Bàn về khấu hao TSCĐHH của doanh nghiệp Tài sản cố định hữu hình của doanh nghiệp

Bàn về khấu hao TSCĐHH của doanh nghiệp
Tài sản cố định hữu hình của doanh nghiệp là những tài sản có hình thái vật chất
doanh nghiệp (DN) nắm giữ để sử dụng cho hoạt động sản xuất, kinh doanh phù hợp với
tiêu chuẩn ghi nhận tài sản cố định hữu hình (TSCĐHH).

Theo chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) số 03 thì các tài sản được ghi nhận là
TSCĐHH phải thoả mãn đồng thời tất cả bốn tiêu chuẩn: Chắc chắn thu được lợi ích kinh tế
trong tương lai từ việc sử dụng tài sản đó; Nguyên giá tài sản phải được xác định một cách đáng
lin cậy; Thời gian sử dụng ước tính trên một năm; Có đủ tiêu chuẩn giá trị theo quy định hiện
hành. Còn theo Quyết định số 206/2003/QĐ-BTC ngày 12/12/2003 của Bộ trưởng Bộ Tài chính
ban hành chế độ quản lý sử dụng và trích khấu hao tài sản cố định, quy định "thời gian sử dụng
từ một năm trở lên " và giá trị từ 10.000.000 đồng (mười triệu đồng) trở lên. Quy định về thời
gian sử dụng giữa chuẩn mực (trên một năm) với chế độ tài chính (từ một năm) đã không thống
nhất làm cho kế toán DN rất lúng túng khi xác định TSCĐHH. Do vậy, thời gian sử dụng
TSCĐHH nên được quy định là "ước tính trên 1 năm ", vì nếu từ 1 năm thì trong năm sản xuất
kinh doanh không cần ghi nhận TSCĐHH để khấu hao dần vào chi phí sản xuất kinh doanh.

VAS 03 cũng quy định ba phương pháp khấu hao TSCĐHH, gồm: Phương pháp khấu
hao đường thẳng; phương pháp khấu hao theo số dư giảm dần; Phương pháp khấu hao theo số
lượng sản phẩm.

Theo phương pháp khấu hao đường thẳng, số khấu hao hàng năm không thay đổi trong
suốt thời gian sử dụng hữu ích của tài sản.

Theo phương pháp khấu hao theo số dư giảm dần, số khấu hao giảm dần hàng năm trong
suốt thời gian sử dụng hữu ích của tài sản.

Phương pháp khấu hao theo số lượng sản phẩm dựa trên tổng số đơn vị sản phẩm ước
tính tài sản có thể tạo ra.

Phương pháp khấu hao do DN xác định để áp dụng cho từng TSCĐHH phải được thực

hiện nhất quán, trừ khi có sử thay đổi trong cách thức sử dụng tài sản đó.

Nhưng theo Quyết định số 206/2003/QĐ-BTC thì quy định DN được lựa chọn các
phương pháp trích khấu hao phù hợp với từng loại TSCĐ của DN.

Nếu theo phân loại, TSCĐ của DN bao gồm các loại như sau:

Loại 1 : Nhà cửa, vật kiến trúc
Loại 2 : Máy móc , thiết bị . . .
Loại 3 : Phương tiện vận tải .
Loại 4: Thiết bị, dụng cụ quản
Loại 5: Vườn cây lâu năm, súc vật làm việc và cho sản phẩm
Loại 6: Các loại tài sản cố định khác.

Như vậy, DN lựa chọn các phương pháp trích khấu hao phù hợp với loại TSCĐHH là
hợp Iý. Nếu phù hợp với từng thứ TSCĐHH thì rất phân tán, việc theo dõi rất phức tạp.

Về phương pháp khấu hao đường thẳng, VAS 03 quy định: TSCĐHH tham gia vào hoạt
động kinh doanh được trích khấu hao theo phương pháp khấu hao đường thẳng. Các DN hoạt
động có hiệu quả kinh tế cao được khấu hao nhanh nhưng tối đa không quá 2 lần mức khấu hao
xác định theo phương pháp đường thẳng để nhanh chóng đổi mới công nghệ. TSCĐHH tham gia
vào hoạt động kinh doanh được tích khấu hao nhanh là: máy móc, thiết bị, dụng cụ làm việc đo
lường, thí nghiệm; thiết bị và phương tiện vận tải; dụng cụ quản lý; súc vật, vườn cây lâu năm.
Khi thực hiện trích khấu hao nhanh, DN phải đảm bảo kinh doanh có lãi.

Công thức tính như sau:

Mức trích khấu hao trung bình hàng năm của TSCĐHH = Nguyên giá của TSCĐHH /
Thời gian sử dụng.

Mức trích khấu hao trung bình hàng tháng bằng số khấu hao phải trích cả năm chí cho 12
tháng.

Nguyên giá của TSCĐHH là toàn bộ các chi phí mà doanh nghiệp phải bỏ ra để có được
TSCĐHH tính đến thời điểm đưa tài sản đó vào trạng thái sẵn sàng sử dụng.

Nguyên giá TSCĐHH được hình thành do: mua sắm, tự xây dựng hoặc tự chế, trao đổi;
tài trợ, được biếu tặng.v.v. . . được xác định theo VAS 03.

Không ít ý kiến cho rằng công thức trên phải là "giá trị phải khấu hao" chứ không thể là
"nguyên giá TSCĐHH". Như vậy, "giá trị phải khấu hao " là nguyên giá TSCĐHH trừ (-) giá trị
thanh lý ước tính của tài sản đó.

Giá trị thanh lý là giá trị ước tính thu được khi hết thời gian sử dụng hữu ích của tài sản,
sau khi trừ (-) chi phí thanh lý ước tính. Thời gian sử dụng ghi trong công thức phải là thời gian
sử dụng hữu ích. Đó là thời gian mà TSCĐHH phát huy được tác dụng cho sản xuất, kinh doanh,
được tính bằng thời gian mà DN dự tính sử dụng TSCĐHH, hoặc số lượng sản phẩm, hoặc các
đối với tính tương tự mà DN dự tính thu được từ việc sử dụng tài sản.

DN căn cứ vào khung thời gian sử dụng các loại TSCĐ ban hành theo Quyết định số
206/2003/QĐ-BTC và căn cứ vào đặc điểm, tính chất sử dụng TSCĐHH của đối với mình để xác
định thời gian sử dụng hữu ích.

Như vậy, để phù hợp và nhất quán với VAS 03 thì công thức trích khấu hao TSCĐHH
theo phương pháp đường thẳng sẽ là:

Mức khấu hao trung bình hàng năm của TSCĐHH = (Nguyên giá gốc của TSCĐHH -
Giá trị thanh lý ước tính của TSCĐHH ) / Thời gian sử dụng hữu ích (Giá trị thanh lý ước tính
của TSCĐHH sau khi trừ (-) chi phí thanh lý ước tính)