hợp các lực lượng giáo dục trong và ngoài
nhà trường, đánh giá giáo viên chủ nhiệm và đổi mới công tác thi đua khen thưởng
[30].
Tác giả Nguyễn Dục Quang trong bài viết “Bàn về năng lực giáo dục của đội ngũ
giáo viên chủ nhiệm lớp ở trường phổ thông” đã đề cập đến các vấn đề cơ bản của
công tác chủ nhiệm lớp từ góc nhìn của chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học từ đó
đề cao vai trị của người giáo viên chủ nhiệm trong giáo dục học sinh, những nội dung
cần thiết đòi hỏi người giáo viên tự bồi dưỡng và được bồi dưỡng nâng cao năng lực
giáo dục [27].
Nhiều tác giả đã nghiên cứu về công tác chủ nhiệm lớp nhưng chưa có tác giả
nào nghiên cứu một cách cụ thể về quản lí cơng tác giáo viên chủ nhiệm lớp ở trường
trung cấp chuyên nghiệp, thành phố Hồ Chí Minh. Do yêu cầu thực tế của cơng tác
quản lí giáo dục, tác giả nhận thấy cần nghiên cứu thực trạng quản lí cơng tác chủ
nhiệm lớp ở trường trung cấp chuyên nghiệp, cụ thể là trường Trung cấp Kỹ thuật và
Nghiệp vụ Nam Sài Gòn, thành phố Hồ Chí Minh để đề ra những biện pháp quản lí
hiệu quả cơng tác chủ nhiệm lớp phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh thực tế của nhà trường.
1.2. Hệ thống các khái niệm
1.2.1. Quản lí

 Khái niệm quản lí
Quản lí là một trong những loại hình lao động quan trong nhất trong các hoạt
động của con người. Nó bao trùm mọi mặt của đời sống xã hội và là nhân tố không thể
thiếu được trong sự phát triển của xã hội. Ngày nay quản lí đã trở thành một khoa học,
một nghệ thuật, một nghề trong xã hội hiện đại.


10
Có rất nhiều khái niệm về quản lí:
Theo từ điển Tiếng Việt, nhà xuất bản Hồng Đức (2011), quản lí nghĩa là trơng
coi, giữ gìn theo u cầu nhất định; tổ chức và điều khiển các hoạt động theo những
yêu cầu nhất định [34].
Theo Đại từ điển Tiếng Việt: “Quản lí là tổ chức, điều khiển hoạt động của một
số đơn vị, cơ quan” [37].
Tác giả Bùi Minh Hiển, Vũ Ngọc Hải, Đặng Quốc Bảo định nghĩa: “ Quản lí là
sự tác động có tổ chức, có hướng đích của chủ thể quản lí tới đối tượng quản lí nhằm
đạt mục tiêu đề ra” [13].
Tác giả Trần Kiểm đã định nghĩa: “ Quản lí là tác động có mục đích đến tập thể
người để tổ chức và phối hợp hoạt động của họ trong suốt quá trình lao động” [18].
Tác giả Hà Thế Ngữ và Đặng Vũ Hoạt coi “Quản lí là một q trình định
hướng, q trình có mục tiêu, quản lí một hệ thống nhằm đạt được những mục tiêu
nhất định” [23].
Tóm lại, quản lí là sự tác động có tính tự giác, có mục đích, có kế hoạch của chủ
thể quản lí lên đối tượng quản lí nhằm đạt được mục tiêu đã đề ra.
 Các chức năng quản lí:
* Chức năng kế hoạch hố
Peter Drucker, đã đề xuất tiêu chuẩn về tính hiệu nghiệm (khả năng làm những
việc “đúng”) và tính hiệu quả (khả năng làm đúng việc). Theo quan điểm của ơng,
tính hiệu nghiệm là quan trọng hơn, bởi vì vẫn có thể đạt được hiệu quả khi chọn sai
mục tiêu. Hai tiêu chuẩn này song hành cùng với hai khía cạnh của kế hoạch, đó là xác

định những mục tiêu “đúng” và lựa chọn những biện pháp “đúng” để đạt các mục tiêu.
Cả hai khía cạnh đó đều có ý nghĩa sống cịn đối với q trình quản lí.
Chức năng kế hoạch hố là quá trình xác định mục tiêu và quyết định những biện
pháp tốt nhất để thực hiện mục tiêu đó. Như vậy, thực chất của kế hoạch hố là đưa
tồn bộ những hoạt động vào kế hoạch, với mục đích, biện pháp rõ ràng, bước đi cụ
thể và xác định rõ các điều kiện cung ứng cho việc thực hiện mục tiêu.
Nhiều nhà lý luận quản lí cho rằng, kế hoạch là cái khởi nguyên của mọi hoạt
động, mọi chức năng quản lí khác. Họ ví kế hoạch như một chiếc đầu tàu kéo theo các


11
toa “tổ chức”, “chỉ đạo”, “kiểm tra”. Như vậy, nếu khơng có kế hoạch thì người quản
lí khơng biết phải tổ chức nhân lực và các nguồn nhân lực khác như thế nào, thậm chí
họ cịn khơng rõ phải tổ chức cái gì nữa. Khơng có kế hoạch, người quản lí khơng thể
chỉ dẫn, lãnh đạo người thuộc quyền hành động một cách chắc chắn với những kỳ
vọng đặt vào kết quả mong đợi. Và khơng có kế hoạch thì cũng không xác định được
tổ chức hướng tới đúng hay chệch mục tiêu, không biết khi nào đạt được mục tiêu và
sự kiểm tra sẽ khơng có căn cứ.
Kế hoạch hố có vai trị quan trọng như vậy bởi bản thân nó có những chức năng
cơ bản sau:
Chức năng dự báo: Bao gồm việc xác định nhu cầu và các mục tiêu trên cơ sở
phân tích và căn cứ vào hướng dẫn của cấp trên về nhiệm vụ của năm học mới để suy
ra những hướng phát triển cơ bản của nhà trường, trong đó có tính tới nhu cầu bên
ngoài và bên trong của nhà trường, lựa chọn những hướng ưu tiên, dự kiến những mục
tiêu cần đạt và các tiêu chuẩn đánh giá.
Chức năng dự đoán: Bao gồm việc phác thảo các phương án chọn lựa có tính
tiềm năng của nguồn lực dự trữ và những mong muốn chủ quan.
Trong quản lí nhà trường, kế hoạch hố là một chức năng quan trọng vì trên cơ
sở phân tích các thơng tin quản lí, căn cứ vào những tiềm năng đã có và những khả
năng sẽ có mà xác định rõ các mục tiêu, nội dung hoạt động, biện pháp cần thiết để chỉ

rõ trạng thái mong muốn của nhà trường khi kết thúc các hoạt động.
* Chức năng tổ chức:
Bamard định nghĩa tổ chức như là “Hệ thống các hoạt động hay tác động có ý
thức của hai hay nhiều người”. Cuốn “Cơ sở lí luận của khoa học quản lí giáo dục” đã
xác định: “Tổ chức là hoạt động hướng tới hình thành cấu trúc tối ưu của hệ thống
quản lí và phối hợp tốt nhất giữa các hệ thống lãnh đạo và bị lãnh đạo (chấp hành)”.
Xuất phát từ quan điểm trên, trong quản lí giáo dục, quản lý trường trung học,
điều quan trọng nhất của công tác tổ chức là phải xác định rõ vai trò của mỗi bộ phận,
cá nhân, bảo đảm các mối quan hệ ngược, sự thống nhất và đồng bộ về tổ chức trong
quản lí giáo dục ở trường trung học.


12
Nhờ chức năng tổ chức mà hệ thống quản lí trở nên có hiệu quả, cho phép các cá
nhân góp phần tốt nhất vào mục tiêu chung. Tổ chức được coi là điều kiện của quản lí.
Thực chất của tổ chức là thiết lập mối quan hệ bền vững giữa con người, giữa các bộ
phận trong hệ thống quản lí. Tổ chức tốt sẽ khơi nguồn các động lực, tổ chức không tốt
sẽ làm triệt tiêu động lực và giảm sút hiệu quả quản lí.
* Chức năng chỉ đạo:
Chỉ đạo là quá trình tác động ảnh hưởng của chủ thể quản lí đến hành vi và thái
độ của những người khác nhằm đạt các mục tiêu đã đề ra. Chỉ đạo thể hiện quá trình
ảnh hưởng qua lại giữa chủ thể quản lí và mọi thành viên trong tổ chức nhằm góp phần
hiện thực hố các mục tiêu đã đặt ra.
Chức năng chỉ đạo chính là sự tác động lên con người, khơi dậy động lực của
nhân tố con người trong hệ thống quản lí, thể hiện mối quan hệ giữa con người với con
người và quá trình giải quyết những mối quan hệ đó để họ tự nguyện và nhiệt tình
phấn đấu thực hiện mục tiêu.
* Chức năng kiểm tra đánh giá
Sau khi xác định các mục tiêu, quyết định những biện pháp tốt nhất để đạt tới các
mục tiêu và triển khai các chức năng tổ chức, chỉ đạo để thực hiện hố các mục tiêu đó

cần phải tiến hành những hoạt động kiểm tra đánh giá để xem xét việc triển khai các
quyết định trong thực tiễn, từ đó có những điều chỉnh cần thiết trong các hoạt động để
góp phần đạt tới mục tiêu đã xác định.
Như vậy, kiểm tra đánh giá có vị trí quan trọng trong việc đổi mới cơng tác quản lí
như đổi mới cơng tác kế hoạch hố, cơng tác tổ chức, chỉ đạo cũng như đổi mới cơ chế
quản lí , phương pháp quản lí nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả quản lí .
Tóm lại, sự phân cơng và chun mơn hố trong hoạt động quản lí đã hình thành nên
các chức quản lí, đó là chức năng kế hoạch hoá, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra. Các chức năng
này có mối quan hệ chặt chẽ với nhau tạo thành một chu trình quản lí .
 Nội dung quản lí
Theo Từ điển Tiếng Việt, nội dung là mặt bên trong của sự vật được hình thức
chứa đựng hoặc biểu hiện [35].


13
Nội dung quản lí là các cơng việc, các hoạt động của nhà quản lí thực hiện phối
hợp nhiều người, nhiều yếu tố, định hướng các hoạt động và kiểm sốt tiến trình của
hoạt động trong q trình tiến tới mục tiêu của tổ chức.
Con người là đối tượng chủ yếu của quản lí nên nội dung quản lý bao gồm:
- Quản lí con người là sự sắp xếp, phân công; hướng dẫn, bồi dưỡng nâng cao
năng lực thực hiện mục tiêu.
- Quản lí hoạt động của con người bao gồm: Tổ chức các hoạt động và kiểm tra,
đánh giá và điều chỉnh các hoạt động;
Nội dung quản lí trên được thực hiện bởi các chức năng quản lí trong hoạt động.
1.2.2. Quản lí giáo dục
Nhà nước quản lí mọi hoạt động của xã hội, trong đó có hoạt động giáo dục. Nhà
nước quản lí giáo dục thơng qua các tác động hợp quy luật được thể chế hóa bằng pháp
luật của chủ thể quản lí, nhằm tác động đến đối tượng quản lí để thực hiện mục tiêu
giáo dục mà kết quả cuối cùng là chất lượng, hiệu quả đào tạo thế hệ trẻ.
Quản lí giáo dục theo nghĩa tổng quát là hoạt động điều hành, phối hợp các lực

lượng giáo dục nhằm đào tạo thế hệ trẻ theo yêu cầu phát triển của xã hội. Ngày nay
với sứ mệnh phát triển giáo dục thường xuyên, công tác giáo dục không chỉ giới hạn ở
thế hệ trẻ mà cho tất cả mọi người, tuy nhiên chủ yếu vẫn là giáo dục thế hệ trẻ nên
quản lí giáo dục có thể được hiểu là sự điều hành hệ thống giáo dục quốc dân.
Quản lí giáo dục là hoạt động điều hành, phối hợp các lực lượng giáo dục nhằm
đẩy mạnh công tác giáo dục theo yêu cầu phát triển của xã hội. Quản lí giáo dục là hệ
thống những tác động có mục đích, có kế hoạch hợp quy luật của chủ thể quản lí đến
đối tượng quản lí nhằm làm cho hệ vận hành theo đường lối và nguyên lí giáo dục của
Đảng thực hiện được các tính chất của nhà trường Xã hội chủ nghĩa, mà tiêu điểm hội
tụ là quá trình dạy học, giáo dục thế hệ trẻ, đưa giáo dục tới những mục tiêu đã định,
tiến lên một trạng thái mới về chất.
Hệ thống giáo dục là một hệ thống xã hội nên quản lí giáo dục cũng sẽ chịu sự
chi phối của quy luật và tác động của quản lí xã hội. Trong quản lí giáo dục, các hoạt
động quản lí hành chính nhà nước và quản lí sự nghiệp chun mơn đan xen nhau,
thâm nhập lẫn nhau không tách biệt, tạo thành hoạt động quản lí thống nhất.


14
Từ những khái niệm trên đưa đến cách hiểu chung nhất: Quản lí giáo dục là sự
tác động có chủ đích, có kế hoạch của chủ thể quản lí đến đối tượng quản lí trong lĩnh
vực giáo dục nhằm đạt được mục tiêu xác định.
1.2.3. Quản lí nhà trường
Quản lí nhà trường là quản lí hoạt động dạy học, đưa hoạt động dạy học từ trạng
thái này sang trạng thái khác, từ mức độ phát triển này lên mức độ phát triển khác để
dần đến mục tiêu giáo dục.
Theo tác giả Phạm Minh Hạc: “ Quản lí nhà trường là thực hiện đường lối của
Đảng trong phạm vi trách nhiệm của mình, tức nhà trường vận hành theo ngun lí
giáo dục để tiến tới mục tiêu giáo dục, mục tiêu đào tạo đối với ngành giáo dục, với
thế hệ trẻ và với từng học sinh” [12].
Theo tác giả Phạm Viết Vượng : “Quản lí nhà trường là hoạt động của các cơ

quan quản lí nhằm tập hợp và tổ chức các hoạt động của giáo viên, học sinh và các
lực lượng giáo dục khác, huy động tối đa các nguồn lực giáo dục để nâng cao chất
giáo dục và đào tạo của nhà trường” [36].
Tác giả Nguyễn Ngọc Quang cho rằng : “Quản lí nhà trường là tập hợp những
tác động tối ưu (cộng tác, tham gia, hỗ trợ, phối hợp, huy động, can thiệp, …) của chủ
thể quản lí đến tập thể, giáo viên, học sinh và các cán bộ khác nhằm tận dụng các
nguồn dự trữ do nhà nước đầu tư, lực lượng xã hội đóng góp, do lao động xây dựng và
vốn lao động tự có hướng vào việc đẩy mạnh mọi hoạt động của nhà trường mà điểm
hội tụ là quá trình đào tạo thế hệ trẻ. Thực hiện có chất lượng mục tiêu và kế hoạch
đào tạo, đưa nhà trường tiến lên trạng thái mới” [28].
Quản lí nhà trường bao gồm hai loại tác động sau: Tác động của chủ thể quản lí
bên trên và bên ngồi nhà trường (những tác động quản lí của các cơ quan quản lí giáo
dục cấp trên nhằm hướng dẫn và tạo điều kiện cho hoạt động giảng dạy, học tập, giáo
dục của nhà trường, hoặc những hướng dẫn, quyết định của các thực thể bên ngoài nhà
trường nhưng có liên quan trực tiếp đến nhà trường); Tác động của những chủ thể
quản lí bên trong nhà trường (bao gồm hoạt các hoạt động quản lí giáo viên, quản lí
học sinh, quản lí q trình dạy học – giáo dục, quản lí cơ sở vật chất trang thiết bị


15
trường học, quản lí tài chính trường học, quản lí mối quan hệ giữa nhà trường và cộng
đồng ).
Như vậy, quản lí nhà trường chính là quản lí giáo dục trong một phạm vi xác
định, đó là nhà trường (đơn vị giáo dục). Quản lí nhà trường là một hoạt động được
thực hiện trên cơ sở những quy luật chung của quản lí, đồng thời có những nét riêng
mang tính đặc thù của giáo dục. Do đó quản lí nhà trường cần vận dung tất cả các
nguyên lí chung của quản lí giáo dục để đẩy mạnh mọi hoạt động của nhà trường theo
mục tiêu đào tạo. Mục đích của quản lí nhà trường là đưa nhà trường từ trạng thái đang
có tiến lên một trạng thái phát triển mới bằng phương thức xây dựng và phát triển
mạnh mẽ các nguồn lực phục vụ cho việc tăng cường chất lượng giáo dục. Mục đích

cuối cùng của quản lí giáo dục là tổ chức q trình giáo dục có hiệu quả để đào tạo thế
hệ trẻ thông minh, sáng tạo, năng động, tự chủ, biết sống và phấn đấu vì hạnh phúc của
bản thân và của xã hội.
Tóm lại, nhà trường là một thành tố cơ bản của hệ thống giáo dục nên quản lí nhà
trường cũng chính là quản lí giáo dục. Thực chất của quản lí nhà trường, suy cho cùng
chính là tạo điều kiện cho các hoạt động trong nhà trường vận hành theo đúng mục
tiêu, tính chất của nhà trường xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.
1.2.4. Giáo viên chủ nhiệm
Trong trường học, lớp là đơn vị cơ bản được thành lập để tổ chức giảng dạy và
giáo dục học sinh. Để quản lí và giáo dục học sinh một cách tốt nhất, nhà trường phân
công một trong những giáo viên đang giảng dạy lớp đó làm giáo viên chủ nhiệm lớp.
Giáo viên này phải có năng lực chun mơn tốt, có kinh nghiệm trong cơng tác quản
lí, giáo dục học sinh, có tinh thần trách nhiệm cao và lịng nhiệt tình trong cơng tác
giáo dục, có uy tín với học sinh và đồng nghiệp, được hội đồng nhà trường nhất trí
phân cơng chủ nhiệm lớp.
1.2.5. Cơng tác chủ nhiệm lớp
Trong trường học, lớp học là đơn vị cơ bản được thành lập để tổ chức giảng dạy
và giáo dục học sinh. Để quản lí, giáo dục học sinh trong lớp, nhà trường phân công
một trong những giáo viên đang giảng dạy có năng lực chun mơn tốt, có kinh
nghiệm làm cơng tác quản lí, giáo dục học sinh, có tinh thần trách nhiệm cao và lịng