Luận văn - Hoàn thiện thủ tục phân tích áp dụng trong kiểm toán báo cáo tài chính tại Công Ty Kiểm Toán và Dịch Vụ Phần Mềm TDK

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (559.09 KB, 81 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Luận văn tốt nghiệp Thủ tụ c phân tích áp dụng trong kiểm toán BCTC

MỤC LỤC



Trang

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ...1

1.1. Đặt vấn đề nghiên cứu ...1

1.1.1. Sự cần thiết nghiên cứu...1

1.1.2. Căn cứ khoa học và thực tiễn ...2

1.2. Mục tiêu nghiên cứu ... 2

1.2.1. Mục tiêu chung... 2

1.2.2. Mục tiêu cụ thể ... 2

1.3. Phạm vi nghiên cứu... 3

1.4. Lược khảo tài liệu có liên quan đến đề tài nghiên cứu ...3

CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN
CỨU...5

2.1. Phương pháp nghiên cứu ...5

2.1.1. Phương pháp đánh giá chung ...5

2.1.2. Phương pháp phân tích số liệu ...5

2.2. Khái niệm, nội dung và các yếu tố của thủ tục phân tích ...5

2.2.1. Khái niệm ...5

2.2.2. Các yếu tố của thủ tục phân tích ...7

2.3. Các phương pháp phân tích: ...9

2.3.1. Phương pháp xu hướng ...9

2.3.2. Phân tích tỷ số ... 10

2.3.3. Phân tích dự báo... 11

2.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả của thủ tục phân tích ... 12

2.4.1. Bản chất của từng khoản mục ...12

2.4.2.Bản chất của cơ sở dẫn liệu... ...12

2.4.3. Độ tin cậy của thông tin độc lập...12

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Luận văn tốt nghiệp Thủ tụ c phân tích áp dụng trong kiểm tốn BCTC

2.4.5. Thời gian thực hiện thủ tục phân tích...13

2.4.6. Mức độ hữu hiệu của hệ thống kiểm soát nội bộ...13

2.4.7. Mức trọng yếu của khoản mục... ...13

2.5. Quy trình thực hiện một thủ tục phân tich... ...14

2.5.1. Xác định số dư tài khoản và sai sót tiềm tàng cần kiểm tra...14

2.5.2. Xác định mức độ sai sót cho phép... ...14

2.5.3. Xác định các tài khoản có sự chênh lệch lớn hơn sai sót cho phép...15

2.5.4. Xem xét và giải thích tính hợp lý của chênh lệch...15

2.5.5. Đánh giá kết quả kiểm tra...15

2.5.6. Lập tài liệu cho những khoản mục vừa phân tích...15

2.6. Ưu khuyết điểm của thủ tục phân tích...16

2.6.1. Ưu điểm của thủ tục phân tích...16

2.6.2. Khuyết điểm của thủ tục phân tích...16

2.7. Những lỗi thường gặp khi áp dụng thủ tục phân tích...16

2.8. Các chuẩn mực kiểm tốn về thủ tục phân tích...1 8
2.8.1. Chuẩn mực kiểm tốn quốc tế về thủ tục phân tích (ISA 520)...18

2.8.1.1. Định nghĩa... ...18

2.8.1.2. Tính chất và đối tượng của thủ tục phân tích...18

2.8.1.3. Mục đích của việc sử dụng thủ tục phân tích...19

2.8.1.4. Phạm vi áp dụng thủ tục phân tích...19

2.8.1.5. Mức độ tin cậy của các thủ tục phân tích...21

2.8.1.6. Khảo sát các yếu tố bất thường...22

2.8.2. Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam về quy trình phân tích...23

2.8.2.1. Định nghĩa...23

2.8.2.2. Nội dung và mục đích của quy trình phân tích ...23

2.8.2.3. Quy trình phân tích được sử dụng cho các mục đích... 23

2.8.2.4. Phạm vi áp dụng thủ tục phân tích...24

2.8.2.5. Mức độ tin cậy của quy trình phân tích ...25

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Luận văn tốt nghiệp Thủ tụ c phân tích áp dụng trong kiểm tốn BCTC

CHƯƠNG 3:GIỚI THIỆU CHUNG VỀ CƠNG TY KIỂM TỐN VÀ DỊCH

VỤ PHẦN MỀM TDK... 27

Giới thiệu về cơng ty kiểm tốn TD K...27

3.1. Quá trình hình thành và phát triển ... 27

3.2. Lĩnh vực hoạt động ...28

3.3. Mục tiêu và nguyên tắc hoạt động ... 31

3.4. Cơ cấu tổ chức ... 32

CHƯƠNG 4: THỦ TỤC PHÂN TÍCH ÁP DỤNG TRONG KIỂM TỐN
BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CƠNG TY KIỂM TOÁN VÀ DỊCH VỤ PHẦN
MỀM TDK ...35

4.1. Giai đoạn lập kế hoạch...35

4.1.1. Lập kế hoạch kiểm toán ...35

4.1.2. Tìm hiểu các vấn đề chung về khách hàng ...36

4.1.3. Phân tích tổng thể các khoản mục... 37

4.1.4. Phương pháp tiếp cận và đánh giá rủi ro kiểm toán ...39

4.1.5. Xác định mức trọng yếu kế hoạch ... 39

4.2. Giai đoạn thực hiện kiểm tốn ...41

4.2.1. Thủ tục phân tích áp dụng trong chương trình kiểm tốn hàng tồn kho và
giá vốn hàng bán ...42

4.2.2. Thủ tục phân tích áp dụng cho chương trình kiểm tốn doanh thu bán hàng
và các khoản phải thu... 47

4.2.3. Thủ tục phân tích áp dụng trong chương trình kiểm tốn tài sản cố định và
chi phí khấu hao ...52

4.2.4. Thủ tục phân tích áp dụng trong kiểm tốn khoản mục thu nhập và chi
phí...57

4.2.5. Thủ tục phân tích áp dụng trong kiểm toán nợ phải trả và nguồn vốn chủ
sở hữu.. ...62

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Luận văn tốt nghiệp Thủ tụ c phân tích áp dụng trong kiểm tốn BCTC

4.3. Giai đoạn hồn thành kiểm toán ...69

CHƯƠNG 5: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO VIỆC ÁP DỤNG
THỦ TỤC PHÂN TÍCH TẠI CƠNG TY KIỂM TỐN VÀ DỊCH VỤ PHẦN
MỀM TDK ...73

5.1. Đánh giá quy trình thủ tục phân tích áp dụng trong kiểm tốn BCTC trong
cơng ty kiểm tốn và dịch vụ phần mềm TDK ...73

5.1.1. Việc áp dụng thủ tục phân tích trong giai đoạn lập kế hoạch và giai đoạn
hồn thành kiểm tốn ... 73

5.1.2. Việc áp dụng thủ tục phân tích trong giai đoạn thực hiện kiểm tốn ...73

5.2. Các ưu điểm và nhược điểm ...74

5.2.1. Ưu điểm...74

5.2.2. Nhược điểm... 74

5.3. Một số giải pháp nhằm nâng cao việc áp dụng thủ tục phân tích trong kiểm
tốn báo cáo tài chính tài cơng ty kiểm tốn và dịch vụ phần mềm TDK ...74

CHƯƠNG 6: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...76

6.1. Kết luận ...76

6.2. Một số kiến nghị cùng cơng ty kiểm tốn và dịch vụ phần mềm TDK ...76
TÀI LIỆU THAM KHẢO... ...

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Chương 1

GIỚI THIỆU

1. 1. Đặt vấn đề nghiên cứu:

1.1.1. Sự cần thiết nghiên cứu:

- Việt Nam với nền kinh tế thị tr ường đang trên đà phát triển mạnh và trở

thành thành viên của Tổ chức thương mại thế giới – WTO. Do yêu cầu của nền

kinh tế nên hoạt động kiểm toán Việt Nam ra đời v à đang có những bước tiến

đáng kể cũng như nổ lực không ngừng để theo kịp với kiểm toán quốc tế. Việc ra
đời các chuẩn mực kiểm toán Việt Nam v à được khuyến khích của Chính Phủ về

hoạt động kiểm tốn. V ì thế, hoạt động kiểm tốn có rất nhiều thuận lợi trên con

đường phát triển.

- Tuy nhiên trên đà phát tri ển đó hoạt động kiểm toán Việt Nam c òn gặp

một số vấn đề là các cơng ty kiểm tốn Việt Nam chưa tích lũy đủ kinh nghiệm

để đáp ứng các đòi hỏi của nghành kiểm tốn và cịn chưa thể cạnh tranh được

với các công ty kiểm tốn n ước ngồi tại Việt Nam. Chính vì thế, các cơng ty

kiểm tốn Việt Nam buộc phải tận dụng ưu thế, đầu tư nghiên cứu và liên kết với

các cơng ty kiểm tốn quốc tế...để có thế tích góp cho m ình nhiều kinh nghiệm

và bắt kịp với các kỹ thuật kiểm toán hiện đại, khoa học để có thể cạnh tranh v à

chiếm ưu thế trên đất nước của mình.

- Và trong các kỹ thuật kiểm toán, kỹ thuật phân tích có thể đ ược xem là

một kỹ thuật kiểm tốn có nhiều ưu điểm và hiệu quả, đóng vai trị quan trọng

trong việc nâng cao hiệu quả của cuộc kiểm tốn.

- Vì thế, việc vận dụng phù hợp các thủ tục phân tích nhằm nâng cao hiệu

quả kiểm tốn trong thực tế l à rất quan trọng và rất cần thiết đối với các cơng ty

kiểm tốn Việt Nam. Nó góp phần l àm cho hoạt động kiểm toán ngày càng đứng

vững trên thị trường của chính mình và xa hơn nữa là có thể cạnh tranh và theo

kịp được trình độ hoạt động kiểm toán khu vực v à thế giới.

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

tầm quan trọng của các thủ tục phân tích trong các hợp đồng kiểm tốn n ên em

quyết định chọn đề tại: “ Hồn thiện thủ tục phân tích áp dụng trong kiểm toán

báo cáo tài chính tại Cơng Ty Kiểm Tốn và Dịch Vụ Phần Mềm TDK”.

1.1.2. Căn cứ khoa học và thực tiễn:

- Dựa trên các chuẩn mực kiểm toán, kế toán Việt Nam hiện hành, các quyết

định cũng như thông tư hướng dẫn thực hiện chuẩn mực kế toán của Bộ tài chính.

- Thơng qua việc thu thập số liệu thực tế từ các file hồ sơ kiểm tốn tại cơng

ty kiểm toán và dịch vụ phần mềm TDK để minh họa cho quy trình thủ tục phân

tích áp dụng trong kiểm tốn báo cáo tài chính.

1.2. Mục tiêu nghiên cứu:

1.2.1. Mục tiêu chung:

Áp dụng thủ tục phân tích trong kiểm tốn BCTC được Cơng ty TNHH

kiểm tốn và dịch vụ phần mềm TDK thiết kế để tiến hành kiểm toán tại “Cơng

ty TNHH PKT”. Và từ đó đưa ra nhận xét và đánh giá tính hữu hiệu của việc áp
dụng thủ tục phân tích nhằm giúp cơng ty kiểm tốn hồn thiện thủ tục phân tích
của mình.

1.2.2. Mục tiêu cụ thể:

- Đưa ra cơ sở lý luận cho thủ tục phân tích áp dụng trong q trình kiểm

tốn

- Đánh giá thủ tục phân tích áp dụng trong giai đoạn lập kế hoạch l à tìm

hiểu sơ bộ về đơn vị được kiểm tốn. Cịn trong giai đoạn thực hiện kiểm toán,

thủ tục phân tích áp dụng đối với các khoản mục để xem xét tính hợp lý của

chúng. Trong giai đoạn hồn thành kiểm tốn là để xem xét tính hợ lý tổng thể

của BCTC.

- Đi vào tìm hiểu việc áp dụng thủ tục phân tích trong kiểm tốn báo cáo tài

chính tại các đơn vị mà cơng ty kiểm tốn TDK áp dụng với các đơn vị được

kiểm toán.

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

- Đề ra một số kiến nghị và giải pháp cho cơng ty kiểm tốn để cơng ty có

thể hồn thiện hơn quy trình thủ tục phân tích áp dụng trong kiểm tốn báo cáo

tài chính

1.3. Phạm vi nghiên cứu:

- Phạm vi nghiên cứu của đề tài chủ yếu là thủ tục phân tích áp dụng trong

kiểm tốn báo cáo tài chính tại Cơng ty Kiểm Tốn v à Dịch Vụ Phần Mềm

TDK.

- Đề tài này được thực hiện từ ngày 02/02 đến 25/04/2009

1.4. Lược khảo tài liệu có liên quan đến vấn đề nghiên cứu:

- “Thủ tục phân tích tại cơng ty kiểm tốn PricewaterhouseCoopers ”

SVTH: Mạc Tú Lâm (Kế tốn 13 – Khóa 38)

GVHD: Ths. Võ Anh Dũng

Nội dung: thủ tục phân tích ngày càng đóng vai trị quan trọng trong cơng

cuộc kiểm tốn. Thủ tục phân tích dóng vai trị quan trọng trong giai đoạn lập kế

hoạch kiểm tốn và giai đoạn soát xét tổng thể cuộc kiểm toán. Cịn trong giai
đoạn thực hiện kế hoạch kiểm tốn thì thủ tục phân tích được sử dụng kết hợp

với các thử nghiệm cơ bản. Thủ tục phân tích được kiểm tốn viên tại

PricewaterhouseCoopers s ử dụng một cách phổ biến, giúp kiểm toán viên tối ưu

hóa thời gian và chi phí cho cuộc kiểm tốn. Qua thời gian thực tập tại cơng ty
đã giúp hiểu rõ hơn về chi tiết thủ tục phân tích được áp dụng trong kiểm tốn

từng khoản mục của BCTC. Bên cạnh đó, đưa ra những nhận xét và kiến nghị

cùng công ty kiểm tốn PricewaterhouseCoopers.

- “ Vận dụng thủ tục phân tích trong quy trình kiểm tốn BCTC tại cơng ty

kiểm tốn Việt Nam (VACO)”

SVTH: Nguyễn Hà Thạch

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

Nội dung: trong nền kinh tế thi trường, kiểm toán đã trở thành nhu cầu tất yếu

nhằm nâng cao chất lượng quản lý của các doanh nghiệp. Các cơng ty kiểm tốn

độc lập những năm vừa qua đã chứng minh cho sự cần thiết của hoạt động này.

Một trong những nghiệp vụ chủ yếu của các cơng ty kiểm tốn cung cấp cho các

doanh nghiệp là kiểm tốn BCTC, đó là để xác minh về tính minh bạch của

BCTC của đơn vị. Do đó, các cơng ty kiểm tốn cần ngày càng nâng cao chất

lượng các dịch vụ kiểm toán để các doanh nghiệp tin tưởng vào dịch vụ cơng ty

kiểm tốn cung cấp. Để giải quyết vấn đề này các cơng ty phải khơng ngừng

hồn thiện và xây dựng phương pháp kiểm toán. Một trong những phương pháp
kỹ thuật tiên tiến và đạt hiệu quả cao trong kiểm tốn BCTC là thủ tục phân tích.

Trong các chuẩn mực được Bộ tài chính ban hành có chuẩn mực 520 – các thủ

tục phân tích trong kiểm toán BCTC là là một trong những phương pháp kiểm
toán quan trọng mang tính chất quyết định đối với chất lượng của cuộc kiểm
tốn. Qua việc thu thập và tìm hiểu thực tế cơng tác kiểm tốn tại cơng ty kiểm
toán càng nhận thức được tầm quan trọng của thủ tục phân tích. Tập trung đánh

giá thủ tục phân tích trong kiểm toán BCTC nhằm đưa ra các kiến nghị và giải

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

Chương 2

PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP

NGHIÊN CỨU

2.1. Phương pháp nghiên cứu

2.1.1. Phương pháp đánh giá chung:

- Đề tài sử dụng phương pháp phân tích t ừ tổng thể đến cụ thể từng t ài

khoản. Nghiên cứu cách công ty kiểm tốn áp dụng thủ tục phân tích trong kiểm

tốn báo cáo tài chính t ại các đơn vị. Qua việc thu thập dữ liệu để nghi ên cứu

một cách cụ thể các khoản mục khi sử dụng thủ tục phân tích, để từ đó có những

biện pháp để ngày càng nâng cao tính hi ệu quả của thủ tục phân tích trong kiểm

tốn báo cáo kiểm tốn.

2.1.2. Phương pháp phân tích s ố liệu:

- Phương pháp so sánh: là phương pháp nghiên c ứu số liệu dựa trên căn

cứ số liệu qua các năm, tiến h ành so sánh định lượng để đưa ra sự khác biệt,

những thay đổi chủ yếu đó l à sự so sánh số dư các tài khoản liên quan qua các

kỳ kế tốn.

- Phương pháp phân tích bi ến động: là phương pháp nghiên c ứu mà đối

tượng nghiên cứu sau khi đã được so sánh sẽ đưa ra những biến động cả về số

tương đối lẫn số tuyệt đối từ đó sẽ đ ưa ra nhận định, xem xét nguy ên nhân của

những biến động đó.

2.2.Khái niệm, nội dung và các yếu tố của thủ tục phân tích:

2.2.1. Khái niệm:

- Trong các cuộc kiểm toán, kiểm toán vi ên phải thu thập đầy đủ bằng

chứng để làm cơ sở ý kiến của mình cho báo cáo tài chính c ủa đơn vị. Kiểm tốn

viên có thể sử dụng nhiều biện pháp để thu thập đ ược các bằng chứng một cách

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

rãi trong các cuộc kiểm toán hiện nay v à trở thành một kỹ thuật thu thập bằng

chứng cần thiết.

- Theo đoạn 20 VSA 500 “ kiểm toán vi ên thu thập bằng chứng kiểm toán

bằng các phương pháp sau: kiểm tra, quan sát, xác nhận, tính tốn v à quy trình

phân tích. Việc thực hiện các phương pháp này một phần tùy thuộc vào thời gian

thu thập được các bằng chứng kiểm toán”. Qua ý kiến tr ên càng cho thấy tầm

quan trọng của thủ tục phân tích trong kiểm tốn b áo cáo tài chính

- Thủ tục phân tích là việc so sánh các thơng tin t ài chính giữa các kỳ, các

niên độ, hoặc so sánh thông tin t ài chính của đơn vị với thông tin trong ng ành
tương tự. Mọi biến động và quan hệ bất thường được phát hiện khi thực hiện thủ

tục phân tích đều phải đ ược tìm hiểu và giải thích nguyên nhân. Như vậy, thủ tục

phân tích dựa trên sự hợp lý chứ khơng dựa tr ên sự chính xác.

- Thủ tục phân tích bao gồm việc áp dụng các kỹ thuật kiểm toán để phân

tích và tiên đốn các m ối quan hệ giữa dữ liệu tài chính và dữ liệu hoạt động.

Kiểm toán viên thường thiết lập các giả thiết về các dữ liệu v à ước tính số liệu

sau đó kiểm tra so sánh với số liệu của đ ơn vị để tìm ra xem có biến động bất
thường nào khơng.

- Thủ tục phân tích được sử dụng trong tất cả các giai đoạn của quy tr ình

kiểm tốn:

+ Trong giai đoạn chuẩn bị kiểm toán, phân tích giúp xác định nội dung,

thời gian, phạm vi của các thủ tục kiểm toán; đồng thời h ướng dấn sự chú ý của

kiểm toán viên đến những bộ phận cần phải điều tra đặc biệt.

+ Trong giai đoạn thực hiện kiểm toán, phân tích l à một loại thử nghiệm

cơ bản, nó cung cấp bằng chứng về sự hợp lý của những khoản mục tr ên báo cáo

tài chính hoặc các thơng tin tài chính riêng biệt.

+ Trong giai đoạn hồn thành kiểm tốn, phân tích được sử dụng để xem

xét lại tổng quát lại lần cuối về to àn bộ số liệu đã được kiểm toán nhằm cũng cố

thêm cho kết luận đã được đề ra, hoặc giúp nhận thấy những vấn đề cần phải tiến

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

- Thủ tục phân tích được đánh giá là một thủ tục kiểm tốn có hiệu quả v ì

thời gian ít, chi phí thấp, m à lại có thể cung cấp những bằng chứng về sự đồng

bộ, hợp lý chung về các số liệu kế toán; đồng thời giúp đánh giá được những nét

tổng thể và không sa vào các nghi ệp vụ cụ thể.

- Các thủ tục phân tích được sử dụng để:

+ Trợ giúp trong việc lập kế hoạch kiểm toán, nhận ra đ ược cơ sở dẫn liệu

quan trọng

+ Thu thập bằng chứng kiểm toán một cách hợp lý và hiệu lực

+ Trợ giúp trong việc xem xét lại v à xử lý các phát hiện trong kiểm toán

+ Trợ giúp trong việc xây dựng các thông tin hữu ích trong các báo cáo

gửi cho khách hàng

2.2.2. Các yếu tố của thủ tục phân tích:

Thủ tục phân tích gồm 3 yếu tố: dự đoán, so sánh và đánh giá

- Dự đoán bao gồm các bước sau:

+ Đưa ra một mơ hình để dự đốn

+ Xác định những biến tài chính và những biến hoạt động cùng với mối

quan hệ giữa hai loại biến này. Việc xác định được bản chất mối quan hệ của các

biến tài chính và các biến hoạt động có liên quan là rất quan trọng trong việc xây

dựng nên một mơ hình dự đốn.

+ Trong một vài trường hợp, việc xác định cho đ ược mối quan hệ giữa

các dữ liệu khơng phải là đơn giản, nó đời hỏi một sự sáng tạo, biết lựa chọn v à

xây dựng các giả định của ng ười phân tích.

+ Xây dựng một mơ hình để kết hợp những thơng tin:

 Thường khi đã xác định được mối quan hệ giữa chúng, ta cố gắng

biến đổi mối quan hệ đó thành một quan hệ số học (một cơng thức, một mơ h ình)

 Khi một biến chịu ảnh hưởng của nhiều nhân tố th ì ta phải đảm bảo

đưa vào mơ hình tất cả các nhân tố này hoặc ít ra những ảnh hưởng quan trọng.

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

 Tổng số liệu thể hiện một sự kết hợp những ảnh h ưởng và kết quả

của khá nhiều những mối li ên hệ và những sự kiện về hoạt động v à tài chính. Thủ

tục này càng áp dụng chi tiết bao nhiêu thì những mối quan hệ cà những sự kiện

này càng ít phức tạp hơn bấy nhiêu và thủ tục này càng có khả năng cung cấp một

dự đốn đúng và chính xác hơn.

+ Dự đốn vào mơ hình đã xây dựng:

 Bổ sung và mơ hình các biến số thu thập được để tìm ra một kết quả

dự đốn theo mơ hình đã xây dựng

- So sánh gồm các bước sau:

+ Xác định mức sai lệch cho phép

+ Việc sử dụng một mô h ình để dự đốn chắc chắn l à sẽ có những sai số

do:

 Bản thân các hệ số được sử dụng trong mơ h ình chưa phản ánh đầy

đủ thực sự các nhân tố có ảnh h ưởng

 Thu thập các số liệu thế vào các biến số chưa chính xác, nghĩa là bản

thân các số liệu đóng vai trị biến số được thu thập là chưa chính xác.

+ Do đó, trước khi so sánh số liệu dự đoán với số liệu khách h àng cung

cấp, ta cần xác định một ng ưỡng (mức) sai lệch cho phép v à nếu việc so sánh

cho một kết quả vượt quá ngưỡng này được coi là chênh lệch đáng kể và có sự

chưa hợp lý trong số liệu khách h àng cung cấp.

+ So sáng số liệu dự đoán với số liệu khách h àng

+ Trình bày với khách hàng về những chênh lệch và u cầu giải thích

+ Qua trình bày cho khách hàng về những chênh lệch, khách hàng có thể

có nhiều giải thích mà kiểm toán viên cần phải thận trọng tr ước những lời giải

thích này và tìm ra cho được lời giải thích phù hợp nhất. Để xác định được lời

giải thích phù hợp, kiểm tốn viên cần chứng thực những lời giải thích. Việc n ày

có thể thực hiện bằng cách phỏng vấn với nhiều h ơn một nhân viên và xem xét

đến tính nhất quán của chúng hoặc có thể bằng những bằng chứng khácm à khách

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

- Đánh giá:

+ Ở bước này rất cần đến sự linh hoạt của kiểm toán vi ên. Đánh giá ở đây

không chỉ đơn thuần dựa trên những so sánh toán học m à cịn dựa trên sự xét

đốn nghề nghiệp của kiểm tốn vi ên

+ Với những giải thích được chấp nhận (nếu có) cho những ch ênh lệch mà

kết qủa của sự so sánh:

 Vẫn có những bất hợp lý (những ch êng lệch cịn đáng kể) thì có nghĩa

là kiểm tốn viên đã không thu thập được một bằng chứng kiểm toán và kiểm

tốn viên nên cân nhắc xem có nên tiến hành những thủ tục khác thay thế, hoặc

trong một vài trường hợp, kiểm toán vi ên nên xem xét đến khả năng hồn thiện

hơn mơ hình dự đốn để chính xác h ơn và là cho chệnh lệch có thể giảm xuống.

Nếu vẫn khơng giải thích đ ược thì chênh lệch này sẽ được đưa vào bảng tóm tắt

về những chênh lệch chưa điều chỉnh.

+ Đã ở mức hợp lý: tùy theo tính chất trọng yếu của khoản mục để quyết

định xem có nên:

 Chấp nhận nó như một bằng chứng kiểm tốn

 Thận trọng hơn: hồn thiện hơn nữa dự đốn của chúng ta về kết quả

so sánh chính xác hơn.

 Thận trọng hơn nữa: tiến hành kiểm tra chi tiết

2.3. Các phương pháp phân tích:

2.3.1. Phân tích xu hướng: là xem xét xu hư ớng biến động của số liệu theo

thời gian và phát hiện ra xu hướng bất thường (tăng hoặc giảm đột ngột) m à

khơng có lý do rõ ràng.

- Việc đánh giá một xu hướng là bất thường được xem xét trong mối quan hệ

với các thơng tin khác: tính chu kỳ, tính thời vụ, tác nhân ảnh h ưởng bất

thường...

- Các kỹ thuật được sử dụng trong phân tích xu h ướng:

+ Đồ thị: số liệu được đưa ra trên đồ thị giúp ta có thể đánh giá đúng về xu

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

trên đồ thị có thể cho ta một dự đoán về mộ t xu hướng phát triển của đối t ượng

phân tích và ta có thể so sánh và ta có thể so sánh dự đốn này với thực tế.

+ Các tính tốn đơn giản: dựa theo các xu hướng trong quá khứ, ta có thể

áp dụng xu hướng đó để dự dốn cho hiện tại, kỹ thuật n ày áp dụng cho trường

hợp khơng có những tác động lớn đáng kể đối với đối t ượng phân tích.

+ Các tính tốn phức tạp: được sử dụng trong trường hợp xu hướng biến

động là phức tạp, việc đưa ra các phép tính ph ức tạp nhằm loại trừ ảnh h ưởng của

các nhân tố phụ.

 Lưu ý:

- Phân tích xu hướng tiến hành phân tích về những thay đổi ở số d ư tài

khoản, một khoản mục hoặc một nhân tố nhất định trong suốt những thời kỳ kế

toán đã qua (theo năm hoặc tháng). Do đó, khi phân tích xu h ướng ta phải luôn

nhận thức được rằng những xu hướng trước kia có thể khơng có li ên quan gì đến

xu hướng hiện tại và trong thực tế có thể chúng làm cho ta mắc sai sót.

- Phân tích xu hướng chỉ được xem xét khi chúng ta đánh giá rằng nhữn g xu

hướng trước kia thật sự có những liên quan tới hiện tại.

2.3.2. Phân tích tỷ số: là việc tính các tỷ số kỳ hiện tại rồi đối chiếu với các tỷ

số của các kỳ trước, các tỷ số trong cùng ngành...để tìm hiểu tình hình biến động

của đơn vị cũng như đánh giá những sự thay đổi.

- Trong phân tích tỷ số, điểm cần lưu ý là chúng ta phải tìm những tỷ số có ý

nghĩa kinh tế, bản thân nó có tính chất, khó thay đổi theo thời gian hoặc giữa các

công ty trong cùng ngành. Chúng ta có th ể sử dụng tỷ số:

+ Giữa những số dư tài khoản

+ Giữa số dư tài khoản với số liệu hoạt động

 Lưu ý:

- Trong bất kỳ hoàn cảnh nào, ta cũng phải xem xét đến những tỷ số đặc th ù

của một ngành kinh doanh then ch ốt và những biểu hiện chính về rủi ro kinh

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

đều xem xét mà phải lựa chọn những tỷ số đặc th ù nhất để việc phân tích đạt
được hiệu quả.

- Thường khi phân tích tỷ số chúng ta cũng phải xem xét tới những xu

hướng cho tỷ số đó.

2.3.3. Phân tích dự báo: là việc dựa trên những dữ liệu sẳn có (cả dữ liệu t ài

chính và dữ liệu hoạt động) để ước tính ra số liệu cần phân tích v à đối chiếu với

số liệu khách hàng cung cấp để nhận dạng và giải thích cho những khác biệt bất

thường.

- Phân tích dự báo bao gồm các bước:

+ Đưa ra một công thức ước tính số liệu cần kiểm tra

+ Ước tính và so sánh với số liệu cần kiểm tra

+ Giải thích những biến động, những ch ênh lệch bất thường

- Trong đó việc đưa ra một cơng thức ước tính được xem là bước quyết định

nhất và cũng đòi hỏi khả năng của người phân tích nhất. Việc đ ưa ra một cơng

thức ước tính phù hợp sẽ cho một kết quả dự báo chính xác v à ngược lại sẽ cho

một kết quả dự báo thiếu chính xác v à dẫn đến những đánh giá sai lầm về số liệu

kiểm tra.

 Như vậy nhìn chung các thủ tục phân tích:

- Có thể sử dụng được đối với bất kỳ khoản mục nào nhưng xét về hiệu

quả thì thủ tục phân tích có hiệu quả h ơn đối với các khoản mục tr ên báo cáo kết

quả hoạt động kinh doanh h ơn là các khoản mục trên bảng cân đối kế tốn.

- Phân tích xu hướng và phân tích dự báo được sử dụng nhiều do những ưu

điểm của nó.

- Mức độ tin cậy của phân tích dự báo l à cao nhất vì nó kết hợp các thơng

tin tài chính và các dữ liệu hoạt động. Phân tích tỷ số đ ược dựa trên mối quan hệ

của các báo cáo tài chính khác nhau nhưng có liên quan đ ến nhau nên cũng cung

cấp các thơng tin có giá trị. Phân tích xu h ướng được xem là cung cấp các dữ liệu

có mức độ tin cậy thấp nhất v ì nó dựa nhiều vào việc xem xét các dữ liệu năm

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

- Có thể tóm lược về phương pháp sử dụng ba loại thủ tục phân tích nh ư

Loại thủ tục phân tích 1 kỳ Nhiều kỳ

1 tài khoản Phân tích dự báo Phân tích xu hướng

Nhiều tài khoản Phân tích tỷ só Phân tích xu hướng của tỷ số

2.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả của thủ tục phân tích

2.4.1. Bản chất của từng khoản mục :

- Trong Báo cáo tài chính, các khoản mục trên báo cáo kết quả hoạt động

kinh doanh có hiệu quả khi áp dụng thủ tục phân tích h ơn là các khoản mục trên

bảng cân đối kế toán

- Các khoản mục trên báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh là kết quả trực

tiếp từ hoạt động kinh doanh trong kỳ nên có thể có những ước tính dễ dàng hơn.

- Các khoản mục trên bảng cân đối kế toán chịu ảnh h ưởng của nhiều nhân

tố mà trong đó có cả cách hoạch toán của kế toán n ên kiểm toán viên khó ước

đốn hơn.

2.4.2. Bản chất của cơ sở dẫn liệu:

- Thủ tục phân tích có thể có hiệu quả h ơn các thủ tục khác đối với một c ơ

sở dẫn liệu này lại kém hiệu quả hơn đối với một cơ sở dẫn liệu khác.

- Đối với cơ sở dẫn liệu “ sự đầy đủ” th ì thủ tục phân tích tỏ ra có hiệu quả

hơn các thử nghiệm chi tiết, còn đối với cơ sở dẫn liệu “ sự tồn tại v à phát sinh”

thì ngược lại, thủ tục phân tích có hiệu quả hạn chế h ơn các thủ tục khác.

2.4.3. Độ tin cậy của thông tin độ c lập:

- Các thông tin độc lập mà kiểm toán viên thu thập nhằm làm cơ sở để dự

đoán và đối chiếu với một số liệu nào đó của khách hàng. Nếu các thơng tin này

là thiếu chính xác thì sẽ dẫn đến kết quả dự đoán của kiểm toán vi ên thiếu độ

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

2.4.4. Tính độc lập với các thủ tục phân tích:

- Để làm tăng tính hiệu quả của thủ tục phân tích chúng ta n ên tránh sự trùng

lắp giữa các thủ tục phân tích cũng nh ư các thủ tục kiểm toán khác về c ùng một

mục đích hoặc những mục đích t ương tự nhau.

- Việc áp dụng nhiều thủ tục kiểm toán khơng cần thiết đơi khi cịn gây phức

tạp do những kết quả thu đ ược khác nhau và làm cho kiểm tốn viên mất nhièu

thời gian giải thích cho những ch ênh lệch để đảm bảo một sự hợp lý thống nhất.

Nhiều bằng chứng kiểm toán cho một vấn đề đ ương nhiên là có hiệu lực hơn tuy

nhiên sẽ khơng hiệu quả nếu nh ư kiểm tốn viên cảm thấy đã có được một bằng

chứng kiểm tốn đáng tin cậy.

2.4.5. Thời gian thực hiện thủ tục phân tích :

- Thủ tục phân thích có hiệu quả nhất nếu nh ư áp dụng cho toàn niên độ

kiểm toán. Trong trường hợp áp dụng thủ tục phâ n tích cho một phần của niên độ,

vaitrị của thủ tục phân tích là giúp cho kiểm tốn viên hiểu biết về tình hình kinh

doanh và phân tích rủi ro hơn là cung cấp một bằng chứng kiểm toán cho các cở

sở dẫn liệu trên Báo cáo tài chính.

2.4.6. Mức độ hữu hiệu của hệ th ống kiểm soát nội bộ:

- Với một hệ thống kiểm soát nội bộ yếu kém, việc chỉ đ ơn thuần áp dụng

thủ tục phân tích, cho d ù đối với một khoản mục không trọng yếu, để đi đến kết

luận ngay thì rủi ro rất cao. Do đó, đối với một hệ thống kiểm soát nội bộ yếu

kém thì thủ tục phân tích khơng thể là thủ tục chính mà các thử nghiệm chi tiết sẽ

là trọng tâm, thủ tục phân tích trong tr ường hợp này chỉ có giá trị định hướng,

xem xét tính hợp lý tổng thể của các khoản mục

2.4.7. Mức độ trọng yếu của khoản mục :

- Đối với những khoản mục trọng yếu, việc kết hợp giữa thủ tục phân tích

với các thử nghiệm chi tiết đ ược xem là cần thiết để tránh rủi ro.

- Trong trường hợp này không phải là phủ nhận tính hiệu quả của thủ tục

phân tích mà cần nhận thức được rằng thủ tục phân tích ở đâ y sẽ có tác dụng to

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

chế nên việc thực hiện các thử nghiệm chi tiết phải đ ược xem xét đến và ở chừng

mực nào là do kết quả của thủ tục phân tích quyết định.

- Cịn đối với những khoản mục không trọng yếu, nếu nhận thấy thủ tục

phân tích đã đủ đảm bảo mức độ tin cậy th ì kiểm tốn viên có thể khơng cần bổ

sung thêm các thử nghiệm chi tiết. Vấn đề này là tùy thuộc vào sự xét đoán nghề

nghiệp của kiểm toán viên.

2.5. Quy trình thực hiện một thủ tục phân tích

Thực hiện được một thủ tục phân tích kiểm tốn vi ên cần thực hiện hồn chình

các bước sau:

2.5.1. Xác định số dư tài khoản và sai sót tiềm tàng cần kiểm tra:

- Đây là mục tiêu của thủ tục phân tích v à là cơ sở để lựa chọn một thủ tục

phân tích phù hợp cũng như thực hiện các thao tác phục vụ cho việc ước tính.

- Để xác định số dư các tài khoản cũng như các sai sót tiềm tàng cần kiểm

tra thì kiểm tốn viên phải có những xét đốn ri êng mang tính nghề nghiệp để cho

khi thực hiện thủ tục phân tích có thể đạt được hiệu quả mong muốn.

2.5.2. Xác định mức độ sai sót cho phép :

- Việc xác định mức độ sai sót cho phép dựa v ào sự xét đoán của kiểm tốn

viên là chủ yếu. Trong một vài trường hợp thì việc xác định mức độ sai sót cho

phép dựa vào định lượng thì dễ dàng hơn nhưng cịn những khoản mục trọng yếu

mang tính định tính thì việc xác định mức độ sai sót cho phép l à khơng dễ dàng
và khơng có cơ sở rõ ràng.

- Vì thế, kiểm tốn viên thường xác định mức độ sai sót cho phép dựa v ào:

+ Độ lớn của khoản mục kiểm toán

+ Mức trọng yếu

+ Mức độ rủi ro tài khoản

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

2.5.3. Xác định các tài khoản có sự chệnh lệch lớn h ơn sai sót cho phép:

- Về nguyên tắc ta chỉ xem xét các t ài khoản nào có sự chênh lệch giữa số

liệu ước tính với số liệu của khách h àng lớn hơn mức sai sót cho phép mà kiểm

tốn viên đã xác định

2.5.4. Xem xét và giải thích tính hợp lý của sự ch ênh lệch:

- Tìm ra giải thích cho sự chênh lệch: để tìm ra những lý giải hợp lý cho sự

chênh lệch

2.5.5. Đánh giá kết quả kiểm tra:

- Đánh giá về mức độ đảm bảo hợp lý đạt đ ược: việc đi tìm lời giải thích

hợp lý cho sự chênh lệch khơng phải lúc nào cũng mang lại một kết quả là chênh

lệch đã được điều chỉnh lại và phù hợp với mức cho phép. Đối với những t ài

khoản mà sau khi thu thập được thêm thơng tin và có thể cho thấy rằng nó có số

dư hợp lý thì xem như kiểm toán viên đã thu thập được một bằng chứng kiểm

toán và thủ tục phân tích đã đạt được mục tiêu của nó.

- Xem xét và đánh giá các khác bi ệt không thể giải thích đ ược: khi không

xác định được nguyên nhân gây ra chênh lệch hoặc mức chênh lệch sau khi điều

chỉnh vẫn còn lớn hơn mức sai sót cho phép, kiểm tốn vi ên đã khơng thu được

bằng chứng kiểm tố n theo dự tính và kiểm tốn viên cần phải cân nhắc có n ên

tiến hành một thủ tục khác thay thế không, kiểm toán vi ên sẽ nghi ngờ về khả

năng xảy ra sai sót, gian lận ở khoản mục này và tập trung nhiều hơn vào các thử

nghiệm chi tiết.

2.5.6. Lập tài liệu cho những khoản mục vừa phân tích: là việc trình bày lại

một cách hệ thống và mang tính nghiệp vụ trong hồ sơ kiểm toán để cấp trên khi

đọc vào hồ sơ kiểm tốn có thể đánh giá đ ược cơng việc của kiểm toán vi ên.

- Giấy tờ làm việc cho thấy những cơng v iệc gì đã được thực hiện, người

thực hiện, thời gian và kết luận gì được rút ra. Ngồi ra đối với một thủ tục phân

tích thì giấy làm việc cần có thêm các nội dung:

- Các mô tả về giả định để đưa ra dự đoán

- Các số liệu mốc được sử dụng cho dự đoán đ ã được thu thập và được

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

- Những giải thích thu được cho sự chênh lệch và những kiểm tra của kiểm

tốn viên

- Kiểm tốn viên đã tính tốn các số liệu như thế nào, căn cứ phương thức

nào, tài liệu nào...

2.6. Ưu khuyết điểm của thủ tục phân tích:

2.6.1. Ưu điểm của thủ tục phân tích:

+ Thủ tục phân tích cung cấp các bằng chứng về sự đồng bộ, chính xác v à

có giá trị về số liệu kế tốn

+ Thủ tục phân tích giúp đánh giá đ ược những nét tổng thể v à không bị sa

vào các nghiệp vụ cụ thể

+ Thủ tục phân tích chỉ cần ít thời gian v à chi phí

+ Thủ tục phân tích có thể sử dụng đối với tất cả các khoản mục

+ Thủ tục phân tích được sử dụng trong tất cả các giai đoạn của quy t ình

kiểm tốn

2.6.1. Khuyết điểm của thủ tục phân tích:

+ Thủ tục phân tích cho bằng chứng có độ tin cậy khơng cao

+ Thủ tục phân tích khơng phát hiện đ ược các sai sót có giá trị nhỏ hoặc các

những sai sót lớn nhưng vận động ngược chiều nhau, bù trừ lẫn nhau.

+ Thủ tục phân tích phải dựa tr ên mối quan hệ bản chất giữa các chỉ tiêu

được so sánh

+ Thủ tục phân tích chỉ sử dụng một m ình khi khoản mục khơng trọng yếu,

rủi ro thấp. Do đó, thường phải kết hợp thủ tục phân tích với thử nghiệm chi tiết

+ Hệ thống kiểm soát nội bộ phải t ương đối tốt vì nếu áp dụng thủ tục phân

tích với hệ thống kiểm soát nội bộ yếu kém sẽ có rủi ra cao.

2.7. Những lỗi thường gặp khi áp dụng thủ tục phân tích:

- Thiếu sự hiểu biết đặc th ù về ngành kinh doanh đó:

+ Nếu thiếu sự hiểu biết đặc th ù về ngành kinh doanh đó kiểm toán viên sẽ

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

viên hiểu biết rõ về những đặc thù của ngành kinh doanh của khách hàng thì mới

có thể dự đốn số liệu một cách hợp lý v à có thể đánh giá chính xác đ ược những

số liêu trên Báo cáo tài chính của khách hàng, mà những số liệu này có thể được

đánh giá và nhìn nhận một cách có thể ho àn tồn khác hẳn đối với những người

khơng hiểu rõ về ngành kinh doanh đó.

- Mơ hình dự đốn chưa được xây dựng phù hợp:

+ Kiểm tốn viên đưa ra mơ hình dự đốn chưa phù hợp với mục tiêu hoặc

chưa kết hợp được những biến có ảnh h ưởng quan trọng làm cho dự đốn thiếu

chính xác, kiểm tốn viên vẫn có xu hướng lựa chọn xây dựng một mơ h ình đơn

giản trong khi biết rằng một mơ h ình phức tạp hơn và hoàn chỉnh hơn sẽ phù hợp

hơn. Cũng có thể do kiểm tốn vi ên thiếu kinh nghiệm nên áp dụng thủ tục phân

tích khơng phù hợp dẫn đến kết quả ước tính khơng đảm bảo mục ti êu.

- Chỉ “xem lướt” để phát hiện các bất th ường:

+ Kiểm toán viên thường có xu hướng xem lướt qua các số liệu, chọn ra

những số liệu bất thường (có biến động lớn h ơn rất nhiều so với số liệu khác ) để

giải thích. Việc làm này là đúng để phát hiện những điểm bất th ường một cách

nhanh chóng, tuy nhiên như th ế là chưa đầy đủ bởi có những số liệu ở những thời
điểm có biến động lớn l à hợp lý và cũng có những số liệu khác khơng biến động

nhiều so với các số liệu khác nh ưng lại bất thường. Dó đó, kiểm tốn vi ên cần

chủ động trong dự đoán các số liệu ở những thời điểm khác nhau qua ước tính rồi

đối chiếu với số liệu sổ sách. Từ đó, phát hiện các số liệu cần giải thích l àm rõ

- Mục tiêu khơng rõ ràng:

+ Có nhiều trường hợp kiểm toán vi ên thực hiện thủ tục phân tích theo

chương trình hoặc theo thói quen mà khơng xác định rõ mục tiêu là tại sao phải

tiến hành nó. Qua đó ta thấy kiểm tốn viên đã chưa xác định được mục tiêu một

cách rõ ràng trước khi thực hiện thủ tục phân tích v à điều đó dẫn đến thủ tục phân

tích có thể khơng đạt được mục tiêu hoặc hiệu quả mong đợi.

- Thơng tin chưa thích h ợp:

+ Đây là lỗi mà kiểm toán viên đưa ra thơng tin thu th ập được khơng thích

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

toán viên đã chưa kiểm tra lại hoặc các thông tin ch ưa phù hợp gây khó khăn

trong việc tính tốn.

- Chưa nắm đầy đủ các mối quan hệ bản chất:

+ Do kiểm toán viên chưa nắm được các mói quan hệ giữa các yếu tố n ên

không nắm được những biến đổi qua tác động của các yếu tố phụ thuộc n hau,

không lường trước được yếu tố nào sẽ biến đổi và có xu hướng đi giải thích cho

những biến đổi, chưa tìm hiểu tại sao có những yếu tố không biến đổi. Ngo ài ra

việc không nắm được mối quan hệ giữa các chỉ ti êu được so sánh trong khi chúng

có mối quan hệ khá lõng lẽo cũng làm việc phân tích trở nên vơ nghĩa

- Chưa lường hết các khả năng:

+ Đây là lối của kiểm toán viên sau khi phát hiện những bất thường mà

nhất thời chưa có được giải thích hợp lý đ ã vội vã đi vào kết luận ngay trong khi

vẫn chưa lường hết được các khả năng có thể xảy ra.

2.8.Các chuẩn mực kiểm tốn về thủ tục phân tích

2.8.1. Chuẩn mực kiểm tốn quốc tế về thủ tục phân tích (ISA 520)
2.8.1.1. Định nghĩa:

- Theo ISA 110 định nghĩa về thủ tục phân tích “ các thủ tục phân tích

bao gồm việc phân tích các tỷ số v à xu hướng quan trọng như việc đánh giá kết

quả của những dao động v à các mối quan hệ mâu thuẫn với những thông tin xác

thực khác, hoặc phân tích sự sai lệch từ những số liệu có thế dự đốn tr ước”

2.8.1.2. Tính chất và đối tượng của các thủ tục phân tích :

- Thủ tục phân tích bao gồm việc so sánh các thơng tin trong Báo cáo t ài

chính với:

- Các thơng tin tương ứng trong những niên độ trước

- Các số liệu dự kiến của đơn vị, như ngân sách hoặc dự trù, hoặc các số

liệu ước tính của chun gia kiểm tốn, chẳng hạn như chi phí khấu hao ước tính

- Các thông tin của lĩnh vực hoạt động t ương ứng, ví dụ như so sánh tỉ

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

vực hoạt động hoặc của các đ ơn vị khác có tầm vóc tương ứng hoạt động trong

cùng lĩnh vực.

- Thủ tục phân tích cũng bao gồm việc kiểm tra các so sánh:

+ Giữa các yếu tố thông tin t ài chính khác nhau mà ta cho r ằng chúng

sẽ phù hợp với một mẫu dự kiến căn cứ tr ên kinh nghiệm của đơn vị, ví dụ như tỉ

lệ lãi gộp

+ Giữa các thơng tin tài chính và các thơng tin phi tài chính tương ứng,

ví dụ như mối liên hệ chi phí nhân sự và số lượng nhân lực

- Nhiều phương pháp có thể sử dụng thực hiện các thủ tục n êu trên. Ta có

thể đi từ các phương pháp so sánh đơn gi ản đến những phân tích phức tạp trong

đó sử dụng những kỹ thuật thống k ê tinh vi. Các thủ tục phân tích có thể đ ược áp

dụng cho báo cáo tài chính hợp nhất, báo cáo tài chính của các đơn vị phụ thuộc

(như các công ty con, các b ộ phận) và cho các thành phần khác nhau của thơng

tin tài chính. Việc chọn thủ tục phương pháp và mức áp dụng tùy thuộc vào đánh

giá của chuyên gia kiểm tốn.

2.8.1.3. Mục đích của việc sử dụng các thủ tục phân tích :

- Các thủ tục phân tích được sử dụng vào các mục đích sau:

- Giúp đỡ chuyên gia kiểm tốn trong việc xác định tính chất, lịch tr ình và

phạm vi của các thủ tục kiểm tốn khác

- Như một thủ tục kiểm tra các yếu tố cụ thể trong tr ường hợp các kiểm

tra phân tích này hiệu quả hơn các kiểm tra chi tiết trong việc giảm rủi ro phát

hiện liên quan đến các cơ sở dẫn liệu lập Báo cáo t ài chính

- Như một phương tiện để kiểm tra lại tính hợp lý của to àn bộ báo cáo tài

chính trong khâu kiểm tốn cuối cùng

2.8.1.4. Phạm vi áp dụng các thủ tục p hân tích:

- Thủ tục phân tích áp dụng trong việc lập kế hoạch kiểm toán:

+ Chuyên gia kiểm toán phải áp dụng thủ tục phân tích khi tiến h ành

lập kế hoạch kiểm toán để hiểu r õ hơn hoạt động của đơn vị và xác định những

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

khía cạnh mà chun gia kiểm tốn chưa ý thức được và do đó giúp đỡ chuyên

gia kiểm tốn trong việc xác định tính chất, lịch tr ình và phạm vi của các thủ tục

kiểm toán khác.

+ Thủ tục phân tích áp dụng trong bước lên kế hoạch dựa trên các dữ

liệu tài chính và phi tài chính, ví d ụ như mối liên hệ giữa doanh thu và diện tích

cửa hàng tính theo mét vuông ho ặc theo số lượng hàng bán ra.

- Thủ tục phân tích đươc sử dụng trong giai đoạn thực hiện cuộc kiểm

toán:

+ Chuyên gia kiểm tốn có thể tin tưởng vào thủ tục để giảm các rủi ro

phát hiện liên quan đến các cơ sở dẫn liệu lập báo cáo t ài chính bằng cách sử

dụng kiểm tra chi tiết, kiểm tra phân tích hoặc kết hợp cả hai loại kiểm tra. Để

xác định thủ tục cho một mục tiêu kiểm toán nào đó, chun gia kiểm tốn đánh

giá tính hiệu quả phỏng đoán của các thủ tục hiện h ành trong việc giảm rủi ro

phát hiện liên quan đến các cơ sở dẫn liệu lập báo cáo t ài chính

+ Nhìn chung, chun gia ki ểm toán sẽ yêu cầu ban giám đốc của khách

hàng cho biết về tính sẵn có và độ tin cậy của các thông tin cần thiết để áp dụng

thủ tục phân tích và tất cả các thủ tục khác có c ùng tính chất đã được đơn vị áp

dụng. Có thể sẽ có hiệu quả h ơn nếu chuyên gia kiểm tốn sử dụng các dữ liệu

phân tích sẵn có của đơn vị thiết lập với điều kiện l à chuyên gia kiểm toán phải

chắc chắn rằng những dữ liệu n ày được lập một cách đúng đắn.

- Trường hợp chuyên gia kiểm toán muốn thủ tục phân tích trong phần

kiểm tra chi tiết, chuyên gia kiểm tốn phải tính đến một số nhân tố sau:

+ Mục tiêu của các thủ tục phân tích v à mức độ tin cậy của các kết quả

thu được

+ Đặc điểm của đơn vị và khả năng sử dụng các thông tin từng phần. Ví

dụ, thủ tục phân tích có thể l à hiẹu quả khi được áp dụng đối với các t hơng tin tài

chính của một bộ phận hay đối với các báo cáo t ài chính của đơn vị cấp dưới hơn

là khi áp dụng cho báo cáo tài chính của tồn bộ đơn vị.

+ Khả năng sẳn có của thơng tin, kể cả t ài chính (kế hoạch, dự trù lẫn

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

+ Độ tin cậy của các thơng tin sẳn có, chẳng hạn nh ư xác định xem kế

hoạch có được lập một cách kỹ lưỡng hay khơng.

+ Tính thích đáng của các thơng tin sẳn có, ví dụ nh ư biết được các kế

hoạch phản ánh kết quả dự kiến hay phản ánh mục t iêu muốn đạt đến.

+ Nguồn của các thông tin sẳn có, ví dụ nh ư các nguồn thơng tin độc lập

với đơn vị thường là tin cậy hơn các nguồn thông tin trong nội bộ đ ơn vị.

+ Tính so sánh của các thơng tin sẳn có, ví dụ nh ư thu thập trước dữ liệu

tổng hợp của lĩnh vực hoạt động để so sánh với các dữ liệu của một đ ơn vị sản

xuất và kinh doanh các sản phẩm đặc biệt.

+ Những hiểu biết có được trong quá trình kiểm tốn các năm tr ước,

cũng như hiểu biết của chuyên gia kiểm toán về sự hiêu quả của hệ thống kế toán

và kiểm soát nội bộ và những vấn đề đã đến phải điều chỉnh kế toán trong những

niên độ trước.

- Thủ tục phân tích được sử dụng trong giai đoạn ho àn thành kiểm toán:

+ Chuyên gia kiểm toán phải áp dụng thủ tục phân tích khi gần đến hoặc

ở khâu kiểm tốn cuối c ùng để có được kết luận chung về tính hợp lý của to àn bộ
các báo cáo tài chính, căn c ứ trên những hiểu biết của mình về hoạt động của đơn

vị. Các kết luận rút ra từ kết quả của những thủ tục n ày xác minh những kết luận

mà chuyên gia kiểm toán đã có được trong suốt q trình kiểm tra các tài khoản

hay các khoản mục trong báo cáo t ài chính và từ đó có thể hỗ trợ tính hợp lý của

báo cáo tài chính. Tuy nhiên, các th ủ tục này cũng nhằm xác định những lĩnh

vực cần phải được thực hiện những thủ tục kiểm tra bổ su ng.

2.8.1.5. Mức độ tin cậy của các thủ tục phân tích :

- Việc áp dụng các thủ tục phân tích dựa tr ên giả thuyết rằng có tồn tại

những mối liên hệ giữa các dữ liệu với nhau v à rằng những mối liên hệ này được

giữ nguyên trừ phi có bằng chứng ng ược lại. Sự tồn tại của những mối liên hệ

này cung cấp các bằng chứng về tính đầy đủ, tính chính xác v à tính hợp thức của

các dữ liệu do hệ thống kế toán tạo ra. Tuy nhi ên, độ tin cậy của các thủ tục phân

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26>

không thể hiện được những biến đổi quan trọng trong khi có sự tồn tại của một

sai phạm trọng yếu

- Mức độ tin cậy mà chuyên gia kiểm toán đánh giá đối với kết quả của

các thủ tục phân tích phụ thuộc v ào các nhân tố sau:

+ Tính trọng yếu của các yếu tố có liên quan. Ví dụ như trong mục hàng

tồn kho có mức độ trọng yếu

+ Có thủ tục kiểm toán khác nhắm đến c ùng một mục tiêu kiểm tốn

+ Độ chính xác có thể dự kiếm đ ược của các thủ tục phân tích

+ Đánh giá rủi ro tiềm tàng và rủi ro kiểm soát

- Chuyên gia kiểm toán cũng phải xem xét kiểm tra các thủ tục kiểm soát

được thựa hiện trong khi lập các thơng tin sử dụng trong thủ tục phân tích. Trong
trường hợp các thủ tục kiểm sốt n ày có hiệu quả, chun gia kiểm tốn có thể tin
tưởng vào kết quả của thủ tục phân tích. Các thủ tục kiểm sốt các thơng tin phi

tài chính có thể đươc thực hiện cùng với các thủ tục kiểm soát kế toán

2.8.1.6. Khảo sát các yếu tố bất th ường:

- Trong trường hợp thủ tục phân tích thể hiện r õ được những chênh lệch

trọng yếu hay mối liên hệ không hợp lý với các thông tin t ương ứng khác, hoặc

chênh lệch với giá trị dự kiến tr ước, chuyên gia kiểm tốn phải thực hiện điều tra

để có được giải thích và bằng chứng thỏa đáng.

- Điều tra về những khoản ch ênh lệch hoặc những mối liên hệ không hợp

lý thường bắt đầu bằng việc y êu cầu thơng tin ở ban giám đốc sau đó:

+ Kiểm tra các câu trả lời của ban giám đốc, ví dụ bằng cách đối chiếu

với những hiểu biết của chuy ên gia kiểm toán về hoạt động của đ ơn vị hoặc với

các bằng chứng khác có được khi thực hiện kiểm tốn

+ Đánh giá xem có cần thực hiện các thủ tục kiểm tốn khác khơng nếu

</div>
(27)<div class='page_container' data-page=27>

2.8.2. Chuẩn mực kiểm tốn Việt Nam về quy trình phân tích (VSA 520)

(Ban hành theo quyết định số 219/2000/QĐ -BCT ngày 29/12/2000 c ủa Bộ

trưởng bộ tài chính)

2.8.2.1. Định nghĩa:

- Quy trình phân tích: “ là vi ệc phân tích các số liệu, thông tin, các tỷ suất

qua trọng, qua đó tìm ra những xu hướng, biến động và tìm ra những mối quan hệ

có mâu thuẫn với các thơng tin li ên quan khác hay có s ự chênh lệch lớn so với giá

trị đã dự kiến”

2.8.2.2. Nội dung và mục đích của quy trình phân tích:

- Quy trình phân tích bao g ồm việc so sánh các thơng tin tài chính sau:

+ So sánh thơng tin tương ứng giữa kỳ này với kỳ trước

+ So sánh giữa thực tế với kế hoạch của đ ơn vị

+ So sánh giữa thực tế với ước tính của kiểm tốn vi ên

+ So sánh giữa thực tế của đơn vị với các đơn vị trong cùng ngành có

cùng quy mơ hoạt động hoặc với số lượng thống kê, định mức cùng ngành

- Quy trình phân tích cũng bao gồm việc xem xét các quan hệ:

+ Giữa các thơng tin tài chính với nhau

+ Giữa các thơng tin tài chính với các thơng tin phi tài chính

- Trong q trình thực hiện quy trình phân tích, kiểm tốn viên được phép

sử dụng nhiều phương pháp khác nhau t ừ việc so sánh đơn giản đến đến những

phân tích phức tạp địi hỏi phải sử dụng các kỹ thuật thống k ê tiên tiến. Quy trình

phân tích cũng được áp dụng đối với Báo cáo tài chính hợp nhất, báo cáo tài

chính của đơn vị thành viên hay từng thông tin riêng lẻ của các báo cáo tài chính.

- Việc lựa chọn quy trình phân tích, phương pháp và mức độ áp dụng tùy

thuộc vào sự xét đoán chun mơn của kiểm tốn viên.

2.8.2.3. Quy trình phân tích được sử dụng cho các mục đích :

- Giúp kiểm tốn viên xác định nội dung, lịch trình và phạm vi của các thủ

</div>
(28)<div class='page_container' data-page=28>

- Quy trình phân tích được thực hiện như là một thử nghiệm cơ bản khi

việc sử dụng thủ tục này có hiệu quả hơn so với kiểm tra chi tiết trong việc giảm

bớt rủi ro phát hiện liên quan đến cơ sở dẫn liệu của báo cáo t ài chính.

- Quy trình phân tích để kiểm tra tồn bộ báo cáo tài chính trong khâu sốt

xét cuối cùng của cuộc kiểm toán.

2.8.2.4. Phạm vi áp dụng thủ tục phâ n tích:

- Quy trình phân tích áp dụng khi lập kế hoạch kiểm toán:

+ Kiểm toán viên phải áp dụng quy trình phân tích trong q trình l ập

kế hoạch kiểm toán để t ìm hiểu tình hình kinh doanh c ủa đơn vị và xác định

những vùng có thể có rủi ro.

+ Quy trình phân tích giúp kiểm tốn viên xác định nội dung, lịch trình

và phạm vi của các thủ tục kiểm toán khác

+ Quy trinh phân tích áp d ụng trong khi lập kế hoạch kiểm toán đ ược

dựa trên thơng tin tài chính và thơng tin phi tài chính.

- Quy trình phân tích trong giai đoạn thực hiện kế hoạch:

+ Trong quy trình kiểm tốn, nhằm giảm bớt rủi ro phát hiện li ên quan

đến cơ sở dẫn liệu của Báo cáo t ài chính, kiểm tốn viên phải thực hiện quy trình

phân tích hoặc kiểm tra chi tiết hoặc kết hợp cả hai. Nhằn xá c định thủ tục kiểm

tốn thích hợp cho một mục tiêu kiểm toán cụ thể, kiểm toán vi ên phải xét đoán

hiệu quả của từng thủ tục kiểm toán

+ Kiểm toán viên phải thảo luận với ban giám đốc, kế toán tr ưởng hoặc

người đại diện của đơn vị được kiểm tốn về khả năng cung cấp thơng tin v à độ

tin cậy của các thông tin cần thiết cho việc áp dụng quy tr ình phân tích, kể cả kết

quả phân tích mà đơn vị đã thực hiện. Kiểm toán vi ên được sử dụng các dữ liệu

phân tích của đơn vị nếu tin tưởng vào các dữ liệu này

- Quy trình phân tích áp dụng trong giai đoạn ho àn thành kiểm toán:

+ Trong giai đoạn soát xét tổng thể cuộc kiểm toán, kiểm toán vi ên phải

áp dụng quy trình phân tích để có kết luận tổng quát về sự phù hợp trên các khía

</div>
(29)<div class='page_container' data-page=29>

kinh doanh của đơn vị quy trình phân tích giúp kiểm toán viên khẳng định lại

những kết luận có được trong suốt quá trình kiểm tra các tài khoản hoặc các

khoản mục trên báo cáo tài chính. Trên cơ s ở đó giúp kiểm tốn viên đưa ra kết

luận tổng quát về tính trung thực hợp lý của to àn bộ báo cáo tài chính. Tuy nhiên,

quy trình phân tích cũng chỉ ra u cầu kiểm tốn viên phải thực hiện cơng việc

kiểm tốn bổ sung.

2.8.2.5. Mức độ tin cậy của quy trình phân tích:

- Mức độ tin cậy của quy tr ình phân tích phụ thuộc vào sự đánh giá của

kiểm toán viên về rủi ro mà quy trình phân tích khơng phát hi ện được (ví dụ: kết

quả phân tích khơng thể hiện sự biến động hoặc ch ênh lệch lớn nhưng trong thực

tế vẫn có sai sót trọng yếu)

- Mức độ tin cậy vào kết quả của quy trình phân tích phụ thuộc vào các

nhân tố sau:

+ Tính trọng yếu của các tài khoản hoặc loại nghiệp vụ

+ Các thủ tục kiểm tốn khác có c ùng một mục tiêu kiểm tốn

+ Độ chính xác có thể dự kiến của quy trình phân tích

+ Đánh giá rủi ro tiềm tàng hoặc rủi ro kiểm soát

- Kiểm toán viên phải kiểm tra lại các thủ tục kiểm sốt để tạo ra các thơng

tin sử dụng trong quy trình phân tích

2.8.2.6. Điều tra các yếu tố bất th ường:

- Trong trường hợp quy trình phân tích phát hiện được những chênh lệch

trọng yếu và mối liên hệ không hợp lý giữa các thông tin tương ứng, khơng có

chênh lệch lớn với dự tính, kiểm toán vi ên phải thực hiện các thủ tục điều tra để

thu thập đầy đủ bằng chứng kiểm toán thích hợp.

- Điều tra các khoản chênh lệch trọng yếu hoặc mối liên hệ không hợp lý

thường bắt đầu bằng việc y êu cầu giám đốc (hoặc người đứng đầu) đơn vị được

</div>
(30)<div class='page_container' data-page=30>

- Kiểm tra lại những câu trả lời của giám đốc (hoặc ng ười đứng đầu) bằng

cách đối chứng với những bằng chứng kiểm toán khác đ ã thu thập được trong q

trình kiểm tốn

- Xem xét, thực hiện các thủ tục kiểm toán khác nếu giám đốc (hoặc ng ười

đứng đầu) vẫn không thể giải thích đ ược hoặc giải thích khơng thỏa đáng

 Nhận xét:

- Như vậy, về cơ bản thì VSA 520 về quy trình phân tích là khá phù h ợp

và thống nhất với ISA 520 về thủ tục phân tích:

+ Quy trình phân tích và th ủ tục phân tích là thống nhất về định nghĩa

+ Chuyên gia kiểm toán và kiểm toán viên được hiểu là như nhau

+ Đều bắt buộc áp dụng thủ tục phân tích ở hai giai đoạn l à lập kế

hoạch và soát xét tổng thể cuộc kiểm toán.

+ Thủ tục phân tích cũng có thể đ ược áp dụng trong giai đoạn thực

hiện kiểm toán

+ Các nguyên tắc cơ bản và những hướng dẫn khác để phù hợp hơn

</div>
(31)<div class='page_container' data-page=31>

Chương 3

GIỚI THIỆU CHUNG VỀ CƠNG TY KIỂM TỐN V À DỊCH

VỤ PHẦN MỀM TDK

 Giới Thiệu Cơng ty TDK

3.1. Q trình hình thành và phát tri ển

- Trong xu thế hội nhập quốc tế, c ùng với sự đổi mới, phát triển của nền

kinh tế quốc gia, Công ty kiểm toán v à dịch vụ phần mềm TDK đ ược thành lập

ngày 28/02/2002 theo lu ật doanh nghiệp của n ước Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa

Việt Nam. Là một trong những cơng ty kiểm tốn đầu tiên ở Việt Nam thành lập,

ra đời theo nghị định 105/2004/NĐ -CP của chính phủ về kiểm toán độc lập v à
thông tư 64/2004/TT-BTC hướng dẫn nghị định 105/2004/NĐ -CP.

- Cơng ty TNHH Kiểm Tốn & Dịch Vụ Phần Mềm TDK l à cơng ty có tư

cách pháp nhân tại thành phố Hồ Chí Minh hoạt động chuy ên về các lĩnh vực Kế

Toán, Kiểm Toán, Thuế, Tư vấn Pháp luật nhằm đáp ứng nhu cầu mọi loại h ình

doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam.

Là tổ chức tư vấn, kiểm tốn độc lập hợp pháp có q ui mơ hoạt động trên tồn lãnh

thổ Việt Nam.

- Cơng ty TNHH Kiểm Toán & dịch vụ phần mềm TDK đ ược thành lập

ngày 28/02/2002,giấy phép đăng kí số: 4102008644 ng ày 28/02/2002 do Sở Kế

Hoạch và Đầu Tư Thành phố Hồ Chí Minh cấp. Ng ày 28/02/2002 cơng ty chính

thức đi vào hoạt động .

Tên giao dịch : TDK Auditing & Software Service Company

Tên viết tắt : TDK

Số điện thoại : ( 08 ) 9142228

Số Fax : ( 08 ) 9142158

Email :

Website : www.tdkaco.com

Trụ sở đặt tại : 84 Nguyễn Công Trứ, Q1, Tp.HCM

Và đến đầu năm 2005 công ty đ ã dời về địa chỉ mới

Trụ sở đặt tại : C14 Quang Trung , Q. G ò Vấp, Tp.HCM

Điện thoại : (08) 5897462 – (08) 5897463

</div>
(32)<div class='page_container' data-page=32>

Tài khoản Ngân hàng : 4311.00.30.01.1371 t ại ngân hàng Thương Mại-Cổ Phần

Đông Á chi nhánh Quận I. Thành Phố Hồ Chí Minh

Mã số thuế: 0302544969

 Hình thức sở hữu vốn : Tư Nhân

 Hình thức hoạt động : Trách Nhiệm Hữu Hạn

Ngành nghề kinh doanh : Dịch vụ Kiểm Toán, Kế Toán, T ư vấn Tài Chính (trừ

xuất bản phần mềm).

Hội đồng thành viên (5 thành viên):

- Chủ Tịch Hội Đồng thành viên kiêm Giám Đốc phụ trách nghiệp vụ

Kiểm Toán, Tài Chính.

- Giám Đốc phụ trách đối ngoại.

- Phó Giám Đốc phụ trách về nghiệp vụ phần mềm vi tính.

- Kế Tốn Trưởng.

- Trưởng phịng Kiểm Tốn phụ trách các nghiệp vụ kiểm tốn.

- TDK quy tụ nhiều người có tài năng, có kinh nghiệm lâu năm. Nhân viên

trong cơng ty gồm Luật Sư, Kiểm Toán, Kế toán, chuy ên viên phần mềm máy

tính.

- TDK đã và sẽ không ngừng mở rộng qui mô, phạm vi hoạt động, nâng

cao chất lượng công việc cũng nh ư ngày càng được sự tín nhiệm của khách h àng

nhờ vào đội ngũ nhân viên nhạy bén, năng động, ham học hỏi v à có tinh thần cầu

tiến cao. Cụ thể năm 2002 TDK có 50 khách h àng, năm 2003 TDK có 80 khách

hàng, năm 2004 cơng ty có 150 khách hàng và trong năm 2005 s ố lượng khách

hàng công ty có là 230 khách hàng, tro ng năm 2006 số lượng khách hàng tăng lên

đến 154 khách hàng (trong đó có 138 khách hàng là nh ững doanh nghiệp 100%

vốn đầu tư nước ngoài).

3.2. Lĩnh vực hoạt động

 Kiểm tốn báo cáo tài chính.

 Kiểm tốn quyết tốn cơng tr ình xây dựng cơ bản để lập Báo cáo Quyết

tốn cơng trình và Báo cáo th ực hiện vốn đầu tư.

 Dịch vụ kế toán hướng dẫn đơn vị mở sổ kế toán và lập Báo Cáo Tài

Chính tháng, quý và n ăm. Hoặc nhập dữ liệu in sổ sách kế toán v à lập Báo Cáo

</div>
(33)<div class='page_container' data-page=33>

 Thiết kế và cài đặt các phần mềm về kế toán, quản trị nhân sự cho ph ù

hợp với yêu cầu quản lý của Doanh Nghiệp.

 Cung cấp các văn bản có liên quan về Tài Chính, Kế Tốn và Thuế

hướng dẫn đơn vị thực hiện tốt các qui định trong các văn bản t rên.

 Các dịch vụ tư vấn liên quan đến Tài chính – Kế Tốn – Thuế tại đơn

vị.

 Phần lớn các dịch vụ mà TDK cung cấp chịu thuế giá trị gia tăng 10%,

dịnh vụ cài đặt phần mềm không chịu thuế VAT (chiếm khoản 7.27% tr ên tổng

doanh thu năm 2003).

 Dịch vụ kiểm toán.

 Kiểm toán báo cáo tài chính của doanh nghiệp.

 Giám định tình hình tài chính của doanh nghiệp, giúp cho việc li ên

doanh, liên kết hoặc các vụ kiện tranh chấp, thanh lý giải thể được thực hiện đúng

qui định.

 Thẩm định giá trị quyết tốn cơng tr ình giúp cho thanh lý các hợp đồng

xây dựng.

 Thẩm định dự án thi cơng v à lập dự tốn cho việc tham gia gọi thầu v à

đấu thầu.

 Thâm định giá trị tài sản và góp vốn của các bên tham gia liên doanh.

 Xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hoá hoặc phá sản theo luật

định.

 Dịch vụ phần mềm kế toán.

 Tư vấn về việc lựa chọn thiết bị tin học, c ài đặt các phần mềm xử lý

thông tin trong quản trị kinh doanh sao cho tiện lợi v à có hiệu quả nhất.

 Thiết kế và cài đặt chương trình phần mềm: kế tốn, sản xuất, quản lý

bán hàng, quản lý tài sản cố định, quản lý nhân sự, quản lý hợp đồng, quản lý tiền

tệ, quản lý tiền lương… theo yêu cầu quản lý của doanh nghiệp.

 Tư vấn về việc sử dụng các phần mềm tin học v à cung cấp các phần

mềm quản lý như: Quản trị kinh doanh, kế toán doanh nghiệ p, kế toán thương

mại, thuế, quản lý cơng tr ình xây dựng cơ bản ….

</div>
(34)<div class='page_container' data-page=34>

 In tờ khai thuế và bảng kê thuế GTGT hàng tháng nộp cho cục thuế.
 In báo cáo tài chính theo tháng, quí, năm.

 Theo dõi chi tiết công nợ từng khách h àng.

 Theo dõi doanh thu và chi phí t ừng tháng của từng hoạt động .
 In các sổ sách kế toán theo qui định của nh à nước Việt Nam.
 Theo dõi tiền mặt, ngân hàng, nguyên liệu, thành phẩm, cơng nợ…

 Dịch vụ kế tốn.

 Kiểm kê tồn bộ tài sản theo quý hoặc 6 tháng v à cuối năm, điều chỉnh sổ

sách kế toán cho đúng với thực tế.

 Hỗ trợ hồ sơ đăng kí chế độ kế toán.

 Hướng dẫn áp dụng chế độ kế toán – tài chính – thống kê – thuế theo luật

định.

 Tư vấn cải tổ hệ thống kế toán và quản trị kinh doanh, mơi tr ường kiểm sốt

nội bộ.

 Hướng dẫn và thực hiện lập sổ sách kế toán, báo cáo t ài chính – kế toán

thống kê, báo cáo thuế cho doanh nghiệp đúng qui định của nh à nước Việt Nam về kế

toán tài chính khi bộ máy kế tốn của đơn vị chưa ổn định hoặc cơng ty mới th ành lập

chưa có kế toán.

 Dịch vụ Tư Vấn Quản Lý – Tài Chính – Thuế - Đầu Tư.

 Tư vấn về tuyển chọn và sử dụng nguồn nhân lực tại thị tr ường Việt

Nam.

 Tư vấn soạn thảo các phương án đầu tư, đăng ký kinh doanh và thành

lập doanh nghiệp mới.

 Tư vấn công tác tổ chức quản lý trong doanh nghiệp.

 Tư vấn việc thiết lập và tổ chức hệ thống kiểm soát nội bộ.

 Tư vấn kiểm kê thẩm định giá trị tài sản.

 Hướng dẫn các dịch vụ cổ phần hóa doanh nghiệp, tham gia thị tr ường

chứng khốn.

 Phân tích tình hình tài chính và th ẩm định các dự án đầu t ư của doanh

nghiệp.

</div>
(35)<div class='page_container' data-page=35>

 Kê khai và quyết toán thuế thu nhập cá nhân.
 Kê khai và quyết toán thuế thu nhập Doanh nghiệp.

 Kê khai thuế GTGT hàng tháng và quy ết toán thuế GTGT năm.
 Lập hồ sơ xin hoàn thuế GTGT.

 Hướng dẫn các thủ tục kê khai thành lập và giải thể Doanh nghiệp.

 Tư vấn về các loại thuế và cung cấp các văn bản có liên quan.

 Tư vấn nhằm thu hút đầu t ư nước ngoài vào Việt Nam và kể cả môi

trường kinh doanh ở Việt nam.

 Tư vấn cho kế toán đơn vị cách sắp xếp, quản lý các chứng từ sổ sách

kế toán một cách khoa học dễ t ìm kiếm khi cần thiết.

 Lập kế hoạch kê thuế và các khoản phải nộp giúp các doanh nghiệp

chấp hành tốt luật thuế. Tư vấn quyết toán vốn đầu t ư cho doanh nghiệp theo luật

đầu tư nước ngoài tại Việt Nam

3.3. Mục tiêu và nguyên tắc hoạt động.

 Mục tiêu hoạt động.

- “Mục tiêu chủ yếu của TDK là chất lượng công việc và là bạn đồng hành

cùng với sự phát triển của doanh ng hiệp”

- Hoạt động của TDK góp phần giúp các doanh nghiệp, các đ ơn vị kinh tế

thực hiện tốt công tác kế tốn -tài chính theo đúng qui đ ịnh và pháp luật nhà nước

Việt Nam và các nguyên tắc chuẩn mực kế toán quốc tế đ ược chấp nhận. Đảm

bảo số liệu kế toán phản ánh đúng đắn thực trạng của quá tr ình hoạt động và kết

quả kinh doanh của doanh nghiệp. Góp phần giúp cho các doanh nghiệp, các đ ơn

vị kinh tế kịp thời phát hiện v à chấn chỉnh sai sót, phịng ngừa những rủi ro thiệt

hại có thể gây ra trong quá tr ình hoạt động kinh doanh của m ình.

- Giúp các doanh nghiệp trong nước và những doanh nghiệp có vốn đầu t ư

nước ngồi, các tổ chức quốc tế hoạt động tại Việt Nam nắm bắt kịp thời các qui
định của nhà nước Việt Nam về Kế Tốn –Tài Chính –Thuế - Phần mềm kế tốn
– quản lý, tổ chức tốt hệ thống kế toán của doanh nghiệp.

- Giúp cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp gặp nhiều thuận lợi,đạt

hiệu quả cao, giúp nhà đầu tư tin tưởng và mạnh dạn hơn trong việc đầu tư vào

</div>
(36)<div class='page_container' data-page=36>

- Giúp các đơn vị quản lý cấp trên có số liệu trung thực, chính xác hợp lý để

thực hiện tốt chức năng kiểm tra, kiểm soát hoạt động kinh doanh trong nền kinh

tế .Trên cơ sở đó xác định và đánh giá đúng đắn nghĩa vụ và trách nhiệm của

doanh nghiệp về các khoản đóng góp v ào ngân sách nhà nư ớc và quyền lợi của

doanh nghiệp được hưởng. Phát huy vai trò chủ đạo vào việc tổ chức giữ vững kỷ

cương, trật tự trong công tác kế tốn, t ài chính phù hợp với chuẩn mực kế toán

Việt Nam và kế toán quốc tế được chấp nhận.

 Nguyên tắc hoạt động.

- Công Ty TDK hoạt động theo nguyên tắc: độc lập, khách quan, chính

trực, bảo vệ quyền lợi v à bí mật của khách hàng cũng như quyền lợi của chính

bản thân mình, trên cơ sở tn thủ pháp luật.

- Hoàn toàn chịu trách nhiệm nếu vi phạm pháp luật v à có khả năng bồi

thường nếu gây thiệt hại cho khách h àng theo các điều khoản quy định trong hợp

đồng.

- Hoạt động của TDK nhằm góp phần giúp doanh nghiệp trong n ước và

doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, các tổ chức nước ngoài hoạt động tại

Việt Nam nắm bắt kịp thờ i và áp dụng đúng các qui định pháp luật của nh à nước

Việt Nam.

- TDK tuân thủ các chuẩn mực kiểm toán Việt Nam, Kiểm Toán quốc tế,

chuẩn mực kế toán Việt Nam ,Luật kế tốn, thơng t ư hướng dẫn mới nhất, luật

đầu tư nước ngồi. Các chính sách Thuế ln được TDK cập nhật thường xuyên
để áp dụng.

- TDK hoạt động theo qui định của Bộ T ài Chính.

- Đạo đức nghề nghiệp, chất l ượng dịch vụ và chữ tín là những chuẩn mực

hàng đầu mà mọi nhân viên TDK luôn tuân thủ.

3.4. Cơ cấu tổ chức.

Công ty TNHH kiểm tốn và dịch vụ phần mềm TDK có các bộ phận:

- Bộ phận kiểm toán Báo Cáo T ài Chính và Tư Vấn.

- Bộ phận kiểm tốn quyết tốn cơng tr ình xây dựng cơ bản.

- Bộ phận cài đặt phần mềm.

- Bộ phận kế toán – tổ chức hành chánh.

</div>
(37)<div class='page_container' data-page=37>

Về mặt nhân sự, cơng ty kiểm kốn v à dịch vụ phần mềm TDK quy tụ các

Kiểm Toán Viên, các chuyên viên, K ỹ Sư Phần Mềm kế toán, các Luật S ư và các

Kế Toán Trưởng lâu năm, lành nghề với số lượng 17 nhân viên đang làm việc

chính thức và một đội ngũ cộng tác vi ên hơn 28 người. Đây là đội ngũ nhân viên

đã từng làm việc nhiều năm kinh nghiệm tr ên các lĩnh vực: sản xuất, thương mại

và dịch vụ …, ngày càng nhận được sự tín nhiệm của khách hàng.

 Phương hướng hoạt động năm 2009

- Ngày càng nâng cao chất lượng kiểm toán nhằm nâng cao quy tín của cơng

ty trên thị trường thu hút được nhiều khách hàng lớn.

- Nâng cao trình độ của các kiểm toán viên và trợ lý kiểm toán qua các buổi

đào tạo và trao đổi kinh nghiệm lẫn nhau.

- Ngày càng mở rộng quy mô của công ty, mở nhiều chi nhánh ở tất cả các

tỉnh

- Nâng cao công ty lên 1 trình độ cao hơn để đủ điều kiện và khả năng kiểm

tốn các cơng ty lên sàn chứng khoán

- Tăng doanh thu, thu hút được nhiều khách hàng mới và thắt chặt hơn mối

quan hệ với các khách hàng cũ.

 Những ưu điểm của cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý của công ty:

- Công ty được chia thành nhiều bộ phận mỗi bộ phận chuyên sâu vào một

lĩnh vực, điều này làm cho mọi người trong công ty hỗ trợ và giúp đỡ lẫn nhau

khi có những thắt mắc về một lĩnh vực nào đó.

- Cơng ty có bộ phận lập trình phần mềm giúp cơng ty thiết kế được phần

mềm thích hợp và chun dụng chỉ dành cho cơng ty mình và trong q trình sử

dụng phần mềm tự lập trình đó có gặp khó khăn gì cũng có người biết rõ mọi
khúc mắc đó và có thể sữa chữa khi xảy ra lỗi phần mềm

- Bộ phận kế toán là nguồn thu nhập thường xuyên và đều đặn trong suốt cả

</div>
(38)<div class='page_container' data-page=38>

Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý của công ty

Nguồn thu: Phịng kiểm tốn của Cơng Ty Kiểm Tốn và Dich Vụ Phần Mềm
TDK

GIÁM ĐỐC

TRƯỞNG PHỊNG KIỂM TỐN DOANH NGHIỆP

BỘ
PHẬN
KIỂM
TỐN
BÁO
CÁO
TÀI
CHÍNH
BỘ
PHẬN
KIỂM
TỐN
CƠNG
TRÌNH
XÂY
DỰNG
CƠ
BẢN
BỘ
PHẬN
TƯ
VẤN
KẾ
TỐN
THUẾ

BỘ
PHẬN
LẬP
TRÌNH
PHẦN
MỀM
KẾ
TỐN
BỘ
PHẬN
KẾ
TỐN
CƠNG
TY

</div>
(39)<div class='page_container' data-page=39>

Chương 4

THỦ TỤC PHÂN TÍCH ÁP DỤNG TRONG KIỂM TỐN BÁO

CÁO TÀI CHÍNH TẠI CƠNG TY KIỂM TOÁN V À DỊCH VỤ

PHẦN MỀM TDK

4.1. Giai đoạn lập kế hoạch:
4.1.1. Lập kế hoạch kiểm tốn:

- Theo chương trình kiểm tốn tại cơng ty kiểm tốn và dịch vụ phần mềm

TDK, lập kế hoạch kiểm toán được thể hiện qua bảng “ K ế hoạch kiểm tốn”.

Bảng này gồm các nội dung sau:

+ Tình hình kinh doanh hi ện tại của khách hàng (Update of the client’s

Business)

+ Phạm vi kiểm toán (Audit Scope)

+ Phân tích tổng thể các khoản mục (Overall Analytical Review)

+ Các vấn đề kế toán và kiểm toán quan trọng (Significant Accounting

and Auditing Issues)

+ Đánh giá mơi trường kiểm sốt (Assessment of control environment)

+ Phương pháp tiếp cận kiểm toán (Audit Approach)

+ Mức trọng yếu kế hoạch (Planninng Materiality)

+ Thời gian và nhân sự cho cuộc kiểm toán (Timing and Audit team)

- Trong các nội dung trên thì nội dung “phân tích tổng thế các khoản mục”

là một nội dung không thể thiếu m à cơng ty kiểm tốn và dịch vụ phần mềm

TDK đã áp dụng theo đúng chuẩn mực Kiểm toán Việt Nam VSA 520. VSA 520
quy định:

+ Kiểm toán viên phải áp dụng quy trình phân tích trong q trình l ập

kế hoạch kiểm tốn để t ìm hiểu tình hình kinh doanh c ủa đơn vị và xác định

</div>
(40)<div class='page_container' data-page=40>

+ Quy trình phân tích giúp ki ểm tốn viên xác định nội dung, lịch trình

và phạm vi của các thủ tục kiểm tốn khác.

+ Quy trình phân tích áp d ụng trong quá trình lập kế hoạch kiểm tốn

được dựa trên các thơng tin tài chính và thơng tin phi tài chính

4.1.2. Tìm hiểu các vấn đề chung về khách h àng:

- Giấy phép đầu tư, quyết định thành lập, đăng ký kinh doanh, đăng ký chế

độ kế tốn, điều lệ cơng ty

- Biên bản quyết tốn vốn đầu t ư hay biên bản bàn giao vốn

- Các công văn và quy ết định chi phối đến hoạt động sản xuất kinh doanh

của đơn vị, các biên bản họp đại hội cổ đông, hội đồng quản trị, v à ban giám đốc

- BCTC chưa được kiểm toán (đã có đầy đủ chữ ký và đóng dấu), các loại

báo cáo của thanh tra kiểm tra của năm hiện h ành và của vài năm trước, các nội

</div>
(41)<div class='page_container' data-page=41>

4.1.3. Phân tích tổng thể các khoản mục:

Bảng 1: PHÂN TÍCH TỔNG THỂ CÁC KHOẢN MỤC

Đơn vị tính: đồng

TÀI SẢN Số đầu năm Số cuối năm Chênh lệch %

A.

TÀI SẢN LƯU ĐỘNG & ĐẦU TƯ

NGẮN HẠN 26.184.835.751 37.294.968.882 11.110.133.131 42,43

I. Tiền 5.886.562.454 4.681.603.193 (1.204.959.261) -20,47

1. Tiền mặt tại quỹ (gồm cả ngân phiếu) 781.027.678 940.341.621 159.313.943 20,4

2. Tiền gửi ngân hàng 5.105.534.776 3.741.261.572 (1.364.273.204) -26,72
II. Các khoản đầu tư tài chính ngắn hạn 0 0 0

1. Đầu tư chứng khoán ngắn hạn

III. Các khoản phải thu 9.705,311.785 19.262.589.416 9.557.277.631 98,47

1. Phải thu khách hàng 7.976.100.038 17.480.102.540 9.504.002.502 119,16

2. Trả trước cho người bán 1.031.141.237 348.977.632 (682.163.605) -66,16

3. Thuế GTGT được khấu trừ

6. Các khoản phải thu khác 698.070.510 1.433.509.244 735.438.734 105,35
IV. Hàng tồn kho 10.592.961.512 13.350.776.273 2.757.814.761 26,03

2. Nguyên liệu, vật liệu tồn kho 7.714.197.866 10.335.656.314 2.621.458.444 33,98

3. Công cụ, dụng cụ trong kho 97.752.816 86.848.794 (10.904.022) -11,15

4. Chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang 502.857.309 383.259.990 (119.597.319) -23,78

5. Thành phẩm tồn kho 2.278.153.521 2.545.011.175 266.857.654 11,71

V. Tài sản lưu động khác 0 0 0

1. Tạm ứng

B.

TÀI SẢN CỐ ĐỊNH VÀ ĐẦU TƯ

DÀI HẠN 28.212.280.702 24.379.656.522 (3.832.624.180) -13,58

I. Tài sản cố định 25.325.948.786 24.379.656.522 (946.292.264) -3,74

1 Tài sản cố định hữu hình 25.325.948.786 24.379.656.522 (946.292.264) -3,74

- Nguyên giá 33.725.122.290 33.858.472.290 133.350.000 0,04

- Giá trị hao mòn lũy kế (8.399.173.504) (9.478.815.768) (3.597.330.588) -61,16
II. Các khoản đầu tư tài chính dài hạn 0 0 0

1. Đầu tư chứng khốn dài hạn

III Chi phí xây dựng cơ bản dở dang 2.886.331.916 0 (2.886.331.916) -100

</div>
(42)<div class='page_container' data-page=42>

NGUỒN VỐN Số đầu năm Số cuối năm Chênh lệch %

A. NỢ PHẢI TRẢ 10.077.851.513 11.656.254.400 1.578.402.887 15,66

I. Nợ ngắn hạn 9.992.174.193 11.596.008.454 1.603.834.261 16,01

1. Vay ngắn hạn 1.694.285.990 1.046.379.102 (647.906.888) -38,24

3. Phải trả cho người bán 5.153.003.152 8.309.050.348 3.156.047.196 61,25

4. Người mua trả tiền trước 2.815.358.351 1.080.284.644 (1.735.073.707) -61,63

6. Phải trả công nhân viên 225.210.700 697.555.000 472.344.300 209,73

8. Các khoản phải trả, phải nộp khác 104.316.000 462.739.360 358.423.360 343,59
III. Nợ khác 85.677.320 60.245.946 (25.431.374) -29,68

1. Chi phí phải trả 85.677.320 60.245.946 (25.431.374) -29,68
B. NGUỒN VỐN CHỦ SỞ HỮU 44.319.264.940 50.018.371.004 5.699.106.064 12,86

I. Nguồn vốn - quỹ 43.833.234.341 49.414.838.486 5.581.604.145 12,73

1. Nguồn vốn kinh doanh 41.879.158.114 44.707.612.567 2.828.454.453 6,75

4. Quỹ đầu tư phát triển 904.572.486 2.046.487.191 1.141.914.705 126,24

5. Quỹ dự phịng tài chính 375.154.226 574.572.004 199.417.778 53,16

6. Lợi nhuận chưa phân phối 674.349.515 2.086,166.724 1.411.817.209 209,36
II. Nguồn kinh phí, quỹ khác 486.030.599 603.532.518 117.501.919 24,18

</div>
(43)<div class='page_container' data-page=43>

Báo cáo lãi lỗ Số đàu năm Số cuối năm Chênh lệch %
Doanh thu bán hàng và cung c ấp dịch vụ 31.997.537.391 102.497.543.275 70.500.005.884 220,33

Các khoản giảm trừ (03=04+05+06+07)

1.

Doanh thu thuần bán hàng và cung

cấp dịch vụ 31.997.537.391 102.497.543.275 70.500.005.884 220,33

2. Giá vốn hàng bán 25.227.929.928 88.937.742.475 63.707.812.547 252,53

3.

Lợi nhuận gộp bán hàng và cung

cấp dịch vụ 5.106.214.473 12.775.308.410 7.669.093.937 150,19

4. Doanh thu hoạt động tài chính 218.143.745 194.635.805 (23.507.940) -10,78

5. Chi phí tài chính 101.169.805 145.206.005 44.036.200 43,53
Trong đó: Chi phí lãi vay

6. Chi phí bán hàng 1.841.013.987 4.895.206.176 3.054.192.189 165.9

7. Chi phí quản lý doanh nghiệp 2.167.247.306 2.957.405.040 808.157.734 37,29

8.

Lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh

doanh 1.214.927.120 4.972.126.994 3.757.199.874 309,25

9. Thu nhập khác 1.189.406.164 1.889.741.672 700.335.508 58,88

10. Chi phí khác 409.604.988 357.829.693 (51.775.295) -12,64
11. Lợi nhuận khác (40=31-32) 779.801.184 1.531.911.979 752.110.795 96,45

12.

Tổng lợi nhuận trước thuế

(50=30+40) 1.994.728.304 6.504.181.973 4.509.453.669 226,07

13. Thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp

14. Lợi nhuận sau thuế (60-50-51) 1.994.728.304 6.504.181.973 4.509.453.669 226,07

Nguồn thu: Phịng kế tốn Cơng ty TNHH PKT

Nhận xét tổng thể báo cáo t ài chính:

- So với năm 2007 thì doanh thu của đơn vị đã tăng lên 70.500.005.884 đồng

với tỉ lệ 220,33% trong khi đó giá v ốn hàng bán tăng lên 63.707.812.547 đồng

với tỉ lệ 252,53%. Ta thấy giá vốn hàng bán tăng cao mức tăng của doanh thu.

Chính đều này đã làm cho tỷ lệ lãi gộp giảm từ 15,96% xuống 12,46%. Do đó

kiểm tốn viên cần phải làm rõ vấn đề này qua việc xem xét tình hình doanh thu

qua từng tháng và giá vốn hàng bán có hợp lý hay khơng.

- Sự gia tăng của doanh thu v à giá vốn hàng bán làm cho các kho ản mục trên

bảng cân đối kế toán cũng gia tăng một cách đáng kể cụ thể l à:

+ Các khoản phải thu tăng mạnh m à nhất là ở khoản mục phải thu củ a

khách hàng tăng lên 9.504.002.502 đồng với tỉ lệ 119,16%. Điều này phù hợp

</div>
(44)<div class='page_container' data-page=44>

+ Bên cạnh đó hàng tồn kho của đơn vị cũng tăng lên mà nguyên vật liệu

chính là khoản gia tăng nhất 2.621.458.444 đồng với tỷ lệ 33,98% đơn vị cho

biết do trong năm đơn vị mở rộng qui mô sản xuất nên làm nguyên vật liệu tăng

lên.

+ Phải trả công nhân viên cũng tăng lên với tỉ lệ khá lớn 209,73%. Tìm hiểu

qua bảng lương của đơn vị và việc chi trả lương cho công nhân. Nh ận thấy rằng

khoản này tăng là do lương tháng 12 c ủa công nhân đơn vị chưa chi trả.

+ Lợi nhuận chưa phân phối cũng tăng với tỷ lệ 209 ,36%. Kiểm tốn viên

cần tìm hiểu xem lợi nhuận năm tr ước đã được chia trong năm nay ch ưa.

Như vậy: qua xem xét tổng thể báo cáo tài chính của đơn vị cho thấy các khoản

mục tương đối hợp lý so với tình hình hoạt động của đơn vị. Tuy nhiên kiểm

toán viên cần phải thực hiện các thủ tục kiểm toán c ơ bản cho từng khoản mục.

4.1.4. Phương pháp tiếp cận và đánh giá rủi ro kiểm toán:

- Bảng cân đối kế toán:

+ Các khoản mục trên bảng cân đối kế toán k iểm toán viên xác định

những vùng mà có rủi ro cao tiến hành các thử nghiệm chi tiết để thu thập bằng

chứng để chứng minh nó l à trung thực và hợp lý ở khía cạnh trọng yếu

+ Tài sản: tiền, chi phí sản xuất kinh doanh dở dan g, phải thu của khách

hàng, hàng tồn kho

+ Nguồn vốn: các khoản phải trả (phải trả ng ười bán, phải trả khác),

nguồn vốn chủ sở hữu, các khoản phải nộp nh à nước

- Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh:

+ Doanh thu, giá vốn hàng bán

4.1.5. Xác định mức trọng yếu kế hoạch:

- Xác định mức trọng yếu kế hoạch trách nhiệm thuộc về kiểm tốn vi ên

chính. Để xác định mức trọng yếu kiểm toán vi ên dựa vào sự đánh giá hệ thống

kiểm soát nội bộ của đ ơn vị và tình hình hoạt động kinh doanh của khách h àng hay

</div>
(45)<div class='page_container' data-page=45>

- Mức trọng yếu được xác định là 1% trên tổng doanh thu

Khoản mục Số tiền (VND)

Tổng doanh thu 102.497.543.275

Mức trọng yếu kế hoạch (PM=1% tổng
doanh thu)

1.024.975.432

Tổng sai sót các tài khoản chủ yếu
(TE=50%PM)

512.487.716

Nhận xét:

Qua phân tích tổng thể báo cáo tài chính, so sánh số liệu giữa kỳ này và kỳ trước

kiểm tốn viên có thể xác định được:

- Hiểu biết về tình hình kinh doanh của đơn vị, khả năng tài chính của đơn vị

và những biến động lớn bất th ường mà khả năng xảy ra sai sót ở khu vực đó l à khá

cao khi mà những thông tin ban đầu ch ưa chứng minh được hoặc chưa giúp kiểm

toán viên thấy được những biến động đó l à hợp lý do đó kiểm toán vi ên sẽ tập

trung vào khu vực này.

- Những khoản mục mà thủ tục phân tích cho thấy là hợp lý thì kiểm tốn

viên có thể giảm bớt các thử nghiệm chi tiết để tập trung v ào các khoản mục khác

4.2. Giai đoạn thực hiện kiểm tốn:

- Hồn thành giai đoạn lập kế hoạch kiểm tốn, nhóm kiểm tốn tiến h ành đi

vào các thủ tục kiểm toán cần thiết để thu thập các bằng chứng để chứng minh

các khoản trên báo cáo tài chính là trung th ực và hợp lý.

- Trong giai đoạn thực hiện kiểm toán thủ tục phân tích đ ược sử dụng để

tìm hiểu sâu hơn các khoản rên báo cáo chính để tìm ra khoản mục có sai sót

trọng yếu và cần tiến hành thêm những thủ tục kiểm tốn để giải thích cho sự hợp

lý của khoản mục đó.

- Các khoản mục trên báo cáo tài chính áp d ụng thủ tục phân tích bao

gồm:

+ Khoản mục tiền

+ Doanh thu bán hàng và các kho ản phải thu

</div>
(46)<div class='page_container' data-page=46>

+ Tài sản cố định và chi phí khấu hao

+ Thu nhập và chi phí

+ Nợ phải trả và nguồn vốn chủ sở hữu.

4.2.1. Thủ tục phân tích áp dụng trong ch ương trình kiểm tốn hàng
tồn kho và giá vốn hàng bán:

- Đặc điểm khoản mục hàng tồn kho và giá vốn hàng bán: giữa hàng tồn

kho và giá vốn hàng bán có mối liên hệ trực tiếp và rất mật thiết. Mối quan hệ

này khiến cho kiểm toán hàng tốn kho thường được tiến hành đồng thời với kiểm

toán giá vốn hàng bán. Khi thu thập được bằng chứng đầy đủ và thích hợp để xác

minh về sự trung thực và hợp lý của việc trình bày khoản mục hàng tồn kho trên

Bảng cân đối kế toán, kiểm toán vi ên cũng đồng thời có được những cơ sở hợp lý

để rút ra kết luận về sự trung thực v à hợp lý của giá vốn hàng bán trên báo cáo

kết quả hoạt động kinh doanh. Hàng tồn kho thường được đánh giá là một khoản

mục trọng yếu và có rủi ro tiềm tàng rất cao:

+ Hàng tồn kho thường có giá trị lớn và chiếm một tỷ trọng đáng kể

trong tài sản lưu động của đơn vị. Những sai phạm trên khoản mục hàng tồn kho

thường dẫn đến những sai sót trọng yếu về chi phí v à kết quả kinh doanh.

+ Số lượng và chủng loại hàng tồn kho rất phong phú, số l ượng nghiệp

vụ phát sinh trong kỳ rất nhiều với giá trị lớn.

+ Hàng tồn kho thường có khả năng giảm giá trị so với giá trị sổ sách

do hoa mịn hữu hình và hao mịn vơ hình.

+ Hàng tồn kho được tổ chức tồn trữ ở nhiều địa điểm khác nhau . Điều

này làm cho thử nghiệm kiểm tra tài liệu hay theo dõi sự lưu chuyển dữ liệu liên

quan đến hàng tồn kho của kiểm toán viên gặp nhiều khó khăn.

+ Việc khóa sổ hàng tồn kho đảm bảo rằng đ ã chia cắt niên độ đúng

</div>
(47)<div class='page_container' data-page=47>

- Các kiểm toán viên thường thực hiện các thủ tục phân tích sau:

+ So sánh số dư hàng tồn kho kỳ này với kỳ trước nếu giá trị hàng tồn

kho cuối kỳ có sự biến động bất th ường so với đầu kỳ, kiểm toán vi ên sẽ mở rộng

các thử nghiệm chi tiết để đảm bảo h àng tồn kho không bị khai khống. B ên cạnh

đó cần chú ý đến lượng của các loại hàng tồn kho chủ yếu. Kiểm toán viên cũng

cần chú ý loại trừ do ảnh h ưởng giá khi so sánh số d ư hàng tồn kho giữa các kỳ,

nếu khi đã loại trừ mà vẫn có biến động bất th ường thì kiểm tốn viên cần tiến

hành tìm hiểu ngun nhân của nó.

+ So sánh số vòng quay hàng tồn kho năm hiện hành với năm trước. Sự

biến động bất thường của chỉ tiêu này có thể chỉ ra các dấu hiệu của sai phạm.

Một số trường hợp mà số vòng quay hàng tồn kho sụt giảm như:

Hàng tồn kho kém phẩm chất, lỗi thời, chậm luân chuyển…..kiểm

toán viên cần tìm ra mặt hàng này để yêu cầu đơn vị lập dự phịng thích hợp

Có xảy ra sai sót trong số liệu h àng tồn kho và giá vốn hàng bán, thí

dụ như kiểm kê khơng chính xác, khóa s ổ không đúng niên độ, áp dụng phương

pháp đánh giá hàng tồn kho không nhất quán

+ So sánh tỷ lệ lãi gộp của năm hiện hành với năm trước và chỉ tiêu

trung bình ngành.

+ So sánh tỷ lệ chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân cơng trực

tiếp và chi phí sản xuất chung trong tổng chi phí sản xuất của năm hiện hành với

năm trước. Điều tra những biến động bất th ường hay những biến động dự kiến
nhưng không xảy ra.

+ So sánh tỷ lệ hàng tồn kho theo từng loại sản phẩm với số l ượng bán ra

hoặc tỷ kệ hàng tồn kho tiêu dùng giữa năm nay với năm tr ước.

+ So sánh giá vốn hàng bán với số kế hoạch và số năm trước, điều tra

các biến động bất thường, biến động lớn hoặc các biến động dự kiến tr ước nhưng

không xảy ra.

+ So sánh báo cáo sản xuất với phiếu nhập kho th ành phẩm đã được ghi

</div>
(48)<div class='page_container' data-page=48>

+ Ước tính giá vốn hàng bán theo tỷ lệ lãi gộp:

Theo tài liệu hồ sơ kiểm toán:

Tỷ lệ lãi gộp ước tính là: 12%

GVHB ước tính = 102.497.543.275 *(1-12%) = 90.197.838.082 đồng

HTK cuối kỳ ước tính = 10.452.873.051 + 92.849.343.237- 90.197.838.082

= 13.104.378.206 đồng

- Kiểm toán viên cũng kiểm tra sự hợp lý của khoản mục thông qua bảng

phân tích hàng tồn kho và giá vốn hàng bán:

Khách hàng Công ty PKT Tên Ngày Mã soá:

Nội dung HÀNG TỒN KHO Người TH H 2/3/09

Năm tài chính kết thúc 31/12/2008 Người KT V 6/3/09 Trang ……...

Đvt: đồng

Bảng 2: PHÂN TÍCH HÀNG TỒN KHO VÀ GIÁ VỐN HÀNG BÁN

Diễn giải Năm 2008 Năm 2007 Chênh lệch %

Doanh thu thuần 102.497.543.275 31.997.537.391 70.500.005.884 220,33

Giá vốn hàng bán 88.937.742.475 25.227.929.928 63.709.812.547 252,54

Lãi gộp 12.775.308.410 5.106.214.473 7.669.093.937 150,19

Tỷ lệ lãi gộp 12,46% 15,96%

Số dư HTK vào

31/12 13.104.378.206 10.452.873.051 2.651.505.155 25,37

Nhận xét: từ bảng phân tích hàng tồn kho và giá vốn hàng bán ta thấy GVHB là

252,54% trong khi đó doanh thu thuần là 220,33%, GVHB tăng cao hơn doanh

thu thuần làm cho tỷ lệ lãi gộp giảm từ 15,96% xuống còn 12,46%. Số dư hàng

tồn kho tăng 25,37%. Vì thế kiểm tốn viên cần kiểm tra từng tài khoản trong

khoản mục hàng tồn kho để xem xét số dư hàng tồn kho và giá vốn hàng bán có

hợp lý khơng.

GVHB ước tính = Doanh thu * (1 – tỷ lệ lãi gộp ước tính)

</div>
(49)<div class='page_container' data-page=49>

Bảng 3: TÌNH HÌNH TĂNG GIẢM HÀNG TỒN KHO

Đơn vị tính: đồng

Tài

khoản Diễn giải 31/12/08 31/12/07 Tăng (giảm) %

152

1521 Nguyên vật liệu chính 4.578.240.163 2.265.100.358 2.313.139.805 102,12

1522 Vật liệu phụ 4.385.104.763 4.220.461.395 164.643.368 3,9

1523 Nhiên liệu 236.945.206 217.473.559 19.471.647 8,9

1524 Phụ tùng thay thế 31.480.000 27.596.710 3.883.290 14,07

1527 Bao bì 875.941.604 870.395.164 5.546.440 0,64

Cộng

152 Nguyên vật liệu 10.107.711.736 7.601.027.186 2.506.684.544 32,98
153 Công cụ lao động 68.395.305 70.835.035 (2.439.730) -3,44
154

Chi phí SXKD dở

dang 383.259.990 502.857.309 (119.597.319) -23,78
155 Thành phẩm 2.545.011.175 2.278.153.521 266.857.654 11,17

Nhận xét: dựa vào bảng phân tích tình hình tăng giảm hàng tồn kho trên ta thấy
khoản mục hàng tồn kho là tăng đáng kể nhất. Điều này là hợp lý vì trong năm
này đơn vị mở rộng sản xuất nên cần nhiều nguyên vật liệu phục vụ cho quy trình
sản xuất

Thành phẩm của đơn vị đã tăng 11,17% trong khi đó GVHB cũng tăng lên
đây là biểu hiện bất thường.

Điều này đã được giải thích như sau: thành phẩm của đơn vị bao gồm 2

phần:

+ Thành phẩm của đơn vị: 2.024.875.206 đồng

+ Thành phẩm gia công: 520.135. 969 đồng

Kết luận: qua việc áp dụng thủ tục phân tích cho khoản mục hàng tồn kho ta thấy
khoản mục này đã được trình bày hợp lý và khơng có sai sót trọng yếu. Nhưng

kiểm tốn viên cần góp ý với đơn vị về việc sắp xếp hàng trong kho, thành phẩm

của đơn vị và thành phẩm gia công không được sắp xếp phân biệt mà lại sắp

</div>
(50)<div class='page_container' data-page=50>

Khách hàng Coâng ty PKT Tên Ngày Mã số:

Nội dung GIÁ VỐN HÀNG BÁN Người TH H 5/4/09

Năm tài chính kết thúc 31/12/2008 Người KT V 7/4/09 Trang ……...

Bảng 4: BIỂU ƯỚC TÍNH CHI PHÍ TIỀN LƯƠNG

Đvt: đồng

Điều kiện
làm việc

Số CN

bình qn

Số giờ lao

động trong
năm

Đơn giá bình qn

tiền lương/giờ

CP nhân cơng

trực tiếp ước tính

Trong giờ

Tăng ca

417,4

80,7

2.920

700

5.500

6.500

6.703,.44.000

367.185.000

Cộng (a) (b) (c) 7.070.629.000

1.202.006.930
CPBHXH & BHYT (17%)

Tổng CPNCTT ở phân xưởng AA ước tính 8.272.635.930

Nhận xét:

Theo số liệu của đơn vị:

Số lượng sản phẩm AA sản xuất trong kỳ là: 920.173 sản phẩm

Đơn giá tiền lương trực tiếp của sản phẩm AA là: 9.000 đồng

Tổng CPNCTT để sản xuất sản phẩm AA theo sổ sách đơn vị là:

8.281.557.000 đồng

Số liệu ước tính của kiểm tốn viên là: 8.272.635.930 đồng

Chênh lệch: 8.921.070 đồng

Tuy số liệu của đơn vì và số liệu ước tính của kiểm tốn viên có chênh lệch

nhưng khơng trọng yếu ở khoản mục chi phí nhân cơng trực tiếp (sản phẩm AA)

Chú thích:

(a) dựa vào danh sách công nhân lao động được lập hàng tháng

</div>
(51)<div class='page_container' data-page=51>

để đối chiếu với một số hợp đồng lao động

Kết luận: khoản mục giá vốn hàng bán của đơn vị đã được trình bày trung thực
và hợp lý.

4.2.2. Thủ tục phân tích áp dụng cho ch ương trình kiểm tốn doanh thu
bán hàng và các khoản phải thu:

- Giữa khoản nợ phải thu khách h àng và doanh thu bán hàng có m ối quan

hệ khá gắn bó với nhau, do đó kiểm tốn vi ên có thể xem xét tính hợp lý chung

của chúng quá so sánh tỷ số:

- Đặc điểm của nợ phải thu khách h àng: nợ phải thu khách hàng là một

loại tài sản khá nhạy cảm với những gian lận nh ư bị nhân viên chiếm dụng hoặc

tham ô, là khoản mục có liên quan mật thiết đến kết quả kinh doanh, đó dó l à đối

tượng để sử dụng các thủ thuật thổi phồng doanh thu v à lợi nhuận của đơn vị. Nợ

phải thi khách hàng phải được trình bày theo giá trị thuần có thể thực hiện đ ược,

thường dựa vào sự ước tính của nhà quản lý nên có nhiều khả năng sai sót và khó

kiểm tra.

- Thủ tục phân tích đối với khoản mục nợ phải thu khách hàng:

+ So sánh tỷ lệ Nợ phải thu / Tổng doanh thu theo từng nội dung (ng ành

hàng, khu vực…) năm nay và năm trước

+ So sánh số dự phịng phải thu khó địi theo tỷ lệ % của tài khoản phải

thu và doanh thu giữa năm nay

+ So sánh bảng tính tuổi nợ của các khoản phải thu với kỳ tr ước và ghi

nhận những thay đổi đáng kể nh ư: thay đổi khách hàng chính, tỷ lệ số dự nợ quá

hạn của các khách hàng chính trên tổng số dư nợ quá hạn, tỉ lệ các khách h àng có

số dư có…

+ So sánh việc thu tiền sau ngày kết thúc niên độ với số dư vào ngày kết

thúc niên độ

Số vòng quay
khoản phải thu =

Doanh thu thuaàn

</div>
(52)<div class='page_container' data-page=52>

+ So sánh tỷ lệ lãi gộp trên doanh thu và tỷ lệ của ngành hoặc của năm.

Sự biến động trong tỷ lệ lãi gộp có thể xuất phát từ hoạt động kinh doanh của đ ơn

vị hoặc có thể xuất phát từ các sai sót trong số liệu kế toán.

+ So sánh tỷ số chi phí dự phịng trên số dư nợ phải thu với tỷ số của

năm trước. Việc so sánh này giúp kiểm toán viên đánh giá sự hợp lý của việc dự

phòng nợ phải thu khó địi.

+ Kiểm tra các phát sinh có sau ng ày kết thúc niên độ có liên quan đến

doanh thu bán hàng trư ớc ngày kết thúc niên độ hay khơng

- Thủ tục phân tích đối với khoản mục doanh thu bán h àng:

+ So sánh doanh thu bán hàng kỳ thực tế với kỳ kế hoạch v à kỳ trước

theo từng loại sản phẩm và từng vùng.

+ So sánh sự biến động doanh thu qua các thời điểm với tính thời vụ của

sản phẩm kinh doanh

+ So sánh các tỷ lệ lãi gộp của kỳ này với kỳ trước theo từng loại sản

phẩm hay theo vùng

+ So sánh doạnh thu trong nhiều ng ày trước và sau khi khóa sổ với

doanh số bình qn một ngày trong năm

+ Xem xét doanh số bán hàng so với năng lực sản xuất kinh doanh của

đơn vị (công suất máy móc thiết bị,…)

Áp dụng thủ tục phân tích cho khoản mục nợ phải thu và doanh thu bán hàng t ại

cơng ty PKT:

Các tỷ số:

Số vịng quay Doanh thu

nợ phải thu (2008) Các khoản phải thu bình quân

Số vòng quay Doanh thu

nợ phải thu (2007) Các khoản phải thu bình quân

365
Số ngày bình qn vịng quay

khoản phải thu (2008) Vòng quay các kho ản phải thu

</div>
(53)<div class='page_container' data-page=53>

365
Số ngày bình qn vịng quay

khoản phải thu (2007) Vòng quay các kho ản phải thu

Khách hàng Coâng ty PKT Tên Ngày Mã số:

Nội dung NỢ PHẢI THU Người TH H 2/3/09

Năm tài chính kết thúc 31/12/2008 Người KT V 6/3/09 Trang ……...

Bảng 5: PHÂN TÍCH NỢ PHẢI THU – DOANH THU

Đvt: đồng

Diễn giải 31/12/2008 31/12/2007 Chênh lệch %

Doanh thu bán hàng và

cung cấp dịch vụ 102.497.543.275 31.997.537.391
Các khoản làm giảm

doanh thu 0 0

Doanh thu thuần 102.497.543.275 31.997.537.391 70.500.005.884 220,33
Nợ phải thu bình qn 12.728.101.289 6.846.901.141 9.267.335.985 135,35
Số vịng quay khoản

phải thu (vịng) 8,1 4,7 3,4 72,34

Số ngày bình quân vòng
quay khoản phải thu

(ngày) 57 78 -21 -26,92

Nhận xét: số dư cuối kỳ khoản phải thu tăng 135,35% là do đơn vị mở rộng sản

xuất tiêu thụ trong năm.

Số vòng quay khoản phải thu năm 2008 lớn hơn số vịng quay khoản phải thu

năm 2007 khơng lớn 4,7 vịng cho thấy chính sách bán hàng của đơn vị hoạt động
có hiệu quả. Và số vịng quay năm 2008 khơng có biến động bất thường so với
năm 2007.

Số vòng quay nợ phải thu tăng lên là do doanh thu tăng lên m ột cách đáng

kể. Doanh thu tăng lên là do 2 nguyên nhân: khối lượng hàng hóa bán ra với khối

lượng lớn và gián bán hàng hóa tăng lên. Tuy tăng giá bán nhưng khối lượng

hàng bán ra không bị ảnh hưởng cho thấy đơn vị đã có một chính sách bán hàng
khá hiệu quả và hợp lý.

- Để có thể hiểu rõ hơn về các chính sách bán hàng của đơn vị kiểm tốn

viên cần lập Bảng phân tích số dư theo tuổi nợ để có thể tìm hiểu chính sách trích

lập dự phịng của đơn vị đối với các khoản nợ quá hạn. Kiểm tốn viên ước tính

</div>
(54)<div class='page_container' data-page=54>

khoản nợ khó địi cần trích lập dự phòng của đơn vị và sau đó đối chiếu với số

liệu mà đơn vị đã trích lập xem có hợp lý khơng.

Bảng 6: PHÂN TÍCH SỐ DƯ THEO TUỔI NỢ: Đvt: đồng

Khách

hàng

Nợ trong

hạn

Nợ quá hạn

1- 30 ngày

NQH

30-60

ngày

NQH 61

– 90 ngày

NQH 90 ngày

trở lên

Số dư nợ

1
2
3
4

Cộng

Đơn vị đã khơng trích lập nợ phải thu khó địi: u cầu đơn vị trích lập dự
phịng khó địi cho các khoản nợ khó địi đã trình bài ở báo cáo kiểm tốn năm

</div>
(55)<div class='page_container' data-page=55>

Khách hàng Công ty PKT Tên Ngày Mã số:

Nội dung DOANH THU Người TH H 2/3/09

Năm tài chính kết thúc 31/12/2008 Người KT V 6/3/09 Trang ……...

Tham khảo tài liệu về phân tích doanh thu bán h àng qua 12 tháng:

Bảng 7: PHÂN TÍCH DOANH THU BÁN HÀNG 12 THÁNG

Đơn vị tính: đồng

Tháng Doanh thu

% qua
từng

tháng

Giá vốn hàng
bán

% qua
từng

tháng Lãi gộp

Tỉ lệ
lãi
gộp

1 16.718.765.866 14.224.974.752 2.493.791.114 15
2 14.074.224.750 84,18 12.198.246.537 87,42 1.875.978.213 13
3 6.114.237.243 43,44 5.395.110.216 41,71 818.127.027 13
4 5.661.705.405 92,6 4.707.965.554 88,89 953.739.851 17
5 7.234.597.379 127,78 6.632.076.113 140,87 602.521.266 8
6 6.210.535.475 85,84 5.634.408.044 78,93 976.127.431 16
7 4.296.217.378 69,18 3.841.997.911 67,67 754.219.467 18
8 6.736.074.555 156,79 6.052.146.050 170,87 683.928.505 10

9 8.498.376.452 126,16 6.862.724.841 113,39 1.635.651.611 19
10 7.102.235.123 83,57 6.403.887.373 93,31 698.347.750 10
11 6.281.215.271 88,44 5.409.557.052 84,47 871.658.219 14
12 13.569.358.378 216,03 11.574.648.032 213,97 1.994.710.346 15
Cộng 102.497.543.275 88.937.742.475 12.775.308.410 12

Nhận xét:

- Doanh thu tháng 1 và tháng 2 tăng cao là do gần tết nguyên đán nên hàng

bán được với số lượng lớn và ta cũng thấy tỉ lệ lãi gộp vẫn ở mức cao vừa phải.

- Doanh thu tháng 12 cũng tăng cao theo giải thích của đơn vị là do vào mùa

giáng sinh nên hàng bán chạy hơn.

- Riêng tháng 8 và tháng 10 tỉ lệ lãi gộp ở mức thấp là do việc giảm giá hàng

bán được đơn vị áp dụng để cạnh tranh trên thị trường (theo giải thích của đơn vị)

- Còn những tháng còn lại ta thấy tỉ lệ lãi gộp đều tăng ở mức ổn định.

Kết luận: doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ là hợp lý và trung thực. Và
cũng qua việc áp dụng thủ tục phân tích để phân tích doanh thu qua các tháng
giúp kiểm toán viên hiểu thêm về tình hình hoạt động của đơn vị, các chính sách

chiến lược của đơn vị...qua đó giúp kiểm toán viên xác định được các khoản

</div>
(56)<div class='page_container' data-page=56>

4.2.3. Thủ tục phân tích áp dụng trong ch ương trình kiểm tốn tài sản cố

định và chi phí khấu hao:

- Đặc điểm khoản mục tài sản cố định: là một khoản mục lớn có giá trị

lớn, thường chiếm tỷ trọng đáng kể so với tổng t ài sản trên Bảng cân đối kế toán.

Đặc biệt trong các doanh nghiệp sản xuất thuộc lĩnh vực cơng nghiệp nặng, dầu

khí, giá trị khoản mục này chiếm tỷ trọng rất cao trong tổng t ài sản. Tuy nhiên,

kiểm tốn tài sản cố định thường khơng chiếm nhiều thời gian vì:

+ Số lượng tài sản thường khơng nhiều và từng đối tượng có giá trị lớn

+ Số lượng nghiệp vụ tăng, giảm tài sản cố định trong năm thường ít

phát sinh

+ Vấn đề khóa sổ cuối năm không phức tạp như tài sản lưu động do

khả năng xảy ra nhầm lẫn trong ghi nhận các nghiệp vụ về tài sản cố định giữa
các niên độ thường không cao.

- Thủ tục phân tích đối với tài sản cố định:

+ Tỷ trọng của từng loại tài sản cố định so với tổng số

Giá trị từng loại tài sản cố định

Tổng giá trị tài sản cố định

+ Tỷ suất giữa tổng giá trị tài sản cố định với doanh thu thuần

Doanh thu thuần

Giá trị tài sản cố định bình quân

+ Tỷ suất giữa tổng giá trị tài sản cố định với giá vốn hàng bán

Giá vốn hàng bán

</div>
(57)<div class='page_container' data-page=57>

+ Tỷ suất hoàn vốn của tài sản cố định

Lợi nhuận thuần

Giá trị tài sản cố định bình quân

- Một số thủ tục phân tích khác:

+ So sánh giữa chi phí sữa chửa, bảo trì với doanh thu thuần

+ So sánh giữa cho phí sửa chữa, bảo trì của từng tháng với cùng kỳ

năm trước

+ So sánh giá trị của các tài sản mua trong năm với năm trước

+ So sánh giá trị của các tài sản giảm trong năm với năm trước

+ Nếu các tỷ số tính tốn và kết quả so sánh nằm trong mức hợp lý,

chúng sẽ cung cấp bằng chứng để thoản mãn các mục tiêu kiểm toán như hiện

hữu, đầy đủ, đánh giá, ghi chép chính xác. Ngược lại, các biến động hoặc quan hệ

bất thường sẽ là những chỉ dẫn cho việc điều tra sâu hơn. Thí dụ sự gia tăng quá

lớn trong chi phí sửa chữa, bảo trì so với doanh thu thuần có thể là chỉ dẫn về

việc đã ghi sai tài khoản.

- Đặc điểm khoản mục chi phí khấu hao:

+ Chi phí khấu hao là một khoản ước tính kế tốn, chứ khơng phải là

chi phí thực tế phát sinh. Ta biết rằng mức khấu hao phụ thuộc vào ba nhân tố là

nguyên giá, giá trị thanh lý ước tính và thời gian sử dụng hữu ích; trong đó

ngun giá là một nhân tố khách quan, còn giá trị thanh lý và thời gian sử dụng

hữu ích thì căn cứ theo sự ước tính của đơn vị. Vì vậy, việc kiểm tra chi phí khấu

hao mang tính chất của việc kiểm tra một khoản ước tính kế tốn hơn là một chi

phí phát sinh thực tế, nghĩa là không thể dựa vào các chứng từ, tài liệu để tính
tốn chính xác.

+ Chi phí khấu hao là một sự phân bổ có hệ thống các nguyên giá sau

khi trừ giá trị thanh lý ước tính nên sự hợp lý của nó cịn phụ thuộc vào phương

pháp khấu hao được sử dụng. Vì vây, kiểm tốn chi phí khấu hao cịn mang tính

</div>
(58)<div class='page_container' data-page=58>

- Thủ tục phân tích đối với chi phí khấu hao:

+ Tính tỷ lệ khấu hao bình qn bằng tỷ số giữa chi phí khấu hao với

tổng nguyên giá tài sản cố định. Một sự thay đổi đột ngột trong tỷ số này giúp

kiểm toán viên lưu ý đến những thay đổi trong chính sách khấu hao của đơn vị,

trong cơ cấu tài sản cố đinh hoặc có khả năng sai sót trong việc tính tốn khấu

hao. Tỷ lệ này cần tính cho từng loại tài sản cố định (nhà xưởng, máy móc, thiết

bị....) vì giúp sẽ loại được ảnh hưởng của cơ cấu tài sản cố định.

+ So sánh chi phí khấu hao kỳ này với kỳ trước, chi phí khấu hao với

giá thành sản phẩm nhập kho... những biến động bất thường điều cần được tìm

hiểu và giải thích ngun nhân.

+ Việc ước tính chi phí khấu hao trong kỳ có thể dựa trên các cơng

thức ước tính như sau:

Phương pháp 1:

Phương pháp 2

- Ngồi ra cịn có thể ước tính chi phí khấu hao t ài sản cố định kỳ này dựa

vào chi phí khấu hao tài sản cố định kỳ trước và ước tính cho những điểu chỉnh

(chênh lệch) phát sinh trong kỳ n ày so với kỳ trước.

- Xem xét hồ sơ kiểm toán về khoản mục t ài sản cố định và chi phí khấu

hao:

Chi phí
Khấu hao
TSCĐ
trong kỳ



Ngun

giá TSCĐ
bình qn

từng nhóm

*

Tỷ lệ

khấu hao

của nhóm

Ngun giá
TSCĐ bình
qn nhóm

NG TSCĐ nhómĐK + NG TSCĐ nhómCK

</div>
(59)<div class='page_container' data-page=59>

Khách hàng Công ty PKT Tên Ngày Mã số:

Nội dung TÀI SẢN CỐ ĐỊNH Người TH S 15/3/09

Năm tài chính kết thúc 31/12/2008 Người KT T 17/3/09 Trang ……...

Bảng 8: BẢNG KÊ TÌNH HÌNH TĂNG GIẢM TSCĐ VÀ

CHI PHÍ KHẤU HAO

Đơn vị tính: đồng

Diễn giải

Nhà cửa, vật
kiến trúc

MMTB sản
xuất

Dcụ đo
lường TN

TBị Ptiện

vận tải Cộng TSCĐHH

A-Nguyên giá

SDĐK 23.958.669.718 9.160.033.971 535.888.600 70.530.001 33.725.122.290
SDCK 24.092.019.718 9.160.033.971 535.888.600 70.530.001 33.858.472.290

B-Giá trị hao
mòn

SDĐK 4.376.398.317 4.754.922.991 255.844.013 38.008.183 (8.399.173.504)
SDCK 5.186.081.225 3.940.443.407 305.158.777 47.132.359 (9.478.815.768)

C-Giá trị còn
lại

SDĐK 20.597.487.401 6.394.044.733 271.338.495 38.521.818 27.843.637.110
SDCK 18.905.938.493 5.219.590.564 230.729.823 23.397.642 24.379.656.522

Do tình hình tăng giảm TSCĐ của đơn vị biến động ít nên kiểm tốn viên có

thể ước tính chi phí khấu hao bằng cách lấy số khấu hao năm tr ước đã được kiểm

</div>
(60)<div class='page_container' data-page=60>

Bảng 9: PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TĂNG GIẢM TSCĐ

Đơn vị tính: đồng

Nguyên giá

Tỷ lệ %
KH

Số tháng
khấu hao

Điều chỉnh khấu
hao năm 2008 theo

2007
Diễn giải

(1) (2) (3) (4)
Năm 2007

TSCĐ tăng

- Xe ô tô 750.000.000 10 4 50.000.000
- Máy lạnh

--90.000.000 20 4 12.000.000

- 1 tổ trạm biến thế 3.850.000.000 10 2 320.833.333
- 4 máy định hình

giày 4.975.052.894 10 3 373.128.967
-1máy sử lý đế và

máy đóng đinh đế 57.356.909 10 5 3.345.820

- 5 máy gò mũi 2.674.094.229 10 6 133.704.712

-20 bộ máy dập 3.794.461.376 10 7 284.584.603
TSCĐ giảm

- Máy photo 410.456.820 10 3 (10.261.420)
Năm 2008

TSCĐ tăng

- Hệ thông sử lý

nước

133.350.000 10 12 13.335.000

Cộng 1.180.671.015

Chi phí khấu hao tài sản cố định năm 2007 đ ã kiểm toán: 8.399.173.504 đ

Chi phí khấu hao điều chỉnh 1.180.671.015 đ

Chi phí khấu hao ước tính của kiểm tốn viên: 9.579.844.519 đ

Chi phí khấu hao kế hoạch của khách hàng: 9.478.815.768 đ

Chênh lệch 101.028.751 đ

Chệnh lệch không trọng yếu

Kết luận: Tài sản cố định và chi phí khấu hao của đơn vị đã được trình bày trung

</div>
(61)<div class='page_container' data-page=61>

4.2.4. Thủ tục phân tích áp dụng trong kiểm tốn khoản mục thu nhập và
chi phí:

- Thủ tục phân tích áp dụng cho khoản mục th u nhập và chi phí có hiệu

quả rất cao vì các tài khoản có liên quan chặt chẽ đến nhau và là kết quả trực tiếp

từ kết quả hoạt động trong kỳ của doanh nghiệp

- Thu nhập của doanh nghiệp bao gồm: doanh thu bán h àng và cung cấp

dịch vụ, thu nhập hoạt động t ài chính và thu nhập khác

- Chi phí trong kỳ của doanh nghiệp bao gồm: Giá vốn h àng bán, chi phí

bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp, chi phí hoạt động t ài chính, chi phí khác.

- Phần doanh thu bán hàng và cung c ấp dịch vụ sẽ không tr ình bày lại vì

đã trình bày trong thủ tục áp phân tích áp dụng cho khoản mục “doanh thu v à các

khoản phải thu” và giá vốn hàng bán cũng đã được trình bày trong thủ tục phân

tích áp dụng cho khoản mục “h àng tồn kho và giá vốn hàng bán”.

- Thủ tục phân tích áp dụng đối với k hoản mục thu nhập hoạt động t ài

chính:

+ Đặc điểm: là những khoản doanh thu về tiền l ãi, tiền bản quyền, cổ

tức, lợi nhuận được chia và các khoản doanh thu tài chính khác của doanh

nghiệp. Như vậy, doanh thu hoạt động tài chính rất đa dạng cả về chủng loại và

phương pháp xử lý kế toán: thời điểm ghi nhận, giá trị ghi nhận… mặt khác, đối

với nhiều đơn vị, doanh thu này khơng gắn với mục đích kinh doanh chủ yếu của

đơn vị mà chỉ phát sinh trong một số tình huống nhất định.

+ Thủ tục phân tích áp dụng đối với thu nhập hoạt động tài chính:

Kiểm toán viên thường phân loại các thu nhập và liệt kê thành từng tháng để

</div>
(62)<div class='page_container' data-page=62>

Tháng Lãi tiền

gởi

Chênh
lệch tỷ giá

TN từ góp
vốn liên

doanh

TN từ cho
thuê tài

sản

Lãi cho

vay vốn

Cộng

1
2
3

…

11
12
Cộng

Lập bảng phân tích số dư các thu nhập hoạt động tài chính và so sánh với năm

trước để phát hiện những biến động lớn và giải thích.

Khoản mục 31/12/08 31/12/07 Chênh lệch %

Lãi tiền gởi

Chênh lệch tỷ giá

TN từ góp vốn liên doanh
TN từ cho thuê tài sản

Lãi cho vay vốn

- Thủ tục phân tích đối với thu nhập khác và chi phí khác:

+ Đặc điểm: những khoản mục thu nhập khác là tính đa dạng, khơng

thường xun, và khó dự đốn được. Mọi nghiệp vụ phát sinh trong hoạt động

liên quan đến thu nhập khác và chi phí khác dù lãi hay lỗ điều khơng tốt vì đó là

khoản bất thường ảnh hưởng đến lợi nhuận của doanh nghiệp.

+ Thủ tục phân tích đối với thu nhập khác và chi phí khác:

Tất cả các biến động liên quan đến khoản mục thu nhập khác và chi phí

khác điều khơng tốt. Do đó, kiểm tốn viên cần kiểm tra từng nghiệp vụ phát sinh
và thủ tục phân tích trong trường hợp này ít được sử dụng thay vào đó là kiểm tra

chi tiết.

Theo dõi doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ, thu nhập hoạt động tài

</div>
(63)<div class='page_container' data-page=63>

Khách hàng Công ty PKT Tên Ngày Mã số:
Nội dung TN KHÁC & CP KHÁC Người TH S 12/4/09

Năm tài chính kết thúc 31/12/2008 Người KT V 14/4/09 Trang ……...

Đơn vị tính: đồng

Bảng 10: BẢNG KÊ THU NHẬP

Tháng 511 515 711

1 16.718.765.866 3.182.360 59.968.603
2 14.074.224.750 2.629.997 52.369.556
3 6.114.237.243 243.040 771.501.649
4 5.661.705.405 1.169.176 51.410.159
5 7.234.597.379 60.167.480 59.561.885
6 6.210.535.475 72.966.171 360.392.165
7 4.296.217.378 47.383.759 67.840.557
8 6.736.074.555 230.867 70.073.914
9 8.498.376.452 441.528 63.492.651
10 7.102.235.123 4.299.635 51.082.853
11 6.281.215.271 746.052 276.937.876
12 13.569.358.378 1.175.740 5.109.804
Cộng 102.497.543.275 194.635.805 1.889.741.672

Tỷ trọng 97,97% 0,19% 1,84%

Nhận xét:

Số liệu của năm trước:

Thu nhập hoạt động tài chính: 218.143.745 đồng

Thu nhập khác: 1.189.406. 164 đồng

Tỷ trọng thu nhập khác trên tổng thu nhập của doanh nghiệp khá cao và tăng lên

so với năm trước. Do đó kiểm tốn viên cần tiến hành thêm các thử nghiệm chi

</div>
(64)<div class='page_container' data-page=64>

Bảng 11:SO SÁNH CHI PHÍ KHÁC NĂM NAY VỚI NĂM TRƯỚC:

Đơn vị tính: đồng

Trong đó: năm 2008 bao gồm khoản trả tiền thuê kho hộ và tiền còn lại của tài
sản thanh lý.

- Thủ tục phân tích đối với khoản mục chi phí bán hàng và quản lý doanh

nghiệp:

+ Chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp có cách áp dụng

thủ tục phân tích tương tự nhau. Nhưng nếu xét về chi phí hợp lý thì chi phí bán
hàng có mối quan hệ khá chặt chẽ với doanh thu bán hàng hơn chi phí quản lý

doanh nghiệp.

+ So sánh tỷ lệ chi phí trên doanh thu giữa các năm giúp phát hiện các

biến động bất thường

Khách hàng Công ty PKT Tên Ngày Mã số:

Nội dung CHI PHÍ Người TH T 15/4/09

Năm tài chính kết thúc 31/12/2008 Người KT T 15/4/09 Trang ……...

Đơn vị tính: đồng

Bảng 12: PHÂN TÍCH BIẾN ĐỘNG CHI PHÍ VỚI KỲ TRƯỚC

Khoản mục chi phí 2008 2007 Chênh lệch %

Doanh thu thuần 102.497.543.275 31.997.537.391 70.500.005.884 220,33
GVHB 88.937.742.475 25.227.929.928 63.709.812.547 252,54

Lợi tức gộp/Dthu

Chi phí bán hàng 4.895.206.176 1.841.013.987 3.054.192.189 165,9

Tỷ lệ CPBH/Dthu 4,78% 5,75% -0,97%

Chi phí quản lý DN 3.094.489.450 2.167.247.306 927.242.144 42,78

Tỷ lệ CPQL/Dthu 3,02% 6,77% -3,75%

Nhận xét: tỷ lệ CPBH/Dthu và tỷ lệ CPQL/Dthu giảm 1 lượng 0,97% và 3,75%
là do cuối năm kế toán hạch toán tiền lương của bộ phận quản lý và bộ phận bán
hàng vào giá vốn hàng bán.

2008 2007 Chênh lệch %

</div>
(65)<div class='page_container' data-page=65>

- Ngồi ra kiểm tốn viên cịn có thể liệt kê chi tiết chi phí bán hàng và chi

phí quản lý doanh nghiệp qua 12 tháng để phát hiện những biến động bất thường:

Đơn vị tính: đồng

Bảng 13: PHÂN TÍCH BIẾN ĐỘNG CHI PHÍ

Tháng 641 642

1 809.108.627 384.935.071
2 616.413.105 254.502.942
3 596.108.627 207.653.063
4 143.101.375 270.912.868
5 280.870.922 209.072.353
6 277.280.899 225.508.597
7 220.371.349 323.058.134
8 406.413.103 213.899.657
9 286.866.886 260.616.269
10 446.593.580 224.791.619
11 350.500.773 287.897.597
12 461.576.930 231.561.280
Cộng 4.895.206.176 3.094.489.450

Nhận xét: chi phí bán hàng tháng 1 tăng cao so với các tháng còn lại là do đơn vị

sử dụng chính sách khuyến mãi và chi phí hỗ trợ vận chuyển cho các đại lý của

đơn vị tăng khá cao.

- Thủ tục phân tích đối với chi phí tài chính:

Bảng 14: SO SÁNH CHI PHÍ TÀI CHÍNH

Đơn vị tính: đồng

2008 2007 Chênh lệch %

745.206.005 701.169.805 44.036.200 43,53

Nhận xét: chi phí tài chính tăng 43,53% do tăng c hi phí lãi vay (vay để mở rộng

sản xuất).

Kết luận: thủ tục phân tích và các thử nghiệm chi tiết cho thấy khoản mục thu

</div>
(66)<div class='page_container' data-page=66>

4.2.5. Thủ tục phân tích cho khoản mục nợ phải trả v à nguồn vốn chủ sở
hữu:

- Đặc điểm khoản mục nợ phải trả: là một khoản mục trên báo cáo tài

chính đối với những đơn vị sử dụng nguồn tài trợ ngoài vốn chủ sở hữu. Những

sai lệch về nợ phải trả có thể gây ảnh hưởng trọng yếu đến báo cáo tài chính về

các mặt:

+ Tình hình tài chính: các tỷ số quan trọng trong việc đánh giá tình

hình tài chính thường liên quan đến nợ phải trả như: tỷ số nợ, hệ số thanh toán

hiện đại

+ Kết quả hoạt động kinh doanh: nợ phải trả có mối quan hệ mật thiết

với chi phí sản xuất kinh doanh của một doanh nghiệp như: việc ghi thiếu một chi

phí chưa thanh tốn sẽ ảnh hưởng đồng thời đến chi phí trong kỳ và nợ phải trả

cuối kỳ.

- Thủ tục phân tích áp dụng cho khoản mục nợ phải trả:

+ Để đảm bảo tính hợp lý chung của nợ phải trả người bán, kiểm tốn

viên có thể tính một số chỉ tiêu dưới đây và so sánh với năm trước để nhận dạng

các biến động bất thường và tìm hiểu nguyên nhân:

Tỷ lệ nợ phải trả người bán trên tổng giá trị hàng mua trong kỳ

Tỷ lệ nợ phải trả người bán trên tổng nợ ngắn hạn

+ Kiểm tốn viên cũng có thể kiểm tra chi tiết từng nghiệp vụ nợ phải

trả để phát hiện những biến động bất thường

+ Lập bảng chi tiết các khoản nợ phải trả để phân tích số liệu năm nay

so với năm trước.

Tỷ lệ nợ phải trả trên tổng
gái trị hàng mua trong kỳ

Nợ phải trả trong kỳ

Tổng giá trị hàng mua trong kỳ

Tỷ lệ nợ phải
trả quá hạn

Nợ phải trả quá hạn trong kỳ

</div>
(67)<div class='page_container' data-page=67>

Khách hàng Coâng ty PKT Tên Ngày Mã số:

Nội dung NỢ PHẢI TRẢ Người TH L 18/4/09

Năm tài chính kết thúc 31/12/2008 Người KT H 20/4/09 Trang ……...

Bảng 15: PHÂN TÍCH BIẾN ĐỘNG SỐ DƯ CUỐI KỲ

Đơn vị tính: đồng

31/12/08 31/12/07 Tăng (giảm) %

331 8.309.050.348 5.153.003.152 3.156.047.196 (1) 61,25

334 697.555.000 225.210.700 472.344.300 (2) 209,73

335 60.245.946 85.677.320 (25.431.374) (3) -29,68

338 462.739.360 104.316.000 358.423.360 (4) 343,59

Nhận xét:

(1) do đơn vị mở rộng sản xuất để tăng sản lượng trên thị trường nên các khoản

phục vụ cho quá trình sản xuất gia tăng.

(2) tiền lương tháng 12 chưa trả cho công nhân

(3) do đơn vị giảm doanh thu chưa thực hiện

(4) tích lũy các khoản phải trả, phải nộp và dự phòng trợ cấp mất việc

+ So sánh số dư nợ phải trả kỳ này với kỳ trước

+ So sánh số mua hàng bình quân trong tài khoản phải trả với năm trước

+ Đối với các khoản phải trả phải nộp cho ngân sách nhà nước kiểm tốn

viên thực hiện thủ tục phân tích trên giá trị tính thuế và thuế suất tương ứng. Cụ

thể:

Đối với VAT đầu ra (hoặc thuế tiêu thụ đặc biệt hàng bán ra) thì ước
tính:

Tổng số thuế phải nộp = (DTBH loại hàng chịu thuế suất i% * i%)

+ Đối chiếu các kết quả ước tính trên các tờ khai và trên sổ sách

+ So sánh chi phí lãi vay năm nay với năm trước.

</div>
(68)<div class='page_container' data-page=68>

Khách hàng Coâng ty PKT Tên Ngày Mã số:

Nội dung NỢ VAY Người TH L 21/4/09

Năm tài chính kết thúc 31/12/2008 Người KT H 21/4/09 Trang ……...

Bảng 16: SO SÁNH KHOẢN VAY NGẮN HẠN VÀ DÀI HẠN NĂM 2008

Đơn vị tính: đồng

Đầu năm

2008

Cuối năm

2008

Chênh lệch %

Vay ngắn hạn 1.694.285.990 1.046.379.102 -647.906.888 -38,24

</div>
(69)<div class='page_container' data-page=69>

-Bảng 17: BẢNG ƯỚC TÍNH LÃI VAY

Vay ngắn hạn

Đơn vị tính: đồng
Vay ngắn hạn ngân hàng (3111)

Tháng

Nợ Có SDCK

SDĐK 1.694.285.990

1

2

3

4 1.694.285.990 1.709.521.141
5

6

7

8

9

10 1.709.521.141
11

12 1.568.934.256 1.568.934.256
Cộng

PS 4.972.741.387 3.278.455.397

Ước tính lãi vay ngân hàng

Số dư bình quân tháng: 1.563.008.213

Lãi suất bình quân tháng: 0,8%

Ước tính lãi 2008: 57.024.645

Lãi thực tế: 65.367.190

Chênh lệch: (8.342.545)

% chênh lệch: 12,76

Nhận xét: lãi vay ngân hàng có xảy ra chênh lệch một khoảng là (8.342.545)
nhưng không trọng yếu.

Kết luận: chi phí lãi vay đã được trình bày hợp lý.

Vay dài hạn: trong năm đơn vị đã không có phát sinh nghiệp vụ vay dài hạn.

- Đặc điểm của khoản mục nguồn vốn chủ sở hữu: các tài khoản của nguồn

</div>
(70)<div class='page_container' data-page=70>

nghiệp của nó thường rất lớn. Tính chất quan trọng của các nghiệp vụ do liên

quan đến nguồn vốn chủ sở hữu, vì rằng việc tăng giảm vốn liên quan đến lợi

nhuận.

- Thủ tục phân tích áp dụng cho khoản mục nguồn vốn chủ sở hữu:

+ Lập bảng kê chi tiết từng loại nguồn vốn của năm hiện tại và năm

trước của các lại nguồn vốn nhằm phát hiện những biến động bất thường của

chúng để làm rõ nguyên nhân, giải thích cho những bất thường đó.

Bảng 18: BẢNG KÊ CHI TIẾT TỪNG LOẠI NGUỒN VỐN CỦA NĂM NAY

VÀ NĂM TRƯỚC

Đơn vị tính: đồng

TK Diễn giải 31/12/08 31/12/07 Tăng (giảm) %

411 Vốn kinh doanh 44.707.612.567 41.879.158.114 (2.828.454.453) -6,75

414 Qũy phát triển kinh doanh 2.046.487.191 904.572.486 1.141.914.705 126,24
415 Qũy dự phịng tài chính 574.572.004 375.154.226 199.417.778 53,16
431 Qũy phúc lợi, khen thưởng 603.532.518 486.030.599 117.501.919 24,18
421 Lợi nhuận chưa phân phối 2.086.166.724 674.349.515 1.411.817.209 209,36

Nhận xét: điều chỉnh lại kết chuyển quỹ phát triển kinh doanh từ lợi nhuận

Nợ 4212 (25.085.341)

Có 414 (25.085.341)

Kết luận: Ngồi điều chỉnh trên thì các khoản mục cịn lại đã được đơn vị trình
bày hợp lý và trung thực

4.2.6. Thủ tục phân tích áp dụng cho khoản mục tiền :

- Đặc điểm khoản mục: tiền là một khoản mục thường được sử dụng để

phân tích khả năng thanh toán của một doanh nghiệp n ên đây là khoản có thể bị

cố tình trình bày sai lệch. Bên cạnh đó tiền là tài sản rất nhạy cảm nên khả năng

xảy ra gian lận, biển thủ cao h ơn các tài sản khác. Các thủ thuật gian lận rất đa

dạng và thường được che giấu tinh vi để hệ thống kiểm soát nội bộ v à các thủ tục

kiểm tốn khơng ngăn chặn hay phát hiện đ ược.

</div>
(71)<div class='page_container' data-page=71>

+ So sánh số dư tài khoản tiền năm hiện h ành với năm trước, giải thích

các biến động số dư tiền mặt

+ So sánh số tiền dùng để hoạt động kinh doanh, các khoản đầu t ư và

hoạt động tài chính của năm hiện đang kiểm toán với các năm tr ước. Thông qua

các dữ liệu thu thập kiểm toán vi ên biết được tiền của doanh nghiệp đ ược sử

dụng đầu tư vào mục đích gì và có hợp lý hay khơng

+ Kiểm tra các khoản thu và chi của doanh nghiệp trong từng tháng.

Đảm bảo các nghiệp vụ chi tiết ph ù hợp với số dư mỗi tháng. Đồng thời giải thích

cho những biến động bất thường.

Khách hàng Coâng ty PKT Tên Ngày Mã số:

Nội dung TIỀN Người TH H 7/4/09

Năm tài chính kết thúc 31/12/2008 Người KT V 9/4/09 Trang ……...

Bảng 19: BẢNG KIỂM KÊ KHOẢN MỤC TIỀN TẠI CÔNG TY PKT

Đơn vị tính:đồng
Chênh lệch

TK 31/12/2007 31/12/2008

Tiền %

111 771.305.495 210.541.834 -560.763.661 -72,7
112 4.994.749.137 2.404.797.698 -2.589.951.439 -51,85
Cộng 5.766.054.632 2.615.339.532 -3.150.715.100 -54,64

Nhận xét: theo bảng thống kê ta thấy lượng tiền mặt và tiền ngân hàng đã giảm

xuống 54,64% đây là biểu hiện tốt của đơn vị vì đơn vị đã giảm lượng tiền mặt

tồn quỹ tại đơn vị. Mặt dù có những biểu hiện tốt đó nhưng chúng ta cũng phải

xem xét lượng phát sinh tiền hàng tháng để coi chúng có hợp lý hay khơng.

+ Phân tích bảng kê chi tiết của tài khoản tiền và đối chiếu với số dư trên sổ

</div>
(72)<div class='page_container' data-page=72>

Khách hàng Coâng ty PKT Tên Ngày Mã số:

Nội dung TIỀN Người TH H 7/4/09

Năm tài chính kết thúc 31/12/2008 Người KT V 9/4/09 Trang ……...

Đơn vị tính: đồng

Bảng 20: BẢNG KÊ CHI TIẾT SPS TÀI KHOẢN TIỀN

111 112

Tháng

Nợ Có Nợ Có

Đầu năm 771.305.495 4.994.749.137

1 1.934.248.300 2.298.062.433 6.146.687.320 5.746.779.210
2 2.274.328.200 2.201.677.825 7.101.935.412 10.222.074.485
3 1.639.862.100 1.787.597.772 9.932.247.374 7.594.133.457
4 1.759.935.700 1.686.576.071 6.521.111.859 7.166.740.200
5 2.333.683.000 2.257.533.202 6.131.754.208 6.082.019.858
6 1.902.167.100 1.902.858.638 11.815.788.587 13.842.225.980
7 1.691.189.100 1.641.671.306 7.218.486.297 5.994.117.185
8 2.138.180.500 2.583.210.086 7.475.655.472 10.731.713.291
9 1.558.455.600 1.358.732.148 15.359.725.809 13.074.848.973
10 805.299.400 855.809.332 5.687.747.922 5.675.252.599
11 985.033.200 1.156.129.015 15.253.427.246 12.270.755.401
12 1.355.101.000 1.208.389.033 18.074.926.375 20.908.784.681
Cộng PS 20.377.483.200 20.938.246.861 116.719.493.881 119.309.445.320

Cuối năm 210.541.834 2.404.797.698

Nhận xét: qua bảng kê chi tiết trên ta thấy khoản mục tiền biến động tương đối
ổn định qua từng tháng. Riêng tiền gởi ngân hàng tháng 12 phát sinh lớn hơn so

với các tháng khác do việc doanh nghiệp chi trả tiền để chuẩn bị cho việc tung

hàng hóa bán vào dịp tết và thu được được tiền trả nợ của khách hàng qua ngân
hàng.

Thủ tục phân tích được áp dụng kết hợp với các thử nghiệm chi tiết đ ã

phát hiện sai sót về hạch toán ch ênh lệch tỷ giá. Kiểm toán vi ên đề nghị điều

chỉnh:

Nợ 413 4.937.195

</div>
(73)<div class='page_container' data-page=73>

Kết luận: ngồi bút tốn điều chỉnh thì thủ tục phân tích và thử nghiệm chi tiết áp
dụng cho khoản mục tiền cho thấy các khoản thu – chi tiền đều được ghi nhận
đầy đủ, hợp lý.

4.3. Giai đoạn hoàn thành kiểm tốn:

- Giai đoạn hồn thành kiểm toán là giai đoạn tổng hợp và rà soát lại về

những bằng chứng đã thu thập được để kiểm toán viên hình thành ý kiến nhận xét

trên báo cáo kiểm tốn. Xem xét tính hợp lý Báo cáo tài chính của đơn vị.

- Thủ tục phân tích áp dụng trong giai đoạn này cũng nhằm mục đích xác

định được những khu vực cần thực hiện những thủ tục kiểm tra bổ sung và chú ý
đến tính hoạt động liên tục của khách hàng.

- Thủ tục phân tích sử dụng trong giai đoạn hồn thành kiểm tốn được thể

</div>
(74)<div class='page_container' data-page=74>

Bảng 21: PHÂN TÍCH TỔNG THỂ CÁC KHOẢN MỤC

TÀI SẢN Số đầu năm Số cuối năm Chênh lệch %

A.

TÀI SẢN LƯU ĐỘNG & ĐẦU TƯ

NGẮN HẠN 26.184.835.751 37.290.031.687 11.110.133.131 42,43

I. Tiền 5.886.562.454 4.676.665.998 (1.204.959.261) -20,47

1. Tiền mặt tại quỹ (gồm cả ngân phiếu) 781.027.678 940.341.621 159.313.943 20,4

2. Tiền gửi ngân hàng 5.105.534.776 3.736.324.377 (1.369.210.399) -26,82
II. Các khoản đầu tư tài chính ngắn hạn 0 0 0

1. Đầu tư chứng khốn ngắn hạn

III. Các khoản phải thu 9.705.311.785 19.262.589.416 9.557.277.631 98,47

1. Phải thu khách hàng 7.976.100.038 17.480.102.540 9.504.002.502 119,16

2. Trả trước cho người bán 1.031.141.237 348.977.632 (682.163.605) -66,16

3. Thuế GTGT được khấu trừ

6. Các khoản phải thu khác 698.070.510 1.433.509.244 735.438.734 105,35
IV. Hàng tồn kho 10.592.961.512 13.350.776.273 2.757.814.761 26,03

2. Nguyên liệu, vật liệu tồn kho 7.714.197.866 10.335.656.314 2.621.458.444 33,98

3. Công cụ, dụng cụ trong kho 97.752.816 86.848.794 (10.904.022) -11,15

4. Chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang 502.857.309 383.259.990 (119.597.319) -23,78

5. Thành phẩm tồn kho 2.278.153.521 2.545.011.175 266.857.654 11,71

V. Tài sản lưu động khác 0 0 0

1. Tạm ứng

B.

TÀI SẢN CỐ ĐỊNH VÀ ĐẦU TƯ

DÀI HẠN 28.212.280.702 24.379.656.522 (3.832.624.180) -13,58

I. Tài sản cố định 25.325.948.786 24.379.656.522 (946.292.264) -3,74

1 Tài sản cố định hữu hình 25.325.948.786 24.379.656.522 (946.292.264) -3,74

- Nguyên giá 33.725.122.290 33.858.472.290 133.350.000 0,04

- Giá trị hao mòn lũy kế (8.399.173.504) (9.478.815.768) (3.597.330.588) -61,16
II. Các khoản đầu tư tài chính dài hạn 0 0 0

1. Đầu tư chứng khoán dài hạn

III Chi phí xây dựng cơ bản dở dang 2.886.331.916 0 (2.886.331.916) -100

</div>
(75)<div class='page_container' data-page=75>

NGUỒN VỐN Số đầu năm Số cuối năm Chênh lệch %

A. NỢ PHẢI TRẢ 10.077.851.513 11.651.317.205 1.578.402.887 15,66

I. Nợ ngắn hạn 9.992.174.193 11.591.071.259 1.603.834.261 16,01

1. Vay ngắn hạn 1.694.285.990 1.046.379.102 (647.906.888) -38,24

3. Phải trả cho người bán 5.153.003.152 8.304.113.153 3.156.047.196 61,25

4. Người mua trả tiền trước 2.815.358.351 1.080.284.644 (1.735.073.707) -61,63

6. Phải trả công nhân viên 225.210.700 697.555.000 472.344.300 209,73

8. Các khoản phải trả, phải nộp khác 104.316.000 462.739.360 358.423.360 343,59
III. Nợ khác 85.677.320 60.245.946 (25.431.374) -29,68

1. Chi phí phải trả 85.677.320 60.245.946 (25.431.374) -29,68
B. NGUỒN VỐN CHỦ SỞ HỮU 44.319.264.940 50.018.371.004 5.699.106.064 12,86

I. Nguồn vốn - quỹ 43.833.234.341 49.414.838.486 5.581.604.145 12,73

1. Nguồn vốn kinh doanh 41.879.158.114 44.707.612.567 2.828.454.453 6,75

4. Quỹ đầu tư phát triển 904.572.486 2.071.572.532 1.141.914.705 126,24

5. Quỹ dự phịng tài chính 375.154.226 574.572.004 199.417.778 53,16

6. Lợi nhuận chưa phân phối 674.349.515 2.061.081.383 1.411.817.209 209,36
II. Nguồn kinh phí, quỹ khác 486.030.599 603.532.518 117.501.919 24,18

</div>
(76)<div class='page_container' data-page=76>

Báo cáo lãi lỗ Số đầu năm Số cuối năm Chênh lệch %
Doanh thu bán hàng và cung c ấp dịch

vụ 31.997.537.391 102.497.543.275 70.500.005.884 220,33

Các khoản giảm trừ (03=04+05+06+07)

1.

Doanh thu thuần bán hàng và

cung cấp dịch vụ 31.997.537.391 102.497.543.275 70.500.005.884 220,33

2. Giá vốn hàng bán 25.227.929.928 88.937.742.475 63.707.812.547 252,53

3.

Lợi nhuận gộp bán hàng và cung

cấp dịch vụ 5.106.214.473 12.775.308.410 7.669.093.937 150,19

4. Doanh thu hoạt động tài chính 218.143.745 194.635.805 (23.507.940) -10,78

5. Chi phí tài chính 101.169.805 145.206.005 44.036.200 43,53
Trong đó: Chi phí lãi vay

6. Chi phí bán hàng 1.841.013.987 4.895.206.176 3.054.192.189 165,9

7. Chi phí quản lý doanh nghiệp 2.167.247.306 2.957.405.040 808.157.734 37,29

8.

Lợi nhuận thuần từ hoạt động

kinh doanh 1.214.927.120 4.972.126.994 3.757.199.874 309,25

9. Thu nhập khác 1.189.406.164 1.889.741.672 700.335.508 58,88

10. Chi phí khác 409.604.988 357.829.693 (51.775.295) -12,64
11. Lợi nhuận khác (40=31-32) 779.801.184 1.531.911.979 752.110.795 96,45

12.

Tổng lợi nhuận trước thuế

(50=30+40) 1.994.728.304 6.504.181.973 4.509.453.669 226,07

13.

Thuế thu nhập doanh nghiệp phải
nộp

14. Lợi nhuận sau thuế (60-50-51) 1.994.728.304 6.504.181.973 4.509.453.669 226,07

 Ý kiến của kiểm toán viên về báo cáo tài chính của đơn vị được kiểm

tốn:

- Theo ý kiến của chúng tơi thì các khoản mục trên báo cáo tài chính ngày

31/12/2008 của công ty PKT đã phản ánh trung thực và hợp lý trên khía cạnh

</div>
(77)<div class='page_container' data-page=77>

Chương 5

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO VIỆC ÁP DỤNG

THỦ TỤC PHÂN TÍCH TẠI CƠNG TY KIỂM TỐN VÀ DỊCH

VỤ PHẦN MỀM TDK

5.1. Đánh giá quy trình thủ tục phân tích áp dụng trong kiểm tốn báo cáo

tài chính trong Cơng Ty Kiểm Tốn và Dịch Vụ Phần Mềm TDK:

5.1.1. Việc áp dụng thủ tục phân tích trong g iai đoạn lập kế hoạch và giai
đoạn hồn thành kiểm tốn:

- Xem xét các file hồ sơ kiểm tốn tại cơng ty kiểm tốn, tất cả đều được lập

kế hoạch qua bảng kế hoạch kiểm toán trước khi đi đến kiểm toán một doanh

nghiệp, đơn vị.

- Thủ tục phân tích sử dụng trong giai đoạn lập kế hoạch kiểm tốn vẫn cịn

những hạn chế nhất định như: chưa thể đi sâu nghiên cứu các chỉ số tài chính để

đánh giá tình hình tài chính của doanh nghiệp, đơn vị được kiểm tốn, chưa xác
định được những khoản mục chủ yếu cần quan tâm, chưa đánh giá được những

thơng tin trên báo cáo tài chính về mức độ hợp lý của những khoản mục, cũng

như chưa nhận dạng được các rủi ro một cách rõ ràng hơn. Vì thế, thủ tục phân
tích sử dụng trong giai đoạn này vẫn chưa mang lại hiệu quả cao.

- Trong giai đoạn hoàn thành kiểm tốn, kiểm tốn viên có thể giải thích đầy

đủ rõ ràng hơn về các số liệu sau khi kiểm toán, tính hợp lý của nó mặt dù so với
kỳ năm trước nó có những biến động bất thường.

5.1.2. Việc áp dụng thủ tục phân tích trong giai đoạn thực hiện kiểm toán:

- Qua việc xem xét các file hồ sơ kiểm toán, ta thấy các thủ tục phân tích

trong thử nghiệm cơ bản còn được sử dụng ở mức độ thấp và thực hiện chủ yếu là

thử nghiệm chi tiết.

- Thủ tục phân tích được thực hiện trong giai đoạn thực hiện kiểm toán đối

với các khoản mục trên Báo cáo tài chính nhằm đánh giá tính hợp lý tổng thể của

</div>
(78)<div class='page_container' data-page=78>

- Loại thủ tục phân tích thường được sử dụng là phân tích xu hướng và phân

tích dự báo. Các phân tích cũng chỉ giới hạn ở những phân tích đơn giản. Vì thế,

việc áp dụng thủ tục phân tích vẫn chưa đạt được hiệu quả cao nhất.

5.2. Các ưu điểm và nhược điểm của việc áp dụng thủ tục phân tích trong
kiểm tốn BCTC của cơng ty kiểm tốn TDK:

5.2.1. Ưu điểm:

- Thơng qua các file hồ sơ kiểm tốn tại cơng ty kiểm toán ta thấy được các

kiểm toán viên đã tuân thủ các chuẩn mực VSA 520 và ISA 520 hiện hành trong

q trình áp dụng thủ tục phân tích trong kiểm tốn báo cáo tài chính.

5.2.2. Nhược điểm:

- Chúng ta gặp nhiều khó khăn trong việc thu thập các số liệu ngành và các

số liệu để so sánh chưa có nhiều và độ chính xác của chúng chưa cao. Đồng thời

khi muốn sử dụng các số liệu đó kiểm tốn viên phải thơng qua q trình kiểm tra

chúng, mất rất nhiều thời gian và chi phí cho q trình đó.

- Các thủ tục phân tích địi hỏi ở người kiểm tốn viên sự linh hoạt và nhạy

bén trong các xét đoán mang tính nghiệp vụ khi sử dụng.

- Bên cạnh dó do yếu tố tâm lý của kiểm toán viên do đã quen với việc sử

dụng các thử nghiệm chi tiết nên các kiểm tốn viên cũng ít khi sử dụng thủ tục

phân tích ngay cả khi có điều kiện để đảm bảo hiệu quả về thời gian và chi phí.

- Chưa có được một phần mềm chuyên dụng cho các tính tốn phức tạp của

thủ tục phân tích nên thủ tục phân tích cũng chỉ dừng lại ở việc tính tốn đơn giản
mà thơi như: so sánh, tính các tỷ số,....

5.3. Một số giải pháp nhằm nâng cao việc áp dụng thủ tục phân tích trong
kiểm tốn báo cáo tài chính tại Cơng Ty Kiểm Tốn và Dịch Vụ Phần Mềm
TDK:

- Trong giai đoạn tiếp xúc với khách hàng, kiểm tốn viên nên áp dụng thủ tục

phân tích để tìm hiểu tình hình kinh doanh của khách hàng và đánh giá rủi ro

</div>
(79)<div class='page_container' data-page=79>

- Cơng ty cần có những thủ tục để đánh giá về hệ thống kiểm soát nội bộ của

đơn vị hoạt động hiệu quả hay yếu kém để kiểm tốn viên có thể sử dụng các số

liệu, dữ liệu mà đơn vị cung cấp để phân tích. Vì đặc điểm của thủ tục phân tích

là các thơng tin, dữ liệu phải đáng tin cậy thì việc sử dụng thủ tục phân tích mới
có ý nghĩa

- Giúp kiểm tốn viên và trợ lý kiểm toán thấy được các ưu điểm của các thủ

tục phân tích phức tạp để có thể áp dụng vào kiểm toán tại các đơn vị

- Cần có một phần mềm chuyên dụng giúp đỡ cho các kiểm tốn viên trong

việc tính tốn phức tạp của thủ tục phân tích.

- Trong cuộc kiểm tốn xác định các khoản mục thiết yếu và xem xét kích

cỡ và tính phức tạp của các nghiệp vụ để áp dụng thủ tục phân tích cho thích hợp

- Phân tích các tỉ số tài chính của đơn vị để hiểu rõ hơn về tình hình hoạt

động của đơn vị, nhận dạng được các rủi ro. Đối với các khoản mục có khả năng

sai sót cao thì kiểm tốn viên cần thực hiện phân tích dự báo trước về tính hợp lý

chung của khoản mục

- Do thủ tục phân tích là thủ tục khơng đi sâu vào từng nghiệp vụ cụ thể mà

chỉ có tác dụng ở mức độ tổng thể nên khi đưa ra một kết luận rút ra từ thủ tục

phân tích được thực hiện kiểm tốn viên cần dựa trên các bằng chứng có đầy đủ

cơ sở.

- Để thủ tục phân tích đạt hiệu quả cao thì các thơng tin sử dụng cho thủ tục

phân tích phải có mức độ chính xác cao. Đối với các thông tin mà đơn vị được

kiểm toán cũng cấp cho kiểm tốn thì kiểm tốn viên nên thu thập các thơng tin

nhưng nên đứng trên gốc độ là độc lập với các thông tin của đơn vị.

- Cần thường xuyên nâng cao nghiệp vụ kiểm toán cho các kiểm toán vi ên

và cho họ thấy được các lợi ích của thủ tục phân tích.

- Khi kiểm tốn viên muốn kiểm tra các thông tin dữ liệu sử dụng cho thủ

tục phân tích nên kết hợp cả hai kỹ thuật quan sát v à phỏng vấn vì chúng có thể

giúp ích cho kiểm tốn viên tìm kiếm được các thơng tin chính xác nếu kiểm tốn

</div>
(80)<div class='page_container' data-page=80>

Chương 6

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

6.1. Kết luận:

- Công ty kiểm toán và dịch vụ phần mềm TDK sử dụng thủ tục phân tích

trong kiểm tốn báo cáo tài chính chỉ ở một mức độ nhất định.

- Các thủ tục phân tích của cơng ty thiết kế còn quá chung chung chưa rõ ràng

để kiểm tốn viên có thể vận dụng thủ tục phân tích đạt hiệu quả cao nhất.

- Cần giúp kiểm tốn viên thấy được hiệu quả và lợi ích của việc áp dụng thủ

tục phân tích trong kiểm tốn BCTC.

- Thủ tục phân tích là thủ tục kiểm tốn hiện đại, mang tính khoa học giúp tiết

kiệm được thời gian và chi phí ở mức tối ưu. Đồng thời, trong thời kỳ ngành

kiểm toán Việt Nam đang trên đà phát triển cạnh tranh với nhau nên việc áp dụng

thủ tục phân tích rất quan trọng nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả của cuộc

kiểm toán.

- Sự thành thạo và kinh nghiệm của nhân viên kế toán của đơn vị được kiểm

toán cũng ảnh hưởng đến chất lượng của cuộc kiểm toán nếu kiểm toán vi ên ít

kinh nghiệm hơn trong nghiệp vụ kế tốn cũng khó phát hiện đ ược các gian lận

nếu kế toán của đơn vị cố ý che đậy.

6.2. Một số kiến nghị cùng công ty kiểm toán và dịch vụ phần mềm

TDK:

- Trong giai đoạn sắp tới, Việt Nam mở cửa hội nhập quốc tế ngành nghề

kiểm toán trở thành nhu cầu quan trọng. Khi đó, phạm vi sử dụng báo cáo kiểm

tốn ngày càng mở rộng ảnh hưởng đến nhiều nhà đầu tư sử dụng báo cáo kiểm
tốn đó. Do đó, trách nhiệm của các cơng ty kiểm tốn ngày càng cao. Chính vì

thế, các cơng ty kiểm tốn ngày càng phải nâng cao nghiệp vụ của mình thì việc

sử dụng thủ tục phân tích càng quan trọng hơn.

- Các kiểm tốn viên cần chủ động trong việc tư vấn cho khách hàng về hệ

</div>
(81)<div class='page_container' data-page=81>

kiểm tốn hoạt động có hiệu quả. Điều đó cũng có nghĩa các kiểm tốn viên sẽ có

điều kiện làm việc dễ dàng hơn và rủi ro kiểm toán cũng được giảm xuống.

- Trong tương lai TDK cịn phát triển rất nhiều, để có thể cạnh tranh và khẳng

định mình trên thị trường thì địi hỏi TDK cần có một đội ngũ nhân viên am hiểu
chuyên mơn hơn. Do đó, cần phải tổ chức các buổi training để giúp các nhân viên

nhất là những kiểm tốn mới có thể học hỏi được những kinh nghiệm từ những

kiểm tốn có kinh nghiệm trong ngành nghề, và giúp học nắm bắt được cách thức

để thực hiện một cuộc kiểm toán. Các buổi training này cũng giúp họ có thể nhìn

nhận, tìm hiểu, đánh giá khả năng xảy ra gian lận và sai sót.

- Trong khoảng thời gian “hết mùa kiểm tốn” lãnh đạo cơng ty cần khuyến

khích các nhân viên kiểm toán cập nhật thường xuyên kiến thức và các phương
pháp kỹ thuật kiểm toán hiện đại mà nhất là kỹ thuật phân tích, nó đóng góp một

phần quan trọng giúp cho cuộc kiểm toán hiệu quả hơn.

- Các kiểm toán viên cũng cần phải thường xuyên cập nhật kịp thời các

thông tin kinh tế, pháp luật, các chuẩn mực kế toán, chuẩn mực kiểm tốn, các

thơng tư, quyết định...

- Kiểm tốn viên cũng cần phân tích các tỷ số tài chính để thấy được tình

hình tài chính của đơn vị. Đối với các khoản mục có khả năng xảy ra sai sót cao

kiểm tốn viên nên thực hiện phân tích dự báo để xem xét tính hợp lý của chúng.

- Cung cấp phần mềm chuyên dụng hỗ trợ cho các thủ tục phân tích, có

hướng dẫn cụ thể hơn về các thủ tục phân tích, tránh tình trạng các thủ tục phân

tích q chung chung làm kiểm tốn viên khơng hình dung ra được những cơng

việc mà mình phải làm.

-Cũng cần tổ chức các buổi trao đổi giữa những nhân viên kiểm tốn trong