Tải bản đầy đủ (.pdf) (7 trang)

Thu nhập từ dầu khí và cơ hội cho phát triển nông nghiệp Trung Đông.

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (318.71 KB, 7 trang )

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>THU NHAP TUT DAU KHI VA CD HOI CHO PHAT TRIEN </b>


<b>NONG NGHIEP TRUNG DONG </b>



<i><b>Bdi Nhat Quang* </b></i>


<i>T</i>

<i>^rung Dong trong suo't qua trinh </i>
<i>phdt trien thdi gian vaa qua </i>
<i>vdn luon Id diem nong cua the </i>
<i>gidi xet ta nhiiu khia canh khdc nhau: </i>
<i>phdt trien kinh te, the che chinh tri, van de </i>


<i>an ninh vd chien tranh cue bo. Bdi viet </i>
<i>ndy se phdc hog. ro net hcfn ve vdn di kinh </i>
<i>te'ndi bd.t cua khu vUc trong giai doan hien </i>
<i>tai vd du dodn vd cdc kich bdn phdt trien </i>
<i>thdi gian tdi: do Id van de thu nhap ta ddu </i>
<i>khi trong tUcfng quan vdi dinh hUdng phdt </i>
<i>trien nong nghiep. </i>


<b>1. Sure manh dau khi </b>


Viec xac dinh cu t h e r a n h gidi dia ly cua


Trung Ddng cho tdi nay v i n chUa dat dUpc


nhieu y kien ddng t h u a n , nhUng hau het


cac ben q u a n t a m deu ngam hieu day la


mpt khu viic dia ly dac biet m a n g y nghia



ket ndi lich sU, kinh te, van hoa gifla ba


*Tie'n sT, Ph6 vien tnicmg


Vien Nghien cihi Chdu Phi v^ Trung Ddng


chau luc A - Au - Phi. Thiic trang phat


trien trong npi tai khu vUc Trung Ddng


the hien sii phan hoa sau sac vdi nhieu


khac biet va chenh lech dang ke gifla cac


quo'c gia, dac biet la nhflng khac biet ve


thu nhap, trinh dp phat trien kinh te, dn


dinh chinh tri va phat trien xa hoi.


Mpt trong nhflng nguyen nhan lam nen


sfl ndi bat cua mpt so' qud'c gia Trung Ddng


trong tfldng quan vdi cac qud'c gia khac


chinh la sfl phan bd ngudn tai nguyen


thien nhien khdng ddng deu va dau khi



-ngudn tai nguyen quan trpng nha't cua


khu vflc nay - da trd t h a n h mau chd't cua


<i>mpi van de lien quan tdi khoang each va vi </i>


the ciia cac qud'c gia hoac nhdm qude gia


trong khu vflc. Vdi each tiep can xem xet


cac qude gia Trung Ddng tfl goc dp tiem


n a n g dau khi va thu n h a p tfl ngudn tai


nguyen chien Iflpc nay, ngay lap tflc cd the


k h a n g dinh t i m quan trpng ciia khu vflc


dang quan ly tdi 66% trfl Ifldng dau khi


</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<b>BuiNhgt Quang </b> Thu nhdp tij dau khi vd co hdi.


toan cau'. Mdt diem d a n g chu y nfla khi sach p h a t trien k i n h te va q u a n diem dau


xem xet ve tiem n a n g dau khi T r u n g Ddng tU, sU d u n g ngudn t h u tfl d a u khi cua


la viec ngudn tai n g u y e n khdng id nay chinh p h u cac qude gia T r u n g Ddng da


p h a n ldn n a m trong quyen q u a n ly cua cac dUde dac biet chu y, xem xet t r e n g chinh



qud'c gia nhU A r a p Xeut, Irac, Iran, UAEs, sach dd'i n g o a i c u a n h i e u qud'c gia ben


Cd Oet, Libi... va ve cd b a n cd the p h a n ngeai. Cd le dieu l a m n e n sii nei b a t cua


Idai cac qud'c gia dau k h i T r u n g Ddng ndy cac qud'c gia T r u n g Ddng c h i n h la ngudn


t h u n h a p k h d n g id m a hp t h u dUpc t r o n g


n h i e u n a m q u a nhd k h a i t h a c va xua't


k h a u d a u . R a t n h i e u dd'i tac nUde ngoai


da lien tuc h u d n g ve T r u n g Ddng va dac


biet q u a n t a m tdi c h i n h sach d a u tU cua


cac qud'c gia n a y do moi q u y e t d i n h dau


t u hp dUa r a deu cd t h e gay r a nhUng


a n h h u d n g d a n g ke tdi que'c gia tiep


<i>n h a n n g u d n t a i c h i n h . Bieu do 1 dUa r a </i>


m i n h hoa ve bien ddng gia ddu va tdc dp


t a n g trUdng t a i s a n d nUde ngoai cua


n h d m cac qud'c gia GCC t a i k h u viic



T r u n g Ddng.
t h a n h hai nhdm:


- Nhdm cae qud'c gia thupc Hoi ddng


Hdp tac Vdng vinh (GCC) bao gdm 6


t h a n h vien: B a r a n h , Cd Oet, Oman, Cata,


Arap Xeut vd UAEs.


- Nhdm cac qud'c gia dau khi q u a n trpng


khac cua T r u n g Ddng bao gdm: Iran, Irac,


Libi.


TU n h a n dinh neu t r e n ve cae qud'c gia


cd vai trd va t a m a n h hUdng ldn d k h u viic


lien quan tdi cae boat ddng khai thac vd


xua't k h a u dau, nhieu va'n de ve chinh


<i>B i e u d d 1. B i e n d o n g g i a d a u v a t a i s a n d n i i d c n g o a i c i i a c a c q u o c g i a G C C </i>


<i>Tai san o nuoc </i>
ngoai (ty USD)



• I J i ^


Gia dau
<b>tho (U.SD) </b>


I I I '


<i>S',M, | ' . ' | i • , . . ;•.•., ']'\^ • ' . " . M , T I </i> <b>I . ! </b> <i><sub>I;. . 1 . !•• M': . I ' </sub></i>


<i>Ngudn: Theo bdo cdo ciia McKinsey & Company, 5, 2008. </i>


</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

Thu nhdp tu dau khi vd co hdi. <b>Bui Nhdt Quang </b>


Sd lieu ve ngudn t h u va tich luy tai san dUPng vdi quy md GDP cua cac nen kinh


d nude ngoai cua cac qude gia T r u n g Ddng te ldn h a n g dau tren the gidi nhU Anh


la dac biet cd y nghia vd t r e n thiic te da hoac Phap. Ben ngoai nhdm GCC. cac


the hien d h a n g loat cae dong thai dau tU qude gia ndi bat khac cua Trung Ddng la


ndi bat tren k h a p toan cau: Dubai mua cd Libi, Iran, Irac vdi trfl lUdng dau Udc tinh


phieu cua Sony, Cata vd Dubai canh t r a n h lan lUdt 41,5 ty thung, 89,7 ty thung va


nhau de mua lai cac san giao dich ehUng 112,5 ty thung^ cung dang the hien sflc


khoan toan cau, Abu Dhabi bdm nhieu ty manh dau khi cua minh vdi anh hUdng


USD ddu t u vad Citigroup... Ta't ca deu la dang ke trong khu vUc va tham chi la d



nhflng da'u hieu the hien sii giau c6 cua cap dp toan cau.


cac qud'c gia T r u n g Ddng va t h a m vpng


b a n h trudng ve m a t k i n h te cua hp vdi tU


each la cac dd'i tae chu chd't t r e n thi trUdng


tai chinh toan cau. Bieu dd 1 cho tha'y


trong giai doan tU 2002 den 2006, tai san


nUde ngoai cua GCC da t a n g chdng mat


vdi ty le 131% va dat con so' khdng id


khoang 2000 ty USD vao n a m 2006. Day


la khdi lupng tai san ra't dang ne tUdng


Bieu dd 2 da dUa ra 4 kich ban ve thu


nhap tU dau khi cua cae qude gia GCC


trong giai doan tU nay den ndm 2020 diia


tren cd sd cae mfle gia dau tho khac nhau


giao dong tfl 30USD den 100 USD mot



t h u n g dau. Tinh toan theo cae kich ban da


dUa den ket qua la tdng thu nhap tU dau


khi cua GCC cd the len tdi mfle cao nha't Id


8,8 ngan ty USD vao nam 2020.


<i>B i e u d o 2. B o n k i c h b a n t h u n h a p tii d a u k h i ciia GCC </i>


<i>Ddn vi: ngdn ty USD </i>


Gii d5u


<i>m {,•:! </i>


<i><b>• i ^ </b></i>



<b>• ( </b>



<i><b>mmtutm </b></i>


<b>s Q</b>

<b> BI </b>



<b>• • i i , i </b>


<b>r. </b>



<i><b><</b></i><b> ;i .1 </b>



<b>4 h .' </b>


<b>I l l </b> <b>r ; - ' ' i ' I </b>


<i>Ngudn: Theo bdo cdo cua McKinsey & Company, 5. 2008. </i>


</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<b>Bui Nhqt Quang </b> Thu nhdp tu ddu l<hi vd co hdi..


Du la theo kich ban gia dau nao di nfla



thi sii giau cd ciia cac quo'c gia vung Vinh


vdn se lien tuc tang len trong giai doan



den nam 2020 va khi lay can cfl gia dau la



70USD/thiing thi tdng ngudn thu tich tu


ciia GCC cung len tdi 6,2 ngan ty USD vao



nam 2020 - tflc la cad ga'p 3 lan sd tien hp


thu dfldc trdng cac nam tfl 1993 den 2006.



Sd lieu ke tren la het sflc dang quan tam



khi thflc te giai ddan trUdc dd cho tha'y


mpt phan dang ke len tdi hdn 50% ngudn



<i>thu tit dau khi ciia cac quo'c gia Trung </i>



Ddng da dUdc st( dung de dau tu ra ben



ngdai. Dieu nay cd nghia rdng quyet dinh



dau tfl cua cac nha lanh dao Trung Ddng



trong nhieu nam tdi se cd sflc nang mang


tam cd toan cau.



<b>2. Nong nghiep, dat canh tac va li/dng </b>


<b>thuc </b>


Tfldng phan vdi sfl giau cd ve tai


nguyen dau khi, cac qud'c gia Trung Ddng



da va dang gap phai rat nhieu khd khan


trong phat trien nong nghiep, duy tri dien


tich da't dai cd the canh tac dfldc va tfl dd


dam bad dii ngudn Ifldng thflc phuc vu



nhu cau quoc npi. Vdi nhflng dien bien ma


the gidi da chflng kien trong nam 2008 ve


thieu hut ngudn cung ndng san va bien



ddng gia lUdng thflc thi mpt van de da


dfldc canh bao tfl lau tai Trung Dong


dfldng nhfl cd the trd thanh sU that: dd la


sfl thieu hut da't canh tac va cuoc khiing



hdang Ifldng thflc.




Khu vflc Trung Ddng giau cd thflc te la



mpt trong nhflng ndi ngheo nan nha't xet



ve tieu chi ngudn nfldc ngpt va dat ndng


nghiep. Theng ke ciia To chflc Nong Lfldng


Lien hdp qud'c (FAO) cho thay kho'i Ifldng



nfldc ngpt binh quan dau ngUdi cua Trung


Dong hien nay chi dat 1000 m^/nam so vdi


mfle trung binh ciia the gidi la 7000


m^/nam. Va'n de nghiem trpng hdn nfla la



Cdn Sd' nay dfl kien se giam kheang 30%


vao nam 2020 do nguyen nhan bien doi


khi hau toan cau va toe dp tang trfldng



dan sd qua cao ciia Trung Dong. So' lieu


thd'ng ke cho thay dan so' tai Trung Dong


nam 2007 da len tdi 364 trieu ngfldi, tflc la


tang gap 3 lan so vdi con so' ciia nam 1950



va tdc dp tang dan so' van chfla cd dau


hieu cham lai khien cho cac cd quan thong


ke trong khu vflc deu dii doan dan sd^


Trung Dong cd the len tdi 450 trieu ngfldi



vao nam 2020.



Nhfl vay, thflc trang phat trien nong



nghiep Trung Ddng cho tha'y khu vflc nay



dang phai dfldng dau vdi cac van de thflc


sU khd khan: thieu nfldc canh tac, han han


ked dai, dan sd' gia tang va dien tich dat


canh tac ngay cang thu hep. Hau qua la



thieu hut Ifldng thflc nghiem" trpng va khu


viic Trung Dong trd nen rat de hi tdn


thfldng trfldc cac tac dpng ciia sfl thieu hut



ngudn cung ca'p nong san tren the gidi.


Hien nay, hau het cac qude gia Trung


Dong deu phai nhap khau Ifldng thUc phuc


vu cho nhu cau tieu thu npi dia. Trong



mua vu 2008 - 2009, Bao cao ciia Bp Nong


nghiep My cho thay Iran se phai nhap


khau khoang 1,8 trieu tan lua my cua My.



Ngoai ra Iran ciing se phai nhap kh^u



</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

Thu nhdp tu ddu khf vd co hdi. <b><sub>Bui Nhqt Quang </sub></b>


khoang 1,5 trieu ta'n Ifldng thflc tfl cac


ngudn khac. Tfldng tu n h u Iran, cae qud'c


gia khac n h u Arap Xeut, Ai Cap, Irac...



cung dang phai n h a p k h a u ngay cang


nhieu nong san de dap flng nhu cau cua


dan chung. Td chflc P h a t trien Ndng


nghiep Arap Ude t i n h r a n g cac quoc gia


Arap se phai n h a p k h a u lUdng thiic tri gia


tu 35 - 40 ty USD mdi n a m trong giai doan


2009 - 2010 va ddi vdi mpt so' qud'c gia


vung Vinh, 90%) n h u cau tieu t h u lUdng


thiic trong nUde dupe dap Ung bang cac


san pham n h a p khau•^ Xi Ri cho tdi ndm


2005 van la qud'c gia xua't k h a u Ida my


nhUng ke tfl 2006 den nay da bat dau


khong dap flng du n h u cau trong nfldc va


phai n h a p k h a u lua my tfl Bungari. Cach


day khdng lau, Irac van duy tri tdt kha



nang tfl cung tfl cap ve Ifldng thflc nhUng


den nay da khdng dam dUdng ndi nhu cau


lUdng thiic ngdy cang gia t a n g va trd


t h a n h nude n h a p k h a u lUdng thiic ldn vdi


cac hpp ddng n h a p k h a u ddi b a n ky ket


vdi Oxtraylia, My vd P h a p . Ddi vdi cac


qude gia t h d n h vien GCC, sii giau cd dat


dupe nhd xuat k h a u dau dUdng nhU van


chua dam bad dupe cho hp kha n a n g phat


trien ndng nghiep mpt each ben vUng do


cac ban che ve dieu kien canh tac la khdng


the khac phuc dUpc. Ket qua ta't yeu v i n


la sii phu thudc n a n g ne vao lUPng thiic


n h a p khau.


<b>3. Van de va giai phap </b>



So sanh hai linh viic kinh te quan trpng


cua T r u n g Ddng la boat dpng khai thac.


xua't k h a u dau khi va phat trien nong


nghiep da cho thay nhieu dien bien tUdng


phan, mang tinh trai chieu. Ce the n h a n


dien met so' va'n de dang chu y bao gdm:


- Ngudn Ipi n h u a n ma cac chinh phu


Trung Dong thu ve tfl xua't khau dau khi


la ra't ldn va da gdp p h a n quan trpng giup


hp xay dflng xd hoi phat trien, thinh


vflpng.


- Trai ngflde vdi sfl giau cd tfl dau khi,


ndng nghiep Trung Ddng gap ra't nhieu


b a n che trong dinh hUdng phat trien va


hdu het cac qude gia trong khu vUe nay



deu phu thupc n a n g ne vao lUdng thiic


nhap khau.


- Mpt van de khac phat sinh la sU phan


chia cua cai trong xa hdi Trung Dong lai


the hien sii mat can doi nghiem trpng.


Ngudn Ipi tU dau khi dudng nhU ehUa dupe


sfl dung mpt each phu hdp cho phat trien


linh viic kinh te cot yeu cua qude gia Id


ndng nghiep va san xuat lUdng thiic.


Cac van de tren da dan tdi thiic trang la


quy md vd sii ddng gdp cua ndng nghiep


tai Trung Dong tUdng doi khiem ton. So'


lieu cua FAO cho thay ndng nghiep chi


ddng gdp ehUa tdi 6,2% GDP tai cac qud'c


gia Arap va xet trong bdi canh cua khu



viic nay thi day chUa phai Id mpt cd ca'u


kinh te phu hpp giup hp dam bao dupe


nhu cau tieu dung nong san npi dia. Ket


qua la bao cao nam 2008 cua FAO cho


tha'y khoang 13% dan so' cac nUde Aiap


dang d tinh t r a n g thieu dinh dUdng. Day


khdng phai Id ty le cae sd vdi mUc trung


</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

Bui Nhqt Quang Thu nhdp tu ddu khi vd co hdi.


binh cua the gidi nhUng so vdi tiem ndng


k i n h te va k h a n a n g tai chinh ciia T r u n g


Dong thi ty le n a y cho tha'y n h i e u ba't cap


t r e n g cd ca'u k i n h te va chinh sach p h a t


trien qud'c gia.


NhUng khd k h a n trong viec dam bao


ngudn lUdng thiic phuc vu n h u cau npi dia



da khien che cac qud'c gia T r u n g Dong


hudng tdi nhieu giai p h a p mdi vdi nhieu y


tUdng dang chu y. Cac qud'c gia cd tiem


ndng tai chinh ldn nhU A r a p Xeut, UAEs,


Cata... dang thiic hien cae vdng dam p h a n


nghiem tuc vdi mpt so' que'c gia cd nhieu


<i>da't dai va ngudn nUde de mua hoac thue </i>


<i>ddt nong nghiep, td chflc c a n h tac n h a m </i>
dap flng n h u cau ndng san cua minh. Cac


chinh phu T r u n g Ddng da va dang tiep


can nhieu ddi tae n h u Xu Dang, Uganda,


Pakixtan, Thai Lan, Viet N a m de dam


p h a n ve van de nay.


Y tUdng ve mua heac t h u e da't ndng


nghiep d nUde ngddi da vd dang dUde trien


khai t r e n thiic te, khien cho nhflng ndm



gan day da dien r a cac cudc chay dua dau


t u da't t r e n k h a p t h e gidi. Cae qud'c gia


T r u n g Ddng tim kiem dia diem dau tU da't


d k h a p mpi ndi va thong t i n ban dau cho


tha'y Arap Xeut da sd hUu khdang 1,6


t r i e u h a da't n d n g n g h i e p d nUdc ngdai.


K h o n g chiu k e m c a n h , U A E s c u n g sd


hflu k h d a n g 1,28 t r i e u h a t a i c h a u P h i va


P a k i x t a n . Libi t h i d a n g d a m p h a n vdi


U c r a i n a de dd'i d a u va k h i ddt lay


k h d a n g 250.000 h a da't c a n h tac. Thd'ng


ke sd bp cua FAO chi r a r a n g t r e n toan


t h e gidi da cd hdn 8 t r i e u h a da't c a n h tae


dupe b a n hoac cho nUdc ngoai t h u e vd


r i e n g dd'i vdi cac qud'c gia T r u n g Ddng,



dUdng n h u liia chpn n a y cua hp la s a n g


sudt de Cdi da't n d n g n g h i e p la dia ehi


d a u t u d u n g ddn che ddng tdi c h i n h cd


dupe t u xua't k h a u d a u .


N h u vay, bUde dau cd the n h a n dinh


r a n g mpt sii can b a n g chien lUpc mdi da


dupe xac lap gifla mpt ben Id ngudn tai


chinh khdng id ma cac quo'c gia xua't k h a u


dau T r u n g Dong d a n g t h u ve va ben kia la


sflc ep dang ke cua dan c h u n g ddi hdi phai


thoa m a n n h u cau tieu t h u lUdng thiic


trong nUdc. Dieu nay da tao r a cd hoi hdp


tae gifla cac qud'c gia cd Ipi t h e t r o n g s a n


xua't n d n g n g h i e p vdi cac quo'c gia cd


tiem liic t a i c h i n h h u n g h a u t a i T r u n g



Dong. Viet N a m h i e n la qud'c gia cd t h e


m a n h ve s a n xua't n d n g n g h i e p va xet tfl


gde dp nay, t h i trUdng T r u n g Ddng trd


n e n h e t sflc t i e m n d n g va ra't c a n dflpc


chu y d u n g mfle.


</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

Thu nhdp tu dau khi vd co hdi... Bui Nhqt Quang


<i>Chu thich: </i>



<i>' Theo bao cao OPEC Secretariat Report, 2007 </i>


<i>^ l/dc tinh cua European Institute for Research on Mediterranean and Euro-Arab Cooperation, 2007. </i>


<i>^ Theo so lieu eda The Arab Organization for Agricultural Development, Annual Report 2008. </i>


Tai lieu tham khao



<i>1. Annual Report 2008, T h e Arab Organization for Agricultural Development. </i>


2. OPEC S e c r e t a r i a t Report, 2007.


<i>3. Petroleum Report 2007, European Institute for Research on Mediterranean and Euro-Arab </i>


Cooperation.



<i>4. The Coming Oil Windfall in the Gulf McKinsey & Company Report, 5. 2008. </i>


5. Cac bao cao p h a t trien nong nghiep cua FAO.


</div>

<!--links-->

×