Kinh nghiệm của một số nước châu á về giải quyết mối quan hệ lợi ích khi nhà nước thu hồi đất trong quá trình công nghiệp hoá - hiện đại hóa

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (107.76 KB, 5 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Kinh nghiem cua mot so nirdc chau A

ve giai quyet moi quan he ldi fch

khi nha nudc thu hoi dat trong qua trinh

cong nghiep hoa - hien dai hoa

BUI MINH HONG*

I. DAT VAN DE

Nhflng nam qua thUe hien dudng ldi,

chien lUdc phat trien kinh te ciia Dang, ci
nUde da tap trung trien khai thiic hien

manh me chuyen djch cd ca'u kinh te thee
hudng cdng nghiep hda, hien dai hda.

Trdng dd, trpng tam la day manh phat
trien ceng nghiep, djch vu, tang cUdng

Ung dung nhflng tie'n bp khoa hpc - cdng
nghe vao s i n xua't va da dat dUde nhUng

ket q u i te ldn, quan trpng, tad cd sd va
dpng lUc cho tang trUdng va phat trien

ben vflng. De phat trien cdng nghiep va
djch vu cin c6 quy da't de xay diing ket

ca'u ha tang va cac nha may tai cac khu
kinh te, khu cdng nghiep. Do dd, van de
Nha nUdc thu hdi dat ndng nghiep ciia

ndng dan trong qua trinh cdng nghiep hoa
la cin thiet va ta't yeu.

Qua trinh thu hdi dat va giii quyet mdi

quan he ldi fch gap rat nhieu khd khan,

•vUdng mic, dac biet la van de: dn djnh

chfnh trj - xa hpi, dn djnh va phat trien

s i n xuat, d i m bao ddi sdng ndng dan sau

khi thu hdi da't. Giai quyet td't ldi fch kinh

te ddl vdi ndng dan khi thu hdi da't cd vai

trd quan trpng ddl vdi hai muc tieu ldn la

thiic hien td't, ed hieu qua qua trinh cdng

nghiep hoa, hien dai hoa dat nUde cflng

nhu dim bio nang eao hieu sua't hoat dpng

cua nen kinh te qud'c dan va an sinh xa hdi

vdi qudc ke dan sinh cflng nhu mdi vflng,

dja phUdng, khu vUc khi thu hdi da't.

Cac nUdc tren the gidi, dac biet la cac

nUde chau A cd nhieu dac diem tUdng

ddng vdi Viet Nam khi tie'n hanh cdng

nghiep hea, hien dai hea phat trien cdng

nghiep va djch vu cflng nhU de thi hda. d

cac nUdc, khi tien hanh cdng nghiep hoa,

hien dai hoa, khi phat trien cdng nghiep,

djch vu cflng nhu dd thj hoa deu phai can

thu hdi da't, p h i n ldn da't ndng nghiep cita

ndng dan. Qua trinh nay dat ra nhieu van

de nhU: bdi thudng quyen sif dung da't, tai

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Bui Minh Hong - Kinh nghiem ciia mdt sdnitac chdu A.... 49

s i n hoa m a u t r e n d a t , giai quye't tai djnh
cU, da't 0 mdi, viec l a m , t h u n h a p mdi cho
nong dan. N g h i e n cflu mo h i n h cila cac
nUdc da di trUdc la nhflng bai hpc bd ich
cho Viet N a m de giai quye't tdt hdn nhflng
van de ldi ich h nhflng ndi bi t h u hdi da't.

Qua nghien cflu k i n h n g h i e m cua mpt
so nudc va v u n g l a n h thd: T r u n g Quo'c,
H a n Qudc, Xingapo, Dai Loan va Hdng
Kong, c6 t h e r u t r a nhflng bai hpc k i n h
nghiem s a u day:

1. G i a i q u y e t t o t q u a n h e Itfi i c h k i n h
t e q u a v a n d e d a t d a i v a n h a ii

Co t h e k h a i q u a t giai quyet mdi q u a n
he ldi ich ve v a n de da't dai va n h a d la bai
hpc t h a n h cdng cac nUdc da d a t dUdc. Day
cung la mpt t r o n g nhflng v a n de d a t r a h e t
sflc cap thie't t r o n g q u a t r i n h cdng nghiep
boa, hien dai hoa. ThUc te cho thay, neu
khdng giai quye't tot v a n de nay, moi mpt
qudc gia se lam vao t i n h t r a n g b a t dn do
sfl p h a n flng cua nhflng ngUdi d a n m a t
dat va thieu n h a d do tac dpng cua dd thi
hoa, p h a t trien cong n g h i e p va djch vu.

O Hdn Qudc, do tac dpng m a n h cua

qua t r i n h cdng nghiep hoa, do t h j hoa,
nhu cau n h a d c u n g t a n g len m a n h me va
bflc thiet do ty le so ngfldi k h o n g co n h a d
tang len n h a n h chdng. Day la thfle t r a n g
bflc xuc d a t C h i n h p h u H a n Qudc trflde
nhflng sfl dieu c h i n h theo h u d n g dn djnh
xa hoi. Trflde t i n h h i n h nay, C h i n h phii
Han Qudc da thfle h i e n n h i e u giai p h a p
quan trpng, t r o n g dd t a p t r u n g cac ngudn
Iflc vao viec c u n g c a p de sd hflu va xay

dflng cac k h u c h u n g cfl nhd. Theo bao cao
cua C h i n h p h u H a n Qudc, tfnh den n a m
1992, ty le sd hflu n h a d d a t mflc 76% va
dien tich n h a d b i n h q u a n d a u ngudi Udc
t i n h k h d i n g \A,'dvd^. Chi tieu cUa Chinh 
phii cho viec p h a t t r i e n n h a d da t a n g tfl
7,5% tdng mflc chi tieu cila C h i n h p h u
n a m 1980 len de'n 12,5% vao n a m 1992.
Ngoai nhflng dfl An n h a d do Chinh p h u
trUc tiep d a u tU va thi cdng, Chfnh phii
H a n Qudc cdn hd trd tai chinh cho cac
doanh nghiep t u n h a n xay dUng cac khu
c h u n g cU nhd. Vdi nhflng nd lUc nay cho
den nay, ve cd b i n , C h i n h p h u H a n Qudc
da g i i i quyet dUdc van de n h a d cho n h a n
d a n trong q u a t r i n h dd thj hoa, cdng
nghiep hoa. Chfnh sach nay n h a n dUdc sU
img hp cua ddng dao q u a n chflng n h a n
d a n va d o a n h nghiep.

O Xingapo, q u a t r i n h dd thi hoa, p h a t

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

50

Nghien ciiu Ddng Nam A 5/2010

k h o i n g 80% dan sd' sd'ng t r o n g cac n h a d
cdng cpng va p h i n ldn ed q u y e n sd hUu
n h a . Ban p h a t t r i e n n h a d Singapd da
d i m n h i e m viec k h a i p h a va xay dUng cac
k h u n h a va c u n g cap eho d a n chflng vdi
cac mflc gia k h a c n h a u t u y t h e o t h u n h a p
cua hp. Day la bai hpc tdt, la k i n h n g h i e m
cd t h e t h a m k h a o cho n h i e u nUdc.

O Hong Kong, ngay tfl nhflng n a m d i u

the ky XX, qua t r i n h edng n g h i e p hoa dien
r a m a n h me. De q u a n ly ve da't dai va n h a
d trong dieu kien da't dai cd h a n , chfnh
quyen d vflng nay da thiic h i e n nhieu giai
p h a p r a t tien bd, phfl hdp.

Trudc bet, de xay d u n g cac edng t r i n h
ceng cdng p h u c vu cho q u a t r i n h dd thj
hoa, cdng n g h i e p va djch vu, chfnh quyen
da triic tie'p m u a d a t ciia tU n h a n t r e n ed
sd t u nguyen. M a t k h a c , c h i n h q u y e n sif
d u n g cac k h d i n g da't trd'ng ciia m i n h de
ddi lay da't cua t u n h a n . Cd trUdng hdp
chinh quyen chi la'y mpt p h i n tai s i n ciia

chii da't, p h i n edn lai p h i i t r i cho hp kem
theo hd sd mdi. T r o n g hd sd mdi n a y cd ghi
c i t h e m quyen xay diing t h e m de den bfl
p h i n da't da la'y di. T h e e each nay, ldi fch
cua n h a nudc va ca n h a n dupc d a m b i d
hai hoa, hai ben deu ed lpi, do dd thiic hien
g i i i phdng m a t b i n g dien r a n h a n h chdng.
Cflng vdi h i n h thfle m u a da't, ddi da't,
ddl vdi nhflng ngudi k h d n g mud'n la'y tien
m a t khi p h i i b a n da't cho c h i n h quyen thi
cd t h e n h a n gia'y "ChUng chi ve quyen t r a e
ddi dat dai". H i n h thUc nay tao dieu kien
cho nhflng ngudi b a n da't dUdc m u a da't
m a khdng p h i i t h d n g q u a da'u gia k h i
chinh quyen b a n da't dd t h j . Day cflng la

nhflng k i n h n g h i e m h e t sflc quy b a u trong
q u a t r i n h p h a t t r i e n dd thj d nflde ta hien
nay m a n h i e u dja phUdng c a n n g h i e n cflu
hpc t a p .

2. Giai q u y e t q u a n h e Itfi i c h k i n h te

t h o n g q u a t a o v i e c l a m k h i t h u h o i dait

s a n x u a t n o n g n g h i e p d o i vdi n o n g d a n

T r e n g q u a t r i n h p h a t t r i e n cdng nghiep
boa, hien dai hoa, cac nUde c h a u A vd'n la
nUdc ndng n g h i e p nen r a t q u a n t a m den

van de t a o viec lam, c h u y e n ddi cd ca'u
n g a n h n g h e tU n g h e n e n g s a n g nghe phi
ndng n g h i e p cho ndng d a n bj t h u hdi da't,
t a n g t h u n h a p , b i o d a m ddi sd'ng cho hp.
Day cflng la bai hpc k i n h n g h i e m c i n thiet
cho Viet N a m k h i v a n de viec lam cho
ngUdi lao ddng k h i bj t h u hdi da't dang la
v a n de bflc xflc.

Cl Trung Qudc, vdi dac diem dan sd

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Bid Minh Hdng - Kinh nghiem ciia mdt sd niidc chdu A... 51

ddng d ndng t h d n . Dac biet, T r u n g Qud'c
het sflc c h u t r p n g tdi cac loai h i n h xi
nghiep, d o a n h n g h i e p t a i dja phUdng.
ChUdng t r i n h p h a t t r i e n nay dupe thiic
hien qua n h i e u giai d e a n k h a c n h a u b i t
d i u tfl n a m 1984. Cho den nay, cac xi
nghiep, doanh nghiep dia phUdng ddng
vai trd chinh trong viec t h u bflt lUc lupng
lao ddng ddi du. Thed thd'ng ke, n a m 1992,
tdng gia trj s i n lupng ceng nghiep ndng
thdn l i n dau tien chiem t r e n 50% tdng gia
trj s i n lupng xa hdi. So' lupng lao dpng
lam viec trong k h u viic n a y cflng t a n g len
hang t r a m trieu ngudi.

De ngudi lad dpng n d n g nghiep sau khi
thu hdi da't cd k h a n a n g l a m viec trong

cac n g a n h cdng nghiep, djch vu, C h i n h
phii T r u n g Qud'c cd c h i n h sach d i u t u dao
tao nghe dudi n h i e u h i n h thUc khac n h a u .
Cac t r u n g t a m day n g h e p h a t trien ca ve
quy md, c h a t lupng va sd' lUdng. Da d a n g
hda h i n h thUe dao tao va n g a n h n g h e dao
tao dap Ung yeu c i u t h j trUdng. Ngudn
lUc cung h u y ddng tfl n h i e u ngudn lUc
khac n h a u . Ddng thdi, t r o n g q u a t r i n h
p h a t trien djnh h u d n g p h a t t r i e n dao tao
nghe linh viic cdng n g h e - ky t h u a t cae
dupe Uu tien.

Mdt hudng giai q u y e t viec lam la chinh
sach xua't k h a u lao dpng t h d n g qua nhieu
kenh xua't k h a u k h a c n h a u . N h a nUdc
quan t a m day m a n h edng tac xua't k h a u
lao ddng thdng q u a viec k h u y e n khich eac
doanh nghiep d a u tU ve n h a n lUc, cd sd
vat chat, t a p t r u n g q u i n ly va k h a i thac
thj trudng. Dac biet cac thj trUdng k h u
VUc. Ngoai ra, C h i n h phii k h a i thdng md

rpng thj trUdng tiem n a n g d chau A, Bac
My va chau Phi.

Vdi nhflng chinh sach nay, T r u n g Qud'c
p h i n nad da g i i i quyet dupc sUc ep ve van
de viec lam do qua t r i n h dd thi hea gay ra.
0 Dai Loan, qua t r i n h dd thj boa p h a t

trien, k h u cdng nghiep la yeu c i u cua qua
t r i n h cdng nghiep boa nen viee t h u hdi da't
ndng nghiep cho qua t r i n h nay la ta't yeu
khach q u a n . Vi vay, chinh quyen Dai
Loan da q u a n t a m g i i i quyet cac van de
kinh te - xa hpi trong q u a t r i n h p h a t trien
k h u cdng nghiep la:

- P h a n bd cac k h u cdng nghiep r i i deu
t r e n p h a m vi l a n h thd, trong dd Uu tien
cac vflng xa, vflng nhieu da't ndng nghiep
de g i i m gia t h u e da't cho cac n h a d i u tU.

- Xay diing va n a n g cap he thdng ket
cau ha t a n g ndng thdn, n h a t la giao thdng,
dien (gia dien ndng t h e n tha'p hdn t h a n h
thj), thdng tin lien lac, trUdng hpc, t r a m
xa... tao dieu kien cho ndng dan p h a t trien
ndng nghiep h a n g boa quy md ldn, t h a m
c a n h cao, g a n ndng n g h i e p vdi cdng
nghiep che bien va xua't k h a u theo md
h i n h doanh nghiep vUa va nhd.

- D u a cac n h a may cdng nghiep ve
ndng thdn, trong dd Uu tien cac doanh
nghiep che bien ndng s i n , t h u y s i n quy
md nhd va vUa vao cac k h u cdng nghiep.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

52 Nghien cifu Ddng Nam A 5/2010

ceng n g h i e p dich vu cao, gia cho t h u e d a t
phfl hdp de t i e t kiem da't. C h u y e n tfl t r p n g
cung s a n g t r p n g cau, t h e o do viec t h u e da't
p h a t t r i e n k h u cong n g h i e p dUa t r e n n h u
cau thj t r u d n g ; k h u y e n k h i c h tU n h a n
t h a m gia p h a t t r i e n k h u cong n g h i e p .
C h u y e n tU k h u cdng n g h i e p t a p t r u n g quy
md ldn t h u e n h i e u da't s a n g k h u cdng
nghiep quy mo nhd va vfla, t h e o hfldng
cdng vien cong n g h i e p , p h a t t r i e n cdng
n g h e cao, g a n bd vdi b i o ve mdi trUdng
sinh t h a i . C h u y e n c u n g cap cac djch vu cd
b a n phd t h d n g s a n g cac djch vu cao cap
c h u y e n nghiep, p h a t t r i e n cac cdng vien
cdng nghiep t h d n g m i n h t r o n g cac k h u
cong n g h i e p de bao ve moi trUdng s i n h
t h a i . Day la nhflng bai hpc k i n h n g h i e m
r a t tot cho q u a t r i n h p h a t t r i e n d cac do
t h j ldn Viet N a m (Ha Npi, t h a n h phd' Hd
Chf Minh...).

- G i i i quyet hdp ly cac v a n de xa hpi
p h a t sinh t r o n g q u a t r i n h xay dUng mdi
va md rpng k h u cdng nghiep, nha't la t a o
viec l a m mdi. T h u h u t lao dpng dU thfla
v u n g n d n g t h o n bj t h u hdi da't n d n g
nghiep, t h u h e p k h o a n g each giau ngheo
gifla t h a n h t h i va ndng t h d n t r o n g q u a
t r i n h cdng n g h i e p hoa va dd t h j hoa.
Phfldng p h a p giai quye't v a n de n a y d Dai

Loan da tao viec l a m p h i n d n g n g h i e p t a i
cac v u n g n d n g t h o n b i n g p h a t t r i e n cac
d o a n h nghiep nhd va vfla de t a o viec l a m
mdi, t h u h u t lao dong dfl thfla, n h a t la tfl
cac hp ndng d a n m a t da't n d n g n g h i e p .

Tdm lai, giai q u y e t d u n g dan, p h u hdp
cac ldi ich k i n h t e k h i N h a nflde t h u hdi
da't trong q u a t r i n h cdng n g h i e p hoa, h i e n

dai hoa co y n g h i a to ldn t r o n g sfl chuyen
bien va p h a t t r i e n c u n g nhfl dn d i n h chinh
tri - xa hpi cUa d a t nudc, t r o n g tflng khu
vfle va dia phfldng t h e o c h u trfldng cua
D a n g va p h a p l u a t cua N h a nUdc ta. Viec
t h u hdi da't g i n lien vdi q u a t r i n h giai
q u y e t lpi ich k i n h te cua n o n g d a n co da't
bj t h u hdi. V a n de n a y m a n g y nghia kinh
te - c h i n h trj - xa hpi r a t q u a n trpng.
D u d n g ldi ddi mdi va p h a t t r i e n da't nUdc
cila D a n g t a la thUc h i e n cdng nghiep boa,
hien dai hoa vi m u c tieu "Dan giau, nUdc
m a n h , xa hpi cdng b a n g d a n chii van
minh". Vi vay, viec giai quye't ldi ich kinh
te ciia n o n g d a n cd da't bj t h u hdi phai
dfldc d a m bao v a cai t h i e n h d n c u n g vdi sfl
p h a t t r i e n k i n h t e - x a hoi eua da't nflde.
Nhflng b a i hoc k i n h n g h i e m cua mpt so'
nudc c h a u A t h a n h cdng ve v a n de nay la
tfl lieu t h a m k h i o td't ddl vdi chflng ta./.